TRANSMISSION OPERATION

for SL1M
- Substation (Primary Equipment)

20 Sept 2017
 Mohd Sufian bin
Mohd Yusoff.
Emel :
[email protected]
Tel : 0133808708
1989 : Pen. Jurutera
Daerah LLN
1996 : Jurutera Projek
Penghtrn& Pembhg.
1997: Perolehan, TNBE
1998 : Jurutera
Kejuruteraan O&M
2003 : Ketua Unit CMU
TNBT
2010 : Pengurus, Prestasi
Peralatan Utama, TNBT
2015 : ILSAS

Unit Pencawang , Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 2

 Primary
(Substation / OHL / Cable)

Telecontrol Secondary
(SCADA) (Protection)

Unit Pencawang , Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 3

TNB Integrated Learning Solution - ILSAS 9/26/2017
TRANSMISSION
TNB Integrated Learning Solution - ILSAS 9/26/2017
TNB Integrated Learning Solution - ILSAS 9/26/2017
TNB Integrated Learning Solution - ILSAS 9/26/2017
 28 Business Unit
16 States Offices
12 HQ

NORTH EAST

•Butterworth •Kuantan
•Alor Setar •Kota Bahru
•Ipoh •Dungun
•Butterworth •Kuantan

CENTRAL
SOUTH
•Dua Sentral
•Shah Alam •Johor Bahru
•Seremban •Kluang
•Dua Sentral •Melaka
•Kluang
TNB Integrated Learning Solution - ILSAS 9/26/2017
The National Grid
TNB Integrated Learning Solution - ILSAS 9/26/2017
 The National Grid
 National Grid has several advantages:
 Provide multiple paths between various generation
sources and their loads
 Provide for power transfers from one geographic area to
another to achieve overall system operating economies
 Interconnected the bulk power facilities of individual power
station/utilities so they can better withstand major
system disturbances

Unit Pencawang , Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 13

 Stesen Hidro
1. SJ Sultan Mahmud, Kenyir Stesen Haba
2. SJ Pergau
3. SJ Temenggor 1. SJ Jambatan Connaught,
4. SJ Sultan Azlan Shah, Bersia Klang
5. SJ Sultan Azlan Shah, 2. SJ Putrajaya
Kenering 3. SJ Gelugor/T Ewa
6. SJ Chenderoh 4. SJ Tuanku Jaafar, PD
7. SJ Sg Piah (Upper) 5. SJ Sultan Iskandar, P. Gudang
8. SJ Sg Piah (Lower) 6. SJ Sultan Ismail, Paka
9. SJ Sultan Yusof, JOR 7. SJ Sultan Azlan Shah,
10.SJ Sultan Idris (II), WOH Manjung
8. SJ Kapar, KEV
9. SJ Tg. Ubin.

500kV
275kV
132kV

Unit Pencawang , Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 14

 433

TNB Integrated Learning Solution - ILSAS 9/26/2017

TNB Integrated Learning Solution - ILSAS 9/26/2017
 Grid System
• manage and operates on 132kV, 275kV and 500kV
transmission system
• An Integrated network the National Grid connecting power
station owned by TNB, IPPs to consumer via transmission
lines
• National Grid represent the backbone of electrical industry
• Transmission Division responsible for safe, adequate,
reliable and economical operation of grid system : eg. n-1
condition
 Understanding
the Grid System
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 19
TNB Integrated Learning Solution - ILSAS 9/26/2017
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 21
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)

3 Jenis alat iaitu:

• Alat Kawalan (suis)

• Alat Perlindungan
• Alat Ukuran

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 22
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)

Susun Atur Pencawang

Transfer Bus

From Tower

Reserve Busbar
Surge Arrester

Circuit Breaker

Main Busbars

Main Busbar
Transformer

Line Isolator

Transformer

Busbars
Reserve
Voltage

Isolator

Isolator
Current

Typical Substation Layout

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim
Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 23
 Industrial Customer
33 / 22 / 11 kV
Transmission Lines 400 / 230 V
500 / 275 / 132 kV
Commercial
Customer
11 to 24 kV 33 / 22 / 11 kV
400 / 230 V

Domestic
Industrial Customer Customer
275 & 132 kV 400 / 230 V

HV LV

How electricity gets to me

Smartgrid programs
 POWER SYSTEM
POWER FACTOR (VECTOR DIAGRAM)

Reactive Power (Q)

MVARS
q=31.79
Active Power (P) - MWatt

PF = cos q = Active Power (P) = 0.85

Apparent Power (S)

Unit Penghantaran (Perlindungan) , Jabatan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 25

Unit Penghantaran (Perlindungan) , Jabatan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 26
 POWER SYSTEM
POWER FACTOR (VECTOR DIAGRAM)

Reactive Power (Q)

MVARS
q=31.79
Active Power (P) - MWatt

PF = cos q = Active Power (P) = 0.85

Apparent Power (S)

Unit Penghantaran (Perlindungan) , Jabatan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 27

 POWER SYSTEM (Mwatt, MVA, Mvar)

pf = P = MWatt = Cosq = 0.85

S MVA

S (Apparent) = MVA = MWatt2 + MVars2 = 3 . V.I

P (Active) = MWatt = MVA . Cosq = 3 . V.I .Cosq

Q (Reactive) = MVars = MVA . Sinq = 3 . V.I .Sinq

Unit Penghantaran (Perlindungan) , Jabatan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 28

 QUIZ : POWER SYSTEM
30 MVA with pf 0.85? = Mwatt? & MVars?

P (Active) = MWatt = 30MVA. Cos(31.79o) = 25.5MWatt

Q (Reactive) = MVars = 30MVA . Sin(31.79o) = 15.9MVar

Unit Penghantaran (Perlindungan) , Jabatan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 29

 UJI MINDA : POWER SYSTEM
30 MVA with voltage 33kV? = Current?

S (Apparent) = 30MVA = 3 . V.I = 1.732*33kV*I

I = 30MVA
-----------
1.732*33kV

= 524.9 Ampere

Unit Penghantaran (Perlindungan) , Jabatan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 30

 • Application:
1. Transformer Max. Current (Imax) Holding Rating:

kV MVA LV (Imax) HV (Imax) P (Max)

132/11kV 7.5 393.6 32.8 6.375

15 787.3 65.6 12.75
30 1574.6 131.2 25.5
45 787.3 196.8 38.25
275/132k 180 2361.9 377.9 153
V
240 1049.7 503.9 204
Unit Penghantaran (Perlindungan) , Jabatan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 31
Pengenalan Peralatan Utama
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)

Pengenalan Pencawang
• Apa itu Pencawang ?
– Cawangan : 1 Bahagian yang lebih besar atau cabang
– Sub-stesen (SUBSTATION)
• Dalam Penghantaran – Pencawang Masuk Utama
(PMU) / Stesen Suis
• Pembahagian –Pencawang Pembahagian Utama (PPU)
/ Pencawang Elektrik / Stesen Suis
• Tahap-tahap voltan yang dikendalikan

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 33
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)

 Pencawang:

• Stesen di mana voltan tinggi dilaraskan kepada voltan

yang lebih rendah.
• Supaya voltan mudah dikendali / diurus / diagih
• Diagihkan kepada bahagian atau pengguna.
• Pengguna dapat menggunakannya dengan selamat.

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 34
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)

Kategori Pencawang
 Pencawang Masuk Utama (PMU)

• Bekalan voltan tinggi dari Talian

Penghantaran diselaraskan kepada voltan
tertentu mengikut keperluan
Voltan tinggi: 500kV, 275kV, 132kV
66kV

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 35
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)

Kategori Pencawang
 Pencawang Pembahagian Utama (PPU)

• Bekalan voltan tinggi dari PMU dilaraskan

kepada voltan yang lebih rendah
• Disalur ke PPU untuk diagih ke pengguna

Voltan: 33kV, 22kV, 11kV

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 36
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)

Kategori Pencawang
• Pencawang Elektrik (PE)
 6.6kV, 415V, 240V

• Pencawang Penyuisan
 Adalah juga PMU
 Tiada Alatubah

• Pencawang Grid – 500kV

 Adalah juga PMU
Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim
Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 37
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)

Saiz Pencawang

 Bergantung kepada saiz alatubah

 Bergantung kepada jenisnya
 Saiz-saiz biasa
 132 kV 2 X 30 MVA, 3 X 45 MVA, 2 X
90 MVA
 275 kV 2 X 180 MVA, 3 X 180 MVA, 2 X
240 MVA
 500 kV 2 X 3 X 250 MVA

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 38
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)

Jenis-jenis Pencawang

• Air Insulated Substation (AIS)

• Gas Insulated Substation (GIS)

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 39
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)

Air Insulated Substation (AIS)

• Lapangan Pensuisan diluar bangunan

• Udara persekitaran sebagai penebat
• Kawasan luas diperlukan

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 40
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)

PMU AIS

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 41
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 42
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 43
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 44
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 45
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)

Gas Insulated Substation (GIS)

• SF6 Gas sebagai penebat switchgear
• Peralatan utama didalam enclosure GIS
• Biasanya berbangunan / tertutup atau
berbumbung
• Kawasan terhad (tiada kawasan yang
besar utk AIS)

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 46
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)

Bangunan GIS

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 47
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)

Lapangan penyuisan GIS

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 48
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)

Lapangan penyuisan GIS

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 49
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)

 Komponen Peralatan Utama

– Pemutus Litar (Circuit breaker)
– Alatubah (Transformer)
– Pengasing (Isolator)
– Pengasing pembumi (Earthing switch)
– Penangkap ‘surge’(Surge arrester)
– Alatubah voltan berkapasitor (CVT)
– Alatubah Arus (CT)
– Basbar
– NER (Neutral Earthing Resistor)

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 50
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)

Susun Atur Pencawang

Transfer Bus

From Tower

Reserve Busbar
Surge Arrester

Circuit Breaker

Main Busbars

Main Busbar
Transformer

Line Isolator

Transformer

Busbars
Reserve
Voltage

Isolator

Isolator
Current

Typical Substation Layout

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim
Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 51
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)

Gambar Peralatan Utama di

PMU

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 52
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)
Surge Arrester

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 53
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
VT/CVT (ILSAS)

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 54
 Fundamentals
Definition Instrument Transformer

TNB Integrated Learning Solution Sdn. Bhd.

Fundamentals

TNB Integrated Learning Solution Sdn. Bhd.

 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
CT (ILSAS)

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 57
TNB Integrated Learning Solution Sdn. Bhd.
TNB Integrated Learning Solution Sdn. Bhd.
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)
CVT

Unit Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)

Unit Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)

Unit Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
Pengasing /Isolator (ILSAS)

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 63
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
Alatubah Kuasa (ILSAS)

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 64
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
Alatubah Pembumian (ILSAS)

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 65
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
(ILSAS)

Video
Video Tx Tx Explosion

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 66
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
Busbar (ILSAS)

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 67
 Institut Latihan Sultan Ahmad Shah
NER (ILSAS)

Penghantaran - Jan 2005 Mohd Salim

Unit Latihan Penghantaran, Jabatan Latihan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 68
 Main Branch:
TNB Integrated Learning Solution Sdn Bhd – ILSAS,
Jalan IKRAM-UNITEN, 43650 Bandar Baru Bangi,
Selangor, Malaysia.
Tel: (+6)03-8922 7222
Fax: (+6)03-89263505
Email: [email protected]
Website: www.tnbilsas.com.my
Class ‘A’ Training Provider

Human Resource
Minister Award 2007
Winner—Best
Malim Nawar Branch: Training Provider
TNB Integrated Learning Solution Sdn Bhd – ILSAS, Category

PO Box 1, 31700 Malim Nawar, Perak, Malaysia.

Tel: (+6)05-4775960
Fax: (+6)05-4775954

Unit Penghantaran (Perlindungan) , Jabatan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 69

 Disclaimer

©TNB Integrated Learning Solution Sdn. Bhd.

Copyrights reserved. Not part of this
document/publication may be reproduced
stored in a retrieval system or transmitted in
any form or by any means, electronic,
mechanical, photocopying, recording or
otherwise, without the prior permission of TNB
Integrated Solution Sdn. Bhd.

Unit Penghantaran (Perlindungan) , Jabatan Kejuruteraan Hakcipta Terpelihara 2015 © ILSAS 70