Universiteti Politeknik i Tiranës

Fakulteti i Inxhinierisë Elektrike

Dega: Inxhinieri Elektrike - Energjitikë

1
2
 Ekulibri i jonizimit te H2O

 Shkalla e pH

 pH i tretesirave te acideve dhe bazave te forta

 Ekuilibri i acideve dhe bazave te dobeta

 Hidroliza e Kriperave

 Tretesirat buferike

 Titullimet acid baze

 Treteshmeria dhe ekuilibri i precipitimit

 Produkti i Tretshmerise
3
Arrhenius (or Classical) Acid-Baze Definition

acid --substance qe permban H dhe gjate shperbashkimit ne

uje jep jonin hydronium : H3O+

baze -- substance qe permban groupin hidroksil dhe gjate

shperbashkimit ne uje jep jonin : OH -

Asnjanesimi -- reaksion ndermjet jonit H+ (H3O+) prej acidi

dhe jonit OH - nga baze duke formuar H2O.

Reaksioni i asnjanesimit eshte exothermic dhe cliron afersisht

56 kJ per mole acid and base.

H+(aq) + OH-(aq) H2O(l) ΔH0rxn = -55.9 kJ

Brønsted-Lowry Acid-Base Definition
acid – donator proton, cdo subs. qe jep jon H+ .
An acid must contain H in its formula; HNO3 and H2PO4- are
two examples, all Arrhenius acids are Brønsted-Lowry acids.
base -- proton acceptor, cdo subs. qe pranon (accepts) jon H+.
A base must contain a lone pair of electrons to bind the H + ion;
a few examples are NH3, CO32-, F -, as well as OH -.
Brønsted-Lowry bases are not Arrhenius bases, but all
Arrhenius bases contain the Brønsted-Lowry base OH-.
Ne kendveshtrimin Brønsted-Lowry: nje subs jep nje proton i
cili pranohet (kapet) nga nje subs tjeter :
ne reaksionet acid-base kemi transferim protonesh

Acids donate a proton to water

Bases accept a proton from water
Molecular model: The reaction of an acid
HA with water to form H3O+ and a conjugate base.

Acid Baze acid baze

i konjuguar e konjuguar

6
 Konstantja e disocijimit (Ka)
Acidet e fort shperbashkohen plotesisht ne jone :

HA(g or l) + H2O(l) H3O+(aq) + A-(aq)

Ne tretesire te holluar te nje acidi te fort, pothuaj nuk egzistojne

molekulat HA : [H3O+] = [HA]init or [HA]eq = 0

[H3O+][A-]
Qc = at equilibrium, Qc = Kc >> 1
[HA][H2O]

Acidi Nitrik: HNO3 (l) + H2O(l) H3O+(aq) + NO3-(aq)

 Konstantja e disocijimit (Ka)

Acidet e dobet disocijohen shumë pak në joneve në ujë :

HA(aq) + H2O(aq) H3O+(aq) + A-(aq)

Në një tretesire të holluar të acidit të dobët, shumica e

molekulave HA janë te padisocijuara:
[H3O+] << [HA]init or [HA]eq = [HA]init

[H3O+][A-]
Qc = at equilibrium, Qc = Kc << 1
[HA][H2O]
The Meaning of Ka, the Acid Dissociation Constant
For the ionization of an acid, HA:
HA(aq) + H2O(l) H3O+(aq) + A-(aq)
+] [A-] përqendrimi i ujit është lartë, dhe
Kc = [H 3 O
nuk ka ndryshime të konsiderueshme
[HA] [H2O]
Gjatë reaksionit, kjo është vlera
Therefore: përfshihet në konstante
[H O +] [A-] The stronger the acid, the higher the [H O+]
Kc = 3 3
[HA] at equilibrium, and the larger the Ka:
Stronger acid higher [H3O+] larger Ka
acid i dobet me Ka relativisht te lart (~10-2 ), per 1 M tretesire
ka ~10% te HA molekula te dissociated.
acid i dobet me Ka mesatare (~10-5 ), per 1 M tretesire
ka ~ 0.3% te HA molekula te disocijuara.
acid i dobet me Ka relativisht te ulet(~10-10 ), a 1 M solution
ka ~ 0.001% te HA molekula te disocijuara
SHPERBASHKIMI I UJIT
 SHPERBASHKIMI I UJIT
H2O(l) + H2O(l) H3O+ + OH-

[H3O+][OH-]
Kc =
[H2O]2

Produkti jonik per ujin, Kw:

Kc[H2O]2 = Kw = [H3O+][OH-] = 1.0 x 10-14 (at 25°C)

Ne ujin e distiluar perqendrimi i joneve hydroxyl and hydronium ions

must be equal:
[H3O+] = [OH-] = 1.0 x 10-14 = 1.0 x 10 -7 M (at 25°C)
1000g/L
The molarity of pure water is: = M
18.02 g/mol
 SHPERBASHKIMI I UJIT

2H2O  H3O+ + OH- ose H2O  H+ + OH-

Ka= K[H2O] produkt jonik ose konstante e

shperbashkimit
Ne t = 25 oC Ka= 1,0*10-14
Ne rastin e ujit te paster (distiluar) [H+] = [OH-] = 10-7

13
 TREGUES HIDROGJENOR
Perqendrimi i H+ i shprehur ne negativin e logaritmit te tij
quhet pH (tregues hidrogjenor ose peash)
pH = -log[H+]
Praktikisht nje liter uje i paster ne 20oC ka 55,5 mole H2O
prej te cilave vetem 10-7 jane te shperbashkuara ne jone.
treguesi hidrogjenor merr vlera: 0 < pH < 14

Kur 0 < pH < 7 themi se kemi acide (perqendrimi i H+ > OH- )

ndersa kur 7 < pH < 14 kemi baza (perqendrimi i OH- > H+ )

14
 Vlera e pH per disa
tretesira ujore

[H3O+]
KW
[OH-] =
[H3O+]

[OH-]
[H3O+]> [H3O+]<
[OH-] [OH-]

acidic neutral
solution solution
basic [H3O+] =
solution [OH-]
 Rendesia Praktike
 pH i tokave: percaktohet lloji i bimeve te pershttshme per
kultivim.
 pH i gjakut, si dhe i lengjeve te ndryshem fiziologjik
(buferat),luan ne kufije te ngushte rreptesisht te percaktuar ne
nje individ te shendoshe. Nje luhatje anormale perben gjendje
patologjike.
 shiu acid: perben kercenim mjedisor per floren dhe faunen
 Korrozioni sulmi i padeshiruar ndaj metaleve dhe
alianzheve: tubacionet, anijet,platformat detare te naftes,
boierat e TEC-ve etj
16
 TREGUESIT E NGJYROSUR
Treguesit e ngjyrosur jane kryesisht substabca organike
ngjyruese te cilat perdoren kryesisht ne tretsire ujore ose
perzierje alkool-uje.
Disa pika te ketyre lendve te hedhura ne nje tretsire japin
ngjyre ne varesi te pH se tretesires.
Pjesa me e madhe e deftuesve kane dy ngjyra qe dallohen
mire:
 ngjyra acide, ne mjedis acid te forte,
 ngjyra bazike ne nje mjedis bazik te forte.
Ne rastin e fenolftaleines pHb=9,8 kurse pHa=8. Ngjyra bazike
eshte trendafili kurse ngjyra acide eshte blu. 17
 HIDROLIZA

Hidroliza eshte shperbashkimi i kriperave nga uji.

K+ A- + H2O  KOH + HA

Reaksionet hidrolike jane reaksione kembimi jonik.

Jonet e nje kripe hyjne ne bashkeveprim me molekulat e ujit
vetem atehere kur si pasoje e ketij do formohen molekula pak
te shperbashkueshme ose substanca pak te tretshme.
Kriprat qe hyjne kryesisht ne hidrolize jane te trajtuara nga :

20
1. acid i forte dhe baze e forte
NaCl + H2O  NaOH + HCl (praktikisht nuk ndodh )
2. acid i dobet dhe baze e forte
CH3COO- + H2O  CH3COOH + OH- ac acetik eshte
elektrolit me i forte se uji, pra vetem nje sasi e vogel
hidrolizohet.
3. acid i forte dhe baze e dobet
NH4+Cl- + H2O  NH4OH + H+Cl- hidroksidi i amonit
eshte elektrolit me i forte se uji, pra vetem nje sasi e vogel
hidrolizohet
4. acid i dobet dhe baze e dobet
CH3COO- NH4+ + H2O  CH3COOH + NH4OH 21
 Tretesirat tampone

Tretesirat te cilat kane pH pothuaj konstant per ndryshime te

vogla (shtim acidi ose baze) quhen tretesira tampone (bufer)

Nje bufer mund te jete perzierje e nje acidi te dobet me nje kripe
te ketij acidi, ne perqendrime relativisht te medha.
CH3COOH CH3COO- + H+

Ne pergjithesi tretsira tampone mund te jete acide ose bazike.

Qe bufer te jete efektiv raporti i perqendrimit te species
molekulare me specien jonike duhet te jete ndermjet 1/10 dhe
10/1
22
Tretesira tampone jane kryesisht perberesit e gjakut – sistemet
e karbonateve,fosfateve dhe sisteme proteinash komplekse.
Ne saj te tyre gjaku ka pH pothuaj konstant ne 7,4.

Grade shperbashkimi –pjesa e shperbashkuar ne jone ne nje

tretesire ujore nga perqendrimi total i tretesires.

23
 Ekuacioni i Henderson-Hazelbahut

kur raporti eshte 1/10 kemi

njesoj vertetohet qe kur raporti eshte 10/1 kemi

24
 Titullimet Acid- Baze
Procesi i shtimit te nje sasie te percaktuar acidi me pH plotesisht
te njohur ne nje baze me pH te panjohur, qe permban deftues,
deri ne ndryshimin e njyres se ketij te fundit quhet TITULLIM.

Ne kete pike pH eshte pothuaj 7.

25
Kurba e Titullimit Acid- Baze

26
Kur formohet nje precipitate ?
Tretesira duhet të jetë i ngopur për të formuar një
precipitat (ppt) : përqendrimet fillestare te joneve duhet
të jenë më te larta se vlerat e ekuilibrit.

p.sh. Ag2CO3(s)  2 Ag+(aq) + CO32–(aq)

Perqendrimi fillestar llogaritet nga produkti jonik:

PJ = [Ag+]2[CO32–] using the initial conc values

nese PJ > Ksp atehere kemi formim precipitati

Ndonjehere edhe pse PJ > Ksp nuk kemi precipitat, ne kete

rast kemi tretesira te tejngopura (mbingopura –
supersaturated).
Precipitation

precipitation occurs një tretesire e tejngopur do precipitoj

if Q > Ksp beftas në qoftë se shtojmë një kristal
Tretshmeri dhe Ekuilibrimi i Precipitimit

29
30
3