MATERIAY DYDAKTYCZNE

Strzelby gadkolufowe
na wyposaeniu policji od 1994 roku

KATOWICE 2013

m. asp. Tomasz Czechowicz

sier. szt. Tomasz Guchowski
Zakad Wyszkolenia Specjalnego

Strzelby gadkolufowe
na wyposaeniu policji od 1994 roku

Katowice 2013

Redakcja:
podinsp. Robert Perek

Redakcja techniczna i korekta:

Pawe Misiak

Szkoa Policji w Katowicach, Katowice 2013. Pewne prawa zastrzeone.

Niniejsza publikacja w caoci stanowi materia dydaktyczny Szkoy Policji w Katowicach.

Publikacja dostpna jest na licencji:
Creative Commons Uznanie autorstwa Uycie niekomercyjne Bez utworw zalenych
3.0 Polska (CC-BY-NC-ND) 3.0. Polska.
Postanowienia licencji s dostpne pod adresem:
http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/legalcode

Spis treci

Wstp............................................................................................................................... 5
1. Strzelby gadkolufowe na wyposaeniu polskiej policji................................................8
1.1. Przeznaczenie, budowa i zasada dziaania............................................................8
1.2. Zapis kalibru..........................................................................................................9
1.3. Podstawowe zespoy i mechanizmy....................................................................10
2. Strzelba powtarzalna Mossberg kal. 12/76 (produkcji USA).................................11
2.1. Dane taktyczno-techniczne.................................................................................11
2.2. Przeznaczenie oraz opis czci zespow............................................................11
Zesp lufy...........................................................................................................11
Zesp przesuwny................................................................................................12
Zesp komory zamkowej i kolby.........................................................................13
Mechanizm uderzeniowo-spustowy...................................................................15
Mechanizm zasilania...........................................................................................16
Zatrzask suwada.................................................................................................17
Bezpiecznik spustowy..........................................................................................17
2.3. Czciowe rozkadanie........................................................................................18
3. Strzelba powtarzalna Hatsan Escort kal. 12/76 (produkcji tureckiej)...................19
3.1. Dane taktyczno-techniczne.................................................................................19
3.2. Przeznaczenie oraz opis czci zespow............................................................19
Zesp lufy...........................................................................................................19
Zesp przesuwny................................................................................................20
Zesp komory zamkowej i kolby.........................................................................21
Mechanizm spustowo-uderzeniowy...................................................................21
Mechanizm zasilania...........................................................................................23
3.3. Czciowe rozkadanie........................................................................................24

4. Strzelba powtarzalna SDASS Imperator kal. 12/76 (produkcji niemieckiej).........25

4.1. Dane taktyczno-techniczne.................................................................................25
4.2. Przeznaczenie oraz opis czci zespow............................................................25
Zesp lufy...........................................................................................................25
Zesp przesuwny................................................................................................26
Zesp komory zamkowej i kolby.........................................................................27
Mechanizm spustowo-uderzeniowy...................................................................28
Zatrzask suwada.................................................................................................29
Bezpiecznik..........................................................................................................29
Mechanizm zasilania...........................................................................................30
4.3. Czciowe rozkadanie........................................................................................31
5. Dodatkowe wiadomoci............................................................................................32
5.1. Przyrzdy celownicze..........................................................................................32

5.2. Przeznaczenie i opis wyposaenia.......................................................................33

5.3. Rozkadanie i skadanie.......................................................................................34
6. Inne strzelby gadkolufowe na wyposaeniu polskiej policji....................................35
6.1. Budowa i zasada dziaania...................................................................................35
Bibliografia..................................................................................................................... 36

Materiay dydaktyczne Szkoy Policji w Katowicach

Wstp
Niniejsze opracowanie adresowane jest do suchaczy szkolenia zawodowego podstawowego, poznajcych dopiero elementy budowy i zasady dziaania broni oraz
dowiadczonych funkcjonariuszy, uczestnikw kursw specjalistycznych.

W przecigu XX wieku bro duga o niegwintowanym przewodzie lufy staa si

niezastpionym dodatkiem do uzbrojenia wojska i policji. Wikszo z uywanych

w wojsku i policji strzelb wywodzi si od zwykych strzelb myliwskich i sportowych,

a amunicja do nich uywana bardzo czsto pozostaa niezmieniona w konstrukcji.

Bro gadkolufowa zostaa wprowadzona na wyposaenie polskiej policji

w roku 1994. Budowa oraz zasada dziaania umoliwia strzelanie rnymi rodzaja-

mi amunicji, przez co omawiana jednostka broni ma bardzo szerokie zastosowanie.

W okresie ostatnich 30 lat zaczto projektowa i produkowa dla wojska i policji
specjalne rodzaje amunicji.

Obecnie strzelby przeywaj renesans w uzbrojeniu wojska i policji wielu

pastw. Sia raenia nowoczesnej strzelby jest olbrzymim rodkiem wsparcia dla

policjantw i onierzy walczcych na krtkich odlegociach, gdzie na dokadne

celowanie nie ma praktycznie czasu, a liczy si przede wszystkim moliwo oddania
skutecznego strzau.

Na wyposaeniu polskiej policji obecnie znajduj si dwa rodzaje strzelb gad-

kolufowych:

strzelby powtarzalne

strzelby samopowtarzalne
1. Oglne zasady bezpieczestwa:

Traktuj kad bro jak naadowan, sprawn i gotow do strzau!

Kieruj luf w bezpiecznym kierunku!

Nie kad palca na spucie, jeeli nie chcesz strzela!

Strzelby gadkolufowe na wyposaeniu policji od 1994 roku

 No bro zabezpieczon!
Nie baw si broni!

Trenuj na sucho tylko w bezpiecznym miejscu!

Nie pozostawiaj broni bez nadzoru!

Nie przechowuj zaadowanej broni!

Nie przekazuj zaadowanej broni!

Utrzymuj bro w czystoci i dobrym stanie technicznym!

Uwaaj czym adujesz bro!

Nie mieszaj prochu z alkoholem!

Nie powstrzymuj si przed upominaniem osb nie przestrzegajcych zasad

bezpieczestwa obchodzeniu si broni!

Nie dokonuj we wasnym zakresie napraw bd przerbek broni palnej!

Ucz si udzielania pomocy przedmedycznej!
2. Obowizki strzelajcego:

bezwzgldnie przestrzega zasad bezpieczestwa;

wykonywa polecenia i komendy prowadzcego strzelanie;

kierowa bro jedynie w stron kulochwytu;

rozpocz strzelanie na komend okrelon przez prowadzcego;

po zakoczeniu strzelania okaza bro do przejrzenia i odda strza kontrolny w kierunku kulochwytu;

samodzielnie, zgodnie z zasadami bezpieczestwa, rozpozna zacicie

broni i je usun, chyba e warunki strzelania stanowi inaczej;

zgosi zacicie broni tylko w przypadku braku umiejtnoci jego rozpoznania i technik usunicia.

3. Komenda PRZERWIJ OGIE. Strzelanie przerywa si w sytuacjach:

pojawienia si przed strzelajcymi zwierzt lub ludzi;

padania pociskw poza granice kulochwytu;

Materiay dydaktyczne Szkoy Policji w Katowicach

 rykoszetowania pociskw;
kontuzji strzelajcego;

powstania innego niebezpieczestwa.

W sytuacji powyszego zagroenia komend PRZERWIJ OGIE podaje

uczestnik strzelania, ktry stwierdzi niebezpieczestwo.
4. Czynnoci po komendzie PRZERWIJ OGIE:
natychmiast przerwa strzelanie,

zdj palec z jzyka spustowego, uoy go wzdu zamka (szkieletu) broni,

zabezpieczy bro, jeeli konstrukcja to umoliwia,

przyj postaw bezpieczn okrelon przez prowadzcego zajcia.

Strzelby gadkolufowe na wyposaeniu policji od 1994 roku

Rozdzia 1.

Strzelby gadkolufowe na wyposaeniu polskiej policji

1) Mossberg kal. 12/70,

2) Hatsan Escort kal. 12/70,

3) SDASS Imperator kal. 12/70.

Fot. 1. Strzelba powtarzalna (od gry) Mossberg, Hatsan Escort, SDASS Imperator
(wszystkie zdjcia wykonane przez autorw)

1.1. Przeznaczenie i zasada dziaania

Wymienione strzelby s jednolufow powtarzaln broni strzeleck systemu prze-

adowania pump-action, nazywane take repeterem. Bro suy do samoobrony,

wymuszania posuszestwa, obezwadniania przestpcw zgodnie z warunkami,

zasadami i przypadkami uycia broni palnej, a take do niszczenia oson technicz-

nych na odlegociach do 50 m. Cel oraz zastosowania strzelby gadkolufowej zaley

od typu i rodzaju uytej amunicji.

Materiay dydaktyczne Szkoy Policji w Katowicach

Do strzelania uywa si nastpujcych nabojw:

nabj specjalny z pociskiem typu ,,Breneka W8MP;

nabj specjalny rutowy typu Loftka LFT-6, 8;

nabj specjalny z pociskiem kulowym typu SAK-Super Sabot;

nabj z pociskiem gumowym typu Bk;

nabj z pociskiem gumowym typu Chrabszcz CHRB-20, 30, 50;

nabj wiczebny hukowo-byskowy typu ONS- 2000;

nabj z pociskiem proszkowym typu PR-PIK-94M, PR-PIK-98, PR-PIK-MAGNUM;

nabj z pociskiem gazowym (proszkowo-obezwadniajcym) typu CS-94M, CS-98.

1.2. Zapis kalibru

W broni gadkolufowej zapis kalibru wystpuje w systemie wagomiarowym:

cyfra 12 oznacza: liczb kul, jak dla lufy o danej rednicy (mierzonej w miejscu oddalonym o 220 mm od tylnego cicia lufy) mona odla z czystego
oowiu o masie jednego funta angielskiego (1 funt = 0,4536 kg). Dla kalibru

12 w zalenoci od kraju, w ktrym bro jest produkowana, rednica lufy

wynosi 18,20-18,60 mm. Im wiksza cyfra w zapisie kalibru, tym mniejsza
rednica lufy, np. dla kal. 16 rednica lufy od 16,80 mm do 17 mm.

cyfra 76 oznacza:

a) dugo komory nabojowej w milimetrach,

b) cakowit dugo rozwinitej uski po wystrzale.

Dlatego bardzo wana jest te dugo naboju do strzelby, tj. dugo uski,

poniewa w amunicji tego typu pocisk z reguy nie wystaje poza jej obrzee. Cz
strzelb przystosowana jest do nabojw o dugoci 70 mm (12/70), inne natomiast

do dugoci 76 mm (12/76). Te drugie mog strzela take krtszymi nabojami. Tak

wic druga warto kalibru w broni gadkolufowej oznacza bd dugo uski po jej
cakowitym rozwiniciu, bd te gboko komory nabojowej.
Strzelby gadkolufowe na wyposaeniu policji od 1994 roku

1.3. Podstawowe zespoy i mechanizmy

zesp lufy,

zesp przesuwny,

zesp komory zamkowej i kolby,

mechanizm uderzeniowo-spustowy,
mechanizm zasilania.

10

Materiay dydaktyczne Szkoy Policji w Katowicach

Rozdzia 2.

Strzelba powtarzalna Mossberg kal. 12/76

(produkcji USA)

Fot. 2. Strzelba powtarzalna Mossberg

2.1. Dane taktyczno-techniczne

kaliber

12/76,

szybkostrzelno praktyczna

5 strzaw (10-15 sekund),

masa broni

raenie obezwadniajce pocisku

prdko wylotowa pocisku
energia wylotowa pocisku
pojemno magazynka
przyrzdy celownicze

2,9 kg,

zaley od typu naboju,

zaley od typu naboju,

zaley od typu naboju,

5 nabojw,

wyregulowane na35 metrw.

2.2. Przeznaczenie oraz opis czci zespow

Zesp lufy

Lufa nadaje kierunek lotu pociskowi. Cz wlotow przewodu lufy stanowi gadka
i odpowiadajca ksztatowi uski komora nabojowa. W tylnej czci lufa ma wykonane
przeduenie mieszczce zapor ryglow i wyrzutnik.

Wewntrzna powierzchnia lufy jest gadka. W czci wylotowej zamontowano

cznik rury magazynka. W czniku zosta wkrcony uchwyt pasa nonego.

Strzelby gadkolufowe na wyposaeniu policji od 1994 roku

11

Fot. 3. Zesp lufy

Zesp przesuwny

Fot. 4. Zesp przesuwny

W skad zespou przesuwnego wchodzi:

zamek kompletny (dosya nabj do komory nabojowej, rygluje przewd lufy

podczas strzau, umoliwia wycignicie uski lub naboju z komory nabojowej),

Fot. 5. Zamek kompletny

12

Materiay dydaktyczne Szkoy Policji w Katowicach

 ramka suwada (steruje wczaniem i wyczaniem rozdzielacza i ustalacza

pooenia naboju oraz ruchem podajnika i rygla zamka),

Fot. 6. Ramka suwada

komplet rkojeci przeadowania z listwami (suy do przeadowania broni).

Fot. 7. Komplet rkojeci przeadowania z listwami

Zesp komory zamkowej i kolby

Komora zamkowa czy wszystkie zespoy oraz mechanizmy strzelby. Wewntrz

komory zamkowej umieszczono obrotowo rozdzielacz i ustalasz naboju. Zadaniem

ustalacza jest usuwanie naboju wysunitego z rury magazynka przez dononik na sta-

ej pozycji, po czym przepuszczenie go na podajnik naboju. Natomiast rozdzielacz

zabezpiecza przed wysuniciem si z rury magazynka (podczas adowania) wicej
ni jednego naboju.

W przedniej czci znajduje si gniazdo lufy, natomiast w tylnej otwr do moco-

wania kolby. W dolnej czci komory zamkowej znajduje si okno zaadowcze, przez
Strzelby gadkolufowe na wyposaeniu policji od 1994 roku

13

ktre jest adowany magazynek rurowy. W prawej ciance bocznej wykonane jest

okno usuwania usek. Komor zamkow z mechanizmem spustowo-uderzeniowym

czy si za pomoc sworznia.

Bezpiecznik od strzau przypadkowego blokuje jzyk spustowy, ktry znajduje

si w grnej, tylnej czci komory zamkowej. Kolba z trzewikiem, agodzcym odrzut

broni, przykrcona jest rub do komory zamkowej.

Fot. 8. Zesp komory zamkowej i kolby

Fot. 9. Rozdzielacz naboju

Fot. 10. Ustalacz pooenia naboju

14

Materiay dydaktyczne Szkoy Policji w Katowicach

Fot. 11. Podajnik

Mechanizm uderzeniowo-spustowy
Mechanizm uderzeniowo-spustowy powoduje nakucie sponki przez iglic. Me-

chanizm uderzeniowy jest typu kurkowego, ma zakryty kurek obrotowy i wasn

spryn uderzeniow. Napinany jest za pomoc wystpu ramki suwada podczas
przemieszczania si w tylne pooenie.

Zatrzask suwada, uruchamiany z zewntrz (przed adowaniem lub rozadowa-

niem broni), pozwala na odblokowanie suwada z przedniego pooenia, uniemoli-

wiajc tym samym ruch zespou przesuwnego do tyu. Przycisk zatrzasku suwada

umieszczony jest w tylnej czci kabka, osony jzyka spustowego, z jego lewej strony.
Bezpiecznik od strzau przypadkowego blokuje jzyk spustowy i umieszczony

jest w tylnej grnej czci komory zamkowej. Mechanizm spustowy moe by uruchomiony wycznie wtedy, kiedy bezpiecznik jest ustawiony w pooeniu odbloko-

wanym. Jeeli kurek jest ustawiony na zaczepie spustu (mechanizm uderzeniowy jest
napity), a strzelba jest zaadowana, bez nacinicia zatrzasku suwada niemoliwy
jest ruch zespou przesuwnego do tyu.

Strzelby gadkolufowe na wyposaeniu policji od 1994 roku

15

Fot. 12. Mechanizm uderzeniowo-spustowy

Mechanizm zasilania
Magazynek rurowy mieci 5 naboi. Skada si on z rury magazynka obustronnie zakoczonej gwintem. Pierwszy koniec wkrcony jest w komor zamkow, natomiast

w drugim umieszczono nakrtk dla ruby mocujcej magazynek do cznika. We-

wntrz rury umieszczono dononik, ktry jest podparty spiraln spryn walcow.
Naboje w magazynku uoone s szeregowo (jeden za drugim).

Zasilaniem broni steruje suwado, przesuwane w cakowitym zakresie ruchem

do tyu i nastpnie do przodu, zapewniajc kolejne prawidowe wyjcie nabojw magazynka.

Fot. 13. Mechanizm zasilania

16

Materiay dydaktyczne Szkoy Policji w Katowicach

Zatrzask suwada

Fot. 14. Zatrzask suwada

Bezpiecznik spustowy

Fot. 15. Bezpiecznik jest ustawiony w pooeniu odbezpieczonym

Strzelby gadkolufowe na wyposaeniu policji od 1994 roku

17

2.3. Czciowe rozkadanie:

a) sprawdzi czy bro nie jest zaadowana, kontrolujc trzy elementy:
komor nabojow,
podajnik,

dononik magazynka.

W przypadku stwierdzenia naboju naley bro rozadowa;

b) odkrci rub przy czniku rury magazynka;

c) wysun luf do przodu i oddzieli j od komory zamkowej;

d) wybi sworze czcy i oddzieli od komory zamkowej mechanizm uderzeniowo-spustowy;

e) wyj z komory zamkowej ustalacz, rozdzielacz i ramk suwada;

f) wyj zamek przez okno osadzenia lufy;

g) odczy rkoje przeadowania z listwami i podajnik;

h) rozoy zamek, wybi o rygla, oddzieli iglic, spryn iglicy, podkadk

i rygiel;

i) skada w odwrotnej kolejnoci.

Fot. 16. Strzelba Mossberg czciowo rozoona

18

Materiay dydaktyczne Szkoy Policji w Katowicach

Rozdzia 3.

Strzelba powtarzalna Hatsan Escort kal. 12/76

(produkcji tureckiej)

Fot. 17. Strzelba powtarzalna Hatsan Escort

3.1. Dane taktyczno-techniczne

kaliber

12/76,

szybkostrzelno praktyczna

5 strzaw (10 15 sekund),

masa broni

raenie obezwadniajce pocisku

prdko wylotowa pocisku
energia wylotowa pocisku
pojemno magazynka
przyrzdy celownicze

2,9 kg,

zaley od typu naboju,

zaley od typu naboju,

zaley od typu naboju,

5 nabojw,

wyregulowane na 35 metrw.

3.2. Przeznaczenie oraz opis czci zespow

Zesp lufy

Lufa nadaje pociskowi kierunek lotu. Cz wlotow przewodu lufy stanowi gadka

i odpowiadajca ksztatowi uski komora nabojowa. Z czci cylindryczn przewodu

lufy czy komor nabojow stoek przejciowy. W tylnej czci lufa ma wykonane

przeduenie mieszczce zapor ryglow i wyrzutnik. Wewntrzna powierzchnia

lufy jest gadka.

Strzelby gadkolufowe na wyposaeniu policji od 1994 roku

19

Ponadto do lufy przy wylocie umocowany jest cznik rury magazynka bdcy

jednoczenie podstaw muszki i przednim uchwytem pasa nonego. Lufa jest wykonana
z wysokogatunkowej stali stopowej odpornej na korozj i dziaanie gazw prochowych.

Fot. 18. Zesp lufy

Zesp przesuwny

Fot. 19. Zesp przesuwny

W skad zespou przesuwnego wchodzi:

zamek kompletny dosya nabj do komory nabojowej, rygluje przewd lufy

podczas strzau, umoliwia wycignicie uski lub naboju z komory nabojowej.

Fot. 20. Zamek kompletny

suwado skada si z ramki i przymocowanej do niej przegubem sprystym

tulei rkojeci przeadowania. Na ramce suwada znajduj si powierzchnie

sterujce wczaniem i wyczaniem rozdzielacza i ustalacza pooenia naboju,

ruchem podajnika i ryglem zamka. W wystpie ryglujcym ramki suwada

umieszczony jest popychacz ze spryn, ktrego zadaniem jest rozsuwanie

poczenia suwado-zamek po zwolnieniu suwada z zatrzasku i tym samym

20

rozryglowanie (otwarcie komory nabojowej) broni.

Materiay dydaktyczne Szkoy Policji w Katowicach

Fot. 21. Suwado

Zesp komory zamkowej i kolby

Komora zamkowa czy wszystkie zespoy i mechanizmy strzelby. Wykonana jest
ze stopu lekkiego. Wewntrz komory zamkowej umieszczone s obrotowo, ze sprystym podparciem, rozdzielacz i ustalacz naboju. W przedniej czci znajduje si

gniazdo lufy, w tylnej otwr do mocowania kolby. W dolnej czci komory zamkowej
znajduje si okno zaadowcze, przez ktre jest adowany magazynek rurowy. W prawej
ciance bocznej wykonane jest okno ekstrakcji uski (rozadowania naboju). Komor

zamkow czy si z mechanizmem spustowo-uderzeniowym za pomoc dwch

kokw. Kolba przymocowana jest do komory zamkowej rub dwustronn z dwiema nakrtkami. Kolba zakoczona jest gumowym trzewikiem agodzcym odrzut.
Do kolby przykrcone jest dolne strzemiczko pasa nonego.

Fot. 22. Zesp komory zamkowej i kolby

Mechanizm spustowo-uderzeniowy
Mechanizm spustowo-uderzeniowy ma za zadanie nakucie sponki przez iglic. Jest
on typu kurkowego z zakrytym kurkiem obrotowym i wasn spryn uderzeniow.
Strzelby gadkolufowe na wyposaeniu policji od 1994 roku

21

Mechanizm uderzeniowy napinany jest za pomoc wystpu suwada podczas jego

przemieszczania si w tylne pooenie.

Fot. 23. Mechanizm uderzeniowo-spustowy

Zatrzask suwada, uruchamiany z zewntrz (przed adowaniem lub rozadowa-

niem broni), pozwala na odblokowanie suwada z przedniego pooenia, wyjcie rygla

zamka zza zapory ryglowej lufy, umoliwiajc tym samym ruch zespou przesuwnego
do tyu. Przycisk zatrzasku suwada umieszczony jest w przedniej czci kabka ramki
mechanizmu uderzeniowo-spustowego, z jego lewej strony. Bezpiecznik od strzau

przypadkowego unieruchamia jzyk spustowy. Znajduje si on w tylnej czci ramki

mechanizmu spustowo-uderzeniowego, za kabkiem spustu.

Fot. 24. Zatrzask suwada

Mechanizm spustowy (z przechwyceniem kurka) moe by uruchomiony tylko

wtedy, kiedy bezpiecznik jest ustawiony w pooeniu odbezpieczonym. Jeeli kurek

jest ustawiony na zaczepie spustu, (mechanizm uderzeniowy jest napity) i strzelba

22

Materiay dydaktyczne Szkoy Policji w Katowicach

jest zaadowana, bez nacinicia na przycisk zatrzasku suwada uniemoliwiony jest

ruch zespou przesuwnego do tyu.

Fot. 25. Bezpiecznik jest ustawiony w pooeniu odbezpieczonym

Mechanizm zasilania

Magazynek rurowy mieci standardowo 5 naboi. Skada si on z rury magazynka

obustronnie zakoczonej gwintem. Pierwszy koniec wkrcony jest w komor zamkow, natomiast w drugim umieszczono nakrtk dla ruby mocujcej magazynek

do cznika. Wewntrz rury znajduje si dononik podparty spiraln spryn walcow. Naboje w magazynku uoone s szeregowo (jeden za drugim).

Zasilaniem broni steruje suwado, przesuwane na cakowitym zakresie ruchem do tyu

i nastpnie do przodu, zapewniajc kolejne, prawidowe wyjcie nabojw magazynka.

Fot. 26. Mechanizm zasilania

Strzelby gadkolufowe na wyposaeniu policji od 1994 roku

23

3.3. Czciowe rozkadanie:

sprawdzi czy bro nie jest zaadowana, kontrolujc komor nabojow,
podajnik i dononik magazynka; jeeli jest, naley j rozadowa,

odkrci nakrtk rury magazynka,

wysun luf do przodu i oddzieli j od komory zamkowej,

wysun ukad przesuwny wraz z zamkiem do przodu i oddzieli go od broni,

rozoy zamek, oddzielajc iglic, spryn iglicy i koek.

Fot. 27. Strzelba Hatsan Escort czciowo rozoona

24

Materiay dydaktyczne Szkoy Policji w Katowicach

Rozdzia 4.

Strzelba powtarzalna SDASS Imperator kal. 12/76

(produkcji niemieckiej)

Fot. 28. Strzelba powtarzalna SDASS Imperator wersja z kolb i chwytem rewolwerowym

4.1. Dane taktyczno-techniczne

kaliber

12/76,

szybkostrzelno praktyczna

5 strz. (10-15 s),

masa broni

raenie obezwadniajce pocisku

prdko wylotowa pocisku
energia wylotowa pocisku
pojemno magazynka
przyrzdy celownicze

3,2 kg,

zaley od typu naboju,

zaley od typu naboju,

zaley od typu naboju,

5 nabojw,

wyregulowane na 35 m.

4.2. Przeznaczenie oraz opis czci zespow

Zesp lufy

Lufa nadaje pociskowi kierunek lotu. Cz wlotow przewodu lufy stanowi gadka i od-

powiadajca ksztatowi uski komora nabojowa. Z czci cylindryczn przewodu lufy

Strzelby gadkolufowe na wyposaeniu policji od 1994 roku

25

czy komor nabojow stoek przejciowy. W tylnej czci lufa ma wykonane przedu-

enie mieszczce zapor ryglow i wyrzutnik. Wewntrzna powierzchnia lufy jest gadka.
Ponadto do lufy przy wylocie umocowany jest cznik rury magazynka bdcy

jednoczenie podstaw muszki i przednim uchwytem pasa nonego. Lufa jest wykonana
z wysokogatunkowej stali stopowej odpornej na korozj i dziaanie gazw prochowych.

Fot. 29. Zesp lufy

Zesp przesuwny

Fot. 30. Zesp przesuwny

W skad zespou przesuwnego wchodzi:

zamek kompletny dosya nabj do komory nabojowej, rygluje przewd lufy

podczas strzau, umoliwia wycignicie uski lub naboju z komory nabojowej,

Fot. 31. Zamek kompletny

26

Materiay dydaktyczne Szkoy Policji w Katowicach

 suwado skada si z ramki i przymocowanej do niej przegubem sprystym

tulei rkojeci przeadowania. Na ramce suwada znajduj si powierzchnie

sterujce wczaniem i wyczaniem rozdzielacza i ustalacza pooenia naboju,

ruchem podajnika i ryglem zamka. W wystpie ryglujcym ramki suwada

umieszczony jest popychacz ze spryn, ktrego zadaniem jest rozsuwanie

poczenia suwado-zamek po zwolnieniu suwada z zatrzasku i tym samym
rozryglowanie (otwarcie komory nabojowej broni).

Fot. 32. Suwado

Zesp komory zamkowej i kolby

Komora zamkowa czy wszystkie zespoy i mechanizmy strzelby. Wykonana jest
ze stopu lekkiego. Wewntrz komory zamkowej umieszczone s obrotowo, ze sprystym podparciem, rozdzielacz i ustalacz naboju. W przedniej czci znajduje si

gniazdo lufy, w tylnej otwr do mocowania kolby. W dolnej ciance komory zamkowej

znajduje si okno zaadowcze, przez ktre jest adowany magazynek rurowy. W prawej
ciance bocznej wykonane jest okno ekstrakcji uski (rozadowania naboju). Komor

zamkow czy si z mechanizmem spustowo-uderzeniowym za pomoc dwch

kokw. Kolba przymocowana jest do komory zamkowej rub dwustronn z dwiema nakrtkami. Kolba zakoczona jest gumowym trzewikiem agodzcym odrzut.
Do kolby przykrcone jest dolne strzemiczko pasa nonego.

Strzelby gadkolufowe na wyposaeniu policji od 1994 roku

27

Fot. 33. Zesp komory zamkowej i kolby

Mechanizm spustowo-uderzeniowy
Mechanizm spustowo-uderzeniowy ma za zadanie spowodowanie nakucia sponki
przez iglic. Jest on typu kurkowego z zakrytym kurkiem obrotowym i wasn spryn
uderzeniow. Mechanizm uderzeniowy napinany jest za pomoc wystpu suwada
podczas jego przemieszczania si w tylne pooenie.

Fot. 34. Mechanizm uderzeniowo-spustowy

28

Materiay dydaktyczne Szkoy Policji w Katowicach

Zatrzask suwada
Zatrzask suwada, uruchamiany z zewntrz (przed adowaniem lub rozadowaniem
broni), pozwala na odblokowanie suwada z przedniego pooenia, wyjcie rygla

zamka zza zapory ryglowej lufy, umoliwiajc tym samym ruch zespou przesuwnego
do tyu. Przycisk zatrzasku suwada umieszczony jest w przedniej czci kabka ramki
mechanizmu uderzeniowo-spustowego, z jego lewej strony. Bezpiecznik od strzau

przypadkowego unieruchamia jzyk spustowy. Znajduje si on w tylnej czci ramki

mechanizmu spustowo-uderzeniowego, za kabkiem spustu.

Fot. 35. Zatrzask suwada

Bezpiecznik
Mechanizm spustowy (z przechwyceniem kurka) moe by uruchomiony tylko wte-

dy, kiedy bezpiecznik jest ustawiony w pooeniu odblokowanym. Jeeli kurek jest

ustawiony na zaczepie spustu (mechanizm uderzeniowy jest napity) i strzelba jest

zaadowana, uniemoliwiony jest ruch zespou przesuwnego do tyu bez nacinicia
na przycisk zatrzasku suwada.

Strzelby gadkolufowe na wyposaeniu policji od 1994 roku

29

Fot. 36. Bezpiecznik jest ustawiony w pooeniu odbezpieczonym

Mechanizm zasilania
Magazynek rurowy mieci standardowo pi naboi. Skada si on z rury magazynka
obustronnie zakoczonej gwintem. Pierwszy koniec wkrcony jest w komor zam-

kow natomiast w drugim umieszczono nakrtk dla ruby mocujcej magazynek

do cznika. Wewntrz rury znajduje si dononik podparty spiraln spryn walcow. Naboje w magazynku uoone s szeregowo.

Zasilaniem broni steruje suwado przesuwane w cakowitym zakresie ruchem do tyu

i nastpnie do przodu, zapewniajc kolejne, prawidowe wyjcie nabojw z magazynka.

Fot. 37. Mechanizm zasilania

30

Materiay dydaktyczne Szkoy Policji w Katowicach

4.3. Czciowe rozkadanie:

a) sprawdzi czy bro nie jest zaadowana, kontrolujc komor nabojow,
podajnik i dononik magazynka; jeeli jest, naley j rozadowa,

b) odkrci nakrtk rury magazynka,

c) wysun luf do przodu i oddzieli j od komory zamkowej,

d) wysun ukad przesuwny wraz z zamkiem do przodu i oddzieli go od broni,

e) rozoy zamek, oddzielajc iglic, spryn iglicy i koek.

Fot. 38. Strzelba SDASS Imperator czciowo rozoona

Strzelby gadkolufowe na wyposaeniu policji od 1994 roku

31

Rozdzia 5.

Dodatkowe wiadomoci
5.1. Przyrzdy celownicze
Potocznie nazywane szcztkowymi, skadaj si z muszki i szyny celowniczej, wyregulowane s na 35 metrw.

Fot. 39. Przyrzdy celownicze Mossberg

Fot. 40. Przyrzdy celownicze Hatsan Escort

Fot. 41. Przyrzdy celownicze Imperator

32

Materiay dydaktyczne Szkoy Policji w Katowicach

5.2. Przeznaczenie i opis wyposaenia

Do podstawowego wyposaenia strzelby zalicza si:
a) wycior,

b) szczoteczka do konserwacji,

Fot. 42. Wycior, szczoteczka do konserwacji

c) zasobnik na naboje (pas taktyczny z nabojami lub pojemnik umieszczony

wewntrz rodka transportowego).

Fot. 43. Pas taktyczny z nabojami

WANE!

Zabrania si przenoszenia amunicji penetracyjnej i specjalnej z amunicj niepenetracyjn!

Strzelby gadkolufowe na wyposaeniu policji od 1994 roku

33

Fot. 44. Niewaciwie przenoszona amunicja

5.3. Rozkadanie i skadanie

Strzelb mona rozkada czciowo lub cakowicie:

a) czciowo rozkada si j do czyszczenia, konserwacji oraz przegldu,

b) cakowicie do czyszczenia w przypadku znacznego jej zbrudzenia, po duszym przebywaniu na deszczu lub niegu i do naprawy.

Strzelb naley rozkada na stole, a warunkach polowych na czystej podcice.

Nie naley umieszcza podczas rozkadania jednej czci na drugiej ani te stosowa

nadmiernej siy i uderze podczas rozkadania. Nauka rozkadania i skadania broni

na strzelbach bojowych jest dopuszczalna pod warunkiem szczeglnie ostronego
obchodzenia si z jej czciami i zespoami.
WANE!
Cakowite rozkadanie strzelby moe by wykonane tylko w wyspecjalizowanym
warsztacie rusznikarskim przez osoby znajce budow broni.

34

Materiay dydaktyczne Szkoy Policji w Katowicach

Rozdzia 6.

Inne strzelby gadkolufowe

na wyposaeniu polskiej policji
a) strzelba gadkolufowa SDASS Short Imperator,
b) strzelba gadkolufowa Bock I 27,

c) strzelba gadkolufowa Remington 870,

d) strzelba gadkolufowa Remington MCS,

e) strzelba gadkolufowa Benelli M1 Super 90,

f) strzelba gadkolufowa Benelli M3 Super 90,

g) strzelba z luf gwintowan Mossberg model 695.

6.1. Budowa i zasada dziaania

Zasada dziaania strzelb samopowtarzalnych oparta o tzw. zamek Montefeltro. Zamek

osadzony w suwadle ryglowany jest z luf dwoma ryglami. Po strzale odrzut broni powo-

duje ruch strzelby do tyu, natomiast ruch suwada o duej bezwadnoci jest wolniejszy,
co powoduje zmniejszenie odstpu pomidzy suwadem a luf i cinicie spryny znaj-

dujcej si midzy zamkiem a suwadem. Rozprenie tej spryny powoduje odrzucenie

do tyu suwada, odryglowanie zamka i nastpnie przeadowanie broni. Dodatkowej energii
suwadu dostarczaj dwa popychacze napdzane przez gazy prochowe (ukad ARGO).

Mechanizm spustowo-kurkowy umoliwia strzelanie ogniem pojedynczym.

Zasilanie ze staego, rurowego magazynka o pojemnoci 6 naboi w lufie. Bro moe

strzela zarwno zwykymi nabojami o usce dugoci 70 mm, jak i nabojami o usce

dugoci 76 mm (Magnum). Bezpiecznik ma posta koka umieszczonego w tylnej

czci kabka osony spustu. Strzelba posiada mechaniczne przyrzdy celownicze
typu Ghost Ring. Dodatkowo kady egzemplarz strzelby posiada szyn uniwersaln

Picatinny Rail, umoliwiajc monta innych celownikw (najczciej kolimatorowych). Kolba z tworzywa sztucznego, regulowana, wysuwana.
Strzelby gadkolufowe na wyposaeniu policji od 1994 roku

35

Bibliografia
Akty prawne
Zarzdzenie nr 852 Komendanta Gwnego Policji z dnia 20 lipca 2011 r. w sprawie
szczegowych zasad przyznawania uytkowania broni palnej prze policjantw.

Decyzja nr 339 Komendanta Gwnego Policji z dnia 14 sierpnia 2013 r. w sprawie

wprowadzenia na uzbrojenie Policji strzelb kal. 12.

Decyzja nr 360 Komendanta Gwnego Policji z dnia 6 lipca 2005 r. w sprawie

gospodarowania uzbrojeniem i sprztem techniczno- bojowym w Policji.

Decyzja nr 713 Komendanta Gwnego Policji z dnia 30 grudnia 2005 r. w sprawie

szkolenia strzeleckiego policjantw.

Decyzja nr 3 Komendanta Gwnego Policji z dnia 4 stycznia 2007 r. zmieniajca

decyzj nr 713 w sprawie szkolenia strzeleckiego policjantw.

Instrukcje
Instrukcja strzelba powtarzalna Mossberg kal.12/70 i 12/76. Opis i uytkowania
sposoby i zasady strzelania. Warszawa 2006 r.

Instrukcja strzelba powtarzalna Hatsan Escort kal. 12/76. Opis i uytkowania

sposoby i zasady strzelania.

Instrukcja strzelba powtarzalna Imperator kal.12/76. Opis i uytkowania sposoby

i zasady strzelania. Warszawa 1993 r.

Wydawnictwa zwarte
Jerzy Sterczewski, Krzysztof Fojcik: Strzelba gadkolufowa SDASS Imperator kal.
12/76 wyd. II: Szkoa Policji w Katowicach, 2009.

Waldemar taszek, Ryszard Lorkowski: Strzelba gadkolufowa kaliber 12/76 Mossberg wyd. II: Szkoa Policji w Katowicach, 2009.

Tomasz Stechnij, Krzysztof Fojcik, Aleksandra Kukua: Strzelba gadkolufowa

36

Hatsan Escort kal. 12/76: Szkoa Policji w Katowicach, 2009.

Materiay dydaktyczne Szkoy Policji w Katowicach

Zakad Wyszkolenia Specjalnego

m. asp. Tomasz Czechowicz
sier. szt. Tomasz Guchowski

Szkoa Policji w Katowicach

ul. gen. Jankego 276
40-684 Katowice-Piotrowice
www. katowice.szkolapolicji.gov.pl