Mimośrodowe Działanie Siły

9.
MIMORODOWE DZIAANIE SIY
9.
9. Mimorodowe dziaanie siy
9.1 Podstawowe wiadomoci
Mimorodowe dziaanie siy polega na jednoczesnym dziaaniu w przekroju prta siy normalnej oraz
dwch momentw zginajcych. Siy te zostay przedstawione na rysunku 9.1. Przedstawione na nim siy
przekrojowe zwizane s z dowolnym ukadem osi rodkowych Y0Z0 i s dodatnie.
MY0
M Y0
Y0
MZ0
MZ0
N
Y0
Z0
Z0
Rys. 9.1. Siy przekrojowe przy mimorodowym dziaaniu siy.
Wektor momentu zginajcego jest prostopady do paszczyzny dziaania momentu zginajcego, a jego zwrot
okrela regua ruby prawoskrtnej. ruba ta bdzie si wkrcaa zgodnie ze zwrotem wektora momentu
zginajcego. Wynika z tego, e dodatni moment zginajcy MY0 rozciga wkna dolne prta natomiast dodatni
moment zginajcy MZ0 rozciga wkna, ktrych wsprzdne y0 s ujemne.
Mimorodowe dziaanie siy wystpuje najczciej w supach hal. Ponadto hala musi by wyposaona w
suwnic, ktra bdzie powodowaa powstanie jednego z momentw zginajcych. Rysunek 9.2 przedstawia
sup hali obciony mimorodowo. Sia normalna oraz moment zginajcy MY0 powstaj w wyniku dziaania
obcienia dziaajcego w paszczynie ramy. Natomiast moment zginajcy MZ0 powstaje w wyniku dziaania
obcienia prostopadego do paszczyzny ramy. Bdzie to na przykad obcienie hamowaniem suwnicy
przenoszone przez belk podsuwnicow, parcie wiatru na cian szczytow hali. Rysunki 9.3, 9.4, 9.5, 9.6
oraz 9.7 przedstawiaj inne przykady hal z belkami podsuwnicowymi.
Nazwa mimorodowe dziaanie siy bierze si std, e dziaanie siy normalnej i dwch momentw zginajcych
moemy zastpi statycznie rwnowanym stanem, w ktrym sia normalna zostanie przeniesiona do pewnego
punktu, ktrego wsprzdne bd nazyway si mimorodami. Mimorody speniaj warunki
Prof. dr hab. in. Andrzej Garstecki

Dr in. Janusz Dbiski
M Y0= Ne Z0 .
(9.1)
M Z0 =Ne Y0 .
(9.2)
AlmaMater
9. MIMORODOWE DZIAANIE SIY
Rys. 9.2. Sup hali obciony mimorodowo.
Rys. 9.3. Hala z belk podsuwnicow.

AlmaMater
Rysunek 9.8 przedstawia oba statycznie rwnowane obcienie przekroju prta. Jak wida z tego rysunku
dodatnia sia normalna na dodatnim mimorodzie eZ0 jest rwnowana dodatniemu momentowi zginajcemu
MY0. Natomiast dodatnia sia tnca na ujemnym mimorodzie eY0 jest rwnowana dodatniemu momentowi
zginajcemu MZ0. Dlatego we wzorze (9.2) po lewej stronie jest znak minus.

AlmaMater
e Y0
M Y0
Y0
eZ0
MZ0
Y0
N
Z0
Z0
Rys.9.8. Statycznie rwnowane obcienie przekroju prta.
9.2 Wyznaczenie napre normalnych

Naprenia normalne w przypadku mimorodowego dziaania siy wyznacza si przy zaoeniu
hipotezy paskich przekrojw (Bernoulliego). Stwierdza ona, e paski przekrj prostopady do osi prta w
konfiguracji pierwotnej (przed odksztaceniem) pozostaje nadal paski i prostopady do wygitej osi prta w
konfiguracji aktualnej (po odksztaceniu). Rysunki 9.9 oraz 9.10 przedstawiaj odpowiednio belk swobodnie
podpart wykonan z gbki w konfiguracji pierwotnej (przed odksztaceniem) i aktualnej (po odksztaceniu).
Na rysunkach tych zosta zaznaczony kt prosty midzy osi prta i przekrojem. Dziki temu zaoeniu
moemy przyj, e odksztacenia liniowe po kierunku osi X eX w dowolnym punkcie przekroju bd liniow
funkcj pooenia tego punktu w ukadzie osi rodkowych Y0Z0. Moemy to zapisa w postaci

AlmaMater
Rys. 9.9. Prt (belka swobodnie podparta) przed odksztaceniem.
Rys. 9.10. Prt (belka swobodnie podparta) po odksztaceniu.
X =a 0 a 1y 0 a 2z 0 .
(9.3)
Chcc wyznaczy naprenia normalne sX naley zastosowa prawo Hooke'a bdzie miao posta identyczn
jak dla osiowego dziaania siy czyli
X =E X ,
(9.4)
w ktrym E oznacza modu Younga, ktry jest jedn ze staych materiaowych.

AlmaMater
Po podstawieniu (9.4) do rwnania (9.3) otrzymano wzr na naprenia normalne w postaci
X =b0 b1y 0 b 2z 0 .
(9.5)
Definicje poszczeglnych si przekrojowych (siy normalnej i momentw zginajcych MY0 i MZ0) maj posta
N = X dA ,
(9.6)
M Y0= Xz 0 dA ,
(9.7)
M Z0 = Xy 0 dA .
(9.8)
Minus we wzorze (9.8) wynika z tego, e dodatnie naprenia normalne w wiartkach, w ktrych wsprzdna
y0 jest ujemna powoduje powstanie dodatniego momentu zginajcego MZ0.
Podstawiajc (9.5) do (9.6) otrzymano
N = b0 b1y 0 b 2z 0 dA .
A
(9.9)
Cak (9.9) moemy przedstawi jako sum caek wycigajc przed znak caki stae b0, b1 i b2. W wyniku tego
otrzymano
N =b0 dAb1 y 0 dAb 2 z 0 dA .

A
(9.10)
Wzr (9.10) mona przeksztaci do postaci
N =b0Ab1S Z0 b 2S Y0 .
(9.11)
Poniewa ukad Y0Z0 jest ukadem osi rodkowych to momenty statyczne SY0 i SZ0 wynosz zero. Staa b0
bdzie miaa ostatecznie posta
b0 =

N .
A
(9.12)
AlmaMater
M Y0= b0 b1y 0 b 2z 0 z 0 dA .
A
(9.13)
Wzr (9.13) po wymnoeniu, zamianie caki sumy na sum caek i wycigniciu staych b0, b1 i b2 przed znak
caki bdzie mia posta
M Y0=b0 z 0 dAb1 y 0z 0 dAb 2 z 02 dA .

A
(9.14)
M Y0 =b0S Y0 b1I Y0Z0 b 2I Y0 .
(9.15)
Ostatecznie wzr (9.15) bdzie mia posta
M Y0=b1I Y0Z0 b 2I Y0 .
(9.15)
M Z0 = b0 b1y 0 b 2z 0 y 0 dA .
A
(9.16)
Wzr (9.16) po wymnoeniu, zamianie caki sumy na sum caek i wycigniciu staych b0, b1 i b2 przed znak
caki bdzie mia posta
M Z0 =b0 y 0 dAb1 y 02 dAb 2 y 0z 0 dA .

A
(9.17)
M Z0 =b0S Z0 b1I Z0 b 2I Y0Z0 .
(9.18)
Ostatecznie wzr (9.18) bdzie mia posta

AlmaMater
M Z0 =b1I Z0 b 2I Y0Z0 .
(9.19)
Wzory (9.15) i (9.19) tworz ukad rwna w postaci
b1I Z0 b 2I Y0Z0 =M Z0 .
b1I Y0Z0b 2I Y0=M Y0
(9.20)
Wyznacznik gwny tego ukadu wynosi
2
.
W =I Y0I Z0 I Y0Z0
(9.21)
W 1=M Z0I Y0 M Y0I Y0Z0 .
(9.22)
Wyznacznik W1 wynosi
Ostatecznie staa b1 wynosi
b1=
M Z0I Y0M Y0I Y0Z0
(9.23)
2
I Y0I Z0 I Y0Z0
Wyznacznik W2 wynosi
W 2 =M Y0I Z0 M Z0I Y0Z0 .
(9.24)
Ostatecznie staa b2 wynosi
b2=
M Y0I Z0 M Z0I Y0Z0

2
I Y0I Z0 I Y0Z0
(9.25)
Ostatecznie wzr na naprenia normalne ma posta
X=
M I M Z0I Y0Z0
N M Z0I Y0M Y0I Y0Z0
y 0 Y0 Z0
z 0 .
2
2
A
I Y0I Z0 I Y0Z0
I Y0I Z0 I Y0Z0

(9.26)
AlmaMater
Jeeli osie rodkowe s jednoczenie osiami gwnymi (IY0Z0=0) to wzr (9.26) bdzie mia posta
X=
M
N M Z0
y 0 Y0z 0 .
A I Z0
I Y0
(9.27)
Podstawiajc wzory (9.1) i (9.2) do wzoru 9.26 otrzymano
X=
Ne Z0I Z0 Ne Y0I Y0Z0

N Ne Y0I Y0 Ne Z0I Y0Z0
y 0
z 0 .
2
2
A
I Y0I Z0 I Y0Z0
I Y0I Z0 I Y0Z0
(9.28)
A e Y0I Y0e Z0I Y0Z0

A e Z0I Z0 e Y0I Y0Z0
N
X = 1
y
z 0
0
2
2
A
I Y0I Z0 I Y0Z0
I Y0I Z0 I Y0Z0
(9.29)
Wzr (9.29) bdzie pomocny przy obliczaniu pooenia osi obojtnej. W punktach lecych na osi obojtnej
naprenia normalne wynosz zero. Warunek ten bdzie speniony, wtedy gdy przyrwna si wyraenie w
nawiasie do zera (drugi przypadek czyli sia normalna rwna zero odrzucono). Wzr (9.29) bdzie mia posta

y 0
z 0 =0 .
2
2
I Y0I Z0 I Y0Z0
I Y0I Z0 I Y0Z0
(9.30)
Wzr (9.30) stanowi rwnanie osi obojtnej, ktry najwygodniej doprowadzi do postaci odcinkowej. Posta
odcinkow prostej przedstawia rwnanie
y0 z0
=1 ,
yp zp
(9.31)
ktre graficznie zostao przedstawione na rysunku 9.11. Rwnanie (9.30) bdzie miao

y
z 0 =1 .
0
2
2
I Y0I Z0 I Y0Z0
I Y0I Z0 I Y0Z0

(9.32)
AlmaMater
10
yp
Y0
zp
y
0
y z
p
0
z =
p
1
Z0
Rys. 9.11. Odcinkowa posta prostej.
y0
z0
2
I Y0I Z0 I Y0Z0
2
I Y0I Z0 I Y0Z0
=1
(9.33)
Wsprzdne odcinkowe prostej wynosz ostatecznie
y p=
z p=
2
I Y0I Z0 I Y0Z0

2
I Y0I Z0 I Y0Z0
(9.34)
(9.35)
Jeeli ukad osi rodkowych jest ukadem osi gwnych (dla ukadu osi gwnych IY0Z0 rwna si zero) to
wzory (9.34) i (9.35) bd miay posta
y p=
I Zgl ,
Ae Ygl
z p=
I Ygl .
Ae Zgl
(9.36)
(9.37)
Wprowadzajc pojcie promienia bezwadnoci, ktry dla ukadu osi gwnych wynosi

AlmaMater
i Ygl =
i Zgl =
11
I Ygl ,
A
(9.38)
I Zgl ,
A
(9.39)
wzory (9.36) i (9.37) mona sprowadzi do postaci
i 2Zgl ,
y p=
e Ygl
(9.40)
2
i Ygl
.
z p=
e Zgl
(9.41)
Z analizy wzorw (9.40) i (9.41) wynika, e w ukadzie osi gwnych o obojtna przechodzi przez te wiartki
ukadu wsprzdnych YglZgl, w ktrych nie znajduje si punkt przyoenia siy normalnej. Wzory (9.34),
(9.35), (9.40) i (9.41) bd take pomocna przy wyznaczeniu rdzenia przekroju.
9.3 Rdze przekroju

Rdzeniem przekroju nazywamy taki obszar, w ktrym przyoona sia normalna N powoduje w caym
przekroju naprenia normalne sX jednakowego znaku. Znak naprenia normalnego jest oczywicie taki sam
jak znak siy normalnej. Rdze przekroju jest obszarem wypukym. Oznacza to, e jeeli w takim obszarze
poczymy dwa dowolne punkty A i B odcinkiem to odcinek ten cay znajduje si wewntrz obszaru.
Przedstawia to rysunek 9.12.
Obszar wypuky
Obszar wklsy
B
B
Rys. 9 .12. Obszar wklsy i wypuky.

AlmaMater
12
Poniewa w rodku cikoci naprenie normalne ma taki sam znak jak sia normalna (naprenie jest rwne
ilorazowi siy normalnej i pola powierzchni) wic rodek cikoci musi si znajdowa wewntrz rdzenia
przekroju. Jeeli przekrj posiada jedn lub wicej osi symetrii to take i rdze przekroju bdzie mia tyle
samo osi symetrii. Rdze przekroju nie moe wychodzi poza obszar wypuky, ktry mona zbudowa na
przekroju (przekrj moe by obszarem wklsym).
Chcc wyznaczy pooenie rdzenia przekroju naley jednostkow si normaln przykada w naronikach
obszaru wypukego zbudowanego na przekroju czyli znane s wartoci eY0 i eZ0 (eYgl i eZgl w ukadzie osi
gwnych). Korzystajc z wzorw (9.34) i (9.35), a w ukadzie osi gwnych z wzorw (9.40) i (9.41) mona
wyznaczy wartoci yP i zP. Na rysunku 9.13 przedstawiono kilka przykadowych przekrojw i zbudowanych
na nich obszarw wypukych. Jednostkow si naley przykada w oznaczonych punktach obszarw
wypukych.
3
5
Rys. 9.13. Przykadowe przekroje i obszary wypuke zbudowane na nich.
Jednym z najczciej spotykanych przekrojw jest przekrj prostoktny. Przedstawia go rysunek 9.14.
1
Ygl
3
b
Zgl
Rys. 9.14. Przekrj prostoktny.

AlmaMater
13
Pole powierzchni przekroju prostoktnego wynosi
A=bh .
(9.42)
Gwny moment bezwadnoci wzgldem osi Ygl wynosi
bh3 .
I Ygl =
12
(9.43)
Kwadrat promienia bezwadnoci wzgldem tej osi wynosi
bh3
.
2
12
h
i Ygl =
=
bh
12
(9.44)
Gwny moment bezwadnoci wzgldem osi Zgl wynosi
hb3 .
I Zgl =
12
(9.45)
Kwadrat promienia bezwadnoci wzgldem tej osi wynosi
hb
.
12
b2
i Zgl =
=
bh
12
(9.46)
Jednostkow si normaln przykadamy w punkcie numer 1, ktry ma wsprzdne
e Ygl =
b
2
h
e Zgl =
2
(9.47)
Wsprzdna yP wynosi

AlmaMater

b2
12
i 2Zgl
b
y p=
=
= .
e Ygl
6
b
2
14
(9.48)
Wsprzdna zP wynosi
z p=
2
Ygl
i
=
e Zgl

h2
12
h .
6
(9.49)
O obojtn dla jednostkowej siy przyoonej w punkcie numer 1 przedstawia rysunek 9.15
1
Ygl
b
6
h
6
3
b
Zgl
Rys. 9.15. O obojtna dla jednostkowej siy normalnej w punkcie numer 1.
Ze wzgldu na to, e przekrj prostoktny posiada dwie osie symetrii nie ma potrzeby obliczania pooenia
pozostaych osi obojtnych ze wzorw (9.40) i (9.41). Wystarczy stwierdzi, e wsprzdne punktw
przyoenia siy eYgl rwnaj si
b
lub
6
b
h
natomiast wsprzdne eZgl rwnaj si
lub
6
6
h
.
6
Pooenie osi obojtnych ustala si na podstawie zasady, ktra obowizuje w ukadzie osi gwnych, e o
obojtna przechodzi przez te wiartki ukadu wsprzdnych w ktrych nie jest przyoona sia normalna N.
Pooenie odpowiednich osi obojtnych przedstawia rysunek 9.16. Rysunek 9.17 przedstawia rdze przekroju
dla przekroju prostoktnego.

AlmaMater

1
15
h
6
h
6
Ygl
Zgl
b
6
Rys. 9.16. Osie obojtne dla jednostkowych si normalnych.

1
h
6
h
6
Ygl
b
6
Zgl
Rys. 9.17. Rdze przekroju dla przekroju prostoktnego.
9.4 Elementy nie przenoszce rozcigania

Elementami nie przenoszcymi rozcigania bd prty wykonane z betonu, poniewa beton ma bardzo
nisk wytrzymao na rozciganie, ktra jest 10-krotnie nisza ni wytrzymao na ciskanie. Elementami
takimi bd take stopy fundamentowe, poniewa w gruncie nie wystpuj naprenia rozcigajce.
W tym punkcie bd rozpatrywane prty lub elementy konstrukcyjne ciskane, w ktrych sia normalna
ciskajca znajduje si poza rdzeniem przekroju. Jak wiadomo, jeeli sia znajduje si poza rdzeniem w
przekroju prta lub elementu konstrukcyjnego wykonanego z materiau przenoszcego ciskanie i rozciganie
wystpiyby zarwno naprenia ciskajce jak i rozcigajce. Jeeli mamy do czynienia prtem lub
elementem konstrukcyjnym wykonanym z materiau nie przenoszcego rozcigania napre rozcigajcych
nie bdzie.

AlmaMater
16
W dalszej czci tego punktu bd analizowane prty lub elementy konstrukcyjne majce przekrj prostoktny
obcione si normaln ciskajc i jednym momentem zginajcym. Przekrj taki zosta przedstawiony na
rysunku 9.18.
N
Zgl
MYgl
gl
Rys. 9.18. Przekrj prostoktny obciony mimorodowo.
Wektor momentu zginajcego MYgl przedstawia rysunek 9.19.
Zgl
Yg
l
gl
Moment zginajcy MYgl moemy zastpi si normaln ciskajc na mimorodzie, ktry wynosi
e Zgl =
M Ygl .
N
(9.50)
Mimord eZgl bdzie ujemny poniewa moment zginajcy MYgl jest dodatni natomiast sia normalna N jest
ujemna. Zakadamy ponadto, e mimord ten jest wikszy ni
h
, czyli sia normalna znajduje si poza
6
rdzeniem. Si normaln na mimorodzie przedstawia rysunek 9.20.

AlmaMater
17
eZgl
Zgl
gl
Rys. 9.20. Sia normalna na mimorodzie.
Zakada si, e naprenia normalne bd miay ksztat klina o podstawie trjkta prostoktnego. Wykres
napre zosta przedstawiony na rysunku 9.21.
h
N
Zgl
eZgl
gl
0
L
N
eZgl
Ygl
Zgl
0
L
h
Rys. 9.21. Naprenia w przekroju prostoktnym.

AlmaMater
18
Zgodnie z rysunkiem 9.21 odlego siy normalnej od krawdzi przekroju oblicza si ze wzoru
h
c= e Zgl .
2
(9.51)
Sia normalna i wypadkowa z napre normalnych musz by w rwnowadze. Przedstawia to rysunek 9.22.
N
c
eZgl
Ygl
Zgl
0
W
L
h
Rys. 9.22. Rwnowaga siy normalnej i wypadkowej z napre normalnych.
W praktyce sprowadza si to do dwch warunkw. Pierwszy z nich wynika z tego, e wypadkowa z napre
normalnych rwna si objtoci wykresu tych napre. Otrzymano pierwszy warunek rwnowago w postaci
1
W =N = 0Lb .
2
(9.52)
Drugi warunek rwnowagi sprowadza si do tego, aby sia normalna i wypadkowa z napre normalnych
znajdoway si na jednej linii pionowej. Wynika z tego, e wymiar L wynosi
L
c= L=3c .
3
(9.53)
Podstawiajc wzr (9.53) do (9.52) otrzymano zaleno wyraajc naprenie s0 w postaci
0=
2N .
3cb
(9.54)
Naprenie normalne s0 jest oczywicie ujemne (ciskajce).

Rysunek 9.23 przedstawia przekrj prostoktny obciony mimorodowo. Moment zginajcy MYgl ma zwrot
przeciwny do zaznaczonego na rysunku 9.18.

AlmaMater
19
Zgl
MYgl
gl
Statycznie rwnowane obcienie przedstawia rysunek 9.24.
Zgl
Yg
l
gl
Mimord eZgl bdzie dodatni poniewa moment zginajcy MYgl jest ujemny a take i sia normalna N jest
ujemna. Si normaln na mimorodzie przedstawia rysunek 9.25.
Zgl
eZgl
gl

AlmaMater
20
Rysunek 9.26 przedstawia wykres napre normalnych, ktre oblicza si ze wzoru (9.54).
h
N
eZgl
gl
Zgl
L
N
eZgl
c
Zgl
Ygl
0
L
h
Rys. 9.26. Wykres napre normalnych.
Rysunek 9.27 przedstawia sytuacj, w ktrej przekrj prostoktny jest obciony si normaln i momentem
zginajcym MZgl.
N
Zgl
MZgl
gl

AlmaMater
21
Statycznie rwnowane obcienie przedstawia rysunek 9.28.

N
Zgl
MZgl
gl
Moment zginajcy moemy zastpi si normaln na mimorodzie, ktry wynosi
e Ygl =
M Zgl .
N
(9.55)
Mimord eYgl bdzie dodatni, poniewa moment zginajcy MZgl jest dodatni natomiast sia normalna N jest
ujemna. Si normaln na mimorodzie przedstawia rysunek 9.29.
Yg
l
Zgl
gl
Wykres napre normalnych przedstawia rysunek 9.30. Wypadkowa z napre normalnych wynosi
1
W = N = 0Lh .
2

(9.56)
AlmaMater
22
gl
Yg
l
Zgl
N
c
eYgl
Ygl
Zgl
W
L
b
Dugo L rwna si
L=3c .
(9.57)
Ostatecznie wzr na naprenia normalne na posta
0=
2N .
3ch
(9.58)
Rysunek 9.31 przedstawia przekrj prostoktny obciony si normaln i momentem zginajcym o

przeciwnym zwrocie. Rysunek 9.32 przedstawia statycznie rwnowane obcienie. Mimord, na ktrym
dziaa sia normalna zosta przedstawiony na rysunku 9.33. Mimord ten wyznacza si ze wzoru (9.55) i jest
ujemny, poniewa sia normalna N jest ujemna i moment zginajcy MZgl jest ujemny. Rysunek 9.34
przedstawia wykres napre normalnych obliczonych ze wzoru (9.58).
Podsumowujc wzory (9.54) i (9.58) na obliczenie napre normalnych naley stwierdzi, e ma on ogln
posta

AlmaMater
0=
2sia normalna
,
3odlegowymiar
23
(9.59)
w ktrym:
odlego - odlego punktu przyoenia siy normalnej N od bliszej krawdzi przekroju prostoktnego,
wymiar wymiar przekroju prostoktnego prostopady do osi, na ktrej jest przyoona sia normalna N.
N
Zgl
MZgl
gl

N
Zgl
MZgl
gl
9.5 Przykad liczbowy

Wyznaczy wykres napre normalnych w przekroju przestawionym na rysunku 9.35. Sia normalna
ciskajca o wartoci -400,0 kN jest przyoona w punkcie numer 5. Wymiary przekroju s podane w
centymetrach.
Pooenie rodka cikoci przedstawia rysunek 9.36. Charakterystyki geometryczne przekroju wynosz
A=818,4 cm2 ,

(9.60)
AlmaMater
24
Zgl
Yg
l
gl
gl
Zgl
Yg
l
h
N
eYgl
Ygl
Zgl
0
L
b

I Y0=47460 cm4 ,
(9.61)
I Z0 =80030 cm4 ,
(9.62)
AlmaMater
25
I Y0Z0=27020 cm4 .
(9.63)
27,0
15,0
27,0
15,0
12,0
3
4
12,0
15,0
15,0
[cm]
Rys. 9.35. Wymiary przekroju prta.

27,0
15,0
Y0
27,0
1,55
15,0
13,45
12,0
13,55
Z0
4
19,24
12,0
22,76
15,0
[cm]
15,0
Rys. 9.36. Pooenie rodka cikoci przekroju prta.

AlmaMater
26
Wsprzdne punktu przyoenia siy normalnej (numer 5) wynosz
e Y0 =19,24 cm ,
(9.64)
e Z0 =1,55 cm .
(9.65)
M Y0 =400,0 1,55=620,0 kNcm ,
(9.66)
M Z0 =400,0 19,24=7696 kNcm .
(9.67)
Momenty zginajce wynosz
Podstawiajc do wzoru (9.26) otrzymano posta funkcji napre normalnych
X=
400,0 769647460620 27020
y 0
2
818,4
474608003027020
620 80030769627020
z 0
2
474608003027020
(9.68)
Rwnanie (9.68) ma wic ostatecznie posta
X =0,48880,1245y 0 0,08395z 0 .
(9.69)
Chcc wyznaczy posta odcinkow osi obojtnej naley rwnanie (9.69) przyrwna do zera
0,48880,1245y 0 0,08395z 0 =0 .
(9.70)
Rwnanie (9.70) mona przeksztaci do postaci
0,1245y 0 0,08395z 0 =0,4888 .
(9.71)
Dzielc obustronnie rwnanie (9.71) przez 0,4888 otrzymano

AlmaMater
27
0,2547y 0 0,1717z 0 =1 .
(9.72)
Posta odcinkow osi obojtnej przedstawia ponisze rwnanie
y0
z
0 =1 .
3,93 5,82
(9.73)
Wsprzdne odcinkowe osi obojtnej wynosz wic
y p=3,93 cm ,
(9.74)
z 0 =5,82 cm .
(9.75)
Pooenie osi obojtnej przedstawia rysunek 9.37.
tna
oj
ob
o
-5,82
Y0
5
-3,93
Z0
3
Rys. 9.37. Pooenie osi obojtnej.
Tabela 9.1 przedstawia wartoci napre normalnych w punktach 1 do 5 wyliczonych ze wzoru (9.69)
Tabela 9.1. Wartoci napre normalnych w punktach 1-5.
Nr
y0
z0
[cm]
[cm]
[kN/cm ]
[MPa]
19,24
-13,45
-1,755
-17,55

sX
sX
2
AlmaMater
28
Nr
y0
z0
sX
sX
-7,76
-13,45
1,607
16,07
-22,76
13,55
1,208
12,08
7,24
13,55
-2,528
-25,28
19,24
1,55
-3,014
-30,14
Wykres napre normalnych w przekroju prta przedstawia rysunek 9.38.
7
6,0
+1
8
2,0
+1
0,0 8
8
-4,
,55
-17
,28
-25
-5,82
,14
-30
]
Pa
[M
Y0
5
-3,93
Z0
4
Rys. 9 .38. Wykres napre normalnych w przekroju prta.

AlmaMater
29
(9.1)

AlmaMater

Mimośrodowe Działanie Siły

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Mimośrodowe Działanie Siły

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Mimośrodowe Działanie Siły

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

9.

MIMORODOWE DZIAANIE SIY

Rys. 9.1. Siy przekrojowe przy mimorodowym dziaaniu siy.

Prof. dr hab. in. Andrzej Garstecki

9. MIMORODOWE DZIAANIE SIY

Rys. 9.2. Sup hali obciony mimorodowo.

Rys. 9.3. Hala z belk podsuwnicow.

Rys. 9.4. Hala z belk podsuwnicow.

9. MIMORODOWE DZIAANIE SIY

Rys. 9.5. Hala z belk podsuwnicow.

Rys. 9.6. Hala z belk podsuwnicow.

Prof. dr hab. in. Andrzej Garstecki

9. MIMORODOWE DZIAANIE SIY

Rys. 9.7. Hala z belk podsuwnicow.

Rys.9.8. Statycznie rwnowane obcienie przekroju prta.

9.2 Wyznaczenie napre normalnych

Prof. dr hab. in. Andrzej Garstecki

9. MIMORODOWE DZIAANIE SIY

Rys. 9.9. Prt (belka swobodnie podparta) przed odksztaceniem.

Rys. 9.10. Prt (belka swobodnie podparta) po odksztaceniu.

w ktrym E oznacza modu Younga, ktry jest jedn ze staych materiaowych.

Prof. dr hab. in. Andrzej Garstecki

9. MIMORODOWE DZIAANIE SIY

Po podstawieniu (9.4) do rwnania (9.3) otrzymano wzr na naprenia normalne w postaci

N =b0 dAb1 y 0 dAb 2 z 0 dA .

Wzr (9.10) mona przeksztaci do postaci

Prof. dr hab. in. Andrzej Garstecki

9. MIMORODOWE DZIAANIE SIY

Podstawiajc (9.5) do (9.7) otrzymano

M Y0=b0 z 0 dAb1 y 0z 0 dAb 2 z 02 dA .

Wzr (9.14) mona przeksztaci do postaci

M Y0 =b0S Y0 b1I Y0Z0 b 2I Y0 .

Ostatecznie wzr (9.15) bdzie mia posta

Podstawiajc (9.5) do (9.8) otrzymano

M Z0 =b0 y 0 dAb1 y 02 dAb 2 y 0z 0 dA .

Wzr (9.17) mona przeksztaci do postaci

M Z0 =b0S Z0 b1I Z0 b 2I Y0Z0 .

Ostatecznie wzr (9.18) bdzie mia posta

Prof. dr hab. in. Andrzej Garstecki

9. MIMORODOWE DZIAANIE SIY

Wzory (9.15) i (9.19) tworz ukad rwna w postaci

Wyznacznik gwny tego ukadu wynosi

W 1=M Z0I Y0 M Y0I Y0Z0 .

Ostatecznie staa b1 wynosi

M Z0I Y0M Y0I Y0Z0

W 2 =M Y0I Z0 M Z0I Y0Z0 .

Ostatecznie staa b2 wynosi

M Y0I Z0 M Z0I Y0Z0

Ostatecznie wzr na naprenia normalne ma posta

Prof. dr hab. in. Andrzej Garstecki

9. MIMORODOWE DZIAANIE SIY

Podstawiajc wzory (9.1) i (9.2) do wzoru 9.26 otrzymano

Ne Z0I Z0 Ne Y0I Y0Z0

Wzr (9.28) mona przeksztaci do postaci

A e Y0I Y0e Z0I Y0Z0

A e Y0I Y0e Z0I Y0Z0

A e Y0I Y0e Z0I Y0Z0

Prof. dr hab. in. Andrzej Garstecki

9. MIMORODOWE DZIAANIE SIY

Rys. 9.11. Odcinkowa posta prostej.