0% found this document useful (0 votes)
227 views83 pages

Rakhine Bar Thar Sa Karr Lenn Hnyun

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1/ 83

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef

&cd k i f o m;BuD ; pmay

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef
rsufESmzHk;cGifhjyKcsuftrSwf
pmrlcGifhjyKcsuf trSwf
apmifa&
wefzdk;
xkwfa0onfhtBudrf
xkwfa0onfhv

toQifpudE

506^94(9)
189^94 (4)
500
60 usyfwdwd/
yxrtBudrf
1994-ck? atmufwdkbmv/

- yHkESdyfol 'k&JrSL; jrifhvGif (,m,D-409)


&JwHcGefyHkESdyfwdkuf
&efukefwdkif; (y-&) rSL;Hk;/

(&cdik af jr)

- xkwfa0ol -

&cdkifbmompum;
vrf;Tef

&cdkifvSjrifhESifh nDrsm; udk,fpm;


OD;&Jjrifh (01049)
wufvrf;pmay
967? ya'om&yfuGuf? apmfbGm;BuD;ukef;? &efukefNrdKU/

- jzefYcsdol &cdkifom;BuD;pmay
Z -23? ydawmufvrf;? bk&ifhaemif? &efukefNrdKU/
zkef; - 67436
&cd k i f o m;BuD ; pmay

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef

Oa,smZOf
&cdkifbmompum;pmtkyfonf &cdkifjynfe,f ,Ofaus;rIESifh
vlrIa&; vrf;TefaumfrwDrSpDpOfvsuf&Sdaom &cdkifa0g[m&tbd"mef
xGufay:vmEdkifa&;udk c&D;OD;BudKjyKvsuf atmifjrifpGm xkwfa0Edkifygap[k
qkawmif;ywem jyKygonf/
,if;&cdkifa0g[m&tbd"mef taqmufttHkBuD;wGif pmapmif
i,f o nf tk w f w pf c J oJ w pf r I e f Y c ef Y r Q taxmuf t ul j yKEd k i f y gap[k
qEjyKygonf/
pmjyKpk o l

(pmjyKpk o l )
q&mawmf toQif pud E (&cdki fjynf)
(1993-ck? arv 17-&ufaeY dkuful;aomyHk)

toQif p ud E
2 - 8 - 88

&cd k i f o m;BuD ; pmay

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef

bmompum;
bmompum;onf vlrsdK;wdkY\ rsdK;qufEG,fvm bdk;pOfabmifquf wpfqifh
wpfqifh xm;cJah om ud,
k yf ikd t
f arGtESpBf u;D wpfcjk zpfojzifh vlrsKd ;wd\
Yk Zmwdokyf
udk aMu;rHktvm; ay:vGifapum-

xkwfa0ol\ trSmpm

- vlrsdK;yDorIudk jyonf/

(3-4-94)aeY &cdkifo[m,toif;(&efukef)u BuD;MuyfNyD; a';'&JodkY


avhvm a&;aysmyf pJG m;c&D;udk oabFmjzifh xGucf MhJ uygonf/ ,if;aysmyf pJG m;c&D;wGif
xl;jcm;aom aysmfyGJ&TifyGJwpfckygcJhygonf/ xdktpDtpOfrSm jrefrma0g[m&? jrefrm
pum;? jrefrmtaMumif;rsm;udk &cdkifa0g[m&? &cdkifpum;okdY bmomjyefapjcif;
jzpfonf/ oabFmwpfpD;vHk;wGif &cdkiftrsdK;om; trsdK;orD;rsm;jzpfMuNyD; vlaygif;
300ausmfcefY pD;eif;vdkufygcJhygonf/ tm;vHk;aom vlwdkYonf xdkyGJpOfwGif
yg0ifMuonf/ vdkufygvmolwdkYwGif wpfcsdKUum; &efukefarG;&cdkifrsm;? wpfcsdKUum;
&efuek af &muf onfrmS ESpt
f enf;i,fMumolrsm;? ESpaf wmfawmfMumolEiS hf wcsKd Uum;
&cdik rf S &efuek o
f Ykd acwtvnfvma&mufMuolrsm;? &efuek w
f uov
kd t
f oD;oD;wGif
ynm oifMum;aeMuaom ausmif;om;? ausmif;olrsm; yg0ifMuygonf/
xl;jcm;onfrmS xdyk pJG OfwiG f ay;rSwaf ygif;wpf&mteuf ajcmufq,fcefrY Q
&&SdolrSm tvGefenf;onf/ wcsdKUum; rajzEdkif/ ra&;EdkifolwdkYudk awGU& rsm;pGm
0rf;enf;rdonf/ arG;&yf&cddkifajrodkY tvnfwpfacguf/ 1993-ckESpftv,fydkif;u
ppfawGNrdKUodkYa&mufcJhpOfu (yef;csD)udkxGef;a0tdrfodkY tvnftywfa&mufcJhonf/
udkxGef;a0tdrf ]]&cdkifom;udk &cdkifom;u &cdkifpum;ajymjcif;jzifh *kPf,lyg}}
[k a&;xm;aompmwef;udk awGU&aomtcg rsm;pGmwkefvIyfacsmufcsm;rdcJhonf/

- vlrsdK;t*Fg&yfudk okyfazmfonf/
- vlrsdK;pdwfqEudk ay:vGifaponf/
Zmudp&yfwGifrqdk bmompum;rsm;uom qufEG,fay;ojzifh vlrIqufqH
a&;wGif t"dur@dKifwpfckyif jzpfonf/
- vlYavmuwGif vlrsdK;[kay:vmvQif bmompum;&Sd&rnf/
- bmompum;ysuf,Gif;u vlrsdK;vnf; ysuf,Gif;vmonf/
- bmompum;aysmufu vlrsdK;yg aysmufrnfudk owdxm;Muyg/
,if;aMumifh trsdK;om;a&; &yfwnfrI taqmufttHkBuD;wGif tmrcHwnf&Sd
aeaom bmompum;udk om;pOfajr;quf rwdrfaum&atmif xdef;odrf;&ef
vdktyfMuayonf/

&cd k i f o m;BuD ; pmay

toQifpudE

&cdkifjynfe,f\NrdKUawmf odkYa&;xm;&jcif;onf tb,faMumifhenf;/ ,if;aeY


wGif udx
k eG ;f a0udk rawGU rar;rd? ,aeYwikd v
f nf; rar;rdyg/ odaYk omf taMumif;
rJh a&;xm;onfum; rjzpfEdkifay/ rnfodkYyifqdkapumrl &cdkiftrsdK;om;wdkYonf
rdrdwdkYbmompum;udk txifao;wwfaeNyDrSmum; aocsm\/
pmaypum;,Ofaus;rI xHk;wrf;pOfvmrsm;onf wpfae&mrS wpfae&m
odkY pD;qif;0ifwwf\/ okdYaomfvnf; rdrdvlrsdK;\ twdwfESifh tem*wftwGuf
wwf Edik o
f rQ umuG,w
f m;qD;&rnf/ xdr;f odr;f apmifah &Smuf&rnfrmS xdv
k rl sKd ;wd\
Yk
wm0efyif jzpfonf/
urmay:&Sd vlrsdK;toD;oD;wdkYonf rdrdwdkYbmompum; a0g[m&rsm;udk
BuD; us,fcrf;em;atmif aqmif&GufaeMuonf/ Oyrm-tm;jzifhjy&vQif t*Fvdyf?
jyifopf? *smreD? *syefpaom vlrsdK;wdkYonf rdrdwdkYpmaybmompum;? ,Ofaus;
rIwdkYudk wpfurmvHk;u vufcHusifhoHk;Edkifatmif BudK;pm;aeMuonfhtcsdefwGif
uRefyfwdkYtrsdK;om;rsm;um; tav;rxm;? *krrlbJ arh[efaqmifaeMuonf/
arh wwfaeNyD? rajymwwf rqkdwwfjzpfaeMuNyD/ wcsdKUum; rdrdwdkYbmompum;
ajymqdk&rnfudkyif &SufaeMuonf/ toH0J0Jjzifh ryDuvmajym&onfudk *kPf,l
aeMuonfudk awGUjrif&onf/ ,if;odkYqdkvQif urmhEdkifiHtoD;oD; rdrdvlrsdK;\
bmompum;udk a&SUwef;odaYk &mufatmif jyKjyifaeMuaom ynm&Sirf sm;tjrifwiG f
xdkvl rsdK;rsm;udk rnfodkYjrifaeMurnfudk awG;Munfhp&myif/
vlwpfa,muf vlwpfpk rdom;pkwpfco
k nf rdrv
d rl sKd ;pum;? ,Ofaus;rIwYkd
udk arhypf? arh[efaqmifHkavmufESifh xdkvlrsdK;b0rS uif;a0;EdkifNyDavm/ toGif
ul;ajymif;Edik Nf yaD vm? rdrw
d \
Ykd toGiu
f pkd eG o
Yf mG ;vdyk gu a'gif;a,mifaqmifaeaom
usD;iSufom jzpfrnf/ rdrdudk,frdrd a'gif;avm usD;avm qef;ppfp&mjzpfrnf/
owaA'ynmt& rsdK;dk;ADZonf xdkodkYjyKjyifHkrQESifh rajymif;EdkifaMumif; twd
tusqdkxm;onf/ ynmwwfrsm;u [efjyKjcif;vm;? ynmrJhrsm;u rodem;rvnf
vm;/
vlrsdK;wpfrsdK;\ bmompum;qdkif&m a0g[m&rsm;onf pdefausmuf?
eDvm? ywjrm;uJhodkY tzdk;xdkuf&wemrsm;jzpfaMumif; bmomaA'ynm&SifwdkY
tqdktrdefY &Sdonf/ &wemqdkonfrSm xdkufwefaom vlrsdK;ESifhom aernfr[kwf
ygvm;/

&cdkifbmompum;vrf;Tef

bmompum; ,Ofaus;rI "avhxHk;pHrsm; aysmufvQif vlrsdK;yg aysmuf


oGm;Edik o
f nf/ vlrsKd ;wpfrsKd ;om;vH;k aysmufu,
G o
f mG ;rnf qdjk cif;rSm xdv
k rl sKd ;twGuf
aumif;jrwfaom vuPmr[kwfacs/
todwumh todpdwfwGif tjrifhjrwf trGefjrwfqHk; todwpfck &Sdonf/
kyfcEmudk,fonf touf0dPfr&Sdygu tcsnf;tEDS;yif? touf0dPf&Sd
aomfvnf;? todw&m;r&Sdygu tcsnf;tESD;yif? todwumhtodwGif wdkif;jynf
ESifh vlrsdK;tusdK;udk vdkvm;rItodum; tjrifhjrwf? trGefjrwfqHk;tod r[kwfyg
vm;/
bmompum;vrf;Tefonf rdrdvlrsdK;pum;udk arh[efaqmifolrsm;
twGuf vnf;aumif;? arhaeaomvlrsm;twGuf vnf;aumif;? avhvmaeaom
olrsm; twGuf vnf;aumif;? acwfrDaom &cdkifha0g[m& tbd"mefpmtkyf
ay:xGufvm Edkifa&;twGuf vnf;aumif; taxmuftulwpfpHkwpf&m jzpfEdkif
onfqdkygu uREkfyfwdkY 0rf;omrdygonf/
]]&ck d i f , Of a us;rI p may jrif h r m;Ed k i f y gap}}
xk w f a 0ol
&cd k i f v S j rif h E S i f h n D r sm;
awmf o vif ; vqk w f 10^1356
1994-ck? pufwifbm(30)&uf? (15;00)em&D
(aomMumaeY )

&cd k i f o m;BuD ; pmay

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef

10

yef M um;vT m
uRefawmfwdkY &cdkifom;BuD;pmayrS &cdkifdk;&m trsdK;om;,Ofaus;rIpmay
ordkif;ESifh oufqdkifaom pmtkyfpmwrf;rsm;udk xkwfa0vsuf&Sd&m wpftkyfxuf
wpftkyf ydkrdkaumif;rGefvmatmif tNrJwrf;BudK;pm;tm;xkwfvsuf &Sdygonf/ odkY
aomfvnf; taumif;qHk; jzpfrvmEdkifao;yg/
xdkYaMumifh &cdkiftrsdK;om;pmayudk avhvmvdkufpm;ol pmay0goem
&Sifrsm; xHrS a0zeftMuHjyK enf;ay;vrf;jyrIrsm; ay;ydkYMuyg&ef arwm&yfcHvsuf
&Sdyg onf/
taMumif;trsKd ;rsKd ;aMumifh a0zeftMujH yKvmT rsm; a&;om;&ef rtm;vyfyg
uvnf; (&cdkiftrsdK;om;pmayudk avhvmvdkufpm;ol pmay0goem&Sifrsm;ESifh
qufoG,fndEIdif;aqmif&Gufvdkygojzifh) &cdkiftrsdK;om;pmayudk pdwfyg0ifpm;ol
jzpfygu yl;wGJyg tMuHjyKvTmyHkpHtm; rdrdfvdyfpmtjynfhtpHkjzifh jyefvnfay;ydkYMuyg
&ef arwm&yfcHtyfygonf/

(1) pum;qdkpGm ZmvJ

&cd k i f o m;BuD ; pmay

&cd k i f o m;BuD ; pmay

pum;[laoma0g[m&udk wdwdusus t"dym,fzGifhqdk&ef cJ,Of;ayonf/


bmompum;onf ,kwdaA' (Logie) oabmESifh qufEG,faeonf/ ,kwdaA'
wGif qifjcifawG;awmjcif;udk toHk;jyKaomtcg bmompum;udk toHk;jyKMu
onf/
(Oyrm) pdwfxJwGif igZmjzpfonf/ ZmjyKvkyfrnf[k qifjcifjcif;onf
pum; udk pdwfjzifhawG;awmjcif;yif jzpfonf/
,if;aMumifh qifjcifjcif;udjk yKaomtcg pum;jzifh toH;k jyK&onfh twGuf
qifjcifjcif;jyKvkyf&ef bmompum;vdktyfvmonf/ bmompum;r&SdvQif qif
jcifawG;awmjcif;udk rjyKvkyfEdkifay/
vlwpfOD;ESifhwpfOD;udk bmompum;uom qufEG,fay;ojzifh vlrI
qufqHa&;wGif t"dur@dKifwpfckyifjzpfonf/ ,if;aMumifh bmompum;
ta&;BuD;yHk udk tm;vHk;aomokawoDynm&Sifrsm;u todtrSwfjyKMu&NyD;
Ia'gifhtrsdK;rsdK;rSae bmompum;\ t"dym,foabmudk aumuf,l&SdcJhMu
avonf/
,kwad A'oabmt& bmompum;qdo
k nfrmS oauFwrsm;udk pepfwus
zGJUpnf;xm;jcif;yif jzpfonf[k wdkwdkESifht"dy,foabmudk aumuf,l&SdcJhMuav
onf/

11

toQifpudE

,if;aMumifh pum;ESifhywfouf pum;[lonf ZmaMumif;ZmodkY


ay:aygufvmonfudk jyefvnfoHk;oyfMunfh&ef vdktyfvmayonf/
urmpOD; vlwo
Ykd nf pum;rajymwwfMuao;rD tcsi;f csi;f rdrw
d Ykd awGUMuKH
cHpm;&csufrsm;? tawGUtMuHrsm;? jyKrlcsufrsm;udk wjcm;olwdkY od&Sdap&ef? vuf
[efajc[efwdkYESifhom jyEdkifcJhMuayvdrfhrnf/
,if;rSwqifh umvpOftwdkif; todtjrifrsm; wdk;wufvmMucg cHpm;rI
wnf;[laom ylonf? at;onf? vIyf&Sm;rIwnf;[laom oGm;vmpm;tdyfponf
wdkYudk trnfonmrsm;rSnfhcg pum;udkxGifvmcJhMuavonf/ ,if;NyD; aemufwpf
qifh ouf&SdoufrJht&mrsm;jzpfaom awm? awmif ? a&ajr? jrpf? acsmif;? tif;
tdkif? vl? acG;? aMumif? uRJ? EGm;? qif? jrif;ponfrsm;udk wpfpwpfp trnfonm
rsm;vm;cg rSnfhac:wwfvmMujyefonf/ aemufwpfqifh ,ifpum; oauFwrsm;
pepfwus0gustjzpfow
Ykd ikd f qufpyfzpYJG nf;ajymqdv
k mwwfMuonfuykd if pum;[k
ac:qdkjcif; jzpfonf/
urmay:wGif Edik if t
H oD;oD;? vlrsKd ;t&yf&yf wpfpwpfp rsm;jym;vmonf
ESifhtrQ pum;rsm;vnf; vlrsdK;bmomtvdkuf wDxGifajymqdkvmcJhMujyefojzifh
bmompum;[l ay:aygufcJhavonf/ vlrsdK;tcsif;csif a&mESmcJhMujcif;jzifh
bmompum;rsm; ac:wGiv
f mcJah vonf/ Oyrm- &cdik v
f rl sKd ;wdYk ajymqdak ompum;
udk &cdkifbmompum;[k ac:onf/
,if;aemuf wzef vlrsdK;wpfrsdK;wnf;rSmyif a&ajra'otvdkuf eD;pyf&m
oHa,mifvdkufcg yifrpum;rS tenf;ESifhtrsm; uGJvmMuaom a'oE&pum;
[l ay:aygufvmjyefygonf/
&cdkifwGif e,fajra'otvdkuf ajymqdkMuaom t0om; (ppfawG)?
ausmufjzL? &rf;NAJ? rmefatmif? oHwGJ? acsmif;om;? taemufjynfom;rsm;ESifh
ykodrf armfwifwpf0dkufwGif tajcjyKaeMuaom ta&SU&cdkif[l a'oE&pum;
trsm;tjym;yif &Sdygonf/ t"dutm;jzifh ajrmufydkif;pum;ESifh awmifpOf (&rf;NAJ)
pum;[l ESpfrsdK;uGJjym;onf[k qdkMuonf/
pum;taMumif;wGif rl&if;tajccHvmonfh bmomESihf ywfoufodoifh
odxdkufonfh tcsuftvufwcsdKUudk tusOf;oabmOD;pGm wifjyvdkufygonf/

&cdkifbmompum;vrf;Tef

12

(2) pOD; &cdkifpum;


&cdkifpum;rSm &cddkifa'owGifaeMuaom &cdkifvlrsdK;wdkY\ ajymaompum;
jzpf o nf / &cd k i f p OD ; vl w d k Y o nf Zmpum;ud k pwif a jymqd k c J h M uonf u d k u m;
taxmuftxm;jynfhpHkpGmESifh wdwdususwifjy&ef cufcJygao;onf/
wcsKd U ordik ;f okawoDwu
Ykd &cdik pf OD;vlwYkd &cdik af 'oodYk pwif0ifa&mufchJ
Muonfh &cdkifrsdK;quf ordkif;aMumif;&yfrsm;udk rSDjirf;jyKvsuf pOD;&cdkifwdkY ajym
Mum;cJhrnfh bmompum;udk rcefYrSef;cJhMuaomfvnf; wdusNyD[lum; rqdkEdkif
Muao;yg/
&cdkifjynftwGif; awGU&Sd&aom c&pfat'D av;&mpkrS q,f&mpkausmfwdkY
wGif a&;xdk;cJhMuonf[k cefYrSef;cJhMuaom ausmufurnf;pm? aMu;eDpm? acgif;
avmif;pmponfrsm;rSm tdEd,ajrmufydkif;wGif a&S;OD;qHk; pmaytu&m ta&;
tom;[k owfrSwf&Sdaom a'0em*&Dac: jA[Dtu&mrSwpfqifh qif;oufvm
aom tdEd,EdkifiHajrmufydkif;oHk; tu&mrsm;ESifhwlNyD; bmom&yfrsm;taejzifh
vnf; ,if;EdkifiHwdkYwGif ajymqdkoHk;pGJ&SdcJhMuaom ou#bmom? ygVdbmom? ygVd
ou# a&m,Suf&Sdonfrsm;udk awGU&ygonf/
txl;ojzifh ou#bmomrSm tdE,
d Edik if w
H iG f tapmydik ;f uyif 0ifa&muf
&Sdaom OD;pvlrsdK;qdkaom t&D,efvlrsdK;wdkY\ &if;jrpfbmom[k qdkavonf/ wpf
csdefu ,if;bmomrSm tdEd,EdkifiHwpf0ef;vHk;eD;yg; oHk;pGJcJhaom bmompum;
wpfckyifjzpfonf/
&cd k i f o m;BuD ; pmay

13

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef

c&pfawmfray:rD (bD'D- 600)cefYwGif a0omvDwdkif;jynf? vdp0DtrsdK;


jzpfaom yk*dKvfwpfOD;onf r[m0D&[laom trnfudkcH Zde(*sdef;)bmomudk
wnfaxmifcJhonf/ ,if;0g'ESifh,SOf jymudkufbmompum; xGef;um;cJhav
onf/
,if;r[m0D&\ Zde(*sdef;)0g'ESifh acwfNydKif rZdra'o qwfusm;vlrsdK;
rif;rsKd ;EG,rf S a*gwrjrwfpmG bk&m;? yGiahf wmfrv
l mNy;D vQif Ak'o
moemudk xlaxmif
cJhavonf/
,if;ZdeESifh Ak'0g'wdkYrSm t&d,efvlrsdK;wdkY\ pOfquft,l0g'rsm;jzpf
aom jA[P0g'Drsm;udk awmfvSefxGufay:vmaom bmomt,l0g'rsm;yif
jzpfonf/
Ak'onf a'oemw&m;awmfwdkYudk rm*"wdkif;om;rsm; ajymqdkMuaom
(rm*rD)ac: ygVdbmompum;jzifh a[majymcJhjcif;jzifh ygVdbmom xGef;um;cJh
jyefonf/
&cddkifrsdK;qufESifh ywfouf avhvmokawoejyKcsufrsm;t& &cdkifESifh
rm*" jynfom;rsm; EG,fquf&SdcJhjcif;? tdEd,EdkifiHwGif ysHUESHU&Sdaom t&D,efvlrsdK;
wdkYonf &cdkifjynfwGif;odkY rm*"wdkif;rSwpfqifh 0ifvmonfqdkaom taxmuf
txm; aMumif;&yfrsm;ESifh a&S;acwfwpfcsdefu &cdkifwGif ygVdbmomonf trsm;
oHk; *E0ifpmayjzpfcJhonfqdkaom aMumif;&yfrsm;ESifh qufpyf cefYrSef;cJhMujcif;
yif jzpfygonf/
&cdkifwGif awGU&Sdaom a&S;ausmufurnf;pmrsm;rSm ou#bmomESifh
rsm;NyD; ygVdbmomESifh tenf;tusOf; awGU&Sd&ygonf/ jymudkufbmomESifhum;
rawGU &Sdao;yg/

14

( 3) ,aeYajymqdkaeMuaom
&cdkifpum;rsm;
&cdkifpum;oHudk kwfw&uftm;jzifh Mum;zl;em;0r&Sdaom wdkif;&if;om;
vlrsdK; wdkYem;wGif bdwf? xm;0,f? "Ek? tif;om;rsm;\ pum;oHvdkvdk Mum;Mu&
onf[k qdkygonf/ trSefrSm-wpfrsdK;wjcm;pDom jzpfygonf/ wl&dyf&Sdovdkvdk
Mum;Mujcif;rSm ,if;pum;oHwdkYrSm &cdkifpum;uJhodkY tmoHvQm&if;udk tajcjyK
ajymMu&onfhtwGufyif jzpfonf/ &cdkifwdkYtaejzifh jrefrmpum;udkom em;vnf
EdkifNyD; ,if;wdkY\ pum;rsm;udkum; em;vnf&ef cufcJovdk? ,if;wdkYtaejzifhvnf;
jrefrmpum;udkom em;vnfvG,fNyD; &cdkifpum;udkrl pdk;pdrSem;vnfrIr&Sd[k
qdkygonf/
acwf&cdikd v
f rl sKd ;wdt
Yk aejzifh i,fpOfuyif jrefrmpmayrsm;udk oifMum;&Scd hJ
Mujyefojzifh jrefrmjynfodkY wpfcgrS roGm;zl;onfhwdkif? jrefrmpum;udk tenf;ESifh
trsm; em;vnfMuygonf/ pum;ajym&mwGifvnf; yDyDoo rajymwwfMu
aomfvnf; cyf0J0JajymqdkEdkifMuygonf/ jynfrwGif aexdkifaom &cdkifom;rsm;rSm
rl jrefrmvlrsdK;wdkYESifhrjcm; ajymqdkEdkifMuygonf/ &cdkifjynfwGif aexdkifvsuf&SdMu
aom jrefrmvlrsdK;wdkYtaejzifhum; &cdkifpum;udk ajymwwfrnf rqdkxm;bd awmf
HkwefHkESifh em;rvnfEdkifMuay/
&cd k i f o m;BuD ; pmay

15

toQifpudE

&if;jrpfbmompum;rS cGx
J u
G v
f maom a'oE&pum;rsm;rSm wcsKd UvlrsKd ;
wdkYwGif wpfa'oESifhwpfa'o vHk;0rwl[k qdkygonf/ wkwfjynfwGif wkwfvl
rsdK;csif;jzpfaomfvnf; wcsdKUa'owdkYwGif vHk;0rwlbJ wjcm;bmom&yfwpfckuJhodkY
uGJjym;onf[k qdkygonf/
uRefawmfwdkY wdkif;&if;om; csif;trsdK;om;wdkYwGif oHwGJ? ajryHkESifh wpfjcm;
a'o&Sd csif;trsdK;om;wdkYajympum;ESifh yvuf0e,f&Sd csif;trsdK;om;rsm;onf
vnf;aumif;? yvuf0e,f&Sd csif;trsdK;om;rsm;ESifh zvef? [mum;? uefyufvuf
bufrS csif;trsdK;om;wdkYonf vnf;aumif;? Mum;pum;tjzpf &cdkif? jrefrmpum;
wdkYESifh ajymqdkMuonfudk awGU&ygonf/ &cdkifbmompum;onf jrefrmpum;ESifh
t&if;tjrpfwlonf[k qdkMuonf/ &cdkifvlrsdK;wdkYwGifvnf; a'oE&pum;rsm;
jzpfMuaom ukvm;wefjrpf0 ppfawGbuf(t0om;)? jrpfnmbuf acsmif;om;?
,cif tdE,
d ? ta&SUygupwef? ,ckb*Fvm;a'&SUf wGif aexdik &f MdS uaom taemuf
&cdkifrsm;? ausmufjzL? &rf;NAJ? rmefatmif? oHwGJ? trf;? 'vufbufESifh ykodrf
armfwifwpf0dkufrS &cdkifom;rsm; tp&Sdaom a&ajra'otvdkuf a'oE&pum;
rsm; &Sdaomfvnf; pum;ajym&mwGif oHwGJ? trf;? 'vuf? *G? awmifukwfNrdKUe,f
rS vlrsm;rSm eD;pyfrItajctaet& jrefrmpum;oHodkY tenf;tusOf; wdrf;yg;cg
cyf0J0JajymMuonfrSty? wpfa'orS wpfpum; wpfa'o vG,fulpGm em;vnf
Muygonf/
tdEd,EdkifiHodkY aMumif;&yftrsdK;rsdK;aMumifh ajymif;a&TUaexdkif&SdcJhMuaom
taemuf&cdik rf sm;taejzifh xH;k pH? bmompum; ponfwu
Ykd kd ,ckwikd f pOfvmrysu?f
xdef;odrf;&SdaMumif; awGU&ygonf/ ,if;tddEd,EdkifiH &cddkifEG,f0if zvHawmif?
zvHvlrsdK;wdkY ajympum;rSm taemufjynfom;pum;oHwGif b*FgvDvlrsdK;wdkY\
toH? vQmoH avoHaESmajymMuojzifh &cdik t
f aemufjynfom;wdaYk omfrS awmfawmf
ESifh em;rvnfEkdifMuyg/ zvHvlrsdK;wdkY ajympum;rsm;rSm omrefvlwdkY em;wGif
HkU&if;onf[k xifrSwfMuygonf/
,aeYacwf &cdkifvli,fwdkY ajymqdkaeMuaom &cdkifpum;rSm a&S;acwf
&cdik pf um;udk rqdx
k m;bd? vGecf ahJ om ESpaf v;ig;q,fcefu
Y ajym&Scd MhJ uonfrsm;ESihf
wpfpwpfp uGJvmygonf/ omrefa0g[m&tac:ta0:rsm;taejzifh 70%

&cdkifbmompum;vrf;Tef

16

&mcdkifEIef;eD;yg; yaysmufoGm;&SdygNyD/ av,lavodrf; tac:ta0:rSp wpfp


wpfp uG,faysmufaMumif; awGU&ygonf/ oH&oHjynfhatmif rajymqdkEdkifojzifh
ppfudkpdkuf? tdyfudktdkuf? apmifhudkpkefY? &Gmudk a&mf? vufudk vmh? ausmfudk uRm?
aysmfudk ysdK ponfjzifh ajymqdkoHrsm;vnf; &SdcJhMuonf/
rdrdwdkY&cdkifpum;udk yDopGm okyfay:vGif&Sdapvdkaom apwemjzifh
omjcif; q&mBuD; wefcdk;q&mxGef;onf O'dEomjcif;wGif OaZeDjynf &SifyaZm
wrif;BuD;\ orD;awmf 0gokvuw rif;orD;tm; qif*gxmudkoifonfh tcef;
wGif? rif;orD;onf qif*gxmudk tvDvDtzefzef ydkYcsaomfvnf; ryDro&Sdae
ojzifh O'dErif;om;onf a'gojzpfvmcg ajymqdkonfhpum;udk pDuHk;pyfqdkxm;
onfrSm ]]xkdonftcg? &Sifrif;ausmfrSm? uvumbufu? qif*gxmudk? oifum
csau? EIwfuryD? udkPf;Xmefav? toHvTwfaomf? GwfrnDvdkY? jAm&DuRwfr?
*krqdkau? pzdkaygufonf/ tdkarsmufrav? vQmuxlau? pum;ryD? Awm;&DESifh?
wlnjD im;vd?Yk oifMum;rwwf? ausmufEiS o
hf mav wdu
k u
f myGwrf ?S xl;jrwfBu;D us,?f
qif*gxmudk ? oifumcsau? &awmharav}}/
,if;pum;aMumifh 0gokvbwrif;orD;vnf; axmif;ceJ a'goxGuf
vmcg jyefvnfajympum;rsm;udk pDuHk;pyfqdkxm;jyefonfrSm]]&awmharav? qdkavaomcg? 0gokvSau? vSbwmu? [u&m[u&D
i'kDau? onfiESH? ighudk,Hkav? kyfyHkrjy? igydkifjyifudk? rjrif&au
*krmom rSwf? ighkyfoGifudk? jrifjyefvwfau? zzwfwdarmaxG? tvdkvdkav?
NydKifr&atmif? 0gokbw?? tvSausmfau? igr[kwfavmh}} [l &cdkifwdkYwGif
vwfwavma'go xGufvmvQif ajymavhajymx &Sdaom pum;rsm;jzifh
okyfazmfa&;pDcJhygonf/
&cdkifwGif wpfcsdefu uG,faysmufvkeD;? uG,faysmufoGm;NyD[kyif qdk&
avmufrnfh tajctaewdkif usa&muf&Sdaeaom a&S;,Ofaus;rIa&;&mrsm;? tEk
ynm&yfrsm;? pmyDtu&mrsm;udk okawoDwcsdKUonf pkaqmif;okawoejyKcg
azmfxkwf&Sd aeMuygonf/
&cd k i f o m;BuD ; pmay

toQifpudE

17

&cdkifbmompum;vrf;Tef

,if;odkY wpfzufu xdef;odrf;azmfxkwfaeMucsdefwGif raysmufrysuf&Sdae


ao;aom bmompum;udkaomfrS av,lavodrf; tac:ta0:rSp ajymif;vJ
ajymqdkaeMuonfudk awGU&ygonf/
vlrsdK;wpfrsdK;\ ta&;tBuD;qHk;jzpfaom bmompum; uG,faysmuf
oGm;ygu vlrsdK;yg uG,faysmufEdkifaMumif; owdjyKapvdkygonf/
taemufb*Fvm;a'&SfUEdkifiHwGif ukvm;vlrsdK;rsm;taMumif; aexdkif&SdMu
ao;onfh &cdkifrsm;onfvnf;aumif;? ykodrfarmfwif wpf0dkufjrefrmrsm;Mum;
aexdkif&SdMuao;aom &cdkifrsm;onfvnf;aumif;? ,aeYwdkif dk;&m,Ofaus;rI
bmompum;udk xdef;odrf;apmifha&Smufajym&SdaeMuonfrsm;udk twk,lNyD;
acwfvli,fwdkY taejzifh rdrdwdkYa'odk;&mtvdkuf udk,fhrsdK;dk;pOfvm tavhtvm
ajymqdk&SdMuaom pum;rsm;udk raysmufrysuf&atmif xdef;odrf;&ef vdktyfMu
ygonf/

/
/
/

&cdikd jf refrm um&efuu


kd u
f aJG om pum;oHwrYkd mS um&efudk
um&efudk

&cdkif
&cdkif

&cdkif
&cdkif
&cdkif

- tdkif-um&ef
- tdkuf- um&ef
- &&pfoHjzifh
ajymqdkMuygonf/

jref r moH
&cd k i f o H
vlysdK? vlysif;? vll;
vysdK? vysif;? vl;
olcdk;
ocdk;
EGm;xD;? EGm;r
exD? er
yg;pyf
yZmh
em;&Guf
e&Guf
'g;r? 'g;jy
'r? 'jr ('r&)
a&;tdk;cGuf
&0cGuf
pum;rsm; ,SOfwGJoHkonfhtcgwGifvnf; a&S;pum;oHudk ]]t}} um&efoHjzifh
ajymygonf/
jref r moH
&cd k i f o H
aumif;aumif;rGefrGef
uaumif;rrGef
usef;usef;rmrm
ususef;rrm
us,fus,fjyefYjyefY
usus,fjyjyefY
aomif;aomif;jzjz
oaomif;zjz
at;at;csrf;csrf;
ttD;cscsrf;
omom,m,m
oom,,m
wdk;wdk;wdwfwdwf
wwdk;wwdwf
vSvSyy
vvSyygh
l;l;rdkufrdkuf
&l;rrdkuf
aoGUaoGUajcmufajcmuf
ooGdUcajcmuf

&cdkifpum; ajymqdkyHk toHaetoHxm;udk jrefrmpum; ajymqdkyHktoHae


toHxm;ESifh ,SOfwGJ wifjyvdkufygonf/ pum;tvdkuf rdrdwdkY udk,fydkifPfESifh
awG;q,lEikd Mf uygonf/ avhvmygu em;vnfEikd yf gonf/ txl;cufcaJ om pum;
r[kwfyg/
azmfjyygrsm;rSm ukvm;wefjrpf t0om;pum;oHrsm;t& wifjyjcif; jzpfyg
onf/ wjcm;&cdkifa'oE& pum;rsdK;pHkESifh azmfjyaeygu &Snfvsm;NyD; IyfaxG;oGm;
Edkifygonf/
tk? tm
at

tnf
um&efudk
tpf
um&efudk
,yifhoHudk

tm? tk um&ef Oyrmrsm;

(4) &cdkifpum; toHaetoHxm;rsm;

jrefrm /
-

18

- t- um&ef
- tD- um&ef

&cd k i f o m;BuD ; pmay

toQifpudE

19

jzLjzLazG;azG;
qlqlnHnH
eDeD&J&J
usdK;usdK;EGHEGH
oefYoefY&Sif;&Sif;
qif;qif;&J&J
csrf;csrf;omom
<u,f<u,f00
aysmhaysmhaysmif;aysmif;
cufcufcJcJ
xx<u<u
qlql00
ydefydefyg;yg;
pGJpGJNrJNrJ
ponfjzifh ajymqdkMuygonf/

&cdkifbmompum;vrf;Tef
tnfum&ef Oyrmrsm;

zjzLzazG;
qqlnnH
eeD&&J
ususdK;EGEGH
ooefY&S&Sif;
qqif;&&J
cscsrf;oom
<u<u,f00gh
yaysmhyaysmif;
ccufccJ
xxmhu<u
qql00gh
yydefyyg;
ppGJrNrJ

jref r moH
vnfzif;
csnfaESmif
ysnfjym;
pOf;pm;

&cd k i f o H
vD
&D
psD;
tD;
cGD;
eD
eDa&
ed

jref r moH
aoG;
ay;
ajy;
ajr;
aq;
a>r
yavG
pmay

&cd k i f o H
vdkifzif;
csdKifaESmif
ysdKifjym;
pdkif;pm;

tpfum&ef Oyrmrsm;
jref r moH
ppf
vpf
ypf
wpf

&cd k i f o H
pdkuf
vdkuf
ydkuf
wdkuf

,yif; Oyrmrsm;

atum&ef Oyrmrsm;
jref r moH
av
a&
aps;
at;
acG;
ae
aew,f
aeY

20

&cd k i f o H
oGD;
yD;
NyD;
NrD;
qD;
>rD
yvGD
pmyD
&cd k i f o m;BuD ; pmay

jref r moH
&cd k i f o H
uRm;0g
<um;0g
uRuf
<uwf
auRusw,f
<uDusa&
wjcm;toH a etoH x m;rsm;ud k quf v uf a wG ; ,l M uygav/
wpfenf;rSwfom;&efrSmt o&oHudk &cdkif td o&oHodkY ajymif;ajymonf/
-pf oHudk -KdufoHodkY ajymif;ajymonf/
jrefrm at? ath? at; udk &cdkif tD-td-tD; xGufonf/
t,f? t,fh? tJh toHudk at-ath-at;[k xGufonf/
atmf ? atmh ? atm toH u d k &cd k i f a wmif p Of ( &rf ; NAJ ) pum;jzif h td k td k U -td k ; xG u f o nf /

21

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef

]]c}} rSm jrefrm ]]cJh}} ESifh wlygonf/


twdwfumvjy c,m? cAsm,f - cJ h N yD ;
xmcygar?xm;ygcar
- xm;cJ h y grnf /
td r f u d k , l c
- td r f o d k Y , l c J h /
igh a emuf u vd k u f v wf
- igh a emuf u vd k u f c J h /
&cd k i f p um; ]cD } onf jref r mBud , maxmuf ]acs} oabm&S d o nf /
jrefrmpum;wGif oabmav;eufapvdkojzifh ]Mu} udkoHk;bdodkY &cddkifwGif cD-udk
oHk;jyKonf/
vm;vkyfcD - oGm;vkyfacs/
&cdkifpum;wGif ]aZmif} aemufqufwGJudk ]&ef} oabm oufa&mufonf/
&D c yf a Zmif v m;uwf z d k Y - a&cyf & ef o G m ;Mur,f /
]xdkuJhodkY} [laom jrefrmTefjypum;udk &cdkifwGif ,aZmif? ,a,Smif?
,ydkif? ,if;ydkif[loHk;onf/
&cdkifpum; wd? 'def? onf? jrefrmaemufqufjzpfaom ]rsm;} trsm;wdkYESifh
t"dym,fwlonf/
ow0gwd? ow0g'def - ow0gtrsm;wdkY
ta&twGuf twdtusudk razmfaom pum;rsm;wGif jrefrm ]wdkY} ]rsm;}
qdkonfudk &cdkifwGif ]dkU? wd? 'def} [l oHk;onf/
oldkU - olwdkY? vlwd? vl'def - vlrsm;
,m? Asm,fpum;onf jrefrm ]NyD} ESifh t"dym,fcsif; wlonf/
pm;NyD;,m? pm;NyD;Asm,f - pm;NyD;NyD[l jzpfonf/

awmifpOf pum;oHk;a0g[m&tcsdKUrSmvnf; ajrmufydkif;oHk; a0g[m&rsm;


pGm a&S;uszG,f&Sdonf[k ,lqMuonf/
ajrmuf y d k i f ; pum;
trd (tar)
tbm (taz)
tcifBuD; (trd\ armif)
ta,G (trd\nDr)
tbkaoQ (uav;)
'a,m (vHkcsnf)

22

awmif p Of p um;
tD;a,mif? tD;a,
bm;bm;
ref;BuD;
a,;a,
tpdwfau
cawmif;? ca,muf

toHxGufrsm;taejzifh vnf;aumif;? av,lavodrf; tajymtqdk


rsm;rS m ? wpfa usmif; wpf *gxm? wpf &G m wpf yk pf qef; qdkb do dkY &cdki fa 'oE&
pum;rsm;rS m vnf ; av,l a vod r f ; aomf v nf ; aumif ; ? a0g[m&tac:
ta0:toHk;tEIef; aomfvnf;aumif;? tenf;tusOf; uGJjym;jcm;em; &Sdygonf/
oHw?JG awmifuw
k ?f &cdik w
f aYkd jym a0g[m&pum;rsm;rSm jrefrm a0g[m&rsm;ESit
hf wl
rsm;ygonf/
&cdkifpum;wGif Bud,maemufqufpum;? emrf aemufqufpum;ponf
pum; aemufqufuav;rsm;onf &cdkifpum;\ xl;jcm;csufwpf&yf jzpfonf/
au? auh&cdkiftoHk;tEIef;onf jrefrmtcsdefjy aemufqufwGJrsm; jzpfaom vQif?
NyD;vQif? aomfwdkYESifh t"dym,fwlonf/
pm;NyD;au - pm;NyD;vQif
wpfzufu? auh qdkonfrSm jrefrm TefMum;? [efYwm;? wm;jrpfjcif;
t"dym,faqmifaom ]ESifh} oabmoufa&mufayonf/
rvm;ygauh - roGm;ygESifh
&cdkif c-qdkaompum;rSm aemufqufpum;tjzpfESifhvnf;aumif;?
umvpOftvdkuf ajymqdk&mwGifvnf; toHk;jyKavh&Sdonf/

aemufqufwGJ pum;pyf? pum;quf? pum;owfrsm;tamumif; aemuf


oufqdkif&mtcef;rsm;wGif azmfjyxm;&Sdygonf/

&cd k i f o m;BuD ; pmay

toQifpudE

23

&cdkifbmompum;vrf;Tef

(5) &cdkifa0g[m& tac:ta0:rsm;

,Ofaus;rI "avhxHk;pHrsm;ESifh &cdkifa0g[m&rsm;udk avhvmcJhMu&m tenf;i,frQ


&&SdcJhMuojzifh &cddkifa0g[m&tbd"mefwpfckudk tjrefjyKpkoifhMuygonf/
,ckpmjyKol pkaqmif;wifjyaom a0g[m&rsm;rSm ukvm;wefjrpf0a'o
ppfawGbuf ajympum; a0g[m&rsm;yif jzpfygonf/ &cdkifa'oE&pum;
a0g[m&tac:rsm;udk rSefuefaphpHkEdkifrnf r[kwfyg? trSm;t,Gif;rsm;vnf;
&SdEdkifNyD;? tvGef&Snfvsm;rnf jzpfygojzifh a'oE&pum;wpfrsdK;wnf;ESifh wifjy
vdkufjcif; jzpfonf/
wjcm;a'oE&pum;rsm;udk tav;rjyK? ta&;rpdkufr[kwfaMumif;
BudKwif odMum;tyfygonf/

,ckazmfjyyg a0g[m&rsm;onf &cdkifa0g[m& pum;rsm;teuf? rjzpfp


avmufrQom jzpfygonf/ &cdkifpum;wGif atmufyguJhodkYaom udk,fydkifpum;
toHk;tEIef;rsm; &SdMuonf/

&cd k i f

jref r m

&cd k i f

jref r m

eHapmif;
ukyfquf
vnfukyf
taz
trif
tar
a&oHk;cef;
y'umoD;
oabFmoD;
xduHk;yif
dk;vSoEm
qdwfzvl;yif
ubDvl;
tif;*sDwvHk;
tuswpfxnf
xD;wpfvuf
tdrfwpfvHk;
tdrfwpfaqmif
apmif
'a,m
vHkcsnf
tusavQmf
cawmif;
vHkcsnf
yef;cl;
ca,muf
vHkcsnf
uref;uwef;
qefzGyf
qefaxmif;
oufao
vQma&us
oGm;a&us
oabmavmuf
y,me,m
okwfoD;okwfjym
tay:,H
&od
&aoh
(tay:,H)
xdkYjyif bmomjyef arG;pm;pum;rsm;vnf; &SdcJhMuonf/
Oyrm- c&m0 (toHcsJUpuf)? "mwfawmifh (vufESdyf"mwfrD;)? "gwfrD;udkuf
(vQyfppfrD;yl) ponfwdkY jzpfonf/ awmufvD,m? 'ufwif? azmifawmfpaom
toHvS,farG;pm;pum;rsm;vnf; &Sdavonf/
1974-ckESpf? Zefe0g&Dvu &cdkifjynfe,fodkY a&muf&SdvmcJhMuaom rppf
r'rfab;vfEdk; (jrefrmpmygarmu? ta&SUzsm;EdkifiHqdkif&m yg&Dwuodkvf)ESifh
rpwmbDvf;Edkwdkif;ESifh (*syefpm ygarmu? ta&SUzsm;qdkif&m bmomXme? yg&D
wuodkvf) ZeD;armifESHESpfOD;wdkY vma&mufcJh&mwGif &cdkifa&S;a[mif;ordkif;

24

ab;p
tbm
wef;ysif;
&Sufyif
iuHkom;
xD;waqmif
ykqdk;
tuszGyf
yef;qGwf
ykef;ekef;
oufoD
tara&mfum
txufay:&D

vlyk*dKvfESifhpyfqdkaom a0g[m&rsm;

&cd k i f o m;BuD ; pmay

jref r m

&cd k i f

jrefrmvlrsdK;
rsufESmjzL
vlrsdK;
ay:wl*D
t*Fvdyf
oabFmom;
ukvm;
oabmFom;
ac:awm
ukvm;
ppfwaumif;om;
r'&mZD
ujym;

jyL? atmufom;
zavmif;?z&if*sD
*sdwfau
*l&m
cvmcsdwf
A*FgvD
pm&uefnm
rif{&mZf
vlbef'wf

jref r m
wl&d,m
cspfwD;
[dEL
[dELZmwfnHh
bHkabom;
yefcsmbD
umumukvm;
bl0gvlrsdK;
uyvD
*smrPD
t*Fvdyfujym;
aZwmbm&D

&cd k i f
'l&D,m
pwd? eAufus,f
[def;'kwf
'kef;
emacg'g
yif*smbD
pl&D,m
r&rmBuD;
uvrJ
ZmrPD
MuufcsD;
uvysuf

toQifpudE

25

&cdkifbmompum;vrf;Tef

tvkyftudkifESifh pyfqdkifaom
a0g[m&rsm;
jref r m
wHigo,f
ig;a&mif;ol
qHyifnyfol
v,fvkyftiSm;cH
ajrrsm;ydkif&Sif
vlcsrf;om
tESdyfonf
ewfuawmf
aA'ifq&m
wdkvDrdkvDa&mif;ol
pufcsKyform;
c0gonf? avQmfzGwfol
vufonfr
tdrfap(usm;)
tdrfap(r)
yGJpm;BuD;
yGJpm;i,f
um;armif;orm;
ydkufqHaumufol
aomif;usef;ol? olykef
&uef;o,f
&Gmaqmf

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

uyD,
yef;csDq&m
yef;wdrf
yef;zJ
yef;&H
yef;yk
omraP
OD;yif;
bdk;olawmf
oDv&Sif
{nfhonf
vl&Tifawmf
rif;om;BuD;
ewfuawmf
wyifwdkifrif;orD;
rif;om;
armif;rrdH
twD;orm;
kyf&Sifrif;om;
kyf&Sifrif;orD;
vlMurf;

&cd k i f
Adkufao
iazmufao
qwf'g? vufom
acgif;wvm
oQdwf&Sif? aomfwvD
jyKpkaumif;
v&wwf
tESdyfwwf? tzspfwwf
ewfaumif;r
0S&wwf
0efEkuaoQao
rJqdk;pm;? '&mZD
vufyefAGwf
rDG;onfr
tiSm;om;
tiSm;ormh
'bmcsdwf
'vm
'dkifbm
qay,m
ajymufusm;
&ufaor? ,dkifao
ta[mawmf
&cd k i f o m;BuD ; pmay

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

26

u&u? qGrf;wum
y*sdq&m
yef;xdrf
yef;zJ
y&Hq&m
yykq&m? kyfxkq&m
armifoQif
yef;Zif;
olawmf
olawmfr
tm*EK
vysuf
rif;Murf;
yGJOD;eif;r
wyg;oGm;riforD;
rufom;? refYom;? rifhom;
uRefr*kr
aemufxdkif
Zmwfvdkufrif;om;
Zmwfvdfkufrif;orD;
vqdk;

27

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef

&mxl;tvdkuf
jref r m
t&m&SdBuD;
cdkif0ef
cdkif&J0ef
&Jtkyf
&JMuyf
&J
,pfrsdK;tkyf
,pfrsdK;&J
NrdKUydkif
vufaxmufNrdKUydkif
pma&;
rif;ap
pmydkYvkvif
pmwdkufrSL;
oabFmpma&;
oabFmOD;pD;
q&m0ef
olemjyKq&mr
aq;pyform;
olemjyK (usm;)
a&SUae
aiGudkifpma&;? aiGwdkufpdk;
tcGefaiGaumufcHol
pum;jyef

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

pum;wwf
e,fydkif
ajrwdkif;pma&;
vlawmf
ppfonf

&cd k i f
qmab
t&D;ydkif
uwfwif
'g&um? Xmem
o&Zif
&Jom;
tyfygum&D? bdef;o&Zif
bdef;ysmwm
NrdKUtkyf
'jyKoD;NrdKUtkyf
pmcsD? pmudkif
qjAmoD;
'ufysmwm
'ufu&ifeD
oabFmu&ifeD
odkuf&if;
'ufwif
empfqr
uGefabmifcg
aoGa':
&SdawmfcH? atmufusD
c'ifoD;
a'0ef;BuD;
zGJ'gBuD;

=
=
=
=
=

28

uvlwwf? umElwwf
cGifq&m
wdkufpm&GD;
tm*ghom;? tm*ghvl
qzmtdyf

tusifhpm&dw? yHkyef;o@mef?
oGifjyifkyf&nfvuPmrsm;t& wifpm;?
qJ&JHIUcs ac:a0:jcif;rsm;

&cd k i f o m;BuD ; pmay

jref r m
cg;ydkufEIduf
t&uform;
olawmif;pm;
awav*sydk;
vlvdrfvlaumuf
uRefrsdK;
todtjrifr&Sdol
tESpfom&r&Sdol
vlt- vle
wapmufuef;
vlajymufvloGef;
om;qdk;om;,kwf
vlv,fvlvGifh
*sydk;
vl*Gpm
vlysif;

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cd k i f
tdyfEIduf
,pfazG
tvSLcHpm;
qv,m[u&D
*vdrf'g
*krom;? pzdkaygufrom;
Akef;'g;
azmif;um? aAm'g
aAm'daAm'g? e*sde*sm
xdk;uef;? wpl;xdk;
tm*sm? toGefYol
Al;j*ifhom;? AGDj*rf;om;
jrifh*g
qyGwf? qvm,m
*ef;'l;
AsdKif;ZDcwf? iysif;xGD

29

toQifpudE
vlv,f
=
opmazmuf
=
vluyfap;enf;
=
bkususajymol
=
pum;pyfpkajymwwfol
=
pum;tqDtaigrwnfh ajymwwfol
vlayg
=
vle
=
vlrGJ
=
wuRef;jyef
=
rdef;rvsm
=
tpOfrusef;rmol
=
udk,fhtm;rudk;ol
=
vleif;jym;
=
tazray:om;
=
azmufjym;ol
=
rdef;rvdkufpm;wwfol
=
atmfus,fatmfus,fajymol =
vlacsm
=
jynfwefqmr
=
rdef;r&Tif? rdef;raygh
=
ujrif;r
=
irGJr
=
toHk;ruswJhrdef;r
=
zmacgif;
=
vlowfw&m;cH
=
t&yf&Snfol
=

&cdkifbmompum;vrf;Tef

yifum? Aufum? *sif


vlwnfusif
a*gZdnm? vyGef
vl*vefY
abmufuwwf
= udkif;jzwf
oHk;yGm
tm'g
zGJ&m? jAm&Dus? zGwfawmif;
abmif'ljyef? abmif'lyg
r,lr? ewfaumif;? iwHk;yGwf
emBuD;us
vl*dkif;wkwf
wm,m
a,Smufom;
a,Smufcdk;
r&wl;
Ala&mif? a&mif&if
vlcefY
vif;jyefr
bbDr?[wfumbDr?ubGm&mr
vGr? ADcsyfw&mr
jAm&Dusr? zGwfwGif;EIdufr
bbm;&Dr
b&0g
zifcsdwf0vm
vif;bm;

t&yfykol
rsufpdapGapmif;ol
tom;rnf;ol
vl0vloef
tvGefydefcsHK;ol
vlt
em;yif;
rsufrjrif
r,m;i,f
,drf;wdrf;,dkifwdkifoGm;ol
ajccGifcGifoGm;ol
rSwfcsuf/

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

bk'kdaoQ? a'gifh'dkaoQ
umem
umvm? tif;ykwf
abmfvD? usifoef? bkwfzm;
vDwarmf? yifvufajcmuf
babm
ZGef;us
tuef;
tarQmifr
jAm;oD;jAmowf
*Gm,m

/ a&S;u&cdkifrsm; wpfOD;udkwpfOD;? wifpm;qJ&Jjcif;rsm;udkom


jyKMuonf/ npfnrf;pGm qJ&JrIudk rjyKMuyg;

t&G,ftvdkuf
jref r m
arG;puav;
&Sifvdifjyef&G,f
uav;
a,musfm;uav;
rdef;uav;
umvom;
rdef;rysdK
tysdK[dkif;
vlysdK[dkif;
&cd k i f o m;BuD ; pmay

30

=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cd k i f
aygufpaoQ? tbkaoQ
aAmif;'ifaoQ
taoQ
uGavaoQ
uGavraoQ
vlysdK
tysdK
aigif;r
taigif;

toQifpudE

31
vif&Sdrdef;r
r,m;&Sda,musfm;
rkqdk;r
wpfckvyf
tbdk;tdk
tbGm;tdk
ausmif;om;oli,f

=
=
=
=
=
=
=

&cdkifbmompum;vrf;Tef

rif;uRefr
rif;uRef
rqr? vifoDr
vifuGmr
oufBuD;? 0gBuD;
0gBuD;r? 'gtdkr
pmoifom;

taz\tpfrvif
tar\tpfrBuD;
tar\nDr
tarnDrvif
tar\armifBuD;
taz\tpfudk
cJtdkBuD;
OD;av;
ta':
tabt&G,f
tpfrBuD;

aqGrsdK;awmfpyfjcif;rsm;
jref r m
aqGrsdK;awmfpyfw,f
aqGrsdK;qufw,f
taz?

=
=
=

tar

tbdk;
tbGm;

=
=

armifBuD;

armif
tpfudkBuD;
tpfudkav;
taz\tpfr

=
=
=
=

&cd k i f
trsdK;awmfa&
aqGrsdK;pyfaw
tb? tz? bm;bmtbm?
tzoQif
trd? trdoQif? trif? tD;a,?
tD;a,mif
tzdk;oQif? tzdk;? zdk;a,
tabmifoQif? tabmif?
''gabmif? abmifabmif
'dk;'dk? t'g? t'goQif
armifBuD;? armifBuD;oQif?
armif;armifBuD;
tudk? armif;armif
tudkBuD;? *dk;*dkBuD;? *dk;BuD;
tudkaoQ? *dk;*dk;aoQ
t&D;BuD;

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

32

tcifBuD;? rif;BuD;? rif;rifBuD;


tBuD;oQif? BuD;BuD;
ta,GBuD; a,;a,BuD;
tabBuD;? ab;abBuD;
tcifBuD;? rif;BuD;
b*sD;? bBuD;? tbmBuD;
a,mufzBuD;? ctdkBuD;
tcif? rif;rif
t&D;? a,;a,
taA? tcif? cifhcif
tarsBuD;? rBuD;? arBuD;

rSwfcsuf/

/ t&G,fvdkufac:&mwGif pOfi,fvdkuf BuD;? vwf? aoQ?xGD;


ponfjzifh ac:Muygonf/
eif w d k Y
t,d k ; d k U
=
cifA sm;
cif z &m;
=
rif ; wd k Y
ta0d k U
=
aqGrsdK;qufESifh ywfouf toQif0go0(ewfjrpfrmC)xHrS &&Sdaom
aMumif;&yfwpfcsdKUudk wifjyvdkufygonf/

txufcEk pS q
f uftbrsKd ;
jref r m
taz? tbdk;? tab;?
tabG;? tbJ;? tbD

&cd k i f o m;BuD ; pmay

=
=

&cd k i f
taz? tzdk;oQif? tzD;oQif
tZloQif? tZmoQif? tEloQif
tabmf temoQif

toQifpudE

33

&cdkifbmompum;vrf;Tef

txufcEk pS q
f uftrdrsKd ;
jref r m
tar? tzGm;/ tab;r

txufckESpfquftbrsdK;
=

tabG;r? tbJ;r? tbDr

tabmfr

&cd k i f
trd? tabmifoQifr?
tzD;oQifr
tZloQifr? tZmoQifr?
tEkoQifr
temoQifr/

jref r m
OD;acgif;
xdyf
OD;aESmuf
ESmacgif;
em;&Guf
yg;pyf
vnf
vnfrsKd
ycHk;
csdKif;Mum;
&if
qD;pyf
om;jrwf
Adkuf
tpmtdrf
aMumukef;
wif
cg;dk;
<uufom;
ta&
tarT;
rkwfqdwfarT;
EIwfcrf;arT;
ajc

atmufqufom;orD; ckEpS q
f uf
jref r m
om;? ajr;? jrpf
wD? ajrmh? uRwf
qwf

=
=
=

&cd k i f
om;? NrD;? jrpf
wD? <uwf? *Rwf
cRwf/

(aqmifyk'fvuFm) 0wDav;qdkif? dk;&cdkif\? rsdK;pOfoepf? ckESpfqufpD?


pOfwm&GDaomf? yDwmtz? zdk;utzD;? woD;ZlZm? EktemvQif? toQifyifrSwf?
rdcif abmifoQi?f zD;oQiZf Zl m? EkemoQirf ? odrw
S Mf u\/ xdu
k aemufwiG ?f om;oQif
NrD;jrpf? wvSpfwD <uwf? *Rwf cRwf ckepf odkYjzpfonf/
/
EG,fppfxHk;pHvmownf;/
/
(ewf jrpf - eacgif ;acsmif; ausmif; OD; em*dw
(aumZm- 1242-1325) q&mawmf\ rSwfpkpmtkyfrS)

&cd k i f o m;BuD ; pmay

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cd k i f
ta*gif;
i,fxdyf
0SaESmuf
eacgif;
e&Guf
yg;Zmh
vdkifzuf? vdkifzif;
&rsdK
yufukef;
,ufuwd? vufuwd
&ifzwf
qdyfp
EdkYoD;
0rf;
csxkwf
aemufukef;
wifom;? wifysOf
csaigif;dk;
covHk;
t&Djym;
trTD;
b&rf;
rqGD;
caxmuf? NcDaxmuf

34

35

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef

a&m*ga0'emrsm;
jref r m
rusef;rmjzpfaew,f
tonf;toef
tcsdefMumjrifhonfha&m*g
udkufcJw,f
ESm&nf,dk? tat;rd
wkwfauG;zsm;
ief;zsm;
iSufzsm;
acgif;rl;w,f
acgif;udkufw,f
rl;aemufaemufawGUw,f
Adkufemw,f
Adkufatmifhw,f
0rf;udkufa&m*g
umv0rf;a&m*g
acsmif;qdk;aoG;yga&m*g
yef;em
yvdyfa&m*g
qHkqdkYa&m*g
em;ajy,dka&m*g
oGm;emw,f
oGm;zHk;ajy,dka&m*g
umvom;a&m*g
tlusa&m*g
tonf;a&mifa*g*g

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cd k i f
rcsdbJjzpfeDa&
tonf;wjyif;
emwm&Snf
tD;a&Muifa&
aqmif;rGD&a&
ttD;rdzsm;
ief;vdkufaw
iSufzsm;vdkufaw
a*gif;rGda&
a*gif;cJa&
a*gif;,dkifa&? a*gif;nD;a&
0rf;cJa&
0rf;jcifha&
jrif;odkuf
umvem
oemkyf
yifem? cgcsD;
cGD;yZdem? vdkif*sdwfem
vdkifqdkYem? vdkif*sDem
eykwf,dkem
oGm;tD;a&
odk;oyif
vysdKem? zavmif;*sDem
aAwufaw? aABuD;a&
tzsdKif;BuD;a&m*g

udk,f&nfa&m*g
rsufcrf;pyfa&m*g
rsufom;bka&m*g
oGusyg'a&m*g
avjzwfw,f
ESmacgif;ykwfa&m*g
'lvma&m*g
rD;,yfa&m*g
aoG;pkem
temykwf
ajcydk;pm;w,f
rdwfxGufw,f
nif;
wif;wdwf
0ufjcH
0ufcif
ESif;cl
ayG;
udE&Dem
qifajcaxmuf

&cd k i f o m;BuD ; pmay

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

Elemwdkem
rsufpdema&
rsufpdpGefa&
0ufcsKyfem? rm'&m
vDvdkufaw? vDdkufaw
ESmyvkyfpm;a&
yg'g&ufxa&
r&yfemvdkufaw
trGD;wyifem
urf;axmufurf;NydK
oJpm;a&
Nrdwfaygufaw
nif;xa&
wef;qdwf
0ufjcKwf
0ufjcif
clusa&
yGD;
uswfaygufaw
NcD*l'gvdkufaw

36

37

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef

opfoD;0vHrsm;
jref r m
emewfoD;
a*G;oD;
'l;&if;MoZm
oabFmoD;
rmvumoD;
opfawmfoD;
OoQpfoD;
MuufarmufoD;
Hk;ya'omoD;? Hk;y'DoD;
refusnf;oD;
ZD;jzLoD;
ZD;oD;? r&rf;oD;
a&SmufoD;
AkwfoD;
AHkoD;
uRJaumfoD;
Muuf[if;cg;oD;
iSufaysmoD;
&cdkifiSufaysm
zD;Murf;iSufaysm
ojyKoD;
iSufaysmcsnf

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

pGefyvGefoD;
ojypfoD;
oajyoD;
'l;&if;oD;
Al;oD;
zHkoD;
'nif;oD;
AHkomoD;
ayoD;
"edoD;
yJvif;a>roD;
yJawmifh&Snf
ukvm;yJ
ukvm;yJMurf;
pawmfyJ
AdkvfpmyJ
ajryJ
c&rf;csOfoD;

&cd k i f
eH'&moD;
bDvwf0csdKifhoD;
bdvwfyESJoD;
b'*g;oD;
a*:,dkifoD;? *,dkifoD;
umylZoD;
0&mZfoD;
pkwfzGm;oD;? vDZloD;
a*gif;cifarQmfoD;? acsma'gifhoD;
rSif;*sdK;oD;
cscsm;oD;
psoD;? rnif;oD;
a,SmufcsdKoD;
tHkeDoD? tleDoD;
a,SmufcHkaumufoD;
ccsdK;ccsOfoD;
j*ifhcg;oD;
eysdK;oD;
uvm;eysdK;
armifrJoD;
'jAKwfoD;
ruvDoD;

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

38

ZHAavmifoD;
ZzQdKufoD;
rdk;obDoD;
'dk;,dkif;oD;
bGoD;
ausmufzHkoD;
tnif;oD;
uepdkoD;
yDoD;
&Dtkef;oD;
NrDcG,foD;? NrDa,oD;
yJvHk;oD;? bdkvHkoD;
jrif;pm;yJ
'efY
yJpmtk
wkwfyJoD;
yJa'gifh
c&rf;csdKifoD;

wjcm;aom o&ufo;D ? ydEo


J ;D ? MoZmoD;? vdarmo
f ;D ? oHy&moD;? a&TzHo
k ;D ?
c0JoD;? z&JoD;? ocGm;oD;? c&rf;oD;? ovJhoD;? wef;oD;? tkef;oD;? uGrf;oD;wdkYrSm
tac:wlonf/

&cd k i f o m;BuD ; pmay

toQifpudE

39

&cdkifbmompum;vrf;Tef

aumufyJoD;ESH
jref r m
vl;quf
a&TusD
rif;'Hk;qeftrsdK;tpm;
ipdefqeftrsdK;tpm;
qefeD
icsdwfqef
zGJEk
rQpf
yavmyDeHO
upGef;O
tmwmvGwfO
pdrf;pm;O
upGef;yif
csOfabmif
uyGef;csOf
rJZvD
iSufBuD;awmif
'efY'vGef
*sif;
qEGif;
qGrf;arT;

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

yef;rmvfrsm;

&cd k i f
qwfESH
ql*QD
iBudrfoD;
vufHk;
tmabmifeD
tif;ykwfqef
qefrkefY
0wkwf? EIwf[if;
uyvDajrmufO
ajrmufO
0ajrmufO? oD[dkajrmufO
vGrf;p&mO
uif;pGef;yif
csdKifabmif? csdKifydk
uif;yGefYcsdKif
rIdif;Z&D
rId[if;? rG[if;
'efYovGef
csif;? csif;pdrf;
eEGif;
qefrTD;&Guf? uGrf;vif

jref r m
ca&yef;
Ak'Ho&PH
aZmfrTm;
wkwfpum;
ykP&dyfyef;
cwmyef;
qdwfzvl;
ydawmufyef;
rdk;qef;yef;
ajcmufvGrf;
narT;yef;
txyfwpf&m
*Ermyef;
pdefyef;
aeMumyef;
cs,f&Dyef;
acgif;avmif;yef;
aygufvJyef;
ESpfopful;yef;
rsnf;wef&Snf
ZDZ0g
ykef;nuf
aA'gyef;
rsnf;wefwdk
&cd k i f o m;BuD ; pmay

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cd k i f
cs&m;yGifh
oJawmf
qawmufyef;
tifMuif;? tif*&m;
abmif;'vkyfau
c'gyef;
dk;vSoEm
ya'gufyGifh
yef;at;
oHk;zefvS
*vef'g
tcspfwpf&m
puLyef;
yumoeD
eDMumyGifh
&efukefyef;
zavmif;yGifh
aygufyGifh
oeyfcg;yGifh
aMumifr'Hk;
ZDo0g
c'ufcsdKif
aumufp&D
<uufem;

40

toQifpudE

41

&cdkifbmompum;vrf;Tef

opfyif0g;yifrsm;
jref r m
xdukef;yif
ydef;yif
*sdwfrSefyif
*Hk'vdkif;
uvdef
*Hknif;
"edyif
xif;SL;yif
ysOf;uwdk;
ysOf;r
unif
oajy
opf&m
arQmopfrsm;
Budrfao;
Budrfjcrf;
Budrrfwkwf
0g;bdk;0g;
0g;ao;

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

wd&dpmefaus;iSufrsm;

&cd k i f
&Sufyif
Nydef;yif
<uufus[myif
*smrPDyif
qGvGDyif
'dk;
&Dtkef;yif
yefvifyif
NydKif;
carmif;
uef;usif
oNyD
ukvm;roGD;
uydkif? oDvm
zdk;acgifBudrf
eAuf
j*wf'kwf
uaomif;0g;
aysmufwef

jref r m
awmifqdwf
awmaMumif
arsmufvTJausmf
acG;t
zsH
wdvdyfacsm
a>r
>rayg
<uuf
&Snfh
acG;
a&0rf;bJi,f
y&GufBuD;
awmufvlr
iSufysif;
cifykwfiSuf
ZD;uGuf
Muufz? MuufxD;
quf&ufiSuf
acG;xD;
uif;vdyfacsm
Zifa,mfiSuf
iSufBuD;0efydk
&cd k i f o m;BuD ; pmay

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cd k i f
&Sm;
bm[kef? buf
cswdk;cswm
cJ0g
zef
*sifvdyf
>rD
>rDyg
<ua&mh
csdKifh
cGD;
u&Muuf
u&ifeD
uvluGuf
ukwfuavmif
MuufcsD;pm;
MuufcsD;pm;ckefAkwf
Muufzm;
Z&ufiSuf
cGwD;
*sifvdyf
pdkif'&m;rif;cGm
iSufBuD;a0yk
iSufBuD;a0ydk

42

toQifpudE

43
OMo
iSufusm;
vif;qGJ
vif;EdkY
opfawmiSuf
*sdK;(csdK;)
BudK;Mum
a,mufzacG;ac:
cdk
pmuav;
usD;t
odef;iSuf
awmpm
armufaxmif
rdk;ZDiSuf
yZif;
awmbJi,f

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cdkifbmompum;vrf;Tef

om;ig;rsm;

a0g
bmqD? jcnfcifpGyf
bm'vD
vifvkyf
avmif;q&m
N*dK; (NcdK;)
N*dK;j*m
0ufom;ajcmufaygif
cGm
pmaoQ
usD;uef;
0efvuf
yef;pdwfuaoQ
Z&ufarmufwif
Zifa&mf
&Dyef;Zif;
wef;qdwf? qdwfq&D

jref r m
ykpGefMum;
ykpGefqdwf
ykpGefjym;
a&TykpGef
vufrul
ykpGefwkwf
jynfBuD;ig;
rQif
ausmufck
uPef;aumif
*ef;r
u,kurm(urmarmif)
0ifpGyfaumif
yifv,fvdyf
vif;zef
uuwpf
ig;'vG,f
ig;a&T
ipif;jym;
uuL&ef
iazmifdk;
ig;vuf0g;
ubDvl;
iA'l;

ydk;rTm;rsm;
jref r m
yZif;aumif
ESHNyDpkwf
ydk;pkef;MuL;
yvl
vdyfjym
*sydk;
'Dydk;
ydk;eoefYaumif

=
=
=
=
=
=
=
=

&cd k i f
yZdef;
ESHpdrf;aumif
y'jrm;
yvDyvm? yvDywm
zvH^vjAm
Murf;ydk;
yvkyf
AAef;

44

&cd k i f o m;BuD ; pmay

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cd k i f
ukvm;yZGef
yZGef'uf
AZGefYjzL
AZGef&ifeD? ydkufAZGef
acgufcuf? vufr<u,f
yZGef'kwf
&Muuf
rQdKifaoQ
r&Gwf
uvefY
'Hk*sm
u,k
yifv,fyifpGyf
jyifom
vif;csL
iowpf? io'dkuf
i'&Snf
oabFmxdk;
rsufqHus,f? rsufcsdKifus,f
vufcGm
iawmifnif;
icifyg;
iuefusdKif;? iuefYysdKif
i0rf;yl

toQifpudE

45
icl
yifv,fiajyr
ig;vQm
ig;&Snfh
yefZif;
ig;a&mif
ig;jym;
ig;ykwfoif
i0dkif;
ig;vdyfausmuf
ausmufig;
ig;ESyyf
ig;Zifdkif;
irJ
iwHcGef? ig;oef&Snf
ig;ajyr
ig;uGrf;&Syf
ig;yg;eD
ig;*Hk;
ig;BudK;0g
uwforQif
ig;ykavG
ig;a>rxdk;
tmNAJajcmuf
ig;qrm
irkwf
ydEJaph

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cdkifbmompum;vrf;Tef

46

tdrftaqmuftOD;ESifh pyfqdkif&mrsm;

yifv,ficl
iyoGef? iyokef
cGcsm? cGD;csm
ipG,f? i,Sif;
'g;rEdkif
uRJrwHk;? iysif;cwf
iy,Sm;? iNyD,Sm;
iyghoGif
iHk;? irkwf
vausmuf
iawmufwl
ba&;*g;? b'*g;
ip&defY? ipdkif;
a'gif;'em
io&GJ;
iNyD
indKU
i0ufyeD
u,kwfcJ
0gr&SD
qmzm
atmufpzdk
yifv,fipEk
i'rlajcmuf
ig;qm;xdk;? qm;yGwf
l;Zem;
iukef;ndK

tdrt
f pdwt
f ydik ;f
jref r m
uGif;
tdrf&majr
tdrf0if;jcHajr
0ifayguf
0if;x&H
tdrfyEufdkufw,f
tdrfrdk;acgif
"edrdk;
oGyfrdk;
a&avQmuf
yef;qGJ
atmufxyf
ESpfxyfwdkuf
avSum;
bdeyfcRwf
vomaqmif
tay:tdrfOD;cef;
{nfhcHcef;
tdrfcef;
cef;vGwfae&m
bk&m;aqmif
tdrfa&SUcef;r
&cd k i f o m;BuD ; pmay

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cd k i f
jyif
Z*g
[if;jcif;
vrf;0
wyf
tdrfordkif;a&
trdk;acgif
tkef;rdk;
oHjzLrdk;
wef;a'guf
yef;,wf? yef;'wf
atmufqifh
ESpfqifhwdkuf
vSumh
vSuZif
A&H'g? o&JNyD;
aysmhxuf? ajymhOD;
'efcH
txJ? tdrfxJ
a,mifjyif
z&Zif
qif0if

toQifpudE

47
tzD
rD;zdkacsmif
a&csdK;cef;
tdrfom
jywif;ayguf
0g;Murf;cif;
rsufESmMuuf
rD;zdk
tdrfeH&H
rif;wkef;
,ufr
qifh
'dkif;
x&Hwef;
zm;
tkef;vuf
xkwf? a,mufywf
a&Ekwfajrmif;
a&tdk;pif
wHpufNrdwf

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cdkifbmompum;vrf;Tef

armif;*g? t,wf
pzdkaxmifh? xrcsufcef;
twGif;cef;? &csdK;cef;
csazmifom? &tdrf
ywif;ayguf
a'gif'rm
AHkydwf
qzdk? pzdk
x&H
rdk;ausmuf? *vefY
ykef;,m;
ykef;zD? ukef;zD
uwfusdwf
&Hwef;? <uufa,Smuf
yufusd? awmufwJh
iref;pG,f
ewf&uef
emvm
&zHk;pif
wef;pufatmuf

dkufoH
av;ajrmifhrIdBuD;
rlvD
cGJopf
opfnHh
bdvyfajr
t*Fawudkifw,f
uGefu&dwf
oabFmaq;
tifwGJ
uw&map;
a&eHacs;
opfa&mif

=
=
=

&cd k i f
uyDZm
oHjzL
tkef;

oHrId
i,ufa*gif;oHrId
0uftl
ADvwfvD
opfjzL? opfykwf
Zrf;AGuf
Zrf;AGufowfaw
uGifu&dwf
a&mifqD
yGD;&Guf? ydkwdef
'Hkem
MuufcsD;&eH
ay:vdwf

tdrfaqmufud&d,mrsm;

tdrfaqmufypnf;rsm;
jref r m
ywm
tdrfrdk;oGyf
"ed

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cd k i f o m;BuD ; pmay

jref r m
vT
vGef
vGefBuD;
a&abmf
a&abmfacsmw,f
&J'if;
rIdEIwfnyf
aqmuf
aqmufao;
aqmufydkif;
opfpdkY0uftlvSnfh

&cd k i f
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&T
vGefyl
vGefpl;
udkuf
udkufwdkufaw
wkwfaygufqdef
nyfpdrf;? ZD;uGufecef;
aqmuf
aqmufaoQ
aqmufaumuf
'Hk;uvm;

48

toQifpudE

49
oHdkufwl
aywef
wHpOf
wHpOfMurf;
aumfywfpuL
jy'g;csdef
wl;&Gif;
uwfaMu;

=
=
=
=
=
=
=
=

&cdkifbmompum;vrf;Tef

rmwl
rsOf;aMumif;
wef;quf
usm;,Sm
rSefpuL? pHayyg
&Dcsdef? ,ifrem;
w&Gif;
uwfusD;

vloGm;vrf;
uw&map;vrf;
vrf;qHk
vrf;Mum;
pmwdkufyHk;
trIdufyHk;
a&wGif;
aps;qdkifwef;
tvkyform;wef;vsm;

taqmuftODrsm;
jref r m
wJi,f
&GufxnfwJ
aq;Hk
pmwdkuf
aMu;eef;Hk;
&JXme
&Jwef;vsm;
taumufHk;
Hk;
kyf&SifHk
ukefavSmifHk
jy'faqmif
AvD
tkXfwdkuf
qdyfwHwm;
a&bHkbdkif

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cd k i f
wJukwfaoQ
wif;*l
odwfvIdif
'ufHk
oHBudK;Hk;
*g&m
*g&mwef;
upifwif;
= tzdwf
bdkufpukwfHk
*l'if? *'if
aZw0efaqmif
ukvm;rodwf
wdkuftdrf
azmifawmf
&Dpuf? &puf

=
=
=
=
=
=
=
=
=

50

Zif;jcif
'Hkemvrf;
cGqHk
vufMum;
'ufa*gif;
tnufqdk;bHk;
tkwfwGif;
ZD;'ef;
ulvD'ef;

vSnf;ESifhqdkif&mrsm;
jref r m
vSnf;? &xm;
jrif;&xm;
jrif;vSnf; (a'gufuwf)
MumyGwf
tokb,mOf
EGm;vSnf;
vSnf;bD;
rdvmodrf;um;
bdkifpu,f
armfawmfqdkifu,f

&cd k i f o m;BuD ; pmay

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cd k i f
,dkif? *g&D
jrif;qGJ,dkif? jrif;*g&D
uvefYcGef? awmifawmif*g&D
wykwf? pmykwf
rom*g&D
EGm;pufoD;? EGm;*g&D
pufoD;
tnufqdk;armfawmf
pufoD;
armfawmfbkwf

toQifpudE

51

&cdkifbmompum;vrf;Tef

avSESifhqdkif&mrsm;
jref r m
avS
wHigavS
iSuf
uwL
uwLBuD;
pufavS
ukefa&mif;avS
avSxdk;om;
avSolBuD;
yJheif;
wuf
ausmufql;
aygif;rdk;
&GufvTifhw,f
a&cETJU
opfxGif;avS
avSmfwufckef
OD;yJha&SUuxdkifcif;

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

obm0qdkif&mrsm;

&cd k i f
avmif;
ydkufavmif;
oHydkif? ormef
bkwf
ZmvDbkwf
armfawmfbkwf
uRef;pdkifywfavmif;
avmif;orm;
odkuf&if;
wufrudkif? rmpD
wufr
ausmuf[uf
aygif;acgif
&Gufwdkufaw
&ydkufcGuf
wl;avmif;
yif;xGef;ckef
rm'ifcHk

jref r m
avwdkufw,f
avayG
avayGBuD;
avrkefwdkif;
avNidrfaew,f
taemufajrmufav
ta&SUawmifav
taemufav
ajrmufav
oJaomifvIdif;
vIdif;qloH
vIdif;qlw,f
vIdif;xefw,f
0J*,uf
'Da&BuD;w,f
'Da&twuf
'Da&tus
a&pkef
a&qef
&THUEGH
oJaomifjyif
ay:uRef;
'Da&mufawm
'dkuf
&cd k i f o m;BuD ; pmay

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cd k i f
vDxa&
vAGD
awmf
vDvdkufaw
vDwdkif;eDa&
uw&H
qifacgif;vD
&rf;ayguf
pkefvD
'gvD
,uftloH
vIdif;BuD;a&
vIdif;jyif;a&
&ywf
jzm;BuD;a&
jzm;wuf
jzm;us
jzm;oifh
jzm;qef
Adwf? usKwfrefY? wrefYom;
jyif&Snf
jym;uRef;
jym;awm
zHk;qdk;

52

toQifpudE

53
yifv,fauGU
uRef;qG,f
awm&Gm
wHig&Gm
awmifajc&if;&Gm
a&wHcGef
awmifMum;vrf;
O,smOf
rD;awmif
jrpfnm
v,fuefoif;
v,fuGif;
opfyifajcmuf
a&uef
rdk;wdrf
rdk;om;MuL;w,f
rdk;csHK;w,f
rdk;OD;us
rdk;azG;usaew,f
vQyfppfysufw,f
oufwefY
jrLcdk;qdkif;aew,f
jrLESif;a0aew,f
vomw,f
yJhwifoH

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cdkifbmompum;vrf;Tef

dk;&mtu? yGJvrf;obif?
aeYBuD
BuD;&ufBuD;rsm;

*sdKif? wmavmif
armf? armfxkwf
uRef;
ydkufqdyf
awmif;&if;uRef;
wH&Sif
cifZdkif;
[if;cif;
e*g;awmif
acsmif;zsm;
um&D
v,fjyif
opfa&mif;
uefabmif
rdk;&dyf
rdk;&dyfwufaw
rdk;BudK;a&
rdk;oD;us
rdk;oD;aygufuseDa&
wdrfcGwfaw? vQyfjyufaw
owif;&Daomuf?
yZif;&Daomuf
rIdif;csKyfeDa&
ESif;csKyfeDa&
vya&
awmifdkufoH? jyef[yfoH

jref r m
eyrf;yGJ
avSNydKifyGJ
vGefqGJyGJ
ajy;ckefypfyGJ
oDwif;uRwfyGJ
wefaqmifwdkifyGJ
twma&obifyGJ
bkef;BuD;ysHyGJ
bkef;BuD;ysHwGif uaom,drf;
awm&Gmrsm;wGif
uaom,drf;tzGJU
kyfuvyfudkxrf;
uGufeif;uaomtu
kyfao;Zmwf
kyf&Sif
qufuyfyGJ
aus;&GmwGifuaomZmwfyGJ
tcrf;tem;rSm
uaomZmwf
Hk0ifvufrSwf
0gqdkvjynfh
rlpviftpfaeY
&cd k i f o m;BuD ; pmay

&cd k i f
=
=
=
=
=
=
=
=
=

usifyGJ
NydKifavmif;yGJ
&xm;yGJ
tNyD;NydKifyGJ
0guRwfyGJ
0uFbmyGJ
oBuFef&Davmif;yGJ
'Hk;yGJ
'Hk;u

[ef

=
=
=
=
=

odkif;
kyfoD;yGJ
t&dyfyGJ? rsufpduvefwef?
bdkifpukwf/
bm;? qmhumh
MunfhcsifyGJ

=
=
=
=

r@yf0ifyGJ
wdwfuwf
0gOD;owif;
u&yifedefY

54

toQifpudE

55
emwmvl;yGJ

&cdkifbmompum;vrf;Tef

c&pfprefedefY?
t*FvdyfESpf opful;

bdvyf&nf
a&aEG;
tMurf;a&
[if;csdK
[if;csdKrIefY
a&arSmf

rkefYyJoa&pmrsm;
jref r m
oa&pm
rkefYqef;
qEGif;ruif;
ausmufaMumrkefY
ZD;,dk
a&cJrkefY
csdKcsOf
ylwif;
bDpuGwfrkefY
vufxdk;rkefY
rkefYvaqmif;
aumufnif;aygif;
rD;ayGUusnf? cJwefacsmif;
rkefYvHk;a&ay:
rkefYqDaMumf
tdk;uif;uyfrkefY
awmufawmufaMumf
EdkY'def
EdkU'defa&
zmvl'g
"ed&nf
csvum&nf

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cd k i f
ydkifp&m
rkefYoef;
apmvIdifrkefY
a&T&iftD;
Zbd,dk? ZbdcsdK
tdkufpu&def
oMum;vHk;? rsufcsdK
ydkwdef
rkefYajcmuf? bDpulrkefY
[mv0g
rkefYaqmif;
aumufnif;xrif;
aumufnifusdKifa'guf
&ay:rkefY? vay:rkefY
qDygrkefY
0uif;uyfrkefY
udkbdef;ausmf
rufacgif? armufacgif
'GdKif
qeywfa&
tkef;a&
AeDuma&

=
=
=
=
=
=

56

ykvif;&D
&yl
tzefa&
[if;a&
tcsdKrIefY
ausmufaMum

udk;uG,frIqdkif&mrsm;
jref r m
bk&m;
apwD
oJyHkapwD
wHcGef
wHcGefvTifh
yvif
ezl;ocsFyf
rsufESmMuuf
a&csrf;tdk;
"gwfawmfuGefYjrL;w,f
ur0g&Gwfw,f
rD;yHk;
pdyfykwD;
tdrfapmifhewf
&Gmapmifh? NrdKUapmifhewf
tdrfapmifhewfyojcif;
&Gmapmifhewfyojcif;
&cd k i f o m;BuD ; pmay

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cd k i f
z&m;
ZmwD
oJZmwD? udk;e0if;ZmwD
wif;cGef
wHcGef&Tm;? wHcGef&Tifh
yefvif
ezl;pnf;
pef;awmf? pGef;awmf
anmif&Dtdk;
"gwfawmufaw
uarmfnwfaw
rvHk;
tedpy'D;
tdrfoQif
&GmoQif? NrdKUoQif
tcsdKyGJ? tcsdKifyGJwifa&
tdrfoQifwufaw?tcsdKwuf?
&GmoQifwufaw

57

toQifpudE
acsmif;apmifhewfyojcif;
awmapmifhewfyojcif;
ewfuGef;
ewf&Jw,f
aMu;pnf
bk&m;ausmif;vSnfhywfonf
aMu;pnfxdk;w,f

=
=
=
=
=
=
=

&cdkifbmompum;vrf;Tef

acsmif;cGwfaw
awmwifa&
ewfpif
ewfMurf;a&
oHpnf;
y'ufomvSnfha&
oHpnfwDa&
oHpnfcwfaw

cJzdk;
r*FvmaqmifoGm;w,f
owdkYom;tdrfodkY owdkYorD;
OD;qHk;tvnfoGm;jcif;

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cd k i f
orufwuf? r,drfwuf
aqmif;yg;pm
r*Fvmajrmufaw
toGif;yD;a&
tcgqdka&
yZyfaw
vufaqmifpm;a&
jrm;a&
yGJwif
yefwsif;? yef;usif;
yef;wsif;o,f
orD;oQif? jcroQif
orufoQif? orufopf
orD;apmifh
vufzGJU0ef
vufzGJUwef;um;

&Gm0ifc
orufwufvdkufaw

tdrfjyefv,f

tokbESifhqdkif&mrsm;
jref r m
tokb
tokboGm;w,f
tavmif;pif
jy'fvkyfol
tokbpnf
tokbwD;0dkif;
tokb,mOf
tavmif;wif
xrif;-[if;rsm; xm;&Sdjcif;
tdk;tdk;
ny&dwfemjcif;
&ufvnfqGrf;oGwfjcif;
okb&mZm

r*FvmaqmifESifh pyfqdkif&mrsm;
jref r m
r*Fvmaqmif
r*Fvmaqmifzdwfpm
r*Fvmtcrf;tem;
owdkYorD;tm; a&TaiGay;jcif;
aphpyfaMumif;vrff;jcif;
ay;pm;w,f
vufqHkpm;w,f
vufxyfr*FvmjyKw,f
r*FvmvufqHkpm; BudrfcHk
wD;aompnf
pnfwD;ol
owdkYorD;
owdkYom;
owdkYorD;{nfhcHyGJ
vufaqmif&ypnf;
vufaqmif&aiG

=
=

&cd k i f o m;BuD ; pmay

&cd k i f
=
=
=
=
=
=
=

rom
romydkYvdkufaw
cwf
o*FZm
rompnf
romqdkif;
rom*g&D

=
=
=
=
=

cGyZmxrif;
tdk;wdkuf
n0ga[ma&
oydwfjznfha&
ocsKif;apmifh

58

toQifpudE

59

&cdkifbmompum;vrf;Tef

tdrfoHk;ypnf;ESifh
wjcm;toHk;taqmifrsm;
jref r m
xrif;pm;yef;uef
yef;uefjym;
yef;uefvHk;
ZvHk
vufzuf&nfyef;uef
u&m;
xrif;csdKifh
axG;cH
Aswf
AswfBuD;
pOfhtdk;
pOfhcGuf
pOfhcGufi,f
ajrtdk;
ajrtdk;i,f
a&tdk;cGuf
pavmif;zHk;
ikyfqHk
ajrxrif;pm;yef;uef
c&if;
,Gef;c&if;
,Gef;zvm;
,Gef;uGrf;tpf

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cd k i f
zsdKif;? avmifAGef;
ysmvm
[if;Zm;
ZHk
vufzuf&nfysmvm
bJ
qGJ'Hk? 'ufqifh
xGD;tdk;? vufqD;cH? vufqD;tH
As
a'gufvef;
pdkifhtdk;
tif'Hk
tifom;
em*ltdk;? NrDtdk;
tmPm? Ztdk;aoQ
&0cGuf? &cGuf
cGuf? acsm&m
ausmufom;
uvcGuf? NrDavmifAGef;
ZD;y,dkifh
ausmufumy,dkifh
cGufzvm;
ESD;uGrf;MuKwf
&cd k i f o m;BuD ; pmay

usnfayGU
vufESD;
a&qGJyHk;
zefzvm;
rD;ajymif;
cuf&if;
awmif;
'eftdk;
a&rIwf
&Dwaumif;
',ftdk;
tdk;uif;
om;vSD;"m;
rD;yl
rD;tdrf
zsm
rSefajymif;
ADdk
vufESdyf"mwfrD;
rD;oD;
"gwfcJ
ykqdef
aq;wH
BudrfacG;ajc
ypnf;
aomhcavmuf
bD;
aowm

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

60

usrdU
vufckwf
Amv'def? Aufv'def? Am'vD
*svuf? zefcGuf
ajymif;us,f
pl;
c&if;
oGwftdk;
cwdk? cawmf
&Dua'gif;
tdkiftdk;
oHz&mydkif;
'yg;aoQ
r*dkuf
rSeftdrf
oabmuf
pdefreD
tHwrm&D
"mwfawmifh
Am;oD;
Awfx&D
aygufqdef
yef;'l
cGD;caxmufcHk
0ef
vufckwfoD;
0NzD;
wdkufwm

toQifpudE

61
xif;l;aowm
wHrsufpnf;
rD;jcpf
carmuf
carmufi,f
wHqdyfacgif;
rkwfqdwfnyf
ykcuf
'ef;
ausmufwH
pmtkyf
rSifwH
cJwH
rSif
azmifwdefyef

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

"gwfpuf
"gwfjym;
atmfvH
oGm;yGwfwef
puLjzL
,rif;kyf
zdk;0kyf
aq;jyif;vdyf
aq;ayghvdyf
qD;um&uf
>yef
a&>yef

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

aqmif;'l
tdrfvSJ? cufc&m
rqGJ? rMuKwf
ruvm
a*gif;csKyf
'ufacgif;? wdwfuwf
Zm*em
ycGuf
,dkif;
uefYulpd
bGJUtkyf
uavmif
cJuuavmif
rSifqD
rSifuavmif
(rSifxGufuavmif)
pufaw;jcif;
"gwfcsuf
c&0? cv0
jAKwf
bvmpuL
nrif;kyf
aygifwkwfuaoQ
uavmif*sD
zufqvdyf
qD;uvdyf
ydkufvHk;
&pufydkuf

&cdkifbmompum;vrf;Tef
aMumfjimf
x
Zmwm
rEmef
pyg;usD
csdefcGif
*kefeDtdwf
pGef
&[wf
usnfqH
aoewf
ajcmufvHk;jyL;
t*Fvefvkyf
a&T&nfpdrf
jy'g;wdkif
qyfjym
,if;
xGeftyf
xGefwHk;
EGm;yvHk;
wHpOf
aygufjym;
ukvm;OD;xkyf

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

62

aqmif;yg;
avmifay:
&ufcsKyf
rE&m;? ref'&m;
dkif? ykwf
zvD? uwfy,f
qvm;tdyf? abmufom
vDwHcGef
,uf
,rf;a'gifh
ajAmuf
ajAmufwdk
bDvwfwD
"gwftdk;EIduf
tylwdkif;
oyHk
vrk
zv0g
tyfudkif;
ESIyf
pufua&
cs,ufaygufwl;
ukvm;awmufusm

a<u&nfokwf ypnf;rsm;udk oH[loHk;onf? oHavmifyGef;?


oH[if;Zm; ponfjzifh ac:qdkavonf/

&cd k i f o m;BuD ; pmay

toQifpudE

63

&cdkifbmompum;vrf;Tef
bGwfbdeyf
cef;qD;
ezl;pD;
a&S;acwfrdef;rBuD;0wftus
if;xydef
vlBuD;0wfvHkcsnf&Snf
txnfyg;
jcnfMurf;xnf
*Grf;xnf
ouvyfxnf
odk;arT;xnf
ydwfMurf;
ydk;wkxnf
yifeDxnf
&Gufxnf
rJxnf
vifuGwfwD
vG,ftdwf
cg;ywf
abmif;bD

t0wfwefqmrsm;
jref r m
rsufESmokwf
OD;xkyf
vHkcsnf
tus
Syftusvufwdk
Syfvuf&Snf
wdkufyHktus
uGwftus
pGyfus,f
*g0gef
ZmabmfvD
jcHKy0g
vufudkifyk0g
xbDtxufqif
tESD;p
odk;arT;pG,fwm
pG,fwm
ydk;vHkcsnf
csnfvHkcsnf
apmif
jcnfjzLapmif
ajctdyf
tyfjcnfvHk;
aumfaZm

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cd k i f
awmufvsm? wHAuf
awmufusm? 0xkwf? rG
'a,m? cawmif;? ca,muf
bmZl
armif;ydkif;
umrdwf
jyifcH? b&wfpwm
bavZmukwf
*ifZDb&m? wdk;tus
Zm*&m? c&nf
abmf'vD? twGif;cH
yqdk;ydkif;? wHAuf
y0gaoQ
ewftkyf
csESD;[yf
*a&mifpGwfwm
pGwfwm
ydk;wHk;
jcnfwHk;
yqdk;? uHkabmif
ykqdk;pGyf
ctdyf? NcDpGyf
jcnfoD;
ow&mZdef

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

64

bkwfzeefY
uvum? vSpfum
rsufESmMuuf
xdkifrodrf;
aemufpxydef
u&vdkif? yif&Snf'a,m
rm'&mzuf? vifw&D
bHkbdkif
zmvmvD? *Grf;xdk;
qm;,Sm
*a&mif,Sm
*g'g
a,Smfom;
trsdK;om;,Sm
wif;*l,Sm
rJ,Sm
b'&D
'uftdyf
cyef;
aygifzD

&ufuef;&ufvkyfief;ESifh pyfqdkif&mrsm;
jref r m
&ufuef;&ufvkyfaomrdef;r
&ufuef;uRrf;usifol
&ufuef;xnfa&mif; rdef;r
&cd k i f o m;BuD ; pmay

=
=
=

&cd k i f
,dkifonf
&uef;wwf
'vmr

toQifpudE

65

csnfvdyfcsm;
csnfcsm;
csnf&SnfcHk
csnf&Snf&mwGif oHk;0g;i,f
csnf&Snf&mikwfwkdif
&pf
&pfazmuf
,ufazmuf
vGef;
Adkif;iifw,f
aumfpmwif

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

csnfyl;w,f

vufcwfqif
,ufazmufw,f
aumfpmwifNyD;vQif
jyef&Snfjcif;
&ufuef;pif
e,f*ef
e,fpl;
txnfom;vdyf
pD;
,Ofabmif
,OfoGm;
yef;azmfysOfjym;
csnfwpfyif
csnfav;yif

=
=

vufwm;? vkyfwm;
csaoQ
cscHk? &SnfcHk
vufvHwkwf
vufvHwdkif
&[wf
&Gef;oD;
&Gef;oD;cGH
&Gef;
jcnfywfaw
jcnfe,fa&
tpmwifa&
jcnfzsufaw
vuf,Sufiifa&
vufcwfnda&
&Gef;oD;a,mufaw

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

jcnfwef;a&
,dkifpif
EG,f*ef
EG,fpl;
vufvdyf
ausmh
,dkifabmif
,dkifoGm;
&ufr
jcnfwrQif
csnfwrsuf

&cdkifbmompum;vrf;Tef
csnfwpfxHk;
jcnfESpfxHk;
yifwdkifcsnf
&ufazmufcsnf
csnf
csnfrnf;
csnfeD
csnfqdk;aq;
yef;a&mif
tndKa&mif
rD;cdk;a&mif
teDa&mif
wa&mifwnf;tqif
tuGufBuD;tqif
tuGufao;tqif
rEav;ydk;xnfqif
Aefaumufqif
tcsdwfqif

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

66

csnfwcif
jcnfwyl;
twdkifjcnf
tazmufcsnf
jcnf
&Sm;? rJjcnf
rum
qmzmqdk;aq;
qmzma&mif
'kxma&mif
tmuma&mif
rlumqD;
bdef;
babmufjyufqif
uGufpdyfqif
csyfrwwf
b,fvdrfnmvdrfqif
yef;azmf? &ufraxmif

&cdkifdk;&m txnftqifrsm;trnf
ajcmufvyef;? ig;vyef; ab'guefabmifyifjzwf? armifawmfwrf;
tvGrf; ajz/ oabmufjywf? u,kurm? pdefwpfyGifh? vdyfcGef? rmvzHk? usLx&H?
uGupf w
d ?f uGr;f oD;cG?H b,fvrd n
f mvdr?f puf0ikd ;f ? a,mqif? puf0ikd ;f Bu;D ? rif;wdik yf if?
yif vdyf? bHkBuD;qif? ppuf,dk? zvm;wif? aMumifeacgif;? rSif;usdK;yGifh? ydk;0goef;?
awmifvHk;ausmf? pdefebef? qifrsufuGif;? a'gif;rsufpd? cGmrsufpd? yef;NrdKifav?
rwfwwfrIdif? rwfwwfqif? 'kwfwefpD? u'gaAQmuf? a'gif;&TDqdkif? rif;rsufcspf?
&cd k i f o m;BuD ; pmay

toQifpudE

67

&cdkifbmompum;vrf;Tef

b,aq;

rSefabmif? yvJayguf? yef;pMum? &TDyif;ul? armifcspfr,fcspf? a'gif;a'gif? yef;


wpfqkwf? wdkufwmrkefY? r[mEG,f? yef;wpfvHk;? qifkyfaoQ? qifkyf? bJkyf? csdKif
abmifyGifh? taygif;vuPm? rm,maxmifacsmuf? av;r,fqif? av;yGifhqdkif?
a'0Dem;? aiGrsufESm? pdefvufpGyf? vufxdk;yef;? pdefpm&H? zvHaoQ? qifc&m?
N*dK[fwk? &xm;yef;,dkif? ausmufpm a&Tjcnfxdk;? awmf0ifol? ompGav? NrdKUvHk;
awmuf? ydk;0gqif? t,or*? ebD&GufuHk;? *efa*gufcsdwf? dk;dk;csdwf? *Ermcsdwf?
yef;tdk;csdwf? *rkef;csdwf? &moufyefcsdwf? r,fawmfcsdwf? armifawmfcsdwf? oZif
EG,fcsdwf? b,wfcsdwf? a'gif;ajAmufcsdwf? abmvHk;qif? barmfrsufESm? oZifcsdwf?
&yfapmufcsdwf? rl;pdrwfpd tjcm;trnfrsm;vnf; &SdEdkifaumif;ao;onf/

jref r m
b,aq;
AdaEmqD
'kwm
aq;xef;
odaEm
ayG;udkif;
av;nif;
&Sdef;cdk;
prHkUeuf

owKrsm;
jref r m
aMu;
cJrjzL
oHrPd
aiG
'gef
a&T
aygifcwfa&T
eDvm
i&JrD;
t&ufysH

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cd k i f
BuD;
cJrJykwf
oHcJ? rcGwfoH
rGD? iGD
oGwf? bif
&TD
*Ded
ausmufeD
avmifqD;
qay&dwf

=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cd k i f
z&qD;
xufazmfqD;
tjr*s0g
csxef;cs0g
qykwf
csem;rwD? plvmrmusD
av;nif;yGifh
[def;*dk? [def;N*dK
preuf

aeY&uftcsdefowfrSwfjcif;rsm;

&cd k i f o m;BuD ; pmay

jref r m
vGefcJhwJhwpfaeYu
raeYu
'DaeY
reufjzef
ozufcg
zD;aeY
eHeufapmapm
rGef;vGJ
naeapmif;
nDtpfudkrodwodtcsdef
ae0ifqnf;qm
rdk;csKyfw,f

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cd k i f
xdkw&ufedefYu
nZu? ,redefYu
a'edefY? atedefY? *edefY
ESufjzefcg? ESufjzef
oHzufcg? oHzuf? ozuf
zD;cg? zD;edefY
rdk;aomufpaZmaoQ
rGef;aZmif;
nZmbuf
eDebdkcwf
e0if'l;
eD0ifa&

68

toQifpudE

69
narSmifvmw,f
wpfaeU
wpfrdepf
&ufwpfygwf
tzdwfaeY
OykofaeY

=
=
=
=
=
=

&cdkifbmompum;vrf;Tef

nOfheufvma&
w&uf
wrDed
wowif;
owif;zD;? tzdwf
owif;edefY/ 0ykofedefY

&cdkifwGif a&S;u upm;Mu&m tykwfaoQ tykwfcscH&onfudk a&G;&ef


a&wGufyHkrSmwpfau? ESpfau? auvDauavmif? qifa*gif;? i&ayguf?
awmufusm? armvm? yef;zJ yef;vm? Budrf<uwf? uRwf? 1-rS 10xdudk
a&wGufjcif;yif jzpfonf/

twD;trIwfwl&d,mESifh pyfqdkif&mrsm;

upm;jcif;rsm;
jref r m
upm;Muw,f
wlwlykef;wrf;upm;jcif;
pdrfajy;wrf;
opfyifay:pdrfajy;wrf;wpfrsdK;
wkwfqD;brf;
*Hknif;xdk;wrf;
xkwfqD;ypfwrf;
zefckefwrf;
pum;xm0Sufwrf;
MuufO Oupm;wrf;
bkwfrawmufwJh
trnf0Suf
pGefvTwfupm;wrf;
jcif;upm;wrf;
&TJupm;w,f
abmvHk;uefw,f

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

70

jref r m
yavG
ESJ
pnf;
vif;uGif;
0g;
ywf
ywfi,f
AHk
'dk;ywf
tdk;pnf
&cdkiforufwufpnf
aMu;
armif;qdkif;
bif
bifi,f
c&m
c&m0dkif;wGif rIwfyavG
bef*sdK

&cd k i f
upm;Muwfaw
0Sufwrf;ykef;wrf;
vdkufwef;NAD;wrf;
'Hk*smvdkufwrf;
atmifvlqdef;wrf;
'dk;upyfMuwfaw
cwfausmufoD;upyfwrf;
a'gif;ajymufckefwrf;
yef;0Sufwrf;
uGrf;oD;aumufwrf;
ig;prf;wrf;
ykPm;w&m;a[mwrf;
vDwHcGefwifMuwfaw
cvHk;cwfaw
b'vHk;cwfaw
abmvHk;ausmufaw
&cd k i f o m;BuD ; pmay

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cd k i f
yvGDausmf? yvGD? jcacgif;
ESJ
pD;? pD;cwf
vif;c0? vif;cGuf
vufckwf
ywfr
pcGef;
AHkom
ywfom
pnftdkif? wzufydwfpnf
yef;wsif;? yef;usif;
BuD;0dkif;
udk;vHk;armif;
bef;
a'gufua&muf? c&m>rm
>ywfaumuf? c&maumuf
NyD&Snf
Aswfapmif;

71

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef

[dELpnftzGJU
=
a'gufua&muf
ukvm;bifc&mtzGJU
=
abbwDbm*sm
&cdkifwGif oD;jcm;wl&d,mrsm;&Sd&m? txufazmfjyyg a0g[m&rsm;rSmvnf;
wdusEdkifrnf r[kwf[l xifrdygonf/

72

tefjcif;? vHk;wD;vHk;wm;jcif;? arwmpm? taxmufpmjcif;? {jcif;? rPdOD;jynfhcs


&wk? av;vHk;ydk'fpHk&wk? &uef? &Tef;vdkuf&wk? ysdKU? vuFm? armfuGef;? [efpDav?
ompGav? NydKif;avmif;oHcsyf? &xm;oHcsyf? 'Hk;oHcsyf? usifpnfjcif;? &Sifpnfjcif;?
bGUJ oH? odu
k pf m? rSmwrf;? ewfo?H yoD;oH? avmif;avQmo
f ?H yef;wsi;f jcif;? usw
d af u
jcif; (ay:wl*Dc&moHtvdkuf) Ak'ylZed,aw;jcif;/

&cdikd t
f wD;trIwf wl&,
d mrsm;rSm(1)

aMu;jzifhv ky faom wl &d ,mrsm;


cGufcGif;? pnf;pkyf? armif;? BuD;pnf? ywfwvm;/
(2) BudK;udk toH k ;jyKaomwl &d ,mrsm;
apmif;? apmif;aumuf? tHk;rIwf? wa&m? aMumif&D? ? rD;ausmif;?
'l;avmif;/
(3) om;a&Muuf wD ; &aomwl & d , mrsm;
wpfzufyw
d pf nf? ESpzf ufyw
d pf nf? ajrmufpnf(A[dpk nf)? oHviG pf nf?
rdk;pnf? pnfykwf? pnfBuD;(&Gef;pnf)? pnfyef;awmif;? pnf0ef;?
wzufpnf? ESpfzufpnf? pnf&Snf? pnftdkif(tdk;pnf)? 'kym? 'HkUrif;?
ywfom('dk;ywf)? ywfr? AHkom? puGefY? yef;wsif;/
(4) avES i f h r I w f a om wl & d , mrsm;
c&maumuf? c&m>rm? >ywfaumuf? >ywf&Snf? Al;rIwf? vufwHwdk?
vufwH&Snf? abm? nif;? NcDacgif;zufvdyf? ESJ? ckoGif;? yvGDausmf?
0g;rIwf/
(5) vuf c k y f w l & d , m
0g;vufckyf? opfvufckyf? vufnyfckyf? vufajymuf? vufckyf?
vufMum;ckyf? ausmufvufckyf/
txufygtwdkif; ig;rsdK; ig;pm; &SdMuavonf/
aw;rsm;ESifhywfouf &cdkifjrefrmrwlygojzifh &cdkifaw;oufoufudk
azmfjy vdkufygonf/
Zrf;jcif;? aw;jcif;? tdkifjcif;? omjcif;? ewfjcif;? ywfjcif;? ,dkif;omjcif;?
yifhuljcif;? ipG,fjcif;? ywfwdkufewfjcif;? 'Hk;jcif;? odkif;jcif;? umjcif;? vGrf;jcif;?

tjciftwG,f
jref r m
&cd k i f
wpfwif;
=
ESpfawmif;
wpfjynf
=
ESpfodkuf (8 Al;)
6-jynf
=
wpfawmif;(12 odkuf)
4-bl;
=
wpfodkuf (av;yGm;)
&cdik w
f iG f jynf? wif; roH;k yg? wpfwif;onf &cdik Ef pS af wmif;ESihf ndrQonf/

ykvif;csdef
(40d - om;ud k tajccH y gonf / )
jref r m
40 usyfom;
20 usyfom;
10 usyfom;
5 usyfom;
2 usyfom;
1 ydm
50 usyfom;
&cd k i f o m;BuD ; pmay

=
=
=
=
=
=
=

&cd k i f
wpfykvif;
wpftm'g ( ykvif;)
wpftm'D ( ykvif;)
wpftmpdwf (1^8 ykvif;)
wpftmjcrf;
2-ykvif;ESifh wpftm'g
wpfykvif; wpftm'D

toQifpudE

73

&cdkifbmompum;vrf;Tef

Aufumodkuf (aiGvD;)

t"d u tm;jzif h 40-usyf o m;rS m wpf o d k u f & S d u syf c sd e f u d k tajccH


xm;jcif;yifjzpfonf/
&cdkifwGif [oFmcsdef (a&TvD;)odkuf ydmcsdefudk ac:onf/ (Tical) a&Tcsdef
jzpfygonf/ aemufwpfrsdK;rSm tdEd,EdkifiHoHk; (Tola) aiGcsdef? &cdkifvdk Aufumodkuf
[k ac:ygonf/

jref r m
&cd k i f
wpfodkuf
=
60 usyfom;
odkufcGJ
=
30 usyfom;
wpfyGm
=
15 usyfom;
yGmpdwf
=
7 usyfom;
Aufum 2-odkuf? wpfaygifESifh nDrQonf/
a&TvD;wpfydmwGif AufumodkufESifh wpfodkufoHk;yGm (1 ) &Sdygonf/
Aufumodkuf? yGm? tm'g? tm'Dqdkaompum;rSm tdEd,a0g[m&rsm;rS qif;
oufvmjcif;yif jzpfonf/

a&TvD; tav;csdef
jref r m
2 usyfom;
=
5 usyfom;
=
10 usyfom;
=
20 usyfom;
=
30 usyfom;
=
40 usyfom;
=
wpf o d k u f w G i f 40usyf o m;

&cd k i f
yGmjcrf;
yGmpdwf
wpfyGm
odkufcGJ
oHk;yGm
wpfodkuf
owf r S w f o nf /

aiGaMu;toHk;tEIef;rsm;
a&S;acwf a<uaphtoHk;tEIef;rsm;ESifhywfouf rlESpfrsdK;awGU&ygonf/
wpfrsdK;rSm iSufaxmiform;vufwGif yg&Sdonf/
]]iSufaxmifa&mufvm? &ojym? tdrfrSmr,m;? pdwfjym;MunfhvD? <uDvD
trSef? jAL;csjyef?
ig;<uDwjAL;? wpfq,fhwpfcg wpfpd&m? oHk;pdwpfrsuf? ESpfrsufrljcrf;? rljcrf;
ESpfcg? wpfodk;um? odk;umudkwGJ? wpfrlcGJ? rlcGJESpfcg? wpfojym}} qdkcsuft&qdkygu-

ydmcsdefESifh udkufaomf
jref r m
ydmcGJ
wpfydm
ydmwpfyGm
ydmcGJ

=
=
=
=

74

&cd k i f
wpfodkufwpfyGm
2-odkufcGJ[k qdkonf/
25 usyfom;
50 usyfom;

jref r m
wpfjAL;
wpfpd
wpfrsuf
rljcrf;
wpfodk;um
&cd k i f o m;BuD ; pmay

=
=
=
=
=

&cd k i f
5 <uD
55
165
330
660

toQifpudE

75
rlcGJ
&cdkifaiGwpfusyf

=
=

&cdkifbmompum;vrf;Tef

t*Fvdyftpdk;& odrf;ydkufpwGif
aiGaMu;tac:rsm;rSm

1320
2640-<uDjzpfonf/
(wpfojym ac:onf/)

aemuf w pf r l r S m ]]av;<uDjAL;pk? q,fjAL;av;vD? rsufckcD? ESpfrsufrljcrf;? EScgodk;um?


wGJvDrlcGJ? rlcGJESpfxyf? wpfcsyfpdvD? w<uDcsefxm;? usDrSmxm;}}
jref r m
wpfjAL;
wpfpd
wpfrsuf
rljcrf;
wpfodk;um
rlcGJ
wpfcsyf

jref r m
aiGwpfusyf
=
ig;rl;
=
wpfrwf
=
wpfrl;
=
wpfyJ
=
ydkufqHwpfjym;
=
wpfydkif
=
,if ; aemuf td E d , tac:rsm;ud k

&cd k i f
=
=
=
=
=
=
=

4 <uD
10 _ 4
=
40
40 _ 4
=
160
160 _ 2
=
320
320 _ 2
=
640
640 _ 2
= 1280
1280 _ 2 = 2560
80-<uD uGmjcm;ygonf/
wpfcsyfqdkonfrSm a&S;&cdkifpum;dk; pum;vmjzpfjonf/ ]]pyg;wpf&m
wpfodk;um; av;&mwpfcsyf? pyg;oQifudk rcpyf}} [k qdkonfhtwdkif; wpfojym
&cdkifaiG'*Fg;wpfjym;udk qdkygonf/

&cd k i f
wuFm;wpfjym;
rlcGJ
wpfodk;um
rljcrf;
wpfrsuf
wpfpd
wpftm'g
ajymif ; vJ c J h o nf /

aiGwpfusyf
=
wuFm;wpfjym;
ig;rl;
=
rlcGJ (&SpfyJ)
wpfrwf
=
av;tmem (av;yJ)
wpfrl;
=
ESpftmPm(ESpfyJ)
wpfyJ
=
wpftmPm
ydkufqHwpfjym;
=
yDom? yGDvm
yD;,Sm; wpfjym;[l ac:a0:vmcJhMuygonf/

&cd k i f o m;BuD ; pmay

76

toQifpudE

77

&cdkifbmompum;vrf;Tef

aiGaMu;ESifhywfouf
tac:ta0:rsm;rSm
jref r m
aMu;aiGOpm
a&T'*Fg;
aiGpif'*Fg
aiGpuL
aiGwpfusyf
usyfwef
tEkwf
ig;usyfwef
aiGpuLwpfcsyf
jym;aph
twkaiG<uD
aiGa&wGufMunfh

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

78

(6) ukd,hfpum;udk? udk,fem;rvnfrSef;


rodaom &cdkifpum;&yfrsm;

&cd k i f
wuFm;yGDom
aygifcwf
aiGom;wuFm;
wuFm;puL
aiGwpfjym;? aiGwpfcsyf
aiG<uD? jym;aoQ
t<uD? yGDom<uD
ig;jym;wef
wuFm;puLwpf&Guf
jym;cwf
cJcwf
pdwfjymMunfha&

azmfjyyg &cdkifa0g[m&tac:ta0:rsm;wGif tenf;tusOf;cRwf,Gif;


rIrsm;ESifhum; uif;Murnf r[kwfyg/ onfrsm;udk cGifhvTwf jyKjyifzwfI
Muyg&ef/

&cd k i f o m;BuD ; pmay

avmavmq,f wpfpHkwpfa,mufaomoltm; olajympum;rsm;udk ol


udk,fwdkif em;vnfyg&JUvm;qdku avSmifajymifonf[kxifum pdwfqdk;rdrnf rvGJ
ay/ ZmaMumifhqdkaomf oludk,fwdkif udk,fhpum;udk,f em;rvnfrSef; owdrrl
rdojzifhyif jzpfygonf/
uREkfyfwdkY aeYpOfajympum;xJwGif tavhtvm ajymavhajymx&Sdojzifh
om ajymqdkaeMuaomfvnf; Zmydkift"dym,foufa&muf ZmaMumifh xnfhoGif;
ajymqdkaeMuonfudk owdrjyKrdcJhMuay/
udk,fhpum;udk,frod? ajymrdajym&m ajymvmonf[kyif rSwf,laeMuay
vdrfhrnf/ Oyrm- ]]wpfjym;rlcGJ&m}} [k aeYpOfajymqdkaeMuonf/ ,if;pum;xJ
wGif rlcGJ[laom a0g[m&rSm ZmudktaMumif;jyK ajymqdkonfudk rodMuyg/
rlcGJqdkonfrSm ,cktac: ig;rl;udkac:aom &cdkifa0g[m& tppfwpfckyif jzpfyg
onf/ ig;rl;wpfusyo
f m;[k ajymqdjk cif;yif jzpfygonf/ ,if;aMumifh ud,
k hf pum;udk
rod[k qdk&ayrnf/
]igh*gupdkufvdkY yD;&zdkYvm;}} qdkaom pum;rSmvnf; ,if;enf;wlyif? *gqdkaompum;t"dym,fudk em;vnfMuygovm;/ *gqdkaoma0g[m&rSm &cdkif
a0g[m &pum;tppf r[kwfay/ tdEd,EdkifiHom;wdkY\ udk,fcEmudkac:aom
tac:ta0: rSqif;oufvmaom pum;wpf&yfyifjzpfonf/ ighu,
kd u
f okYd r[kwf
igupdkufvdkY yD;&zdkYvm;[k ajymqdkjcif;yif jzpfonf/ &cdkifwGif cEmudk,fudk
*g[krac:aomfvnf; azmfjyygpum;ajym&mwGif xnfhoGif;ajymqdkavh&Sd Muaom
udk,fhpum;udk,f em;rvnfrSef; rodaompum;wpf&yfyif jzpfygonf/
&cdik af 0g[m&xJwiG f tdE,
d Edik if o
H m;pum;? b*FvpD um;? t*Fvyd pf um;?
wdkYrS oHa,mifvdkuf ajymqdkcg aemifwpfpwpfp &cdkifa0g[m& jzpfoGm;onfh
a0g[m&rsm;vnf; trsm;tjym;yif &Sdygonf/ toHvS,farG;pm; pum;vHk;[k
vnf; ac:qdkMuonf/ if;a0g[m&pum;vHk;wkdYudk tydk'f(10)wGif tenf;
tusOf;azmfjyxm;&Sdygonf/

79

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef

,aeY&cdik pf um;wGif ,if;wdeYk ;D pyfonfph um;rsm; Zmavmuf0ifa&mufae


NyDqdkonfudk &cdkifpum;pmpOfi,fwGif rjzpfpavmufaom a0g[m&tenf;
i,fESifh EIdif;,SOfMunfhaomfrS awGU&SdEdkifMuayvdrfhrnf/
,if;tjyif &cdkifpum;tppfrsm;jzpfaom ]]rGJvdkYjymcsD;usavcAsm,f}}
]]wqwfqwf yifxufajcmufvma&}} ]]vDwiwf&m[dAsm,f}} ]]qyGwBf u;D }} ponf
jzifh wifpm;ajymqdak vh&adS omfvnf; ud,
k phf um;t"dym ,fukd ud,
k rf odMuay/ tyd'k f
(12)wGif tenf;tusOf; &Sif;vif;wifjyxm;&dSygonf/
]]bif;usrD mS wpfcgazmuf usu
D soad &}} qdak om tdE,
d pum;rS qif;ouf
vmaom a0g[m&rsm;vnf; trsm;&Sdygao;onf/ tdEd,pum;rS qif;oufvm
onfqdkjcif;rSm a&S;acwf &cdkifrsdK;EG,fqufESifh EG,fqufvsuf qif;oufvmaom
pum;&yfrsm;udk rqdkvdkyg/ aESmif;umvwGif txl;ojzifh wpfcsdefu &cdkifjynf
e,fjzpfcJhaom b*Fvm;e,frS b*FgvDpum;rsm;rS qif;oufvmaom a0g[m&
rsm;udk qdkjcif;yif jzpfonf/
wpfenf;qdku a&S;r*"wdkif;rS EG,fquf0ifvmaom rsdK;EG,fESifh qufpyf
aeonfh pum;&yfrsm;udk rqdkvdkyg/ ,if;pum;wdkYrSm a&S;ayg&Ppum;wdkYyif
jzpfygonf/

80

pum;ajymrsm;rSm wpfjynfwpfe,fwnf;rSmyif a'oE&pum;rsm;


&SdaMumif; txuftcef;rsm;wGifvnf; wifjycJhNyD;jzpfygonf/ pmjyKpkolrSm
t0ppfawGbufrS &cdik o
f m;wpfO;D jzpfaeyg ,if;t0ppfawGbuf tawG;tac:
ta0: a0g[m&rsm;? aeYpOfajympum;rsm;? pum;pk? pum;quf? pum;pyf? pum;
owfrsm;t& wifjyxm;jcif; jzpfygonf/ odkYaomf wwftm;orQ avhvm&&Sdaom
a'oE&ajympum;rsm;udk tenf;tusOf;od&SdEdkif&ef azmfjy xm;&Sdygonf/
a0g[m&tac:ta0:rsm;taejzif h v nf ; wpf & G m wpf y k ' f q ef ; ?
wpfausmif; w*gxmqdkbdouJhodkY a'owpfckwnf;rSmyif awmwGif;wpfrsdK;?
NrdKUay:wGif wpfrsdK;ac:onfrsm; &Sdygao;onf/ ,if;aMumifh pmapmifwGif
yg&Sdaom a0g[m&rsm;[k yHkaor,lMuapvdkyg/
t0buf &cdkifom;rsm; ajymqdkaompum;udk tajccHxm; a&;om;cJh
jcif;yif jzpfygonf/ odkYaomf oHk;yHkav;yHkcefYrQum; wlnD&Sdaeygvdrfhrnf/ aeYpOf
ajym a0g[m&rsm;ESifh pum;pkrsm;udk tu&mpOfvdkuf razmfjyrD OD;pGmajymavh
ajymx&SdMuaom &cdkifpum;quf? pum;pyf? pum;owfrsm;udk tenf;i,f
wifjyygrnf/
jref r m
odkYaomf
NyD;
wdkY
pdkY
bm
rS
wnf;
w,f
vdk? uJhokdY
ESifh
owJh

(7) &cdkifaeYpOfajym pum;quf?


pum;pyf? pum;owfrsm;
aeYpOfoHk;pum;rsm;udk wifjy&mwGif txl;ojzifh jrefrmbmomjzifh
tajym tqdrk sm;wGif cRw,
f iG ;f vTrJ mS ;rIrsm; &SEd ikd yf gonf/ odYk rSm;,Gi;f cRwaf csmrf I
rsm; awGUcJhygu? tjypfudk a&SUIrxm;MubJ wwftm;orQ jyKjyifpDppfMuvsuf?
oufqdkif&m r*Zif;pmapmifrsm;wGif tjyKoabmjzifh wifjyMuapvdkygonf/
pmjyKpkolxHodkY wdkufdkufwifjy tMuHPfrsm; ay;yguvnf; txl;aus;Zl;
wif&Sdygrnf/
&cd k i f o m;BuD ; pmay

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cd k i f
a*vJh
Asm,f? ,m
dkU
ar
Zm
au
wJ;
a&? ,if
ydkif
eefY
vwf

toQifpudE

81
odyf
bmvJ
ygw,f
'Dvdk? odkY
[dkodkU? xdkodkY
awmfNyD
wefawmh
awmfpdkY
wu,fvm;
uJhodkY
xHrS
b,fvdk
b,fhES,f
tJaygh
aew,f
'gayrJh
[kwfuJh
Mur,f? MupdkY
ao;w,f
bmvJ
NyD;NyD
NyD;vQif
NyD;vm;
odkYr[kwf
odkYaemuf
qdkouJhodkY
r[kwfbl;

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cdkifbmompum;vrf;Tef

uaumif;
avcsifh
yg,ifh? yg,efY
atydkif? a'ydkif
,if;ydkif? ,ef;ydkif
wefAsm,f
wefzd
wefuwfar
ta*gifha*gifhvm;
atcsifhydkif? atydkifaoQmif
Aufu? Awfu? yg;u
baZmif? tapmf
Zmydkif? tapmfydkif
atrem;a,? atrawmif
edefa&
a,a*vJhaomh? a,'gavh
[kwfyg,ifh? [kwfyg,efY
uwfar? Muwfar
,ifhvm;? ,efYvm;
ZmvJ? ZmcsifhvJ
NyD;aAQmuf? yD;,m
NyD;a*? yD;a*
aAsmufvm;? ,mvm;
r[kwfauvJh
atNyD;a*? ,if;NyD;a*
qdka&ydkif? qdka&aoQmif
t[ifh? t[HkU

vSJUyg
r[kwfvQif
r[kwfrSvGJa&m
wpfcgwnf;ESifh

=
=
=
=

82

cvdkuf
rom*ga*
r[kwfa*eDvDzd
attwdkif;eefY

NyD;udk t0ppfawGbufwGif (aAsmuf) ? ausmufjzL? &rf;NAJbufwGif (,m)?


Oyrm = pm;NyD;udk? pm;aAsmwf? pm;,m[k oHk;onf/
ppfawGt0buf (i)owfoHudk? ausmufjzL? &rf;NAJbufwGif(e) owfoH
ajym onf/ Oyrm= ccifrrif (ccefrref)? ,if;csifh (,ef;csifh ,ef[m)? xrif;
(xref;)/
ppfawGt0bufwGif cvdkufxnfh ajymqdkrI&Sdonf/ Oyrm- aevmyg
(edefygcvdkuf)? pm;vmyg (pm;ygcvdkuf)? cvdkufrSm bdwfac:oHjzpfonf/ ppfawG
t0bufwiG f &Su
d kd [dukd ,S[
d k toH;k rsm;aeaomfvnf; &rf;NA?J ausmufjzLbufwiG f
[d[kyif oHk;EIef;wkef; &Sdaeao;onf/
ausmufjzLbufwGif igr[kwf ponfjzifh r[kwftoHk;EIef;vnf; ajymdk;&Sd
onf/ t0ppfawGbufwGif (a-mifh)oHudk (watifhaoQ)? (a'gifh)? (apmifh)wdkYudk
acsmif;zsm;&yfESifh ausmufjzL? &rf;NAJ? rmefatmife,frsm;wGif (KefU)[k (pmtkyfaoQ)
('kefY)(-KefY)[l ajymavh&SdMuygonf/
t0ppfawGbufu Zmudk? ausmufjzLbufwGif pm? tapmfvJudk a&mif[k
ajymavh&SdMuygonf/ Oyrm- tapmfa&mif? pmvJ? pmav;av? tapmfvm;a&mif/
taemufjynf&Sd &cdkifrsm;ESifh ta&SUjrefrmjynf ykodrf? armf'ifwpf0dkuf&Sd &cdkifwdkY
ajympum;rsm;rSm t0ppfawGbufEiS hf wlygonf/ oHw?JG awmifuw
k ?f trf;? 'vuf?
*Gponfh a'orsm;rSm vlrsm;rSm jrefrmpum;wdkYudk ,drf;,drf;ajym Muaomfvnf;
wpfOD;pum;udk wpfOD;u vG,fvG,fESifh em;vnfrI&SdMuygonf/

&cd k i f o m;BuD ; pmay

83

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef

OD;a&tenf;trsm;tvdkuf
ajymqdkaompum;rsm;
jref r m
wd&dpmefwpftkyf
vlwpfpk
ig;tkyf
opfoD;wpfcdkif
tcdkifcdkif
aiGom;'*Fg;tpDvdkuf
ttkyfvdkuf
trsm;
tenf;
trsm;tjym;
wpfoDwpfwef;
yef;wpfoDwpfuHk;
IrqHk;? MunfhrqHk;
tvGefYtvGefrsm;jym;onf
tpnf;ta0;
&GmvHk;uRwf
NrdKUvHk;uRwf
olwdkY
igwdkY
uRefawmfwdkY
xdk[mawGudk
Mu

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

84

tcdkifudk iSufaysmoD;? tkef;oD;? uGrf;oD;wdkY oHk;onf/ (tkef;oD;wpfcdkif)


>ywfodwfoD;aom opfoD;rsm;udkum; t>ywfvdkuf oHk;onf/
Oyrm- o&uf o D ; wpf > ywf (o&uf o D ; wpf c d k i f )

&cd k i f
wpf&GD
vlwpfusdKif
ig;usdKif
toD;wpf>ywf
t>ywf>ywf
tpGufvdkuf
t&GDvdkuf
wd
aoQ
ruefr0Sef
rqHk;wef;
yef;wpfodef
rsufpdwpfoD
ydwudk;odef;
rdwfwdef
&Gm[Hk? &Gmjywf? &GmvHk;csHK
NrdKU[Hk? NrdKUjywf? NrdKUvHk;csHK
oldkU
igdkU
uRefawmfdkU? tuRefdkU
,if;csifhwdudk
Muuf? u? Muwf (vm;Muwf)

(*) c&D;tuGmta0;? ae&mXme?


wnfae&m ponfwdkYudk Tefaom
a0g[m&rsm;
jref r m
eD;w,f
teD;rSm
eD;eD;av;? teD;uav;
teD;uyfvdkY
ta0;rSm
tawmfa0;w,f
odyfa0;w,f
tvGefa0;w,f
reD;ra0;
tay:rSm
tay:xyf
txJrSm
txJbuf
wpfaxmufa0;w,f
wpfac:avmuf
tvGefjrifhw,f
&cd k i f o m;BuD ; pmay

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cd k i f
yg;a&
tyg;rSm? tem;rSm
tem;aoQ? tyg;aoQ
wyfwufuyfvdkY? [yfywdaoQ
t0D;rSm
tifwef0D;a&
t0D;BuD;
ua*gif0D;a&
r0D;ryg;
txufrSm
txufqifh
twGif;rSm
twGif;buf
wpfjyifoef;0D;a&
cGD;wpfa[mif
toQLwpf&mjrifha&
(a&teufudkvnf;oHk;onf)

toQifpudE

85
cJwpfypfavmuf
rsufESmcsif;qdkif
ab;csif;uyfvdkY
rsufapmif;xdk;
wpfwef;wnf;
oHk;yGifqdkif

=
=
=
=
=
=

wnfhwnfhrwfrwf
auGUauGUaumufaumuf
wpfvrf;tuGm
wpfaqmiftuGm
ab;csif;,SOf
aeYcsif;a&mufw,f
aeYcsif;jyef
wpfaeYc&D;
wpfnc&D;
wpfzufrSm
a&aMumif;c&D;
ukef;vrf;c&D;
awmvrf;c&D;
oabFmvrf;
ukef;vrf;
vuf0Jbuf
vuf,mbuf
rsufpdwpfqHk;
reufapmapm
toHrao;uGJ

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cdkifbmompum;vrf;Tef

86

(9) &cdkifpum;ajym toHk;tEIef;rsm;

vufcwfwpfydkufpm
&Sdqdkif
xufyufuyfvdkY
ZvG,fodkif;
wpfavQmufwJh
cGifcawmufqdkif
cGifawmufaqmuf
yajymifh? yajymifhoouf
aumufvDaumufavmuf
wpfvrf;jcm;
wpftdrfjcm;
eHcsif;NydKifvdkY
&ufcsif;aygufaw
&ufcsif;jyef
wpf&ufc&dwf
wpfnOfhc&dwf
eHab;rSm
&Dvrf;
awmifaMumif;? ukef;aMumif;
awmaMumif;? awmifavQmuf
oabFmaMumif;
ukef;aMumif;
A,fbuf
nmbuf
rsufpdwpfoD;c&dwf
c&Dca&m
coef;c0g

(u)

&cd k i f o m;BuD ; pmay

jref r m
usdK;usdK;EGHEGH
Murf;Murf;wrf;wrf;qJqdkw,f
BudK;'Pfay;w,f
upm;Muw,f
uajymif;ujyef
um;wdkufaw
uGJtufoGm;w,f
usyfw,f
uwdkufudkuf

=
=
=
=
=
=
=
=
=

udk,fvufrtDrom
aMumufp&m
uawmhMuw,f
MuHMuHzefzef
uoDvifw
ujrif;aMumxw,f
uydku,dk
Budrf;oGm;w,f
uvDurm
pdwfukwfaw
uwfuwfowfowf
uJh&JUw,f
usDpm;w,f
uHaumif;vdkY? bk&m;rvdkY

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cd k i f
cZmh0w(cpm;0w)
atmufomjcif;qJa&
zifcsdwfwdkufaw
uZyfMuwfaw
csavmif;csvm
armfawmftufaw
NydKufvm;ca&
ysdKufaw
awmifwavmif?
armifwavmif
a&mif;oDa&mif;zwf
uaMumufxref;
&Sdcdk;Muwfaw
tatmufppyf
cykwfcoD
vvGwufeDa&? zjzwfwD;eDa&
rjrifrtif
NidK;vca&
uvdrfuaumuf? *vdrfh*vdrfh
uukwfqqm
wawmufiiwf
oa&mfa&
NrHKa&
tjAif;jAif;

toQifpudE

87
<um;0gaew,f
aMumuf'l;wkefw,f
uefw,f

ajcxdk;w,f
cav;udkacsmhxm;yg
ajcrudkifrd? vufrudkifrd
ckwfw,f
ajcypfvufypfvJ
avQmif;aew,f
csifrdcsif&mvkyfaew,f
c,w,f
cawmif;usdKufw,f

=
=
=
(c)
=
=
=
=
=
=
=
=

cPuav;
cifrif&if;EDS;pGm
csvywfvnfoGm;w,f
csdK;csdK;zJhzJhajymw,f
cyfjyHK;jyHK;
cyfBuD;BuD;
SdK;xkwfw,f
cPcP
cJESifhaygufw,f? ypfw,f

=
=
=
=
=
=
=
=
=

ajccGifoGm;w,f

&cdkifbmompum;vrf;Tef
(*)
acsmufwGef;w,f
=
*Hknif;xdk;Muw,f
=
*Rrf;ypfw,f
=
a*smufxdk;w,f
=
(C)
ikwfwkwfxdkifaew,f
=
i,foHygatmif[pfonf
=
iHw,f
=
i,fao;w,f
=
(i)
pmar;yGJusw,f
=
pGyfpGJw,f
=
pnf;urf;r&Sd xifovdkaew,f =
ap;cdkif;w,f
=
pnf;rJhurf;rJh
=

abm&dwfydkufeDa&
csEkefYwkefa&
ausmufaw
ccifydkufw,f? cvdrfusdKufaw
taoQudkysmxm;vdkuf
NcDrus vufrus
cGwfaw
wHk;*vHk;zif*vif vJeDa&
A&A&DvkyfeDa&
cghZyfaw
avmusdKufaw?
vabmfusdwfaw
wem;aoQ? watmifhaoQ
tvl;'vJ
usvmAvmrdGvca&
ydk;pdk;yufpufajyma&
yjyHKooGif? cjyHKcoGif
tBuD;rmhoef
*dkufxkwfaw
caoGvJhaomh *kvJhaomh
vufcwfydkufaw?
vufcJypfaw
a*:vD *Gg,mvm;a&

&cd k i f o m;BuD ; pmay

apmfapmfum;um;
pyfNyJNyJ
pdwfrygwyg
pufqkwfbG,f&m
pum;yvDyvmajymw,f
prf;w0g;0g;
ap;w,f
apmfapmfum;um rvkyfESifh
pdwfayghaew,f
pdwfqdk;aew,f
pHkprf;w,f

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

awmifqif;ra&
'dk;uZyfMuwfaw
*Rrf;xdk;a&
*vefYcHa&
aqmifhajcmifhxdkifeDa&
uRD;a&
wwufiH? iH'a&
taoQod
pmppf,SLa&
,dk;a&
bHk;abmva0geDa&
pDpyfaw
A&rf;Aufusd? jAef;Zdum&?
Akwfokwfc
&GefY*D&GefY*g;
BuJZDBuJZJ
zefoDzefowf
&GHaumif;xref;
yvDpdacsmufcsufajyma&
prf;zdprf;zef;
aysmif;a&
,D;wD;,m;wm; rvkyfuJh
pdwfa,mheDa&
rmefygeDa&
penf;ema&

88

toQifpudE

89
aphaphpHkpHk
pdwfckxm;w,f
apmfapmfuJuJ
pum;ajymuJw,f
pum;<u,fw,f
pum;wif;ajymw,f
pum;pyfpkw,f

=
=
=
=
=
=
=
(q)
qifuef;awmwdk; rvkyfESifh =
qmw,f
=
qJqdkw,f
=
qlqlnHnHjzpfaew,f
=
qlqlnHnHaeMuw,f
=
qDrD;ylaZmfMuw,f
=
qefYao;w,f
=
qlqlylyl vkyfraeESifh
=
aq;vdyfwpfzGmavmuf
=
qGrf;bkOf;ay;aew,f
=
(Z)
aZmvGefw,f
=
ZDZmus,fw,f
Zm0D
aZmf*sDawmifa0S;yif
aps;OD;ayguf
aps;BuD;w,f
aps;aygw,f? aps;csdKw,f

=
=
=
(ps)
=
=
=

&cdkifbmompum;vrf;Tef

tpdtqef
taumufudkifa&
iajimfwawmf
puajymaji:a&
pum;wwfaw
tjcif;ajyma&
pup&Sma&

aps;0,foGm;w,f
aps;0,fypnf;
aps;qpfw,f
nnf;nLaew,f
npfywfw,f
wu,fvv
kd kd
wHrsufvSJonf
wjzwfjzwfckefaew,f
wudk,fwnf;
wGef;onf
wydkwyg;oGm;w,f

awmifqif&us rvkyfauh
rGwfaw
au:qJa&
usDa&mifbma&mifcwfeDa&
oaomif;BuD;dkufvdkY
z&m;rD;xGef;Muwfaw
uefod,ifh
ylqDylqm vkyfreDauh
wcsw
d af vmuf? wwkwaf vmuf
qGm;pm;eDa&
Asm,BuD;a&? aZmBuD;a&?
avmBuD;a&
Z*gus,fa&? *sD;rsm;a&
0uftl
NydKifawmifrGdyif
uefwluefwm
cufaw
wefa&

&cd k i f o m;BuD ; pmay

=
=
=
(n)
=
=
(w)
=
=
=
=
=
=

wdk;wdk;ajymw,f
awmfHkwefHkESifh
wrifwum
waZmufuef;
wpfpwpfpEGrf;vmw,f
wdkvDrdkvD
awmufwdkrnf&
wul;wu

=
=
=
=
=
=
=
=

wzdwfzdwfawmufaew,f

wdusaocsmpGm
awGU&mjrif&m

=
=

90

psD;jyKvm;a&
psD;jyK0efqef
psD;jywfaw
BudKif;eDa&
pkwfyJha&
t[kwt
f [wf? t[kwt
f [ef;
tdrfvSJa&
wawmufckefeDa&
vHk;csif;aw;? vHk;csif;
wdk;a&
aemufaz;vm;eDa&?
awmvm;eDa&
wwdwfaoQajyma&
oifhrdoifha&mifeefY
woD;wref? twvdyf
wpl;xdk;? xdk;*ef;
wqwfqwfydvma&
twdktp? ypDu&m
tpDZyf tygZyf
MuBudK;MuMuef? BudK;pm;rif;pm;?
BudK;pm;yef;pm;
vvJhcwfeDa&?
vdwfvufcwfeDa&
ppduukwf? z&pdwGif;us
awmifpdA&eef;?
qdwfaqmufua&muf

toQifpudE

91
wdkwdkwkwfwkwf
wHawG;axG;w,f
pdkufpdkufrwfrwf
wm;qD;onf
axGaxG&m&m
xdwfxdwfvefYvefY
xDaygufw,f
xdwfcsm
xyfwvJvJ
xHk;wrf;pOfvm
'gPfdkufaw
'ef;pD;aeMuw,f
'if;'if;jynfh
'g;&Sw,f
''dk;a'gufa'guf
'ku&SmvdkY
'kuawGUw,f

EIwfMurf;w,f
EIwfo&rf;w,f
eifwdkYwpfawG
aemufxyfenf;enf;ay;
eDeD&J&J
earmferJh
aES;w,f

=
=
=
=
(x)
=
=
=
=
=
=
(')
=
=
=
=
=
=
=
(e)
=
=
=
=
=
=
=

&cdkifbmompum;vrf;Tef
>ywfwD>ywfawmuf
pGef;oD;ydkufaw
ZZl;ppdkuf
[efYa&

EGrf;w,f
ESvHk;ajrusxdkifaew,f
eD;eD;uyfvdkY
ewfaA'ifar;w,f
ESdyfpufw,f

xGdrdxGd&m
uaMumufvvefY
avmifabmfaygufaw
*gvHzsm;
,ufjywf,ufjywf? *&d*&d
tpdkiftvm? pvdZvm

anmif;a&
yydxdkifeDa&
wwufuyfvdkY
qefcGufMunfha&
ndUqJa&

xvef;*g;tdyfaw
jyKwfrEl;kyf
yydkufeEIduf
a,muf,ufowfeDa&
dk;ZDdk;aZmuf
uRuRwfqleDa&
qD;jyKa&
cjyHK;coGif? NyHKodNyHKoGif
*Gif'dkufoDa&
aemufydk;csMuwfaw
yylvavmif

zmodzmom
zJdkufMuw,f
azmufjym;w,f
azG;azG;jzL

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
(z)
=
=
=
=

jzpfuwwfqef;
zdkz&J

=
=

yg&SdorQypnf;(ukef)
tukefvHk;0,fw,f
yufvuftdyfw,f
ajymifacsmfacsmfkyf
ajyajyjypfjypf
ysmavmifcwfaew,f
ydefydefyg;yg;
yGufyGufqlaew,f
jyKpm;w,f
jyHK;jyHK;oGifoGif
yGJcsif;NyD;aow,f
ydk;yef;Muw,f
ylylaEG;aEG;

'gPfwwfaw? ta,:usa&
,dkif;xdk;eDMuwfaw
bbkef;jynfh?''dkif;jynfh
'g;jywfaw
"m;au"m; 0g;a*0g;
*&d*x&SmvdkY
&[kqdkufaw
yZmh,kwfaw
yZmharsmufaw
eifdkUwd? t,dk;dkU? a[dkU
t&mwpfpdaoQyD;? pauaoQyD;
usmusm&J? wpfwGwfeD?
&&Jwpfawmuf
erdearm? armbdarmowf
Muma&

=
=
=
=
=
(y)
=

&cd k i f o m;BuD ; pmay

cRwfaw

zmomv0g
zJuZyfuwfaw
a,Smufcdk;a&
zjzLqGaqmh? tqGwfjzL?
zjzLqqGwf
[lbl? zmvDzmvm
azmvDazmavm

92

93

toQifpudE
ajzmifhajzmifhwef;wef;
jzefajzw,f
zm;aew,f

=
=
=
(A)
aA'ifar;w,f
=
AvdewfpmauR;w,f
=
Avdewfyow,f
=
(b)
b,fawmhNyD;rSmvJ
=
ab;oifhw,f
=
bkOf;oGm;w,f
=
bGif;bGif;ajymw,f
=
(r)
armyef;w,f
=
rsufESmxm;wif;wif;eJU
=
rGJjymw,f
=
arhavsmhaew,f
=
rsufESmom&atmifvkyfw,f =

&cdkifbmompum;vrf;Tef

zajzmifw
h wef;? zajzmifo
h buf
zsdKifa&
uyfyDuyfyg;vkyfeDa&

wDwDwmwmvkyfaew,f
r[kwfvQif
r[kwfrSvGJa&m
r[kwfw[kwf

0S&m;bGwfaw
tcsdKyGJ? tcsdKifyGJqufaw
ewfwifa&
ZmcgusDzdkYvJ
zD;usa&
jrifhvca&
ajAmifajyma&

rydkravQmhwdwdusw,f

rEdkifhwEdkif av;av;yifyif
xrf;vmw,f
rvdrfhwywf
arG;pm;w,f
ref;rIwfw,f
rwfwwf&yfvdkuf
rav;rcefY

anmif;a&
rsufaMumwwif;eefY
zGJ&musa&? jymcsD;usa&
rdefYeDa&
apmf&armf&vkyfeDa&?
&GHUuD&GHUaumvkyfeDa&
wHokef;wdkufusa&?
wHoD;wdkufusa&
csygoygxrf;vma&

=
=
=
=
=

ra[mufwuGefeefY
rGD;pyfaw
rE&m;ref;a&
&yfapmufaqmufvdkuf
rxdwxd? rtdkUvDtdkUvD

&cd k i f o m;BuD ; pmay

arS;w,f
ratmifjrif
rqDrqdkifajymw,f
rqefYawmhbl;
rnf;rnf;BuD;
arharhavsmhavsmh
reD;ra0;
armarmyef;yef;
rsufpdvnfoGm;w,f
rdk;yufw,f
r&dyfpm;? r&dyfrd
arQmw,f
rsdK;qufpOfvm
rsdK;csKyfvmw,f
ra,mifrvnf
rar;rprf;t&rf;bJ
rwfapmufwuf&w,f
,rif;kyfvdk
,aeYwdkif
a,mifvnfvnf
,drf;,drf;,dkif,dkif
vIyfvIyf&Sm;&Sm;rsm;w,f

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
(,)
=
=
=
=
=

94

yGwfcsDyGwfcsufvkyfeDa&
rom*ga*
r[kwfaueDvDzdkY
awmufwDawmufawmuf?
tav;bav;? abmfvaD bmfvm
idkufaw
,SLa&
azmufqDazmufqyfajyma&
ruefAsm,f
rrJwwkwf? wwkwfrJ
armoDarmowf
r0D;ryg;
nanmif;nnm
t&yfvnfvma&
rdk;jzLc&
t&dyfrus
rQdK;a&
bdk;pOfabmifquf
eD0ifvma&
r[kwfvD[kwfvD
y&Drpdkufe&Drpdkuf
&ifuefwuf&a&
nrif;aoQydkif
a'edefYxd? at*edefYxd
a,mifwda,mifawmif
jAm;oD;jAm;owf
a,muf,ufcwfaw

toQifpudE

95
a&yufw,f
&GmvHk;uRwf
a&S;a&S;wkef;u
&ifxkrem
a&SUaeiSm;w,f
IyfIyfaxG;axG;
l;aygayg

(&)
=
=
=
=
=
=
=

dk;dk;bJ
=
a&SUqdkif? &ifqdkifawGUMuw,f =
a&SUOD;pGmuyif
=
avQmufvnfaeMuw,f
=
&rf;um;aew,f
=
kwfw&uf
=
&Sif;&Sif;vif;vif;
=
&Hzef&Hcg
=
(v)
vrf;c&D;rod
=
vufxyfay;pm;w,f
=
avSavSmfw,f
=
vdrfajymw,f
=
av;av;vHvHxrf;vmw,f =
vufo&rf;w,f
=
vufyef;ajcyef;usoGm;w,f =
vlwwfvv
kd ?kd vlyg;vdv
k kd
=
vGifhaew,f
=

&cdkifbmompum;vrf;Tef

&Davmif;a&
&Gm[Hk
t,ifacgufwpfcg
&ifqma&
atmufusdudkifa&
AvyGDocsFmvdkufeDa&?
jcLjcmowfeDa&
ay:csDay:csm? l;wD;l;wm;?
cay:oGDcay:oGyf
zajzmifhAsmwf
xufyufwGdMuwfaw
yGdvmOD;uyif
a,mifeDMuwfaw
jcLeDa&
jAwfceJ? ykef;ekef;
yjywfoom;
wpfcgwpf&H? &Hzd&Hcg
vrf;rodprf;rod
yZyfaw
wufcwfaw? yif;wef;cwfaw
nma&? 0ga&
vvD;zzifxrf;vma&
vufarsmufaw
vufoDNcDoDjzpfvca&
wwfa,mifum;? eyfa,mifum;
&TifheDa&

avvHypfw,f
vlwGifus,fvkyfw,f
vlvdkolvdk
vefYqefusw,f
(qefUusifzufus)
vdkvdkr,fr,f

=
=
=
=
=
=

vHk;jcHKiSm;w,f
vlod&SifMum? vljrif&Sifjrif

=
=

vdkufvdkufavsmavsm
vdrfPfaESmw,f
vwfwavm

=
=
=

vufoD;ESifhxdk;w,f
=
vlMuHKyg;vdkufw,f
=
vljrifrawmf
=
vlyg;0w,f
=
avxJwGifwdkufaqmufaew,f =
(0)
0dkif;0ef;aqmfMuw,f
=
0#fvnfw,f
=
0wfvpfpvpf
=
0dk;w0g;
=
0rf;ajrmufw,f
=
0efcsw,f
=
a0,m0prsm;w,f
=
&cd k i f o m;BuD ; pmay

96

nvifwifa&
vus,fvkyfaw
vlydkifoQifydkif
zvdzvmusa&
*G'D*G'dkufusa&
vdkawmihfrif;w?
q,f&dwfw&dwf? udk;&dwfwpf&m
xdef;*g;iSm;a&
yajymifwawmuf?
yjyifwwuf
vvdkufccif
ukuKppdwfeefY
ycefYecefY? ycwfecwf?
ykef;ekef;
ydwfowfaw
aqmif;yg;xnfhvdkufaw
tjrifraumif;
teyf&Gefa&? eyfa,mifum;a&
bdef;pm;pdwful;ul;eDa&
0dkif;owfMuwfaw
0#fvdkufaw
vif;BuJ
rrIefacs? rrSwfrdydkif? rSwfrdydkif
0rf;oma&
trSm;cHa&
a0pdudpmrsm;a&? a0,smudp
rsm;a&

toQifpudE

97

(o)
oG,f0dkufajymw,f
=
ao;i,fw,f? ao;ao;av; =
okwfoD;okwfjym
=
odyfuyfap;eJw,f
=
odyfpyfpkw,f
avvGifhaew,f

=
=

odyfEGrf;w,f

oabFmaq;okwfxm;w,f
oGm;ykwfavvGifhajymaew,f
odyfyg;wJhcav;
odyfaqmhwJhcav;

=
=
=
=

aoaocsmcsm
oHo,ruif;
odyfcsnfw,f
odyfZDZmus,fw,f
oDcsif;qdkw,f
odyfawmfwJhvl
owd&Sdw,f
odyfylw,f
aowl&SiftrQ tm;udk;&w,f

=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cdkifbmompum;vrf;Tef

t&dyfcsajyma&
ydpduem;aoQ? rIefYpduemaoQ
tavmoHk;q,f
uaumif;pdukwfaw?
uaumif;yGefa&
pd&mESajrmvdkufaw
qyGwfowfeDa&/ &GifhjymowfeD
a&? vwm;cwfeDa&
uaumif;&da&?
uaumif;nifa&
a&mifusdKifxm;a&
*geefukw&ajyma&
uaumif;eyfawtaoQ
uaumif;,Iwfaw
(uaumif;oJa&) taoQ
ppdeeH
rwl'lwGda&
wwufcsdKifa&
uaumif;tqmus,fa&
aw;jcif;qdka&
tm*ghom;? tm*ghvl
0Hha&
uaumif;tdkufaw
oDwl&Sifzuf&a&

[pfatmfw,f
[Jhaumif
a[mufw,f
a[mufw,f(tdyfpOf)
a[
[efESifhyefESifh
[efjyw,f
[kwfovdkvdk
[def;oGm;w,f
tcuftcJMuHK&w,f
t&dyftuJodw,f
tvGefw&m

&cd k i f o m;BuD ; pmay

([)
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
(t)
=
=

tpm;ay;w,f
tpOftcgwdkif;(rjywfcgcg)
tqdk;tysuf
tDaygufw,f
tD;ygw,f
t&rf;uma&m

=
=
=
=
=
=

t&rf;Avef;
tvdrm&Sdw,f
taESmifht&Sufay;raeESifh
trlvkyfw,f

=
=
=
=

98

a[ma&
ta0? ta0;
aigufaw
rTefa&
ta0;? [Jh? [dkuf
*dkufeefYqdkufeefY
Aef;jya&
[kwfwdywfwd
[kefvca&
a[;vrm;owfaw
rsufESydk;oDa&
t,SKw&m(a&teuf? ukef;jrifh
wGifoHk;onf)
wufpm;yD;a&
,ufjywf? &ufjzwf
bif;*gowf
csD;aygufw,f
csD;pdkufw,f
'a&mif;qa&mif;? ke;f &if;qHcyf?
tMurf;ywrf;
Murf;wDMurf;wdkuf? 'l;Al;
azmufESpfjynfha&
*kwf*,SKwfvkyfreDauh
[efxkwfaw

toQifpudE

99

tqufrjywfajymaew,f

tefwkw,f
tHudkufaevdkuf&w,f
tavsmfay;&w,f
t&ufrl;w,f
tenf;i,f
tvQif;rvkyf
t&omr&Sd ayghysufysuf
tykwfeHUvdIifaew,f
tvum;jzpfoGm;w,f
tayghpm;
tay:,H
taMumufBuD;aMumufvdkYom
ae&w,f

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

ta&mtaESmom(rsdK;EG,f)
tvsiftjref
tr,fav;Asm
t w,f
atmufajcvGwfoGm;w,f

=
=
=
=
=

tawmfBuD;w,f
t ayghoGm;w,f

=
=

tcdkifcdkifoD;w,f

&cdkifbmompum;vrf;Tef

wwGwfwGwfajymeDa&?
puqef&SnfeDa&? umeHU&Snfa&?
umEHkrsm;a&
uvefuqefvkyfaw
yZDudkufeDvdkuf&a&
bif;*sDazmufusDusa&
t&uf,pfaw
wpfaoQ? pauaoQ? teJaoQ
eEkefrvkyf? wpdauvJhrvkyf
yayghoaomh
a[mifa&
AvcsdAvcsm jzpfvca&
zefwmusD
txufay:&D
aMumufBuD;oHzufusvdkY&m
eD&a&
Aef'DAef'wf&m
t,ifht,ifh? t,ifA,if
tbmav;a0;
ea&
jrifh*gowfvca&
tm*gvDaqmifa&
abmif;aZmufwufvca&
tifwefBuD;a&
oa&aygufaw?
tmabmvm;a&
t>ywf>ywfoD;a&

tqifoifh
tawmfyJ
t&dyftjcnfMunfhaew,f
tuGuf&Smaew,f
tpm;rufw,f
at;twlylorQ
taxhtaighESifh ajymw,f
tuJcwfaew,f
tvkyf&rsm;w,f?
ZDZmus,fw,f
ta&mif;aumif;w,f
tBudrfBudrfoGm;w,f
atmf[pfqlaeMuw,f
tm;ulay;aew,f
tpnf;ta0;jyKvkyfw,f

100

=
=
=
=
=
=
=
=

tvdkufoifh
twefaAsmwf
Zdkif;MunfheDa&
*sufacsmif;eDa&
tpm;kyfaw
omauvJpH ema*vJcH
tcsdwftaumufeefY ajyma&
t&dyfcsMunfheDa&

=
=
=
=
=
=

Zumus,fa&? yZdyqmrsm;a&
pGefa&
tacgufacgufvm;a&
ususufBuD;dkufvdkY
vDvTwfeDa&
rdwfwdefwdkifa&

azmfjyyg a0g[m&rsm;? aeYpOfajympum;rsm;ESifh ,aeYrdrdwdkYajymqdkaeMu


aom a0g[m&toHk;tEIef;rsm;ESifh aeYpOfajympum;rsm;udk ,SOfEIdif;vsuf rnfa&GU
rnfrQ ajymif;vTJajymqdkaeMuonfrsm;udk owdjyKMuapvdkonf/

&cd k i f o m;BuD ; pmay

toQifpudE

101

&cdkifbmompum;vrf;Tef

(10)pum;pyf? pum;wGJrsm;ESifh
&cdkif - jrefrm
toHk;tEIef;,SOfEIdif;jycsufrsm;
pum;wGJ

jref r m

eHab;
qdkufuyf
qdkufa&muf
rl;,pf
oGm;vm;
bZm
dkufowf

&cd k i f

ab;csif;,SOfoGm;Muw,f
oabFmqdkufNyDvm;
oabFmqdkufNyDvm;
t&ufrl;vmw,f
b,foGm;ovJ
bmjzpfovJ
q&muolUwynfhudk
dkufw,f
qlylaomif;Murf; qlqlylylrvkyfMuygESifh
at;csrf;
odyfat;w,f
qlnH
odyfqlwmyJ
pdkpGwf
vHkcsnfa&pdkaew,f
avQmfzGyf
t0wfavQmfaew,f
ql0
odyfqlwmyJ
ydefMuHK
olodyfydefw,f
wpGef;wpfp
tpGef;xGufaew,f
rGJjym
olodyfrGJoGm;NyD
wdrf;apmif;
b,fbufwdrf;aew,f
,drf;,dkif
wpfbufudk enf;enf;
,drf;aew,f

eHcsif;NydKifvm;Muwfaw
oabFmuyfyvm;
oabFma&mufyvm;
t&uf,pfvma&
Zmvm;vJ
ZmjrpfvJ
q&molUwynfhudk
owfeDa&
raomif;usef;uwfwJh
uaumif;csdKif;a&
uaumif;nHa&um
'a,m&DpGwfeDa&
t0wfzGyfeDa&
uaumif;0a&um
oluaumif;MuHKa&
tpxGufeDa&
oljymcsD;usvcAsmwf
b,fbufapmif;eDa&
,dkifeDa&

wdkif;wm

Zmavmuf0D;avwmMunfh

b,favmufa0;w,f? wdkif;Munfh

wnfaqmuf
yg;eyf
pkyHk
eD;yg;
a&G;aumuf
0efypnf;
auG;aumuf
uefausmuf
xyfqifh
0rf;Adkuf
&yfwefY
acsmvS
umqD;
vdrfnm
EGrf;&d
wdk;wdk;wdwfwdwf
uGif;jyif
vsifjref
a,mifvnf
ndK;EGrf;
qmrGwf
a[mif;EGrf;
oif;BudKif

xrif;tdk;wnfxm;w,f
'Daumif odyfyg;wmyJ
tpkvdkufxm;w,f
teD;rSm&Sdw,f
taumif;qHk;a&G;,lw,f
ypnf;awGygvmw,f
'Dwdkif enf;enf;auG;w,f
abmvHk;uefaeMuw,f
tdrftay:xyf
Adkufemw,f
um;&yfaew,f
'Drdef;rodyfacsmw,f
0if;x&HqD;xm;w,f
vdrfoGm;w,f
odyfEGrf;w,f
wdk;wdk;av;ajymw,f
v,fuGif;qif;oGm;Muw,f
odyfjrefwmyJ
avQmufvnfaeMuw,f
'Dyef;awGEGrf;oGm;NyD
xrif;qmw,f
'DvHkcsnfEGrf;oGm;NyD
tarT;eHUawGoif;aew,f

102

xrif;tdk; aqmufxm;a&
atolu aumif;eyfaw
tyHkvdkufxm;a&
tyg;rSm[da&
a*gif;acgufaumuf,la&
0efwdygvma&
atwdkifwpdaoQaumufaw
abmvHk;ausmufeDuwfaw
tdrftxufqifh
0rf;cJa&
armfawmfum;wefYeDa&
a'rrmhuaumif;vSa&
wyfumxm;a&
nmvcgha&
uaumif;&da&
wdwdwfaoQajyma&
v,fjyifudkvcghMuwfaw
uaumif;vQif,ifh
a,mifeDMuwfaw
atyef;wdndK;vcAsm,f
xrif;rGwfaw
a''a,ma[mif;vcghAsm,f
trTD;eHYwdBudKifeDa&

,if;odkY pum;wGJrsm;wGif jrefrmpum;? &cdkifpum;ajym&mwGif uGJjcm;ajym


onfrsm;vnf;&Sd&m? od&SdEdkifMuap&ef tenf;tusOf;azmfjyvdkufjcif;yif jzpfyg
onf/
&cd k i f o m;BuD ; pmay

toQifpudE

103

&cdkifbmompum;vrf;Tef
odyfaumif;w,f
odyfEGrf;w,f
odyfarmw,f
NyD;vQif
vdkao;w,f
xrif;pm;NyD;vm;
use;f rmyg&JUvm;

(11) ppfawGt0bufESifh
ausmufjzL - &rf;NAJ ajympum;rsm;
jref r m
bmvJ
[m? xdk[m
igwdkY
tenf;i,f
xHrS
vdk? uJhodkY
NyD;NyD
b,foGm;ovJ
b,fvdkvJ
b,fhES,fhvJ
b,fvdkvkyfwmvJ
'DtwGufaMumifhESifh
'gayr,fh
'Dvdkqdk,if
aemufNyD;awmh
'DvdkjzpfvdkY
rSefygw,f
&Sdygw,f
&rnfr[kwf
'gaMumifh

t0ppf a wG b uf
ZmvJ? ZmcsifhvJ
atcsifh? ,if;csifh
idkU
wpdaoQ? wqdaoQ
yg;u? Aufu
at;csifhydkif

ausmuf j zL&rf ; NAJ


Zma&mif? tpGma&mif
at[m?,ef;[m
i,dkY? t'dkU
pauaoQ
Awfu? zufu
atydkifacsmif?
,if;ydkifacsmif
NyD;aAsmwf?yD;aAsmwf
NyD;,m? yD;,m
Zmvm;av
Zm(tpGm)vm;a&mif
baZmifcsifh
tapmfydkifaoQmif
Zmydkifavcsifh
ZmydkifaoQmif
baZmifvkyfaw
tapmfydkifvkyfa&mif?
Zmydkifvkyfawavcsifh
Zmydkifacsmifvkyfa&mif
a,ZleefY
atydkifacsmifeefY
a,a*vJh
a,'gvJh
atydkifqdka*
a'ydkifacsmifqdk,if
atNyD;au
a,NyD;au
atydkifjzpfvdkY
a'ydkifacsmifjzpfvdkY
[kwfyga&? [kwfyg,ifh [kwfyg,efY? [kwfuJh
,Sd? [dyga&(yg,ifh)
,Sd? [dyg,efY
&zdkYr[kwf(ra[muf)
,zdkYr[kwf
atZleefY? attwGufeefY atydkifacsmifeefY

jrefjrefvm
bm[if;eJYpm;ovJ
tJaygh
pm;MupdkY
rSefygw,f
eifwdkY

104

uaumif;aumif;a&
aumif;aumif;a&
uaumif;&da&
aumif;&da&
uaumif;anmif;a&
aumif;anmifa&
NyD;a*? yD;a*
yD;a*
vdkoda&
vdkoda&rwm
xrif;psm;aAsmwfvm; xref;?[ref;pm;,mvm;
rm*wf,ifv
h m;?
rmrmrem;
rmyg,ifv
h m
t,ifvmvwf
t,efvm
Zmig;eefYpm;vJ
tapmf[ef;eefYpm;a&mif
atrem;a,
atraumif
pm;Muwfar
pm;r
[kwfyg,ifh? [Gm&m
[kwfyg,efY
[Gm&m
eifdkU? t,dk;dkU
eefdkU

csKd U,Gi;f csurf sm;&Sad umif; &SEd ikd yf grnf/ onfrsm;udk onf;cHMuyg&ef arwm
&yfct
H yfygonf/

&cd k i f o m;BuD ; pmay

toQifpudE

105

&cdkifbmompum;vrf;Tef

(12) bmomjcm; pum;oHrsm;rSwpfqifh


qif;oufvmaom &cdkifa0g[m&rsm;
jref r m
ta<u;
tydkqm'
tydkqkay;onf
tavQmfusw,f
BudrfacG;ajc
pGyfus,f
taEG;xnf
*Grf;xnf
vHk;jcHKiSm;w,f
tysuf
rsufESmokwfyk0g
yef;uefjym;
yef;uefvHk;
csdefcGif
wHcg;ywm
aiGwpfusyf
wpfyJ
ydkufqH
uw&map;
vufqGJa&yHk;
OD;xkyf
bdef;x&H
&JMuyf

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

&cd k i f
'ga'gif
vufzm;
abmufoD;yD;a&
bif;*sDusa&
armf&m
*ifZDyg&m
*a&mif
zmvmvD
xdef;umiSm;a&
bif;*g
awmufvD,m
ysmvm
[if;Zm;
zvD
uyDZm
wef;um;wjym;
wtmPm
yGDom? ayGom? yGD,Sm
'Hkem
bmvmwD? bwfv'def
awmufusm
aZmvD
o&Zif
&cd k i f o m;BuD ; pmay

&Jtkyf
opfrsdK;tkyf
&J0ef
oabFmom;
avSolBuD;
a&xrf;orm;
aiGudkifpma&;
zdeyfcsKyform;
O,smOfrSL;
rif;ap
tyfcsKyform;
ajr&Sif
rdvmodrf;orm;
vlrGJ
napmifh
ydwfMurf;
apmif
bD'dk
yJaMumf
&Smvum&nf
ukvm;yJjcrf;
a&Ekwfajrmif;
tnpftaMu;
uwL
vSnf;
vSnf;armif;orm;
txnfyg;
tvkyform;a*gif;

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

'g&mum
tyum&D
uwif
cvmcsdwf
odkuf&if;
yged0gvm;
c'ifoD;
a*smif*QD
rmvD
ysmwm
'&ZD
aomfwvD
[m&D
zGJ&m
'&0ef
*gwm
ulabmif? ukefabmif
tErm&D? tEbm&D
b,mausmf
reDum&nf? oeywf&nf
'efY
emvm
rdvm? *sD;vmykwf
ZmvDbkwf
*g&D
*g&D0gvm
vif'&D
ulvDa*gif;/ rmZD

106

toQifpudE

107
txrf;orm;
t&m&SdBuD;
EdkU'def
EdkU'def&nf
EdkU'defrkefU
oabFmaq;
Murf;cif;
&Syftus&Snf
tay:tus
ukwftus
aq;ajcmuf
*kefeDtdwf
ukvm;pnfwD;tzGJU
bifc&mtzGJU
wHqdyfacgif;
rD;tdrfajymif;
tdrf&majr
AvDq&m
AvD
pmwdkuf
yGJpm;
yGJpm;i,f
c0gonf
vl0? vloef
rsufpdapGapmif;ol
t&yf&Snfol
tom;rnf;ol
awmom;

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

b&D0gvm
qmaA
rufacgif? armufacgif
'GdKif
pmemy&m? a&mfacsmif;*lvm
a&mifqD
a'gifwrm
umrdwf
A&wfpwm
bavZm
*ifZm
qmvm;ydwf? abmufomydwf
a'gufua&muf
abqwdbm*sm
wdwfuwf
pdefreD
Z*g
armfvAD? ravmifrD
ukvm;rodwf
'ufHk;
'bmcsdwf
'vm
'dkbD
abmfvD
umem
vif;bm;
umvmbD
*dkifnm

&cdkifbmompum;vrf;Tef
pdwfrESHUol
pmwdkufrSL;
q&m0ef
nuif;vSnhfykvdyf
t*FvdyfoabFmom;
v,fulvD
kyf&Sif
aq;Hk
oabFmwHwm;
zefzvm;
a&tdk;t0us,f
qyfjym
aq;pyform;
qefpuftvkyform;
&Jpcef;
tus
xuf0uf
av;yHkwpfyHk ()
a&>yef

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

108

zm;uvm;
'ufu&ifeD
'ufwif
ywfwa&mif
*l&m
acgif;wvm
bdkifpukwf
odwfvdkif
azmifawmf
*vuf? *svuf
b&D
oykef
aumfarmif'g? aoG'g
wef;cdk;
*g&m
bmZl
tm'g
wpfyGm? tm'D
ydkufacgif;? ydkufvHk;

azmfjyyg tac:ta0:rsm;rSm bmomjcm;pum;ESifh a&m,Sufaeonf/


taMumif;aomf &cdkifESifh tdEd, (,ckb*Fvm;a'h&Sf)EdkifiHonf wa&wajrwnf;
vdk qufpyf&SdaeNyD? ,if;a'owGifvnf; wpfcsdefu &cdkifjynfrS aMumif;&yftrsdK;
rsdK;aMumifh ajymif;a&TUaexdkif tajcpdkuf&SdcJhMuaom &cdkifvlrsdK;tajrmuftjrm;
&SdcJhavonf/ xdka'oae &cdkiftrsdK;om;rsm;onf tdEd,? b*FgvD? tm&AD? tl&'l?
,dED? t*Fvdyfpaom bmomjcm;rsm;ESifh qufoG,fcJh&mum; xdk&cdkiftrsdK;om;rsm;
u pwifarG;pm;um qif;oufoHk;EIef;vmcJh&jcif; jzpfav&monf/
&cd k i f o m;BuD ; pmay

109

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef

trSwfjyxm;aom a0g[m&rsm;rSmqdkvQif t*Fvdyfpum;rSwpfqifh

qif;oufvmaompum;rsm; jzpfEdkifavonf/ Oyrm- Captain (uywdef)qdkaom


pum;udk tdEd,om;wdkYu ]uy'ef} qdkonfudk &cdkifwdkYu ]uwfwif} [kac:a0:
jcif; jyKcJh&monf/
,if;aMumifh &cdkifwGif rdrdwdkUudk,fydkifa0g[m&rsm;tjyif a&S;ayg&mPpum;
rsm;rS qif;ouf&SdcJhaom a0g[m&rsm;? wjcm;bmomjcm;rS qif;oufvmaom
pum;&yfrsm;? a&GUvsm;ajymif;vGJvmEdkifp&m&Sdaom a0g[m&rsm;um; trsm;yif
&SdEdkifayonf/

(13)&ckdifpum;dk; pum;vmrsm;
(pum;yHkrsm;)
vl r sd K ;wd k i f ; \ bmompum;rsm;wG i f v nf ; aumif ; ? pmayrsm;wG i f
vnf;aumif; yHkEIdif;ajymaompum;yHkrsm; &SdMuayonf/ &cdkifwGifvnf; a&ajr
a'otvdkuf ajymqdkMuaom pum;dk;? pum;pOf? pum;vm? trsm;tjym;
&Sdygonf/
pum;yHrk sm;rSm a&S;a[mif;pum;pmaywdrYk S qif;oufvmonfjzpf yHEk idI ;f
ajymcJhMuonfjzpf pum;yHk[lonfh vlUordkif;? vlUywf0ef;usif rSwfwrf;rsm;[l
vnf; qdkEdkifygonf/
pum;yHrk sm;xJwiG f tcsKd Upum;yHrk sm;rSm omrefoabmjzifMh unfv
h Qif Murf;
wrf; kefY&if;onf[k xifrSwfzG,f&m &Sdygonf/ &cdkifpum;yHkrsm; jynfhpHkap&efESifh
pum;yHk wifpm;ajymqdkcJholrsm;onf yGifhvif;jywfom; uG,f0SufxdrfcsefrI r&SdbJ
jrefrmpum;yHk ]]wHk;qdkwdkuf? usm;qdkudkuf}} qdkbdouJhodkY dk;dk;ESifh ajymifajymifyGifh
yGifhvif;vif; wduspGm yHkEIdif;wifpm;ajymqdkMujcif;udk ay:vGifap&efyif jzpfyg
onf/
&cd k i f o m;BuD ; pmay

110

,if;wdkYrSm yHkEIdif;olwdkY\ pdwf"gwfudk azmfjyxm;jcif;yif/ kef;&if;onf?


Murf;wrf;onf ajymqdk&efroifh[k awG;qraebJ? awGUjrifonfh csufcsif;vwfw
avm yHEk idI ;f ajymqdv
k u
kd jf cif;yif jzpfonf/ ,if;aMumifh bmompum;onf vlrsKd ;\
pdwfqEudk ay:vGifapygonf/ jrefrmpmayordkif;&yfrsm;wGifvnf; odkYaom
yHkEIdif;ajymqdkcJhonfrsm;udk awGU&ygonf/
rif;wkef;rif;vufxuf Aef;armfq&mawmfBuD;onf bk&m;qkyefaom
oDv&SifwpfOD;udk rdef;rb0rSaeNyD; a,musfm;qkudk awmif;ygOD;[k ajymqdk&mwGif
dk;dk;rajymbJ ighaygifMum;u[m eifhaygifMum;a&mufatmif BudK;pm;tHk;[k ajym
qdkcJhonf/
,if;aemuf pmqdk&SifOD;ykn\ uAsmwpfydk'fwGif ykZGefqDESifh &moD[l
vnf;aumif; rdk;BudK;oHESifh tD;oH[lvnf;aumif; a&;om;cJhMuonf/
onfwrYkd mS ,if;yk*Kd vrf sm;onf d;k om;vsuf a[ma[m'dik ;f 'dik ;f ajymqdk
wwfaomvlpm;rsm;jzpfaMumif; od&SdEdkifygonf/
acgif;aqmifBuD;AdkvfcsKyfatmifqef;\ 1947-ckESpf? {NyD 17 &ufaeYn
toHvTifhHkrS ESpfopful;rdefYcGef;>rufMum;&mwGif]]qdwfvaphvkyfcsifowJh owif;pmawGvJ vkyfcsifvkyfMuyg? 'gayr,fh
wdik ;f jynfqyl al tmif vHUI aqmfwphJ um;rsKd ;? zufppftpDtrHvkd vSnjhf ym;wJo
h wif;rsKd ;
qdk&if? onf;cHrSm r[kwfbl;}} [lvnf;aumif;/
ruG,fvGefrD(6)&uf? 1947-ck? Zlvdkifv(13)&ufaeY rdefYcGef; ajymMum;
&mwGifvnf;]]tawmfudk NyJatmifBudK;pm;rS tESpfESpfq,favmuf&SdwJhtcg tawmf
usr,f}} [lvnf;aumif;/
]]wef;wlnw
D rl jzpforQ vGwv
f yfw,fqakd yr,fh zmo,fEikd if rH sKd ;jzpfaerSm
yJ}} [lvnf;aumif; rdefYMum;cJhcsufrsm; jzpfonf/
onfrSm AdkvfcsKyf\ oabmxm;udk awGUEdkif&m vlajzmifhpdwfwdkvlpm;
jzpfonf/ dkif;onf Murf;onf[l awG;qraebJ pdwfxJwGif&Sdonfrsm;udk yGifh
yGi fhv if; vif; ajymwwfonf/ y&d,m,fr m,mrsm;aom Edki fi Ha &;orm;rsdK ;?
tacsmiform; r[kwfaMumif;udkvnf; 1947-ck? arv 30&ufaeY owif;pm

111

toQifpudE

uGefz&ifhwGif ajymqdkaom ]]EdkifiHa&;orm;qdkwmu? 0rf;xJrSm b,favmufpdwf


qdk;ayr,hf? zHk;xm;Edkif&r,f uRefawmfuawmhzHk;vdkY r&bl;}} [laom ajymqdkcsuf
udkaxmuf odomEdkifygonf/
xdt
Yk wl &cdik pf umyHw
k pfcsKd UrSmvnf; pum;yHEk idI ;f ajymqdck MhJ uaom yk*Kd vw
f Ykd
taejzifh rdrdpdwfxJwGif &SdorQudk &Sdonfhtwdkif; dkif;onfkef;&if;onf rajymqdk
oifhbl;[k awG;qraecJhMubJ dk;dk;ESifh yGifhvif;jywfom;pGm wifpm;ajymqdkcJhaom
pum;yHkrsm;yif jzpfayvdrfhrnf/
odkYESifh ytdkY0fwdkif;&if;om;wdkY\ ]]pum;ajzmifhMum;&cuf? opfyifajzmifh
wwf&cuf}} qdkaompum;yHkudk em;Mum;kefU&if;Murf;wrf;ovdk&Sdaumif; &SdMu
ayvdrfhrnf/ tm;rusdK; tm;rem r[kwfaMumif;udk BudKwif&Sif;vif;wifjy
vdkufjcif; jzpfygonf/
wpfcsdKUpum;yHkrSm vlrsdK;a&;t& ESdrfa&;onf[k xifrSwfzG,f&m&Sdygonf/
odkYaomf xdkpum;yHkwdkYudkvnf; &cdkifpum;yHkjynfhpHkap&eftwGuf wifjyxnfhoGif;
&jcif;om jzpfygonf/ vlrsdK;a&;pdwfqEt& xnfhoGif;jcif; r[kwfaMumif; tod
ay;tyfygonf/ xdkYjyif jrefrmpum;yHkESifh ra&m,Sufaom&cdkifpum;yHk ppfppfrsm;
udkom wwftm;orQ &SmMuHpkaqmif; wifjyxm;jcif;jzpfonf/ acwfay:pum;yHk
wpfcsdKUudkvnf; csefrxm;bJ azmfjyvdkufygao;onf/
wifjyxm;aompum;yHkrsm;rSm &cdkifpum;yHkrsm;teuf wpfcsdKUwpf0uf
rQom jzpfavonf/ toQifpudE? toQif0go0wdkYum; &cdkifpum;yHkrsm;udk
&&SdEdkiforQ pkpnf;vsuf&Sdayonf/ oD;oefY&cdkifpum;yHkpmtkyftaejzifh wifjy
EdkifMuygvdrfhrnf/ wjcm;a&ajra'otvdkuf ajymqdkaeMuaom pum;yHk
trsm;tjym; usef&Sdao;rnf[k xifrdonf/
pumyHkrsm;udk wifjy&mwGif &cdkifoHyDoap&efudk t"duxm;a&;om;
cJhonfjzpf owfyHkowfTef;ESifhywfouf onf;cHMuapvdkygonf/
(u)
1/ uvm;AsdKif;ZD? EGm;AsdKif;ZD
2/ uvrZyifrSm? xydefqdk;NidNidvdkY
3/ uvm;cwfaw&D? uvm;zifqD;zdkYravmuf

&cdkifbmompum;vrf;Tef

&cd k i f o m;BuD ; pmay

4/
5/
6/
7/
8/
9/
10/
11/
12/
13/
14/
15/
16/
17/
18/
19/
20/
21/
22/
23/
24/
25/
26/
27/
28/
29/
30/
31/

uvm;rSmNrD? oufrSmNcD
uvm;udkowfrS? bm,dawmfa&
uvm;udkowf? ZD;udkcGwf
uvm;ajcmuf? rajcmufvDau
uvm;rEdkif? &cdkifudkrdef;
uvm;wdkufrSm? usm;0ifa&ydkif
usm;a*gif;rSm? oef;&Sma&ydkif
usm;oDrS&m? o&Jxa&
usm;udkufzdkYEGm;? abmpudka,mifa&
udk,fhNcH0if? udk,fhEGm;
udk,fhNcHrSmayguf? udk,fhEGm;
udk,frGD;a&arsmuf? udk,fhudkjyefajcmuf
udk,faumif;oaumif;? 'g;aumif;yawmif;
udk,fhpum;eefY? udk,fyg;a&mifa&
udk,fhaygifudk,fvdrfa&
udk,fBudKufawoum csKda&
udk,fhrSmr[d? jynfrSmr[D
udk,fuy,fa*? 'l;udkvnf;r,HkvDa*h
udk,fhiyd? udk,frTD;a&
udk,fhcEmuoGD;udkawmif? raumif;au xkwfypfod,ifh
udk,fhxrif;pm;NyD;u? a,mufcrEGm;udkausmif;a&
udk,fxdk;? udk,fzef? udk,fcsdK;? rvkyfauh
udk,frvSudk,frjrif? vlrvSudk,f&,fcsif
MuufzifrSm&DqHk;a&ydkif
uRJrSmN*dKvdrf? vlrSmeHydef
usifoeftdkMuufESifhr&
Murf;ydk;udkrmefyg? tdrfudkrD;wdkufaw
ausmfa&vJol? anmfa&vJol

112

113

toQifpudE

32/
33/
34/
35/
36/
37/
38/
39/
40/
41/
42/
43/
44/
45/
46/
47/
48/
49/

uqkefyljcif;? awmfovif;
usdK;vcvdkY&m? rusdK;a*rdk;xdk;zdk
aumufnif;aygif; aMumifpm;rukef a&ydkif? wtkefYtkefYeefY
Mum;NyD;oljrwfaw
aumufnif;rap;bJ? pcGef;ap;reDa*h
BuD;vDcsdKifvD? or&moD;trsdK;
usraumuf? aysmufrS&Sma& (usraumuf? aysmufr&Sm)
uH[da&om;? usm;udkufvdkY roD
uRefeefYoa*gif; twlaygif;? oa*gif;uRefapmfeHvdrfhar
usrdGudkx&H&uf &ufvdkY
uRef;om;NrdKUa&muf? ua&mufuaxmuf
ukefHI;a*wpfacguf&m? vifukefHI;au wpfoufvHk;arSmufaw
<uufudkrEdkifvdkY? usDudkrD;eefYwdkuf
ausmufqdkpGmtrIefYvJ&DrSm jrKyfaw
ausmufyHkrSm ig;0uf dkufdkufvdkY
aumufdk;>cDrSm? vAGDvdkufvdkufvdkY
umv0dbuf? xufyufwufaw
BudK;rygbJ? rTda&*sif/
(c)
csajcmufudk&DrqGwfa*h
csD;,dkolr&Suf? jrifol&Sufaw
csyHkrSmcsavmufaysmfa&ydkif
csD;,dkrcscif? udkif;wef&Sma&
csD;pdkufrwwf? ESpfcgjyef
csyufudkMuuf,uf,ufvdkY
csyufudkvuf0g;eefY owfowfvdkY
csD;wpfa,mufaygufa*? raygufolvJeH? aygufolvJeHa&

1/
2/
3/
4/
5/
6/
7/
8/

&cdkifbmompum;vrf;Tef

&cd k i f o m;BuD ; pmay

9/
10/
11/
12/
13/
14/
15/
16/
17/
18/
19/
20/
21/
22/
23/
24/
25/
26/
27/
28/
29/
30/
31/
32/
33/
34/
35/
36/

114

csajcmufudkaumufyD;auawmif? qD;jzpfEdkifa&
csD;udk&muG,fvdkY pdkufvDzdkY? pum;udk uG,frajym
csD;udkum;uG,frpdkuf? pum;udkum; uG,fvdkYajyma&
cGD;avmufusydkif? xdkNAD;atNAD;
cGD;udkuZyfyg;,ufe,uf? taoQudkuZyfacgif;xufuxuf
cGD;ydkifteHYcHvdkY&meDa&
cGD;jzpfNyD;rS csD;ra&SmifEdkifAsm,f
cGD;rwHk;rSm usdKifawmufpGyfpGyfvdkY
cGD;wa[mifudkvdkufvD? rD;wjrifudkrvdkufvDa*h
cGD;a[mifwdkif;? ausmufcJrypfa*h
cGD;om;&efwdkuf? vlrjzpf
cGD;a[mifwdkif; xrMunfhvDa*h? nOfhtdyfysufaw
cGD;rSmydkif csD;rpm;&a*? a*gif;nDa&
cGD;udk&efrl owfawvl? owfolvJcGD;? cGD;vJcGD;
cGD;vdrmywHk;ukwf? vlvdrmaemufqkwf
cGD;rSmydkifZmavmufoifhoifh? pcGufa&mufwMuJMuJAsm,f
cGD;em;rSm apmif;wD;wD;vdkY
cGD;wdydkifkwfvdkY rpm;vDa*h? usuef;wdydkiftmvdkY pm;vD
cGD;usrus? aMumifususa&
cGD;usruspDa*h? aMumifus&muspD
cGD;udkowfcsif? cGD;oQifrsufESmMunfh
cGD;ydkifrdkufawtaumif&m
cGD;aumifykwf vif;' ususvdkY? xdkqGJatqGJ
cGD;zifudk? avmufudkufudkufvdkY
cGD;ydkiftpmcGufjrifa* wBuJBuJeefY
acsmif;dk;wdrfvdkY? rsdK;dk;rwdrf
jcHKykwfjrifwdkif;? qGrf;rwifEdkif
cJ0gr,Of? awmMuufr,Of? usm;r,Of(uRef;om;^&Gmom;r,Of)

115
37/
38/
39/
40/
41/
42/
43/
44/
45/
1/
2/
3/
4/
5/
1/
2/
3/
4/
5/
6/
7/
8/
9/
10/
11/
12/

toQifpudE
crGD;zifeefYyGD;? Z&yfeefYroGD;? wef;xm;eefYcsD;
cGwfvD,ifh? jywfvD,ifh? ajymvD,ifh jrwfvD,ifh
acsmif;om;wkwfcg iz,Hkrudkuf? iz,Hkudkufcg acsmif;om;rwkwf/
csif;tdrfrSm? uRefjzpfpGmxuf? qdk;od,ifh
cawmif;usdKufawwjcm;? wifom;wvGJ
cdk;a&vlxuf? ,dk;a&vli&Jusa&
cdk;wwfawvl? ,dk;wwfaw
csif;ajyma&? oDzdkYcg vwHkjrnfa& qdka&ydkif
acgif;xJrSmvJeDcsif? rsufESmvJajymifcsif/
(*)
*defjrnfrS cGD;rSef;oda&
*ef;rrsufa&ususvdkY (,dk ,dkY vdkY)
*edeufjzef? uvm;uRefjzpfpGm&m
*'Hk;csif;xdyfacgufzdkY r&Sma*h
N*dK;aumif;au? uRJwreefYrzEdkif
(i)
ighzifrSm tolUcsD;vJqdka&ydkif
ig;r[dvdkY rQdKifpGefpGm&m
ighorD;vSa&qdk? aumhjya&
i&JudkvGwfauvJ? 0wfudka&SmifrvGwf
i&Juvma&vl? jymyludkraMumuf
ig;wpfrdom;udk? ydkufonfwpfouf owfvdkY rukef
i,f&mi,fa&? pmaoQtrsdK;
ipdkif;wpfjyef? >rdwpfjyef
iclecrf;? iwef0rf;? MuufrSmtNcD? 0ufrSmtqD? N*dK;rSmvOfqpf
ioa&G;udk r*dkufwdkufxm;a&ydkif
iGD&m&bdkYvdka&/ tbmezl;udkvJ odkufwl;xm;,ifh
idkpm;&,fpm;vlrsdK;&m

&cdkifbmompum;vrf;Tef

116

13/ ig;ydkif; udkif;wif wifvdkY xdkrusatrus


14/ igwpfvHk;udkcsvdkYr&a& vlpm;&m
15/ irGJudkwpfcg? ijymuNydKifoda&/
(p)
1/ pum;BuD;vlr,Hk? cswHk;BuD;cGD;rpm;
2/ pdwfaumif;au? tacgif;usefa&
3/ pdefeawmif;ta&mifeefY yg;ajymifpGm&m
4/ pH*dk;rSm <uufNAD;NAD;vdkY
5/ pmwpfaMumif;? if;q,fcgyga&
6/ pm;a&cgiausmf? a,mfa&cgiusdD;? cHvDa&cg iuef;BuD;
7/ pum;uRHa* EkwfvdkYr&? taygufuRHa* EkwfvdkY&oda&
8/ pdwfxm;wwfau bm0em? rwwfau wPSm
9/ pm;tm;BuD;vkdY? tHawmifwdkeDAsm,f
10/ pdwful;eefY vdyfOa&mif;a&
11/ pH*dk;avmuf rapmufreuf
12/ pyg;oQifudk arsmufESifESifvdkY
13/ pum;wpfcGef;? vwpfcGef;
14/ p a*? um;a&
15/ pum;qef; ajympGmrSm? ipG,fwwfu tbmac:&zdkYod
16/ pum;rsm;au? trSm;yga&
17/ pum;rwwf? Zrf;rwwf
18/ pum;pum; ajymvDrsm;au? pum;xJu Zmwdjya&
19/ pum;wpf&m wodk;*g? av;&mwpfcsyf? pyg;oQifu rcpyf
20/ pum;ajympGmrSmawmif? iydruyf qm;ruyf? yayghajyma& vlpm;&m
21/ pum;ajymrwwf? qJpGmeefYwla&

&cd k i f o m;BuD ; pmay

117
1/
2/
3/
4/
5/
6/
7/
8/
9/
10/
11/
12/
13/
14/
15/
16/
17/
18/
19/
20/
21/
22/
23/

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef

(q)
qGrf;qefrSm <uufcsD;yga&ydkif
qdwfroDcif? Oudkazmufaw
qdwfrodcif? t&DESD;a&
qwfvSD;&mrSm? cGD;arQmfarQmfvdkY
qifydefa*vJ? uRJxufBuD;pGmAs,f (uRJavmufusefoda&)
aqmif;cgqD;xuf? <uufoda&
qla,mifu apmifha&? eyfatmifrapmifh
qdwfcsD;wpf&m? qifcsD;wpfwHk; (wpfAuf)
qDwpfcg? &DwpfvSnfh
q&mrsm;a*? om;oDa&
q,f&DrSm? w&Drpyf
qifvm;? vrf;rvdk
q,fawmif;BuJvdkY? wpfawmif;rjrif(r&)
(q,fawmif;jcifvdkY? wpfawmif;rjzpf)
aqmif;'leefY? rufacgifavmufuGJ,ifh
qvdyfrSmtwdk? r,m; (rrmh)rSm tysdK
qefpdkif&mrSm usrGdrvdkufEdkif
q&mrjy? iyduif (iydzkwf)vJ enf;rus
qifajymifBuD;/ csydk;&ef&Sm (arsmufrmefyg)
qdwfpm;rpm;vDa*h? jrif;pm;&m pm;vD
qifudk ZpdeefYypfypfvkdY
qDjcif &DjcifvkyfreDauh
aqmif;rGD&eefY? buef'&udky,fau? Zmyif&&? aumif;pGmAsm,f
qifoDudk qdwf&DeefY zHk;vdkYrvHk

1/
2/
3/
4/
5/
1/
2/
3/
4/
5/
1/
2/
3/

&cd k i f o m;BuD ; pmay

1/
2/
3/
4/
5/
6/
7/
8/
9/
10/
11/

118

(Z)
Zmwform;r,m;? ESJorm;yg;? zJorm; t*Fg;
Zmwdudk y0wdvkyfvdkYr&
Zmz&m;BuD;BuD; awmif;zl;z&m;? txkwfatmufu&m
ZmvkyfzdkYvJ r&a&awmif? EGm;xufqGD;od,ifh
ZmwfwpfNcdefu wpfrwf&/ vif;cGufwufeif;rS? ig;jym;tavsmfus
(ps)
psyGJrSm? vrGJxa&
psD;oifhrS&m? ukefpGefa&
psD;pum; empum;&m
psD;BuD;tpGefcuf? tavmhBuD; vif&cufaw
psD;BuD;au taumif;xifa&? toGif;BuD;au vSa&xifa&
(n)
nOfheufvD? pqDoJvD
nOfheufoef;acgif ppDarQmif
nOfhudkedefYvkyfeDa& ocdk;ydkifaoQmif
(w)
awmfovif;rdk;? cs>yrf;xdk;
awmfovif;rdk;ydkif? tpdk;r&
awmfovif;cGD;ydkif? aemufu wpfaumufaumufvdkufeDa&
awmfovif;ed? ykZGefoD
wpfazmif0g;? wpfvHk;eefYuefa&
wpfrdk;vHk;xGefa&? exD;rSef; errSef;rod
awmif;wwf rSwfwwf olawmfjrwf? ryD;ygvdk ol0efudk
wpfcgrjyef? tem*grf
awmif;qdk; yvHk;qdk;udk&m ypfEdkifa&? om;qdk;orD;qdk;udk rypfEdkif
wdkifrSm yufusduyfuyfvdkY
awmufwJhuyfuyfvdkY reDa*h

119

toQifpudE

12/ wHk;a[mif;udk azmf? atmufpzdk&a&? pum;a[mif;udkazmf &efp &a&


13/ wpfcgvdrf? vdrfoltjypf? ESpfcgvdrf vdrfoltjypf? oHk;cgvdrf vdrfcH&ol
tjypf
14/ wvif;vJyGJ? ykwfvJqGJ
15/ wpfeyfpmudk? wpfoufpmxif? cGD;tjrif
16/ wpfoufvHk;pm;a&uGrf;? or&mwpfjcrf;
17/ awmifxdk;&us? q,fawmif;BuJau? ig;awmif;&
18/ wDudk xHk;eefYwdkYa&ydkif
19/ wefauqD;? vGefauzD;
20/ wpfcgvmvJ rJjymykqdk;? wpfcgvmvJ rJjymykqdk;
21/ wpfoufpmudk rjrif? wpfxyfpmudk&m jrifa&
22/ wdkif;jynfrSmvJ ppfeefY rvGwf? vlrSmvJ tcspfeefY rvGwf
23/ wwJhajym vleefYroifh
24/ wHk;qdk;uawmif? rIdaygufod,ifh
(x)
1/ xGD;ypfvdkufaw ovdyfudkjyefNyD; aumufrrsdKAsm,f
2/ xdk;0g;rEkwfbJ wpfnOfhvHk;avSmfa&/ rdk;vJvif;a& ,if;urf;axmifh
3/ axmifudkum; rjrif? &mudkjrifa&
4/ xdwfudkacgufNyD;rS &Sdcdk;vdk tydkAsm,f
5/ xdwfykwfNyD; &Sdcdk;a&ydkif
6/ xra&acsmif;pD; vSLauvJ? abm&dyg wpfbl;zdk;r&
7/ xkwfrSmowf? avQmufrSmowf&m
8/ xrxkwf wpfzuf "m; wpfzufeefY ysmpm; ajcmufpm;eDpGm&m
(')
1/ a'goBuD;? cGD;eefYwl
2/ a'goBuD; t&D udk,fzdkY
3/ 'gOD;zromrSm? 'atmif0if idka&ydkif
4/ 'g;apmif;xuf? &Dapmif;xufaw

&cdkifbmompum;vrf;Tef

&cd k i f o m;BuD ; pmay

5/ 'a&mif;eefYqa&mif; xGduyfawydkif
6/ 'g;udkvJ wpfzuf&moGD;a&? pum;udkvJ wpfcGef;&majyma&
7/ 'bmcsdwu
f tmPmjyau? 'vmuvJ tmPmjya&
(")
1/ "m;vJxufod,ifh? eDvJ[dod,ifh
2/ "m;au"m;? 0g;au0g;
3/ "gwfcsif;cdkufrS? ewfcsif;BudKufaw
4/ "gwfwleHwl? qD;zuf,l
(e)
1/ EGm;NAD;&mrSm? jym&Gifh&GifhvdkY
2/ eDvJxGufod,ifh? "m;vJxufodoifh
3/ aemufusau? v'rSmtdk;? vlrSmtdk;
4/ ewfjynfudkjyau? cGD;zifudkjrifa&
5/ Edk;vlxcdk;? aqmufcwf&Gmydkif
6/ ewfudkarQmfcg? vlYtpm
7/ EGm;AdkUwufydkif? wpf&ufxufwpf&uf tm;jyvma&
8/ ElzdkYtp,m;a&? oDzdkYtp zsm;a&
9/ ESrf;wpfpdeefY qDrjzpf
10/ ewfMurf;udk ywfMurf;wdkufaw
11/ EdkUxpfyGm? &Dwpfym
12/ ewfawmfjymodk? csD;&yfapmuf,dk
13/ eysdK;oD;yD;a& bkef;BuD;rS? pmwwfaw
14/ edef0ifwl;qdkif;qm bDvl;vma&
15/ ewfq&mudk ywfq&m? ,Mwmudk yMwmq&mEdkifa&
(y)
1/ jynfwefy'jrm;wpfvHk;? csif;vufrSmwHk;a&
2/ Nydef;awmrSm? 'g;uuvdkY
3/ yprSmMuuftdyftdyfvdkY

120

121
4/
5/
6/
7/
8/
9/
10/
11/
12/
13/
14/
15/
16/
17/
18/
19/
20/
21/
22/
23/
24/
25/
26/
27/

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef

ay:pc&rf;oD;? eyfcsif;nD;
yJavSmfMum;? qm;nyfnyfvdkY
yef;wefa,miforD;? cswefa,mifjzpfw,f
yef;twGufaMumifh? 0pdwfjcrf;udk a*gif;xufwifa&
NydKif;wdkifjrKyfjrKyfvdkY? ppkef;jrKyfaw
yef;zJ'g;aumif; rudkif? vuform;tdrfaumif;redef
ig;azmufao ig;aumif;rpm;/
yef;zJoefvdrf? yef;xdrfa&Tcdk; (yef;xdrf&dk;? trda&Tudk wrl;cdk;)
yef;xdrfrwufcif? a&Tcdk;oifa&
ajymp&mr[d? ighr,m;0rf;BuD;a&vdkY ajyma&ydkif
yDomjrif a,mhxifz? yDomrjrif cGD;om;wkyfac:a&ydkif
yDrSmwpfoD;? eysdK;wpfcdkif? yifhulwpfr? usD;wpfom;
ykZGefjzL ig;r[kwf? orufpDvlrdkufr[kwf
ypuysm;? 0rf;urQm;
ajyma&cgvlydkif&Sifydkif? vkyfawcg wd&dpmefxufqGD;od,ifh
ydEJoD;cGHem;? EGm;&pf&pfvdkY
ysm;a&eefY0rf;csa&
ydkufaoabmfvm? azmufaoa*gif;xuf
jynfrSmtcsKyf? i0ufykwf
ykPm;EGm;a&mif;? vwaygif;
yifv,fyifpGyfydkif? xdkpGyfatpGyf
jynfudkrodAm&mPoD? rif;udkrodjA['wf
ajymedefpGmu ur|mef;bm0em? vkyfedefpGmu bdef;eefY*ifZm
yvDyvmxGufpGm xufrsm;zdkYod
ywfpmudk cGD;pm;rSjyefa&

1/
2/
3/
4/
5/
6/
7/
8/
9/
10/
11/
12/
13/
14/
15/
16/
17/
18/
1/
2/
3/
4/
5/
6/
&cd k i f o m;BuD ; pmay

122

(z)
zkwfvDa&iyd? [drSef;awmifrod
zkwfylrD;wdkufwdkufvdkY
zGJawmrSm &DoGefa&ydkif
zsmu&a&yDom? zsmudkjyefvcpGm&m
zsufawvJiusD;? ysifa&vJiusD;
zjyKwfauudk aMumufuraMumuf&GHUvdkY&m
zjyKwfauydkif? zdvD<um;wufvD
zjyKwf<uufpkwfrusef
zGwfurD;ausmif;jzpf? acsmif;ajrmif;rcHom?
uRefuoa*gif;jzpf? jynf&GmrcHom
zGwfydkifvQmESpfcGeefY
zGwfudkum;rwif? zGwfom;udkum; wifpm;a&
zdwfcsif;zdwf? udk,fhtdwfxJrSmzdwf
zsmvdyfacgif;? cGD;0if0ifvdkY
z&m;z&m;? wzefrsm;? z&m;udk,fwdkif? vljrifwdkif;udk rrmhEdkif
z&pdwGif;us
zkwfudkaMumufvdkY a,SmifumrS? o&JeefYvmwGda&
zif,m;pGmeefY? abmif;'GwfrSm ukvm;oDpGmeefY wwdusa&qdka&ydkifAsm,f
zJorm;csif;? aMumifvdrfwifzdkY r&Sma*h
(A)
AsdKif;acsmif; acsmif;vdkY
Al;xufzmrom
AHkr[kwf ywfr[kwf
Aef;jy jyvdkY&m
Avdpmewfpm wifzdkYawmif? ravmufod
Akwfokuwdkif;jynfrSm? qa&mif;'a&mif; rif;vkyfpGmxuf qdk;bdkYod/

123

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef

(b)
1/
2/
3/
4/
5/
6/
7/
8/
9/
10/
11/
12/
13/
14/
15/
16
1/
2/
3/
4/
5/
6/
7/
8/
9/
10/

bkef;BuD;vlxGuf wyGma,mh
bkef;BuD;csif; wumrac:a*h
bkef;BuD;ausmif;wuf? csacgif;eufaw
bkef;BuD;pqD? y&dwfraMumuf
bJOudk tp&Sma&ydkif
bdef;pm;rS? r,m;cspfaw
bk&ifr oeyfcg; ESdrf;&mrSm? ,ifr 0ifvl;a&ydkif
bm;bl[d,ifhqef[D,ifh? 'dkif;*sD[D,ifh? &D[d,ifh
bDcsyfwpf&m csxkwfaysmufvdkY vifr,m;&efjzpf&a&
bk&ifudkvJ? ,if&mxifa&
bDcsyfwpf&mydkif? zjzwfckefreDa*h (vavmhwufreDa*h)
bif;*sDrSmwpfcg? azmufusDusoda&
bk&m;rSwfvdkY udk;uG,fpGmrSm 0rf;yleefYusa&
bkef;BuD;pzdk0if? armif&Sifausmif;acgifwuf
bdef;pm;pdwful;ul;eDpGmydkif
bef'dbef'wf? ESzufuyf
(r)
jrwfarvm;ESif;cH? wpfodkufa,mha&
arsmufrSmtojym? 'Hk;rSmpnf& wpfjyjy
arsmufvufrSm? rD;p&&vdkY
ajrmufvufrSm? tojymqHk;a&
arsmufudkeef;wif? jynf&GmrtD;csrf;
arsmufydkif aMumufawjrif? NzJajcmufw,f
r[dawmifhw? [daMumifhMua&
rcsdvdkYoGm;MuJ? &,fa,mifxifa&
rpm;&bJ anmfcH? atmifAvrduH
rqdkifwpfqdkif uydkifom;? 'g;eefYdkif

11/
12/
13/
14/
15/
16/
17/
18/
19/

&cd k i f o m;BuD ; pmay

20/
21/
22/
23/
24/
25/
26/
27/
28/
29/
30/
31/
32/
33/
34/
35/
36/
37/

124

rdk;rjrifvDrjrifAsm,f
rsufpdxuf? 0S&m;rwif;
r[da*0rf;pm? [da*wef;qm
rsdK;Mum;opdrf;0if? ykyfMum;ecsD;0if
armifBuD;arwm? csD;arwm
r,m;udkowf? psD;udkjzwf
romvJw? omvJw
remvdkcscsm;zuf? emvdk'jyKwfzuf
rvmO EIwfawydkif rEIwfvDau? uif;ZGef; qdwfawydkif&m qdwfpm;vD
uwf
rpm;&pGmxuf? r0pGmucufaw
r,m;q&m? vifijym
rsufjzLqkdufvD? q&mBudKufvD
rif;BuD;tkef;oD;pm;pGmrSm? ivmatmifMum;u qdrfhqdrfhvdkY
r[dpGmxuf? rodpGmcufw,f
rzGyfaurjzL? rwla*r&
roufrom umvem
rma&opfvJ usdK;vG,fa&? wdkif;a&rdrmhvJ MuHvG,fa&
rw&mom; [efYzdkYtpm;? usm;rwHk;udk&m qGJvDzdkY
rMum;pzl; Mum;pzl;? qifyprSm eysdK;zl;
rif;Mwm;ighvif? bk&ifigha,Smuf? oabFmolBuD; igh0&D;
NrdKUom;uRef;a&muf? EGm;NcD&mrSm 'Hk;abmufaqmuf
rsufpdrSm&D em;rSmqD? 'EDrSmqm; 0rf;rSmysm;
ryD;csifa*r[d? rvm;csifa*rod
rsufESmr&? causmufus
rac:csifa*vGwfaw? rawmfcsifbJ rvGwf
>rD>rDcsif; NcDjrifa&
rif;Mwm;uRJ&DrSm? 0ifvm;ca&ydkif

125

toQifpudE

38/
39/
40/
41/
42/
43/
44/
45/

rdk;,dk0g;pGwf? vl,dk;ig;iwf
r,m;udkcspfau? vleefYr,Hk
r,m;udkrEdkifpDa*h? rif;udk rNydKifvDa*h
rkom;ryg? vuFmracsm
rdrmhrSm &uef;eefY? a,musfm;rSm pmwef;eefY? abm&dwfypfaw
rdwfxuf0ufjcif;? vlvifr,m;? rif;xm;Opm? rudkif&m
rjynfha&tdk;? abmifbifcwfaw
romwpfacguf? ausmif;q,fcg
(,)
a,mufcroDpGmeefY? iclpl;pGmeefY wwdusa&
,m;pGmrSm? vmjcpfawydkif
,if;olUpum;? av;ESifhpm;
a,musfm;BuH? oHvJhrxGuf
,Mwmaumif;? rif;avmif;awmifray:Edkif
(&)
a&mufrvufjcif;udk? rId[if;cl;cguyifhod,ifh
&ifavmufwifrS? cg;avmufusa&
&Drjrifcifuyif? avmyifha&
&DjrifrS avmyifha&
&Ja&usm;? ckwfrSmusa&
&Gmom;nD? EGm;cGufpm;
l;uGefaqmifvdkY? 0atmifpm;a&
l;uGefaqmifvdkY? tdrf&SdrSmcsD;pdkufaw
&pGmudkvJ rvdk? vdkpGmudkvJ r&
&DrSmtqHk;(wHk;)? ukef;rSmwpf0uf
&DavmifyGef;rSm? cGD;oD;jzef;a&
&efvdkcvdk atmufpzdk
&DrSmvJtdk;r[d? rif;rSmvJ trsdK;r[d

1/
2/
3/
4/
5/
1/
2/
3/
4/
5/
6/
7/
8/
9/
10/
11/
12/
13/

&cdkifbmompum;vrf;Tef
14/
15/
16/
17/
18/
19/
20/
21/
22/

&cd k i f o m;BuD ; pmay

1/
2/
3/
4/
5/
6/
7/
8/
9/
10/
11/
12/
13/
14/
15/
16/
17/

126

&efudkqdk? N*dKoGD;vdkY&meDa&
&SufpeefY? bm,Dac:a&
&cdkifZmavmufajzmifhajzmifh? csif;aumufpGmavmuf&m[da&
&cdkifrSmr,m;? atmufom;rSm z&m;udka&Tqifa&
&cdkifaysmfa* ykvif;eefY? ukvm;aysmfa* aw;jcif;eefY
&mudk&mjrifa&? axmifudkum; rjrif
&Dr[da&uef? qefr[da&pyg;? w&m;r[da&rif;? tpd;k r[da&rD;ydik ?f ZmvJ
toHk;rus
a&m*grsm;tm;BuD; a*vJroDEdkifAsm,f? <uD;xltm;BuD;a*vJ rylEdkifAsm,f
HI;wHkjrwfwHkwpyfukef? r,Hkauprf; jymusvrf;
(v)
vlrsm;a*? csD;rsm;a&
vysufqGrf;wif? vysif;qGrf;qkwf rvkyfa*h
vlajzmifhpdwfwdka&
vlwnfusif? rcifvDa*h
vrGJ? ewfjrifa&
vleefYaygif? aumufnif;aygif;awmif raumif;
vlray:cif? csD;ay:a&
vludkcghpyfau? uRefpdwfaygufaw
vlajympum;eefY? cGD;a[mifa&
vlra&mufjrifhrdk&fawmif? cGD;ra&muf tdyfarmufacgif
vlydkifoQifydkifAsm (vlvJr[kwf oQifhvJr[kwf)
vlra&mufod? uwdk;oda&
vl&wwf0wfaua&T? qif;&Jom; 0wfauBuD; xifa&ydkif
vlcsD;eefY 0ufrGD;pyfpGm&m
avmif;twdkavSmfcufaw? vltwdk tajymcufaw
vm;vD&mrSm? aMumifeHYom
vkyfpm;a*rdk;acgif? cdk;pm;a*cGD;a[mifa&

127
18/
19/
20/
21/
22/
23/
24/
25/
26/
27/
28/
29/
30/
31/
32/
33/
34/
35/
1/
2/
3/
4/
5/
6/
7/
8/
9/

toQifpudE
vufomjrif? vufonf;&Snfa&
vJpGmudkwpfcg? zdaxmif;oda&
vufoJudkqdwfau? vufxdwfema&
vufndK;raumif; vufndK;udkjzwf? vufrraumif; vufrudk jzwf
vdyfMuHKpGm? vdyf&moDa&
avmif;uajcmufvH? aygif;ajcmufvH
vrf;udkxm;vdkY? aMumif;uvm; a&vlpm;&m
vl&Gmvm; EGm;w&m;yg? vltdrfvm; om;pum;yg
vufyHyifrSm Z&ufususvdkY uRuRwfdkufeDa&
v y uvefYydkif tcGef&m
vIyfwdkif;vnf; EIwfr&? avmhwdkif;vJ MuHr&
vldk;ocsKif;rSm
vlysdKydk;au vrf;udkavQmufaw? 0gBuD;ydk;au tdrfudka&mufaw
vlrsm;iBu;D ? itkypf m;cg t oHrMum;? id;k icH;k r? wpfaumif&w*sm*smeefY
vnf&mrSm? yifumtxufubk
vy vus,f? rvkyfeDa*h
vludkraumif;? rMuHaumif;? raumif;udk,frSm NAD;vdkY0ifa&
vlyg;u tyfwpfacsmif;,lau? ud,
k yhf g;u aygufqed w
f pfvufaysmufaw/
(0)
0g;wpf&mvlwpf&m
0ufrsufESm? wkwfrMunfhEdkif
0r&SdbJ? 0drvkyfvDa*h
0ufxD;tm;udk;? rvkyfvDa*h
0uif;yl? &ylususvdkY
0ufom;uifarmifaoQzdkY? iajcmufvSef;usuef;zdkY
0ufeyif;pG,f? tm;udk;rdvdkY tdrfjymusa&
0denf;wwfau? Muufowfpm;a&
0gacgifvrSm jrpfrSmvJ vIdif;wpfvHk;avQmha&? NrDBuD;vJ N*dK;w0yfpm;odGa&

&cdkifbmompum;vrf;Tef

128

10/ 0ufom;rpm;? 0ufa&aomufaw


11/ 0D;rSm wpfoufouf? yg;rSm wpfMuwfMuwf
(o)
1/ od&modpD? rjrifpDa*h
2/ ocdk;vufu? o0Sufvka&
3/ opfESpfyifMum; 0g;cspfaw? tdrfwGif&efrsm; {nfhyspfaw
4/ oDzdkYEGm;? awmp a,mifa&
5/ oD&moDa&? 0rf;usrwdwf
6/ oDvca& om;vJtvSy? vGwfvca& ig;xJtBuD;oef
7/ om;oDvifqHk;? ukefHI;<uD;wif? vdkvifr& olawmfr
8/ oHudkcGufvdkY rJom;rwwf? &DudkcGwfvdkY t&mrjrif
9/ om;orD;raumif;? rdbta*gif;udka&mif;
10/ oabFmysuf&mrSm csdKifaygif[if;a&mif;? rrSDAsm,f
11/ oQifBuD;vmvJowf? oQifaoQvmvJowf
12/ ocdk; wnOfhtdyfysufau? tdrfom;q,fnOfh tdyfysufaw
13/ ocdk;r,m; ridk0efU
14/ olUtdk;eefY olUudkxdk;a&
15/ odMum;rif; jrm;oHk;pif;eefYu,fvdkY awmifr&a&om;
16/ odMum;vufcs? ewfvufcs
17/ opfMum;0g;yspfrvkyf&
18/ oGm;eefYqHyif? tnDr[D (teDr[D)
19/ olrsm;twGuf? ig;0uf0rf;us
20/ oDa&vludk&m vdrfvdkYr&? &Sifa&vludk wpfcgr& wpfcg&a&
21/ owdrrla*? qifudkvJ? cvkyfwdkufaw
22/ opfBuD;trsuf? jyifudkrxGuf
23/ oHk;vifajymif;a& rdrmhvJvifrNrJ? oHk;ausmif;ajymif; bkef;BuD;vJ ausmif;
rNrJ
&cd k i f o m;BuD ; pmay

129

toQifpudE

24/ oNyDuefrSm oBuFefususvdkY? edefYvJ wa&mif;a&mif; nOfhvJwa&mif;


a&mif;eefY
([)
1/ [a&oduyif? vQmaoQudkjrifpGm&m
2/ a[mifa&cGD;vJrudkuf? BudK;a&rdk;vJr&Gm? NidK;a&vifvJ rowf
3/ [efudk,fzdkY? rmefolzdkY
4/ a[mif;avmif;xdkif edefNyD;a*? aygifay:ay:a&vdkY oa&mfedefa&ydkif
(t)
1/ tN*dKrEdkif? e&Gufudkif
2/ tzoQpfaomif;? om;udk;aomif;
3/ tdrfrSmvSDum;? avmif;rSm{&m? vSnf;rSm0ifdk;
4/ tzxuf? om;a&wpfvBuD;a&
5/ tBuDpyfoef? &efjzpfaw
6/ tBuDpyfeefY? usifjzpfaw
7/ tl;udkESif;awm wdk;wdk;vdkY
8/ tl;veyf? aiGwrwfawmifpdwfurSwf
9/ tl;pHk; zrf;zrf;vdkY
10/ tl;q,fcGef;ajymwpfcGef;rSefa&
11/ tajymrSmykyfavmufdkifavmuf? tvkyfrSm opfyGmawmifrjynfh
12/ t a&e a&ydkifjyifvdkY tludkEIwf,lzdkY
13/ tarmifvJa&muf ighEGm;aysmuf? tarmifocdk; ighr,dk;
14/ toHaMumifh zm;oDa&
15/ trdudk;&Gmv,fa*? orD;q,f&Gmv,fzdkY
16/ tdrfrSm[da&EGm;vJ*kwfyD? vma&EGm;vJ*kwfyD
17/ tewvJ udk,fr[kwf? ZmwforvJ tysdKr[kwf
18/ tvkyfr[d? aMumifudk&DcsdK;a&
19/ tkef;rSm tojymuyfuyfvdkY
20/ tm;BuD;&m? tmygwfrvm

&cdkifbmompum;vrf;Tef

&cd k i f o m;BuD ; pmay

21/
22/
23/
24/
25/
26/
27/
28/
29/
30/
31/
32/
33/
34/
35/
36/
37/
38/
39/
40/
41/
42/
43/
44/
45/
46/
47/
48/

tm;emvdkY 0rf;BuD;a&
tnD[d&m? ,iftHka&? tysdK[d&m vysdKvm;a&
t&Sufr[D? BuJpDBuJpJ
taqmufxuftarmufoefa&? uRefa,z"m;
t&dyfjyvdkYawmif? taumifrxif
tdk&mtdka& N*dKrusdK;
taESmifhrvGwf toGm;rvGwf
tuGyfwpfcsuf vufwpfcsuf
tdrftdka*axmuf? vltdkaomuf
tm;rem yg;rusdK;? a,mufcrudk ezm;xdk;
tm;emuGefaqmifvdkY? 0atmifpm;a&
tdk;rvHka* tHkyGifha&
temrsm;a*oD? NrDrsm;a*<uD
twdkUrcH? a&TyZGefydkif
t0DrpDau? rdk;BudK;ypfawvwf
tdyfuGefaqmif vludk? tEId;&cufaw
tdrfuvqGD;? armif;umBuD;a&
twwfBuD;vdkY? bvl;jzpfaw
tvSqif? arsmufjzpfaw
t&dyfroda&*sD? usm;pmjzpfaw
tpm;rpJ? t0wfvif;MuJ
tpm;taomuf rD;a&mifawmuf? 0wfygvD& AvDayguf
tom;xJu avmufjzpfaw
tvSLwpfck vkyfa*? ydwmwpfa,mufjzpfaw
tyifrSmvJ tESpfeefY? vlrSmvJ tcspfeefY
tl;owfvdkY tjypfr&
taygifqdk;a*? tbdk;rwef
toGm;[drS tvm[da&? tyD;[drS t,l[da&

130

131
49/
50/
51/
52/
53/
54/
55/
56/
57/

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef

132

1/ iref;

tom;vdkvdkY tdk;awmif;a&
tyGifhaumif;a* wpfcuf? tqif;aumif;a* wpfEG,f
tdrf&Sifraumif;? tdrfraumif;
tvdkuHkwHk tMuHvdk&if;
tjyifAef;udk&mjrifa& (twGif;yl vlrod)
tjyifurmefyga,mif? 0rf;xJu ylcsdylcsd
tpdrSmwpfcg? tqefxGufoda&
toQifaumif;rS? uRef0rf;0a&
todacgufcuf? t0ifeufaw/

iref;qdo
k nfih g;rSm aMumufrufz,
G af umif;aom ig;wpfrsKd ;jzpfNy;D ? tqdyf
tawmufjyif;um nDeHUvnf;jyif;ojzifh vlwdkif;rpm;Muay/ NrdKUom;rsm;u
,if;ig;rsm;udk uRef;om;(awmom;)rsm;om pm;Muonf[k ESdrfhcsNyD; uRef;om;
iref;pm;[k wifpm;ajymqdkcJhMujcif;jzifh aemifwGif uRef;om;iref;[l wifpm;
ac:qdck MhJ ujcif; jzpfonf/ awmom;NrKd Uom;[l aoG;cGaJ opepfwpfcyk if jzpfonf/

2/ qzGwf
ig;rsm;udk wm&SnfcHatmif qm;jzifhe,f ig;qrm jyKvkyfxmjcif;jzifh
,if;qm;ig;\ tom;rsm;onf e*dktom;ESifhrwlawmhbJ Murf;wrf;aejcif;udk
tpGjJ yKNy;D tMuifow
l pfO;D wpfa,muf tusi?hf tajymtqd?k trlt&m? taetxdik f
rsm;onf Murf;wrf;,kwfrmojzifh xdkolrsm;tm; ykwfqm;e,fxm;aom
ig;qyGwftom;rsm;vdk Murf;wrf;onf[k wifpm;ESdrfcs vlqyGwfac:qdkMujcif;
yif jzpfonf/

(14) &cdkifwifpm;ac:aom
pum;pkrsm;ESifh &Sif;vif;csuf

3/ jymawmif;&Guf

wdkufdkuf'Jh'dk;rajymbJ wifpm;ajymavh&Sdaompum;rsm;udk ygVdpmaywGif


Oypm[k ac:onf/ xdkwifpm;ac:aompum;rsm;rSm vlwpfOD;wpfa,muftm;
udk,ftrlt&m? EIwftrlt&m? pdkuf? oGifjyifvuPmrsm;tm; wifpm;ac:a0:
jcif;rsm;? bkd;pOfabmifquf rsdK;dk;t& wifpm;ac:qdkjcif;rsm;? wpfcsdefu awm
om;? NrdKUom;[l cGJjcm;pdwf&Sdxm;cJhMujcif;jzifh NrdKUay:vlwef;pm;rsm;u awm&Gm
om;rsm;tay: Iwfcswifpm;ac:qdkMujcif;rsm;vnf; &Sdygonf/ a&SUtcgu &cdkif
wGif wpfOD;ESifhwpfOD; qJ&JajymqdkMu&mwGif txl;npfnrf;aom pum;rsm;ESifh
qJqdkavh r&SdMuyg/ azmfjyygwifpm;ac:qdkMuaompum;rsm;t& wpfOD;udkwpfOD;
wifpm;ac:qdMk ujcif;yif jzpfonf/ odaYk omf txufwiG af zmfjycJo
h nft
h wdik ;f ajym
dk;ajymquf&Sdom ajymqdk&SdMuaomfvnf; ZmaMumifh ac:qdkjcif;jzpfonfudk
rodolursmojzifh udk,fhpumudk,frodaom pum;rsm;jzpfaeyg &Sif;vif;azmf
jyvdkufjcif; jzpfygonf/

tvGeq
f if;&JrjJG ymaom olwu
Ykd w
kd ifpm;ajymqdMk ujcif;yif? OD;ykn\ umu
0vd,0wK armifESHESpfOD;wdkYonf tdrfOD;wGif t&Sifuyrax&f&dE qGrf;&yf
aomtcef;wGif ]]umv0vd,? rGJjymusarmifESH? pHMuonftdrfOD;}} [k a&;pyfxm;
aMumif; awGU&ygonf/ ajymqdkonfrSm rD;avmif wefzdk;r&SdawmhbJ usef&Sdaom
t&mjzpfonf/ ,if;toHk;r0ifaom jymawmif;udk &Gufaeonf[k qdkvdkygonf/
wpfpHkwpf&mr&Sdawmhojzifh jymawmif;udk &Gufaeonf[k EIdif;,SOfajymqdkMujcif;
yif jzpfygonf/

4/ uGypf ;l

&cd k i f o m;BuD ; pmay

&cdkifpum;jzifh vuform;wdkY opfwdkYudk xdk;azmuf&mwGif toHk;jyKaom


vGefBuD;trsdK;udk uGyfpl;[k ac:ygonf/ uGyfpl;ESifh opfrsm;udk xdk;azmufouJhodkY
wpfpHkwpfOD;onf vlwpfa,mufESifhwpfa,muf cdkuf&efa'gojzpfap&ef Mum;wGif
xdk;azmuf wdkufqGay;aomolrsm;udk vluGyfpl;[k wifpm;ajymqdkMujcif;yif
jzpfonf/

133

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef

134

5/ tif;ykwf

9/ *dik ;f pwkwf

tom;rnf;aomolrsm;udk ,if;ol\ tom;rsm;onf tif;ykwfxrif;


(icsw
d x
f rif;)ta&mifvkd rnf;jymaeonf[k EIid ;f ,SOv
f suf vltif;ykw[
f k wifpm;
ajymqdkMuaompum;yif jzpfonf/

um;orm;avmurS jyefxGufvmaompum;wpf&yfyif jzpfonf/ umudk


tay:u EId;r&ygu oHudkif;ESifhwkwf EId;&ojzifh pufcvkwfESdyfNyD; tvdkvdk
EId;r&bJ oHudkif;tul&rS EId;onfudk yHkEIdif;um tMuifolwpfOD;wpfa,mufonf
Zmvkyfief;&yfwGifrqdk yifudk,f? PfpGrf;? ZGJ? owdESifh vkyfaqmifjcif;r&SdbJ
tpOftNrJ wpfjcm;wpfa,muftm; tultnDawmif;qdkjyKvkyfwwfoludk vl*dkif;
wkwf[k wifpm;ajymqdkMujcif; jzpfonf/

6/ udik ;f jzwf
tudik ;f tcufrsm;udk ydik ;f jzwfxm;aom opfyifwrYkd mS toD;? tyGi?hf t&Guf
rsm;uif;um? iHk;wdwdjzpfae MunfhIraumif;aomtoGifudk aqmifaeygonf/
,if;odkYyif wpfcsdKUvlwdkYonf pum;ajym&mwGif tajymcH&aom wpfzufom;wdkY
tcH&cufatmif iHk;wdwdajymavh&SdMuygonf/ ,if;odkY pum;tqDtaigrwnfh
aom iHk;wdwdopfyifESifh yHkEdIif;vsuf vludkjzwf[k wifpm;ajymqdkMujcif;yif jzpfyg
onf/

10/ tm'g? e*sm


tm'gqdkonfrSm tdEd,pum;wpfckjzpf&m ykvif;0ufudkvnf;aumif;?
xuf0ufaom tav;csed u
f v
kd nf;aumif; ac:onf/ tMuifow
l pfO;D onf tvGef
tonf/ eonfudkqdku ,if;vludk vlv,fwpfa,muf(0g) omrefvlwpfa,muf
\ todtvdrmxuf0ufom&Sdonftjzpf owfrSwfvsuf tm'g[k ac:qdkjcif;
jyKavonf/ ,if;avoHt& eonfukd e*sm[k wifpm;ajymqdMk ujcif;yif jzpfonf/

7/ yifxufajcmuf
opfyifwpfyifonf rvJrNydKbJ wpfckckaMumifhyif axmifaooGm;um
wpfppa&mif;vmNyD; ajcmufaoGUpdrf;vef;pdkajyrI r&SdEdkifawmhbJ yifaxmif
ajcmufa&mif;vmovdk tMuifolwpfOD;wpfa,mufonfvnf; wpfckckaom
a&m*ga0'emaMumifh oGm;&if;? pm;&if; aoG;om;rjzpfawmhbJ wpfpwpfp
tiftm;qkw,
f w
k v
f mNy;D ydeBf uKH vmaomolrsm;udk ,if;yifaxmifao a&mif;ae
aomopfyifvdk yifxufajcmuf[k wifpm;ajymqdkMujcif;yif jzpfonf/

11/ [u&u
D saoQ
vHk;aphywfaph t"dym,fay:vGifatmif &Sif;jy&ef tawmfcufcJaom
pum;wpf&yf jzpfygonf/ pum;rSm trsm;tm;jzifh rdef;rBuD;rsm;u (a,musfm;
uav;) uGavaoQwdkYtm; ukPma'gojzifh qJqdkaompum;wpf&yf jzpfav
onf/ vlysufuav;? vlrdkufuav;[k qdkvdkonf/ tysuftacsmfEdkifvSonf[k
qdkonf/ ,if;[u&DusaoQ[k qJqdkonfrSm qJolwGifvnf; a'goryg? tqJcH&
oluvnf; a'gorjzpfbJ tNyHK;rysuf cHEdkif&nf&Sdom wifpm;ajymqdkaom pum;
pkwpf&yfyif jzpfonf/

8/ *d*;l pm;
t&SifOD;OwrtpxGifcJhaom pum;wpf&yfjzpfonf/ OD;Owr\ EdkifiHa&;
w&m;yGJwGif &JtzGJU0ifrsm;onf wm0ef0w&m;t& txufrScdkif;aponfhtwdkif;
q&mawmf\ a[majymcsufrsm;udk a&;rSwf&ef t&yf0wf? t&yfpm;rsm;ESifh vQdKU
0Sufa&muf&Sdavh&Sdygonf/ ,if;acwftcsdefwGif ykvdyfwpfOD;\vpmrSm 8-usyf
8-rl;om &&Sdao;&m q&mawmfonf rdrdw&m;yGJwGif vQdKU0Sufa&muf&Sdaom &Jrsm;
udk wrifwum avSmifajymifonfhoabmjzifh &Spfusyf*Pef;wdkY * i,fAsnf;odkY
ajymif;um (8d^-8l;rS *d*l;[l)ajymqdkum &Spfus,f&Spfrl;pm;udk *d*l;pm;[k ajymif
avSmifwifpm;ajymqdkcJhaom pum;yif jzpfonf/

12/ vDwiwf
tvGefydefcsHK;aomolrsm;udk avwdkufHkESifh vJusoGm;rwwfoabm
wifpm;xm;jcif;jzpfonf/ vDwcwf? vDwwdu
k [
f k qdv
k o
kd nf/ vDwcwfrS vDwiwf
[k tac:ajymif;vmaom pum;pkwpfckyif jzpfonf/ wpfenf; av0ifavIduf?
avSLwpfcgcefYavmufom tiftm;&Sdonfhoabm[k ,lqEdkifonf/
&cd k i f o m;BuD ; pmay

135

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef

136

13/ eEGi;f bl;arSmufw,f

18/ iydik ;f udik ;f wif

&cdkifpum;jzifh vdrfnmonfudk 0gonf[k ac:onf/ ,if;aMumifh wpfpHk


wpfa,muf vdrfnmajymonfudk eEGif;bl;arSmufonf[k ajymqdkMujcif;rSm eEGif;
(qEGif;)onf t0ga&mifjzpfojzifh 0gonf[k wdkufdkufrajymbJ wifpm;ajymaom
pum;wpf&yf jzpfonf/

rdk;vukef v,fuefoif;rsm;wGif a&crf;ajcmufcsdef? ig;rsm;onf tjcm;


wpfzufwGif a&eHY&ojzifh ckeful;avh&Sdygonf/ ,if;tcsdefwGif vlrsm;onf
ckefwufaeMuaom ig;rsm;udk "m;ESifhvdkufckwfMu&mwGif wcsdKUig;rsm;rSm 2-ydkif;
jywfoGm;NyD; uefoif;ay: aygufa&mufvsuf&Sdaeaom tyifrsm;wGif wif&Sdae
ojzifh ,if;odkY a&wGifvnf;rus? ukef;wGifvnf;rwif? opfudkif;ay:wGif
wifaeaom ig;ydik ;f rsm;udk tMuifow
l pfO;D wpfa,mufonf ynmoif&ef touf
t&G,f&Sdygvsuf ynmvnf;roif? 0rf;a&;twGuf tajccHynm rvHkavmuf
rjynfhpHk? vufrIynmvnf; rvkyfwwfbJ [dkrus'Drus &cdkifvdk Z*dk;Z* jzpfae
onfudk ig;ydkif;udkif;wifaeonfESifh yHkEIdif; ig;ydkif;udkif;wif[k wifpm;ajymqdk
Mujcif; jzpfonf/

14/ t&dyrf us
wpfpHkwpfa,muftm; wpfpHkwpfckrSrod&Sd? t&dyft>rufrS rusonfudk
wifpm;vsuf? taumiftxnfudk rqdkxm;bd? t&dyftjcnfudkrQ rxifrjrifonf
[k qdkonfudk t&dyfrus[k ajymqdkMujcif;yif jzpfonf/

15/ r,lr(odrYk [kw)f ewfaumif;


&cdkifwGif ewfuawmfrdef;rrsm;udk ewfaumif;r? a,musfm;rsm;udk
ewfaumif;[l ac:qdkMuonf/ rdef;rvsm? *ef'l;rsm;udkvnf; ewfaumif;[k
ac:Muonf/ ZmaMumifhqdkaom rdef;rvsmrsm;rSmvnf; ewfuawmfrsm;vdk
uEGJUuvsaewwfMuojzifh jzpfonf/ ,if;ewfr? ewfaumif;rudkpGJ &cdkifjynf
wGif emrnfxif&Sm;aom r,ljrpfapmifhewforD; (&cdkiftac: r,l&Sifr)tm;
qufpyf,loGm;cg r,lr ewfaumif;[k wifpm;ac:qdkMujcif; jzpfonf/

19/ AD&yS w
f &mr
AD&Syfw&mqdkaom ig;trsdK;rSm awmfawmfESifhraobJ? tvdkvdkae&if;
vIyf&Sm;aewwfojzifh vQyfay:avmfvDaom rdef;rtm; ig;ESifhwifpm; wifpm;
ajymqdkMujcif; jzpfonf/

20/ *siyf ifum


*sifrSmxdk;vdkufonfh csufcsif;? yifumrSm cvkwfESdyfvdkufonfh csufcsif;
vnfywfaeouJhodkY tMuifolwpfOD;wpfa,mufonf Zmt&mudpwGifrqdk usif
vnf vnfywfonfudk wifpm;NyD; ajymqdkjcif;yif jzpfonf/ vnfonfudk &cdkifvdk
rTdefYonf[k ac:ygonf/ tvGefvnfywfaomolrsm;udk BudK;rygbJ rTdefYa&*sif
[l ajymqdkMuygonf/

16/ abmufuwwf
ae&mwumwdkif;wGif rqdkifvnf;ajym? qdkifvnf;ajym? rodvnf;ajym?
odvnf;ajym? pum;wdkif;wGif wwfodem;vnfoa,mif 0ifa&mufpyfpk ajymqdk
wwfolrsm;udk pum;wwf? abmufuwwf[k wifpm;ajymqkdMujcif; jzpfonf/

17/ acgif;aygif;uRwf
a&S;acwf &cdkifvlBuD;rsm;onf toufav;q,fausmf ig;q,fcefYqdkvQif
acgif;aygif; tNrJaygif;avh &Sdygonf/ odkYaomf aoaocsmcsmaygif;onfr[kwfbJ
jzpfuwwfqef; ywfxm;jcif;jzpfvQif tay:odkY enf;enf;armhMunfhygu acgif;
aygif;uRwfusavh &Sdygonf/ ,if;aMumifh acgif;aygif;uRwfusavmufatmif
armfMunfh&aomtjrifhudk cefYrSef;NyD; acgif;aygif;uRwfjrifhonf[k owfrSwfajym
qdkMuaom pum;pkwpfck jzpfonf/

21/ vufcwfrus
&cdkifrkefYwDonf rkefYvkyfaqmif;onfrsm;wGif [if;&nfcwf&ef tHk;rIwf
rmvmcGH) i,fi,fwGif 0g;jcrf;udk vufwpfudkifwwfvsuf jyKvkyfxm;onfudk
&cdkifvdk cufcwfrus[k ac:ygonf/ a&mif;aomolonf pm;aomufolrsm;ae
rem;wrf; [if;a&cwfae&ojzifh vufcwfudk vufurcsbJ&Sdonf yHkEIdif;
&cd k i f o m;BuD ; pmay

137

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef

138

ta&mif; t0,faumif;onf? pnfpnfum;um; jzpfaeonf/ (wpfenf;) ta&mif;


aumif; vufrvnfEikd jf zpfaeonfukd vufcwfrus[k wifpm;ajymqdMk ujcif;yif
jzpfonf/

yHkEIdif;ajymqdkMujcif;yif jzpfonf/ ,if;aemuf tMuifolwpfOD;wpfa,mufonf


tdwfxJrS aiGrsm;udkpdkufxkwfvsuf t&rf;rJhauR;arG;pm;aomufaeonfudkvnf;
abmufomuseDa&[k wifpm;ajymqdkMujcif; jzpfonf/

22/ &Dra&m

26/ oHoydwf

EdkUa&mif;pm;aomolrsm;onf rdrdwdkYEdkUwGif a&a&ma&mif;avh&SdMuojzifh


rppfreS o
f nf?h EdUk ursm;avonf/ ,if;aMumifh a&mif;0,frI jyKvyk &f mwGif a&mif;ol
u rdrdypnf;trsdK;rSeftppfjzpfaMumif; ajymqdk&mwGif a&rygaom EdkUppfESifhyHk
EIdif; &Dra&m[k wifpm;ajymqdkMujcif; jzpfygonf/

bkef;BuD;ausmif;om;rSwpfqifh ausmif;rS&GmodkY jyefYESHUvmjcif; jzpfonf/


a&S;acwfu bkef;BuD;ausmif;om;rsm;wGif oydwfrsm;ESifhpm;avh &SdMuygonf/
oHoydwfrSm dk;dk;oydwfxuf BuD;ojzifh qGrf;vnf; trsm;0ifygonf/ xrif;
pm;&mwGif tpm;Bu;D aom ausmif;om;onf ,if;oHoydwu
f rkd S a&G;,lpm;aomuf
ojzifh tpm;BuD;aom ausmif;omtm;? oHoydwf[k wifpm;ac:qdk&mrS &GmodkY
ul;vmum tpm;BuD;aomolrsm;udk oHoydwf[k ac:qdkMujcif; jzpfonf/

23/ tpdr;f (N*rd ;f )


t*Fvdyfpum;rS wdkufdkufbmomjyefay;qdkMuaom pum;yif jzpfonf/
kd nf;aumif;
Oyrm t*Fvyd pf um;wGif jrif;dik ;f udk (Green Horse) [k ac:onfuv
Green rSm tpdrf;a&mifudkvnf; ac:qdkygonf/ ,if;aMumifh vlxl;vlqef;ponf
wdkYudk vlpdrf;? tpdrf;N*drf;[k ac:qdkMujcif;yif jzpfygonf/

27/ vif;jyefrom;
t"dym,frodaomolrsm;taejzifh emusOf;zG,f&m[k odrnfr[kwfaomf vnf;
em;vnf a omol r sm;tzd k Y u m; tvG e f e musnf ; zG , f & mpum;yif jzpf o nf /
nvHk;aysmuf eHeufvif;rS jyefvmojzifh vif;rSjyefvm vif;jyefr[k ac:qdk
aom rdef;rrsm;? rdrayg? rdr&Tif? jynfwefqmrom jzpfonf/ ,if;aMumifh &cdkif
vdk bADrom;wdu
k f u
kd rf qJbJ oG,0f u
kd v
f suf vif;jyefrom;[k ajymqdak ompum;
wpfckjzpfonf/

24/ &m0ifa'g
t&uftrsm;aomufEdkifaomolrsm;udk wifpm;ajymqdkaom pum;yif
jzpfonf/ a'gqdkonfrSm pnfhtdk;BuD;udk qdkygonf/ a'gBuD;wGif a&xnfh
awmfawmfEiS hf rjynfEh ikd o
f uJo
h yYkd if tMuifow
l pfO;D wpfa,mufonf awmfkH wefkH
aomuf rrl;ojzifh olUcEmudk,fwGif &m0ifa'gvdk t&ufawG xnfhEdkifonf[k
yHkEIdif; wifpm;ajymqdkMujcif;yif jzpfygonf/

28/ oH;k yGm


&cdkifwGif av;yHkwpfyHkudk wpfyGm? xuf0ufudk odkufcGJ? av;yHkoHk;yHkudk
oHk;yGm wpfodkuf[k owfrSwfMu&mwGif 50d-om;ydm ydmcGJ? 75-usyf
ydmoHk;yGm[k ac:ygonf/ tMuifolwpfOD;wpfa,mufonf pdwfaumif;pGm
rESHU? &cdkifvdk cykwfqGD cykwfoGwf? jrefrmvdk l;aygaygvlrsm;udk vlaumif;jzpf&ef
av;yHkwpfyHk(wpfyGm) vdkao;ojzifh oHk;yGm[k wifpm;ac:qdkMujcif;yif jzpfonf/

25/ abmufom
&cdik pf um;jzifh *Hek t
D w
d u
f kd qmvmtdw[
f
l vnf;aumif;? abmufom[l
vnf;aumif; ac:Muygonf/ abmufomrSm abmfqmqdkaom tdEd,pum;
rS qif;oufvmaom pum;wpf&yf jzpfonf/ pum;pkrSm zJorm;avmurS
qif;oufvmaom pum;wpf&yf jzpfonf/ abmufomwGif aiGtjynfhxnfhvsuf
vdkoavmufxkwf,loHk;pGJaebdodkY tMuifolwpfOD;wpfa,mufonf zJ'dkifcHNyD;
t&rf;rJh avsmfaeojzifh abmufomwGif aiGtjynfhxnfhNyD; xkwfay;aeonf[k

29/ vlwnfusif
Muufaxmiforl sm;onf vufowfarG;xm;aom wnfMuufrsm;ESihf awm
Muufrsm;udk zrf;,lavh&SdMuygonf/ ,if; wnfMuufrsdK;udk wnfusif[l ac:Mu
&cd k i f o m;BuD ; pmay

139

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef
33/ Aef;jya&

ygonf/ tMuifol wpfOD;wpfa,mufonf wHpdk;vufaqmif,laomfvnf;


aumif;? &mxl;&mwef wdk;wufa&;twGuf rsufESmvdkrsufESm& vkyfaomf
vnf;aumif;? ud,
k v
hf rl sKd ;ud,
k b
hf momudk rcifw,
G b
f J opmazmufcg trsKd ;bmom
epfemap&efjyKvkyfaom vlrsdK; EdkifiHopmazmufrsm;udk Muufrsm;wGif wnfusif
ac:ouJhodkY wnfusif[k Iwfcsac:qdkaompum;wpfckyif jzpfonf/

aps;a&mif;olrsm;onf rdrda&mif;ukefrsm;udk jrifEdkif&ef Aef;awmif;? Aef;cH


rsm;wGif cif;usif;jyoavh&SdonfrS qif;oufvmjcif;yif jzpfonf/ tMuifol
wpfOD;wpfa,mufonf rdrdwGif&Sdonfh 0wfpm;wefqmypnf;rsm;udk vlwumtm;
jrifatmifjyoNyD;? <um;0ifhwwfonfudk ukefa&mif;olrsm; Aef;awmif;? Aef;cHxJ
wGif jyoouJhodkY jyoonf[k Aef;awmif; Aef;cHudktpGJjyKum wifpm;ajymqdkMu
jcif;jzpfonf/

30/ abmif;aZmufwufaw? tm*gvDaqmifa&


,if;pum;rsm;rsm pGefYvTwfxm;jcif;rS qif;oufvmaom pum;pkrsm;yif
jzpfyg \onf/ pGefjzwfMu&mwGif jywfaompGefonf &cdkifvdk vGefaompGefonf
wpfcg wpf&aH tmufrS avwdu
k cf wfNy;D tay:odYk ajrmufwufomG ;onfukd &cdik v
f kd
abmif;aZmufwufaw? tm*gvDaqmifa&[k ac:ygonf/ tMuifol wpfOD;
wpfa,mufonf rdrde*dk&Sdonfh pD;yGm;a&;tajctaeaomf vnf;aumif;? &mxl;
&muef wdk;wufoGm;aomfvnf;aumif;? rdrd'Hk&if;b0udk rawG;awmhbJ *kPf
"ewufcg &cdkifvdk rdk;rjrifvDrjrif jrefrmvdk atmufajcvGwfoGm;onfudk wifpm;
ac:qdkaom pum;pkrsm;yif jzpfygonf/

34/ aAmif;'ifacs
q,fausmfywf0ef;usif &Sifvdifjyeft&G,frsm;udk ac:ygonf/ xdkt&G,f
ywf0ef;usifrSm &SifomraP jyKvkyfavh&Sd&m &SifvdyfjyefvQif acgif;wHk;(*wHk;)
udk a*gif;aygif; aygif;xm;onfudk tpGJjyKNyD;? aAmif;'ifacs[k ac:jcif;jzpfonf/
a&S;&cdkifwGif "avhxHk;pHwpf&yfrSm axmifrSvGwfvmaomolrsm;onf a*gif;&dyf
NyD? *wHk;ajymifajymifESifhom tdrfokdY0if&onf/ xdkolrsm;onf a*gif;wGif a*gif;
aygif; aygif;rxm;&acs/ tjcm; taMumif;wpfckckESifh Oyrm-rrmrusef;jzpf
a*gif;&dwf&olrsm;rSm a*gif;wGif t0wfpwpfckESifhaomfvnf; aygif;xm;&onf[k
qdkygon f/

31/ vl*ef;'l;
vl*ef;'l;qdkonfrSm jrefrmvdk vlcGpmvlrsdK;yif jzpfonf/ Zmvkyfief;&yf
Zmpum;&yf odkYr[kwf bmtrIudprqdk? rnfolESifhrS ajymqdkvkyfudkif wnfhonfh
vl r[kwfay/ rqDrqdkif wpfenf;r[kwfvsif wpfenf;cGususajymqdk vkyfudkif
wwfom vlpm;rsdK; jzpfonf/ ,if;odkY usrdGudk x&H&ufvdkYr& (usnfayGUudk x&H
&ufvdkY r&)onfh vlpm;rsdK;udk *ef;'l;[k wifpm;ajymqdkaom pum;yif jzpfonf/

35/ wm,m
vleif;jym;udk ac:qdkjcif;yif? armfawmfum;? pufbD;wm,monf vnf;
aumif;? tjcm;,mOfrsm;rS bD;wm,mwdo
Yk nf vnf;aumif;? pD;eif;olw\
Ykd atmuf
wGif &Sdaeavonf/ ,if;aMumifh tMuifol wpfOD;wpfa,mufonf olwum
atmufwGif zdESdyfcHb0ESifh ae&onfudk wm,mrsm;ESifhyHkEIdif;um vlwm,m[k
wifpm; ajymqdkjcif;yif jzpfonf/

32/ cJcwf
&cdkiftvdk ta<utwkjyKvkyfxm;onfrSm (ig;jym;aph? q,fjym;? rwfaph?
ig;rl;aph)ponfwdkYudk cJcwf[k ac:ygonf/ ,if;twkjyKvkyfxm;aom ta<u
rsm;rSm oH;k r&ojzifh toH;k r0ifovdk tMuifow
l pfO;D wpfa,mufonf tcaMu;
aiGay; pD;aom,mOfrsm;wGif jzpfap? Munfh&aom yGJvrff;obifrsm;wGif jzpfap?
tcaMu;aiGray;bJ pD;eif;0ifa&mufMunfhIwwfaomolrsm;udk wefzdk;r&Sd? toHk;
r0ifol[l cJcwf[k wifpm;ajymqdkMujcif; jzpfonf/

140

&cd k i f o m;BuD ; pmay

141

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef

15/ &cdkifyef;0Sufpum;rsm;
yef;0Sufupm;Mujcif;rSm &cdkifdk;&m,Ofaus;rIwpf&yfwGif tygt0if
jzpf a vonf / a&S ; tcgu yef ; 0S u f w rf ; upm;Muonf h tavh t xrS m
uav;rsm;csnf; r[kwfacs/ tysdK? vlysdK? wpfckvyf? rif;uRef? rif;uRefr?
rkqdk;rBuD;i,fwdkYyg upm;vmcJhMuonf/ jrefrmtac:t& pum;xmzGwfwrf;
upm;jcif;? ya[#dvkyf upm;jcif;? Pfupm;jcif;yif jzpfavonf/
tm;vyfcsdefrsm;wGif vnf;aumif;? tdrfrIAmh[D& vkyfief;rsm; vkyf&if;
vnf; aumif;? &ue;f &uf? Adik ;f iifv
h yk u
f ikd af e&if; vnf;aumif;? yef;0Suu
f pm;avh
&Sd cJhMuonf/ tdrfem;yg;eD;csif; wpftdrfESifhwpftdrf atmf[pfyif yef;0Sufwrf;
upm;avh&SdMuygonf/
yef;0Sufupm;jcif;oabmrSm tawG;tac: t,ltqrsm;? pdwful;
MuH&nf zef&ef tpGrf;tprsm; xufoefvmEdkifaom upm;enf;wpfckyif jzpfav
onf/ yef;0Suyf pk m pum;rsm;udk rnfou
l rnfonft
h csed w
f iG f pwifpyfqckd o
hJ nfukd
um; ajzqdk&ef cJ,Of;vSayonf/
yef;0Sufupm;jcif;rsm;rSm wpfOD;ESifhwpfOD; PfpGrf;Pfp NydKifMuonf
[lvnf; qdkEdkifygonf/
&cdkifyef;0Sufykpmrsm;rSm ae&ma'o? a&ajr? vlrsdK;"avhxHk;pH ajymdk;ajym
qufrsm;ESifh qufpyfvsuf trsm;tjym;yif &Sdygonf/ ,if;yef;0Sufwrf;upm;
Mujcif;rsm;rSmvnf; wpfpwpfp wdrfaumvkeD;yg; jzpfvmavNyD/ &cdkifdk;&m
,Ofaus;rIwpf&yfrSm wdrfaumvkeD; jzpfvmavNyD/ &cdkifdk;&m,Ofaus;rI wpf&yf
rwdrfaum ryaysmufapvdkonfh oabmjzifh tenf;tusOf; wifjyvdkygonf/
yef;0Sufwrf;wGif yHkoPmefokyf[efudk ajymqdk 0Sufaom pum;rsm; qdkvQif
odkYjzpfacs\/
1/ tdrfwdkif;tdrfwdkif;? 'dkif;wpfcsyf
2/ tdrfwdkif;tdrfwdkif;? y'dkif;qGJ
3/ tdrfwdkif;tdrfwdkif;? MuufcsD;pk

(pHaum)
(EdkUoD;? om;jrwf)
(ESD;0g;)
&cd k i f o m;BuD ; pmay

142

4/ tdrfwdkif;tdrfwdkif;? taoQwpfa,muf
ikwfpkwfpkwf
(qDrD;cGuf)
5/ uavGraoQa'gifhwdk? cg;BudK;vdk
(aumufvIdif;pnf;)
6/ qifrBuD;0rf;acgif;? avmufwpfaomif;
(xrif;tdk;)
7/ xdkjynfrSma&muftrJ? atjynfrSm a&mufteD
(*Pef;vHk;)
8/ psD;uvmrrJ? tdrfudka&muf&J&J
(*Pef;vHk;)
9/ tNcD&Spfacsmif;? b&aemif;? tacgif;ryg?
b&csm? &SmygvDzd? Avcsd
(*Pef;vHk;)
10/ xdkjynfuvm&&J? atjynfrSm a&mufrrJ
(ajrtdk;)
11/ t0D;uvmt&J? tdrfudka&mufrrJ
(ajrtdk;)
12/ tawmifpdrf;jym ysHvdkUvm? ZmiSufac:vJ?
rvSat;
(rpdkif;iSuf)
13/ uGrf;oD;vHk;BuD;? ydk;rxdk;? r[m&mZm? rif;trsdK;
(apwD)
14/ oHwHcg;- &DwHcg;? tv,faumifrSm? oQifraoQ
vifr,m;
(vQm)
15/ EdkUcsOfwpftdk;? vufrxdk;
(rpifacs;)
16/ iSuf0gaoQ? NrDrSmO
(qEGif;O)
17/ ewfr,ft0wf? &DrpGyf
(Nydef;zuf)
18/ tbdk;tdrfESifh tabmiftdrf? xkwfcsif;ayguf
(rD;rIwfajymif;)
19/ irJwif? ieD,uf
(tdk;ESifhrD;)
20/ av;bufav;pD? a'gifhav;buf? av;buf
av;pyf? eifhrsufESmighpGm[yf
(aMu;rHkrSef)
21/ ipdkifaoQ0rf;yl? ttlr[d
(a&tdk;cGuf)
22/ tbkaoQwpfa,muf? csD;vl;vl;ESifhckefvdkYeD
(ikyfBudwfausmufom;)
23/ vQmuyg,ifh? pm;zdkYrwwf
(csdfefcGif? &mZl)
24/ MunfhvD? 0D;vD
(em;&Guf)
25/ vdkifzif;yg,ifh? rvIyfEdkif
(&Dwaumif;)
26/ EIwfoD;yg,ifh? rqdwfEdkif
(a&c,m;)

143
27/
28/
29/
30/
31/
32/
33/
34/
35/
36/
37/
38/
39/
40/
41/
42/
43/
44/
45/
46/
47/
48/
49/
50/

toQifpudE
ighysOfyufvuf? watmifoGD;au? t&nfxGuf (oeyfcg;ausmufysOf)
oHk;rsdK;zkef;qdk;? 0ufrwdk;
(pm;zdk)
tdrfxJoif;csdKif;? vlraMumuf
(pm;zdk)
tbdk;aygif;- acgif;aygif;BuD;? tbdk;udkif
wufrBuD;/ tbdk;xdkif - wifysOfBuD;
(cHkavmuf)
uavGraoQwifaumuf? &DrSmaysmuf
(rQm;csdwf)
tbdk;ajymoGm;wpf&m
(acgif;zD;)
tbdk;tdrfatmuf? avmif;wHk;arSmuf
(tdrf&dyf)
tbdk;oGm;BuJ? v?T(&T)xrf;NyD;a&
(ig;ref;)
qlvdkYnHvdkY? vSHxrf;vma&
(jcifaumif)
xdk&Dat&D? vSoHk;pif;ESifh? NyD;ca&
(ipifdkif;ig;)
vldkif;wpfaumif? vSHusDoHk;pif;ESifh xdk;zdkYvm
(ipifdkif;ig;)
&pfcg&pfcg? eDvD,ifh? NidauNidau? pm;vD,ifh
(yifhul)
qifajymifBuD;ig;&m? &Daomufvm? NcD&mvnf;aysmuf
&Dvnf;aemuf
(qefaq;&nf)
tjyifuMunfhau? tpl;wHk;? txJrSmu wdk;ESpf
(ydEJoD;)
vlvmwdkif;yif? igh&ifbwfudk wufeif;a&
(avSum;)
rjznfhbJjynfh? ewf&Dtdk;
(tkef;oD;)
ewforD;&DwGif;? rjznfhbJESifhjynfh
(tkef;oD;)
ewforD;tdrfwdkif? ydk;razmufEdkif? azmufjyefauhvJ
wpfaygufxJ
(tyfezm;)
vm;au>cD>cD? eDauppefY
(acgif;cl)
vm;auppefY? eDau>cD>cD
(a>r)
ac:vJrac:? &GufvJr&Guf? olUaemufighaemuf
vdkufca&
(t&dyf)
txyftxyf? Mumuvyf? tyGifhrwl? yGifhMumjzL
(pmtkyf)
igdkUtdrfu? armifoQifoHk;yg;? qGrf;rpm;
(cGifcHkavmuf)
aowmaoQtwdkufwdkuf? cdk;olvmvSHESifhvdkuf
(ysm;)

&cdkifbmompum;vrf;Tef
51/
52/
53/
54/

55/
56/
57/
58/
59/
60/
61/
62/
63/
64/
65/
66/
67/
68/
69/
70/

&cd k i f o m;BuD ; pmay

71/
72/

144

tbdk;a,irGJ? oD;wGJqGJ
(iSufaysmoD;)
&SdueD? eDwm&J? ZmvJwGJvGJ
(iSufaysmoD;)
pkwfuDpkwfuD? x&Haxmif? yif;0gurD;avmif
(aq;wef)
wDwpfaumif"m;avmif? ydef;aumavmif;BuD;
wufaomif;NyD;
(ydk;eoHaumif)
(tNcDwpfoef;0g;b&rf;)
(ydk;eoHaumif)
tbdk;rkwfqdwfjzL? wpf&GmvHk;udk? auR;a&vl
(qef)
ckvDckvyf? cGufig;csyf
("jyKwfoD;)
aumif;uifrSm? cGufaoQig;csyf? xyfvdkYeD
("jyKwfoD;)
ighEGm;wpfaumif bdkYwpfaxmif
(Muuf[if;cg;oD;)
tyifuvvdrf? toD;uxxpf
(Muuf[if;cg;oD;)
rif;om;ig;&m? qif;vdkYvm? awmifzdkYrSma&muf
ikwfpkwfpkwf
(awmifydkYrId)
xdkzufurf;? armif&Sifw&Gd? &yfvdkYeD
(AvdeD)
tbdk;csD;wHk;? vmrqHk;
(v,fuefoif;)
iawmifol &DrSmarsmeDa&
('Da&)
armifdkUwu,f? vmvwfaw? vm;vdkYrqHk;
ikwfwpfwHk;
(yifv,fjym)
tdk;r[D? t&Dyifv,f ul;ca&
(arQmhaumif)
tbdk;MuufoGefjzL? vlroHk;
(wHaxG;? ovdyf)
tmumjynfrSm 'aumufqGJ
(refusnf;oD;)
bDvl;vdkifwdkY? vludkrsdK
(tus)
wpftdrfvHk;om;? Murf;aygufuusvdkY &DrSm
epfoDa&
(rkefUwD)
t,kwftykwf ,if;oHk;ykwf
(0ufykwf?O,smOfykwf
0ykwfacsmif;)
tawmifpdrf;jymiSuf? ta*gif;NrDrSm0Suf
(iSufaysmyif)
tyifxufutoD;? oD;xufutyif
(emewfoD;)

145

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef

73/ toD;aqmufcwf? tyifydpyf


(emewfoD;)
74/ ausmufwef;pD?nDyg,ifhvm;? qHNrdwfcsvSyg,ifhvm;?
ydk;y0gjcHK? vHkyg,ifhvm;}}
(ajymif;zl;)
75/ wpfESpfwpfcg yGifhvdkYvm? igvJrif;avmif;xD;jzLaqmif;
(rId)
76/ xuftmum? Mu,faoQjyNyd? vr[d
(qef0g)
77/ 0l;0l;vJysH? y'loH? 0JumvJus? a&Tvif;w
(av,mOfysH)
78/ olUyg;pyfu edwdkif;xGuf? igdkU,lvdkYcsuf
(aps;jcif;awmif;)
79/ tBuD;atmufueD? taoQtxufwuf
(oabFmoD;)
80/ t&dyfxiffrSefvJ r[kwf? udkifr&vDvJ r[kwf?
&omr[d? ayghysufr[kwf
(a&)
81/ awmifBudKawmifMum;? avmif;aoQwpfpif;vm;
(uGef;oD;)
82/ ausmufzsmxufrIdwpfyGifh
(v)
83/ uRJEdkUwpfvHk;? jynfwdkif;0
(v)
84/ awmifwpfvHk;u? t'gMumndK? [pfvdkYidk
(csm;&[wf)
85/ xdk&SdueDwm&J? oGD;wjzef;jzef;ESifh
(ae)
86/ j*ifh[if;cg;oD;? wpfjcrf;cGJ? xdkifrSmuyf? ZmvJ
(yufusd)
87/ awmifxufu rIdif;p&D? vDxvdkY r<uD
(qefyif)
88/ xkd&Sduvm? &wemiSufBuD;? oGD;csif;csif;ESifh
(qGrf;tkyfeD)
89/ awmifusdKifMum;uwkwfvdkYvm?
vlvJrjrif? ewfvJrjrif
(av)
90/ axm---axm----axm? vm;ca&ZmvJ
(av)
91/ tbdk;ikwfwkwf? vbDjcKwf
(zm;jyKwfaumif)
92/ oJaomifjyifrSm? &ifbwfpnfwD;/ edwdkif;NyD;
(*Pef;eD)
93/ aus;Zl;&SifvJjzyfc,ifh? tom;pm;vdkY t&D,l
tdk;udkvJ oHk;vD,ifh
(EGm;)
94/ jcnfoD;jcnfrQif? prjrif? jcnfrQifjcnfoD;?prpd
(bJO)
95/ tmumjynfrSm? qefpdBuJ
(Mu,f)

146

96/ yGifhwefrvm? rHkwefrxdk;? 0,smOfomrSm/


yef;wpfrsdK;
(aygufayguf)
97/ MunfhvD? 0D;vD
(em;&Guf)
98/ bk&m;rwif? yef;ajcmufyGifh? ighudkwpfcsufzGifh/
(yef;wdrf? yef;bJ? yef;&H? yef;csD? yef;yk? yef;warmh)
99/ tvif;q,fvif;? ighyef;yD; (ykvif;? wvif;? vif;SL? vif;w? vif;a>r?
vif;uGuf? vif;av? vif;jym;? vif;,kef? rdk;vif;)
100/ &Dr[d? &DuefoHk;uef/
(um,uH? 0pDuH? raemuH)
101/ trduNrDxJol? tzu awmif&if;om? om;upsmefESifhvm;
(ajraq;tdk;? 0g;dk;wef? rD;cdk;)

tjyeftvSef tcsDtcsprf;enf;
aemufwpfrsdK;rSm pum;rsm;udk zGJUEGJUum um&efpDvsuf zGwfqdkavonf/
ajzqdkoluvnf; tvm;wlzGJUEGJU um&efpDvsuf? pmaypyf? um&efpyfjzifh jyefvSef
ajymqdkxm;jcif; jzpfavonf/ uAsmPf&nf jzpfap&monf/
ar; = opfikwfwdk? NcdK;ndKvJO? cdkvJO/
ajz = xdktysdK? tudkvJvk? nDvJvk/
ar; = oayghxuf? yufusdwuf/
ajz = eifESifhigESifh? orufwuf/
ar; = wHwm;uRef;wHk;? aMumifavQmufaw/
ajz = raoQvGrf;wHk;? armifa&mufaw/
ar; = tnm&DrSmxif;ygvm? jzm;&Djyif;,ifh? q,f&cuf
ajz = xdktysdKqdkzdkU&m? kyf&nfvS,ifh? pum;xuf

&cd k i f o m;BuD ; pmay

ar; = rif;xm;Opm? vdkcsifyg,ifh? aMumufpdwfzsuf/


ajz = xdktysdK? ,lcsif0g,ifh? 0rf;&D;cuf/

147

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef

ar; = tyifjrifhu oZifnm? iHka&cg wpfzufu? yGifha&cgwpfzufu


ajz = tdrfBuD;xufu ysdKunm? BudKufawcg nDaoQESifh? &a&cgtudkESifh/

ar; = wdkufwmaoQ- ajymif;jyef


ajz = armifa,vm? vefYqef

ar; = c&rf;oD;? bma,mif;? bma,mif;


ajz = qHawmufr? vifawmif;? vifawmif;/

ar; = wdkufwmaoQ- wpfawmifavmuf


ajz = armifa,vm? oef;aumifavmuf/

ar; = xuftmumrSm? om,mvSa&? pEmvvJ? rD;&dyfzHk;au? rdkufca&/


ajz = tdrfBuD;xufu? cspfvSyga&? tdkESrvJ? rdzzsufau? ysuf&a&/

ar; = wdkufwmem;rSm? zvm;cs/


ajz = ,lygESr? Murf;aygufu/

ar; = jzKwfpdwfauaoQ? oHk;vHk;? rdk;&dyfzHk;/


ajz = vif;jyefrom;? vlroHk;/

ar; = xdk;wdkif;xdk;wdkif; - bkef;/


ajz = &D;pm;xm;wdkif; - qHk;/

ar; = vomaqmif? rvif;wpfcsuf? vif;wpfcsuf


ajz = xdktysdK? r,lvJcuf? ,lvJcuf/

148

oHk;xyfpum;

ar; = rSif;usdK;yif? "m;awmif/


ajz = awmifuukvm;? em;axmif

aemufwpfrsKd ;rSm awm&GmZrf;pum;rsm;udk ajzqdo


k uJo
h ?Ykd um&eft"dyg ,f
udk aumuf,lNyD;vQif pum;um&efudkvdkuf ajzqdk&avonf/ oHk;cgzGuf azmf
xkwfajzqdk&ojzifh oHk;xyfpum;[kvnf; ac:qdkMuonf/

ar; = aumufp&Dwpfykwf? vrff;rSmjrKwf


ajz = xdkuavGaoQ? ukwifatmufxkwf? yg;udkykwf

ar; = &Duefwef;qm? wHigvufoHk;/


ajz = &Duefwef;qm (Mum)/ wHig;vufoHk; (ydkufuGef)
Mum+ ydkuf (BudKufyg)

ar; = aumufp&Dwpfykwf? uRJwpfvkyf


ajz = wyfjyifudkxkwf? yg;udkykwf
ar; = rdk;rif;ndK r&Gmwpfcsuf? &Gmwpfcsuf? aMumif;ysufawav/
ajz = armifvlysdK? rvmwpf&uf? vmwpf&uf? pdwfysufawav/

ar; = jyefpGmr[kwf? aemufqHk;us/


ajz = jyefpGmr[kwfaw (vm;)/ aemufqHk;usau (rvsif)/
vm; + rvsif = (vifr,m;)

ar; = rdk;rif;ndK&Gmcsifyg,ifh? xuftmumrSm? vDoifxkef;udk? rkefwdkif;zsufaw


ajz = armifvlysdKvmcsifyg,ifh? eifhzoQif? eifhrdoQif? Mum;0ifzsufysuf&a&/

ar; = Murf;ydk;xdk;a& ? vGefxdk;a&


ajz = Murf;ydk;xdk;au (,m;)? vGefxdk;au (azmuf)/
,m; + azmuf = (a,mufz)

ar; = acsmif;zsm;&D? zsm;&Dwpfxl;? tnmcGifr0ifzl;au? jzm;l;a&au/


ajz = n&DwvD? nOfhyDwpfxl;? armifvlysdKav? arhtdrfaMumufudk r0ifbl;au?
pdwfl;a&av/
&cd k i f o m;BuD ; pmay

149

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef

150

tar;ykpmjyKvkyf 0Sufjcif;

ar; = pyg;axmif;? &DESifhcsufzdkYjyif/


ajz = pyg;axmif;au (qef)? &DESifhcsuf (jyKwf)/
qef + jyKwf = (qkyfjyef)

ar; = bkef;BuD;armifESr? vlvifr,m;? rkefYoHk;,Sufudk? 0DvdkYpm;avmh


ajz = bk e f ; BuD ; ES r rS m vl \ r,m;jzpf o nf / xd k Y a Mumif h bk e f ; BuD ; wpf y g;?
vlvifr,m;ESpfa,muf? aygif;oHk;OD;om jzpfoGm;ojzifh wpfa,muf
w,SufuspD aphiSpGmpm;oHk;Edkifonf/

ar; = &DrSmavSmfvdkY? urf;ausmfwufaw/


ajz = &DrSmavSm (avmif;)/ urf;ausmfwufau (wif)/
avmif; + wif = (vifaumif;)

ar; = csif;ru ig;axmif? yavmifru ig;odrf;? (ig;odef;)? uGrf;ESpf,mudk


0DvdkYpm;avmh/
ajz = csif;rqdkolu ig;axmifzrf;aeonf/ yavmifrqdkolu ig;udkodrf;
qnf;aeonf/ if;wdkYESpfa,mufonf uGrf;ESpf,mudk wpfa,muf
wpf,muspD cGJa0pm;oHk;avonf/

ar; = wyfayguf? [if;usH


ajz = wyfayguf (rzmvm;)/ [if;usH (rodk;vm;)/
zm; + odk = (zdk;om)
ar; = y'krm? ,kefaxmif
ajz = y'krm (Mum)? ,kefaxmif (ydkuf)/
Mum + ydkuf = (BudKufyg)/

ar; = vlwpfa,mufrmS twlyg jruf? qdw?f usm;wdyg/ vrf;c&D;Mum;? ukwjYkd cm;?


oHk;ckruefum;/ usm;qdwfxm;u? qdwfusm;pm;/ jrufqdwfxm;u? jruf
qdwfpm? pm;zdkYtrSefyg? vlcrsm tcufwGd? ul; zdkYcufygbd? rpm;&atmif?
ydkYaqmifzd/
ajz = usm;ESifhjrufudkxm;/ qdwfudkwif,lvm;/ NyD;aemufwpfcg usm;udk,l?
wpfzufurf;rSm usm;udkxm;/ qdwfudkjyef,lvm? qdwfudkxm;vdkY?
jruf,lvm? wpfzufurf;rSm usm;? jrufxm;? a&Smif&Sm; z,f&Sm;?
ul;wwfvm;/

ar; = tdyfraysmf? xdyfay:cJus


ajz = tdyfraysmf (rEdk;vm;)/ xdyfay:cJus (raygufvm;)
Edk; + ayguf (aemufydk;)
ar; = trIdufvSnf;? aoewfypf
ajz = trdIufvSnf; (rajymifvm;? aoewfypf ('dkif;rjrnfvm;)/
ajymif + 'dkif; = (NydKif;axmif)
ar; = b,rmvm
ajz = o, (aMumuf)onf/ rmvm (yef;)
aMumuf + yef; = (Murf;ayguf)
ar; = wpDajcmuf? apmufreuf/
ajz = wpDajcmuf (aMumuf\)/ aMumufvQif atmf\/
apmufreufvQif (wdrf\)/
atmf + wdrf = (tdrfawmf)/
&cd k i f o m;BuD ; pmay

ar; = bkef;BuD;ausmif;em;? uefaxmifhrSm? 0gBuD;tqdk; "m;udkxrf;vdkY? ESD;udkxdk;?


bDvl;? ewf? cGD;apmifhuwfjyef? usefaxmifhoHk;ckrusef? tarmifvlom;
&Dvm; aomuf? xGufvdkY0ifvdkY? Zmydkifa&mufaw/
ajz = abma'0ykwt
ekd wfom;? bke;f Bu;D ausmif;om;pmtHjim;? ewfem;rSmMum;/
olUac:xifvdkY ausmif;udkvm;? ,if;axmifhu0ifvdkYvm;/ olUrac:vdkY
ewf jyefvm? xGuzf Ykd cufe,
D m? 0g;Bu;D vufukd "m;xd;k jyef? uRwu
f Rwef mvdYk
BudKif;BudKif;a&toH/ cGD;wpfcgMum;rdjyef? olUac:xif ,if;axmifhvm;
tarmifvlom; xGufa&mufvm;/

151

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef

152

yef;ay;yef;wifjcif;

ar; = AsdKif;wpftkyfysHvm? opfikwfrSm wpfaumifpDem;pOf? opfikwfwpfikwf


ravmuf/ ESpfaumifpDem;jyefaomtcg? opfikwfwpfikwf vGwfusef
aeonf/ AsdKif;urnfrQ? opfikwfu rnfrQ ajzqdkyg/
ajz = AsdKif;wpftkyfwGif 4aumifygonf/ opfikwfu 3-ikwfjzpf AsdKif;wpf
aumiftzdkY wpfikwfvdkaeonf/ ESpfaumifpDwpfikwfus em;Muaomtcg
opfikwfu wpfikwfydkaeygonf/

rajzEdkifolu yef;ay;cHvQif Oyrm- ESif;qDyef; ay;onfqdkygawmh/


yef;0Suf olu ]]ESif;qDyef; oefYoefY? qD;vdkYbk&m;wif? yD;olwpf0uf? igwpf0uf}}
qdkNyD; tajzudk azmfajym&onf/ if;udk yef;ay;yef;wif yef;azmfonf[k
qdkavonf/ yef;ay;oludkvnf; bk&m;wif&usdK;? ukodkvftbdk;wpf0uftrQ
,lapao;\/ wpf0ufom yef;azmf (yef;ajzqdk)c? ykpmajzqdkc- &,l&mus\/
wpf e nf ; oZifyef;ay;vQif
]]tolyD;a&? oZifyef;/
(trnfazmfvsuf) - yD;a&? oZifyef;/
eduwif? ncgpGefY yk&Gufqdwfxd? trQ0Dyg,ifh/

ar; = a&wGi;f wpfwiG ;f udk BuKd ;wpfyifcsvu


kd &f m? wGi;f u wpfawmifvakd eonf/
BudK;uwpfawmifydkaeonf/ BudK;udk ESpfacgufacguf csjyef&m? BudK;u
wpfawmifvdkae? wGif;uwpfawmifydkaeonfxdkYaMumifh wGif;urnfrQ?
BudK;u rnfrQ&Sdrnfenf;/
ajz = a&wGif; 3-awmif? BudK; 4-awmif jzpfonf/
a&wGif; 3-awmifrSm BudK; 4-awmifudk csvdkufvQif BudK;wpfawmif
ydkae? a&wGif;wpfawmif wdkaernf jzpfonf/ BudK;udk ESpfacgufcsdK;csvsuf
wGif;u wpfawmifydkae BudK;uwpfawmif wdkaernfjzpfonf/

odkYvQif ow0ga0ae,swdkYtm;vHk;udk a0iSavhvnf; &Sd\/ wpfcsdKU


qdkvQif bk&m;oQifq,fzdkY? ighwzdkY[lvnf;aumif;? yef;oQifwzdkY? igq,fzdkY[l
vnf; aumif;? bk&m;yg;rSma&T? ighyg;rSm aiG? eifh(rif;) yg;rSmyGifha[mif;? ighyg;rSm
yGifhopf [lvnf;aumif;? yef;wifyHkqdkenf;rsm;vnf; toD;oD;&SdMuay\/

&cdkifa'oe,fajrt& yef;0Sufpum;rsm;pGm &Sdavonf/ &cdkif&mZ0if?


odkuf usrf;wdkYwGifvnf; ya[Vdqefaom &mZoHrsm? uAsmrsm;? wrf;csif;rsm;?
odkufpm rsm;udk awGU&ayao;onf/ &cdkifyef;0Suf? Pfprf;csuftrnfjzifh
ewfjrpf-ndKZH armifausmf&SDu &cdkifr*Zif;trSwf(8) wifjyzl;avonf/
tar;ykpmudk yef;ESifhEIdif;,SOfwifpm;xm;&mum; rajzEdkifqdku yef;ay;
(tHI;cH)&onf/ yef;trnf wpfrsdK;rsdK;udkajym EIwfjzifhyif yef;ay;&jcif;
jzpfavonf/ xdkyef;udk twif&onfjzpf bk&m;rSmwifEdkif? acgif;rSmyefEdkif
toH;k csEikd o
f nf/ wpfenf; atmifyef;qifEEJT ikd jf cif; txdr;f trSwjf yKr[
I k qdEk ikd \
f /

(16) &cdkifawm&Gm Zrf;pum;rsm;


&cdkifawmaus;vufwkdYwGif pum;prf;onf? EIwfprf;onf oabmjzifh
Zrf;pum;udk ajymqdkwwfMu&onf/ Zrf;pum;onf tcspfprf;jcif;yif jzpfav
onf/ &cdkifajrmufydkif;wGif tysdKtdrfodkY vlysdKvSnfhjcif;udk taygufEIdufonf
ac:avonf/ awmifydkif;wdkYwGifum; vufaygufEIdufonf[k ac:avonf/
xdo
k Ykd tysKd vn
S phf Of wpfO;D ESiw
hf pfO;D d;k d;k pum;jzifh rajymbJ? eabum&ef
pyfvsuf? uAsmvuFmqefpGm pum;wefqmqif ajymcJhMuavonf/ xdkodkY ajym
aompum;udk Zrf;pum;[k ac:avonf/ Zrf;pum; tcsdwftquf taxh
taigh? tapmif;tiJph um;rsm; yg&So
d nf/ ynmprf;pum;rsm; yg0ifojzifh ,Ofaus;
&cd k i f o m;BuD ; pmay

153

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef

rl azG&mwpfckyif jzpfavonf/ wpfcsdKUu qef;vuFmpum;jzpfonf[k qdkav


onf/
1969-ck E S p f u (22)Bud r f a jrmuf jynf a xmif p k a eY txd r f ; trS w f
tcrf;tem;yGJwGif Zrf;okyfudk rmefatmifNrdKUe,frS vSysdKjzLrsm;u wifquf
azmfaqmifujy cJhMuayao;\/ pum;rwuf Zrf;rwwf[k pum;qdkdk;&Sdonfh
twdkif;? pum;uRrf; usifrSyif Zrf;wwfEdkif&monf/ umvom; umvorD;wdkYu
xdkZrf;pum;udk avhvmoif,lcJhMuonf/ Zrf;wwfrSvnf; tav;xm;Mu?
tdrfaxmifzufjyKvdkMuonf/
Zrf;um; ESpfOD;om;cspfwif;aESm? cspfa&;qdk&momruao;? tvSL
twef;paom yGJvrf;obifwdkYvnf;? vlysdKtysdKrsm;u tcsif;csif;Zrf;pum;
ajymwwf Muavh&Sdavonf/ oHk;wyfpum;? yef;0Sufpum;rsm;wdkYyg toHk;cs
Mu&avonf/ wpfa,mufEiS w
hf pfa,muf Zrf;ac:aw;uAsmjzifh ajymqdq
k ufqyH kH
rsm;udk erlem tjzpf wifjyvdkay\/
vlysdK =

wpfcGef;ac:? ac:vdkYrxl;? ESpfcGef;ac:- ac:vdkY rxl;? wpf&yf&Gm?


wpf&Gmom;udk? tl;vkyfauvm;? tdkykaoQ/

tysdK =

Zmuvm? Zm&Gmom;a&mif/ rdk;uvJarSmif? nOfhuarSmif? arSmifa&


Mum;rSm? tdkarmif;armif/

vlysdK =

tom;t&nfajymifajymif? vla&mifavvSvS? wpfuRef;ae wpfjynf


csKyf? ql;ykwfa&&yfu? wpfcGef;qdk? e*dka&vS? cspfESrxH? armifBuD;rSm
av? NcDusifavQmuf wpfa,mufwnf;vma&? usm;udk rxD? >rDudk
raMumuf? awmeufacsmif*Edkif a&atmufrSm? wpfa,mufau
armif;armif? ESr[d&m? vdu
k v
f v
Ykd m? ud,
k rf mS EGr;f &d? wpfywfc?DG wqGrD ?d
rcsd,mum;? tdkykaoQ/

tysdK =

atydkifqdk tpfudkBuD;vdkif? tpdkifpdkif &GmpdkifavQmuf,m? pum;qdk?


rsKd xm;aweif/h tajymqdyk w
kd wfaweif/h cspaf wqdk ysKd ardUk rSm ,H&k rSm
vm;? tdkarmif;armif/
&cd k i f o m;BuD ; pmay

154

usm; =

rdk;OD;us,m? awmifvDvmau? &ifrdkUrdkUeifh? cspfzdkUrsufESm? vpEm


udk? &csifyg,uf? xuftmumudk? vufESifhra,mif? wpfcGef; ac:ac:vdkYrxl;? ESpfcGef;ac:- ac:vdkYrxl;? wpf&GmeDwpfjynf om;udk?
pdwfjcm;vdkYvm;? rcspfqdk rvdkvdkYvm;? prf;prf;ndK? ysdKESr av/

Zmuvmav? Zm&G m om;a&mif ? pum;t&mrS m ? ysm;oumod k Y ?


csdKyga&um;? tdkarmif;armif/

usm; =

ausmufjzLe,f? pdkifNcHKwdkufrSm? pdkifNcHK'Gdef? atmufNrDcsrf;vdkY? awmif


wef;&yfu/

OD;a'gif;auBudK;Mum? omvdum? [oFmiSufr? tcgcg? armifudkw


vdkY? vGrf;qeDa&? rajym0efUwHk? ajym0efYwHk? yef;rHktkyfkyf? yef;tkyf
kyfav/

usm; =

armifvufudkudkif? arvufudkqGJ? aiGwlyifrSm? a&Twl&pfa,mif?


&pfywfuwfar/ qHpndKU? tdkESrav? udk,fh&yf&Gm? udk,fh&GmxufrSm?
vufzsm;wif? Muifoltm;vdkY? [dxm;a&vm;/

tBuD;qdk- ctdkarmifvdkif udk,fh&yf&Gm udk,fh&GmxufrSm? vufzsm; wif?


Muifoltm;vdkY? [drxm;yg/

usm; =

rsufpdujrif? 0rf;uMuif? pdwfwGifucspf? unmarudk? arwm&pf


vdkY? tcspfcGJum? Mum;uvl atmifolzsufau? ysuf&zdkYvm;/

a&TrdcifESifh a&Tzcif? zcifzsuf? ysuf&ygpD/ Mum;uvlatmif olzsuf


rysuf0Hhyg/

vlysdK =

vD,if,if? tjyifprSm? ,ufoJhabmif? udkifcg;xdk;vdkY? ig;&a& vm;?


tdkykaoQ/

tysdK =

wpf & uf & S m ? eyf p mrjynf h ? xd k ; a&uG e f c sm? yk Z G e f j zL arrpm;vd k Y ?


NcdK;om;&SmcD? NcdK;&SDawmif? awmiftem;udk a,mifygvD/

155
vlysdK =

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef

156

yJ,molESifh &efatmifcspfwif;Zrf;jcif;

Gwfq,fyifwpfyifjywf? armifvufcs,m? tdkykaoQ/ opfcGyGifhjzL?


qGwfr,l rtlyifzsm;? tudkif;aoQ? iSuf0gem;au? &nf;pm;[dvm
tdkykaoQ/

atmif =

MuufoGefyif t&SifrJhav? iSuf[oFmysHum0J? &nf;pm;[dygacsmav/


oJaomifoJaomif? a&ToJaomif? oJaomifxdyfrSm? AsdKif; a[mufau
qdkifidkufvdkY? wvif;jyif ig;udkacsmif;? a&aMumif; rjrifacsmav/

cGD;rajymau? om;oHk;q,f/ cGD;rSmxifay:? aemif&Jausmf/ csD;ajcmuf


rpm;? cGD;ykPm;/ rdk;oD;rrD? oH*kvD? yJ,moltjzL[if;jcif;? zsufuwfcD
apmifvm; uwfcdar/

ol

[dik ;f cG;D -[dik ;f cG;D / yJyiG yhf efau? yefygvDvm;/ yJo;D pm;au? pmygvDvm;/
yJ&nfaomufau? aomufygvDvm;/ cGD;rSmcGD;ykwf? cGD;pufqkwfau?
cGD;,kwftoQif? rygvDvm;/

atmif =

w&dyf&mwaysmf? pufawmfac:av? armifawmfvmEdk;? unmysdK


jzLardkUrSm? pdwfqdk;a&vm;? wpfcGef;ac:av? atmfatmfa&Tem;?
armifac:oHudk? x&Hem;rSm? rMum;vdkYvm;/

yJyGifhyefau? em;vefa&av? acsmESr/ yJoD;pm;au? vQmyg;a&av?


acsmESr/ yJ&nfaomufau? vQmaygufa&av? acsmESr/

ol

cGD;,kwfzsufau? yJcif;wpf0uf? ysufvD,mav? cGD,kwfjzKef;au?


wpfjcif;yJvHk;? jyKef;vm;,mav/ cGD;rSm (vl&m)rygvDvm;/

tysdK =

nOfheufoef;acgif? wdkifrSmarQmif? tarmifZmua&mif/

atmif =

vlysdK =

o&ufyifndK? t&dyfcdk? vlysdKaygufp? wef;vTJu (iSufaysm&m wpfyif


*&if&m wpfykwf? ESif;rdk;&Gm? vDrokwfau? qifykwfu&m)

wdrfrSef;a,rxif? eufrSef;a,rod? BuD;bdqdkau? v[macsmif;udk


wl;cDrSm;vdkY? 'a,mwxnf? pGwfca&av/ cspfawolau? tjzLESr?
'a,mwpfxnf? iSm;ygvwfvm;/

ol

tuRefdkUrSmum;? MuufaoQeif;wHk? cGD;eif;wHk/ olaumif;0wfwHk?


uRef0wfwHk? bkef;awmfarmif? &efatmif0wfau? zkef;arvm;av/

atmif =

cspfcifrufESifh MuifemrufvdkY ESpfyg;twl? yJ,molau? tjzLNyD;au?


0wf&arav/

ol

aumufuvDa umufuavmuf/ MumjzLtif; ESi fhM umndK tif; rSm ?


ig;oHk;aumifudk? AHk;axmif,lcD? cGwfvdkY0Dau? rnDygbJ? tjzmjzmav?
oHk;jzmuGJvdkY? vnf&GJarmifvS? arqifNcDudk? rNzDbJESifh? rxGuf&av/

atmif =

aumufuvD(av)oHk;jzmuGJvdkY? vnf&GJESr? tmumjynfrSm? eDESifh


vav/

ol

rdk;rif;ndKav? r&Gmwpfcsuf? &Gmwpfcsufau? aMumif;ysufawav/


armifvlysdKav? rvmwpf&uf? vmwpf&ufau? pdwfysufawav/

tysdK =

vlysdK =

acsmif;zsm;ykZGef? vdrmpH? ykZGefvdrm? AsdKif;tpmav/

tysdK =

rusnf;&moHk;Budrf? aus;oHk;Budrf? ajcmufBudrfus,m? cspfaw armif?


ZmcifyGef;udk rTrf;eDca&mif/

vlysdK =

(vTm;udkvnf;jzKwf? armift[kwf? ewfqdwfckefykwfu? (tdk-ESr)


(u&0dwif u
S af wmf? aomif;aomif;ausm?f arsmufatmfrpJ;? a[0Em*Edik x
f rJ mS ?
usm;udkrxD? >rDudkraMumuf? cspfawarmif- oefaumifavmuf? nOfheufa&mufvdkY?
rif;vrf;cGqHk? &Gmudkpkef? cspfolESifhwGd? udk,ftdrfjyefar? vrf;rrSwfrd,m? tdk--ykaoQ/)

&cd k i f o m;BuD ; pmay

toQifpudE

157
atmif =

rdk;rif;ndKav? &Gmcsifyg,uf? xuftmumrSm? vDoif;wkef;udk?


rkefwdkif;zsufvdkY/ armifvlysdKav? vmcsifyg,uf? eifrdcifESifh eifhzcif
udk? tjrifwHk;au? igrkef;a&av/

ol

acsmif;zsm;&Du? acsmif;&Dwxl;? tnmcGifudk? r0ifzl;au? jzm; l;a&


av? n&D;wwGD? nOfh&D;wxl;? armifvlysdKav? arhtdrfaMumufudk?
r0ifbl;au? pdwfl;a&av/

&cdkifbmompum;vrf;Tef

(17) &cdkifpum;tm; bmompum;


okawoDwdkY ,lqcsuf
wd;k wufaomEdik if BH u;D rsm;wGif ordik ;f okawoDwo
Ykd nf rdrw
d pYkd w
d yf g0ifpm;
aom vkyf&yfrsm;udk aiGaMu;tajrmuftrsm; tukeftuscH urmt&yf&yf
EdkifiHwum vSnfhvnfoGm;a&mufvsuf okawoejyKvsuf&SdMuonf/
wpfc sdKUtaejzif h a&S ;ord k if ; taqmuf tOD; ausmufu rn f; pmrsm;
a&S;a[mif; aiGaMu;'*Fg;rsm; ypnf;rsm;udk okawoejyK&SdMuavonf/
wpfcsdKUtaejzifh tquftEG,f? ouf&Sdwd&dpmefwdkY\ kyf<uif;j'yfrsm;udk
,ckvl wd&pd m efwUkd ud,
k t
f *Fgwnfaqmufyw
kH EYkd iS hf rsKd ;EG,q
f ufpyfvsuf okawoe
jyK&SdMuonf/ wpfcsdKUtaejzifh pmaytu&mrsm;udk okawoejyKvkyfvsuf ordkif;
&yfrsm;udk odyHenf;us okawoejyKvkyfvsuf &SdcJhMuygonf/
&cdkif "n0wDaESmif;acwf? &cdkifa0omvDacwf ausmufurnf;pm?
Adokum vuf&m? aiG'*Fg;rsm;udk okawoejyKvkyfcJhMuaom tD-tdyf(csf)*Refpwif?
(John stone E.H) ? at-yD-az,m (Phryer A.P) ?qD-at-&pwef (Ruston C.A)
?'D-qD-qm&fum (Sircar D.C) tp&Sdaom yk*dKvfwdkY\ okawoejyKvkyfcJhMu&mrS
&&Sdaom aMumif;&yfwdkYrSm ,if;tcsdefumvordkif;aMumif;&yfrsm;\ taxmuf
txm;rsm;udk azmfxkwfEdkifcJhMuavonf/
&cd k i f o m;BuD ; pmay

158

wpfcsKd U okawoDwrYkd mS urmt&yf&yfEikd if t


H oD;oD;rS vlrsKd ;pkw\
Ykd bmom
pum;rsm;udk avhvmokawoejyKvkyf&SdcJhMuavonf/ &cdkifjrefrmpum;rsm;udk
vGefcJhaom ESpfaygif; 170-cefYu avhvmokawoejyKcJhaom trf-'D-vD'ef
(Leyden M.D) \ tm&SokawoepmapmiftwGJ (10) (1811) (A Siatue Researches Volx (1181) wGif (On the longueges and literature of the lmdo chinese
nation) qdkaom aqmif;yg;rS aumufEkwfazmfjyvdkufygonf/ ,if;aqmif;yg;wGif
jrefrmudk (Myama) ? &cdkifudk (Rekine) [k a&;om;&Sdygonf/
&cdkifpum;onf &cdkifjynfwGif a&S;ya0oeDtcsdefuyif aexdkif&Sd
cJhMuaom &cdkifvlrsdK;wdkYajymaompumyif jzpfonf/ &cdkifvlrsdK;wdkY\ a&S;a[mif;
pmaywdkYwGif Ak'taMumif;ESifh Ak'a[mMum;cJhaom usrf;pmrsm;udk tav;xm;rI
rsm;udk awGU&ygonf/
a&S;vGefcJhaom c&pfawmfray:rD &mpkESpfrsm;pGmu &cdkifjynfonf tdEd,
EdkifiH rm*"tifyg,mxJwGif yg0if&SdcJhaom rm*"jynfom;wdkY wnfaxmifcJhaom
wdkif;jynfwpfjynfjzpfonf/ ,if;aMumifh tdEd,jynfom;wdkYu &cdkifvlrsdK;wdkYudk
(Magh) armuf? (Mag) ruf[
l ac:Muonf/ ba*FgwGi&f adS om (Bangali) ?bef*g
vDvlrsdK;wdkYu (Mugh) r*f? odkYr[kwf (Maga) r*f*[l ac:Muygonf/ ,if;odkY
ac:qdMk uaomoabmrSm r*"jynfom;rsm;[k ac:qdjk cif;jzpfonf/ (wpfenf;tm;
jzifh r*"rsdK;EG,fqufrS qif;oufvmaomvlrsdK;[l ac:qdkonfhoabm ouf
a&mufEdkifygonf/)
&cdkifpum;oHonf tdEd,jynfom;wdkY ajymqdkaom pum;oHrsm;udk
(Monosy llabie) wpfoHwnf;xGufaom pumoHyif jzpfonf/
&cdik w
f \
Ykd pum;oHrmS rGiEf q
kd v
kd v
kd b
D q
D akd om wpfow
H nf;xGuaf omtoH
jzpfaomfvnf; &cdkifwdkYtaejzifh aygvDqDvDbd (Polysyllabie) wpfoHxufydkaom
toHESifhvnf; ajymqdkEdkifMuygonf/
&cdik v
f rl sKd ;rsm;onf jrefrmvlrsKd ;rsm;ESihf tEG,t
f m;jzifh wlnED ikd Mf u ygonf
[k vufcHEdkifMuygonf/ odkYaomf &cdkifvlrsdK;wdkY\ ,Ofaus;rIrSm jrefrmvlrsdK;wdkY\
,Ofaus;rIxuf a&S;usonf[k em;vnf&ayonf/ jrefrmwdkY udk,fwdkif uvnf;
olwdkY&if;jrpfonf &cdkif[k,lqaomaMumifh &cdkifudk jrrmBuD; (Myanmagui) [k
ac:a0:cJhonf[k qdkygonf/

159

toQifpudE

&cdkifpum;onf tvGefa&S;usaom bmompum;wpfckjzpf ,Ofaus;rI


vnf; tvGefa&S;usaom vlrsdK;wpfrsdK; jzpfayvdrfhrnf/
rl & if ; trf - 'D v D ' ef \ rS w f w rf ; aqmif ; yg;rS m tawmf & S n f v sm;pG m
yg&SdcJhaomf vnf;? vdktyfcsufrsm;udk tusOf;aumufEkwfazmfjyjcif; jzpfygonf/
trf-'D-vD'efonf aqmif;yg;udk c&pfou&mZf 1811-ckESpfwGif a&;om;
cJhjcif;jzpf&m? olonf 1809-10-ckESpfcefYwGif avhvmcJhjcif;jzpfrnf[k cefYrSef;
,lqrdygonf/
,if;aemuf trf-'D-vD'ef\ rSwfwrf;ygtcsufrsm;ESifh ,SOfEIdif;qufpyf
avhvmEdkifMuyg&ef qufvufrSwfwrf;tcsdKUudk wifjyvdkufygonf/
rSwfwrf;rSm 1947-ckESpf (S.S Tureit) twf(pf)? twf(pf)wm&yf
trnf&Sd *&dwfoabFmrS oabFmt&m&SdwpfOD;xHrS &&SdcJhaom *&dwfbmomjzifh
a&;om;xm; aom xl;qef;aom a&S;acwftwwfynmrsm;qdkaom pmtkyfrS
,if;t&m&Sdonf rSwfpktenf;i,fudk t*Fvdyfbmomjzifh a&;om;ay;cJhjcif;yif
jzpfygonf/
rl&if;pmtkyfrSm 1869-ckESpf *&dwfpmay&Sif 'l;vufpf (Dulux) qdkaom
yk*dKvf a&;om;cJhaom pmtkyfjzpfonf/ wm&yfoabFmt&m&SdxHrS awGU&aom
pmtkyfrSm ,if;'l;vufpfpmtkyfudk 1936-ckESpfu pmay0goem&SifwpfOD;u 6Budrfajrmuf jyefvnfdkufESdyfjcif;rl jzpfonf/
rl&if;rSwfwrf; a&;om;cJholrSm c&pfou&mZf 1629-ck? oD&dok"r&mZm
(&cd k i f - ajrmuf O D ; bk & if ) rif ; vuf x uf qd y f u rf ; a&aMumif ; wm0ef r sm;ud k
xrf;aqmifco
hJ nfqakd om *&dwv
f rl sKd ; tDvufZE'kd aD z,m (Elex Zendro Defain)
qdkol\ rSwfwrf;udktajccH a&;om;xm;&SdcJhjcif;yif jzpfonf/
f iG ;f vufrI
pmygtaMumif;rSm &cdik t
f *de d (Auetgince) ac: a&Trsm;udk tdrw
ynmwpf&yftaejzifh jyKvkyfcJhaom wdkif;jynf[k jzpfygonf/ ,if;tcef;wGif
&cdkifpum;ESifhywfouf 'Daz,m\ rl&if;rSwfwrf;wGif awGU&onfrSm]]uREkfyftm; &cdkifbk&if &SD&dqk'ef (Shiri Suden) (oD&dok"r&mZm)rif;\
qD'yef'ef (Sidapanden) ac: bk&if\aiG'*Fg;oGef;vkyfaomvkyfief;rSm tBuD;
tuJwpfOD;jzpfaom tdEd,EdkifiHom;wpfOD;\ ajymjycsuft&? t*dedqdkonfrSm

&cdkifbmompum;vrf;Tef

&cd k i f o m;BuD ; pmay

160

tdEd, a&S;a[mif;pum;wGif rD;udkac:onf/ tdEd,a&S;a[mif;pum;ESifh &cdkif


a&S;a[mif;rsm;onf vnf;aumif;? Ak'usrf;pmaypmrsm;ygpum; (ygVdbmom
udk qd[
k efwo
l nf) rsm;onf vnf;aumif;? tvGew
f al Mumif;? t*de q
d akd om ynm
rSm rD;udkt"duxm; a&Tazmfpyfaom a&S;acwftdEd,EdkifiHrS qif;oufvmaom
ynm&yfwpfckjzpfaMumif;[k od&Sd&ygonf/
'l;vufpfaemuf? ,if;pmtkyfudk jyefvnfa&;om;cJhMuaom *&dwf
pmay&Sif wpfOD;u? ,if;rSwfwrf;wGif rSwfcsuftaejzifh jznfhpGufa&;om;xm;
onfrSm]]a&S;c&pfray:rD &mpkEpS rf sm;pGmuyif? &cdik o
f Ykd tdE,
d tif'rkd eG *f v
kd KdG urf sm;
onf 0ifa&muf&SdcJhaMumif;? ,if; tif'dkrGef*dkvGdKufEG,f0ifwdkYrSm &cdkifwdkY ,HkMunf
udk;uG,f&Sdaeaom Ak'\rsdK;EG,frsm;yif jzpfonfqdkygonf/ ,if; tif'dkrGef*dkvGdKuf
rsm;onf (cd&m# Khirata rsm;udk qdkvdkygonf/) tdEd,ajrmufydkif;wGif tapmydkif;
uyif 0ifa&mufvsuf a'owpfckvHk;ysHUESHUaexdkif&Sdaom t&D,mefvlrsdK;wdkY\
pum;ESifh ,Ofaus;rI"avhxHk;pHrsm;udk ajymqdkusifhoHk;&Sdaomolrsm;jzpf tdEd,
ajrmufydkif;pum;rsm;ESifh a&S;a[mif;acwf &cdkifpum;rsm; wl&Sdjcif;jzpfayvdrfh
rnf/ odkYaomf c&pfat'Dq,f&mpktpydkif;u ta&SUbufrSwdkifac: rGef*dkEG,f0if
wdkY tvHk;t&if;0ifa&mufcJhNyD; &Sd&if;vlrsdK;tay: vTrf;rdk;oGm;jcif;jzifh &cdkifpum;
onf ta&SUbufEdkifiHpum;rsm;ESifh wlnDcJhjcif;om jzpfayvdrfhrnf/ Zmwd rl&if;
&cdkifwdkY\ajympum;rSm a&S;acwf tdEd,ajrmufydkif;om;wdkY ajympum;om jzpfEdkif
zG,f&Sdonf[k} a&;om;xm;&Sdygonf/
,ckazmfjy&So
d nfrsm;rSm ,if;Edik if jH cm;okawoDwYkd ,lqcsurf sm;om jzpfyg
onf/ pmtkyfjyKpkolrsm;taejzifh a0zefwifjyjcif; rjyKvdkyg/ avhvmolwdkY
taejzifhvnf; pdppf tuJjzwfEdkifMuayonf/
&cdkifpum;rsm;ESifhywfouf odoifhodxkdufzG,f&mrsm;udk u@&yfrsm;
vnf; pHkvifap&ef odrf;usHK;vsuf tenf;tusOf;pDpkaqmif; wifjyvdkufjcif;yif
jzpfygonf/
,if;aMumifh &cdkifom;wdkYonf rdrdwdkY rsdK;Zmwd,Ofaus;rIr@dKif udk,fh&cdkif
pum;udk pOfvmrysuf xdef;odrf;oGm;Mu&ef vdktyfMuayonf/

toQifpudE

161

&cdkifbmompum;vrf;Tef
17/

(18)udk;um;csufusrf;rsm;

18/

(pmtkyf?pmwrf;? aqmif;yg;rsm;vnf; yg0ifMuonf)


1/
2/
3/
4/
5/
6/
7/
8/
9/
10/
11/
12/
13/
14/
15/
16/

rmefatmifyD,
at;MumGefY
xGef;atmif
toQifpudE
rif;jym;,ka0

19/

&cdkifa0g[m& t,ltqrsm; (&cdkifompGav)


&cdkifpum;yHkrsm; (&cdkifGefYzl;)
&cdkifpum;yHkESifh pum;pkrsm; (&cdkifGefYzl;)
&cdkif,Ofaus;rIrsm; (1)(2)(3)
&cdkifa0g[m&bPfzGifhvSpfa&;
(1974? &cdkifr*Zif;? trSwf(1))
r[mynmausmfavQmufxHk;/
21-Budrfajrmuf? ausmufjzLNrdKUe,frS wifqufujyaom &xm;yef;,dkif
,drf;pmwrf;/
22-Burd af jrmuf? jynfaxmifpak eY rmefatmifNrKd Ue,frS wifqufujyaom
Zrf;,drf;pmwrf;/
24-Budrfajrmuf jynfaxmifpkaeY ppfawGNrdKUe,frS wifqufujyaom
t,or*oDjcif;pmwrf;/
oEmNrDatmifcdkif - ordkif;pumyHkrsm; (&cdkif,Ofaus;rIr*Zif;)
rif;,kausmf
- &cdkifESifhZrf; (&cdkifwefaqmiftwGJ 1? trSwf7)
oufa&T
- &rmajrrS aus;vufaw;uAsmrsm; (&cdkifr*Zif;
trSwf 1)
armifZifa,mf
- &rm0wDrS wdrjf rK yaf eaom jynfoUl aw;uAsmrsm;
armifwifvS
- &cdkifa'oE&pum; tbd"mef?
(&cdkifwefaqmif trSwf-6)
armifwifvS
- &cddkifoH (&cdkifwefaqmiftrSwf-5)
armifZifa,mf
- &rmajrrS aus;vufobm0aw;oH
(&cdkifwefaqmif trSwf 14)

20/
21/
22/
23/
24/
25/

26/
27/

&cd k i f o m;BuD ; pmay

162

- &cdkifa0g[m& tbd"mef
(&cdkifwefaqmif trSwf 11)
armifMunfwif - &cdkifpum;aemufquf (12-12-67 aeYxkwf
Adkvfwaxmifowif;pm)
jynfaxmifpkaeY jrefrmEdkifiHwdkif;&if;om;vlrsdK;rsm;
,Ofaus;rI "avhxHk;pHrsm; (&cdkif)
wefcdk;q&mxGef; - O'dEomjcif;
toQifpudE
- &cdkifobm0aw;uAsm
OD;pHomatmif - tmeEpjE&Spf&mpk a0omvDrif;
trf? 'D? vD'ef\ tm&Soak woepmapmif (twGJ 10?1811)yg aqmif;yg;
*&dwf-tDvufZEdk'Daz,m\rSwfwrf; (6-Budrfajrmufxkwf)
taemufb*Fvm;EdkifiHwGif oDwif;oHk;aexdkif&SdaeMuaom &[ef;awmf
wpfcsKd UxHr&S &Sad om a&S;acwf&cdik pf um;yHrk sm;ESihf aiGaMu;toH;k taqmif
rSwfpkrsm;/
a&S;acwf &cdkifpmaypmpkrsm;rS aumufEkwfwifjycsufrsm;/
tbufbufrS ulnDay;cJhMuaom q&mowdk;vS? OD;OD;apm usef;rma&;
t&m&Sd? (tNidrf;pm;)ESifh tDvufZEdk'Daz,m rSwfwrf;udk tpDtpOfcs
jyKjyifay;cJah om OD;csed x
f eG ;f (tNird ;f pm;? vrf;buftif*sief ,
D m)uG,v
f eG f
wdkYtm; txl;aus;Zl;wif&Sdygonf/

163

toQifpudE

&cdkifbmompum;vrf;Tef

(19) ed*Hk;
pmtkyfonf &cdkif\tajccHbmompum;rsm;udk avhvmEdkif&ef vdk&if;
tcsuftvufrsm;udk jyqdkxm;jcif; jzpfavonf/
xdaYk Mumifh &cdik v
f rl sKd ;wd\
Yk bmompum;rsm;udk avhvmvdo
k rl sm;? a'oE&
A[kokwvdkufpm;vdkolrsm;? cspfMunf&if;ESD; aygif;oif;rIudk jzpfapvdkolrsm;? &cdkif
a&mufc&D;onfrsm;? &cdkifoGm;vdkolrsm;? vufpGJjyKxm;&rnfvnf; jzpfygonf/
pmtkyfudk tajcjyK &cdkifESifhqdkif&m odoifhod&mwdkYudk qufvuf
avhvmEdkifNyD;&mum; &cdkif\tazmf {nfhrdwfaqGvrf;Teftjzpf vufudkifEdkifay
NyD[k ,HkMunfarQmfvifhygownf;/

toQif p ud E
(&cd k i f a jr)

&cd k i f o m;BuD ; pmay

152

You might also like