Chemia w pytaniach i zadaniach klasa III

Ani si obejrzae(a) a jeste w trzeciej klasie. To ju nie s arty! Za kilka miesicy masz egzamin, ktry zdecyduje w duym stopniu o Twojej przyszoci! Jestem po to, by Ci w tym pomc. Jeli jeszcze czego nie zrozumiae lub nie pamitasz z dotychczasowej nauki chemii nie przejmuj si! Przewidziaem to i przygotowaem na ten rok nieco obszerniejsz pomoc obejmujc take powtrzenie najwaniejszych wiadomoci z minionych lat. S one napisane pochyym drukiem, tzw. kursyw a powtrzeniowe tematy opatrzone sygnatur RM (recall memory wywoaj z pamici). Mam nadziej, e przechowae(a) zeszyty lub ksiki do chemii przydadz si. Podejd z pen odpowiedzialnoci do nauki i kontroli wiedzy, ktre, oprcz wyznaczonych, bd si odbywa take w miejscach NIEZAPOWIEDZIANYCH!!! (przypominam, e mog sprawdza samodzielno po ich napisaniu). Myl, e nauka chemii w tym roku bdzie dla Ciebie atwa i przyjemna a wynik egzaminu nagrod za przepracowane lata.
Zbigniew Blacharz, nauczyciel przedmiotu

I.
1.

Wgiel i jego zwizki z wodorem

Wgiel, naturalne rda wglowodorw. 1. Jakie zwizki nazywamy zwizkami organicznymi? 2. Na podstawie pooenia wgla w ukadzie okresowym podaj moliwe informacje o tym pierwiastku; narysuj model jego atomu. 3. Jakie dowiadczenie przekonuje o obecnoci wgla w zwizkach organicznych? 4. Wymie naturalne rda wglowodorw. 5. Omw przerb ropy naftowej; podaj gwne produkty tego przerobu. 6. Scharakteryzuj gaz ziemny i jego skad. 7. Co to jest i do czego suy gaz wietlny (koksowniczy)? 8. Oblicz skad procentowy prbki mosidzu zawierajcej 6 g cynku i 14 g miedzi. 9. Brz to stop cyny z miedzi. Oblicz, ile jest cyny w prbce brzu o masie 40 g, zawierajcej a) 75% miedzi, b) 60% cyny, c) 35% miedzi, d) 20% cyny. 10. Oblicz, ile jest miedzi w kostce brzu o masie: a) 50 g, b) 40 g zawierajcej 30% cyny. 11. Stop do lutowania zawiera cyn i ow w stosunku masowym 3:1. Ile cyny jest w prbce stopu o masie: a) 24 g, b) 36 g, c) 28 g, d) 32 g, e) 40 g? 2.1. Szereg homologiczny alkanw. 12. Co to s wglowodory? 13. W jaki sposb tworzymy nazwy wglowodorw nasyconych? 14. Co to jest szereg homologiczny? 15. Co to s alkany? Podaj wzr oglny szeregu homologicznego alkanw. 16. Podaj nazwy pierwszych dziesiciu alkanw. 17. Jakie znasz rodzaje wzorw chemicznych uywanych w chemii organicznej? 18. Podaj nazwy i wszystkie rodzaje wzorw alkanw zawierajcych w czsteczce: a) 2, 6, 10 atomw C, b) 3, 7, 9 atomw C, c) 4, 5, 8 atomw C, d) 1, 6, 9 atomw C. 19. Oblicz procentow zawarto wgla w: a) etanie, b) propanie, c) butanie, d) pentanie. 20. Podaj wzr sumaryczny i nazw alkanu, ktrego masa czsteczkowa wynosi: a) 30 u, b) 58 u, c) 86 u, d) 114 u, (mC = 12 u, mH = 1 u) 21. Okrel rodzaj przemiany (fizyczna lub chemiczna): a) krzepnicie wody, krystalizacja, pieczenie ciasta, wiecenie arwki, palenie si wiecy, topnienie lodu, gotowanie jajka, b) wrzenie wody, pieczenie misa, gotowanie zupy, wiecenie wietlwki, palenie si drewna, wybuch petardy, gaszenie wapna, kwaszenie ogrkw, c) destylacja wody, poar lasu, rozpuszczanie soli w wodzie, wiecenie lampy naftowej, praca silnika elektrycznego, topnienie wosku, palenie si benzyny, kwaszenie kapusty, d) trzsienie ziemi, zapon silnika spalinowego, byskawica, mtnienie wody wapiennej, smaenie jajecznicy, trawienie pokarmw, kwanienie mleka, marynowanie misa. 22. Ile pierwiastkw wchodzi w skad czsteczki: a) Al2S3 , b) H2SO4 , c) NaHCO3 ,

2 d) CaOHCl, e) NH4H2PO4 , f) AlNH4(SO4)2 , g) kwasu fosforowego(V), h) wodorotlenku wapnia, i) wglanu potasu, j) azotanu(V) cynku. 23. Z ilu atomw skada si czsteczka: a) H2O, b) KOH, c) Ca(OH)2 , d) H2CO3 , e) HNO3 , f) H3PO4 , g) AlNH4(SO4)2, h) K2[PtBrCl(NO3)2], i) [CrCl(NH3)5]SO4 , j) kwasu siarkowego(VI), k) fosforanu(V) sodu, l) wglanu magnezu, m) chlorku amonu. 2.2. Metan i etan jako alkany. 24. Podaj wszystkie znane ci nazwy i wzory najprostszego alkanu. 25. Opisz waciwoci metanu. 26. Ktre waciwoci metanu utrudniaj stwierdzenie jego obecnoci w powietrzu? 27. Jakie s rodzaje spala? Napisz rwnania wszystkich reakcji spalania metanu. 28. Na czym polega trujce dziaanie tlenku wgla(II)? 29. Oblicz procentow zawarto wgla w metanie. 30. Oblicz stosunek masy wgla do masy wodoru w metanie. 31. Podaj objtociowy skad powietrza. 32. Ile m3 tlenu jest w prostopadociennym pudle z powietrzem o wymiarach 2 3 1,5 (m)? 33. Omw i podaj przykady reakcji syntezy, analizy i wymiany. 2.3. Waciwoci i zastosowania alkanw. 34. Wymie waciwoci wsplne dla wszystkich alkanw. 35. Jak zmieniaj si waciwoci alkanw w szeregu homologicznym? 36. Opisz skad i waciwoci benzyny. 37. Czym na pewno i dlaczego nie wolno gasi poncej benzyny? 38. W jaki sposb otrzymuje si benzyn? 39. Napisz rwnania reakcji trzech rodzajw spala nastpujcych wglowodorw: a) etanu b) propanu, c) butanu, d) pentanu, e) heksanu f) alkanu o 15 atomach wgla w acuchu, g) alkanu o 18 atomach wgla w acuchu. 40. Jak si wykrywa dwutlenek wgla? 41. W jaki sposb naley trzyma probwk przy napenianiu jej dwutlenkiem wgla? 42. W jaki sposb odrni wodr czysty od wodoru zmieszanego z powietrzem? 43. W jaki sposb naley trzyma probwk przy napenianiu jej wodorem? 44. Opisz, w jaki sposb mona odrni od siebie: a) wodr, tlen i powietrze, b) tlen, dwutlenek wgla i powietrze, c) tlen, azot i wodr, d) tlen, azot i powietrze, e) tlen, wodr i dwutlenek wgla, f) azot, dwutlenek wgla, tlen? 3.1. Szeregi homologiczne alkenw i alkinw. ! 17-min. pisemna kontrola wiedzy i umiejtnoci z dotychczasowego materiau ! 45. Co to s wglowodory nienasycone? Jakie wizania nazywamy wizaniami wielokrotnymi? 46. Co to s alkeny? Podaj wzr oglny tego szeregu homologicznego. 47. Co to s alkiny? Podaj wzr oglny. 48. Podaj nazwy pierwszych dziewiciu: a) alkenw, b) alkinw 49. Napisz wzory sumaryczne i strukturalne: a) etenu i etynu, b) propenu i propynu, c) butenu i butynu, d) pentenu i pentynu, e) heksenu i heksynu, f) heptenu i heptynu. 50. Masa czsteczkowa pewnego alkenu wynosi: a) 56 u, b) 70 u, c) 42 u, d) 84 u, e) 112 u. Podaj wzr sumaryczny i nazw tego alkenu. 51. Masa czsteczkowa pewnego alkinu wynosi: a) 54 u, b) 68 u, c) 40 u, d) 96 u, e) 124 u. Podaj wzr sumaryczny i nazw tego alkinu. 3.2. Eten przedstawiciel alkenw. 52. Opisz waciwoci etenu (etylenu). 53. Jak mona otrzyma etylen? 54. Przedstaw rwnania reakcji trzech rodzajw spalania etylenu. 55. Jakie dowiadczenie przekonuje o nienasyconym charakterze etenu? 56. Napisz rwnanie reakcji przyczenia do etenu: a) wodoru, b) chloru, c) bromu, d) chlorowodoru, e) bromowodoru. Nazwij otrzymane produkty. 57. Wyjanij, na czym polega reakcja polimeryzacji etylenu. 58. Oblicz stosunek masy wgla do masy wodoru w czsteczce etenu.

3 59. Okrel rodzaj reakcji ze wzgldu na efekty energetyczne: a) palenie si wiecy, rozkad tlenku rtci na tlen i rt, b) tworzenie karmelu z cukru, wybuch petardy, c) spalanie benzyny w silniku samochodowym, pieczenie misa, d) poar lasu, smaenie jajecznicy, e) wybuch mieszaniny piorunujcej, przyswajanie pokarmw. 60. Oblicz masy czsteczkowe: a) H2O, Ca(OH)2, H2SO4 , b) SO2 , K2CO3 , H3PO4 , c) HCl, Al(OH)3 , H2S, d) CO2 , CuCO3 , Na2SO4 , e) SO3 , N2O, H2CO3 . 61. Ustal wzr zwizku chemicznego o masie czsteczkowej 62 u, zawierajcego w czsteczce 3 atomy, w tym 2 atomy tego samego pierwiastka o cznej masie 46 u. 62. Ustal wzr zwizku chemicznego o masie czsteczkowej 64 u, zawierajcego w czsteczce 3 atomy, w tym 2 atomy tego samego pierwiastka o cznej masie 32 u. 3.3. Acetylen jako alkin. 63. Napisz rwnanie reakcji otrzymywania etynu (acetylenu). 64. Opisz waciwoci acetylenu. 65. Napisz rwnania reakcji trzech rodzajw spalania etynu. 66. Przedstaw rwnania reakcji wiadczce o nienasyconym charakterze acetylenu. 67. Do czego prowadzi polimeryzacja etynu? Napisz odpowiednie rwnanie reakcji. 68. A) 6, B) 8, C) 14, D) 6,02 1023, E) 9,03 1023 czsteczek acetylenu ulego spaleniu: a) cakowitemu, b) pspaleniu, c) spaleniu niecakowitemu. Ile czsteczek tlenu wzio udzia w tej reakcji? 69. Co to s protony, neutrony, elektrony? Podaj najwaniejsze wiadomoci o nich. 70. Co to s elektrony walencyjne? Zrb (rdze) atomowy? 71. Co to jest liczba atomowa a co liczba masowa? 72. Co to jest pierwiastek chemiczny? (kolejna definicja oparta o pojcie liczby atomowej). 73. Okrel liczb nukleonw, protonw, elektronw, neutronw w nastpujcych atomach: 23 39 27 32 37 56 66 80 a) 11 Na, b) 19 K, c) 13 Al, d) 16 S, e) 17 Cl, f) 26 Fe, g) 30 Zn , h) 35 Br , i) 124Sn. 50

74. Narysuj uproszczony model atomu: a) siarki, b) magnezu, c) sodu, d) krzemu, e) azotu,
f) fosforu, g) tlenu, h) chloru, i) inne. 3.4. i 3.5. Podsumowanie wiadomoci o wglowodorach. 75. Wyjanij, dlaczego alkeny i alkiny s aktywne chemicznie? 76. Jakim reakcjom ulegaj wglowodory nienasycone? podaj przykady. 77. Napisz rwnania reakcji: a) spalania cakowitego pentenu, c) spalania niecakowitego butynu, b) pspalania propenu, d) spalania cakowitego propynu. 78. Odpowiedz, jak dowiadczalnie moesz odrni: a) etan od etenu, b) metan od tlenku wgla(IV), c) propan od acetylenu, d) tlenek wgla od dwutlenku wgla. 79. Produktami spalania cakowitego 2 czsteczek pewnego wglowodoru jest 10 czsteczek tlenku wgla(IV) i 10 czsteczek wody. Jaki to wglowodr? Zapisz rwnanie tej reakcji. 80. Produktami spalania niecakowitego 4 czsteczek pewnego wglowodoru jest 8 atomw wgla i 4 czsteczki wody. Jaki wglowodr poddano spalaniu? Zapisz odpowiednie rwnanie reakcji. 81. Ustal wzr sumaryczny i strukturalny wglowodoru z szeregu etylenu o masie czsteczkowej 70 u. Napisz rwnanie reakcji spalania cakowitego tego wglowodoru. 82. Ktry z wglowodorw zawiera najwikszy procent masowy wgla: C2H6, C2H4 czy C2H2? Odpowied uzasadnij, nie stosujc oblicze. 83. Co to s tworzywa sztuczne? Jakie znasz tworzywa sztuczne? 84. Omw waciwoci i zastosowanie trzech wybranych tworzyw sztucznych. 85. Omw budow wspczesnego ukadu okresowego (nazwy grup gwnych!). 86. Podaj nazwy pierwiastkw na podstawie konfiguracji elektronowej: a) K2L6, b) K2L8M2, c) K2L8M6, d) K2L8M8N1, e) K2L8M18N8, f) K2L8M18N8O2, g) K2L8M18N18O6. 87. Okrel konfiguracj elektronow: a) berylu, b) glinu, c) fosforu, d) argonu e) wapnia, f) arsenu, g) bromu, h) rubidu, i) cyny, j) jodu; podaj dostpne z ukadu okresowego informacje o tych pierwiastkach i narysuj modele ich atomw.

4 Nie zawsze jest atwo okreli konfiguracj elektronow nawet atomw pierwiastkw grup gwnych! Prosz tego nie robi samemu dla pierwiastkw powyej pitego okresu!

II.
4.1.

Pochodne wglowodorw.

Wstpne wiadomoci o alkoholach. ! 17-min. pisemna kontrola wiedzy i umiejtnoci z tematw od 3.1. do 3.5. ! 88. Jakie zwizki chemiczne nazywamy alkoholami? 89. Podaj wzr oglny alkoholi. 90. Jak grup funkcyjn zawieraj czsteczki tych zwizkw? 91. Co to jest grupa alkilowa? 92. W jaki sposb tworzymy nazwy alkoholi? 93. Podaj nazwy (po dwie) i wzory sumaryczne pierwszych czterech alkoholi. 94. Napisz wzr strukturalny metanolu i etanolu. 95. W jakim stosunku masowym poczone s atomy wgla, wodoru i tlenu w metanolu? 96. Ustal wzr alkoholu o masie czsteczkowej: a) 46 u, b) 74 u, c) 88 u, d) 60 u. 97. Oblicz procentow zawarto wgla w: a) metanolu, b) etanolu, c) propanolu. 4.2. Alkohol metylowy. 98. Napisz wzr sumaryczny i strukturalny alkoholu metylowego. 99. Oblicz mas czsteczkow metanolu. (mC = 12 u, mH = 1 u, mO = 16 u) 100. Jak grup alkilow zawiera czsteczka metanolu? 101. W jaki sposb otrzymuje si metanol? 102. Omw waciwoci metanolu. 103. Napisz rwnania reakcji spalania metanolu. 104. Oblicz procentow zawarto pierwiastkw w metanolu. 105. Odczytaj nazwy zwizkw: a) Al2O3 , FeCl2, SO2, b) MgCl2 , P2O3 , CO, c) Na2O, Fe2S3 , CO2 , d) AlCl3 , NO, SO3 , e) K2S, FeO, PbCl4 , f) CaCl2, HgS, SnS2. 106. Napisz wzory sumaryczne nastpujcych zwizkw chemicznych: a) siarczku srebra(I), tlenku manganu(IV), chlorku wapnia, b) chlorku oowiu(II), tlenku miedzi(I), siarczku potasu, c) tlenku oowiu(II), chlorku elaza(III), siarczku glinu, d) siarczku miedzi(II), tlenku azotu(V), chlorku magnezu, e) tlenku elaza(III), tlenku wgla(IV), chlorku glinu. 107. Napisz wzory strukturalne zwizkw: a) FeO, Al2O3 , SO2 , b) MgCl2 , P2O3 , CO, c) AlCl3 , K2S , NO, d) Na2O, Fe2O3 , CO2 , e) K2S, FeO, PbO2 , f) CaCl2 , Cr2O3 , SO3 . 108. Odczytaj i wyjanij zapisy: 3 N, 2 ZnS, 2 N2 , 2 Fe, 5 H2O, 4 Cl, 3 Cl2O itd. 109. Odczytaj, z ilu pierwiastkw i atomw skadaj si czsteczki zwizkw chemicznych np. K2O, Na2SO4 , K2Cr2O7 , CuSO4 , H3PO4 , Ca(OH)2 , (NH4)2CO3 itp. 4.3. Alkohol etylowy. 110. Napisz wzr sumaryczny i strukturalny etanolu. 111. Jak grup alkilow zawiera czsteczka alkoholu etylowego? 112. W jaki sposb otrzymuje si etanol? Napisz rwnania odpowiednich reakcji. 113. Omw waciwoci etanolu. 114. Na czym polega zjawisko kontrakcji? 115. Napisz rwnania reakcji spalania alkoholu etylowego. 116. Jakie dowiadczenie potwierdza szkodliwy wpyw alkoholu na organizmy ywe? 117. Co to jest i jakie ma zastosowanie denaturat? 118. Oblicz stenie procentowe roztworu etanolu, w ktrym: a) na 1 czsteczk etanolu przypada 1 czsteczka wody, b) na 1 czsteczk etanolu przypadaj 2 czsteczki wody, c) na 2 czsteczki etanolu przypada 1 czsteczka wody. 119. Ile gramw jodu naley rozpuci w etanolu, aby powstao 80 g 3-procentowego roztworu? 120. Do 200 g 96-procentowego roztworu alkoholu etylowego dolano 100 cm3 wody. Oblicz stenie procentowe otrzymanego roztworu.

5 121. Ile gramw wody i ile gramw 95-procentowego etanolu naley zmiesza, aby otrzyma 950 g 70-procentowego roztworu C2H5OH? 122. Zmieszano 200 g 95-procentowego etanolu z 300 g etanolu 20-procentowego. Oblicz stenie otrzymanego roztworu. 123. Uzgodnij (zbilansuj) rwnania reakcji: a) Cr + O2 Cr2O3 k) H2O H2 + O2 b) N2 + H2 NH3 l) CO + O2 CO2 c) Na + Cl2 NaCl m) N2O + O2 N2O5 d) Al + O2 Al2O3 n) Ag2O + H2 Ag + H2O e) C + O2 CO o) PbO2 + C Pb + CO f) Zn + O2 ZnO p) Fe2O3 + H2 Fe + H2O g) Fe + Cl2 FeCl3 r) AlCl3 + K Al + KCl h) N2 + O2 N2O3 s) Al + H2S AL2S3 + H2 i) Fe + S Fe2S3 t) K + H2O KOH + H2 j) HgO Hg + O2 u) P4 + H2 PH3 124. Napisz symbolami i uzgodnij rwnania reakcji, ktrych zapis sowny jest nastpujcy: a) glin + chlor chlorek glinu i) siarka + tlen tlenek siarki(VI) b) chrom + tlen tlenek chromu(III) j) potas + siarka siarczek potasu c) woda wodr + tlen k) tlenek rtci(II) rt + tlen d) elazo + chlor chlorek elaza(III) l) wodr + chlor chlorowodr e) azot + tlen tlenek azotu(III) m) azot + tlen tlenek azotu(V) f) magnez + dwutlenek wgla tlenek magnezu + wgiel g) tlenek oowiu(IV) + glin ow + tlenek glinu h) chlorek oowiu(II) + potas ow + chlorek potasu 125. Podaj nazw pierwiastka E w zwizkach: a) EO, mcz= 40 u, b) ES, mcz= 72 u, c) E2O3 , mcz= 160 u, d) Al2E3 , mcz= 150 u, e) E2O3 , mcz= 76 u, f) EO2 , mcz= 239 u. 4.4. Glicerol jako alkohol wielowodorotlenowy. 126. Podaj wszystkie uywane nazwy zwizku o wzorze C3H5(OH)3. 127. Napisz wzr strukturalny C3H5(OH)3. 128. Omw waciwoci i zastosowanie gliceryny. 129. Napisz rwnania reakcji: a) spalania cakowitego, b) pspalania, c) spalania niecakowitego gliceryny. 130. Do czego suy nitrogliceryna? 131. Jak genez ma tzw. nagroda Nobla? 132. Oblicz procentow zawarto wgla w glicerynie, 133. Wymie czynniki zwikszajce szybko rozpuszczania si substancji staej w wodzie. 134. Co to jest rozpuszczalno? 135. Jaki roztwr nazywamy roztworem nasyconym? 136. Wymie czynniki, od ktrych zaley rozpuszczalno w wodzie substancji: a) staych i ciekych, b) gazowych. 5.1. Wstpne wiadomoci o kwasach karboksylowych. ! 17-min. pisemna kontrola wiedzy i umiejtnoci z tematw od 4.1. do 4.4. ! 137. Jakie zwizki chemiczne nazywamy kwasami karboksylowymi? 138. Jak grup funkcyjn zawieraj czsteczki kwasw karboksylowych? 139. Podaj wzr oglny kwasw karboksylowych. 140. Napisz wzory sumaryczne i nazwy (zwyczajowe i systematyczne) pierwszych czterech kwasw karboksylowych. 141. Napisz wzory strukturalne: a) kwasu mrwkowego, b) kwasu octowego, c) kwasu propionowego, d) kwasu masowego. 142. Ustal wzr kwasu karboksylowego o masie czsteczkowej: a) 60 u, b) 88 u, c) 74 u. 143. Masa czsteczkowa kwasu karboksylowego wynosi tyle samo co masa czsteczk.: a) etanolu, b) propanolu, c) butanolu, d) pentanolu. Podaj wzr sumaryczny i nazw tego kwasu. 5.2. i 5.3. Kwas mrwkowy i kwas octowy.

6 Podaj wzr sumaryczny, strukturalny i nazw systematyczn kwasu mrwkowego. Opisz waciwoci i zastosowanie kwasu mrwkowego. Napisz rwnanie reakcji spalania kwasu mrwkowego. Oblicz procentow zawarto wgla w kwasie mrwkowym. Oblicz stosunek masy wgla do masy tlenu i masy wodoru w kwasie metanowym. Podaj wzr sumaryczny, strukturalny i nazw systematyczn kwasu octowego. Omw proces zwany fermentacj octow. Opisz waciwoci i zastosowanie kwasu octowego. Napisz rwnanie reakcji kwasu octowego z: a) magnezem, b) zasad sodow, c) tlenkiem miedzi(II), d) tlenkiem wapnia, e) wodorotlenkiem glinu. 153. Co to jest ocet? 154. Napisz rwnanie reakcji spalania kwasu octowego. 155. Oblicz stosunek masowy pierwiastkw w czsteczce kwasu octowego. 156. Ile gramw kwasu octowego znajduje si w 1 kg 6% octu? 157. Napisz rwnania reakcji otrzymywania trzema sposobami: a) mrwczanu magnezu, b) octanu sodu, c) mrwczanu potasu, d) octanu wapnia. 5.4. Wysze kwasy karboksylowe. 158. Czego dotyczy nazwa wysze kwasy karboksylowe? 159. Podaj nazwy i wzory sumaryczne znanych ci kwasw tuszczowych. 160. Omw waciwoci kwasw tuszczowych. 161. Co to jest stearyna? 162. Jakie reakcje potwierdzaj nienasycony charakter kwasu oleinowego? 163. Napisz rwnania reakcji spalania: a) kwasu stearynowego, b) kwasu palmitynowego, c) kwasu oleinowego. 164. Co to s myda; jak je dzielimy? 165. Dlaczego myda uatwiaj mycie lub pranie? 166. Podaj sposoby, za ktrych pomoc z nienasyconego roztworu saletry potasowej mona otrzyma roztwr nasycony? 167. Podaj sposoby, za ktrych pomoc z nasyconego roztworu saletry sodowej mona otrzyma roztwr nienasycony? 6. Podstawowe wiadomoci o estrach. ! 17-min. pisemna kontrola wiedzy i umiejtnoci z tematw od 5.1. do 5.4. ! 168. Napisz rwnania reakcji: a) kwasu mrwkowego z magnezem, b) kwasu octowego z potasem, c) kwasu mrwkowego z tlenkiem wapnia, d) kwasu octowego z wodorotlenkiem sodu. Nazwij produkty reakcji. 169. Na czym polega reakcja estryfikacji; podaj oglny zapis rwnania reakcji estryfikacji. 170. Wyjanij rol kwasu siarkowego(VI) w przebiegu reakcji estryfikacji. 171. Co to s estry; jak grup funkcyjn zawieraj czsteczki tych zwizkw? 172. Jaki jest oglny wzr estru? 173. Napisz rwnania reakcji otrzymywania: a) mrwczanu propylu, b) octanu etylu, c) propionianu metylu, d) malanu metylu. 174. Co to jest hydroliza; jakie s produkty hydrolizy estrw? 175. Napisz rwnania reakcji hydrolizy: a) mrwczanu butylu, b) octanu propylu, c) propionianu etylu, d) malanu metylu. 176. Napisz rwnania reakcji spalania cakowitego: a) octanu etylu, b) mrwczanu propylu, c) propionianu metylu. 7.1. i 7.2. Aminy i aminokwasy. 177. Jakie zwizki nazywamy aminami? Podaj wzr oglny amin. 178. Podaj nazwy i wzory sumaryczne pierwszych piciu amin. 179. Jakie grupy funkcyjne zawieraj czsteczki aminokwasw? 180. Wyjanij, dlaczego aminokwasy maj zdolno czenia si w due czsteczki. 181. Wyjanij, jakie wizanie nazywamy wizaniem peptydowym? 144. 145. 146. 147. 148. 149. 150. 151. 152.

7 182. Co to s biaka? 183. Dlaczego wodne roztwory prostych aminokwasw maj obojtny charakter chemiczny? W tym miejscu najwyszy czas zajrze na moj stron internetow

www.zbigbla.pl
pobra z niej plik o nazwie zadania egzaminacyjne z chemii i zacz przygotowania do egzaminu! RM.1. Rozwizywanie zada o rozpuszczalnoci. ! 17-min. pisemna kontrola wiedzy i umiejtnoci z tematw od 6. do 7.2 ! 184. Ile gramw chlorku amonu zdoa si rozpuci w 400 g wody o temp. 35C? 185. Ile najwicej gramw NaNO3 mona rozpuci w 20 g wody o temperaturze 10C? 186. W jakiej iloci wody naley rozpuci 30 g siarczanu(VI) miedzi(II) CuSO4 , aby otrzyma roztwr nasycony w temperaturze 85C? 187. Rozpuszczono 80 g substancji otrzymujc 240 g nasyconego roztworu. Oblicz rozpuszczalno tej substancji w danej temperaturze. 188. Po odparowaniu wody z 70 g roztworu nasyconego w temperaturze 40C otrzymano 20 g suchej masy. Oblicz rozpuszczalno tej soli w wodzie w tej temperaturze; podaj jej nazw. 189. Oblicz rozpuszczalno substancji, jeli roztwr nasycony tej substancji ma stenie: a) 20%, b) 50%, c) 60%, d) 80%, e) 90%, f) 95%, g) 98%, h) 99%. 190. Ile gramw saletry sodowej trzeba dodatkowo rozpuci w nasyconym w 30C roztworze zawierajcym 400 g wody, aby po ogrzaniu do 70C roztwr by nadal nasycony? 191. Ile gramw jodku potasu trzeba dodatkowo rozpuci w nasyconym w 10C roztworze zawierajcym 200 g wody, aby po ogrzaniu do 50C roztwr by nadal nasycony? 192. W 300 g wody rozpuszczono saletr potasow otrzymujc roztwr nasycony w temperaturze 70C. Ile gramw tej saletry wykrystalizuje, gdy roztwr ochodzi si do 40C? 250 193. Ile gramw azotanu(V) sodu znajduje si w 315 g jego nasyconego w temperaturze 40C 240 roztworu? 194. Oblicz230 stenie procentowe nasyconych roztworw: a) KI w temp. 10C, b) NaNO3 AgNO3 220 w temp. 40C, c) Pb(NO3)2 w temp. 20C, d) KNO3 w temp. 60C, e) KCl w temp. 30C.
rozpuszczalno w gramach na 100 g wody 210 200 190 180 170 160 150 140 130 120 110 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 temperatura C (CH3COO)2Ca NH4Cl CuSO4 KCl NaCl Pb(NO3)2 KI NaNO3 KNO3

RM2. Stenie procentowe roztworw. 195. Co oznacza sformuowanie stenie procentowe roztworu, roztwr 8-procentowy, itp.? 196. Podaj wzr na obliczanie stenia procentowego. 197. Oblicz stenie procentowe cukru, jeli 200 g jego jest zawarte w: a) 1000 g roztworu, b) 1000 g wody? 198. Ile gramw soli kuchennej i ile gramw wody naley uy, aby otrzyma 200 g roztworu 15-procentowego? 199. Zawarto soli w wodzie morskiej wynosi 3,5%. Ile kilogramw soli pozostanie po cakowitym odparowaniu 200 kg wody morskiej? 200. Ile gramw substancji naley rozpuci w 360 g wody, aby otrzyma roztwr 20%? 201. Do 160 g 15-procentowego roztworu kwasu siarkowego(VI) dodano 40 g wody. Jakie jest stenie procentowe otrzymanego roztworu? 202. Z 200 g 5-procentowego roztworu odparowano 75 g wody. Oblicz stenie procentowe powstaego roztworu. 203. Do 500 g 10-procentowego roztworu cukru dodano jeszcze 100 g cukru. Jakie jest stenie procentowe powstaego roztworu? 204. Do 60 g roztworu soli o steniu 12%, dodano 20 g tej soli. Oblicz stenie procentowe otrzymanego roztworu. 205. Ile gramw chlorku magnezu i ile cm3 wody naley przygotowa, aby otrzyma 500 g 1-procentowego roztworu? 206. Oblicz stenie procentowe roztworu otrzymanego po rozpuszczeniu 250 g substancji w 1 dm3 wody. 207. Ile gramw kwasu siarkowego(VI) znajduje si w 0,5 dm3 roztworu o steniu 60%? Gsto tego roztworu wynosi 1,5 g/cm3. 208. Do 200 cm3 roztworu o steniu 15% i gstoci 1,2 g/cm3 dodano 60 cm3 wody. Oblicz stenie procentowe otrzymanego roztworu. RM3. Kwas solny, siarkowodorowy i kwasy siarkowe. 209. Z czego skada si czsteczka kadego kwasu? 210. Jak otrzymuje si chlorowodr? Napisz rwnania odpowiednich reakcji. 211. Co to jest kwas solny? Podaj jego waciwoci. 212. Jak otrzymuje si siarkowodr? Napisz rwnania odpowiednich reakcji. 213. Podaj wzr sumaryczny i kreskowy siarkowodoru, opisz jego waciwoci. 214. W jaki sposb mona otrzyma kwas siarkowodorowy? 215. Co to s tlenki (bezwodniki) kwasowe? Co jest bezwodnikiem kwasu siarkowego(VI)? 216. Podaj znane ci wzory kwasu siarkowego(VI); jaka jest wartociowo reszty kwasowej? 217. Napisz rwnanie reakcji otrzymywania kwasu siarkowego(VI). 218. Oblicz procentow zawarto siarki w czsteczce H2SO4 . 219. Opisz waciwoci i zastosowanie kwasu siarkowego(VI). 220. Podaj znane wzory kwasu siarkowego(IV); jaka jest wartociowo reszty kwasowej? 221. Jaki tlenek jest tlenkiem kwasowym (bezwodnikiem) kwasu siarkowego(IV)? 222. Napisz rwnanie reakcji otrzymywania H2SO3 .

9 223. Rozpuszczono 30 g chlorowodoru w 120 g wody. Jakie jest stenie procentowe otrzymanego kwasu? 224. Do otrzymania 8-procentowego roztworu HCl wzito 40 g chlorowodoru. Ile gramw kwasu otrzymano? 225. Jakie jest stenie procentowe H2SO4 , jeli 30 g czystego kwasu jest : a) w 120 g jego roztworu, b) w 120 g wody? 226. Ile gramw czystego kwasu siarkowego(VI) jest w 150 g jego 8-procentowego roztworu? RM4. Pozostae kwasy nieorganiczne. 227. Napisz znane wzory kwasu azotowego(V); jaka jest wartociowo reszty kwasowej? 228. Jaki tlenek jest tlenkiem kwasowym (bezwodnikiem) kwasu azotowego(V)? 229. Napisz rwnanie reakcji otrzymywania kwasu azotowego(V) . 230. Na czym polega reakcja ksantoproteinowa? 231. Napisz znane ci wzory kwasu wglowego; jaka jest wartociowo reszty kwasowej? 232. Jaki tlenek jest tlenkiem kwasowym ( bezwodnikiem) H2CO3? 233. Oblicz zawarto procentow wgla w kwasie wglowym. 234. Jak si otrzymuje kwas wglowy? Napisz rwnanie tej reakcji. 235. Napisz rwnania reakcji przedstawionych schematem: C CO CO2 H2CO3 236. Napisz znane ci wzory kwasu fosforowego(V); jaka jest wartociowo reszty kwasowej? 237. Jaki tlenek jest tlenkiem kwasowym (bezwodnikiem) kwasu fosforowego(V)? 238. Napisz rwnanie reakcji spalania fosforu w tlenie i rwnanie reakcji otrzymywania H3PO4 . 239. Napisz i uzgodnij rwnania dysocjacji elektrolitycznej kwasw: a) HCl, H2SO4 , H3BO3 , b) HNO3 , H2SO3 , H4P2O7 , c) HCl, H2CO3 , H3PO4 , d) HClO4 , H2S, H3PO4 , e) HNO2 , HClO4 , H3PO4 . RM5. Zasady i wodorotlenki. ! 17-min. pisemna kontrola wiedzy i umiejtnoci z tematw od RM1.. do RM4. ! 240. Podaj znane ci wzory i nazwy zasad (take popularne nazwy). 241. Napisz rwnania reakcji otrzymywania znanych ci zasad. 242. Wyjanij pojcia: wapno palone, wapno gaszone, mleko wapienne, woda wapienna. 243. Jak mona otrzyma wikszo nierozpuszczalnych wodorotlenkw? Podaj przykad w postaci odpowiedniego rwnania reakcji. 244. Dlaczego nierozpuszczalne w wodzie wodorotlenki nie barwi fenoloftaleiny? 245. Dokocz i uzgodnij rwnania reakcji otrzymywania wodorotlenkw: a) FeCl2 + NaOH e) FeCl3 + NaOH b) AlI3 + KOH f) CuCl2 + KOH c) SnCl2 + Ba(OH)2 g) SnCl4 + NaOH d) AlCl3 + Ca(OH)2 h) PbBr4 + Ca(OH)2 246. U rwnania reakcji, za ktrych pomoc mona dokona nastpujcych przemian: a) Na Na2O NaOH Al(OH)3 b) K K2O KOH Fe(OH)2 c) Ca CaO Ca(OH)2 Zn(OH)2 d) Ba BaO Ba(OH)2 Cr(OH)3 e) Mg MgO Mg(OH)2 Cu(OH)2 247. Napisz i uzgodnij rwnania reakcji dysocjacji jonowej zasad: a) NaOH, Ba(OH)2 , b) NaOH, Mg(OH)2 , c) NH3 H2O , Ca(OH)2 , d) KOH, Ca(OH)2 . RM6. Odczyn roztworu, wstpne wiadomoci o solach. 248. W jaki sposb barwi si znane ci wskaniki w roztworach: a) kwasw, b) zasad, c) w wodzie? Jaka jest warto pH w tych roztworach? 249. Jaki jest odczyn roztworw: a) octu, wody wapiennej, wody deszczowej znad Amazonki, serwatki, b) wody studziennej, soku cytryny, wody amoniakalnej, sody rcej, c) soku pomaraczy, wina, ugu sodowego, alkoholu, d) mleka wapiennego, soku odkowego, soku winiowego, stopionego lodu z Antarktydy,

10 e) wodorotlenku sodu, wody krlewskiej, wody destylowanej, pynu akumulatorowego. TABELA ROZPUSZCZALNOCI WODOROTLENKW I SOLI W WODZIE jony NH4+ Na+ K+ Mg2+ Ca2+ Ba2+ Ag+ Pb2+ Cu2+ Sn2+ Zn2+ Fe2+ Fe3+ OH R R R S S R N N N N N N N Cl R R R R R R N N R R R R R 2 S R R R S S R N N N N N N N 2 SO3 R R R R N N N N ? R S N ? SO42 R R R R S N S N R R R R R NO3 R R R R R R R R R R R R R CO32 R R R N N N N N N N N N N PO43 R R R N N N N N N N N N N
Przypomnienie wartociowoci : Ag I, II; Al. III; Ba II; C II, IV; Ca II; Cl I, III, VII; Cr II, III, VI; Cu I, II; Fe II, III; H I; Hg I, II; K I; Mg II; N I, II, III, IV, V; Na I; O II; P III, V; Pb II, IV; S II, IV, VI; Si II, IV;

Al3+ N R N N R R N N

250. Podaj nazw soli: a) KCl , FeCO3 , Sn(NO3)4 , b) NaBr, AlPO4 , Fe2(CO3)3 , c) CaS , K2CO3 , CuSO4 , d) NaI , Pb3(PO4)2 , CaSO4 , e) FeS , MgSO3 , KNO3 , f) SnCl2 , Pb(NO3)2 , CaSO4 . 251. Podaj wzory sumaryczne soli: a) chlorek potasu, siarczan(VI) sodu, fosforan(V) magnezu, wglan sodu, b) chlorek wapnia, azotan(V) potasu, siarczan(IV) wapnia, chlorek srebra(I), c) siarczek sodu, chlorek miedzi(II), siarczan(IV) potasu, wglan wapnia, d) fosforan(V) wapnia, chlorek amonu, azotan(V) sodu, siarczan(VI) elaza(III), e) bromek magnezu, azotan(V) glinu, wglan sodu, fosforan(V) elaza(II). 252. Napisz rwnania dysocjacji elektrolitycznej (jonowej) soli: a) NaBr, K3PO4 , Fe2(SO4)3 , b) NaI, Na3PO4 , CaSO4 , c) CaCl2 , FeSO4 , NaNO2 , d) K2S, MgSO3 , KNO3 , e) Ca(NO3)2 , K2CO3 , CuSO4 , f) MgCl2 , K2SO4 , Al2(SO4)3 . 253. Ile jonw powstanie A) z jednej czsteczki, B) z 20 czsteczek: a) MgCl2, Na3PO4, Fe2(SO4)3, b) AlCl3, K2CO3, Ca(NO3)2, c) Na2S, K2SO4, (NH4)3PO4, d) CrCl3, K2SO4, AlPO4. 254. Napisz wzory soli, jakie powstan po odparowaniu do sucha roztworw zawierajcych jony: a) K+, Ca2+, Cl, b) Na+, Cl, S2, c) Na+, Mg2+, NO3, d) Na+, SO42, PO43, + 2+ 2 + 3 e) K , Cu , SO4 , f) K , Cl , PO4 , g) NH4+, Ca2+, NO3, h) Al3+, Cl, SO42. RM7. Otrzymywanie soli. 255. Zapisz rwnania reakcji zobojtniania zasad (wybrane * rwnania zapisa jonowo!): a) KOH z kwasami: HNO3 , *H2SO4 , H3PO4 , e) Mg(OH)2 z kwasami: *HNO3 , b) Ca(OH)2 z kwasami: *HCl, H2S, H3PO4 , H2CO3 , H2SO3 , c) NaOH z kwasami: HCl, *H2SO4 , H3PO4 , f) NaOH z kwasami: HNO3 , d) Ba(OH)2 z kwasami: *HCl, H2CO3 , H3PO4 , *H2S, H2SO3 . 256. W jaki sposb metale nieszlachetne reaguj z kwasami? 257. Napisz rwnania nastpujcych reakcji: a) sodu z kwasem solnym i z kwasem siarkowym(VI), b) potasu z kwasem siarkowodorowym i z kwasem azotowym(V), c) magnezu z kwasem siarkowym(VI) i z kwasem azotowym(V), d) cynku z kwasem solnym i z kwasem siarkowodorowym, e) glinu z kwasem solnym i z kwasem siarkowym(VI), f) potasu i wapnia z kwasem fosforowym(V), g) sodu i glinu z kwasem azotowym. 258. Napisz rwnania reakcji: a) Na2O, MgO, Fe2O3 z kwasem solnym, b) K2O, PbO, Fe2O3 z kwasem fosforowym(V), c) Na2O, CuO, Mn2O3 z kwasem siarkowym(VI),

11 d) Ag2O, ZnO, Al2O3 z kwasem siarkowym(IV), e) K2O, CaO, Cr2O3 z kwasem azotowym(V), f) Na2O, FeO, Al2O3 z kwasem wglowym, g) BaO, Mn2O3 , PbO2 z kwasem siarkowodorowym). 259. Napisz rwnania reakcji otrzymywania wymienionych soli trzema poznanymi sposobami: a) KCl, b) BaS, c) MgSO4 , d) Na3PO4 , e) Zn(NO3)2 , f) AlCl3 , g) Na2CO3 , h) CaSO4 , i) Mg3(PO4)2 , j) Al2(SO4)3 , 260. Dokocz pisanie rwna reakcji (zaznaczone * rwnania umie zapisa take jonowo!): a) NaOH + CO2 c) Ca(OH)2 + SO2 K + Cl2 Na + S FeO + SO3 ZnO + CO2 *BaCl2 + H2SO4 *AgNO3 + HCl *K2SO4 + Ba(OH)2 *Pb(NO3)2 + KOH *CuSO4 + Na2CO3 *AlCl3 + K3PO4 b) Ba(OH)2 + SO3 d) KOH + P4O10 Mg + Cl2 Ag + S CaO + CO2 PbO + N2O5 *Pb(NO3)2 + HCl *Pb(NO3)2 + H2SO4 *CuCl2 + Ca(OH)2 *FeSO4 + Ca(OH)2 *ZnSO4 + K2CO3 *BaCl2 + Na2CO3 Wane prby identyfikacyjne i reakcje: 1. Identyfikacja wodoru najlejszy gaz, zanieczyszczony powietrzem spala si ze szczkiem. 2. Identyfikacja tlenu arzce si uczywo zapala jasnym pomieniem. 3. Identyfikacja azotu palce si uczywo ganie. 4. Identyfikacja CO2 i H2CO3 palce si uczywo ganie, zmtnienie wody wapiennej: Ca(OH)2 + CO2 CaCO3 + H2O 5. Identyfikacja wglanw wydzielaj CO2 pod wpywem kwasw: CaCO3 + 2 HCl CaCl2 + H2O + CO2 6. Identyfikacja kwasw lakmus, oran i papierek uniwersalny na czerwono, pH < 7. 7. Identyfikacja zasad lakmus i papierek uniwersalny na niebiesko, oran na to, fenoloftaleina na malinowo, pH > 7. 8. Identyfikacja elektrolitw przewodnictwo elektryczne ich wodnych roztworw. 9. Identyfikacja zwizkw nienasyconych odbarwienie wody bromowej i r-ru nadmanganianu potasu. 10. Obecno wgla organicznego zmtnienie wody wapiennej od gazu ze spalonej prbki. 11. Najwaniejsze zasady (wodorotlenki): NaOH sodowa, KOH potasowa, Ca(OH)2 wapniowa, Mg(OH)2 magnezowa. 12. Najwaniejsze kwasy: HCl solny, H2S - siarkowodorowy H2SO4 siarkowy(VI), HNO3 azotowy(V), H3PO4 fosforowy(V).

III.
8.

Zwizki chemiczne w skadnikach pokarmowych.

Skadniki ywnoci. ! 17-min. pisemna kontrola wiedzy i umiejtnoci z tematw od RM5. do RM7. ! 261. Jakie rodzaje skadnikw poywienia s potrzebne czowiekowi? 262. Podaj przykady pierwiastkw podstawowych w ciele czowieka. 263. Co to s makroelementy? Podaj przykady. 264. Co to s mikroelementy? Podaj przykady. 265. Podaj rda biaek, cukrw i tuszczw potrzebnych w ywieniu. 266. Omw rol wody w organizmie ywym. 267. Wyjanij, jak rol odgrywaj witaminy w prawidowym funkcjonowaniu organizmu. 268. Biay chudy ser zawiera 18% biaka. Ile biaka dostarczymy organizmowi, spoywajc 5-dekagramowy plaster sera?

12

269. Spoywajc 8 dag chleba pszennego dostarczamy organizmowi 32 g wglowodanw. Oblicz

procentow zawarto cukrw w chlebie pszennym. 9.1. i 9.2. Podstawowe wiadomoci o tuszczach. 270. Co to s tuszcze? Napisz wzr oglny czsteczki tuszczu. 271. Jak dzielimy tuszcze? 272. Podaj nazwy rolin i zwierzt dostarczajcych potrzebnych nam tuszczw. 273. Napisz wzr pstrukturalny tuszczu o nazwie: a) tripalmitynian gliceryny, b) tristearynian gliceryny, c) trimalan gliceryny, d) trioleinian gliceryny. 274. Podaj oglne waciwoci tuszczw. 275. Jakie waciwoci fizyczne i chemiczne odrniaj tuszcze rolinne od zwierzcych? 276. Na czym polega utwardzanie tuszczw? 277. W jaki sposb odrni tuszcze od substancji tustych, np. olejw silnikowych? 278. Wyjanij na przykadzie reakcj zmydlania tuszczw. 279. W jaki sposb zachodzi hydroliza tuszczw w organizmie czowieka? 10.1. i 10.2. Podstawowe wiadomoci o biakach. 280. Co to s biaka? Jak wyglda wizanie peptydowe? 281. Podaj nazwy rolin i zwierzt dostarczajcych nam pokarmw biakowych. 282. Jakie biaka nazywamy prostymi a jakie zoonymi? 283. Jakie dowiadczenie potwierdza obecno w biaku: a) wgla, b) azotu, c) siarki? 284. Dlaczego przedmioty srebrne czerniej w kontakcie z jajem kurzym? 285. Omw reakcje charakterystyczne biaek. 286. Na czym polega denaturacja biaek? Jakie czynniki j powoduj? 287. Wyjanij, dlaczego w przypadku nagego zatrucia zwizkami metali cikich podaje si due iloci mleka. 288. Co to jest koagulacja biaek? Co j powoduje? 289. Wyjanij znaczenie sw zol i el. 290. Na czym polega efekt Tyndalla? 291. Dlaczego solone ledzie s twarde a pod wpywem moczenia w wodzie mikn? 11.1. i 11.2. Glukoza i fruktoza cukry proste. ! 17-min. pisemna kontrola wiedzy i umiejtnoci z tematw od 8. do 10.2. ! 292. Co to s cukry? Podaj inne, znane ci okrelenia cukrw. Jak dzielimy cukry? 293. Podaj nazwy i wzory sumaryczne przedstawicieli wszystkich rodzajw cukrw. 294. Oblicz stosunek masowy wgla do wodoru i tlenu w sacharozie. 295. Ustal wzr sumaryczny cukru o masie czsteczkowej 342 u, zawierajcego 42,11% wgla i 6,43% wodoru. 296. Podaj nazwy i wzory sumaryczne znanych ci cukrw prostych. 297. Na czym polega zjawisko izomerii? Podaj znany ci izomer glukozy. 298. Jak si nazywa cukier wystpujcy w miodzie i owocach? 299. Omw waciwoci i zastosowanie glukozy i fruktozy. 300. Napisz rwnanie reakcji spalania glukozy. 301. Na czym polega prba Trommera? 302. Jak wykonuje si prb Tollensa, zwan inaczej prb lustra srebrnego? 11.3. Dwucukry; nazwy, wzory i waciwoci. 303. Wymie znane ci dwucukry, podaj ich wzory. 304. Jaka jest chemiczna nazwa cukru buraczanego lub trzcinowego? 305. Omw waciwoci i zastosowanie sacharozy. 306. Omw proces hydrolizy sacharozy. 307. Jak odrni glukoz od sacharozy? 308. Napisz rwnanie reakcji spalania cukru buraczanego. 309. Ile kg cukru mona otrzyma z 2 ton burakw cukrowych o zawartoci 20% cukru? 11.4. Nazwy, wzory i waciwoci wielocukrw.

13

310. Jak zbudowane s wielocukry? Podaj nazwy znanych ci polisacharydw.

311. 312. 313. 314. 315. 316. 317. 318. Dlaczego przypalony cukier, mka, ziemniaki s czarnej barwy? W jaki sposb roliny produkuj skrobi? Omw waciwoci i zastosowanie skrobi. Jak odrni skrobi od sacharozy i glukozy? Jaka jest charakterystyczna reakcja skrobi (jak wykrywa si skrobi)? Napisz rwnanie reakcji hydrolizy skrobi. Dlaczego chleb dugo uty nabiera sodkiego smaku? Omw waciwoci i zastosowanie celulozy ! 17-min. pisemna kontrola wiedzy i umiejtnoci z tematw od 11.1. do 11.4. !

Dzikuj wszystkim za wspln trzyletni prac. ycz wytrwaoci i powodzenia w dalszej nauce chemii.

Zbigniew Blacharz

LICZ BA ATO MO WA

1 H 2 4Be
Beryl 9,01
12

SYMBOL PIERWIASTKA

metale

niemetale gazy szl. 18 (8) 2He

1 2 3 4 5 6 7

Wodr 1,008
3

MASA ATOMOWA (u)

11

Na

NAZWA 13 (3) 14 (4) 15 (5) 16 (6) 17 (7) 5B 6C 7N 8O 9F

Bor 10,81
13

Li Na K

Lit 6,94
11

Sd 22,99

Hel 4,003
10

Ne Ar

Wgiel 12,01
14

Azot 14,01
15

Tlen 15,99
16

Fluor 18,99
17

Neon 20,18
18

Mg Ca Sr 3 21Sc
Skand 44,96
39

Al

Si

Cl

Sd 22,99
19

Magnez 24,31
20

... ... ... ... ...

8 26Fe
elazo 55,85
44

9 27Co
Kobalt 58,93
45

10 28Ni
Nikiel 58,69
46

11 29Cu
Mied 63,55
47

12 30Zn
Cynk 65,38
48

Glin 26,98
31

Krzem 28,09
32

Fosfor 30,97
33

Siarka 32,06
34

Chlor 35,45
35

Argon 39,95
36

Ga In Tl ?

Ge Sn

As Sb Bi ?

Se

Br I

Kr Xe

Potas 39,10
37

Wap 40,08
38

Gal 69,72
49

German 72,59
50

Arsen 74,92
51

Selen 78,96
52

Brom 79,90
53

Krypton 83,80
54

Rb Cs Fr

Ru Os Hs

Rh Ir

Pd Pt

Ag

Cd Hg

Te Po

Rubid 85,47
55

Stront 87,62
56

Itr 88,91
57

Ruten 101,07
76

Rod 102,91
77

Pallad 106,4
78

Srebro 107,87
79

Kadm 112,41
80

Ind 114,82
81

Cyna Antymon Tellur 118,69 121,75 127,60

82

Jod 126,90
85

Ksenon 131,30
86

Ba

La Ac

Au

Pb

83

84

At ?

Rn

Cez 132,91
87

Bar 137,33
88

Lantan 138,91
89

Osm 190,23
108

Iryd 192,22
109

Platyna 195,09
110

Zoto 196,97
111

Rt 200,59
112

Tal 204,37
113

Ow 207,2
114

Bizmut 208,98
115

Polon (210)
116

Astat (210)
117

Radon (222)
118

Ra

Mt

Uun

Uuu

Uub

Uuq

Uuh

Uuo

Frans (223)

Rad 226,03

Aktyn (227)

Has (269)

Meitner (268)

Ununnilium

Unununium

Ununbium

Ununquadium

Ununhexium

Ununoctium

57 71 lantanowce 89 103 aktynowce