0% found this document useful (0 votes)
922 views44 pages

Guide PDF

Uploaded by

thutatuam
Copyright
© Attribution Non-Commercial (BY-NC)
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
922 views44 pages

Guide PDF

Uploaded by

thutatuam
Copyright
© Attribution Non-Commercial (BY-NC)
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
You are on page 1/ 44

A B C D E F G H I

tm bD usm 'D tJ tJ(zf) *sD athcsd tD;

J K L M N O PQ R
a*s?au t,fvf tifrf tif tkd yD c,l tm(&f)

S T U V W X Y Z
tJ(pf)wDusD tl AdG 'ufAvd,kd tuf(pf)0kdif Zuf

pmvHk;aygif;ESifhtoHxGufyHk
C us+ i tD; = Ci usD;
A tm+ i tD; = Ai tkdif;
K au+ i tD; = Ki uD;
T wD+ u ,l = Tu wl
Z Zuf+ u tl = Zu Zl
T wd + e tJ = Te wJ
Th x+ a tm = Tha xm
Kh c + i tD; = Khi cD;
Th x+ e tJ = The xJ

Numbatteng eHbwfwdif(if) eHygwfrsm;


1 khat cgwf wpf
2 ni eD; ESpf
3 thum xl(rf) okH;
4 li vD av;
5 nga ig ig;
6 luk vlh ajcmuf
7 salii pvD; ckESpf
8 liat vs(uf) &Spf
9 kua uGm; uk;d
10 sawm aqm(rf) wpfq,f
11 sawm le khat aqm(rf)vJhcwf wq,fhwpf
12 sawm le ni
13 sawm le thum
14 sawm le li
15 sawm le nga
16 sawm le luk
17 sawm le salii
18 sawm le liat
19 sawm le kua
20 kul ul(vf) ESpq
f ,f
21 kul le khat
22 kul le ni
23 kul le thum
24 kul le li
25 kul le nga
26 kul le luk
27 kul le salii
28 kul le liat
29 kul le kua
30 sawmthum aqm(rf)xl(rf) okH;q,f
40 sawmli aqm(rf)vD av;q,f
50 sawmnga aqm(rf)ig ig;q,ff
60 sawmluk aqm(rf)vkh ajcmufq,f
61 sawmluk le khat aqm(rf)vlhvJhcgwf ajcmufq,fhwpf
70 sawmsalii aqm(rf)pvD; ckESpfq,f
80 sawmliat aqm(rf)vsuf &Spfq,f
82 sawmliat le ni aqm(rf)vsufvJheD; &Spfq,fhESpf
90 sawm kua aqm(rf)uGm; ukd;q,f
100 za khat Z cgwf wpf&m
101 za le khat
102 za le ni
110 za le sawm
111 za le sawm le khat
113 za le sawm le thum
120 za le kul
130 za le sawmthum
140 za le sawmlii
150 za le sawmnga
1000 tuul khat
1001 tuul le khat
1010 tuul le sawm
1100 tuul le zakhat
1500 tuul le zanga
3000 tuulthum
10000 tuulsawm
15000 tuulsawm le tuulnga
100000 saang khat, Lakh khat, Teng khat wpfodef;
150000 tengkhat le tuulsawmnga
100000 awn atm(rf) wpfoef;
10000000 mah rgh wpfuaX
£ pD;,if;csif;bmompum;rSm waomif;ukd then khat (xifcgwf) vhkdqkd ayrJh
tuulsawm ( wl;(vf) aqm (rf) ) vkdh tokH;rsm;w,f/
Oyrm 15000
tuulsawm le tuul nga

wpfodef;[m saangkhat (qef;cgwf) jzpfayrJh Armpum;&JhvGrf;rkd;rlh ajumihf teng


khat (odfef;cgwf) vkdh tokH;rsm;w,f/ 'gayrJY wpfcsdKhu t*fvdyf pmukdarG;pm;jyD; Lakh khat
(vmh sscgwf) aygh

150000
teng khat le tul sawm nga
odef; cgwf vJh wl(vf) aqm(rf) ig
wpf odef; ig; aomif;

wpfoef;[m Awn khat jzpfayrJh teng sawm


(or) lakh sawm
1800000
Teng sawm le teng liat
odef; aqm(rf) vJh odef; vQuf
q,fh &Spf ode;f

Verb pawlkhat Mud,mtcsKdh


aangsung koi tefpeG u
f KGd if &ifciG x
f rJ mS xm;onf
aangtang tefoef; xyfwlxyfrQ0rf;omrlhjyKonf
aap tyf(yf) tyfESHonf
aat tmwf a&;onf/ wpHkwckjzifhjzwfonf/
ab tyf rdlwufonf/ arhonf
ai tkdif; *kPjf yKonf
aisan tkdifqef ref;onf
aitaa tdkifwm; axmifacsmufqifonf
akkhuang tmacGgif MuufzoGefonf
al tmvf iHonf
amh trf arhonf
anhuan tef[mG rf xrif;csufonf
anne tefeJ xrif;pm;onf
antang tef;wef tpma&Smifonf/ w&m;usifhonf/
antuang tef;awGmif tpm;MuL;onf
arp tyf arhaeonf? rdIwufonf
at tyf a&;onf/ jzwfawmufonf
athak txmh topfjzpfonf
attan tyfwef; jzwfypfonf
au atmif atmfonf
ausan atmufpef; olwyg;tm;atmf[pfajymqdkonf
aukeak atmifu,Q tm;ukefatmf[pfonf
autan atmifwef; cPcPatmfonf? w&pyfatmfonf
awhuang atma[Gmif toHwkefcgonf ?
awliing atmvif; toHwkefonf
awlmaw atmvfarm *&kpdkufonf
awlvawt atmfaAmh jyD;pvG,fvkyfonf/
awi tdGif jzpfapcsifonf/ usdK;vG,fonf
awk atmh aomifwifonf? nSdpGef;onf? ydwrf o
d nf? xpfonf
awmtaal atmrfwmvf tcuftcJMuHKonf?? a>ruJodk h wGm;oGm; oGm;onf
awn atmef a&Siwf rd ;f onf/ z,fay;onf
awnghaw atmefa[m rpifpGefhonf//
awngthong atmefxGef; tm;vyfonf?? vpfvyfonf/
awp atmhyf 0yfonf
awsawi atmaqGmif; toHwDrf;aqmif;onf
awtalawh atmwavmfh pum;ajymMurf;wrf;onf
awtheap atmx&yf toH0ifonf

ba bm ay;&ef&Sdonf
baa bm; tanmif;rdonf/ yefqifonf
baang bef csdwo f nf/ wGJonf
bah bmh yJhonf? 'Pf&m&onf
bai bkid (f tD) ajcaxmufroefrpGr;f jzpfonf
bal bm(vf) EGmonf? zJo h nf
balnen bmvfeif ajcGcsonf
bantan befwef; jzwfypfonf
bat bwf ta<u;
baw abm ckeftkyfonf
bawh abmh 0yfcsonf
bawm abmrf 0dkif;tHkonf/ jcif;awmif;/ tpktjyKH
bawtuisuk abmwdG;ql wudk,fa&vdifazsmfajzonf
beal bD,m(vf) rScD ko
d nf?ckv d ko H nf
beamkawm bD,rfaumrf tdrw f iG ;f yke;f onf
beang b&ef;(if) &duk o f nf/ ykwo f nf
bel bvf uyfonf/ vdkufpm;onf/0goem
belcing bvfusif; aphpyfaocsmonf
belh b,f(vf) uyfonf(aumfjzif)h
belap bJvyf xyfxnfhonf/ xyfvkyfonf
belcing bJvMf uif; aocsmpmGtvkyfvkyfonf
benh bifh twif;xdk;xnfhonf/ avmbMuD;onf
bengkeak bif;u,s armif;xkwo f nf
beng bif; armif;onf ( uGsJEGm;ponf )
bet buf &dkufonf
bia ba&; uk;d uG,o f nf
biapui bD,syD;G atmfac:onf/ atmfajymonf
bing bif; ydwfonf
bit bd vlHonf? aocsmpmGzkH;onf
bitphua bdzmG ; wDxiG Mf uHqonf
bo bdk aysmufqHk;onf
bocimit bdkusDrd vkH;0aysmufqHk;onf
bok abmh 0yfonf
bol abmvf a,mifonf/
bompuak abmrfyGmt Ak;H aygufuo JG nf
bosua bdkqT aysmufqkH;onf
bot abhwf emusifonf/ tjrpfrSqGJElwfonf ( tyif )
bottan abhwfwef; jywfxu G of mG ;atmifqGJEkwfonf/
bu bl; yke;f onf
bua bGm ,dkonf zdufusonf
buak bGmh avmif;xnfo h nf
buai abG; jym,mcyfon/f tvkyfrsm;onf/jy o emw ufonf//
bual b0g;(vf) a&csKd;ay;onf (olwyg;tm;)
buan b0ef;/bGe;f tEdlifxuf jyKonf ? v kH;axG;owfykwfonf
bul bl(vf) wyfqifonf// pD;onf (zdeyf)
bulpat blvfywf prSwfae&mrStpjyKonf/
bulphu blvfzl; OD;wnfonf/ &nfnGef;onf
bum bGef jyKpm;onf ( qHk;? ua0ponf )
bun bGehf cGsefxufonf/ xdk;azmufedkifonf
bungh bGefh arSmufvSefonf?

t*Fvdyft=&m C ukdusmvkdhzwfaemf Ci qkd&if usD;


chiak csDth csdK;onf
chiaktan csmwef csdK;ypfonf
chisan csD;qef aoqkH;ESifYonf
chim csD(rf) jidrfoufonf
chinso csDif;q a'goxGufonf
chinuk csif;tl a'goxGufonf
ci usD; ajymonf / qm;
cia aus; jyefonf (tdrf)
ciakik usud aemufwacgufjyefomG ;onf
cial aus(vf) iSm;&rf;onf
cialcing ausvfusif; xda&mufonf
ciam usrf prf;onf? jrnf;onf
ciammui usrfrdG; [movkyfonf
ciamte usrfwJ rSwrf o d nf/ rSwxf m;onf
ciamuihat usmrdG;[wf [moajymoefonf
cian usDtef aocsm/ xda&muf
cianngawl usDtef;aigvf raocsm/ rxda&mufjzpfonf
ciang Muef pDonf(pmtkyf?ausmufcJ)pojzif
ciangtan usDefwef; uef howfonf
ciapui usyGD; tdrfodk hac:oGm;onf
cici MuD;MuD; cPcP ajymonf/ tyluyfonf/
cieng MuD;tif tom;0gjzpfonf
cipawl MuD;aygvf nif;aygufonf/ tom;ay:wGiftuGufjzpfonf
ciliaphuai MuDvsuf[JG onf;xdu&f ifzdkz, G af umif;onf
ciliing usDvif; tom;wqwfqwfwkefonf
cilphi usDvfzD; wHawG;axG;onf
cimaw MuDarm 'kua&mufonf
cimh Muifrf jydKusonf
cik Munf h wnfMunfonf
cip MuDyf [yfonf/ udkufonf
cisaw usD;aqmqm;cgwfonf ([if;xJodkh)
cilnuai usDvfEdGif wHaxG;qGuo f nf
cimaw usDarm 'ku© a&mufonf
cilsiat usDvf&Suf wHawG;axG;onf
cim usif(rf) ysif;onf/ vkyfp&mr&Sjd zpfonf
cimhphawng usifhazmf if tysif;ajzvkyfonf
ciim usiftdifrf vdrm® a&;jcm;&dSonf/
ci-ngawp usDaig(yf) yk;d pk;d yufpyfajymonf/
cina usD;em emrusef;jzpfonf? zsm;onf/
cingh Muifh wnfMunfonf
cinghkam Muifhurf ,Ofaus;onf
cingtak Muifwm jyD;jynfhpHkonf
ciing Muif pkdufysdK;xm;onf
cing Muif; xdef;oDrf;apmifha&Smufonf /
citak usDw ZGJ? 0d&d,? vkHhv
cizee MuDZJ ,m;,Honf

daa 'g; owd&? r&DSrjzpfvdktyfonf


(vpfvyfaomwae&m&mtwGuf)
daai 'kdif;(&D) jidrfoufonf
daak 'g;(tm) ajrmfMunfo h nf/
daatham 'g;xef(rf) ysif;onf? iysif;
dai 'dkif; eD;onf/ wDro f nf
dal 'g(vf) umuG,o f nf
dam 'grf aeaumif;onf
dangko 'gefukd tmacgifajcmufonf
danpia 'gefay;(,f) tjypfay;onf/ qH;k ronf
dap 'g(yf) wckckjzifhckonf/ axmufonf/ at;onf
dawh a'gh qGJElwfonf
dawi '0dkif eDrfeif;onf
dawng a'gif tom;a&zGHjzdK;onf
dawp a'gh(yf) ar;jref;pkpH rf;onf
dawn a'gef qD;MudKonf ? tdrf.acgifrdk; /
dawm a'gef(rf) wckcktm;rysufqD;atmif*&kpdkufonf/
deak ',m(t) aps;qpfonf
deang 'g,ef ypfaygufonf
dee 'J udkufonf(ysm;)
dei a'; MudKufEpS o f ufonf/
del a';(vf) vkdufonf(zrf;rdatmif)
delpha a'vfzm; atmufcif;tjzpfoHk;onf
delsuk a'vfpk vdkufqif;oGm;onf
delto a'vfwdk; vdkufwufonf
delpha 'Jvzf m atmufcif;onf
dem 'ifrf jydKifqikd o
f nf
demvawt 'ifraf Amh vdkufvHjydKifqdkio
f nf
dia ',m pdrfxm;onf
diang '&ef; vkyf&Sm;onf(tvkyfvkyfonf)
diit 'D;tD jcpfcsonf?z,fxkwfonf
("g;jzifh? a&Gabmfpufjzifh…)
ding 'if rwfwyf&yfonf /
dingtak 'ifwhm rufruf&yfonf
dingkhawm 'ifacgrf twlvdkuf&yfonf
dinpui 'ifhydG; wwdkhom;/ owdkhorD;t&Hvkyfonf/ twlaeay;onf/
dik 'Dh ,Ofaus;oDrfarGhonf
diktat 'Dhwyf vdrma&;jcm;&Sdonf
dim 'if;(rf) jynfhonf
dimh 'ifhrf jznfhonf
dingkhawm 'ifacgrf twlwuG&yfonf
dingtak 'ifwmh wnfhwnfh&yfonf
do 'kd wGe;f vSeof nf/ ckonfwpHw k ckjzifh
doai 'Ggif; edref if;onf/ raumif;qd;k 0g;
doi a"G; cGjJ cm;qufqoH nf
doituam a"G;wGmrf cGjJ crf;onf
dom "krf ryifhay;onf
dongh 'Gefh ar;jref;onf /
dongtawk 'Gefawm 'ku© a&mufonf
du 'l; pm;csifonf
duhop 'l;a[mh avmbMuD;onf
dul 'l(vf) wGef hvdrfonf? aqG;onf
dup 'lyf zl;a&mifonf
dumto 'lrfwkd; wGif;wl;onf
duup 'lyf qky,
f o
l nf
duupkang 'lyfuef; tukefqkyf,lonf

ea tJ rpifpGef honf
eakluak tJ,svTmh csD;usKH;onf
eang td,ef(if) tm;usonf
ek tJh jyJonf
el tvf trkef;yGm;onf /
em tif(rf) uifonf (tom;ponf)
en tif(ef) Munfhonf
encik tifMunfh apmifhMunfhonf
eng tif(ef) tjyma&mifjzpfonf
ensan tifeq
f ef; rke;f onf
et tuf Munfhonf
etcimmaw tufusifarm &lr0jzpfonf
etlawm tufavmrf wifhawmfavQmufyufonf
ettaak tufw Munfhcsifp&maumif;onf
ette tufwJ twk h,lonf / cdk;Munfhonf

haawk a[m(uf) [de;f a[mufonf


haam [mrf orf;jyonf/
haamsiat [rf&Suf MuDrfqJonf/
hai [kid f Mumonf/ tylay;onf/ o&ufo;D
haksa [mhqm cufcJonf
hal [m(vf) rD;&DSk honf
halii [vD; oGm;jzD;onf
ham [rf Murf;wrf;onf/tdrk if;onf
hampha [rfzm; uHaumif;onf
hamphat [rfzwf aumif;aomt&mvkyaf y;onf
hamsia [rf&Sm; uHqdk;onf
hanciam [e;fusrf MudK;pm;onf
hang [ef &J&ifoh nf? vkyf &Jonf/
hangsan [efqef &J&ifhonf? vuf&JZuf&eJ dkifonf
hanthawn [efxGef; tm;ay;ESpfoDrfhonf
hat [wf oefrmonf
haw a[m vnfywfonf
hawl a[m(vf) armif;onf (w&dpmef/um;ponf)
hawkkeak a[mvfu,s armif;xkwo f nf
hawlkhia a[mvfc,s armif;csonf/ ESifcsonf
hawk a[mf(uf) vSeo f nf/ vSeMf unfo h nf
hawm a[m(rf) a0Xonf
hawng a[mef taygufaygufaeonf/
he [,f odonf
heakkik [,f&uD; jyefvnfhoGm;onf
heal [,f,mvf vlysKdvnfhonf/
heang [,f&ef; xJhonf?xkwfykd;onf
hee [J pdwq f ;dk onf
heen [iftif Mud k;jzifhwkwfonf
hek [Jh t&kd;vGJonf
hel [,f(vf) a&monf?arGonf
heltua [,f(vf)wGm; wOD;ESifhwOD;&efwdkufay;on/f uke;f wdkufonf/
hen [if(ef) zdonf
heneam [Je,rf ESpof rd o hf nf/ tm;ay;pum;ajymonf/
hesuak [JqG oem;Muifemonf
heu [J0l zJhxkwfonf
hiam [J,rf xufatmifaoG;onf(vufeuf"g;ponf)
hiat [d,uf oefhpifoGm;atmifwckckjzifhjcpfcsonf/
hiing [if(if) odk;onf
hik [dh xHkonf/usifonf
hing [if(if) touf&Sifonf
hingmat [if(if)rwf t&Sifzrf;onf
hil [D;(vf) oifay;onf/ oifMum;onf//
ho [kd xdrf;odrf;apmifha&Smufonf
hoi [dk;&f vSyonf
hoivacit [dk;&fAusD ‘',dr;f ',dkifjzpfonf
holim [d;k vdirf f pum;pjrnfajymaumif;aeonf
hol a[m(vf) xkd;onf? wkdhonf? uavSmo f nf? rD;aoG;
hon a[m(ef) zGiahf y;onf
hong a[m(if) yGifhonf
honkhia a[m(ef)c,m; u,fwifonf? ulronf
hu [l; ulno D nf
hua [Gm; wOD;udkwOD;oabmxm;csif;rwdkufqdkijf zpfonf
huang a[Gmif yJhyifoHjzpfonf/ jcH0if;
huai [GJ xde;f odr;f onf/oDr;f MuHK;onf
hual [GJvf vHk;oGm;atmifMuduo f nf/ xdk;Mudufonf
huam [GJ tMuHK;0ifonf
huan [l0ef; csufonf? jyKwfonf/ O,sOfjcH
huatsa [Gwfqm; trkef;yGm;onf
huh [k h zHk;zdonf/
huhnel [k haevf zHk;tkyfxm;onf
huk [kh taygufwckcktm;ydwfqdkhonf//
hul [l(vf) EGr;f onf? ta&mifro JG nf
hum [l(rf) vufjzifhzkH;onf?
huncing [Gef;usif tcsdefaphonf
hung [l(if) xdef;ausmif;onf
hunh [Gef h u,fq,fonf
hunkhen [Gef ch if tcsdecf jJG crf;onf
hunkhia [Gef hc,m; u,fwifonf
huuk [ltl umrpdwfjyif;onf

ii-cil td;usifvf uyfap;ESJonf


iip tD;(yf) csKyfwnf;onf? rajymbJaeonf
imm tif(rf) rajymbJaeonf
immcip tif(rf)usdyf vH;k 0rajymbJaeonf
inlua tifvGm; tdrftarGcHonf
ingh tifh(if) wufonf (rSifwufonf)arhajrmonf
innsa tifpm; tdrfaqmufonf
innsap tif(ef)qyf tdrfXm;aeonf
it td(wf) cspfonf
ithuai td[KGd if cspfp&maumif;onf

kaa um; wufonf tay: (odkh) wyg;oltwGufikday;onf


kaai udkif; qGJonf/ ,dkifonf/
kaak umtm um;xGufonf
kaan umtef; jzwfausmfonf? ausmfonf
kaang umtef avmifuRrf;oGm;onf? tjzLa&mifjzpfonf? &ifcGif
kaangtum umtefwkrf jymusoGm;onf
kaap umtmyf ypfcwfonf
kaato um;wkd; wufonf ( tay:odkh )
kaawk aumf h vufndS;xdk;onf
kalh um(vf) uavSmfonf
kam urf t&mwpfcEk iS fhwpfcMk um;xkyw f ef;onf?
axmufonf/yg;pyf?
kamciam umrfusrf ekwfuwday;onf
kamh umrf ukefoGm;onf
kamka umrfum ypyf[onf
kampau um(rf)aygif(0f) pum;ajymonf/ pum;
kamsang umrfqef tMum;tjrif&onf
kaltan umvfwef; uavSm, f if;csKd;ypfonf
kaltat umvfwwf t&TJ hwdkufonf
kakai uukdif; qGJjrJqGJonf
kamtam umrfwrf; pum;rsm;onf
kamtuampau umrfwGrfaygif(0f)aygiftjcm;aombmompum;ajymonf
kan uef(ef) ar;jref;pkpH rf;onf
kang umtef crf;ajcmufoGm;onf
kanh uefh ar;jref;pkpH rf;onf/ aMumfavSmo f nf
kantan uefwef; ausmfoGm;onf
kap um(yf) iko
d nf
kapngawp umyfaigyf cskKH;yGJcsidkonf
kapne umyfeJ tikdvG,fonf
kaptan umyfwef(ef) rMumcPikdonf
kawk aumh tcGHuGmusonf
kawm aum(rf) iSg;onf? acsmifonf/ yGonf//
kawlsua aumfqGm; Armqefonf/
kawltevai aumfwAJ ikd ;f ArmvlrsKd;rsm;.trl&mqefonf
ke uJ ,kdzdwfonf
keam uD,rf xdef;odrf;xm;onf
keamcing uJ,rfusif; xde;f odrf;apmifha&Smufonf
keat ud,uf jcpfcsonf
kel auvf wGef hvdrfonf
kek uJh tufuGJonf
keak uD,s e,fajrcshJhonf
kemke uif(rf)uJ rlrrSejf zpfonf(&kww f &uf)
keng uif ,laqmifvmonf
kepsak uJyfp xdef;odrf;ay;onf(wyg;oltwGuf)
kepkul uJyfulvf xdrf;odrf;oifhonf
keptaak uJyw f tmh xdrf;odrf;xdkufonf
keu au;tkd taumifaygufonf
kha cg; cg;onf/ xdonf/
khaam cgtrf wm;jrpfonf
khaak cgtm ydwfonf? ydwfyifonf
khaaktan cgwef; ydwq f kd o
h nf
khaapte cg(yf)wJ vufwpfxGmESpfxGmponfjzifhwkdif;xm;onf
khai ckdif csdwfqGJonf
khaite cdkifwJ csifhcsdeo f nf
khalh cg(vhf) tpkdiftcJjzpfonf? tcJjzpfoGm;onf
khamh cg(rfh) acgif;tkH;tkH;onf
khanh cefh jrifhwifonf
khang cef wdk;wufonf
khangto cefwdk; zHG hjzdK;wdk;wufonf
khanghciim cef husif rf wa&;edk;onf
khanhthin cef hcsifh t&G,fa&mufonf
khaw acg t&ked jf zif0h ifa&mufonf
khawi c0dik f arG;jrLonf
khawikhe c0dkifcJ csefxm;onf
khawm acg(rf) pkpnf;onf
khawmtua acgrfwmG ; pkpnf;on? pkaqmif;onf
khawng ac:(if) tm;vkH;pm;ypfonf
khawsuan ac:pGr;f vrf;apmifah Mumifah vQmufonf
khe c,f csefxm;onf
khealsia cJvf&Sm; csefxm;onf
khee cJ tcGefEGmonf
kheen cif; xkonf? &kdufonf
khei ac; a&G;,lonf
khel c,f(vf) tpoefonf
khemh cJ(rfh) oGm;jzifhMudw0f g;onf/
khenh cifh csefxm;ay;onf/ rQa0onf
khen cif cGJonf/oD;oefhxm;onf
khet cuftJ csefxm;ay;onf
kheu ac;tl; pm;<uif;pm;usefr&Sdavmufatmifpm;onf?
&Si;f onf/ jcpfonf
khia cJ,m; vGwcf sonf? Ypfonf/ wdkifMum;onf
khial cJa,;vf rSm;,Gifonf
khii cD; csnfaESmifonf
khiik cDtD tpkdiftcJjzpfomG ;onf
khiin cDtif a&G honf/ae&majymif;ah&Gonf/
khil cD(vf) MudK;jzifhoDonf
khimh cif hrf oGm;jzifhMuduo f nf?
khimhtham cif(rf)xm(rf)h oGm;jzifhMudw0f g;onf
khit cd judk;jzifhcsnfonf
kho ckd; ckdifjrJonf
khoi ckd;td wkdhonf? xdonf
khok acgh tacguf? tcGHponfwdkudkEGmonf/
khol acg(vf) pkxm;onf
kholet cdkvuf pJGpJGjrJjrJudkifxm;onf
khom acg(rf) vkHavmufonf
khon acg(ef) aumufco H nf
khop acg(yf) rEldifrESif;jzpfonf
khu cl; apmif;onf/ rD;cd;k xGuo f nf
khuala cGmvm; a0;uGmonf
khualeng cGmifvif vQufpD;vufonf
khuangai cGmidkif 0rf;enf;onf/
khuangkhim cGmifcif;rf jyD;jynf hpHkonf
khuaphawk cGmazm wa&;ed ;k onf ? wwdjyefvnfonf
khuasat cGmqwf &Gmwnfonf?
khuasikmultho cGgpdrl;vfxkd; Muufonf;arG;xonf? aMumufonf
khuat cGyf ukwjf cpfonf/
khui cGd csKyfon/fzmax;onf/
khum clrf oGi;f onf/ xnf o h nf
khuum cl;(rf) ESpfjrKwfonf? *kd;oGif;onf
khuu cltl rD;ckd;onf

( rsm;aomtm;jzifhZdkrD;csif;pum;rSm KI + verb qdk,if KI u verb


udktxl;jyKw,f )
Ki wpfvHk;wnf;qdk,if wpfOD;udkwpfOD;( wpfckeifhwpfck )+Mud,m

kiaat uDtm(wf) ukd,fhukdukd,f"g;jzifh&Sonf/


kiam uD,rf avsmhusonf? t&Sdefusonf
kiamsuk uD,rfqk usqif;oGm;onf
kialtung uDa,;wGef; uyfqdkufonf/ tpma&pm&Sm;yg;onf/
kiat ud,uf jcpfcsonf
kibang uDbef omwlnrD Qjzpffonf
kibelap udbJvyf xyfjznfhfonf/ wdk;yGm;vmonf
kidawm uda'grf wwdxm;onf
kidawn uda'gef c&D;OD;MudKonf
kidoi uda'G; cJGjcm;onf
kidongh uda'gifh vufxyf&efawmif;jyD;jzpfonf? ar;jref;cJjh yD;jzpfonf
kihaal uD[mvf rD;&dhl o
h nf
kihal uD[m(vf) wckckESifwckuGmjcm;
kihau uDa[mif cdkuf&efjzpfyGm;onf
kihausak uDa[mufp <um;0gonf
kihawk uDa[m(atmf) zkH;aeaomt&mwpHkwckuvSefwifonf/
kihawm uDa[m(rf) a0Xonf? ay;a0onf
kiheam ud[J,rfwdrf;a&Smifonf/
kihen uD[if(ef) csKyfaESmifonf? zdESdrfxnfhonf? usyfonf
kihei uDa[&D ae&mrSwae&mokdx h u G o
f mG ;onf?
kiheu uda[tlzJhxkwfEldio f nf
kihil uD[D(vf) wOD;ESifhwOD;oifay;onf
kihisak uD[pD rmefrmewufonf
kihon uD[Gefh wOD;udkwOD;u,fwifonf/
kihon uD[Gif wpHkwOD;uzGifhay;xm;onf(wHcg;ponf)
kihol uda[m(vf) wpkw H ckjzifx
h k;d onf?
kihu ud[l; wOD;ESifhwOD;ulnDonf
kihua uD[Gm; wOD;uudkwOD;trkef;yGm;onf
kihuansak uD[G0rf; MudKcsufxm;ay;onf
kihuatsa ud[Gwfqm; wpfOD;udkwpfOd;rkef;wD;onf
kihuk ud[hk jyefzHk;tkyfonf
kihui uD[t l D oj*dKvfonf
kihunh ud[Gefh wOD;ESifhwOD;u,fwifonf? ulnDonf
kilangh udvef h xifay:onf
kii uD; &GH&Smonf
kiil uDvf aumufauG;onf
kiik uD jyefvnfhonf
kiihuai uD[G,f &GH&Smonfaumif;onf/
kiimveal udaA;,mvf teD;em;wGifvnfhywfonf/ ywfywfvnf
ki-it uda'G; wpfOD;udkwpfOD;cspfMudKufonf
kiita udwm; aMumufonf
kiitakhuai udwmh[GdKif aMumufp&maumif;onf/
kika uDum; wOD;ESifhwOD;tjyeftvSefikd,dkaeonf
kikai uDukdif; wOD;ESifhwOD;qGJonf
kikan uDuef wpkHwckukdpkHprf;ar;jref;onf
kikaan uDuef; wckEiS fw h ckuadk usmfjzwfonf
kikalh uDumh(vf) aomhcwfxm;onf/ wpfOD;udkwpfOD;ceJ honf
kikam uDurf ckwef;xm;onf
kikhak udcgh ydwx f m;onf
kikhen udcif vrf;cJo G nf
kikheen udcif; wpfOD;OD;uxk h&dkufxm;onf
kil uD;(vf) &ku d ef ufonf/ aumufonf
kilai uDvkdif; cdkuf&efjzpfymG ;onf
kilang uDvkdif wOD;ESifhwOD;qJqkdonf
kilangh udvef h ay:vGifxif&Sm;onf
kilak udv jyoonf
kilaw uDavm ul;pufonf(a&m*g? 0goem ponf)
kilawm uDavm(rf) vkdufzufonf
kilawn uDavm(ef) ajrmufyifhonf
kile-kik udvJuD jyefaMumhonf aemufwacguf
kilaih udvu dk f vJv, S o
f nf
kilak udv jyoonf/
kilebul udvJbkvf ajymif;jyefjzpfonf
kilen udvif; wpfOD;ukdwpfOD;ukdifxm;onf
kilep udvuf(yf) *Ref;xkd;onf/
kilia udv#m uG,faeonf(wckckaemuf)
kilo udvkd;(0f) cl;qGwfoGm;onf(toD;?yef;pojzifh)
kiloai udvGdKif; vGJoGm;onf(t&kd;?tqpfponf)
kilolsak udavm(rf) reufcyfapmapmxoa,mifvyk o f nf/
kilok udavmh vkwo f nf/ vky&f mS ;onf/
kilom udavm(rf) vk;H oGm;onf? wvk;H w0jzpfomG ;onf
kilomtangh udavm(rf)wehf wpkwpnf;wnf;jzpfomG ;onf
kilot udavmh(wf) avxJokdhajrmufypfonf
kilunkikik uvGefuduD pmjrKwfysHonf/
kikalh udumvfaomhcwfxm;onf
kikhuat udcw G f wpfOD;udkwpfO;d ukwfjcpfonf
kikhiin udcif; a&T hxm;onf
kikheal udcv J f ajymif;vJonf/ wpfrskK;d wpfzjkH zpfvmonf
kikhen udcif cJjG cm;onf
kikop udukyf wGJon?f wzJG hwnf;jzpfonf
kim uif(rf) nDrQonf/ pHkvifonf
kima udrm; rsKd;pyfonf/waumifEiS w hf aumifvid q
f ufqo
H nf
kimai uDridk f upm;onf
kiman udrmef zrf;qD;onf
kimanh uDrefh wefonf/ aps;csKdonf
kimat udrwf wom;wudk,fwnf;qufoGm;onf/
kimawsak udarmp wpfOD;udkwpfO;D tjypfwifonf
kimamawsak udarmarmp &l;csifa,mifaqmifonf
kina uDem wpfOD;udkwpfOD;qJqdkonf
kinai udEidl ;f eD;pyfonf
kinaihuai udEldif[GJ eD;pyfonf
kinaak uDem(uf) waumifEiS w hf aumifa[mifonf
kinalh udem(vhf) &efjzpfonf
kinam udem(rf) wpfOD;udkwpfOD;erf;onf
kinang udem(ef) wpfOD;udkwpfO;D axmufonf
kinaw udaemf vQifjrefpmGvkyf&Sm;onf/
kine udeJ wpfOD;udkwpfO;D pum;a&vkhonf
kineisak udaES;p <um;0gonf/
kin uiftif pdw0f ifpm;onf
king uif; acgif;acgufonf
kineal ude,m(vf) wpfOD;udkwpfOD;trSdo[JjyKonf
kineak ude, d wpfOD;udkwpfO;D yl;yl;uyfuyf? eD;eD;uyfuyfaeonf
kinga udig; &&dSed kifonf
kingau udaig ( 0f ) wpfOD;udkwpfO;D rsufapmif;xdk;onf
kingawm udaigrf aygif;pnf;onf
kinging udiif tqifoifhaeonf
kingumh udikrf zufvdkufajymqdkonf
kinhnei uifhae; wckckudkpdwf0ifpm;onf
kinneingawl uihfae;aigvf rnfonfht&mudkrQpdwfr0ifpm;jzpfonf
kinoai udEKdG if; rdru d ,kd uf dvk rd ;f usHonf
kinuai udEGdKif wpfOD;eifhwpfOD;cdkuf&efjzpfyGm;onf/
kinuak udEGmh wpfOD;udkwpfOD;pdwfaumufonf
kinawl udaemf(vf) okwfonf(yk0gfponfjzihf)
kinol udaemvf wpfO;D udw k pfO;D vufrcHbaJ eonf
kinuuk udEt l k qGJElwfonf?
kip ud(yf) ckdifjrJonf
kipan udyefh tpjyKonf
kipawl uday:(vf) aygif;pnf;onf? pkaygif;onf
kipe udyJ wckESifhwckqufxm;onf
kipeal udy,D mvf vGJacsmfoGm;onf( wOD;udkwOD; )
kipeak udyd,m wpfOD;udkwpfO;D uefausmufonf
kiphasak uDzmp rmefrmewufonf
kiphu udzl xdkufwefonf
kiphuak udzmG h wpfO;D udw k pfO;D a&;pyfou D ;kH onf
kiphut udzw G f pduk xf o l nf
kiphuuk udzk ckwfvJxm;onf
kiphuum udzlrf jrKwfeHxm;&Sdonf
kipial udyda,;(vf) a&SmifvGJoGm;onf?
wpfOD;udkwpfO;D a&SmifuGif;oGm;onf
kipiik udyD wpkw
H OD;OD;ujcpfxm;onf
kipsak udq twnfjyKonf
kisam udqrf ac:a0:csif;cH&onf/wpfO;D udw k pfO;D ac:a0:onf
kisamh udqrfh vdt k yfonf
kisathei udpax; rmefrmewufonf
kisaw udaqm wpfpw kH pfcak &maESmxm;onf
kisawl udaqmvf cdkif;apjcif;cH&onf
kisawn udaqmef wGef;wdkufonf
kisawk udaqmh ed u
k , f jl cif;cH&onf
kiseal udqJ,vf 0Swfxm;onf?
kisem udqifrf ydkif;jzwfwHk;xpfonf
kiseng udqif; wpHkwcktm;xdrf;odrf;oSdavSmifxm;&dSonf
kisi udqD; xdyfwdkuf&ifqdkifonf/ vdkufzufonf/ udkufnDonf/
waumifeifhwaumif OD;acgif;csif;qdkifwdkufcdkufonf/
kisiik udqd; aESmifw&onf
kisik udpd wpfOD;udkwpfOD;qdwfqGJonf
kisim udqrd f wdu k cf du
k cf &H onf/ todtrSwjf yKonf/ a&wGuo f nf/
kisuang udaqGmif td;k rvHt k Hrk yGijhf zpfonf
kisuangtak udaqGmif td;k rvHt k Hrk yGijhf zpfonf
kita uDwm aMumufonf
kitaa uDwm; aMumufonf
kitalh uDwmvf MudK;oGm;onf
kitamh uDwrf uJGoGm;onf
kitan uDwef; jywfomG ;onf
kitang uDwef ajzmifhonf/ wnfhrwfonf
kitat uDwwf jywfomG ;onf/ aqmifhrdonf
kitaw uDawmf wpfOD;udkwpfOD;qJqdkonf (odk h) pdefac:onf
kitawp uDawmyf wpfOD;udkwpfO;D eSwfcrf;jcif;awherf;onf
kitavaw uDwaAm txl;wm0efay;tyfonf
kithasung uDxqGef tdk;rvHktHkryGifhjzpfonf
kithiansua udcsefqT wudk,fa&oef h&Sif;onf
kithoai udxdGKif; toifhjyifonf
kiumh udtkrfh ,HkMunfMuonf
kiuitui udO&DwdG; wpfOD;udkwpfOD;&if;EDS;onf
kizangh udZefh toH;k jyKonf/
kizelh uDaZvf ysH hESH honf/
kizui udZGd; wpfOD;aemufwpfOD;vdkufonf/
kiva udAm; vla&vnfonf/ yg;eyfonf/
ko udk ajcmufaoGUonf? ajcmufcrf;onf/
tultnDawmif;cHonf
koi auGtD xm;onf
kok aumh uGmusonf(ta&cGHponf)
kom aum(rf) tm;vyfonf/ csKdichf yG jf zpfomG ;onf
komla aum(rf)vm; rtm;rvyfjzpfonf
kon uGef auG;nGwfoGm;onf
koncip uGefusdyf ajcvufqef hr&atmifauG;nGwo f mG ;onf/ taMumuyfomG ;onf/
kop aum(yf) wGJonf
kot aum(wf) auG yh wfonf
kual ul0gvf 0dkif;ywfonf/
kuan ula0gifef &ifqdkifvkyfudkif&efomG ;onf/
kuang ula0gif; avmif;uRrf;onf
kun ul(ef) auG;onf
kunh ul(ef) awmif;qdkonf

la vm ,lonf(c)oDcsif;
khial cd;a,;(vf) rSm;onf
laai vmtD qGJqkyfonf
laam vmrf uonf/
laamto vm(rf)wkd; ronf/ aAmfavmay:onf/
lai at vkdif;tyfpma&;onf
la-at vmtyf oDcsif;a&;onf
la ding vm;'if oDcsif;wufqkdonf
laklaw,lahlaw vmhavm [kdra&muf'Dra&mufjzpfonf
laih vkduf vJ(vS,f)onf
laihkik vkdufuD jyefvoJ nf
laita vkdifwm; tv,frmS aeonf
laitham vdkifxrf qGJqkyfonf
lak vmhcf jyonf
lakkik vmhcfuD jyefjyonf
la kol vmaum(vf) tm;vkH;ZGwf,lonf
laksak ku vmpmhul; rodatmifckd;,lonf
lal vm(vf) ysufp;D onf
lalcip vm(vf)usdyf vHk;0ysufp;D onf
lam vrf ronf
lamtdang vm(rf)'ef xl;qef;onf
lam-en vm(rf)tif; ajrmfvifhonf
lam-hil,lamlak vm(rf)vmh vrf;jyonf
lam-kan vm(rf)uef; vrf;jzwfu;l onf
lam-keak vm(rf)uD,s vrf;csJhonf
lamkhial vm(rf)cJ&f vrf;rSm;onf
lampial vm(rf)yD;a&; vrf;vJGoGm;onf
lamamh vmrftrfh vrf;aysmufonf/
lamlakta nei vm(rf)vwm;ae; tazray:cav;arG;onf
lampui vrfyDG OD;aqmifonf
lang vef qJa&;wdik ;f xGmonf
langpan vefyef h qef husifonf
lau avmuf aMumufonf
lauhuai avmuf[GJ aMumufp&maumif;onf
lauthau avmufaxmuf ol&JabmaMumifedKifonf
law avm ul;pufonf
lawp avmyf tm;wufonf
lawn avmef ajrmufypfonf/
le vnf vlvnfvkyfonf
leang vJ,ef ysHoef;onf
leangto vJ,efwdk; cHkonf/ ckefwufonf/
leap v,(yf) jrnf;onf/ rpcif (odkh) rpm;cif ,lonf
leau vJa,muf ay;avQmfonf
le bul vJb;l (vf) ajymif;jyefwyfqifonf
ledo vJ'kd; wefjyefppfqifonf
leheen vJ[if; aemufjyefMudK;wkwfonf//
len vJef udkifxm;onf
lencip vJeu f sdyf pJGpJGjrJjrJudkifxm;onf
leng vif( if ) vif;vufonf
lekik vJuD jyefay;onf? jyefvyk o f nf
lei nawn av;aemfef ajro,fonf
leiba avbm tajuG;wifonf
leidaw av;a'g; vQmxkwfjyonf
leilot av;avmh nmajymonf? jzD;onf
leipua av;aAmf wHwm;aqmufonf
leivawt av;yGm; wHwm;jyifonf
lel vJ(vf) &Sef;edrfhonf
lelam vJvrf ajymif;jyef
lemhtua vJ(rf)wGm Mum;0ifaphpyfay;onf/
lia vsm r(rde;f rysdK)
lia vsm uG,o f nf(rjrifatmif)
liam vsH(rf) 'Pf&m&onf
liankawi vsHefudGKif odkif;zufonf
liansak vsHefp MuD;vmatmifvkyfonf/
liap vd,yf t&dyfckdonf
liik vD acsmfvJonf
liing vif; wkev f yk o
f nf
lingh vifh MuD;Mu,fcrf;em;onf
linthawn vif;axmef ajumufatmifajcmufonf/ jcdrf;acsmufonf
limsuai vihf(rf)qGJ ykHqGJonf
lo vkd0kd; cl;qGwfonf(toD;)
lok avmh ypfay;onf
lokik vdu
k D jyefay;qyfonf
lom avm(rf) vHk;oGm;atmifvufjzifhqkyfES,fonf/
longh avmef h tjrpfrSqJGEkwfonf
lot avmh(wf) avxJajrmufyifhonf
lotho vdkxdk; v,f,mvkyfief;vkyfudkifonf
lua vGm tefonf
lua vGm tarGco H nf
luai vG,f ckdpD;onf? vG,fonf
ukd,fhukdukd,fatmufrusatmifvufjzifhukdfifxm;onf
luaitung to vGJwGef;wkd 'ef;pD;onf
luak vGmt odrf;usLH;onf/ tHzwf
luang vGm(if) pD;qif;onf
lui vl0d; [movkyfonf
lum vGe(f rf) aEG;onf? tdyo f nf
lumh vGef(rf)h tdyfonf
lunkikik vGeu f u D ;D pjrKwfjyefonf
lungdamko vGef'rfudk h aus;Zl;qyfonf
lungkim vGefuifrf auseyfa&mifh&Jonf
lungmuang vGefarGmif pdwfcsrf;omonf
lungngulh vGeif v k f wrf;wonf
lupil vlyD;(vf) vlyg;eyfvkyfonf/
luvai vl0kdif acgif;rl;onf
lutang na vlwef;(rf)em acgif;ukdufonf

maa rm; rsdK;azmufay;onf


maam rm;(rf) ajzmifhatmifvkyfonf
maang rm( if ) oufoufomomaeonf/ txufwef;usonf
maangka rmefum awmif;avQmufonf/ avQmufwifonf
maiphangaa rdkifzm;ig; rsufemom&onf
maisak rkdifp cGifhvGwfonf
maitai rdkif;wdkif 0rf;omydwdjzpfonf
maizum rdik ;f Zlrf &Suo f nf
mak, mah rmh rmonf(toD;tESH)
mal rm(vf) wckcsif;ajcGonf(t&Guf)
maltham rmvfxrf h tydkif;ydkif;jzwfonf
mamai rmrkdif; a,mif,rf;onf
maang rmef txufwef;usonf
mamaw rarm &l;tonf
man rSef rSeo f nf
manaw raem OD;wnfonf
manham ref[h rf aps;MuD;onf
manhnei rehfae; wefzdk;&Sdonf/
mang manh rmefrmefh tdyfrufxJjrifrufonf
manlaang rmefvmef(if) jrefonf
mannung rmef he kef; vdrma&;jcm;&dSonf
manol refah tmvff aps;csKdonf//
mangil riifvf; ar honf
mangphathak rmefzm;xm tdyrf ufvv S rS ufygap[kajymqdo
k nf
mangthang rmefxef; aysmufqHk;onf
mantan rmefwef; zrf;qD;onf
manthiang rmef;csef jyD;qHk;atmifvkyfonf
masa rqm; OD;pmGvyk o f nf/ t&ifO;D onf
mat rm(wf) uyfoGm;onf
mau armif0l a,mif,rf;pum;ajymonf/ jrnfonf
mawl arm(vf) wkH;onf?tonf
mawmaisak armrdkifq tjypfcGif hvGwfonf
mawna armem tjypf
mawsak armq tjypfwifonf
mawtpau armwfaygif; aygufwufu&ajymonf
mealhem r,f,s[ifrf &kyyf sufqif;ysufjzpfonf
mealseal r,f,sqJ,f &kyjf zwfxm;onf
meak rJ,s edyo f nf? ESi;f onf
meang rJ,ef aygufvmonf(tyif)
mee rJ [if;tjzpfokH;onf
meeikai rdefudkif wdrfxlxyfonf
meidee ar;',f rD;xGef;onf/ rD;zGifhonf
meikaang ar;uef; rD;avmifonf
meitaw ar;awm rD;arT;onf
meithut ar;xl;wf rD;xJodk havmifpmxnfhonf
melh rJ(vf) jyefjzwfonf
men rJi(f ef) rsufEmS &GrH o
hJ nf
met rwf ESdyfESif;onf
met, meet r,ftJ jrwfpeG ;f onf/ jzwfonf
min rif rnfh0if;onf/ emrnf
mindai rif'dkif; emrnfysufonf
minphua rifzGm; emrnfwyfonff/trnfrnfhonf
minsam rifqrf emrnfac:onf
minsia rif&Sm; trnfysufonf
minthang rifxef xif&Sm;ausmfMum;onf
mial rJ,m(vf) rJarSmifonf(njzpfonf)
mit rd rdwo f nf? ydwo f nf(rD;)
mitsuan rdqrG ;f tm;ud;k &onf/
moisua arm&DqmG ; i,f&yk af y:onf
mong rGe;f ukepf ifonf
monh rGehf(ef) tjywf&Sif;onf
monhsiat rGef h&Suf tjrpfygrusefatmif&Sif;vif;ypfonf
mongkhaak rGecf g; tpGet f zsm;rSae&m,lonf
mongsiat rGe&f uS f ukepf ifonf/
mongtat rGef wh yf jzpfuwufqef;aexdik o f nf
mop rGyf rdryd g;pyfjzifph m;p&maMuatmif
0g;jyD;wyg;oltm;cGHhaMuG;onf
mopui rldyDG owdkhorD;tm;MudKqdkonfh(odkh)ac:vmonf.
mu rl; jrifonf
muu rl; jrifonf
mu rl tdyfonf
muak rGmt c&D;OD;MudKonf
muam rGm(rf) yg;pyfxx J nh0f g;onf
muang rGm(if) pdwfcs,kHMunfonf
muangmaw rGm(if)arm oHw&0ifonf/ awG;xifonf/
muanhuai rGmef[G,f ,HkMunfpdwfcs&onf
muat rG(wf) ykwo f ;dk onf
mulhau rlvaf [mif tarT;tjrifrsm;onf
mukpik rl hyd Elwfcrf;&TJ hjyonf/
mutnelh rl eh ,fvf tdyEf iS fo
h nf/
muttuk rl hwk h tdyaf rmusonf/
mutthip rl ch sdyf tdyaf rmusonf
muut, mut rl;(wf) rSkwfonf/ vdrfvnfjymqdkonf

naai emtD eD;pyfonfonf


naak em(tf) a[mifonf
naal emtm(vf) acsmonf? acsmfvJEkdifonf
naap emyf vky&f o
J nf
nalh emh(vf) jyefvnfckcHonf/
namh emrf erf;onf
namm erf eHonf
nang em(if) ckcHonf? ckonf? cHonf
nangh eef h nHhzsif;onf
nangong emaigef em;uef;onf
naptolh eyfawmvf em&nf,o dk nf
nasa emqm; a0'emcHpm;&onf
naseam emp,rf tvkyfvkyfonf
nasia em&Sm; MuD;Mu,fonf/ crf;em;onf
nau-omh emtGrf uav;xde;f onf
naupaai aemifydkif; udk,f0efaqmifonf
nautunh aemifwGef h rD;zGm;&efemusifrl hcHpm;&onf
nawi ed GKif; vDrf;MuHonf
nawngkai aemefuikd f &Iwaf xG;onf
nawnsan aemefqef twif;ajymonf
nawt aem(xf) yGwfonf
nawl aem(vf) okwfonf
nawt aemwf okwfonf/ oef h&Sif;aponf
nawm aem(rf) Elo
H nf? tonf
nawngkaisak aemfefukdifp aESmifh,Sufonf
ne eJ pm;onf
nee eJ aps;qpfonf/ usDp,fonf//
neak ed,s uyfonf? tem;uyfonf
neal ed,mvf trDSjyKonf
neal ed,mvf; acsmrGufonf/ ajyjypfonf
nel ae(vf) tDonf
nelh ae(vf) ausmfveG o f nf
nem ae(rf) rukefEkdif? rcrf;Edkifjzpfonf
nen-sak ae(ef)p aMuoGm;atmifvyk o f nf
nenniam aeJnrf; edrfhusatmifajymqdkonf
ngaa ig; &&do S nf
ngaai idkif; udk,f0ef&dSaponf/
ngaak ig; apmifo
h nf
ngaal igvf ema&;tvlay;onf
ngaat ig;wf wif;Muyfonf/ wif;atmifusyfpnf;onf/
ngaau aig0f rsufapmif;xdk;onf
ngaat igtyf usyfwnf;onf/ wif;atmifusyfpnf;onf/
ngaan igef; csnf,u S o f nf
ngaang ig(if) vsifjrefonf
ngaawl aigvf tiwfco H nf
ngak iSg apmifhonf
ngai idkif em;axmifonf/ udk,f0ef&dSonf
ngaimaw idik af rm rke;f wD;onf
ngaisun idkifqGef; pOf;pm;onf/ awG;awmonf
ngamm irf w&Murf;vkyfudkifonf
ngamkeak irfu,s e,fcsJ honf
ngamlua irfvGm tarGpm;tarGcHonf
ngammang irfref; vrf;paysmufqHk;onf
ngammuang irfarGmif ab;&efuif;pmGaexdik o f nf/
ngamta irfwm aexdik jf yKrlonf
ngamvil irfAv D f e,fvnfo h nf
ngancing iefusif; w&Jp>mefxed ;f ausmif;onf
ngangaak ighig; apmifjh rJapmifoh nf
ngaldo igvf'kd ppfwu kd of nf/
ngalet igvftuf ta0;rSvSrf;Munfhonf
ngaltai igvfwdkif cdkvHkonf(ppfrufab;aMumif… h )
ngalvawt igvfaAmwf &efrlonf
ngalvil igvfADvf ppfa&;axmufvSrf;onf
ngalzo igvfZdk; ppfedkifonf
ngat iwf wpHkwckESifhrsufemcsif;qdkifonf/ awhonf
ngau iwf qef hiifqef hiifjzpfonf/ aovk hqJqJjzpfonf
ngatsuuk iwfql usDusonf/
ngaw aig tjypfwifonf
ngawi idGif &l;tonf/ trkefhMudwo f nf
ngawk aigatm vlyo f nf/csnfhEJSo
h nf/ jzKwf&efv, G uf o
l nf//
ngawl aigvf rpm;”r,l”r&bJaeonf/r[kwf
ngawm aigtGef;(rf) aygifpnf;onf/ ydefonf/
ngawmtua aigrfwGm; aygif;xnfhonf/ wpfvHk;wpf0wnf;jzpfaponf
nge iJ Mudrf;armif;ajymqdkonf//
ngeal iJ,vf &nfrSef;csuf&dSonf
ngeam iJ,rf acsmifajrmif;onf/
ngei ai; Mum&Snfonf
ngel iJvf tufMumif;xif;onf
ngen iif; awmif;,lonf
ngeen iife;f twif;ajymonf
nget iSuf a0S;oif;onf
ngeet iJtuf uvdxdk;onf
ngetsak iSufp olwyg;twGufawmif;,lay;onf
ngikhen iD;cifef e,fajrcGjJ cm;onf
ngilkial iifu,f,mvf Adkufqmonf
ngilo iDvdk;0f pmGonf/ trsufjuD;onf
ngilva iDAm; Adkuf0onf
ngim iDtif;rf armyef;onf
ngiak i,f,s ntdyfonf
ngiam iJ,rf csKH o
h nf
ngimhnga iifhrfig; jyoemESifh&ifqdkifonf
ngimhpia iifhrfyD,m
nging iDtif toHjrnfonf
ngo idk jzLonf/ Munfvifonf/ om;owfonf//
ngoltol aigvfawmvf rdkuf&kdi;f onf
ngom aigrf csKho
H nf/ Muyfaponf/
ngongtat aigefwwf rdrdqEta&SmufaexdkifjyKrlaexdkifonf/
ngot aigwf aqG;oGm;onf/ ysufq;D &efv, G o
f nf//
nial antd;(vf) jiif;ckoH nf
niam nuf(rf) edru hf sonf
nil eDvf tDonf
no ed k; ao;oG,fonf
nolh aemh(v) vufcH&,lxm;aomt&mjyefay;onf/ jyeftrf;onf/
noi aemf0d; okwo f nf
noaipia EGKif;jym; Edk hwdkufonf
noaisak EGdKif;p vDrf;MuHay;onf
notkeak aem(wf)u,s armif;xkwfonf
nosua ed k0f;qGm; EkysKdvef;qef;onf
not aemhwf armif;xkwfonf
nou ed k0f; usKDp,fonf
nuak EGmt pdwaf umufonf
nuam EGmrf aysmfonf
nuammaw EGraf rm udk hvdk huef hvef hed kifonf
nuamsa EGrq f m pdwaf ysmf&iG of nf
nuisan Ek &h qD ef; &,fjyonf
nunau El;aemif; avSmifajymifoa&mfonf
nungkhak Ekecf aemufusef&pfonf
nungngat EGeif wf ausmay;onf
nungta e kefwm; touf&Sifonf
nungzui EkefZltD; aemufrSvdkufonf
nusia El&mS ; xm;cJo h nf
nungta EGefwm; touf&Sifonf
nuuk El; udkifvIyfonf

oai tdKG if; jzpfapcsifonf/ uav;


ol atmfvf vG,u f o
l nf
olvawt atmfaAmh jzpfuwufqef;vkyfonf
oksan atmfhqef; atmf[pfajymqdkonf
om atmrf &dSonf/
omhlamhvawt atmrfvrfhaAmh at;wdat;qufvkyfonf
omkhawm atmrfacgrf twlaexdkifonf
ommaw atmrfarm vufw,rf;onf
omngawl atmrfaigvf r&dSyg
on atmef a&Smifz,fonf
ong atmuf ( if ) atmifjrifonf
op atmyf 0yfonf
ou tdk0f; apmifha&Sufonf

paa yg; taz:ac:onf


paai ygtd; ukd,f0efaqmifonf
wckck&ifxJrSmvG,fxm;onf
paat yuf yGuwf dkufrI haMumifhyg;vGmonf
pai ykdif oGm;onf
pailet ykdifvuf xGif;azmufonf
paipal ykdifygvf apmapmoGm;onf
paipui ykdifyDG; vdkufygydk haqmifonf
paisan ykdifqef; xm;&pfcJhonf
paktat yghwyf ayG&lyfonf
pal ygvf; cvkwfwdkufonf
palngulh yg(vf)ilvf cifyGef;onftay:azmufjyefonf
paltan ygvfwef; cvkwfwdkufonf
pan ygef yg;vGmonf/tpjyKonf/
pang yg( if ) wpHkwOD;tm;apmifhonf/ acsmif;ajrmif;onf/ &yfwnfonf/
&nf&G,fonf/
panh (kipan) ygefh(uDyefh) tpjyKonf
patawi yg;wdGKif; *kPfjyKonf
pau aygif(0f) pum;ajymonf
paulap aygifvyf pum;&Smonf/ qifajcay;onf
pawl ayga0g(vf) aygif;oif;onf
pawlcing ay:usif jyD;jynfhpHkonf
pe yJ qufonf
peak yD, uefausmufonf
peal yJ&(D vf) a&Sizf ,fomG ;onf
pei ay vnfywfonf/
peng yif (if) uif;vGufonf/
pet yJhwf ukdufonf
pha, phaa zmtm rDonf? vkdufrdonf? a&mufoGm;onf
ta&mufvkdufEdkifonf/
phaa zmtm aumif;onf
phaak zmtmh tEljzpfonf
phalbat zmvfbwf xufjcrf;cGJonf
phasa zm;qm; Mud kufESpfoufonf
phat zm(wf) ajrSmufyifah jymonf
phatuam zmwGrf ydrk dak umif;rGefonf
phattuam zwfwGrf ydkrdk*&kpdkufonf/
phatvawt zwfaAmwf aumif;rGepf mG jyKpkonf
phawng azmef tdyaf eol tm;tjyKtrltm;jzifEh ;dl aponf
phazaw zmhaZm omíaumif;rGefonf
phiat zD,uf zsufonf/wHjrwfpnf;vJonf
phil zD(vf) wkdufonf? wGef;xkd;onf
phin zDi(f ef;) &efponf? pdwt f aESmif,
h u
S af y;onf
phinciing zifMuif; wGef w
h o
kd nf/
phingphial zDizf ,
D mvf; 0ifa&mufpu G zf ufonf/ aemuf,u S o
f nf
pho zdk aeylvSef;onf
pholaak zdkvm trsm;jrifed kifatmifjyoonf
phongh azmef tdyfaeoltm;Eld;onf
phuang zGm(ef) ponf? tpjyKonf
phualseal zGmvfpD;,vf cdk;aMumifcdk;0Sufvkyfonf
phuatawm zGmawmrf wDxGifMuHqonf/
phul zlvf &ifqdkifonf/
phula zlvm; &efwkefhjyefonf
phulo zlvkdtkd &efajuG;qyfonf
phun zGef *sD;rsm;onf/ pum;&Smonf/ ypdypyfrsm;onf/
phut zGwf pdkufxlonf
phutung zlwek f vufwnfph rf;onf
phuul zl;vf vQHusonf/
phuum zGrf jrKwfeHonf
paupui aygif(0f)yDG; pum;ajymonf
phai zdkif tjrpfrSqGJekwfonf
pia yD;,m ay;onf
pial yd,(vf) a&Smifz,fonf
piang yd,ef arG;zGm;onf
piang sak yd,efp jzpfaponf
piang khial yd,efca,(vf) ukd,ft*FgrpkHrvifarG;zGm;onf
piang sual yd,efqGm(vf) ukd,ft*FgrpkHrvifarG;zGm;onf
piang thak yd,efxmh 'kw, d tjudraf rG;zGm;onf
u,fwifjcif;&onf
philvang yDAef yg;eyfonf/
po ykd aygufonf( tyif )
poai ydGif jzef husufonf/ rsKd;MuJonf/usJjzef honf
pok aygh csD;rGr;f onf
pom ayg(rf) &ifxrJ mS xm;onf
pongte aygifwJ aygifcsdefonf
pot ayghwf xGufoGm;onf/ qHyifzD;onf
pua yGm; jyKjyifonf
puak yGm h aygufuGJonf/ ydk haqmifonf/
puakik yGmuD jyefvnfjyKjyifonf
puaktham yGmxrf; aygufuGJonf
puak-sak yGmp ulo,fay;onf
puansil yGmefqdvf tusF0wfonf
puansua yGmefqGdm tusFcRwfonf
puapial yGmyD;,m;vf vGJa&Smifonf/
pua-sak yGmp jyKjyifay;onf/jyifcikd ;f onf
puakvawk yGmaAmh txD;usefaponf/ a&Smifz,fonf/
pui yDG MudKonf( c&D;OD; )
pum ykrf vH;k 0if;onf
pumhal ykrf[mvf taumifvdkufrD;&dlUonf
pumnguakom ykrfig0atmrf 0wfvpfpvpfaeonf
pumpiak ykrfyD,mh udk,fudkqufuyftyfeHonf
pumkhat ylrcf wf wpfvHk;wpf0wnf;jzpfonf/
pummat ylrrf wf t&Sizf rf;onf?
pung ykef rsKd;yGm;onf? wkd;yGm;onf
pusuak ylqmG h tjyifodk hxGufonf/
puu yl;tl; ta<u;wifonf
puuk yltl vJonf? vJusonff
puuk yltl ta<u;jzifah y;onf
puul yl;tl(vf) tm;vHk;jyKwfonf/ a<uusonf/
puulthi yl;vfcsD; trsKd;jyKwfonf/

sa qm tom;/ oDcsif;qdok nf/


saa qmtm; aqmufvkyfonf/ qkdonf
saal qm(vf) npfxkwfonf
saan qef eDonf
saau aqmif0f arTaESmufonf/ arTonf/oronf
sang qef(if) ausmif; / npfxkwfonf
sangaw qmaig taumifwaumifaumifjzifh8kPfjyKonf/{nfhcHonf
saang qef(if) jrifhonf
sak qmh rmonf
sai qkdif vufjzifhawmufonf/ oufqdkifonf
sal qm(vf) aphaphMunfo h nf/ aus;uRef
sam qrf ac:onf/ qHyif
sammet qrfruf qHyifnu S o
f nf
san qef eDonf/ teDa&mif
sane qmeJ tom;pm;onf
sat/saat qwf &kdufykwfonf
sampul qrfyv l f qHyifuRufonf
samsak qrfp ac:ckdif;onf
sau aqmif(0f) &Sno f nf
savai qmAdkif; trJvdkufonf
saw aqm a&maESmonf? a&monf
sawk aqmatmh vufjzifhEldufonf
sawi qdGKif; wdrf;aqmif;onf
sawl aqmf(vf) ckdif;aponf/ csHKyif
sawm aqm(rf) &nf&G,fonf/ csnfaESmifonf
sawn aqmef wGe;f onf
sawp aqm(yf) avQmfzw G of nf
sawt, sot aqmh(wf) odr;f onf/ xde;f odr;f onf
seam p,rf (tvkyf)vkyfonf
seamkeak p,rfu, ZGwfvkyfonf/ vGifhoGm;onf
seak p, &kdufESufonf
seal pd,(vf) zkH0Sufxm;onf
sealle p,vfvJ rusufwusufjzpfonf
seang pd,ef ta&taoG;nHjzif;onf/
seau pda,muf avQmufwifonf
se, see qJ cef t h yfonf
sel p,fvf jrHKonf
selno qJvfEld; avSmifajymifoa&mfonf
sem qJ(rf) "g;jzifhjcrf;onf
seng qif(if) oSdxm;onf/jyefoDrf;onf/
sep qJyf jyKvkyfonf
sepsak qJyfp jyKvkyfay;onf
se qJ cefhtyfonf
sia p&J csefxm;onf/([if;pojzif)h
sia p&J axmifacsmufqifonf
sial pD,(vf) tdyaf rGch sonf
sialpok p,vfaygh ajrmufyifhajymqdkonf
siatson pd,ufpGef; raumif;aMumif;twif;ajymonf
siatvawt p&yfaAmwf nif;qJonf/
siham pD;[rf; eif;&efcufco J nf
sik pd qdwfonf( vufonf;jzifh )
siik pdt;d eif;onf
siim pdifrf &,loHk;aqmifjyKvkyfonf/
siin pdief f zH;k tkyo
f nf
sil pd(vf) aq;aMumonf
silh pd(vf) 0wfqifonf
sim pd(rf) a&wGufonf/ wdkufcdkufonf/
sin piftifef avhusifhonf/ prf;oyfonf/ tzkH;zHk;onf/
sit ppf ppfaq;onf
sitbaang ppfbef tm;enf;csufjzpfonf/
sittel ppfwJvf aocsmpmGem;vnfoabmaygufonf
so qkd qlyGwfonf
son qGef ajymqkdonf
sonsia qGef&Sm; raumif;ajymonf/twif;ajymonf
sot aqmh(wf) jyeford ;f onf/ odr;f onf
sua qGm; cif;jyonf/ ygvmorQtm;vkH;jyonf
suai qdGKif; wdrf;aqmif;onf
suak qGmh(cf) arG;zGm;onf
suakta qGmwm; vGwfajrmufonf/ vGwfvyfa&;&onf
sual qGm(vf) tEldifxufjyKusifhonf
suam qGrf tEldifxufjyKusifhonf
suamlum qGrv f rk f vkyMf uHowfjzwfonf//
suan qG,eG ;f wyg;olae&m&,lonf/ rwifay;onf//
suang qGmif tm;udk;onf/ rD;ay:wifonf/
suata qGm;wm;vGwfajrmufaponf
sucip qkusdyf aMurToGm;atmifxkaxmif;onf/
sui qGD; uefausmufonf
suii qGd; xGif;onf
sulzui qlvZf ;dG aemufaMumif;vdu k o
f nf
sumit qlrdwf ndrf;owfonf/
sung qGif avmif;xnfo h nf/
sutham qlxrfh aMurToGm;atmifxkaxmif;onf
suu ql; axmif;onf/ avQmfzGwfonf//
suusak ql;p cRwfay;onf//
suut qlwf cRwfonf/
suutham qkhxrfh aMurGoGm;atmifaxmif;onf
sutol qkawmvf twif;vk h,Sufonf
suk qk edrfhqif;vGef;onf
suuk qltl npfonf/ xkwo f nf
sumh qkrf; t&SkH;ay:onf
sun qGef cGsefxufaom&mjzifhxkd;onf aehv,fykdif;
sup law pGyfavm &lH;aponf
sut qGwf vk,u S o
f nf
sut tol qGwfawmf(vf) twif;t"®rvk h,Sufonf
suu ql; axmif;onf
su neen qleif trkefhjzpfatmifaxmif;onf

ta wm aexkdifusufpm;onf
taa wm; 0ifqef o h nf
taa wm; ESpo
f nf
taaksuk wmpk h jyKwfusonf
taam iwmrf cPwmwnf;cdkonf/
taang wef vif;vufonf
taangthaakuan wefxm;uGr;f vkyt f m;ay;qif;onf
tai wdkif ajy;onf
taisan wdkifqef xm;&pfcJhonf
tak wmh qef honf/
takkhaa wmhcg; rmefzo D nf
takkon wmhuGef [efyeftrlt&mjzifhaeonf
taktai wmhwdkif toHk;usonf/ vdrm® a&;jcm;&dSonf
tal wm(vf) [kwrf [kwpf pfaq;onf
talep wmvufyf usDpm;oefonf/
tam wrf rsm;jym;onf
tamh wrfh uGJonf
tamhthamh wrfhxrfh aygufuGJysufqD;onf
tan weftef jzwfawmufonf
tang wef &,lonf
tangtung wefwGef; jyD;jynfhpHkonf
tanh wefh a&G;onf? 0,fonf
tau,tao wmtl nnf;nLonf
tavuanla wm0efvm wm0ef,o l nf/ tmrcHonf
tap wyf wOD;OD;.trnfemrudkrdr.ed mrnfah&SYoHk;onf/ rD;zdkpif
tat wwf jywfawmufonf
tatkhial wwfca&;vf trSm;vkyfrdonf
taw awmf pdefac:onf/ &efponf
tawi wdGKif vufxJwGifudkifxm;onf
tawlnga awmvfig; tem;,lonf
tawm awm(rf) aumuf,lonf
tawn awmef ucHo k nf/ jzwfoef;oGm;onf
tawng awmf if tydkif;tpjzpfonf/
tawnng awmf if a*smifusonf/
tawlnga awm(vf)iSg; &yfem;onf
tawp awmyf pkyf,lonf
tawp awmfyf wm0efrS&yfqdkif;onf
te wJ Eldif;,Snfonf/ wdkif;wmonf/xGufusonf//
teang w,ef; aexdik of nf//
teal w,f7mvf a&G;cs,fonf//
teak w,f,s aqmfyavmfawmfwD;onf/
teengat wJiwf ed kif;,SOo
f nf
tei aw; qlylMudrf;armif;onf
tek wuf pnf;apmifhonf
tel wJ(vf) qk / em;vnfonf/ oabmaygufonf
telkhial wJvcf a&;vf em;vnfrl v h oJG nf/
telep w,fvuf(yf) *emrnDrfjzpfonf/
telthiang wJvfcsef aumif;rGefpGmoabmaygufonf/
ten wif(ef;) apmifhpnf;onf
teng wifef; udk,f[efjzifhwpfudk,fwnf;vdifqufqHonf
udk,fcEÅma&Shwdk;aemufiifjyKvkyfonf/
tenpui wifyGD; vufxyf&,lonf/
tengat wJiwf Eldif;,SOfonf
tep ouf(0f)/wJ(yf) jrnf;prf;onf
teptee oufwJ rSwfom;xm;onf
tettipang oufaoyef oufaocHonf
tevakil wJAmhu;D vf vif;vufawmufyonf
thaa xm; vkdufvHydkhaqmifonf? tdrt f a&mufydkhay;onf?
thangai xmidkif wrf;wonf
thai xkdif; 0g;pm;onf
thak xmh ,m;,Honf/ i&kwfoD;pyfonf/
thaak xmtm ygq,fydkhonf? Ydkhonf
thakho xm;cdk oefpGrf;onf
thalh xmh(vf) ESifonf/pm;jyD;jyeftefonf
tham xrf ukdifwG,fonf
thaneam xm;eD,rf tm;EGJ honf
thang xef ausmfMum;onf
thasua xm;qGm;vufvGwfqHk;&IH;onf
that xyf owfonf
Thatlum xyfvrk f taoowfonf//
thazau xmaZmuf vGwfxm;onf
tawlnga awmvfig; &yfem;onf
thawmhau axmrfa[mif(zf)txD;usefonf
Thawn axmef jrnf[ed ;f onf
Thai,thaai xkdif; 0g;pm;onf
the xJ jzefhusJonf
theak xJ,s vJvnfonf
theam xJ,rf; vdrv f nfonf/ EIwcf sKdaoG;onf
theamol xJ,rfatmf vG,u f pI mGvrd v
f nfonf
thei ax; a&G;,lonf
thek xJh taxmuftrjzpf&ef[maeaomae&mwckonf//
thel xJ(vf) wpkHwck
theau xJa,muf &yfpJoGm;onf/
theng xif a&muf&o Sd nf
thenh xif(h ef) ta&mufydkoh nf
thep xJ(yf) acgufonf(t0wfponf)
thet xuf ykdo
h nf
thel xJ(vf) wpkHwck
theam x,rf; vdrfvnfonf
thenh xifh(ef) ta&mufykd h onf
thep xJ(yf) acgufonf(t0wfponf)
thet xuf ykd honf
thi csd aoonf
thiak csJ(uf) csdK;onf
thiaktan csJwef; usKd;atmifcsKd;ypfonf
thiam csrf; awmfonf/ wwfonf/
thiang csef oefh&Sif;onf
thiangtho csefxdk oefh&Sif;onf
thiansua csefqGm oef&Sif;pifju,fonf
thiat csuf csdwo f nf
thidaknging csD;'giif ema&;oHacsmif;acgufoHjrnfonf
thidaktum csD;'gwGerf f ema&;oHacsmif;acgufonf
thingal csDigvf ema&;tvlLay;onf
thim csifrf jidro f ufonf/
thimdide csifrf'D',f jidrfoufpGmaeonf/
thiimthel csifrxf v J f aumufuspfpOf;vJonf/
thinbot csifhabmhwf qE´jyif;jyonf
thinkiam csifhuD,rf; pdwf"gwfusqif;onf
thinneam csifheD,rf oabmxm;aysmhajymif;onf
thinpek csifhyJh pdwfqwfonf/ pdwfwdkvG,fonf/
thinsau csifhaqmif0f pdwf&Snfonf;cHonf/
thinso csifq
h kd a'gorD;avmifonf
thintoi csifah wm(&D;) pdwyf yl efaMumifu h sonf
thintom csifhawmrf trsufxGufonf
thinuk csifhtl a'goxGufonf
tho xdk0f edK;Mum;vmonf
thongh axmifhif qGJEkwfonf
thongtaak axmif;wm tusOf;usonf/ axmifusonf
thua xGm; wyfqifonf
thuak xm0g cHpm;&onf
thuakkik xGmuD jyefcpH m;&onf/ 0#fvu kd o
f nf
thuakzo xGmZdk; cHedkifa&&dSonf
thuam xGmrf xyfqifo h nf/
thuap x0yf xyfqifhonf/ xyfwifonf//
thudongh xla'gifh ppfaq;ar;jref;onf
thudu xl'l; jyoem&Smonf
thuciam xlusrf; opömqdo k nf
thuhil xl[v D ;f w&m;a[monf
thuk xkh wkefhjyefonf
thukhen xlcif w&m;pd&ifonf/ qHk;jzwfcsufcsonf
thukhup xlcyk f pum;eDu;kH csKyfonf
thukkik xkhud wkefhjyefonf/ vufpm;acsonf
thupi xly;D ta&;MuD;onf
thupia xlysm; &mZmoHay;onf/ vkyyf ikd cf iG hfay;onf/
thupiang xl;ysH jzpfyGm;onf
thum xlrf csKdonf//
thumang xl;rSef vdkufemaqmif&Gufonf
thun xGef xnfhoGif;onf/
thung xGef a'gifvdkufxm;onf
thuni xl;eD vdkufemaqmif&Gufonf
thusim xlqifrfh ta&;w,lvkyfonf
thusimngawl xlqifrfhaigvf *&krpdkufbJaeonf
thusung xlqeG ;f trl hudpözGifhqkdonf
thutha xl;xm; xdro d nf( r&nf&, G bf J)
thuthiam xl;csrf; vdr®ma&;jcm;&dSonf
thuum xl;rf o0efwdkojzifholwyg;cdkif;edkif;ajymqdkonf//
thuum xlrf; awmif;avsmufonf/ qef h
usifzufvid w
f pfO;D OD;jzifah emufajymif-ay;pm;onf
thuuk xlOf csnfonf/ eufeJonf/
thuut xltw l f avmifpmxyfjznhf onf
thuzeak xl;aZ,sm vkyfudkifaqmif&Gwfonf
to wkd(0f) ocif / xkdifonf
to,toe wk;d 0f wl;qTonf/
toai wdGKif; udkifaqmifonf
toi awm&D; armyef;onf
tok awmh arTaESmuf&SmazGonf
toknoai awmhEGdKif; ta&&TJatmiforonf/
toklo awmhv;kd 0f a&m8gxonf
tol awmvf avQmusonf
tolhpik awmvfyD avQmpD;onf
tolsaw awmfvfaqm waq;a&monf/
tom awm(rf) wkdonf
tomlaw awmrfavm olwyg;tm;Mudrf;qdkonf//
ton awmef twloGm;onf
tongh awmef h jyKwfxGufonf
tonpui awmefydG; vdkufygydk haqmifonf
top,tob awmhyf csKHomG ;onf/ uLH hoGm;onf/
tu rwl; qdkufa&mufonf/ vk,ufonf/ pdkufysKd;onf
tua wGm o,foGm;onf/ csDoGm;onf
tuai wGdKif ukdifxm;onf
tuak wG qif;onf
tuaksuk wGqk qif;oGm;onf
tualta wGm(vf)wm; aeqHhonf
tual wGm(vf) wGJavmif;usonf/
tuam wGm(rf) zkH;onf
tuan wGm;(ef) ajcjzifhaqmifhonf
tuat wGwf a&wGuo f nf
tua wGm; wae&mrSwae&modo hk ,fonf
tuiop wdG;atmhyf a&;ul;onf
tuisuuk wdG;qGwf ta&npfonf
tuisua wd;G qG a&cyfonf
tuikhang wdG;cH ‘'Da&wufonf
tuiliim wdG;vif;rf a&MuD;onf
tuitaa wdG;wm; a&ESpfonf
tul wl(vf) ckdifjrJonf
tulmaw wlarm wrf;wonf/atmifharhowd&onf
tulmit wlvrf D jiDrf;owfonf
tum wl(rf) wD;cwfonf(wl&d,m)
tum wl(rf) a,mifukdif;onf(tem)
tum wl(rf) 0ifonf
tumdang wGefrf'ef wrlxl;jcm;onf
tumh wkrhf tydkif;vdkufydki;f jzwfonf/
tun wGehf a&m*gxonf
tunh wGehf ta&mufykdo h nf/
tung wGe(f if) a&muf&o dS nf/tay:rSm
tungh wGef h vkyf&Sm;onf
tuung wGeftGef csdef&G,fonf
tup wGuf(yf) &nf&G,fonf/
tupna wGuf(yf)em &nfrSef;csufae&m

uap tG(yf) twlaeay;onf


ui tGD; eHaqmfonf/ acG;
uikhawm tGd;acgif(rf) twla&mcsufonf
un,uun tGe;f toHerd fo h nf
uk tl qEN&Sdonf/ tkyfcsKyfonf/
uuk tl; rusufwusufjzpfonf/
ul tl(vf) tkdufpyfonf
um tlrf rnfhapvdkItkyfxm;onf/
umh tlrfh ,kHMunfonf
uum tlif(rf) jcHpnf;&kd;cwfonf
uumci tli(f rf)usD; 0dkif;&Honf
umh la tlrv f m; r,kHMunfEkdifjzpfonf
upat tlywf OD;pm;ay;onf
upna tGyef m ,HkMunfjcif;
upmawkthu tGya
f rmhx
f ;l &rf;orf;vkyo f nf
uuk tl;[l; rusufwusufjzpfonf
uklui tkvdG; qE&SdIvkyfonf

Vaai 0dkif; acgif;&pfrl;onf/


Vaal Amvf ydkvQHonf
Vaan Aef vrf;MuHKívkyfudkifaqmif&w
G fonf
Vaang Aef; &Sm;yg;onf
Vaangnei Aefae; wefcdk;MuD;xGm;onf
vaihawm Adkif;a[mrf pdrcH efhcGJonf/
vaitha Adkifxm; pum;rSmonf
vaithak Adik x
f mh pum;rSmonf
Vall Amvf ydkvQHonf
Vak Amh xGef;nSdonf
Vakk Amtm tjyifxGufonf
vakthap Amxyf ajcOD;wnfh&moGm;onf
Val Amvf ydkv#Honf
Valh Amvfh jrdKypfonf
Vanhthak Aefhxmtm ypGnf;ydkhonf
Vang Aef taygufjzpfonf
Vanto Aefwdk; rdk;xpfjcHK;onf
Vaattan Awfwef; jzwf&Sif;onf
vawk aAmf vGiyhf pfonf
vawt aAmfwf jyKvkyfonf
vawtsia aAmfwf&Sm; nif;yef;ESdyfqufonf
Ve AJ vlemtm;ESpfodrfhonf
Veal AD;,m;vf &pfywfonf
veangta AD,efwm; tdref ;D em;csif;jzpfonf
Vei aA cHpm;onf
Veih aAh avvnfonf
Veii aA; b,f
Veisang aA;qef b,fzuf
Veilawng aA;avmfefif b,foefonf
Vel aAvf &kdufESufonf
Velvawk aAvfaAmf &kdufowfonf
Vellum aAvfvrk hf taoowfonf
Veng aAef apmifa&Sufonf/&Sif;oGm;onf
Vet aAh ykqdk;/ xrdef ponfwdkhudkacguf0ufonf
Vial aA&Jvf &pfywfonf
Viik AdtD vufjzifhvGJonf
Viikvawk AdaAmf vufjzifhvGJukdifypfaygufonf
Vol aAmvf xGif;xkonf/ &Sif;vif;onf
Vom aAmrf yduk xf m;onf/ teufa&mif
Vot aAmufh at;onf
vua AGGm; &dkufESufonf
Vui AGD; oj*dKvfonf
Vuk Akh zHk;onf/ zdonf
vukkkai AkudkiftD jrLusonf/ qDEiS ;f usonf
Vul Alvf EGr;f onf
Vung AGef xde;f odr;f onf
vunteapat AGef;wJ&yftyf ta&zsm;vD;onf
Vut AGwf xd;k xGiof nf
Vutlet Agwfvuf xd;k azmufypfonf

Zaa Zmtm Mum;onf


Zaan Zef; aMurGonf
Zaang Zef; ayghyg;onf
Zaap Zyf ,ufcwfonf
Zaaw aZmvft aoG;aqmifonf
Zanga Zm;ig; &mxl;&dSonf
Zai Zdkif; us,fjyefhonf
Zaksak Zdkif;q us,fjyefhaponf
Zahcing Zmhjuif vHkavmufonf
Zailasa Zdkifvm;qm; atmifjrifaw;qdkonf
Zahta Zmhwm; av;pm;onf
Zalaih Zmvdkuf &mxl;qufcHonf
Zalh Zmvf jzefhusufonf
Zamm Zmrf; EG,fonf
Zamh Zmrfh trdt&udkifonf
zanvak Zef;Amtf nzufa&Suv f nfonf/ carol oDcsif;vdu
k fqo
kd nf
Zangh Zefh toHk;jyKonf
Zarzut ZmZGuf aq;okwfonf
Zaw aZmfatm aysmhomG ;onf/ tm;avQmhomG ;onf
Zawt aZmwf yGwo f yfonf
Zawm aZmrf emrusef;jzpfonf/ emusifcufcJonf
Zawmh aZmrfh qufonf
Zawn aZmfef vrf;MuHK0ifac:onf
Zawng aZmef wzufwpfcsufpdrSxrf;&Gwfonf
Zawngkhal aZmefcgvf qif;&JrTJawonf
Zawngsak aZmefq edro f nf/ txifao;onf
Zawl aZmvf zdkrqufqHonf
Zaang Zmif; ayghyg;onf
Zangh Zmih toHk;jyKonf
Zeal ZD;,mvf &pfywfonf
Zeak ZD,mh pdraH qmif&u G of nf
Zeam Zm,rf; jyKjyifonf/ rGrf;rHonf
Zeangvawt ZD,ef;aAmh jyD;pvG,fvkyfonf
Ze-et ZJtuf pkHprf;aoG;aqmifonf
Zel aZ;vf [moysufv;kH xkwo f nf
Zelh ZJvf jyefoh nf/ jzefhonf
Zen ZJef txd0ifa&mufonf/ cGJjcrf;onf/
Zia Zd,m; pwdkif/ yHkpH
Zial Zd,svf acgufonf/ vdyo f nf
Ziatlawng Zd,ufavmef nmoefonf
Zing ZDef tarSmifusonf
Zin Zif; ef c&D;oGm;onf
Zindo Zif;'dk {nfh0wfjyKonf
Zo Zdk; atmifjrifonf
Zol aZmvf zsm;a,mif;aoG;aqmifonf
Zolaa Zdkvm; &HI;edrfhonf/ csif;oDcsif;
Zomh Zdkrf qufonf/ xyfqifhonf
zomhto aZmhrfwdk; qufonf/ xyfqifhonf
Zong aZmfef &SmazGonf
Zongsang aZmfefqef; tusifhygonf
zothal Zdk;xmvf tjywftowfted kif&onf
zothaw Zdkaxm ted kifusifhonf
Zuak ZGmtm a&mif;onf
Zual ZGmvf &ifyg;onf/ &if;ESD;onf
Zuan ZGm;ef oGm;a&mufonf/ oGm;aeonf
Zuang ZGmif vGr;f onf
Zudu Zl'l; t&ufaomufcsifonf
Zui ZdG; aemufrSvdkufonf
Zuuk Zlt;l t&if;rSqGJEkwfonf/ jyKwfxGufonf
Zulsep Zlvq f yf jyD;pvG,fvkyfonf
Zum Zlrf &Suo f nf
Zumhka Zlrfhum; &kH;wufonf
Zumhtuak ZlrfhwGmh &kH;qif;onf
Zumh Zlr;f &kH;/ csGefxufatmifaoG;onf
zummaw ZGefarm t&Sufuif;rJhonf
Zun ZGef; trnfhvGefonf
zunsan ZGef;qef; wpfpHkwpfOD;-wpfpHkwpfckay:odk husifi,fa&pGef honf
Zunhte ZGifhwJ qD;xGufoGm;onf
Zung ZGif tayghomG ;onf
zungkaw ZGeaf um vufndK;xdk;onf
Zuhuan Zl[eG ;f rf t&ufcsufonf/
Zuunkik ZGif; aemufwacgufjyefausmhonf

Dawhna a':hem ar;cGe;f


Akua tuGm; b,fol
Akua atu tuGm;twl b,folhtwGuf
Akua kung tuGm;ulef b,folhudk
Akua maw tuGm;arm b,folvJ
Akua na tuGm;em b,folu
Akua ni tuGm;eD oifb,folwHk;
Akua tawh tuGm;awmh b,folESifh
Akua te tuGm;oJ b,folawGwHk;
Akua zia tuGm;aZ,f b,folwHk;
Akua ziam tuGm;aZ,f b,folwHk;
Bang bef;(if) bm
Bangatu bm(if)twl; bmhtwGuf
Bangbangh bm(if)bef;(if) b,fvdk
Bangbangh dan maw ? bef;bef h(if)'ef;arm b,fvdlb,fvdl?
Bangbanghii bm(if)bef;(if)tD; b,fvdkvkyfw,f?
Banghang bm(if)[ef(if) bmhaMumifh
Banghun bm(if)[Ge;f b,fwkef;u
Banglaw bm(if)avm bmvkyv f u
ld wf m
Banglawni bm(id)avmeD bmoGm;vkyv f lduwf mwk;H
Bangmaw bef(if) arm bmvJ
Bangna bm(if)emh b,ft&mu
Bangseam bm(if)p&ef;(rf) bmtvlyf
Bangtat bm(if)w(wf) bmjzpfwm
Bangtawh bm(if)aomh bmESifh
Bangza bm(if)Zm; b,favmuf
Bangzia bef(if) aZ(,f) bmvJ
Bangziam bm(if)aZ(,rf) bmvJvkd h
Bangvawt bm(if)aAmf(wf) bmawGvlyf
Kua uGm; b,fol
Kua a zia uGm;taZ(,) b,folh[m
Kua bang teng uGm;bef(if)aw(if) b,fvdkrsDK;vlawG
Kuakung uGm;uGef b,folhqDrSm
Kuamun uGm;rGef b,folhudk
Kuana uGm;em; b,folu
Kuani uGm;eD oifb,folvJ
Kuatawh uGm;aomh b,folESifh
Kuateng uGm;wif(if) b,folawG
Kuazia uGm;aZ(,f) b,folvJ
Kuaziam uGm;aZ,rf b,folvJvdkh
Noma EdSk;rm; oifwdkh
Noma maw EdSk;rm;arm oifwdkhvm;
Noma na+V EdSk;rm;e oifwdkhu + Mud,m
Noma a maw EdSk;rm;tarm oifwdkh[mvm;
Noma atu maw EdS;k rm;twlarm oifwkdt h wGuv f m;
Noma teng EdSk;rm;wif oifwdkhwawG//
Tabangmaw wbefharm tJ'Dvdkvm;
Tasia w&Sm tJ'g
Tasia se w&SmqJ tJ'gu
Tasia bang zia? w&Sm;befaZ tJ'gbmvJ
Tasia maw w&Sm;arm tJ'gvm;/tJ'guawmh
Tasia zong hi ve w&Sm;aZmef[AD J tJ'g[kwaf wmh[wk yf gw,f
Tusia wlap; 'gu/ 'D[m
Tubang wlbefh 'Dvkd
Tubang laitak wlbefhvdkifw 'DvdktcsdefrSm
Tubang maw wlbefah rm 'Dvv kd m;
Tusia se wlap;qJ 'guawmh
Tusia bang zia? wlap;bef(if)aZ(,m) 'gbmvJ
Tusia maw wlap;arm 'gvm;/ 'D[mvm;
Tusia zong hi ve wl&Sm;aZmef[DAJ 'gawmh[kwfygw,f

Kammal zam pe pum;quf


A tm um ? jyD; ? wdkh.
Adang t'ef wjcm;? tjcm;
Ah th rSm?odkh?
Ahibale t[DbvJ r[kwfcJh,if
Ahiciang t[Dusef; jzpfaomaMumifh
Ahihang t[D[ef; 'gayrJhvnf;
Ahi hi t[D[D; &dSygonf ? jzpfygonf /
Ahizong t[DZGef 'gayrJhvnf;
Amate trmwJ olwdkh
Atu twl; twGuf
atawntung tawmefweG ;f tjrJwrf;
awng atmef wdkh
Bang bef uJhodkh/ avmuf
Bangma befhrm; jzpfwuJhodkh
Beak bJ,s avmufawmh / ,ifawmh
Bek bJh avmuf/ av;rsm;
Bo bdk r
Ciang usef; txd
Cile usDvJh qdkawmh
ei at;tD; usGefkyfwdkh
eima at;tD;rm; usGefkyfwdkh
Hang [ef; aomajumifh
Hi [D; &dSonf
Hong [Gef um
hu [l; ajumifh
huin [l;tif ajumifh
ii tD [mu
In tif yg? u ? aomtcg
Ing tifh ygon f/
Ka u usGefkyf
Kote udk;wJ usGefkyfwdkh
Kong uHkef usGefkyfu
Laitak vdkifw aewkef;
Le v,f vm;[if
Le v,f ESifh / jzifh
Ma rSm cif
Mama rrm; t&rf;
Maw arm aemf
Napi eyD; &ufom;ESifh
Natu ewk &eftwGuf
Nga ig w,f
Ngawl aigvf r
Ngei ai; cJhzl;onf
Ni eD; ovm;
Nop aemyf csifonf/
Nu El; Muovm;
Nuam El0rf; csifonf/
V +Peuma ay;tkrm; tvGe f(Mud,m) Muygonf
Sa qm; jyD;om;
Sang qef; xuf
Sangin qef;tif xufawmh
Sak p ap
Sawn aqmef xyfqifh? wqifh
Sia &JSm onf/
Sim qifrf wdkif;
Simin qifrftif qDwdkif;
Tabang wbefh xdkuJhodkh
Taciang wusef; xdkhaemuf
Tahen w[if; apyg
Takin wtif aewkef;
Takpi wmhyD; wu,fyg
Tan wef vdkufyg
Taw awm ESifh ? yg
Tawmvei awmrfaA; cPwm ? wcP
Tawng awmef(i) Muygpdkh
Te wJ wawG ? wdko h nf
Tekhi wuf[D; Muygon f/
Thei ax; edkif
Tu wk twGuf
Tua wGm xdt k &m
Tuazawk wGmaZmh xdkhaemuf
Tuazawh ciang wGmaZmhusef; xdkaemufhwGif
Tungtaang wGef;oH ywfoufjyD;
Tungah wGeft tay:
Tungtawn wGeaf wmef wavQmu /f tm;jzifh
Uh tkh Mu
Ve AJ ygw,f
Ven Aif avuGm
Vo 0dk; Muyg
Vun 0ef Muyg
za Zm oavmuf
zain Zmtif oavmuf
zawk aZmh jyD;
zawkciang aZmhusef; jyD;aemuf
Zia aZ,m vm;
Ziam aZ,rf ovm;
Zo Zdk; edkifonf
Zong ZGi;f vnf;bJ
Zongh ZGehf vnf;bJ

You might also like