BTI2 - Hyrje

Fakulteti i Shkencs Kompjuterike dhe Inxhinieris

Permbajtja

Qellimi i Lendes

Organizimi i lendes

Vleresimi

Literatura

Permbajtja e lendes
sipas kapitujve

Qellimi i lendes

Lenda eshte e ndare ne tre pjese:

Komponentat e sistemeve kompjuterike

me theks n arkitekturen harduerike dhe softuerike t e PC-s

Komunikimet kompjuterike dhe siguria a sistemeve kompjuterike

Robotika dhe automatika

Ligjeratat qe ndgjohen ne teori, prcillen me praktikum laboratorik

Qllimi kryesor implementimi praktik i shumics s koncepteve

t spjeguara teoretikisht praktikimi i koncepteve kruciale t informatiks
s aplikuar (hardueri, programimi, automatika, robotika, etj.)

Organizimi i lendes

Lenda do te jete e organizuar: 2+2

2 ore ligjerata

2 ore laborator

Ligjeratat Dr. Zhilbert Tafa.

Laboratori:

Besnik Qehaja - Oret e laboratorit mbi arkitekturen e kompjutereve si dhe SO

Osman Osmani - Oret e laboratorit te pjeses se rrjetave dhe sigurise

Lavdim Menxhiqi - Oret e laboratorit te pjeses se Robotikes dhe Automatikes

Vleresimi
Vleresimi i lendes do te jete i bazuar sipas ketyre komponenteve:

Vijushmeria dhe Aktivitetet 5%

Aktivitetet laboratorike 40 %

Ushtrimi Laboratorik 1 (Computer Architecture) 10%

Ushtrimi Laboratorik 2 (Operating System) 5%

Ushtrimi Laboratorik 3 (Networking) 5%

Ushtrimi Laboratorik 4 (Arduino project) 10%

Ushtrimi Laboratorik 5 (NAO scenario) 10%

Povimi final 55 %

Literatura

William Stallings, Computer Organization and Architecture

Designing for performance

William Stallings, Operating Systems

Yale N. Patt, Sanjay J. Patel, Introduction to Computing Systems:

From Bits and Gates to C and Beyond, McGraw Hill, 2004.

Mike Beiter, An Introduction To Robotics With Nao

Materialet e ofruara nga ligjeruesit lidhur me Arduino

+

Ju kam trhequr verejtjen n BTI1 MBANI SHNIME ;)

MOTIVATION

WHY AND OUTCOMES.

Permbajtja e pjeses se pare

Sistemi kompjuterik BTI1+:

Struktura, organizimi dhe performancat
PC hardware:

Konceptet elektrike
Power supply unit dhe Uninterrupted Power Supply
Connecting components together: motheboard
CPU dhe memorijet punuese
Data storage
Input output

Permbajtja e pjeses se dyte (1)

Kabllimi
Dizajnimi dhe ndertimi i rrjetave LAN, qasja ne rretin
WAN, perfshirja e paisjeve te ndryshme ne rrjet.

Siguria e rrjeteve.

Permbajtja e pjeses se dyte (2)

Tipet dhe rolet e Sistemeve Operative

Sistemet Operative dhe Procesore 32-bit vs. 64-bit
Krahasimi dhe determinimi i Sistemeve Operative
sipas kerkesave
Instalimet e sistemeve operative
Instalimet e softuereve tjera aplikative

Permbajtja e pjeses se trete

Hyrje ne mikrokontroller,
vecorit kryesore te ATmega328 mikrokontrollerit
Shpjegimi i vecorive dhe elementeve te Arduinos UNO

Projektimi i shembujve te ndryshem

Hyrje ne Robotik:
metodat e kontrollimit, sensoret, rryma etj
Choregraphe - krijimi i sjelleve te ndryshme te NAO robotit.

Cka eshte kompjuteri?

Kompjuteri eshte nje paisje e cila pranon inpute(hyrje), manipulon me ato

sipas nje sekuence te instruksioneve (programi te caktuar) dhe prodhon
nje output (dalje). Ky process quhet Information Processing Cycle

Output mund te jete rezultati i nje kalkulimi ose vetem nje konfirmim qe ka
pranuar inpute

Input

Processing
Instructions

Output

Cka eshte kompjuteri?(2)

Kerkesat e kompjuterit:

Te proceson te dhenat

Te ruan te dhenat

Te levize te dhenat prej pjeses se brendshme jasht dhe e kunderta te pranon

nga jasht per procesim brenda

Te kontollon te gjitha operacionet e lart permendura

Sistemi bazike i kompjutereve

Sistemi kompjuterik prbehet prej komponente harduerike dhe softuerikeve

Hardueri sht pajisje fizike sic jan kasa, pajisjet pr ruajtjen e t dhnave, tastatura,
monitort, kabllot, autoparlantt, printert, etj.
POR EDHE: ipet, kabllot dhe telat, prizat, etj.

Softueri sht sistemi operativ dhe programet tjera.

Sistemi operativ udhzon kompjuterin se si t operoj.

Programet apo aplikacionet kryejn funksione t ndryshme.

Definicion: programi sht nj seri instrukcioneve t cilat hardueri i ekzekuton njrn pas tjetrs.

Cka eshte arkitektura e

kompjutereve?

Qellimi kryesor i arkitektures se kompjutereve eshte te dizajnoje nje

kompjutere i cili do te plotesonte kerkesat e shfrytezuesit

Ky qllim mund t arrihet duke ndrhyr n:

Nivelin harduerik

Nivelin Softuerik dhe

Nivelin e shfrytezuesit

Kryesisht prdoren disa ose t gjitha nivelet.

Komponentet kye t hardverit kompjuterik

CPU (procesimi i t dhnave)

I/O (lvizja e t dhnave)

Memorija kryesore (ruajtja e prkohshme t t dhnave)

Memorijet sekondare (HDD, CD, flash, etj.) ruajtja permanente.

Struktura dhe funksioni

Sot, kompjuteret jane paisje komplekse

qe permbajne miliona komponente elektorinike

Nje sistem komplex perbehet prej shume nen sistemeve

Natyra hierarkike e sistemeve komplekse eshte esenciale

si per nga menyra e dizajnimit ashtu edhe nga menyra e pershkrimi

Per nga menyra e pershkrimit kemi dy zgjedhje:

Duke filluar pershkrimin nga lart posht (Top Down Aproach)

Apo duke filluar pershkrimin nga posht-lart (Down Top Approach)

Prezentimi funksional

Kjo figure paraqet funksionet

baze qe kompjuteri mund te
performon

Pra, jane kater funksione:

Procesimi i te dhenave
Ruajtja e te dhenave
Levizja e te dhenave
Kontrollimi i tre fuksioneve
te para

Struktura- Prej nivelit te lart (1)

Peripherals

Computer
Central
Processing
Unit

Computer

Systems
Interconnection

Input
Output
Communication
lines

Main
Memory

Struktura- CPU
CPU
Computer

Arithmetic
and
Login Unit

Registers

I/O
System
Bus
Memory

CPU

Internal CPU
Interconnection

Control
Unit

Struktura- Njesia e kontrollit

Control Unit
CPU

Sequencing
Login

ALU
Internal
Bus
Registers

Control
Unit

Control Unit
Registers and
Decoders

Control
Memory

Prap nj shikim ng lart...

Evoluimi i sistemeve kompjuterike

Vacuum tube - 1946-1957

Transistor - 1958-1964

Small scale integration - 1965 on

Up to 100 devices on a chip

100-3,000 devices on a chip

3,000 - 100,000 devices on a chip

Very large scale integration - 1978 to

date

Medium scale integration - to 1971

Large scale integration - 1971-1977

100,000 - 100,000,000 devices on a

chip

Ultra large scale integration

Over 100,000,000 devices on a chip

Nivelet abstrakte te nje sistemi kompjuterik

Nga prdoruesi deri te hardueri

Pdroruesi komunikon me funkcionet e lejuara te aplikacionit.

Aplikacioni sh i shkruar n gjuht programuese

Kompajleri bn prkthimin e gjuhs s lart programuese n asembler.

Nga asembleri komunikohet me sistemin operativ nprmes thirrjeve sistemore

- interruptave.

Sistemi operativ i ka interfejsat e gatshme pr komunikim me seciln pjes t harduerit.

Andaj, sistemi operativ i rendit krkesat.

Kta krkesa shndrrohen n gjuhn e makins n 0 dhe 1

e cila mundson q komandat t shndrrohen n nivel t gejteve si hyrje/dalje

Midis harduerit dhe softuerit

System resources

Using system resources: Interrupts

(keyboard a simplified example)

Memory addresses and I/O adresses (1)

Memory addresses and I/O addresses (2)

Address bus n pllakn am
nganjher prmban adresat memorike
e nganjhere I/O adresat

Adresimi n address bus

DMA (Direct Memory Access)

CPU vetm inicon transferin

Ndrsa DMA kontrolleri e realizon ate.
DMA sht e vlefshme ather kur CPU
duhet t kryej pun tjera n vend q t
pres pr transferin e ngadalshm I/O.
DMA prdoret te disk kontrollerat, te
kartelat grafike, kartelat e zrit etj.

FUNKCIONALITETI I SISTEMEVE KOMPJUTERIKE POZITA E

NNSISTEMEVE HW+(SW1+SW2)+I/O :
Shembull 1: Browseri i klijentit Serveri.
Shembull 2: Automatika