UNIVERSITATEA SPIRU HARET

AUDIT FINANCIAR CONTABIL

Masterand: Piceava Ramna!"er#iana
A$dit %inanciar cnta&i'( n'ine( an$' I
S'&)ia( *$d+ Ia'mita
UNIVERSITATEA SPIRU HARET
AUDIT FINANCIAR CONTABIL
CUPRINS
,+ Intrd$cere+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ -
.+ Ca/it'$' I+ Ecnmia di#ita'a+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ -
.+,+ Internet$' 0 medi$ de a%aceri+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++-
.+.+ Str$ct$ra ecnmiei di#ita'e++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++1
.+-+ Caracteristici'e acnmiei di#ita'e++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++2
.+1+ Or#ani)atii'e s/eci%ice ecnmiei di#ita'e++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++2
-+ Ca/it'$' II 0 %rma mderna a a%aceri'r++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++3
-+,+ De%inirea si cntin$t$' cmert$'$i e'ectrnic+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ 3
-+.+ Avanta*e'e se de)avanta*e'e cmert$'$i e'ectrnic++++++++++++++++++++++++++++++++,4
-+-+ Im/act$' cmert$'$i e'ectrnic as$/ra scietatii+++++++++++++++++++++++++++++++++++,,
-+1+ Tendinte'e de de)v'tare a cmert$'$i e'ectrnic++++++++++++++++++++++++++++++++++,.
-+5+ Banii e'ectrnici+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++,-
1+ Ca/it'$' III+ Mde'e'e cmert$'$i e'ectrnic++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++,5
1+,+ Mde'$' B.C+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++,2
1+.+ Mde'$' B.B+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++,2
1+-+ Mde'$' c'a&rativ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++,6
1+1+ Dmenii'e cmert$'$i e'ectrnic+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++,7
5+ Ca/it'$' IV+ Te8n'#ia cmert$'$i e'ectrnic++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++.4
2+ Cnc'$)ii++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++..
3+ Bi&'i#ar%ie++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++.-
UNIVERSITATEA SPIRU HARET
AUDIT FINANCIAR CONTABIL

INTRODUCERE
De!a '$n#$' istriei menirii( sc8im&$' de /rd$se 9i servicii a c$nsc$t mai m$'te
%rme+ Dac: 'a ;nce/$t( ;n cndi<ii'e ecnmiei nat$ra'e( sc8im&$' '$a %rma trc$'$i /rin care
/rd$c:trii ;9i $ti'i)a$ s$r/'$s$' de /rd$c<ie /entr$ a!9i satis%ace ce'e'a'te nevi de cns$m(
dat: c$ ad=ncirea divi)i$nii m$ncii 9i a a/ari<iei /rd$c<iei destinate sc8im&$'$i( acesta ia
am/'are+ Dar cmer<$' /r/ri$!)is se na9te c$ adev:rat dar dat: c$ a/ari<ia &ani'r 9i a
c'asei scia'e a ne#$stri'r( cei care intermedia): trecerea &$n$ri'r de 'a /rd$c:tri 'a
cns$matri 9i a c$nsc$t cre9tere cntin$:( ;nre#istr=nd mai m$'te %rme de!a '$n#$'
tim/$'$i+ Ev'$<ia /e care a av$t! $'terir scietatea a /ermis ;m&$n:t:<irea cntin$: a
%rme'r de cmer<+
De)v'tarea sim$'tan: a te'ecm$nica<ii'r 9i $ti'i):rii ca'c$'atare'r a %:c$t
/si&i': cre9terea e>/')iv: a Internet!$'$i 9i crearea $nr te8n'#ii s/eci%ice care vr in%'$en<a
esen<ia' activit:<i'e ecnmic!scia'e+ ?n asemenea cndi<ii( se va de)v'ta e>tensiv cmer<$'
e'ectrnic( care va rev'$<ina cnd$cerea a%aceri'r 9i va dinami)a cmer<$' interna<ina'+
Asemenea sc8im&:ri vr %eri cns$matri'r ni /si&i'it:<i de a'e#ere 9i de c:$tare a ce'r
mai cm/etitive /rd$se /e /ia<a mndia':+
?n acest cnte>t( des/re cmer<$' /e Internet se /ate vr&i ca des/re $n n$
dmeni$ de c$na9tere( ;n esen<:( acesta /:strea): $ne'e dintre caracteristici'e cmer<$'$i
e'ectrnic @tradi<ina'A: sc8eme'e &i9n$ite de v=n)areBc$m/:rare &a)ate /e c:r<i de credit(
sisteme'e EDI CE'ectrnic Data Interc8an#eD( metde'e de /rtec<ie cri/t#ra%ic: a date'r(
#esti$nea sec$rit:<ii site!$ri'r etc+ E>ist: ;ns: 9i $ne'e dese&iri care %ac din cmer<$' /e
Internet $n dmeni$ n$( re/re)entat de trei %actri: #'&a' Cs$nt im/'icate sciet:<i 9i c'ien<i
din '$mea ;ntrea#:DE de inte'i#en<: Cs$nt an#a*ate %r<e inte'ect$a'e dese&ite ;n #:9irea $nr
s'$<iiDE de insec$ritate CInternet!$' n$ a %st /riectat s: s$/rave#8e)e tran)ac<ii si#$re( %iind
<inta /ermanent: a $nr atac$riD+ Cmer<$' e'ectrnic /e Internet re/re)int: %rm: mat$ri)at: a
cmer<$'$i e'ectrnic c'asic 9i este ;n str=ns: 'e#:t$r: c$ ev'$<ia Internet!$'$i 9i #rad$' '$i de
/enetrare ;n scietate+
CAPITOLUL I+ ECONOMIA DIGITALA
UNIVERSITATEA SPIRU HARET
AUDIT FINANCIAR CONTABIL
1.1 Internetul mediu de afaceri
Inter%eren<e'e Internet!$'$i ;n di%erite dmenii de activitate s$nt din ce in ce mai intense(
%erind ni va'en<e md$'$i de des%:9$rare a a%aceri'r+ Se /ate a/recia ;n acest sens c:
Internet!$' a devenit( ;n tim/( at=t de cm/'e>( ;nc=t este a/ra/e indestr$cti&i'+ Internet!$'
m:re9te c=m/$' de ac<i$ne a cmercian<i'r 9i ;n':t$r: &ariere'e de intrare ;n e'( c8iar 9i /entr$
;ntre/rinderi'e mici 9i mi*'cii+ Cns$matrii a$ /si&i'itatea a'e#erii dintr! cantitate din ce ;n
ce mai mare de /rd$se 9i servicii de /e /ia<a #'&a': 9i ac8i)i<in:rii ce'r mai &$ne+
Te8n'#ia Internet s$s<ine /e cei ce dresc s:!9i e>tind: s%era de ac<i$ne ;n a%ara
#rani<e'r( ac<in=nd ntr!$n medi$ e'ectrnic 9i av=nd 'a dis/)i<ie s'$<ii ra/ide( care ii
%eresc de i)'are na<ina': sa$ )na':+ A&rdarea Internet!$'$i ca medi$ de a%aceri re/re)int:
cnsecin<a a n$mer9i %actri( /rec$m: re'a<ia ca'c$'atare!te'ecm$nica<ii( im/'ementarea
te8n'#ii'r FFF( avanta*e'e %erite de a%aceri'e e'ectrnice ;n ra/rt c$ ce'e c'asice(
%aci'itatea md$'$i de transmitere a in%rma<ii'r 9i avanta*e'e /e care re<ea$a Ge& 'e asi#$ra
/artici/an<i'r 'a tran)ac<ii+
a) Le#:t$ra dintre te'ecm$nica<ii 9i ca'c$'atare a determinat de)v'tarea e>/')iv: a
Internet!$'$i( iar e>isten<a $nr te8n'#ii s/eci%ice( c$ sisteme de /ia<: si#$re( '!a$
trans%rmat ;ntr!$n mi*'c /ermanent de a%aceri+ Ea desc8ide dr$m$' /entr$ $n n$ ti/ de
cnc$ren<a ;ntre r#ani)a<ii+ Internet!$' %ace /si&i': a/ari<ia 9i men<inerea $nr sc8im&:ri
radica'e ;n activitatea de cmer<( v=n):ri( marHetin# etc+
b) Te8n'#ia FFF %er: mda'it:<i sim/'e de acces 'a a&$nden<a de in%rma<ii
distri&$ite ;n tat: '$mea+ Mtive'e /entr$ care cns$matrii c$m/ar: de /e Fe& s$nt
n$merase: ra/iditatea tran)ac<iei( cm/etitivitatea /re<$ri'r( se'ectivitatea+
c) A%aceri'e e'ectrnice a$ m$'te avanta*e %a<: de ce'e c'asice: se red$c cst$ri'e
tran)ac<ii'r( se %er: ni servicii /entr$ c'ien<i( se ;m&$n:t:<e9te medi$' de a%aceri etc+
A%aceri'e e'ectrnice a$ 9i $ne'e de)avanta*e( care <in de nat$ra re'a<ii'r $mane( de nevia 9i
&i9n$in<a c'ien<i'r de a vedea( mirsi( #$sta sa$ /i/:i /rd$se'e /e care 'e ac8i)i<inea):+
d) P/$'aritatea /e care re<ea$a Fe& I de<ine ;n /re)ent( ca medi$ cmercia'! este
datrat: ca/acit:<ii sa'e de a %aci'ita r:s/;ndirea in%rma<ii'r 9i de a %eri cana'e e%iciente
/entr$ rec'ame( marHetin# 9i c8iar distri&$irea direct: a $nr &$n$ri 9i servicii in%rma<ina'e+
Cate#rii'e de m:r%$ri care atra# cei mai m$'ti c$m/:r:tri 9i v=n):tri /e Internet s$nt
/rd$se'e 8ardGare 9i s%tGare+
e) Ca mi*'c cmercia'( re<ea$a Fe& %er: $n n$mar im/rtant de avanta*e care /t %i
ana'i)ate din am&e'e /$ncte de vedere( ce' a' c'ient$'$i 9i ce' a' v=n):tr$'$i+ Avanta*e'e
c$m/:r:tr$'$i s$nt: acces$' 'a in%rma<ie( mecanisme de ca$tare 9i /rd$se n!'ine care
cnd$c! de %a/t( 'a si#$ran<a deci)iei de c$m/arare+ Uti'i)=nd Internet!$' n$mer9i v=n):tri
re$9esc s: atra#a $n n$m:r m$'t mai ridicat de c'ien<i /ten<ia'i cm/arativ c$ /erarea ;n
cadr$' medi$'$i c'asic+
A"anta#e $entru $r%duc&t%ri 'i "(n)&t%ri
Re<ea$a Fe& %er: m$'tr c'ase de /rd$c:tri /artici/area c$ cst$ri minime ;n
cadr$' $nei /ie<e de des%acere+ Acest '$cr$ este mai des ;nt='nit 'a r#ani)a<ii'e din
dmeni$' /$&'icisticii( servicii'r in%rma<ina'e sa$ cmercia'i):rii /rd$se'r intan#i&i'e Cin
%rmat @di#ita'AD+ Din ce ;n ce mai m$'<i $ti'i)atri cnsider: avanta*s Internet!$' /entr$ c:
v=n):trii 9i c$m/:r:trii /t intra ;n cntact direct( dimin$=nd ast%e' cst$ri'e( ecnmisind
tim/ 9i %:c=nd tran)ac<ii'e m$'t mai e%iciente+ Re<ea$a Internet %er: v=n):tr$'$i
ca/acitatea de a c$'e#e 9i mnitri)a in%rma<ii de 'a c'ien<i( 'e#ate( ;n /rim$' r=nd( de
/re%erin<e'e 'r+
A"anta#e %$era*i%nale
UNIVERSITATEA SPIRU HARET
AUDIT FINANCIAR CONTABIL
Printre &ene%icii'e /era<ina'e &<in$te /rin %'sirea re<e'ei Fe& se /t en$mera:
/rcenta*$' mic de erri( ecnmi9irea tim/$'$iE red$cerea cst$ri'r datrit: %'sirii &a)e'r
de date e'ectrnice( crearea $nr ni /ie<e 9i se#mente de des%acere( m:rirea v=n):ri'r(
intrarea mai ra/id: ;n cadr$' $nei /ie<e de des%acere( ra/iditatea cresc$t: a /rces$'$i de
c$m/:rare+
1.+. Structura ec%n%miei di,itale
Ecnmia di#ita': este &a)at: /e re<ea$a Internet 9i are ca actri cm$nit:<i de
/rd$c:tri( cmercian<i( cns$m:tri de &$n$ri sa$ servicii tran)ac<inate e'ectrnic+ E%ect$'
im/'ement:rii acestei ecnmii cnst: ;n crearea de ni /ie<e 9i e>/ansi$nea ce'r e>istente(
a/ari<ia $nr mde'e ni de cm/rtament a' /rd$c:tri'r 9i cns$matri'r( trans%rmarea
mde'e'r ecnmiei tradi<ina'e+ Ecnmia di#ita': im/'ic: ni 'e#i( ni ti/$ri de &ani( ni
menta'it:<i 9i cm/rtamente a'e /rd$c:tri'r( v=n):tri'r 9i c$m/:r:tri'r( ni re<e'e de
distri&$<ie etc+ Cnce/t$' de ecnmie di#ita': are mai m$'te sinnime: e!ecnmie( ecnmie
Internet( Ge&ecnmie( ecnmie virt$a': etc+
Ca 9i ecnmia @rea':A( cea di#ita': are 'a &a): /ia<a( care se trans%rm: dintr!$na
standard ;ntr!$na e'ectrnic:( &a)at: /e te8n'#ia in%rma<iei( c$ $rm:tare'e %$nc<ii :
;nt='nirea ;ntre c$m/:r:tri 9i v=n):triE sta&i'irea cn<in$t$'$i %erteiE c:$tarea /arteneri'r de
a%aceriE desc/erirea /re<$'$iE %aci'itarea tran)ac<ii'rE '#isticaE ac8itareaE ;ncrederea: sistem$'
de creditE in%rastr$ct$ra instit$<ina':E cadr$' 'e#a'E re#'ement:ri'e+
Cm/nente'e /rinci/a'e a'e ecnmiei di#ita'e s$ntE /rd$se'e di#ita'e( cns$matrii(
v=n):trii( in%rastr$ct$ra cm/anii'r( intermediarii( servicii'e de ;ntre<inere 9i s$/rt( creatrii
de site!$ri Fe&+
Se identi%ic: /atr$ cm/nente ;n str$ct$ra ierar8ic: a ecnmiei di#ita'e: in%rastr$ct$ra
InternetE a/'ica<ii'e in%rastr$ct$rii ecnmiei di#ita'eE intermediariiE tran)ac<ii'e n!'ineC%i#$ra ,D+

Fi#$ra ,+ Str$ct$ra ecnmiei di#ita'e
Ni"elul infra-tructurii Internet
Acest nive' este cm/$s din sciet:<i'e a'e c:rr /rd$se 9i servicii a*$t: 'a crearea 9i
de)v'tarea in%rastr$ct$rii re<e'ei &a)ate /e s$ita de /rtca'e TCPBIP+ ?n aceast: cate#rie
intr: sciet:<i'e de te'ecm$nica<ii( %$rni)rii de servicii Internet( ce'e care asi#$r: s$/rt /entr$
in%rastr$ct$ra Internet( acces 'a Internet 9i /rd$c:trii ec8i/amente'r de re<ea( de ca'c$'atare(
%$rni)rii de /rd$se 9i servicii de sec$ritate etc+ ?n cadr$' acest$i nive' activea): sciet:<i
/rec$m IBM( De''( HP( Cisc( "'&a'Net( "SM( RDS( EasJNet etc+
,+In%rastr$ct$ra
Internet
.+A/'ica<ii
1+ Tran)ac<ii
n!'ine
-+Intermediari
1+ Tran)ac<ii
n!'ine
UNIVERSITATEA SPIRU HARET
AUDIT FINANCIAR CONTABIL
Ni"elul a$lica*iil%r infra-tructurii ec%n%miei di,itale
Acest nive' c$/rinde sciet:<i'e a'e c:rr /rd$se 9i servicii /ermit $ti'i)area /tim: a
in%rastr$ct$rii( ;n vederea rea'i):rii a%aceri'r e'ectrnice+ La acest nive' se rea'i)ea):
/rd$se'e s%tGare necesare tran)ac<ii'r directe /e Fe&+ Pe '=n#: /rd$c:trii de s%tGare
necesar tran)ac<ii'r /e Fe&( nive'$' a/'ica<ii inc'$de 9i sciet:<i'e de cns$'tan<: 9i service
care /riectea):( cnstr$iesc 9i ;ntre<in tate ti/$ri'e de site!$ri Fe&( de 'a /rta'$ri 'a site!$ri
cm/'ete de cmer< e'ectrnic+ La acest nive' activea): sciet:<i ca Ad&e( Macrmedia(
Br'and( "enesJs etc+
Ni"elul intermediaril%r n ec%n%mia di,ital&
Sciet:<i'e care /erea): 'a acest nive' n$ a$ venit$ri direct din tran)ac<ii( ci c=9ti#: din
rec'ame( ta>e( cmisiane+ Nive'$' intermediari'r este ce' mai mic 9i c$ cea mai mic: /ndere
;n ecnmia di#ita':+ Intermediarii /t s: creasc: n$mai ;n m:s$ra cre9terii v'$m$'$i
ac8i)i<ii'r n!'ine 9i ei s$nt ;nc: ;n %a)a test:rii mde'$'$i 'r de a%aceri+ ?n a' di'ea r=nd(
intermediarii s$nt s$/$9i $nr a#resi$ni care cntri&$ie 'a incertit$dinea viitr$'$i 'r( aici
/$t=nd %i inc'$se atac$ri'e 8acHeri'r ce a$ m:rit ;n#ri*rarea cns$matri'r as$/ra sec$rit:<ii
9i cn%iden<ia'it:<ii din dmeni$' n!'ine 9i dis/$te'e as$/ra 'e#a'it:<ii mde'e'r de a%aceri a'e
$nr site!$ri+ La acest nive' activea): sciet:<i ca Ka8( Trave'+cm etc+
Ni"elul tran)ac*iil%r %n.line
Acest nive'( n$mit 9i a' cmercian<i'r( c$/rinde tate cate#rii'e de /artici/an<i ;n
cadr$' 'an<$'$i de distri&$<ie care rea'i)ea): /era<i$ni n!'ineE /rd$c:tri care ;9i v=nd
/r/rii'e /rd$se( cmercian<i( /restatri de servicii &ancare( t$ristice( de trans/rt 9i de
divertisment( $niversit:<i virt$a'e+ Sciet:<i'e inc'$se ;n acest nive' s$nt ce'e care %ac a%aceri
de cmer< /e Fe&+ La acest nive' activea): sciet:<i ca Ama)n+cm( eTJs+cm( IBM( De''(
HP( Cisc etc+
1./. Caracteri-ticile ec%n%miei di,itale
Caracteristici de%initrii a'e ecnmiei di#ita'e:
a) Nive'$' tran)ac<ii'r e'ectrnice( din care /ndere im/rtant: are cmer<$'
e'ectrnic( a c$nsc$t de)v'tare s/ectac$'as:( neestimat: anterir+ Ecnmia di#ita':
cre9te e>trem de ra/id( $n e>em/'$ %iind ecnmia di#ita': american: care a cresc$t c$ rat:
medie estimat: de ,31+5L din ,775 /=n: ;n ,776( cm/arat: c$ media ratei de cre9tere
mndia'a de -(6L ;n aceea9i /eriad:+
b) Media venit$'$i /e an#a*at ;n ecnmia di#ita': este /este .54+444 M( c$ /este 25L mai
mare dec=t ;n ecnmia tradi<ina':+
c) De9i venit$ri'e tta'e din ecnmia di#ita': n$ s$nt direct cm/ara&i'e c$ PIB( dac:
cea american: Cm:s$rat: ;n termenii venit$ri'r tta'eD ar %; @dec$/at:A ca na<i$ne( ar c$/a
'c$' ,6 mndia'( d$/: E've<ia 9i ;naintea Ar#entinei+
d) Ecnmia di#ita': are $n im/act ma*r ;n crearea 'c$ri'r de m$nc: 9i a
res/nsa&i'it:<i'r a%erente acestra( remde'=nd /ia<a m$ncii+ M$'te cate#rii de '$cr:tri Cde
e>em/'$( /riectant de Fe&( cns$'tant InternetD n$ e>ista$ ;nainte de ,771B,775( iar
r#ani)a<ii'e a$ sc8im&at str$ct$ra 'c$ri'r de m$nc: /entr$ a se ada/ta /rvc:ri'r 9i
/rt$nit:<i'r din ecnmia di#ita':+
e) Cm/anii'e mari a'imentea): ecnmia di#ita':+ De e>em/'$( /rime'e ,5 cm/anii c$
s/eci%ic in%rmatic de<in treime din n$m:r$' estimat de 'c$ri de m$nc: din ecnmia di#ita':+
?n n$a ecnmie se di%eren<ia): mai $9r /ten<ia'ii c=9ti#:tri 9i %a'imentari+ ? n
#enera'( vr s$/ravie<$i r#ani)a<ii'e care se mi9c: mai re/ede s/re '$mea e'ectrnic:+
Prd$c:trii tradi<ina'i tre&$ie s:!9i a$tmati)e)e 9i r&ti)e)e %a&rica<ia( s: inc'$d: c=t mai
UNIVERSITATEA SPIRU HARET
AUDIT FINANCIAR CONTABIL
m$'te cm/nente e'ectrnice ;n /rd$se( s: rec$r#: 'a ci&ermarHetin#( s:!9i diver9i%ice /ia<a+
Se /recni)ea): c: /ten<ia'ii c=9ti#:tri vr %i %$rni)rii servicii'r Internet( de<in:trii de
/rta'!$ri( cm/anii'e de s%tGare /entr$ cmer< e'ectrnic( /r/rietarii re<e'e'r /rivate(
/rd$c:tri medii( %$rni)rii de ec8i/amente de intercnectare( cm/anii'e de /$&'icitate 9i
marHetin# <int:( %$rni)rii sisteme'r de /'at:( in%rastr$ct$ri'r s/ecia'e 9i sec$ritate(
cm/anii'e de a%aceri n!'ine( cmercian<ii c$ am:n$nt$' cnven<ina'i care $ti'i)ea): intens
/ia<a n!'ine( creatrii de /ie<e etc+ Pten<ia'ii %a'imentari vr %i micii an#rsi9ti( a#en<ii'e de
sc8im& C&rHer!iiD( v=n):trii &i9n$i<i( /rd$c:trii %:r: e'emente de n$tate etc+
1.0. Or,ani)a*iile -$ecifice ec%n%miei di,itale
Comunitile virtuale re/re)int: e'emente'e de &a): a'e ecnmiei di#ita'e( Intemet!$' ;ns$9i
%iind cm$nitate #'&a': a'c:t$it: dintr! c'ec<ie de cm$nit:<i /artic$'are( #r$/ate ;n
*$r$' $nr interese ecnmice( academice( etc+ O cm$nitate virt$a': /ate %i de%init: ca %iind
$n #r$/ de c'ien<i sa$ /arteneri c$ interese cm$ne( care /t cntri&$i c$ in%rma<ii /r/rii 'a
medi$' de &a): %$rni)at de an$mit: entitate r#ani)atric:+ Nevi'e %$ndamenta'e a'e
mem&ri'r $nei cm$nit:<i virt$a'e /t %i #r$/ate ;n $rm:tare'e cate#rii: ;m/:rt:9irea $nr
interese sa$ e>/erien<e cm$ne( a&i'itatea de a crea 9i de)v'ta re'a<ii c$ cei'a'<i mem&ri ai
cm$nit:<ii( nevia de a e>/'ra( e>/erimenta '$cr$ri ni 9i ca/acitatea de a tran)ac<ina+
Ti$%l%,ia c%munit&*il%r "irtuale1
Cm$nit:<i'e orientate spre consumatori
Cm$nit:<i business-to-business !/$n accent /e intermedierea dintre %$rni)ri 9i
c$m/:r:triE ac/er: nevi'e $ti'i)atri'r /rin re/re)entarea $nei an$mite %$nc<ii de
a%aceri( c$m ar %i marHetin#!$' sa$ ac8i)i<ii'e+
Cm$nit:<i virt$a'e orientate ctre tranzacii+ Sc/$' acestra este de a %aci'ita
c$m/:rarea 9i v=n)area /rd$se'rBservicii'r( /rec$m 9i de a %$rni)a in%rma<ii re%eritare 'a
rea'i)area tran)ac<ii'r+
Cm$nit:<i virt$a'e orientate ctre interese( ;n cadr$' c:rra interac<i$ni'e mem&ri'r a$
'a &a): interese s/eci%ice( /rec$m investi<ii'e %inanciare sa$ ascia<ii /r%esina'e de
di%erite ti/$ri C%i)icieni( ecnmi9ti etc+D+
Cm$nit:<i virt$a'e rientate spre imaginaie( ;n cadr$' c:rra $ti'i)atrii creea): ni
medii( /ersna'it:<i( /ve9ti sa$ sim$'ea): di%erite r'$ri+
Cm$nit:<i'e de relaii s$nt cnstr$ite ;n *$r$' $nr e>/erien<e de via<: 9i /t vi)a
s$&iecte &a)ate /e re'i#ie( divr<$ri sa$ a'te teme+ Un e>em/'$ de ast%e' de cm$nitate ;'
cnstit$ie Cancer Fr$m, care se adresea): &'navi'r de cancer( %ami'ii'r 9i /rieteni'r
a/r/ia<i+
CAPITOLUL II. COMERTUL ELECTRONIC 2ORMA MODERNA A A2ACERILOR
+.1. Definirea 'i c%n*inutul c%mer*ului electr%nic
?ntr!$n sens %arte 'ar#( cmer<$' e'ectrnic este $n cnce/t care desemnea): /rces$'
de c$m/:rare 9i v=n)are sa$ sc8im& de /rd$se( servicii( in%rma<ii( $ti'i)=nd re<ea de
ca'c$'atare( inc'$siv Internet!$'+ ?n sens restr=ns( cmer<$' e'ectrnic /ate %i /rivit din /atr$
/ers/ective( 9i an$me:
,+ din /ers/ectiva cm$nica<ii'r ! re/re)int: %$rni)area de in%rma<ii( /rd$se(
servicii( /':<i( $ti'i)=nd 'inii te'e%nice( re<e'e de ca'c$'atare sa$ a'te mi*'ace e'ectrniceE
.+ din /ers/ectiva /rcese'r de a%aceri ! re/re)int: a/'ica<ie te8n'#ic: ;ndre/tat:
UNIVERSITATEA SPIRU HARET
AUDIT FINANCIAR CONTABIL
s/re a$tmati)area /rcese'r de a%aceri 9i a %'$>$'$i de '$cr$E
-+ din /ers/ectiva servicii'r ! este $n instr$ment care se adresea): drin<e'r
sciet:<i'r( cns$matri'r 9i mana#ement$'$i ;n vederea red$cerii cst$ri'r 9i cre9terii
ca'it:<ii &$n$ri'r 9i a vite)ei de servire+
1+ din /ers/ectiva n!'ine ! re/re)int: ca/acitatea de a c$m/:ra 9i de a vinde
/rd$se( in%rma<ii /e Internet sa$ $ti'i)=nd a'te servicii n!'ine+
Din /$nct de vedere teretic( cmer<$' e'ectrnic este de%init ca @ te8n'#ie mdern: de a
%ace a%aceri( ce se adresea): nevi'r r#ani)a<ii'r( cmercian<i'r 9i cns$matri'r de a
red$ce cst$ri'e tran)ac<ii'r dat: c$ ;m&$n:t:<irea ca'it:<ii &$n$ri'r 9i servicii'r 9i cre9terea
vite)ei de 'ivrare+NCRevista Internet ComputingD
@Un termen 'ar# care descrie activit:<i'e cmercia'e 9i trans%er$' e'ectrnic de date ce 'e
s$nt asciate c$ sc/$' cmer<$'$i e'ectrnic este de a cnt/i re<ea$a vast: a ;ntre/rinderi'r
mici( a#en<ii'r #$vernamenta'e( cr/ra<ii'r mari 9i a distri&$itri'r inde/enden<i ;ntr!
9in#$r: cm$nitate( dis/$n=nd de ca/acitatea de a intercm$nica %:r: erri /rin intermedi$'
ric:rei /'at%rme de ca'c$'A CCentrul pentru Resursele Comerului Electronic, Universitatea
Tehnic GeorgiaD OGGG+ecrc+#atec8+ed$P+
Cm/nente'e cmer<$'$i e'ectrnic:
,+ A/'ica<ii de cmer< e'ectrnic Cstc$ri( n!'ine &anHin#( c$m/:r:t$ri 9i v;n):ri n!'ine(
ma''!$ri virt$a'e( 8me s8/in#( /$&'icitate 9i marHetin# n!'ine( c:':trii( c$m/:r:ri de ac<i$ni(
c:$t:tri de *&!$ri( cnd$cere de 'icita<ii(c'a&r:ri e'ectrnice ;n cercetareD
.+ !Uti'i)atri Cc$m/:r:tri( v=n):tri( intermediari( servicii( mana#ementD(
!P'itici /$&'ice Cta>e( as/ecte de 'e#is'a<ie 9i sec$ritateD(
!Standarde te8nice C/entr$ dc$mente de sec$ritate( /rtca'e de re<eaD(
!Or#ani)a<ii C/arteneri( cm/etitri( ascia<ii( servicii #$vernamenta'eD+
-+ In%rast$ct$ra: servicii'r de a%aceri cm$ne C/':<i e'ectrnice( cata'a#e e'ectrniceDE
distri&$<ia in%rma<ii'r 9i mesa#erii'r CEDI( /9t: e'ectrnic:( HTTPDE /$&'ic:rii /e re<ea 9i a
cn<in$t$'$i m$'timedia CHTML( Qava( FFF( VRLMDE de re<ea Cte'e%nie( ca&'$( sate'i<i( TV(
VAN( LAN( intranet( internet( e>atranetDE inte%e<e'rCc$ &a)e'e de date( c$ c'ien<i( c$
a/'ica<ii'eD+
1+ Mana#ement$' cmer<$'$i e'ectrnic+
A/'ica<ii'e de cmer< e'ectrnicC,D s$nt de/endente 9i s$s<in$te de /atr$ mari dmenii
C.D C/i'ni ai /iramideiD: $ti'i)atrii( /'itici'e /$&'ice( /rtca'e'e 9i standarde'e te8nice( a'te
r#ani)a<ii+ Mana#ement$' cmer<$'$i e'ectrnicC1D st: 'a &a)a /iramidei 9i crdnea):
a/'ica<ii'e( in%rastr$ct$ri'e 9i &a)e'e de date+
Simi'ar cmer<$'$i c'asic( rea'i)area ce'$i e'ectrnic /res$/$ne /arc$r#erea ace'ra9i eta/e
/rinci/a'e:
I+ tragerea cumprtorilor( care /ate %i asi#$rat: /rin diverse mi*'ace: rec'ame C&anner!eD
;n /a#ini Fe&( mesa*e de e!mai'( te'evi)i$ne etc+ Aceast: %a)a este rientat: /e cn<in$t 9i
/res$/$ne %$rni)area in%rma<ii'r necesare /ten<ia'i'r c$m/:r:tri c$ /rivire 'a
/rd$se'e sa$ servicii'e /e care 'e %er: cmerciant$'+
II. !erularea comenzii( /rces care /res$/$ne e>isten<a $nr mecanisme /entr$ crearea
cmen)ii( transmiterea 'a cmerciant( /rcesarea /':<ii 9i a'te as/ecte a'e mana#ement$'$i $nei
cmen)i+
III+ E"ectuarea plii+ Ca 9i ;n cmer<$' &i9n$it( ;n ce' e'ectrnic e>ist: mi*'ace variate de
/'ata+ Une'e dintre e'e s$nt virt$a'e C/e InternetD 9i re/re)int: ana'#$' ce'r din '$mea rea'::
UNIVERSITATEA SPIRU HARET
AUDIT FINANCIAR CONTABIL
c:r<i de credit( rdine de /'at: etc+ A'te'e s$nt s/eci%ice cmer<$'$i /e Internet( $ti'i)=nd
te8n'#ii /riectate s/ecia' /entr$ acesta+
IV+ #ivrarea bunurilor sau serviciilor( care /t %i %i)ice sa$ di#ita'e+ ?n %$nc<ie de ti/$' 'r(
'ivrarea /ate %i n!'ine sa$ %%!'ine+
V+ Rezolvarea cererilor $'teriare ale cumprtorilor+ D$/: ce /rces$' de v=n)are s!a
terminat( c$m/:r:tr$' /ate avea $ne'e ;ntre&:ri sa$ /r&'eme /rivind &iect$' tran)ac<iei+
Para'e' c$ cnce/t$' de cmer< e'ectrnic Ce!cmmerceD( s!a$ de)v'tat 9i a'te'e( c$m ar %i
a%aceri'e e'ectrnice Ce!&$sinessD 9i cmer<$' &a)at /e ec8i/amente'e e'ectrnice m&i'e Cm!
cmmerceD+
Cnce/t$' e-business a %st intrd$s de cm/ania IBM+ E' e>tinde n<i$nea de cmer<
e'ectrnic /rin inte#rarea $nr #ame variate de servicii( c$m ar %i: servirea c'ien<i'r(
c'a&rarea c$ a'<i /arteneri de a%aceri( tran)ac<inarea e'ectrnic: ;n interir$' r#ani)a<iei+ Prin
acest cnce/t se re$nesc ttdat: %aci'it:<i'e 'ca'e a'e Intranet!$'$i Csc8im&$ri'e interne de
date( administrarea( '$cr$' ;n #r$/( inte#rarea 'a scara r#ani)a<ieiD c$ &ene%icii'e #'&a'e a'e
'$i Ce!mai'( cana'e de 9tiri 9i /r#n)e( servicii /entr$ c'ien<i etcD+ P'itica IBM /revede
im/'ementarea e!&$siness /as c$ /as( %erta sa %iind str$ct$rat: ;n d$: cm/nente ma*re: e!
mai'Be!c''a&ratin 9i e!cmmerce+
$obile-commerce sa$( /e sc$rt( m-commerce re/re)int: n$: %rm: de cmer<
e'ectrnic care %'se9te dis/)itive 8ardGare inte'i#ente( de mici dimensi$ni( m&i'e Ca#ende
nte&H( PDA ! Persna' Di#ita' Assistant( termina'e de te'e%nie m&i':D cnectate 'a
Internet+
M!cmmerce a a/:r$t din necesitatea satis%acerii cerin<e'r ameni'r de a%aceri( care
c:':tresc m$'t 9i care a$ nevie s: %ac: c$m/:r:t$ri ra/ide( ri$nde s!ar a%'a+ D$/: dmeni$'
de activitate 9i %$nc<ii'e ;nde/'inite( a/'ica<ii'e de m!cmmerce /t %i #r$/ate ;n $rm:tare'e
cate#rii:
aDplicaiile de acces la servicii "inanciare% Inc'$d servicii'e mobile ban&ing Cacces$' 'a
c$rs$ri va'$tare( d&=n)i( cns$'tarea sit$a<iei %inanciare( e%ect$area /':<i'r 9i trans%er$' de
%nd$riD( mobile bro&ing C&<inerea in%rma<ii'r des/re /re<$ri'e ac<i$ni'rD mobile cash
Ctrans%er$' de &ani dintr!$n cnt &ancar /e $n c=rd /rin $ti'i)area $n$i termina' m&i'D 9i mobile
pa'ment Cata9area 'a te'e%ane'e m&i'e a $nr cititare de carte'e inte'i#ente ;n sc/$'
a$tri):rii e%ect$:rii $nr tran)ac<ii de /e card$' &ancar /entr$ /'ata $nr /rd$seBservicii de
va'ri red$se+
&Dplicaiile pentru comerul cu produse (i servicii, #r$/: care re$ne9te a/'ica<ii'e mobile
retailing Cservicii'e de v=n):ri c$ am:n$nt$'( /'ata /rd$s$'$i e%ect$=nd$!se /rin intermedi$'
c:r<ii de creditD( mobile tic&eting Cc$m/:rarea sa$ re)ervarea ca'e e'ectrnic: /rin te'e%n$'
m&i' a &i'ete'rD( mobile auctions C/artici/area 'a 'icita<iiD 9i mobile reservation Cse'ectarea(
de e>em/'$( din /rta'$' m&i' a ca/it'$'$i resta$rante( de $nde se /t a'e#e 'ca'$' 9i
meni$' dritD+
cDAplicaiile pentru promovarea produselor (i serviciilor re/re)int: #am: de servicii
&a)ate /e transmiterea $nr rec'ame sa$ in%rma<ii /ersna'i)ate $ti'i)atri'r Cca $rmare a
cre:rii /r%i'$'$i acestra de c:tre /eratr$' de te'e%nie m&i':D+ F$rni)area acestr servicii
este str=ns 'e#at: de $ti'i)area termina'e'r m&i'e din #enera<ia .(5 C9i ;n /ers/ectiv: -"D( care
dis/$n de ca/acit:<i s$/erire de transmitere a s$nete'r( ima#ini'r 9i secven<e'r vide+
dDplicaiile de acces la divertisment, care re$nesc servicii /rec$m mobile gamingC/rin
intermedi$' te'e%n$'$i m&i' se /ate /artici/a 'a mare varietate de *c$ri D( mobile music
Ca$dierea me'diei drite ! /res$/$ne desc:rcarea %i9iere'r ;n %rmat streamin# a$di de 'a
/st$ri'e de radi( case'e de disc$ri sa$ de /e site!$ri'e Ge& ;n sistem @/aJ /er 8earAD 9i
UNIVERSITATEA SPIRU HARET
AUDIT FINANCIAR CONTABIL
mobile video Ca$ ;n vedere desc:rcarea 9i vi)inarea secven<e'e vide 'a cerere( /rin
intermedi$' $n$i videte'e%nD+
Te'e%nia m&i': a intrat %arte /$ternic /e /ia<a mndia':E inc'$siv ;n Rm=nia( M'dva+
S!a estimat c: ;n an$' .441 e>ista$ ;n '$me /este $n mi'iard de te'e%ane ce'$'are( din care
*$m:tate /$tea$ s: accese)e Internet!$'+ Ttdat:( mari'e cm/anii tind s:!9i diversi%ice
%erta 9i /entr$ se#ment$' de /ia<a a' a c'ien<i'r @m&i'iA + S/re aceast: n$: %rm: de
atra#ere a c'ien<i'r se ;ndrea/t: 9i sistem$' &ancar( /rin de)v'tarea servicii'r de m!&anHin#(
cm/nent: a servicii'r &ancare n!'ine %erite de /este 71L din &:nci'e e$r/ene ;nc: din
an$' ,776+
Pentr$ a %i n!'ine /entr$ m!cmmerce( cm/anie tre&$ie s: ;nde/'ineasc: an$mite cerin<e
te8nice( /rec$m: site Fe& care s: s$/rte FAP CFire'ess A//'icatin Prtc'D( /a#ini scrise
;n 'im&a*$' FML CFire'ess MarH$/ Lan#$a#eD( in%rastr$ct$r: de te'ecm$nica<ii m&i'e+ De
asemenea( c'ien<ii tre&$ie s: de<in: te'e%ane m&i'e c$ s$/rt FAP+
+.+. A"anta#ele 'i de)a"anta#ele c%mer*ului electr%nic
Prime'e %rme de cmer< e'ectrnic e>istente de c=teva decenii se &a)a$ /e re<e'e /rivate(
te'e%nice 9i re<e'e'e ;ntre cm/anii+ Eta/a $rm:tare a cmer<$'$i e'ectrnic datea): din anii
R75!R72 9i re/re)int: v=n)area c$ am:n$nt$' c:tre cns$matri+ Din ,775( cm/anii c$ n$me
de re)nan<: /rec$m De''( Cisc 9i Ama)n a$ /rnit cam/anie a#resiv: de $ti'i)are
cmercia': a Internet!$'$i+ A$ a/:r$t /rime'e site!$ri Fe& cmercia'e care %erea$ acces ra/id
9i %aci' 'a in%rma<ii des/re /rd$se( dar nimic mai m$'t( %iind dar ni9te vitrine m&i'e( %:r:
'e#:t$r:( din cJ&ers/a<i$+ Un a't va' a' ev'$<iei cmer<$'$i e'ectrnic a ad$s /si&i'itatea de
a trimite cmen)i si#$re( $ti'i)=nd c:r<i de credit+ In aceast: /eriad: a$ %st inte#rate a/'ica<ii'e
de re<ea c$ &a)e'e de date( %erind cns$matri'r /si&i'itatea de a accesa cantitate
cnsidera&i': de in%rma<ii 9i de a %$rni)a /<i$ni cnvena&i'e /entr$ ac8i)i<ii+ Nive'$' act$a' a'
cmer<$'$i e'ectrnic a devenit /si&i' datrit: de)v't:rii /rd$se'r s%tGare( a mari'r
/rd$c:tri de &a)e de date care 9i!a$ rientat /rd$se'e s/re Fe&( a 'e#:t$ri'r din ce ;n ce
mai /er%rmante dintre &rGser!e 9i &a)e'e de date( /rec$m 9i a /er%ec<in:rii /rtca'e'r
de sec$ritate+
vanta)ele utilizrii comerului electronic /t %i eva'$ate din /ers/ectiva ce'r trei
/artici/an<i im/'ica<i: cm/ania( cns$matr$' 9i scietatea+
Din /$nct$' de vedere a' cm/aniei v=n):tare( avanta*e'e $ti'i):rii cmer<$'$i e'ectrnic
s$nt:
E>tinderea )ne'r de activitate /entr$ /ie<e'e na<ina'e 9i interna<ina'eE c$ $n ca/ita'
minim( cm/anie /ate ra/id 9i $9r s:!9i 'ca'i)e)e c'ien<ii( %$rni)rii /trivi<i 9i cei mai
&$ni /arteneri de a%aceri din '$me+
Cre9terea vite)ei de cm$nicare+
?m&$n:t:<irea e%icien<ei+
Red$cerea e%rt$'$i de inventariere 9i a' mana#ement$'$i stc$ri'r+
Red$cerea tim/$'$i dintre c8e't$irea ca/ita'$'$i 9i ;ncasarea cntrava'rii /rd$se'r 9i
servicii'r+
Red$cerea $nr cst$ri de crea<ie( /rcesare( distri&$<ie( stcare 9i re#:sire a
in%rma<ii'r &a)ate /e 8=rtie+
?nt:rirea re'a<ii'r c$ %$rni)rii 9i c'ien<ii+
Asi#$rarea $nr c:i ra/ide 9i mderne de %$rni)are a in%rma<ii'r des/re
cm/anie+
Asi#$rarea $nr cana'e a'ternative de v=n)are C/rin Fe&D+
UNIVERSITATEA SPIRU HARET
AUDIT FINANCIAR CONTABIL
Psi&i'itatea ;ntre/rinderi'r mici de a cnc$ra c$ ce'e mari+
Faci'itarea intr:rii /e /ie<e'e interna<ina'e+
Sc:derea cst$ri'r de %$nc<inare /rin a$tmati)area /rces$'$i de cmand:+
Din /$nct$' de vedere a' cns$matr$'$i( avanta*e'e s$nt: e%ect$area ra/id: a
c$m/:r:t$ri'r sa$ a'tr tran)ac<ii 'a rice r:( ;n rice )iE c:$tarea ra/id: a /rd$se'r 9i
servicii'r( c$ /si&i'itatea cm/ar:rii te8nice 9i ecnmice a %erte'rE trans/rt$' ra/id a'
/rd$se'r 9i servicii'r( mai a'es a'e ce'r di#ita'eE /si&i'itatea /artici/:rii 'a 'icita<ii
virt$a'e( 'a re$ni$ni e'ectrnice din cm$nit:<i'e virt$a'e( $nde a$ 'c sc8im&$ri de idei 9i de
e>/erien<eE %aci'itarea cm/eti<iei( av=nd ca re)$'tat red$ceri s$&stan<ia'e de /re<$ri+
Avanta*e'e sciet:<ii s$nt $rm:tare'e: /ermite mai m$'tr /ersane s: '$cre)e 9i s: %ac:
c$m/:r:t$ri de acas:( red$c=nd$!se ast%e' tra%ic$' 9i /'$areaE %ace /si&i': v=n)area $nr
m:r%$ri 'a /re<$ri mai mici( ast%e' ;nc=t 9i amenii c$ venit$ri mici s: /at: c$m/:ra mai m$'t(
ridic=nd$!'e standard$' de via<:E asi#$r: ameni'r din @'$mea a treiaA 9i a ce'r din )ne'e
r$ra'e acces$' 'a /rd$se 9i servicii care a't%e' n$ 'e!ar %i %st accesi&i'eE %aci'itea): %$rni)area
servicii'r /$&'ice( c$m ar %i s:n:tatea( ed$ca<ia( distri&$irea servicii'r scia'e a'e
#$verne'r( 'a $n cst red$s 9i c$ ca'itate ;m&$n:t:<it:+
#imitrile (i dezavanta)ele comerului electronic /t %i #r$/ate ;n d$: mari
cate#rii: te8nice 9i nnte8nice+ Dintre de)avanta*e'e te8nice se /t distin#e: 'i/sa $nr
sisteme de sec$ritate ie%tine( a $nr standarde adecvate 9i a $nr /rtca'e de cm$nica<ie de
mare e%icien<:E ins$%icien<a ':r#imii de &and:E instr$mente'e de de)v'tare s$nt ;n
trans%rmare 9i se sc8im&: ra/idE di%ic$'tatea de inte#rare a acces$'$i Internet 9i a
sisteme'r s%tGare de cmer< e'ectrnic c$ $ne'e a/'ica<ii e>istente 9i sisteme de &a)e de dateE
v=n):trii a$ nevie de server!e Fe& s/ecia'e 9i a'te in%rastr$ct$riE $ne'e sisteme s%tGare de
cmer< e'ectrnic n$ s$nt cm/ati&i'e c$ $ne'e sisteme 8ardGare 9i sisteme de /erare etc+
?n cate#ria de)avanta*e'r nnte8nice se inc'$d: cst$' 9i *$sti%icarea Cde)v'tarea $n$i
sistem /r/ri$ este dest$' de sc$m/: 9i /ate ridica /r&'eme datrit: 'i/sei de e>/erien<:DE
sec$ritatea 9i annimat$'E 'i/sa ;ncrederii 9i menta'itatea $ti'i)atr$'$i ( %a/t care determin:
;ncetinire a trecerii de 'a ma#a)ine'e &i9n$ite 'a ce'e virt$a'eE im/si&i'itatea c'ien<i'r de a
avea $n cntact %i)ic /rin 9im<$ri c$ &iecte'eE 'i/s$ri'e cadr$'$i 'e#a'( a re#'ementari'r 9i
standarde'rE ada/tarea at=t a v=n):tri'r( c=t 9i a c$m/:r:tri'rE ;n m$'te dmenii de
activitate n$ s$nt s$%icien<i c$m/:r:tri 9i %ertan<iE an$mit: de#radare a re'a<ii'r
inter$maneE inaccesi&i';tatea $nr c'ien<i /ten<ia'i 'a Internet( care este ;nc: sc$m/ etc+
+./. Im$actul c%mer*ului electr%nic a-u$ra -%ciet&*ii
Cmer<$' e'ectrnic devine ra/id cm/nent: s/ectac$'as: a #'&a'i):rii(
e>/ansi$nea tran)ac<ii'r e'ectrnice /$t=nd cnstit$i /rt$nitate ma*r: /entr$ cmer< 9i
de)v'tare+ Ttdat:( acest /rces /ate %i s$rsa $n$i im/rtant n$m:r de istrii de s$cces
/rin care <:ri'e ;n c$rs de de)v'tare 9i ;ntre/rinderi'e 'r /t atin#e ni nive'$ri de cm/etitivitate
interna<ina': 9i /artici/a ;n md activ 'a ecnmia in%rma<ina': #'&a':+
Cmer<$' e'ectrnic a devenit rea'itate 9i( /entr$ m$'<i( /rvcare+ Per%rm:rii act$a'e a'
dmeni$'$i ;9i ;ndrea/t: aten<ia c:tre de)v'tarea dimensi$ni'r cmer<$'$i e'ectrnic 9i a
mi*'ace'r /rin care r#ani)a<ii'e interna<ina'e( /rec$m UNCTAD( /t a*$ta 'a /er%ec<inarea
'$i+ Aceast: %rm: de cmer< re/re)int: c8eia care /ermite evadarea din cerc$' vicis a'
s$&de)v't:rii+ ?n acest sens( cea mai mare /rvcare n$ este de nat$r: ecnmic: sa$
/'itic:( ci /si8'#ic: 9i cnce/t$a':+
Eviden<ierea avanta*e'r cmer<$'$i e'ectrnic /entr$ ;ntre/rinderi( administra<ie 9i
/ersane /ate cntri&$i 'a cnstr$irea c'imat$'$i de ;ncredere necesar+ ?ncrederea este
UNIVERSITATEA SPIRU HARET
AUDIT FINANCIAR CONTABIL
e'ement$' vita' ce va /ermite cmer<$'$i e'ectrnic s: creasc: ra/id 9i s:n:ts( devenind
adev:rat mtr /entr$ de)v'tarea #'&a':+
R'$' 9i im/act$' cmer<$'$i e'ectrnic as$/ra sciet:<ii re/re)int: rea'itate de
necntestat+ E' ac<inea): ca $n cata'i)atr a' activit:<ii ecnmic!scia'e( determin: re%rme
'e#is'ative( ad$ce sta&i'itate 'e#:t$ri'r e'ectrnice dintre /artenerii de a%aceri( cnd$ce 'a
#'&a'i)area activit:<ii ecnmice( im/$ne $n nive' ridicat a' c$n9tin<e'r an#a*a<i'r+ A't e%ect
va %i ce' a' de)v't:rii a'tr sectare 'e#ate de cmer<$' e'ectrnic( c$m ar %i: e'ectrnic &anHin#(
re)erv:ri'e n!'ine( marHetin#$' $n$!'a!$n$+ Aceste im/act$ri n$ s$nt ni( dar s$nt acce'erate
9i r:s/=ndite ;n tat: cm$nitatea de /e Internet+
?n tim/ ce cmer<$' e'ectrnic red$ce /$ternic an$mite cst$ri( #enerea): a'te'e(
;ndese&i /entr$ asi#$rarea sec$rit:<ii sisteme'r+ Red$cerea cst$'$i n$ se re%'ect: a$tmat
;n red$cerea /re<$'$i de v=n)are( /=n: ;n /re)ent ;nre#istr=nd$!se sc:deri a'e /re<$'$i dar ;n
c=teva sectare Ctran)ac<ii'e c$ ac<i$niD+ Cmer<$' e'ectrnic va mdica str$ct$ra( 9i n$ nive'$'
/re<$'$i( 9i va re%'ecta a&i'itatea de a m:s$ra sc8im&:ri'e 9i e>actitatea in%'a<iei+ Cmer<$'
e'ectrnic va scate 'a '$min: di%eren<e'e care e>ist: ;ntre /rd$se( ind$strii 9i <:ri( acce'er=nd
ad/tarea re%rme'r ecnmic!scia'e+
S$#estiv ;n aceast: /rivin<: este $n ra/rt a' r#ani)a<iei de cercetare /e Internet( "i#a
In%rma<in "r$/ Inc+ OGGG+#i#aGe&+cmP( care re'ev: %a/t$' c: v=n):ri'e &$siness!t!
cns$mer CB.CD a$ atins ,5. mi'iarde de d'ari ;n .44.( %a<: de .5 mi'iarde de d'ari ;n an$'
.444+ C$ tate acestea( v=n):ri'e n!'ine c:tre cns$matr vr re/re)enta dar -.L din tta'$'
c8e't$ie'i'r //$'a<iei ;n $rm:trii /atr$ ani+ Cei care vr dmina v=n):ri'e ;n re<ea$a mndia':
vr %i cmercian<ii care vr %'si mai m$'te cana'e: Internet!$'( ma#a)ine'e cnven<ina'e sa$
cmen)i'e /rin cata'a#e e'ectrnice+ ?n .44.( /este 24L din ce'e ,.5 mi'iarde de d'ari a$
/rvenit de 'a cm/anii(care /t /era at=t ;n '$mea rea': c;i 9i ;n cea virt$a':( ;n tim/ ce .2L
a$ venit n$mai de 'a cmercian<ii n!'ine+ Cm/anii'e tradi<ina'e care v=nd n!'ine a$
de<in$t( ;n ,777( ct: de --L din tta'$' v=n):ri'r c:tre cns$matri+ Ace9ti retai'er!i vr
dmina cmer<$' n!'ine 9i vr c$/a d$: treimi din /ia<: C7. mi'iarde d'ariD+ Pentr$
cmercian<ii tradi<ina'i aceasta re/re)int: /ers/ectiv: dese&it:( demnstr=nd c: *c$'
n$ s!a terminat( iar ma#a)ine'e rea'e ;nc: mai cntea):+ De asemenea( str$ct$ra v=n):ri'r
&$siness!t!cns$mer se va mdi%ica+ Anii trec$<i( /este 35L din v=n):ri'e n!'ine se
/etrecea$ ;n cinci dmenii: ca'c$'atare 9i ec8i/amente( c:':trii( &rHera*( 'icita<ii( c:r<i 9i
m$)ic:+ In /re)ent( ce'e cinci dmenii re/re)int: dar *$m:tate din c$m/:r:t$ri'e n!'ine+ Ni
dmenii de v=n)are 9i!a$ %:c$t de&$t$' ;n '$mea cmercia': virt$a':: a$tm&i'e'e( /rd$se'e
a'imentare( *$c:rii'e( cad$ri'e( asi#$r:ri'e( a%aceri'e im&i'iare etc+ Ast%e'( ;n $rm:trii ani(
v=n):ri'e a$tm&i'e'r 9i /rd$se'r a'imentare 'e vr de/:9i /e ce'e de ca'c$'atare sa$
c:':trii+
?n tim/ ce tate st$dii'e e%ect$ate indic: c'ar s$cces$' /e care ;' va avea cmer<$' /e
Internet( e>ist: temerea ca ;ntre/rinderi'e de cmer< e'ectrnic vr /r%ita de /)i<ii'e de
mn/' /e care 'e de<in( /entr$ a /ractica /re<$ri mari+ A$trit:<i'e din ;ntrea#a '$me( care
re#'ementea): cm/eti<ia( se cn%r$nt: c$ n$: /rvcare: asi#$rarea medi$'$i
cm/etitiv ;n care s: se de)v'te cmer<$' e'ectrnic+ Cns$matrii tre&$ie /rte*a<i %:r: a
;n#r:di ;ns: inva<ia+ Cst$ri'e $nei a%aceri /e Internet s$nt re'ativ mici( ceea ce ar tre&$i s:
stim$'e)e cm/eti<ia( dar sciet:<i'e care a$ avanta*$' de a %i /rime'e ;n acest dmeni$ /t
/r%ita de /)i<ia 'r /rivi'e#iat:+ Se a/recia): c: ;n medi$' Internet( re/$ta<ia( n$me'e m:rcii
sa$ 'ia'itatea cns$matri'r vr deveni din ce ;n ce mai im/rtante 9i vr %eri avanta*e
semni%icative+
UNIVERSITATEA SPIRU HARET
AUDIT FINANCIAR CONTABIL
+.0. Tendin*ele de de)"%ltare a c%mer*ului electr%nic
Cmer<$' e'ectrnic mndia' c$na9te dinamic: ascendent:( /e m:s$r: ce tt mai m$'<i
cns$matri 9i tt mai m$'te a%aceri se cnectea): 'a Fe&+ State'e Unite se de'imitea): de rest$'
re#i$ni'r '$mii /rin va'area tran)ac<ii'r e'ectrnice: 5,4 mi'iarde ;n .444 9i -+152 ;n .441(
dinamica %iind ;ns: mai mica %a<: de cea din a'te re#i$ni+ Tt$9i( America de Nrd ;9i va '$a
@/artea 'e$'$iA( dar dmina<ia ei va sc:dea( /e %nd$' cre9terii mai /rn$n<ate a <:ri'r din A9ia 9i
E$r/a de Vest+
Din tta'$' cmer<$'$i din Asia!Paci%ic! ;n .441( 6L cnstit$ia ce' e'ectrnic( ;ns:
re#i$nea n$ se va de)v'ta $ni%rm datrit: di%eren<e'r /'itice 9i de in%rastr$ct$r:+
S:ri'e din E$r/a de Vest s!a$ ;nr'at 'a @8i/erere9tereA ;nce/=nd din an$' .44,( ca $rmare a
e%rt$ri'r a#re9ive a'e #i#an<i'r din ind$strie 9i a de)v't:rii a%aceri'r n!'ine+ Dar ;n /re)ent
dar mic: /r/r<ie din e$r/eni c$m/:r: n!'ine+ D$/: c$m re%'ect: $n ra/rt a' eMarHeter(
e%ect$at de c:tre scietatea de cercet:ri de marHetin# "a''$/ E$r/e 'a cererea Cmisei
E$r/ene( ;n /re)ent dar -5L din $ti'i)atrii de Internet din Uni$nea E$r/ean:
e%ect$ea): c$m/:r:t$ri de &$n$ri n!'ine /entr$ $) /ersna' OGvvG+emarHeter+cmP+
Cn%rm estim:ri'r cercet:tri'r de 'a Frrester Researc8 OGGG+%rrester+cmP(
cmer<$' /e Internet a a*$ns ;n .441 'a 2+644 mi'iarde M( adic: circa 6+2L din tta'$' v=n):ri'r+
Pe /'an mndia'( aceasta ;nseamn: dest$' de /$<in( dar <in=nd cnt c: dar ,4L Ccn%rm Media
Metri>D din //$'a<ia #'&$'$i %'se9te Internet!$'( va'area este im/rtant:+
Dintre <:ri'e e$r/ene( a%'ate /e /rime'e /atr$ 'c$ri ca /$tere ecnmic:( cea mai ra/id:
de)v'tare a sectr$'$i Internet se va ;nre#istra ;n Fran<a( c$ rat: an$a': cm/$s: de
cre9tere( de 77L( $rmat: de Ita'ia( c$ 75L 9i de Marea Britanic( c$ 6.L+
Internet!$' se e>tinde c$ ra/iditate 9i ;n E$r/a Centra': 9i de Est+ Prvc:ri'e c$ care se
cn%r$nt: cmer<$' e'ectrnic din aceast: )n: s$nt: diversitatea 'in#vistic:E in%rastr$ct$ra 9i
/ie<e'e %inanciare s'a& de)v'tateE /ie<e'e 'ca'e miciE investi<ii'e sc:)$teE cst$' re'ativ mare
de cnectare 'a Internet %a<: de sa'arii'e miciE #rad$' mic de /enetrare a te'e%ane'r 9i
ca'c$'atare'r /r/riiE te'e%nia %i>: n$ este 'i&era'i)at: ;n tta'itateE 'i/sa /rtec<iei ;m/triva
%ra$dei /e Internet+ Princi/a'e'e %r<e cntin$: sa %ie Ce8ia( Un#aria 9i P'nia( care ;m/re$n:
c$/: 74L din tta'$' va'rii /ie<ei de cmer< e'ectrnic din )n:+
+.3. 4anii electr%nici
?n ma*ritatea ca)$ri'r( cmer<$' e'ectrnic im/'ic: /':<i n!'ine( ceea ce a d$s 'a crearea
$nr ti/$ri de &ani e'ectrnici 9i a $nr sisteme de /'at: s/eci%ice+ Mda'itatea de /'at:
re/re)int: $na dintre ce'e mai im/rtante /r&'eme ridicate de e>tinderea cmer<$'$i ;n s%era
Internet$'$i+ ?n anii R74( sc8im&$' e'ectrnic de &ani a rev'$<inat mecanisme'e %inanciare(
asi#$r=nd trecerea de 'a tran)ac<ii'e c'asice 'a ce'e e'ectrnice+
Banii e'ectrnici( n$mi<i 9i @cas8 e'ectrnicA sa$ @cas8 di#ita'A( re/re)int: tran)ac<ii'e
e'ectrnice /e re<ea( /rvenite ca re)$'tat a' trans%er$'$i de %nd$ri de 'a $n /artener 'a a't$'+
Banii e'ectrnici /t %i cnsidera<i ca %iind at=t de credit, c=t 9i de debit% Cas8!$' di#ita'
cnstit$ie va'$t: distinct:( iar tran)ac<ii'e c$ e' s$nt vi)$a'i)ate ca /ia<: de sc8im& e>tern:+
Cas8!$' di#ita' /ate %i:
Annim ! c=nd n$ se c$na9te identitatea+ Se &a)ea): /e sc8eme de semn:t$ri ar&e
9i este ec8iva'ent$' e'ectrnic a' n$merar$'$i+
Identi%ica&i' ! c=nd se rec$r#e 'a identi%icarea c'ient$'$i+ Se $ti'i)ea): diverse sc8eme de
semn:t$ri di#ita'e 9i este ec8iva'ent$' e'ectrnic a' c:r<i'r de credit sa$ de de&it+
Cnce/t$' de &ani e'ectrnici inc'$de 9i sisteme de /'at: care s$nt ana'#e cec$ri'r 9i c:r<i'r
de credit tradi<ina'e+ Sisteme'e cri/t#ra%ice /rte*ea): tran)ac<ii'e cnven<ina'e de date(
c$m ar %i n$mere'e de cnt 9i va'ri'e+ Semn:t$ra di#ita': /ate ;n'c$i semn:t$ra man$a': sa$
a$tri)a<ia c:r<ii de credit( iar cri/tarea c$ c8ei /$&'ice /ate asi#$ra cn%iden<ia'itatea+
UNIVERSITATEA SPIRU HARET
AUDIT FINANCIAR CONTABIL
?n 'iterat$ra de s/ecia'itate s$nt identi%icate c=teva ti/$ri de &ani e'ectrnici( dintre care:
,+ E!cas8 ! re/re)int: s$me de &ani di#ita'e care /t %i veri%icate inde/endent de
emitent+ Acestea /t %i retrase din cnt$ri &ancare de /e Internet 9i stcate ;n ca'c$'atr sa$
/e c:r<i de credit 9i smard!card!$ri+ Licen<a de e!cas8 este de<in$t: de cm/ania 'ande):
Di#iCas8+
.+ Cec$ri'e di#ita'e Cdi#ita' c8ecHsD %'sesc mde'$' cec$ri'r c'asice+ Pentr$
va'idarea 'r este necesar: im/'icarea emitent$'$i+ Cec$' tre&$ie marcat c$ semn:t$r:
di#ita':+ Certi%icate'e di#ita'e cn%irm: /rvenien<a date'r 9i in%rma<ia &ancar:( iar veri%icarea
se rea'i)ea): /rintr!$n sistem c$ c8ei /$&'ice+
-+ Cec$ri'e &ancare di#ita'e C&anH c8ecHsD %$nc<inea): simi'ar c$ &anii di#ita'i( c$
e>ce/<ia annimat$'$i 'r+ S$nt #arantate de &anc:+
1+ Smart!card$ri'e %'sesc $n sistem de de&it+ Carte'a care este ac8itat: antici/at
stc8ea): va'area /e care /sesr$' /ate c8e't$i+ ?n $ne'e im/'ement:ri( $ti'i)atrii
cm&in: carte'e'e c$ $n /rtvi)it care /ate citi date'e de /e carte': 9i /ate sc8im&a va'ri c$
a'<i $ti'i)atri+
5+ C$/ane'e 9i sim&'$ri'e e'ectrnice Ce'ectrnic c$/ns and tHensD s$nt
simi'are( din /$nct de vedere %$nc<ina'( c$ %act$ri'e casierii'r+ N$ /t %i rec$/erate dec=t
de cm/ania care 'e!a creatE s$nt %'site /entr$ /':<i s/eci%ice 9i n$ /t %i $ti'i)ate /entr$
;ncasarea &ani'r @'ic8i)iA+
2+ Cartea de creditBde&it re/re)int: va'area $n$i cnt ;n &anc:+ Banii @'ic8i)iA /t %i
sc9i c$ a*$tr$' ATM!$ri'r+ Este mneda de sc8im& care @ac/er:A ma*ritatea /':<i'r n!
'ine din Internet+ Are trei caracteristici de%initrii1 este acce/tat: 'a nive' mndia'E /re)int:
;ncredereE a intrat ;n $)$' c$rent+ Orice tran)ac<ie /ate %i rientat: ca s: inc'$d: c:r<i de
credit( de de&it( de /rc$rare etc+ Tran)ac<ii'e B.B se &a)ea): din ce ;n ce mai m$'t /e
card!$ri de ti/$' @ac8i)i<ieiA( c$ va'idare /rin PIN CPersna' Identi%icatin N$m&erD( /e
c=nd /era<i$ni'e B.C $ti'i)ea): e>tensiv card!$ri de creditBde&it( c$ sa$ %:r: PIN+
?n #enera'( sisteme'e de &ani e'ectrnici inc'$d trei dmenii de activitate distincte:
(a) c'earin#!$'( ;n care instit$<ii'e %inanciare( case'e de c'earin# 9i &anca centra':
rea'i)ea): /era<ii'e ;nter&ancare re)$'tate din tran)ac<ii'e e'ectrniceE
(b) emitereaBc'ectareaB/erarea( care asi#$r: emitereaB&<inerea &ani'r e'ectrnici 9i
interac<inea): c$ dmeni$' de c'earin#E
(c) tran)ac<ii'e e%ective( $nde a$ 'c /era<ii'e de ;nc:rcare 9i de/)itarea +
Re/re)entarea &ani'r e'ectrnici este @va'areaA( memrat: e'ectrnic 9i care /ate %i
$ti'i)at: ;n mai m$'te md$ri: cnt$ri'e n$merice( c$ tran)ac<ii e%ect$ate ca /era<ii de de&it
sa$ credit a'e $nei &a'an<e C&a'ance!&asedDE mnede'e CtHensD sa$ *etane CcinsD identi%icate
$nic /rintr!$n n$m:r seria' 9i asciate c$ va'are %i>:( care n$ /ate %i sc8im&at:
C trans%er$' acestr @mnedeA ;ntre sistemeDE cec$ri'e e'ectrnice( care s$nt certi%icate $nic 9i
identi%icate ca %iind asciate $nei &a'an<e Cmetda este cm&ina<ie a /rime'r d$:D+
Banii e'ectrnici se dese&esc de cei rea'i /rintr! serie de caracteristici s/eci%ice:
Trans%era&i'itatea este restr=ns:( de9i #rad$' 9i ti/$' restric<ii'r di%er:+ Ma*ritatea
sisteme'r /ermite cns$matr$'$i s: e%ect$e)e /':<i n$mai cmer cian<i'r( iar cmercian<ii
/t e%ect$a /era<i$ni de trans%er a' acestr /':<i n$mai /rin intermedi$' &:nci'r+ E>ist: ;ns:
9i sisteme ;n care cns$matrii /t %ace /':<i direct a'tr cns$matri( dar acestea s$nt
restr=nse+
Frma &ani'r+ Ce'e mai m$'te sisteme de /'at: s$nt im/'ementate /rin carte'e sa$ /rin
s%tGare+ Sisteme'e &a)ate /e carte'e %er: cns$matri'r $n dis/)itiv e'ectrnic /rta&i'(
ce cnst: de &icei dintr!$n circ$it inte#rat c$ $n micr/rcesr +Sisteme'e &a)ate
/e s%tGare inc'$d /rd$se care /erea): /e ca'c$'atare @%i>eA sa$ /rta&i'e
Str$ct$ra emitent$'$i+ Din /ers/ectiva %inanciar:( n$m:r$' 9i str$ct$ra
UNIVERSITATEA SPIRU HARET
AUDIT FINANCIAR CONTABIL
emiten<i'r ! instit$<ii'e care a$ an$mite &'i#a<ii ;ntr!$n sistem de /'at: e'ectrnic ! s$nt
critice( a%ect=nd 9i im/'ementarea sistem$'$i de &ani e'ectrnici+
A$tri)area n!'ine+ ?n ca)$' $nr tran)ac<ii e'ectrnice( a$tri)area n!'ine de c:tre ter<:
/arte se rea'i)ea): ;nainte de e>ec$tarea tran)ac<iei sa$ ;nainte ca v=n):tr$' s: %ere &$n$ri'e sa$
servicii'e cns$matr$'$i+ A$tri)area /ate %i acrdat: /entr$ tate tran)ac<ii'e sa$ n$mai /entr$
$ne'e Cc$m ar %i ce'e de de/$nere ;ntr!$n cnt &ancarD 9i /res$/$ne cm$nica<ie
s$/'imentar: care /ate cre9te cst$' 9i tim/$' tran)ac<ii'r+
Ri-cul f%l%-irii e.ca-5.ului
Pentr$ cns$matri( cmercian<i( emiten<i( instit$<ii'e care /artici/: ca intermediari(%'sirea
&ani'r e'ectrnici im/'ic: $rm:tare'e risc$ri:
!Risc$' de %ra$d:: crearea &ani'r e'ectrnici %a'9i( %$rt$' de dis/)itive sa$ date de 'a a't
/artici/ant+
-D$/'icarea dis/)itive'r: crearea $n$i n$ dis/)itiv acce/tat de sistem ca %iind ri#ina'+
O&iectiv$' atac$'$i este d$/'icarea $nei carte'e 'e#itime( inc'$siv c8ei'e ei cri/t#ra%ice 9i
&a'an<a Cva'areaD carte'ei sa$ de creare a $nei carte'e a/arent 'e#itime( dar care cn<ine
&a'an<: %:r: tran)ac<ie de ;nc:rcare asciat:+
-A'terarea sa$ d$/'icarea date'r sa$ a s%tGare!$'$i: mdi%icarea nea$tri)at: a date'r
memrate ;ntr!$n dis/)itiv care /:strea): &anii e'ectrnici+ ?n sisteme'e ce %'sesc &ani
s%tGare( date'e /t %i mdi%icate direct dac: n$ s$nt /rte*ate +? ntr!$n sistem &a)at /e *etane
CtHensD( $ti'i)atr$' /ate d$/'ica aceste *etane 9i /ate ;ncerca %'sirea 'r /entr$
&<inerea &$n$ri'r sa$ servicii'r+
-Mdi%icarea mesa*e'r: 9ter#erea mesa*e'r( re$ti'i)area( s$&stit$irea sa$ &servarea 'r+
De e>em/'$( mesa*e'e care a$tri)ea): ;nc:rcarea de %nd$ri de 'a $n ATM sa$ a't termina'
/t %i c/iate 9i re$ti'i)ate /entr$ re;ncarcarea $nei carte'e de 'a $n termina' nea$tri)atE date'e
$nei tran)ac<ii transmise de 'a $n cmerciant c:tre /eratr /t %i d$/'icate /entr$ a &<ine
s$m: m:rit: /entr$ tran)ac<ie etc+
-F$rt$': %$rt$' dis/)itive'r de 'a cns$matr sa$ cmerciant 9i $ti'i)area %ra$d$'as: a
acestra+ Date'e emrate ;n dis/)itive /t %i de asemenea %$rate /rin c/iere+ Una dintre
ce'e mai mari amenin<:ri /entr$ $n sistem de &ani e'ectrnici este %$rt$' sa$ cm/rmiterea
c8ei'r cri/t#ra%ice a'e emitent$'$i( de c:tre $n atacatr intern sa$ e>tem+
-Re/$dierea tran)ac<ii'r e%ect$ate c$ $n mi*'c e'ectrnic de /'at:+ De e>em/'$( c$m/:r:tr$'
$nr &$n$ri /ate ne#a mai t=r)i$ %a/t$' c: ar %i a$tri)at tran)ac<ia( /rd$c=nd /a#$&e at=t
cmerciant$'$i( c=t 9i instit$<iei care a emis mi*'ace'e de /'at: %'site+
-Erri'e de %$nc<inare+ A/ar %ie din ca$)e accidenta'e( %ie datrit: $nr atac$ri inten<inate+
Cea mai mare /arte a /':<i'r e%ect$ate /e /'an mndia' este rea'i)at: /rin $ti'i)area
n$merar$'$i+ De e>em/'$( ;n SUA( 55L din tta'$' tran)ac<ii'r se %ac c$ &ani @cas8A( .7L
$ti'i)=nd cec$ri Ccst tran)ac<ie In medie de 4(37 MD( iar a'te ,5L s$nt tran)ac<ii
e'ectrnice( inc'$)=nd c:r<i'e de credit 9i de&it+ Pentr$ /rcesarea tran)ac<ii'r( ;n SUA se
c8e't$iesc an$a' 24 mi'iarde de d'ari( adic: ,L din PIB+
UNIVERSITATEA SPIRU HARET
AUDIT FINANCIAR CONTABIL
CAPITOLUL III. MODELELE COMERTULUI ELECTRONIC
Cmer<$' e'ectrnic este r:s/=ndit ast:)i ;n di%erite %rme! $na dintre ce'e mai
semni%icative mda'it:<i de #r$/are %iind ;n %$nc<ie de nat$ra tran)ac<iei+ Cres/$n):tr
acest$i criteri$( se distin# $rm:tare'e mde'e de cmer< e'ectrnic:
C%m$anie.la.c%m$anie CB.B: *usiness-to-businessD+ Re/re)int: %rma cea mai
r:s/=ndit: a cmer<$'$i e'ectrnic 9i inc'$de tran)ac<ii'e e'ectrnice ;ntre r#ani)a<ii+ E>ist: mai
m$'te ti/$ri de sisteme inter!r#ani)a<ii: intersc8irn&area e'ectrnic: a date'r CEDI !
E'ectrnic Data Interc8an#eD /rin re<e'e c$ va'are ad:$#at: CVAN ! Va'$e Added NetGrHDE
trans%er$' e'ectrnic de %nd$ri CEFTDE /9ta e'ectrnic: 9i %rm$'are'e e'ectrnice( &a)e'e de date
/arta*ate ;ntre E>tranet!$ri(
C%m$anie.la.client +*,C- *usiness-to-consumer.% Se re%er: 'a tran)ac<ii'e c$
am:n$nt$' c:tre c$m/:r:tri individ$a'i +
C%n-umat%r.la.c%n-umat%r +C,C- Consumer-to-consumer.% Este $n mde' ;n
care cns$matrii v=nd direct cns$matri'r+ De e>em/'$( /ersane care v=nd /r/riet:<i( case(
ma9ini( a'te &$n$ri( rec'ame /e Internet( e>/erti)e( 'icita<ii individ$a'e+
C%n-umat%r.la.c%m$anie +C,*- Consumer-to-business.% ?n aceast: cate#rie s$nt
inc'$se /ersane'e care v=nd /rd$se sa$ servicii $nr r#ani)a<ii( /rec$m 9i cei care ca$t:
v=n):tri( ne#cia): c$ ei 9i( ;n %ina'( are 'c tran)ac<ieE
Afacerile %r,ani)a*iil%r n%n$r%fit +/on-business.% Se re%er: 'a activit:<i'e
r#ani)a<ii'r nn/r%it( instit$<ii academice( re'i#iase( scia'e( a#en<ii #$vernamenta'e( care
%'sesc diverse %rme a'e cmer<$'$i e'ectrnic ;n vederea red$cerii c8e't$ie'i'r(
;m&$n:t:<irii activit:<i'r sa$ a servicii'r /restate+ Im/'icarea #$verne'r ;n activit:<i'e
ecnmice a$ creat mde'e /artic$'are( de ti/ #$vern!'a!cet:<ean C".CD( #$vern!'a!#$vern
C"."D +
Afaceri intra%r,ani)a*i%nale +Intra-business.% Cn<in activit:<i'e interne( care de
&icei a$ 'c ;ntr!$n Intranet 9i care im/'ic: sc8im&$ri de &$n$ri( servicii( in%rma<ii+
Activit:<i'e /t varia de 'a v=n)area /rd$se'r cr/ra<iei c:tre an#a*a<i( /=n: 'a instr$irea
n!'ine a 'r+
C%la6%rati"+ Re/re)int: $n mde' ;n /'in: ascensi$ne+ E' se &a)ea): /e
c'a&rarea mai m$'tr sciet:<i ! c8iar cnc$rente ! ;n /rd$cerea 9i v=n)area /rd$se'r 9i
servicii'r+
/.1. M%delul 4+C
Pentr$ cmer<$' B.C e>ist: serie de /rd$se s/eci%ice: c:':trii( 8ardGare 9i s%tGare(c:r<i(
;m&r:c:minte 9i accesrii( &i'ete( cad$ri( m$)ic:( vide( *$c:rii etc+
Pentr$ ca $n /rd$s s: /at: %i &ine v=nd$t ;ntr! /ia<: e'ectrnic:( tre&$ie ;nde/'ineasc:
$rm:tare'e cndi<ii: s: ai&: marc: rec$nsc$t:E s: asi#$re #aran<i /rvenind de 'a /rd$c:tri
de ;ncredereE s: ai&: $n /re< acce/ta&i'E s: %ie mar%: c$ s/eci%ica<ii standardE s: %ie
c$m/:rat %recventE s: ai&: /rced$ri de $ti'i)are sim/'e di%$)a&i'e /rin mi*'ace
a$divi)$a'e+
Pentr$ ca cm/anie s: re)iste 9i s: ai&: s$cces ;n )na cmer<$'$i e'ectrnic ( tre&$ie s:
cntr'e)e trei e'emente de &a):: cm/eti<ia( c'ien<ii 9i sc8im&are + Cm/eti<ia are ;n vedere
ca'itatea /rd$se'r sa'e( sc8im&area <ine de mana#ement$' cm/aniei( iar c'ien<ii se c=9ti#: c$
#re$ 9i se men<in 9i mai #re$+ Pentr$ a!9i asi#$ra 'ia'itatea c'ien<i'r( cm/ania tre&$ie s:!i
;n<e'ea#:( s: 'e c$nasc: cerin<e'e 9i /re%erin<e'e. In acest sc/ se recmand: $n site interactiv( din
care s: re)$'te aceste '$cr$ri( /rec$m 9i $rm:rirea cm/rtament$'$i c'ien<i'r+ Cercetarea t$t$rr
acestr %actri a cnd$s 'a identi%icarea $rm:tare'r mde'e de a%aceri care determin: /)i<ia
$nei cm/anii /e /ia<a e'ectrnic: rientat: s/re cns$matr:
UNIVERSITATEA SPIRU HARET
AUDIT FINANCIAR CONTABIL
Mar7etin,.ul
MarHetin#!$' /ate %i direct 9i indirect( #'&a' 9i re#ina'+ MarHetin#!$' direct se
re%er: 'a %a/t$' c: /rd$c:trii se c$/: at=t c$ rec'ama( c=t 9i c$ distri&$<ia /r/rii'r
/rd$se c:tre cns$matri( $ti'i)=nd $n ma#a)in e'ectrnic /e Internet sa$ a'te medii de
te'emarHetin#( %:r: interven<ia intermediari'r+ ?n marHetin#!$' indirect( /rd$se'e s$nt
distr$&$ite /rin intermedi$' $nr intermediari sa$ a' $nr ter<e /:r<i(c$m ar %i e!ma''!$ri'e+
Prd$c:trii /t vinde direct( dac: s$nt rec$nsc$<i 9i site!$' 'r este vi)itat+C8iar daca
Internet!$' @ac/er:N ;ntrea#a /'anet:( $ne'e /rd$se 9i servicii n$ /t %i %$rni)ate #'&a'+
Cst$' trans/rt$'$i /entr$ distan<e'e mari( as/ecte'e 'e#is'ative /t 'imita aria de ac/erire a
$n$i servici$( cre=nd re#i$ni sa$ marHetin# re#ina'+
Di-tri6uit%rii 'i 6r%7er.ii electr%nici
Uti'i);nd Internet!$' (/rd$c:trii /t vinde direct c'ien<i'r(%:r: a mai %i nevie de
intermediari+Acest '$cr$ este /si&i' dac: /rd$c:trii cmercia'i)ea): m:rci standardi)ate(
rec$nsc$te(iar site!$ri'e 'r s$nt ren$mite+?n ca)$' ;n care $n site n$ este s$%icient de
c$nsc$t( at$nci e' are nevie de /$&'icitate(%iind ;nscris ;ntr!$n #8id e'etrnic sa$ %'sind
$n servici$ asem:n:tr a' $n$i site intermediar +Distri&i$trii e'ectrnici se c$/: c$
e>/edierea cmen)ii + BrcHer!ii e'ectrnici %er: m$'<ime de servicii care ada$#: va'are
in%rma<ii'r dis/ni&i'e ;n re<e'e'e desc8ise sa$ /rvenind din sisteme'e de a%aceri inte#rate( c$m
ar %i %$rni)area de cata'a#e de c'ien<i c'asi%ica<i /e /r%i'e( v=n)area de /rt$nit:<i de a%aceri(
s%at$ri /entr$ investi<ii( cns$'tan<: ;n dmenii s/ecia'i)ate+ O cate#rie s/ecia': cnstit$ie
servicii'e de ;ncredere %$rni)ate de a$trit:<i'e de certi%icare sa$ de ntariate'e e'ectrnice Cde
e>em/'$( GGG+/enmarHet+cm( GGG+ima''+cm( GGG+'nternet!ma''+cm( BestB$J+cm(
Cm/are+net etcD+
Ma,a)inul electr%nic 8e.-5%$! e.-t%re9
Ma#a)in$' e'ectrnic este #estinat de cm/anie /entr$ marHetin#$' 9i v=n):ri'e
/r/rii'r /rd$se sa$ servicii+ ?n md minima' cn<ine cata'#$' de /rd$seBservicii( c$
descrieri te8nice 9i cmercia'e /entr$ %iecare /)i<ie de cata'#+ Varianta minim: a $n$i
ma#a)in e'ectrnic inc'$de %aci'it:<i /entr$ /re'$area cmen)i'r C/rin e!mai' sa$ %rm$'are
interactiveD( iar varianta e>tins: c$/rinde 9i /si&i'itatea e%ect$:rii n!'ine a /':<ii C/rin
metde e'ectrniceD+ C=9ti#$ri'e /rvin din red$cerea cst$ri'r de /rmvare 9i v=n)are(
/rec$m 9i din cre9terea v'$m$'$i v=n):ri'r+
Ma,a)inul uni"er-al electr%nic 8e.mall9
Ma#a)in$' $niversa' e'ectrnic re/re)int: c'ec<ie de ma#a)ine e'ectrnice( re$nite s$&
@$m&re':A cm$n:( de e>em/'$ marc: &ine c$nsc$t:+ ?n #enera'( acce/t: metd: de
/'at: cm$n:( #arantat:+ Un e>em/'$ este E'ectrnic Ma'' Bdense CGGG+em&+c8D( care
%er: intrare ;n %iecare ma#a)in individ$a'+
:(n)&ri de $r%du-e cu -er"icii -au de -er"icii
Site!$ri'e $nr cm/anii s$nt destinate n$ dar cmercia'i):rii /rd$se'r( ci 9i asi#$r:rii de
cns$'tan<: 9i a'te servicii necesare c'ien<i'r+ Une'e cm/anii a$ d$: site!$ri( $n$' /entr$ v=n):ri
9i a't$' /entr$ service+ De e>em/'$( Inte' 9i!a desc8is( ;nc: din ,776 $n site s/ecia' /entr$
service!$' c'ien<i'r+ De asemenea( e>ist: sciet:<i s/ecia'i)ate /entr$ %erte de servicii n!'ine+
Acestea s$nt %'site at=t ;n B.C( c=t 9i ;n B.B 9i se re%er: 'a servicii de t$rism( c:':trii(
/'asare de %r<: de m$nca( cmer<$' c$ stc$ri( servicii &ancare e'ectrnice( asi#$r:ri( 'icita<ii+
/.+. M%delul 4+4
Mde'$' &$siness!t!&$siness este ce' mai r:s/=ndit /e Internet+ Partenerii de a%aceri s$nt
cr/ra<ii( ;ntre/rinderi( sciet:<i( a'te r#ani)a<ii cmercia'e+ Internet!$' este cadr$' ce' mai
UNIVERSITATEA SPIRU HARET
AUDIT FINANCIAR CONTABIL
ecnmic /entr$ B.B( /ermi<=nd cm/anii'r s: se cnecte)e( %:r: im/'ement:ri adi<ina'e de
re<ea+ B.B cntri&$ie 'a sc:derea cst$ri'r m:r%$ri'r( red$cerea inventare'r( cre9terea
e%icien<ei '#isticii( cre9terea v=n):ri'r( sc:derea cst$ri'r de v=n)are 9i de marHetin#+
Prd$se'e care se /restea): ce' mai m$'t cmer<$'$i de ti/ B.B( ;n rdinea %'sirii 'r(
s$nt: ca'c$'atare( cm/nente de ca'c$'atare( e'ectrnice de cns$m C,3(5LDE servicii /$&'ice
C5(3LDE trans/rt 9i de/)itare de mar%: C.LD( ve8ic$'e c$ mtr C.LD( /rd$se /etrc8imice
C.LDE 8=rtie 9i /rd$se de &irtic: C4(3LDE /rd$se a'imentare 9i /entr$ a#ric$'t$r: C4(1LD+
Mde'$' B.B ac/er: #am: 'ar#: de a/'ica<ii( care %er: ;ntre/rin):tri'r acces 'a
serie de in%rma<ii $ti'e( din $rm:tare'e cate#rii: /rd$se'eE a/rvi)inareaE /rces$' de
/rd$c<ieE trans/rt$' E stc$ri'eE a'ian<e'e /rivind 'an<$' de a/rvi)inareE cnc$ren<iiE
v=n):ri'e 9i marHetin#!$'E /rces$' 'an<$'$i de a/rvi)inare 9i /er%rman<e'e+
Entit:<i'e!c8eie a'e cmer<$'$i B.B s$nt $rm:tare'e: cm/ania care vindeE cm/ania
care c$m/:r:E intermediarii e'ectrniciE 'ivrareaE /'at%rma de re<eaE /rtc'$' de cm$nica<ieE
sisteme'e de in%rma<ii &acH!end( im/'ementate c$ a*$tr$' Intranet!$'$i( sisteme'r de &a)e de
date( /ac8ete'r de a/'ica<ii 9i a' sisteme'r de /'ani%icare a res$rse'r ;ntre/rinderii CERP !
Enter/rise Res$rce P'annin#D+
Ce'e mai r:s/=ndite %rme de cmer< B.B s$nt rientate s/re cm/ania v=n):tare(
c$m/:r:tare sa$ s/re cea intermediar:+
Pie*e %rientate -$re c%m$ania care "inde 8-u$$lier.%riented9
Re/re)int: %rma cea mai r:s/=ndit: a mde'$'$i B.B+ ?n aceast: %rm:( at=t
c$m/:r:trii individ$a'i( c=t 9i cm/anii'e care c$m/:r: $ti'i)ea): aceea9i /ia<: +supplier-
provider.% Ar8itect$ra acestei %rme este( ;n mare m:s$r:( aceea9i ca ;n B.C( iar /rces$' de
c$m/:rare este simi'ar+ Sin#$re'e di%eren<e %a<: de B.C c$ am:n$nt$' s$nt: cns$matrii
s$nt cm/anii( /entr$ care inte#rarea in%rma<ii'r des/re cmen)i c$ sisteme'e de
mana#ement a'e /rc$r:ri'r este determinant:E %iecare cm/anie!c$m/:r:tr /ate avea
/r/ri$' s:$ cata'# 9i /'itic: de /re<$riE cm/rtament$' cm/aniei!c$m/:r:tr di%er: de
cm/rtament$' $n$i c$m/:r:tr c$ am:n$nt$'+
De asemenea( /'at%rma B.B di%er: de B.C( %iindc: in%rma<ii'e rdine'r de /'at: a'e
cm/aniei c'ient s$nt stcate ;n server!e'e cm/aniei %ertante 9i n$ se inte#rea): $9r c$
sistem$' in%rmatic a' cm/aniei!c'ientCDe''( Frd( Cisc( IBMD+
Pie*e %rientate -$re c%m$ania care cum$&r& 8e.$r%curement9
A$ ca e%ect red$cerea /re<$ri'r de c$m/:rare 9i a d$ratei cic'$'$i de ac8i)i<ie+ Cm/ania
c$m/:r:tare desc8ide /ia<: e'ectrnic: /e /r/ri$' s:$ server 9i invit: /ten<ia'ii v=n):tri
s: 'icite)e %erte'e 'r 9i a$trit:<i'e /$&'ice r#ani)ea): 'icita<ii e'ectrnice de
c$m/:rare+Cre9terea cnsidera&i': a n$m:r$'$i de sciet:<i care ia$ c$n9tin<: ;n tim/ $ti'
des/re 'icita<ie cnd$ce ;n %ina' 'a m:rirea cnc$ren<ei 9i( ;n cnsecin<: 'a sc:derea /re<$'$i+
E>em/'e de cm/anii s$nt: "enera' E'ectric( Bein# Inc+ 9a+
Pie*e %rientate -$re intermediari
Pie<e'e rientate c:tre ter<i se &a)ea): /e inter%a<: e'ectrnic: ;ntre v=n):tr 9i
c$m/:r:tr+ Inter%a<a $nic: /entr$ mai m$'<i /rd$c:tri de &$n$ri devine c$nsc$t:
c$m/:r:tri'r( %iind ata9at: $nr cana'e de in%rma<ii accesate %recvent+ E>em/'e de mari
cm/anii care im/'imentea): acest mde' s$nt:
0RT +*oeing. are 'e#:t$ri aeriene c$ -44 de %$rni)ri ai /:r<ii de ;ntre<inere de 'a Bein#E
0rocure/et, 'ansat de Fis8er Tec8n'#J "r$/ ;n Pitts&$r#E lndustr'%net are a/ra/e
.35+444 de mem&ri ;n cadr$' a -2+444 de r#ani)a<ii+ Partici/an<ii v=n):tri /':tesc ta>e
c$/rinse ;ntre .+444 9i .54+444 M /entr$ a %i /re)en<i ;n cata'#$' de /rd$se n!'ine 9i /entr$ a
avea 'inH!$ri 'a /ten<ia'e'e cm/anii c$m/:r:tare+ C$m/:r:trii care a$ re'a<ii cntract$a'e /t
trimite cmen)i'e 'r /rin e!mai'.
UNIVERSITATEA SPIRU HARET
AUDIT FINANCIAR CONTABIL
Pe acest ti/ de /ia<: activea): 9i %$rni)rii de servicii ad:$#ate /entr$ cana'e'e de cmer<
e'ectrnic Cva'$e c8ain service /rviderD+ F$rni)rii de servicii s$nt s/ecia'i)a<i /e %$nc<ii
s/eci%ice( c$m ar %i asi#$rarea '#isticii( /'ata e'ectrnic: sa$ e>/erti)a ;n mana#ement$'
/rd$c<iei 9i stc$ri'r+ P'ata acestr servicii se %ace /e &a)a $nr tari%e sa$ a $nei cte
/rcent$a'e+

/./. M%delul c%la6%rati"
M%delul c%la6%rati" /ate %i im/'ementat ;n /'at%rme( cm/anii sa$ cm$nit:<i
virt$a'e+ P'at%rme'e c$/rind instr$mente 9i medii in%rma<ina'e /entr$ c'a&rarea ;ntre
cm/anii+ Acestea /t vi)a %$nc<ii s/eci%ice( c$m ar %i cnce/<ia sa$ /riectarea ;n
c'a&rareCde e>em/'$( /riectan<ii $n$i n$ a$tt$rism din cm/ania A c'a&rea): c$
/riectan<ii de mtare din cm/ania B 9i c$ /riectan<ii de ca&'$ri de acce'era<ie din
cm/ania CD+ C=9ti#$ri'e /rvin din mana#ement$' /'at%rmei Cta>a de mem&r$ sa$ de
$ti'i)areD 9i din v=n):ri de instr$mente s/ecia'i)ate C/entr$ desi#n( GrH%'G sa$
mana#ement de dc$menteD+
Cr/ra<ia virt$a': este r#ani)a<ie cm/$s: din c=<iva /arteneri de a%aceri care ;9i
/arta*ea): cst$ri'e 9i res$rse'e( ;n sc/$' cre:rii( /rd$cerii 9i ;ntre<inerii $nr /rd$se sa$
servicii+ Cr/ra<ia virt$a': este /si&i': datrit: /'at%rme'r de cm$nica<ie B.B CInternet 9i
E>tranetD( care /ermit /arteneri'r de a%aceri s: $ti'i)e)e e!mai'!$'( vide cn%erin<a( /arta*area
c$n9tin<e'r( #r$/$ri'e de '$cr$( EDI CE'ectrnic Data Interc8an#eD( EFT CE'ectrnic F$nd
Trans%erD+ Un e>em/'$ de cr/ra<ie virt$a': este IBM Am&ra( care 9i!a /r/$s sa /rd$c: 9i s:
cmercia'i)e)e $n ca'c$'atr!c'na+ Ri$ri'e ce'r cinci /arteneri de a%aceri era$: /riectarea 9i
rea'i)area cm/nente'r( asam&'area ca'c$'atr$'$i( telemar7etin,.ul! satis%acerea cmen)ii 9i
'ivrarea( ;ntre<inerea 9i s$/rt$' te8nic /entr$ c'ien<i+
Intercnect:ri'e dintre centr$ 9i )ne'e sec$ndare s$nt /si&i'e datrit: /'at%rmei de cmer<
e'ectrnic B.B( care /ermite cm$nica<ii 9i c'a&r:ri ;ntre /:r<i( /rin e!mai'( disc$<ii n!'ine
Cc8atD( acces direct 'a date( indi%erent de 'c+ E>tranet!$ri'e avansate /t 'e#a )ne'e centra'e de
ce'e s$&9idiare 9i de %$rni)rii acce/ta<i( %aci'it=nd der$'area a%aceri'r+
/.0. D%meniile c%mer*ului electr%nic
Dmenii'e cmer<$'$i e'ectrnic s!a$ diversi%icat ;n $'timii ani( m$'te cm/anii %iind
im/'icate ;n am&e'e mde'e ! B.C 9i B.B+ Pentr$ e>em/'i%icare( se i'$strea): c=teva dintre e'e:
/$&'icitatea /e Internet Cinc'$siv s/ammin#!$'D(
cererea e'ectrnic: de )iareE
servicii'e &a)ate /e &rHer!iE
servicii'e de t$rism 9i c:':triiE
'icita<ii'e de &i'ete de c:':trie E
/ia<a %r<ei de m$nc:( /'asament$'( /'ani%icareaE
&:nci'e ci&ernetice Ce'ectrniceD ! n!'ine &anHin# E
'icita<ii'e /e Internet E
an$n<$ri'e( /$&'ica<ii'e n!'ineE
;nv:<:m=nt$' 'a distan<: 9i $niver9it:<i'eE
cns$'tan<a n!'ine Crea'i)area asi#$r:ri'r de s:n:tate( /entr$ cas:( de via<: etc(
/ermi<=nd 9i cm/ararea ;ntre di%erite'e %erteDE
;n#ri*irea 9i cns$'tan<a medica':E
/trivirea /arteneri'r Cmatc8maHin#!$'D ! este $n servici$ &a)at /e a#en<i( care are
r'$' de a #:9i /erec8ea /trivit: ;n cnte>t$' s'icitat Cde e>em/'$( GGG+#ara#e+cm #:se9te
/ten<ia'ii investitri /entr$ ;ntre/rin):tri( e>cite+c'ie#eed#e+cm #:se9te /ten<ia'i'r
UNIVERSITATEA SPIRU HARET
AUDIT FINANCIAR CONTABIL
st$den<i c'e#i$'( $niver9itatea /trivit:( <in=nd cnt de m:rime( 'ca'i)are( s/rt$' %eritE
GGG+matc8+cm %er: $n servici$ n!;ine #enera' de /trivire a /arteneri'rDE
'ivrarea di#ita': de dc$menteE
tim&re'e e'ectrniceE
CAPITOLUL I:. TE;NOLOGIA COMERTULUI ELECTRONIC
Te8n'#ia cmer<$'$i e'ectrnic este am/':( inc'$)=nd e'emente din diverse dmenii(
c$m ar %i 8ardGare( s%tGare( 'e#is'a<ie( sec$ritate( inte'i#en<: arti%i cia':( cm$nica<ii+
De)v'tarea sa de/inde de tate aceste e'emente( de ev'$<ia 'r at=t individ$a':( c=t 9i
c'ectiv:( ;n cadr$' ansam&'$'$i cm/'e> care %rmea): cmer<$' e'ectrnic C%i#$ra .D+
Fi#$ra .+ E'emente'e cm/nenete a'e te8n'#iei cmer<$'$i e'ectrnic
Ti$urile de -ite utili)ate n c%mer*ul electr%nic
O ca'e /rinci/a': de s$cces /entr$ rice a%acere este md$' ;n care mana#erii
identi%ic: mda'it:<i'e de atra#ere a ni'r c'ien<i 9i de re<inere a ce'r e>isten<i+ Din ce ;n ce
mai m$'<i mana#eri a*$n# 'a cnc'$)ia c: $n site Fe& &ine cnce/$t /ate cntri&$i ;n mare
m:s$r: 'a atin#erea acestr &iective( indi%erent c=t de mdeste sa$ am&i<iase s$nt /'an$ri'e de
viitr+
Din /$nct de vedere /ractic( se /t identi%ica /atr$ ti/$ri @#enericeA de site!$ri Fe&: c$ /a#ini
statice( c$ /a#ini dinamice( de)v'tate /e sisteme de &a)e de date( ma#a)ine virt$a'e+
Site.urile cu $a,ini -tatice
Cadr$' de '$cr$(
EC(eta/e der$'ere
Modele de e-
comer pe Internet
Cadrul
legisla-
tiv
Sisteme de
plat
Infrastructu-r
EC
B.
B
B.
C
EDI
HardGar
e
S%tGare Cm$nica
<ii
Server-e,
staii de lucru
Prd$se s%tGare
de EC
geni ineligeni
Prtca'e
de EC
Inter-net
E!tranet
Prtca!'e de
sec$ritate
Metode "i
te#nici de
securi$are
UNIVERSITATEA SPIRU HARET
AUDIT FINANCIAR CONTABIL
S$nt ce' mai des ;nt='nite 9i servesc( ;n s/ecia'( dre/t /an$ri /$&'icitare+ Aceste site!$ri
s$nt den$mite deseri @&r9$r:A C&rc8$reGareD( dearece c'ien<ii dresc trans/$nerea ;n %rmat
HTML a &r9$ri'r de /re)entare a cm/aniei+ Un asemenea ti/ de site este re'ativ $9r de /$s
'a /$nct 9i im/'ic: cst$ri sc:)$te+
Site.urile cu $a,ini dinamice
Necesit: act$a'i)are /eridic: C)i'nic: sa$ s:/t:m=na':D a e'emente'r s/eci%ice+
E>em/'e'e c'asice s$nt cm/anii'e im&i'iare( care tre&$ie s: sc8im&e 'iste'e de %erte ;n md
re#$'at+ Dac: se /tea): /entr$ $n ast%e' de site( /rinci/a'e'e e'emente care tre&$ie '$ate ;n
cnsiderare s$nt md$' ;n care vr %i act$a'i)ate date'e 9i care s$nt cst$ri'e ind$se de
act$a'i)area /eridic:+ Inserarea %rm$'are'r de e!mai' /e /a#ini'e site!$'$i este mda'itate de a
veni ;n ;nt=m/inarea c'ien<i'r /ten<ia'i+ ?nainte de a /$&'ica %rm$'are'e( scietatea tre&$ie s:
se asi#$re c: are ca/acitatea de a r:s/$nde s'icit:ri'r( av=nd ;n vedere c: $n e!mai' 'a care n$ se
r:s/$nde este simi'ar c$ $n a/e' te'e%nic /ierd$t+ Se /ate '$a ;n cnsiderare 9i %'sirea $n$i
sistem a$tmat de r:s/$ns Ca$tres/nderD( de re#$': /$s 'a dis/)i<ie de c:tre ISP+ Acesta va
transmite $n mesa* de r:s/$ns vi)itatr$'$i site!$'$i r#ani)a<iei a/e'ate Cde e>em/'$( c$
m$'<$miri /entr$ vi)ita %:c$t:D( asi#$r=nd$!' ast%e' de /rimirea mesa*$'$i+
Site.urile de)"%ltate $e -i-teme de 6a)e de date
Nece9it: act$a'i):ri %recvente a'e e'emente'r cm/nente Cde rdin$' s$te'r sa$ c8iar
mii'rD 9i s$nt di%ici' de administrat+ Pentr$ a de/:9i aceste &stac'e( site!$ri'e inc'$d &a)e de
date Cde e>em/'$( Orac'eD /e care an#a*a<ii cm/aniei 'e act$a'i)ea): sistematic /rin
intermedi$' $nr /r#rame de ti/ @/r/rietarA+ Scietatea 9i an#a*a<ii vr %i /rte*a<i de
cn%$)ii'e care ar /$tea %i ind$se de instr$mente'e Fe& 9i vr /$tea %'si ;n cntin$are &a)e'e
de date %ami'iare Cde e>em/'$( Micrs%t Access sa$ Fi'eMaHerD+ Acest ti/ de site /ate %i '$at
;n cnsiderare /entr$ activit:<i c$ v'$m im/rtant de in%rma<ii care tre&$ie act$a'i)ate 'a
interva'e re#$'ate de tim/+
Ma,a)inul "irtual
Este ce' mai cm/'icat ti/ de site @#enericA+ Ma#a)ine'e virt$a'e a$ ;n @s/ateA
in%rma<ii'e stcate ;ntr! &a): de date care d: /si&i'itatea vi)itatri'r s: /at:
ac8i)i<ina ;n si#$ran<: /rd$se sa$ servicii n!'ine( c$ a*$tr$' c:r<i'r de credit sa$ a' &ani'r
virt$a'i+ Aceste site!$ri cm/'e>e de cmer< e'ectrnic s$nt ce'e mai cstisitare din /$nct$'
de vedere a' de)v't:rii 9i ;ntre<inerii+Partea cea mai di%ici': ;n de)v'tarea $n$i ma#a)in Avirt$a'
este /rcesarea c:r<i'r de credit( dearece tre&$ie asi#$rat: 'e#:t$ra c$ &anc: 9i cm/anie
care emite c:r<i de credit( n$ ;nainte de a dis/$ne de $n server sec$ri)at+
Datrit: cst$ri'r im/'icate( n$ tate cm/anii'e ;nce/ /rin a!9i vinde /rd$se'e /e
Internet+ C$ tate acestea( e>isten<a $n$i site Fe& care s: /re)inte( ce' /$<in( scietatea 9i
/rd$se'e sa$ servicii'e /e care 'e %er: aceasta a devenit &'i#atrie( dearece nici
scietate care dre9te s:!9i cns'ide)e ren$me'e n$ ;9i mai /ate /ermite s: i#nre Internet!$'+
UNIVERSITATEA SPIRU HARET
AUDIT FINANCIAR CONTABIL
CONCLU<II
Ev'$tia ecnmiei mndia'e 'a ;nce/$t$' sec'$'$i TTI este in%'$entata de a/aritia
cmert$'$i e'ectrnic care si ;n viitr va asi#$ra acces$' 'a ni /iete de des%acere devenind
ast%e' $n instr$ment vita' a' %enmen$'$i de #'&a'i)are+
Cmert$' e'ectrnic este $n cnce/t inte#rativ ce desemnea)a #ama 'ar#a de
servicii s$/rt /entr$ /rcese'e de a%aceri( inc'$)=nd /sta e'ectrnica( sisteme s$/rt
/entr$ cmert$' c$ mar%$ri si servicii( /re'$are de cmen)i( sisteme de ra/rtare statistica
si in%rmatii necesare sistem$'$i de mana#ement+
Prin marea sa e>tindere 9i %'e>i&i'itate( cmer<$' e'ectrnic devine $n cana' de van):ri din ce
in ce mai im/rtant /entr$ cm/anii'e din )i'e'e nastre+
Din /$nct$' de vedere a' cns$matr$'$i( avanta*e'e $ti'i):rii cmer<$'$i e'ectrnic s$nt
n$merase: acces .1 reB)i( %ert: A#'&a':A( nive' ina't de acces /e /ie<e di%erite( cst$ri sc:)$te
a'e in%rma<iei B cm$nica<iei( acces 'a ni /ie<e 9i /rd$se etc+ Aceste avanta*e s$nt ins<ite( ins:(
9i de serie de risc$ri datrate nat$rii s/eci%ice acest$i n$ ti/ de cmer<: e%ect$area /':<ii inaintea
/rimirii m:r%ii( site!$' de e!cmmerce mai /$<in tan#i&i' decat ma#a)in$' tradi<ina'( risc$'
sec$rit:<ii transmiterii date'r %inanciare 9i /ersna'e sensi&i'e( incertit$dinea /si&i'it:<ii de
revenire as$/ra $nei tran)ac<ii etc+
Li/sa de incredere a %st adesea identi%icat: dre/t $na din /rinci/a'e'e &ariere /entr$
cns$matrii an#a*a<i in tran)ac<ii'e n!'ine( mtiv /entr$ care cmer<$' e'ectrnic de/inde esen<ia'
de c'imat$' de incredere n!'ine+
Frmarea( cnstr$irea( de)v'tarea 9i men<inerea increderii cns$matr$'$i /e Internet
re/re)int: /rec$/are de &a): a cmercian<i'r n!'ine 9i $n &iect de cercetare de act$a'itate(
eva'$area increderii in $ti'i)area cmer<$'$i e'ectrnic ad$cand e'emente esen<ia'e in s$s<inerea
de)v't:rii acest$ia+ Mde'$' /r/$s in aceast: '$crare 9i( in s/ecia'( re)$'tate'e 9i cnc'$)ii'e care
se vr &<ine din e>/erimentare( cnstit$ie cntri&$<ii im/rtante 'a de)v'tarea cmer<$'$i
e'ectrnic+
E'a&rarea mde'$'$i cnce/t$a' 9i a metde'r de m:s$rare are 'a &a): st$dii'e 9i cercet:ri'e
/r/rii( e>/erien<a ac$m$'at: de mem&rii c'ectiv$'$i de rea'i)are a /riect$'$i din a'te /riecte de
cercetare( /rec$m 9i re)$'tate'e in dmeni$ /$&'icate /e /'an na<ina' 9i interna<ina'+
UNIVERSITATEA SPIRU HARET
AUDIT FINANCIAR CONTABIL
4I4LIOGRA2IE
,+ In "8+R9ca (Cristina!Mi8ae'a B$c$r( Octavi$ Pai$( Mire'a Vi9can @Cmer<$'
e'ectrnic: cnce/te ( te8n'#ii 9i a/'ica<iiN( Edit$ra Ecnmic: (B$c$re9ti .441+
.+ Came'ia P/ 0 Cmert$' e'ectrnic( Revista de Mana#ement si In#inerie Ecnmica(
V'+-( nr+.( .441
-+ GGG+a%aceri+net
1+ GGG+dnt+md
5+ 8tt/ :BBGGG+e/aJment+r!artic'eBcmert!e'ectrnic+/8/
2+ GGG+##'e+cm
3+ 8tt/:BBGGG+8ei+rBartic'e
6+ GGG+msn+cm