University of Twente: Faculty of Mathematical Sciences
University of Twente: Faculty of Mathematical Sciences
University of Twente
The Netherlands
December 2001
ISSN 0169-2690
1 National
Aerospace Laboratory NLR, P.O. Box 90502, 1006 BM Amsterdam, The Netherlands
!! "#
#$ %$
%
"
& '(
%')
*! ! !!+ "$
%$
!""# $ %
%
& '
%
%
%
(# ))*+
, -
% %
.%/
0 123+2 41(*2
! " # ! $
$ %
& ! '
$! ( $
') ' '
& * %
$ * ! !
* !
# '
'
& ! * ' '
$ $ ! '
! !
' ' * !
& '
* '
+$,
* ' ! '! -' .
! ' /01* 002
'
# & 3 $
4! 3 /02 .' /02
' ' ' $
' * # ' !
* ' " # !
* ' &$
* '
# $
$ !
* # $
$
4 $
! $
' %*
/52
$
" # $ % (
!
/62*
!& #
&
' ' $
& ' ! 4 7
! '! 8 /092
$ * # ; $ &
* ! 4
( $ #
" # !
' < * 4!
$ 7 ' ! 8$
" 78" #
% ! %$
' ! $
& ! *
% ' % '! *
!
# ' !& '! 8 < /052*
' ! *
'! < /0:2
$ &
! $ # !& $
!
# ( # $ # &
$ ! $
$ ! '! & +$,
# &
! ' ; # # $
; !
&*
&
. " # ! ! ' $
$
(
+$,
'! * ! -' /012 (
/5* 92* '
! ; ! (
'&
# ! !
! $
& ' $
' # # !
$ * * ' (
'
7
. : $ &
< * 78" * '! $
# 4 =4*
88%4 ' ' '& !
( . >
>
" # ! $ % $
. % ' !
4 ' ' $
" # ! 8 ' 7
* ' #!
A
* A B
B % C D
C DB A A
*
% $ ' !
! C DB B * C DB B
DB
8 D
%4 * D
B
E
E
E
E
E
E
*
* !* * !* !*
! - * 0 :
! D
8
D
% ' D
B
" # ! D
B 1
0
B
B
C
D C
% * D
' !
D
' ' ! %
D B
* 4
" #
# D
B
0
*
!"#$$# % &'()$ *#&
-
D B $
' $ 'D
% '! F *
D
F D C
C D A
F A
F ' ! *
' * ' ' ; ;
' ' !
! 7 4$
A D
A B C
A B B 0
A DB
C
C
1*
! A * ' 4
G B
0 0
C " A
D
G
D A
A B
D
A
$ ' '! C
C '! &$
$ D
D G
D
A B 0
E 0 E
:
B
!
' ! ' : <
0 9 $ * B
* '!D
G B
0
B
G B 0
B
0 >
>
= B
*
B * B
'
'
' '! '
H #
DB
D
D
I
D
I
E
I
& ' '! 4$
!
4 * '
G ' G D
G
< *
G B 0
B
B 1
B 0 >
B 1 >
A B0
B A
0
B 1
A
B 0 >
?
G
@
G
D
)
4 " D
!*
G " #
!
G '! "
' ' D
<
* " *
# D
"
E
"
D
B 1 5
4 # *
' /0>2
'! .' /2 ( * * ' '
' 7 ' ! 8 " 78" * !
* $ '
! ; #* '! K
/062* .J * 3
/?2 ( ' ' $ 78"
!* # ;
* '
(
9
5 ! J ' $
9 'D
" B
"
6
0
B
B
E 0 E
1
A
A
B
LA
L
B 0 :
! 1 1 1
0 1 1 1 0* !*
' ! # D
"
B
"
" 01
D
B
* B
B
E 0E
B 0
* # B 0 * B
LA
A
E $L B 1
$ * 0 @* #
D
B A
% A
! % '! D % B A& . $
A
*
A B 0& 0 E % % ' ! %4 * 0 @ #
D
"
B
A "
A
A % "
00
" D
E
" E
"
" A
A
A %
E
D
"
B 1
0
!
( $ *
* 0 *
( $
' $ %4
*
B
&* # (
%4 ' ! ' * ! *
01
B
M
A
B M
A
0:
M
B A
%
%
B %
D
" B
" E
'
B
B
%4 '
' ' !
*
4 '! B %4
'
' $ '
0* $ ' ! $
' %4
' $ ' ! $
$ %4 &
N 0:* 0 ' D
" M A B
%4 0> '
& ; $
K ' '!
'& ! %4
%4 ! &*
' +$
' %4 M
A
A E M
A A
/ E
%4 '
* D '
B M
A
* D
'
B
'
7 4 ' ! ! $
* ' 4
'! ' !
D
B
00
" D E
"
E
"
"
" ' E
D
B 1
0?
A
0@
D
G
A
B
05
M A B 1
09
G
A
0
A
B 1
0
06
A
A
E
' B 1 1
G B 0 >*
% %
# D
G
A
A
A
A '
G
A
A E
A
A
A
E
A A
E
A
A B 1
( B 0 >I B 0 ?
0
' ' $
'
( !
A
'
A
A
. ?0 ? ; ' 0 !
0:
) B
) B
A
A
A
A
B
) E )
* * $ '* D
*
B
A
A
%4 ' ! * !
D
!
B
! B
A '
:
A A
>
A
A
?
# G G B 1
@
# B
5
)
A
E !
!
( B 0 > 9
$ & $
# @ 4
G $ #
< 7 4 . <7. *
. > . * '
$ ' !
0>
%
,
)
! " # !$""% %& # '( &)"% &% *+ &)
+%", -"# *%)". ! # & *& ! ",# +%", ",* *%)""
# %*"% " # ,"% " !""!! /. - -"# *%)".
# ( !
D
*
B
G
D
B
A
A
A
( B
G B
5
&
( ' %
$ %
* ' #
# %
M '
; ' 0?
2 *+-
(*)+*($#
0?
B
- . %
- % -
- % -
- %
6
E
E
E
E
)* D
E E
G
E E
G %
G
B
A A
(
*
D
B
-
0
-
0
- -
E
E
0@
'
B G
E G
-
%
-
%
E
% E
:
- B G B G B G
G B
A * G !
88 $
4 4 - D
- B
G -
G
G -
G E
-
G
-
G
' +$
- - D
B
-
G
0
E
-
- -
-
A
-
G
::
B -
G -
G E
B -
G -
G E
' -
B
B
* #
! - - /02
D
- B G / G /
- B 4G E / G E /
:>
05
/ B
& 3 />2 '
' + * ' !
) ; :>
# ! * ' # 0 %4
90 %4
' ' ! # *
' '! . /:2* ' ' %4 (
/62 ' !& #
' %4 %4 *
! ' #
# * * '!
'&
( !
< +$, -$
' *
. /92 )
$
) ' ! ' ; $
# ' ! &
4 '! '
' & '
# # 4 $
! % ! '
*
*
3 /5* 92 O
* &* '
09
-' . /62* -' * , . /002* ,
/0@2
'
! ! ! %
! ! ' '
-' .
3
3 & /52* ' # ! ! $
'
+!* 3 '* . 3 /@2 $
'
'
' ! '!
! ' $
& .
! ! #* ' $
! (*
* ; *
! ! $
* -
! ! ' ( . >
$ # 4 @ '!
$ ! $ <7.
' ' !
* ' $
' ! ' ' 4 +$,
7 4
' '! '&
'! '! 3 /02* 3$
/2* ; * .& ! /0?2
. N P .NP
# ( '&
$
# 4 $
! $ '& )
!
& ( !
&
&
; '& " ?* !
! 4
! 4 '&
! '! $
! 4 M
D
M
B
06
:?
B '
4 ' '
* D
:@
B>
B
M
G
' M
' 0
>
M
'& !
# ' !
) * !*
' ! ' & (
'
!
D
' ( ! ( ! )
% '& 4 # !
' % ! 4
D
M
B
+ 1
B 1
E
2 B 0 :
B
*
1 D 1 B A
% E /*
4 %4 ' A &
1
*
A * % %
!* / B
& + O
! * ' !* ' * '
; ! !
B 1
B
1
A M
E +
&E
A
M
:5
B E E E
3 *
+ * + + # + B 0* + B 10* + B 01
3 B 10 < #$ $
:5* ' :5*
! ' * '$
! = '
#$ # '
) %4 #!
$ &
! $ # 4
G (
' # $
# '!
* ' &
4 !
# * $
# ' '
&
# ' $
$ # $ &
@ '! $ D
G
0
B
#
G
G
4
:9
0
:9 '! ' '
!
$* ' #
! :9 $ & +$,
' <7.
! O ! #
! * * ! +$
,
$ +$, 4
D
G
- # # "
G
G
B "
5 B 0
$! 1A
A G !
G !
B
E
"
$ 1A
G
E ! E "A G !
G !
# G !
G E
:6
E
G B G
!
"
- "
G 4 4
B
( "
G
; # *
G 4 $
# *
* #$% 7 # B 6 *
$ # D
D # B #* #
G * G 7
5$9*
G * G * "
0 # 6 # D
# D
G * G
G !
# B # * G * "
A D
G 1
%
"
A
1 B * 4 $ +$,
$! D $ B 11560>?0* $ B 10@:??0* $ B 19:@@:*
$ B 1?* $ B 01* & #
'! +$, 4
A D
"
A B
"
1 1
1 "
A
* 4 " '! ?* "
& =* . :?
' 4* '
4 ! 4
% ", / ! % $+ # +/ # %! %& # &
% # +/ %& * " # / # ! #! *" #%- -# # " ! # $
,"! )** ! # *", )% ,"! )** #%- % # ",#
+$, :6 ' $
+$, D
G ! B G
$! 1A G !
G
#
5 B 0 ?
>1
:
>
* 0 # 6 * * D
DB
B
B
A
DB
0 # 6
4
# B 6
D
D
B
>0
D
) D
>
<7. $
& ! D
G '
#$%&# # "
G
( #
! - # # "
)*!
+ B 1
G '
# . 1 #$%&#
0"# "
10
L2 residual
L2 xi-gradient
L2 eta-gradient
L2 residual
L2 xi-gradient
L2 eta-gradient
-2
10-3
residuals
10
10
?
-4
-5
10-6
10
-7
10-8
10
-9
100
200
300
400
500
600
3-3 cycles
%,) )%+" % %& # "!* &% # *+ + ! ')",
)%)" 3"% ", ",* ! +*","! )%+"% 4!5 *" 6 % -") !!
+ # %& 0012 "&%"*
G B "
G E "
G
! * *
( # "
G
"
G ( #
! - # # "
#$%
@
0 E
B
0
E
1
E
B
1
>:
0
1
&B
1
1 1
0 1 1
G B 7#$
G
8 /1 9 : B
0 . '! $
'! ! #
<
G D
0
G
B
8
G
4
L
>>
G
< 8 G
B
4
B 1 0
! ! ; # $ +$
, :6* = * =
$ '
= 8 0* B 1 0 I 8 /1 9 = 8
"
= 8 B
< 8
'! !& ; ! $
+ $' + B /& + " B /4&* $
!* 5&/ ( < ? '!
= 0 ?$ $ +$, :6 &
5
0.8
10
0.6
0.2
0.4
0.4
Im(z)
0.6
0.
2
10
0.8
1
20
18
16
14
12
10
Re(z)
1
4
0.2
0.
.4
0.6
8
0.
0.4
0.6
0.8
Im(z)
5
6
2
Re(z)
%) %& # ",* 467 80 267 4!% 6 %& #
!" )"9"% %&
: ; 0 ! # /"*". !%+" %& # < , +""+*")" , +#%! -"#
%"+"9! )%)"
; 1
07
; =
0 4%67
; 100
07
; 2
2
4/%%+67 % ,"! *%)".
9
0.4
0.2
0.8
Im(z)
0.6
2
0.4
0.
6
20
18
16
14
12
10
Re(z)
10
0.8
0.
0.2
0.6
0.4
0.2
0.4
Im(z)
0.8 0.6
10
20
18
16
14
12
10
Re(z)
%) %& # ",* 467 80 267 4!% 6 %& #
!" )"9"% %&
: ; 0 ! # /"*". !%+" %& # (*")" < , , +#%! 4>06 -"# %"
+"9! )%)" 4%6 ! # $ , +""+*")" + % , )#+ 4/%%+6
; 1
0
; =
07 % ,"! *%)".
6
3
( ! &
%
'
'! ' * !
* 0 >*
# *
' $ &*
!
/52
'
#D
' * ; % #
I
' ! * ! I
' * !
:1
' $ '*
* '
$ ' * * $ D
A
A
A
DB
B
A
4 D
A
B
G
A
*
B
G
A
A
A
A
( B 1 >
>?
D G
G D
E#
B
B
D
G B
0 0
0 E # #
0 0
$ !
'
=
! ' '
:0
E#
B
B
>@
>@ ' (
G
>@ >? '
' 4 '
#
$ ' $ '* '
$ ' * * $
A
A
A
D DB
B
' D
*
B
A
A
E
A
A
G
G
A
A
E
A
A
>5
7
$ '
' ' 4! (
! (
/62 $ *
* '! $
! !
:
0.2
0.1
0.25
0.5
0.75
::
1
0.9
0.8
0.7
, U, P
0.6
0.5
0.4
0.3
0.2
0.1
0
0.25
0.5
0.75
0.25
0.5
0.75
1
0.9
0.8
0.7
, u, p
0.6
0.5
0.4
0.3
0.2
0.1
0
0
* %&
%!? #%)5 / %/*+ ; 0
2<@1 % "&%+ 4%6 ! !!
+ # 4/%%+6 %+! * *%! )")* 7 () %*"% *%! *"
:>
5))
**+)
*215
6+))
775)
1+4+
*+5))
*48+)
+2)55
$ & ' $
' &
! ( * * '
! $ $
( ! ! ! ' ;
4 <
' $ % ' $
# 911* :11* 0911
< 6 . !
&% ' '
%* $ ; ' !
& ( <
01 $ ! $
& * '
-' /012 ' '
* ' ! '
! $ &
" !
! $ 7
* & >1Q .
*
!D ' !
4
10
:?
-4
2.5
h
no adaptations
one adaptation
two adaptations
-5
10
-6
L2-error
10
10
10
!! + #
! '
& 7 ! '
' 0 ( ! '
7 * ! 911
* < 6 $
< 01* ! $ !
&
& ! *
$
7 &)$**($#6
99 ($%$* $# (#&#$) 01
$ &
! % ' %
' =7-7 110 K ' 19*
'
1? >?
B 1 & &/ * /
* #! > B 9&01
% ' :*5@9
* 4! 6*>11
* '!
3 01 /:1 0:12 *
1?
!
:@
0.7
0.65
0.6
CL
0.55
0.5
0.45
0.4
0.35
0.3
Angle of attack
0.08
0.07
CD
0.06
0.05
0.04
0.03
Angle of attack
"& ! !, )%)" % % )"**", 0012 "&%"* 4 ; 0 A7 ; 106
:5
*
( < 00 !
+ +'
! * ; ' '
! '
+ < 0 0>*
*
:
( $
$ ' %
!* 4 ! ! $
$ #
$ # 4 $
& $ '
'
! $ $
# 4 ! '$
( *
/62*
! $ $
& '!
$ ! %
;
# !") ! )%"! % /. B 5+ 4 6 !", # )% %& #" %C)
" ,*. )"!7 )"**. #" "* )%"/"% % # !*%+ %& # "$
)"* !" ""% %%
") #5 * % ! % B%* 4 6 &% )%!)",
+. "+*"% -"# # %,+ D -#")# ","$)*. )%"/! % # *"!"%
! "+%+ %& # +")* )#+ * % #5 E
*! 46 &% # " )
-"# # /"*". *. " %& # , )#+ ! # ", %& # )#+7 !
!"#+ 46 &% )%!)", # ))). # )# %& # $ #% -
"**. %! /. )# , &%+ # #*! "%* % ) /%%.7 -#")#
" ,&**. )5%-*!,!
<
=
( 7 4 & $ $
& #D
E/
B 1
0.5
0.5
-Cp
-Cp
:9
T=32.0
=0.5
-0.5
T=35.0
=-0.5
-0.5
-1
-1
0
0.25
0.5
0.75
0.25
0.5
0.75
!! + # %! % )"**", 0012 "&%"*7 )%% %& ! ".7 !
)%)"
% # "&%"* &) &% ; 0
< 4")#", !%--!6 ! ; 0
<
4 ; 0
A7 ; 106
:6
0.5
0.5
-Cp
-Cp
T=37.5
=0.23
-0.5
T=40.0
=2.0
-0.5
-1
-1
0
0.25
0.5
0.75
0.25
0.5
0.75
!! + # %! % )"**", 0012 "&%"*7 )%% %& ! ".7 !
)%)"
% # "&%"* &) &% ; 0
2@ 4")#", -!6 ! ; 2
0
4")#", -!6 4 ; 0
A7 ; 106
>1
1
1
0.5
-Cp
-Cp
0.5
T=42.5
=3.77
-0.5
T=47.0
=4.0
-0.5
-1
0
0.25
0.5
0.75
0.25
0.5
0.75
!! + # %! % )"**", 0012 "&%"*7 )%% %& ! ".7 !
)%)"
% # "&%"* &) &% ; @
FF 4")#", -!6 ! ; >
0
4")#", !%--!6 4 ; 0
A7 ; 106
>0
/ . 1 ! !*
!& & . .
> $ &
# 5 /* B 0 * '
* ' 4 D
E ?
B / E ?
/
?
/
?
B
?
?
?
? ?
1
?
E ? E
?
/ E ?
E
&B 1
1
1
1
B
* A B E * / B A
A * / B
*
&
/ B E * ? B /
5 * 5 B
' * !
'!
1 B#7 +")* +#%! &% , !.+") . + % )! + # " G%7
#*/, ! %#! 4! 67
7 1H<2A< 4
", *,7
1HHA6
2 B+7 #!" !" )%"% $" *+ +#%! &% )%+"%* '"!
!.+") 7 # !" "%7 # " ". %& ( "7 , 1HHF
@ B7 *57 +/ ! %7 # )#%") %& - ! &% #
"+ %*7
7 1<<@1<F0 41HHF6
> B7 )#9" !
%*!/,7 , )%/" ! "+*")" +#
%! &% )%+ "/* " )% ! /* '%- 7
7 @AFA 41HHF67
!%"I10100=JC)#1HHF<FH@
< B% %7 # )%+"% %& # /%!. ",* %& )"+ !&%+", $"
*+ 7
7 <@<H 41HHF6
= B/7
, ! # B7 %/*+"!! *"+" &% #",#
%! , !" )%"%
*5" +#%! 7
7 1111<0 4200167
!%"I10100=JC)#2001=F1A
F B %)5/ !
#7 B , *%)* %C)"% !" )%"%
*5" $"
*+ +#%! &% )% "% *- I
* &+-%57
7 >11>@< 41HAH6
A B %)5/7
% !
#7 # , *%)* %C)"% !" )%"%
*5"
$" *+ +#%! &% )% "% *- I # +*"!"+ "%* ) 7
7
<><<A1 41HH06
H B %)5/ !
#7 # , !" )%"%
*5" +#%! &% )%
"% *- 7
7 1HH22> 41HHA67 !%"I10100=JC)#1HHA<AH2
10 B %)5/7 " )%"%
*5" +#%! &% )%)"%!%+"! %/*+ 7 "
B# ! )%")5 4! 67
4
", *,7
1HHH6
>
11 B %)5/7
"!5" 7
#7 4! 67 " )%"%
*5" +#%! #%.7
)%+"% ! *")"% 7
4
", *,7 20006
12
" 7
"+*"$! )%!%!
%!%. +#%! 7
>><>F@ 41HAA6
1@
"**! ! #7 # ","$)) %& #
&% '%- )%+"% % +%",
+ # 7 HH0FH@7 @F# % )
)") ", ! (#"/"7 %7 !
41HHH6
1> /%7 ) %& )% "% " $" *+ '%- )%+"% 7
7 >2@>@F 41HH>6
1< K7 %# % !
9 .7 %,) %& # !" )%"%
*5" $" *+
+#%! &% #./%*") )% "% *- 7
7 @=F@A=
41HH<6
1=
#-7 !7
#- ! "*%")#7 @ )! + # #.!%
!.+") -"# # -"! !" )%"% $" *+ +#%!7
7 A111= 41HHA6
1F %" ! #7
%+") )% "% *- &% '%- %/*+ -"# +%", /%!
" ! !&%+/* + # 7 ! #" "+) % %* ") )%+"% 7
7 F1H0 41HH=6
1A B %-"7 %7 B 7
)"+ +#%! &% #./%*") )% "% *- 7 "
7 55" # * 4! 67
FH 41HHA6
1H ! ! ,# 7 )"+
*5"J* 3 $" *+ &%+*"%
%& # "
%5 3"% &% +%", !%+" %/*+ 7
7 H112= 41HHF6
20 * %7
"5 ! 5" 7 "+)) "
%5 )*)*"% -"#
+*","! ))*"%7 "
!
41HH@6
&% '"! '%- "+*"%7 " B# ! )%")5 4!
4
", *,7 1HHH6
67
22
#5"/7 ,# ! L %#7 - $" *+ +#%! &% )%+"%*
'"! !.+") I D # )%+ "/* * ! "
%5 3"% 7
7 1>121H 41HH16
2@
%!7
7 1HF16
%
2! !""% 4
", *,7 1HHH6
2F ! , ! ! 7 " )%"%
*5" $" *+ +#%! -"#
" %%") *%)* ,"! $+ &% "" )"! )%+ "/* '%- 7
7 >=FF
41HHA67 !%"I10100=JC)#1HHA<H0>
2A ! ,7 ! 7 ! B%* 7 " )%"%
*5" $" *+
+#%! &% #./%*") "* !"K"* 3"% 7 "
%!% #%! I #%. !
*")"% 7 !"! /. %%7 *- )!+")J*+ /*" # 7 - E%5 ! %!%7
HA<100=7 4200167
2H ! ! ! ,7
)"+ !" )%"%
*5" $" *+
+#%! -"# !.+") ,"! +%"% &% "" )"! )%+ "/* '%- )" '( 3!7
/+"! %
420016