EKSPERIMEN 1 Tujuan : Untuk mengukur haba peneutralan bagi : i) Asid hidroklorik dan natrium hidroksida

ii) Asid sulfuric dan natrium hidrooksida iii) Asid nitric dan kalium hidroksida

Bahan : EC 1 ialah 1.0 moldm-3 asid hidroklorik EC2 ialah 1.0 mol dm-3 larutan asid sulfurik EC3 ialah 1.0 moldm-3 larutan akues natrium hidroksida EC4 ialah 1.0 moldm-3 asid nitrik EC5 ialah 1.0 moldm-3 larutan akues kalium hidroksida

Alat Radas : 25 cm3 pipet, thermometer 0 c -110 c , 100 cm 3 selinder penyukat, cawan plastik dan botol pembasuh ( air suling )

Teori

Semua bahan kimia mempunyai ikatan di antara atom antara molekul ikatan-ikatan ini

ataupun di

yang wujud di dalamnya. Pembinaan dan pemecahan biasanya memerlukan tenaga. Tenaga umumnya

didefinisikan sebagai sesuatu yang berkemampuan untuk melakukan kerja, tidak boleh dicipta mahupun dimusnahkan tetapi boleh diubah daripada satu bentuk kepada bentuk yang lain. Tenaga yang terkandung di dalam bahan

kimia dipanggil tenaga kimia. Tindak balas kimia biasanya disertai akan dengan perubahan tenaga. Perubahan haba akan wujud apabila suhu bahan kimia berubah setelah bertindak balas. Konsep perubahan tenaga haba ini disebabkan oleh pemecahan ikatan lama dan pembentukan ikatan baru. Pembentukan ikatan baru merupakan tindak balas eksotermik manakala pemecahan ikatan lama merupakan tindak balas endotermik. Apabila suatu tindak balas eksotermik berlaku, secara keseluruhannya tenaga haba akan dibebaskan. Ini menunjukkan bahawa jumlah tenaga yang dibebaskan semasa pembentukan ikatan kimia melebihi jumlah tenaga haba yang diserap semasa berlaku pemecahan ikatan kimia. Jika tindak balas endotermik yang berlaku, tenaga haba akan diserap.

Prosedur: 1. Gunakan satu pipet, masukkan 25.0 cm3 EC 1 ke dalam plastic. Rekodkan suhu EC 1 sebagai suhu awal campuran R dalam jadual berikut . 2. Gunakan selinder penyukat untuk menambah 60 cm 3 larutan EC 3 ke dalam cawan plastic yang mengandungi EC1. 3. Goncangkan dengan berhati hati campuran R dengan thermometer dan rekodkan suhu tertinggi yang dicapai ke dalam jadual berikut. 4. Tuangkan campuran R dari cawan plastic. Kemudian cuci dan bilas cawan tersebut dengan air suling. 5. Ulang prosedur di atas dengan menggunakan ;

I)

25.0 cm3 EC2 menggantikan EC1 untuk menjadi campuran S, dan

II)

25.0 cm3 EC4 dan 60 cm3 EC5 untuk menggantikan EC1 dan EC3 masing masing bagi memperolehi campuran T.

Keputusan : Campuran R EC1 + EC3 Campuran S EC2 + EC3 Campuran T EC4 + EC5

Suhu Tertinggi / C

34.0C

38.5 C

34.0 C

Suhu Awal / C

30.0C

29.0 C

30.0C

Peningkatan Suhu / oC

4.0C

9.5 C

4.0 C

Soalan Perbincangan : 1. Tulis persamaan ion untuk tindak balas yang terlibat dalam campuran R,S, dan T

Campuran R

a. Persamaan lengkap,

HCl (ak) + NaOH (ak)

NaCl (ak) + H2O (ce)

b. Persamaan ionik, Na+ + Cl H+ + OHNaCl H2O

Campuran S

a. Persamaan lengkap, H2SO4 ( ak) + 2NaOH ( ak) b. Persamaan ionik,

Na2SO4 ( ak ) + 2H2O ( ak )

2Na + + SO4 22H+ + 2OH2H2O

Na2SO4

Campuran T

a. Persamaan lengkap,
HNO3 (ak) + KOH (ak) KNO3 (ak) + H2O (ce)

b. Persamaan ionik,
K+ + NO3H+ + OHKNO3 H2O

Oleh itu, persamaan ion untuk tindak balas yang terlibat dalam campuran R,S dan T ialah ; H+ + OH-

H2O

2. Bandingkan nilai haba peneutralan yang anda peroleh dalam : i) ii) iii) Campuran R dan S; Campuran R dan T serta Campuran S dan T

Terangkan mengapa terdapat perbezaan atau persamaan antara dua nilai yang anda bandingkan? Jawapan: a) Campuran R

HCl (ak) + NaOH (ak)

NaCl (ak) + H2O (ce)

Langkah 1: Haba yang dibebaskan dalam campuran R ; q= mc = ( 85 g ) x ( 4.2 J g -1 c -1 ) x ( 4 0C ) = 1428 J =1.428 kJ Oleh itu, 1.428 kJ dibebaskan apabila 23 cm3 HCI bertindakbalas dengan lengkap dengan 60 cm3 NaOH .

Langkah 2: Bilangan mol molekul air yang dihasilkan ;

Bilangan mol HCI ( ak ) = MV / 1000 = ( 1 ) x ( 25 cm 3 ) = 0.025 mol / 1000

Daripada persamaan HCl (ak) + NaOH (ak)

NaCl (ak) + H2O (ce) boleh

disimpulkan bahawa 0.025 mol ion H+ bertindakbalas dengan 0.0025 mol ion OH- untuk menghasilkan 0.025 mol molekul air. Langkah 3: Daripada langkah 1 dan 2, pembentukan 0.025 mol molekul air membebaskan 1.428kJ tenaga. Maka pembentukan 1.0 mol molekul H2O membebaskan ; = MC n di mana n ialah bilangan mol.

= 1.428 kJ 0.025 = 57.12 kJmol -1

b) Campuran S

H2SO4 ( ak) + 2NaOH ( ak)

Na2SO4 ( ak ) + 2H2O ( ak )

Langkah 1: Haba yang dibebaskan dalam campuran R ; q= mc = ( 85 g ) x ( 4.2 J g -1 c -1 ) x ( 9.5 0C ) = 3391.5 J =3.3915kJ

Oleh itu, 1.428 kJ dibebaskan apabila 25 cm3 H2SO4 bertindakbalas dengan lengkap dengan 60 cm3 2NaOH .

Langkah 2: Bilangan mol molekul air yang dihasilkan ;

Bilangan mol H2SO4 ( ak ) = MV / 1000 = ( 1 ) x ( 25 cm 3 ) = 0.025 mol / 1000

Daripada persamaan H2SO4 ( ak) + 2NaOH ( ak) Na2SO4 ( ak ) + 2H2O ( ak ) boleh disimpulkan

bahawa 0.0025 mol ion H+ bertindakbalas dengan 0.025 mol ion OH- untuk menghasilkan 0.0025 mol molekul air. Langkah 3: Daripada langkah 1 dan 2, pembentukan 0.025 mol molekul air membebaskan 1.428kJ tenaga. Maka pembentukan 1.0 mol molekul H2O membebaskan ; = MC n di mana n ialah bilangan mol.

= 3.3915 kJ 0.025 = 135.66 kJmol -1

Tindak balas diatas merupakan tindak balas eksotermik yang menghasilkan haba peneutralan sebanyak 135.66 kJ mol-1. c) Campuran T

HNO3 (ak) + KOH (ak)

KNO3 (ak) + H2O (ce)

Langkah 1: Haba yang dibebaskan dalam campuran R ; q= mc = ( 85 g ) x ( 4.2 J g -1 c -1 ) x ( 4.0 0C ) = 1428J =1.428kJ Oleh itu, 1.428kJ dibebaskan apabila 25 cm3 HNO3 bertindakbalas dengan lengkap dengan 60 cm3 KOH .

Langkah 2: Bilangan mol molekul air yang dihasilkan ;

Bilangan mol HNO3 ( ak ) = MV / 1000 = ( 1 ) x ( 25 cm 3 ) = 0.025 mol / 1000

Daripada persamaan HNO3 (ak) + KOH (ak) KNO3 (ak) + H2O (ce) boleh disimpulkan bahawa

0.0025 mol ion H+ bertindakbalas dengan 0.025 mol ion OH- untuk menghasilkan 0.025 mol molekul air.

Langkah 3: Daripada langkah 1 dan 2, pembentukan 0.0025 mol molekul air membebaskan 3.3915kJ tenaga. Maka pembentukan 1.0 mol molekul H2O membebaskan ; = MC n di mana n ialah bilangan mol.

= 1.428 kJ 0.025 = 57.12 kJmol -1

Kesimpulannya

Campuran R EC1 + EC3 Suhu tertinggi, 0C 34.0 Suhu awal, C 30.0 Perubahan suhu, 0 C T Nilai m 4.0 25cm3 +60cm3 = 85cm3 85cm3 x 1.0gcm-3 = 85 g 1.428
0

Campuran S EC2 + EC3 38.5 29.0 9.5

Campuran T EC4 + EC5 34.0 30.0 4.0

25cm3 +60cm3 25cm3 +60cm3 = 85cm3 = 85cm3 85cm3 x 1.0gcm- 85cm3 x 1.0gcm3 3

= 85 g 3.3915

= 85 g 1.428

Jumlah tenaga haba yang dibebaskan, (kJ) q=mc t Haba peneutralan, kJ mol-1.

-57.12

-135.66

-57.12

Jawapan bagi soalan i) Campuran R dan S; Nilai haba peneutralan bagi campuran R dengan nilai haba peneutralan bagi campuran S adalah tidak sama di mana kadar pembebasan haba bagi campuran R ialah sebanyak -57.12 kJmol -1 manakala kadar pembebasan haba bagi campuran S ialah sebanyak -135.66 kJ mol-1 . Ini disebabkan oleh campuran S mempunyai kandungan ion H
+

yang lebih tinggi daripada

campuran R. Oleh itu, campuran S membebaskan lebih banyak haba peneutralan semasa proses peneutralan berlaku.

ii) Campuran R dan T Nilai haba peneutralan bagi campuran R dan T adalah sama dengan kadar pembebasan haba sebanyak -57.12 kJmol-1 . Hal ini berlaku kerana asid yang digunakan ialah asid monobes ( HCI dan HNO3 ) yang menghasilkan 1 mol air, H2O selepas bertindak balas dengan alkali kuat ( NaOH dan KOH ).

iv) Campuran S dan T Nilai haba peneutralan bagi campuran T dengan nilai haba peneutralan bagi campuran S adalah tidak sama di mana kadar pembebasan haba bagi campuran T ialah sebanyak -57.12 kJmol -1 manakala kadar pembebasan haba bagi campuran S ialah sebanyak -135.66 kJ mol-1 . Ini disebabkan oleh campuran S mempunyai kandungan ion H
+

yang lebih tinggi daripada

campuran R. Oleh itu, campuran S membebaskan lebih banyak haba peneutralan semasa proses peneutralan berlaku.

3. Haba peneutralan bagi asid kuat dan alkali kuat ialah -57.3kJ mol-1. Nyatakan dua cara untuk menambah baik prosedur yang diberi agar haba peneutralan yang diperolehi bagi eksperimen ini adalah -57.3kJ mol-1.

a. Larutan alkali kuat hendaklah dituang dengan cepat ke dalam larutan asid kuat bagi mengelakkan suhu terbebas ke persekitaran. b. Campuran larutan di dalam cawan plastik perlu sentiasa dikacau dengan berhati-hati sepanjang masa agar suhu larutan adalah sekata.

4. Adakah haba peneutralan bagi campuran asid kuat dengan alkali lemah akan menjadi lebih tinggi atau lebih rendah daripada -57.3kJ mol-1? Jelaskan.

Asid kuat mengion secara lengkap di dalam air, di mana kesemua ion hidrogen, H+ akan terion dan dapat dineutralkan oleh ion hidroksida, OH+ tanpa menggunakan haba daripada proses tindak balas peneutralan.

 Alkali lemah pula mengion secara separa di dalam air, di mana darjah penceraian yang rendah mengakibatkan hanya sebilangan kecil ion hidroksida, OH+ dihasilkan. Kebanyakkan molekul alkali lemah masih wujud sebagai molekul tak terion. Apabila asid kuat bertindak balas dengan alkali lemah, haba peneutralan akan menjadi lebih rendah daripada -57.3kJ mol-1.

Refleksi Koay Beng Seng Salam sejahtera. Bersyukur saya kepada Ilahi kerana dapat

meneruskan pengajian dan bertemu semula di semester lima ini. Setelah menjalankan eksperimen ini , saya mengetahui banyak ilmu terutamanya mengenai cara cara mengukur haba peneutralan bagi asid hidroklorik dan natrium hidroksida, asid sulfurik dan natrium hidroksida serta asid nitrik dan kalium hidroksida . Selain itu saya juga dapat mempelajari cara mengira nilai mol dan mengukur haba peneutralan .

Melalui eksperimen ini saya mendapati bahawa kebiasaanya, haba peneutralan yang diperolehi dalam ekperimen adalah kurang daripada nilai teori kerana sebahagian haba hilang ke persekitaraan dan diserap oleh cawan plastik. Kedua-dua punca kehilangan haba telah diabaikan dalam pengiraan. Beberapa langkah berjaga-jaga harus diambil semasa menjalankan ekperimen ini iaitu: Suhu awal larutam natrium hidroksida, asid hirdoklorik, asid sulfurik, kalium hidroksida dan asid nitrik diambil selepas termometer telah dibiarkan dalam larutan itu selama beberapa minit untuk memastikan larutan ini mencapai suhu sekata. Asid hidroklorik, asid sulfurik dan asid nitrik harus dicampurkan kepada larutan natrium dioksida dengan secepat mungkin supaya tindak balas dapat diselesaikan dalam masa yang isngkat. Campuran hendaklah dikacau dengan perlahan-lahan dan berterusan supaya suhu larutan sekata.

 Bacaan termometer harus diperhatikan sepanjang masa supaya suhu tertinggi yang dicapai oleh campuran tindak balas dapat direkodkan, Selain itu, cawan yang sesuai digunakan adalah dari jenis styrofoam, kerana ia menebatkan haba lebih baik dari cawan plastik.

Saya berharap melalui aktiviti makmal ini,ilmu yang saya peroleh dapat saya gunakan ketika menempuh profesion perguruan kelak. Sekian.