Structured Query Language Shqip

00 - Permbajtja 01 - Hyrja 02 - SELECT 03 - WHERE 04 - INSERT INTO 05 - UPDATE 06 - ORDERED BY 07 - AND & OR 08 - BETWEEN .. AND 09 - Aliases 10 - JOIN 11 - CREATE 12 - ALTER 13 - Agregate Functions 14 - GROUP BY 15 - SELECT INTO

SQL Hapat Themelore

SQL Hyrje Pershkrimi se cka eshte SQL dhe si mund te perdoret SQL SELECT si te perdoret komanda SELECT per selektimin e te dhenave nga tabelat ne SQL. SQL WHERE Si te perdoret klauzula WHERE per percaktimin e kriteriumeve ne tabele SQL INSERT INTO Si te perdoret komanda INSERT INTO qe te vendosen rreshtat e reja ne tabel SQL UPDATE Si te perdoret komanda UPDATE per te ndrruar shenimet ose rreshtin ne tabel. SQL DELETE How to use the DELETE statement to delete rows in a table.

SQL Hapat e avancuara

SQL ORDER BY Si te perdoret komanda ORDER BY te cilat e bejne renditjen sipas nje definicionit te caktuar SQL AND & OR Si te perdoren AND dhe OR ti therrasin dy a me shume kriteriume ne komanden WHERE . SQL BETWEEN...AND Si te perdoret BETWEEN... .AND per te gjetur shenimet e caktuar ne nje rang. SQL Aliases Si te perdoren aliaset per kolona dhe tabela SQL JOIN Si te selektohen shenimet nga me shume se nje tabel. SQL CREATE Si te krijohen bazat e te dhenave ,tabelat si dhe si te fshihen ato. SQL ALTER TABLE Si te perdoret komanda ALTER TABLE per te shtuar ose larguar kolonat ne nje table ku ato ekzistojn SQL Functions Si te perdoren funksionet e ndertuara ne SQL. SQL GROUP BY Si te perdoret funksioni GROUP BY ne SQL. SQL SELECT INTO Si te perdoret komanda SELECT INTO qe te krijohen kopjet reserve te tabelave

SQL eshte nje gjuhe standarde programuese e kompjutereve per qasje dhe manipulim me bazat e te dhenave

Cka eshte SQL?

SQL rrjedh Structured Query Language SQL lejon qe te ju qaseni bazes se te dhenave SQL eshte nje standard I gjuheve te kompjutereve - ANSI SQL mund te I ekzukutoj pyetesoret e bazave te shenimeve SQL mund te I lexoj shenimet nga bazat e te dhenave SQL mund te vendos rekorde te reja ne bazen e te dhenave SQL mund te I fshij te rekordet nga baza e te dhenave SQL mund te ri-ndryshoj te dhenat qe jan ne bazat e te dhenave SQL eshte shume e lehte per tu mesuar

SQL eshte nje Standard - POR...

SQL eshte nje ANSI (American National Standards Institute) standard I gjuheve kopmjuterike per qasjen dhe manipulimin me sistemet e bazave te dhenave. Komandat e SQL perdoren per leximin dhe ndryshimin e shenimeve ne bazat e te dhenave. SQL punon me bazat e te dhenave sikurs te perogrameve siq jan MS Access, DB2, Informix, MS SQL Server, Oracle, Sybase, e tjera. Fatkeqesisht, jane disa verzionet te ndryshme te gjuhes SQL, por per te qen kompatibil me standardin ANSI, ata duhet te perkrahin fjalet njejta te rezervuara per SQL siq jan SELECT, UPDATE, DELETE, INSERT, WHERE, edhe te tjera. Verejtje: Shume programe te baza te dhenave SQL gjithashtu kan ekstenzionet e tyre prioritare si shtojca ne standardin e SQL.

SQL - Tabelat e bazave te dhenave

Nje baze e te dhenave shpesh permban 1 ose me shume tabela. Secila table identifikohet me emrin e tij(p.sh.. "Personet" or "Porosit"). Tabelat permbajne rekorde(reshta) me shenime. Ketu eshte nje shembull tabela qe quhet "Personet" Emri Valon Gzim Bajram Mbiemri Hoti Ademi Fejza Adresa 7 Shtatori Shipol Arsim Jashari Qyteti Mitrovice Mitrovice Prishtine

Tabela sic shihet permban tre rekorde (nje per secilin person) dhe kater kolona (Mbiemri, Emri, Adresa, dhe Qyteti).

SQL Pytesoret
Me SQL pytesoret,ne mund a te arrijme deri te rezultatet e deshiruar te cilat na nevojiten. Pytesori si kjo:

SELECT Mbiemri FROM Personet

Na kthen rezultatin si kjo qe vijon: Mbiemri Hoti Ademi Fejza Verejtje: Disa sisteme te bazave te dhenave kerkojne qe ne fund te komandave te ju vendoset presja ose pikepresja.Ne kete tutorial nuk kemi vendosur presje ose pikepresje.

SQL - Data Manipulation Language (DML)-Gjuha per manipulimin me te dhenave

SQL (Structured Query Language) eshte nje sintakse per ekzukutimin e pyetesoreve. Por SQL gjuhet permbajne sintaksen per ndrrim, vendosje, dhe fshirje te recordeve. Keto komanda se bashku e formojne Data Manipulation Language (DML) pjese e SQL

SELECT - ekstrakton te dhenat nga tabela e bazave te dhenave UPDATE - ndryshon te dhenat ne tabelat e bazave te dhenave DELETE - fshin te dhenat nga tabelat ne baza te dhenave INSERT INTO - vendos te dhena te reja ne tabela te bazave te dhenave

SQL Data Definition Language (DDL) - Gjuha per definimin e shenimeve

Data Definition Language (DDL) eshte pjese e SQL e cila lejon tabelat e bazes se te dhenave te jene te krijuara apo te fshira. Ne gjithashtu munde te definojme indekset(qeleset), te cilat veqojn lidhjen ne mes te tabelave si dhe imponojne permbajtjen ne mes tabelave Komandat kryesore qe me shumti nevojiten ne DDL jane keto SQL komanda:

CREATE TABLE - krijon nje tabele te re ne bazen e te dhenave ALTER TABLE - nderprerjet (per ndryshime) tabelave ne bazen e te dhenave
DROP TABLE - fshin tabelen nga baza e te dhenave CREATE INDEX - krijon nje indeks (qelesin kerkues) DROP INDEX - fshin indeksin

Komanda - SELECT
Komanda SELECT perdoret per te I selektuar shenimet ne tabele. Rezultati tabular eshte I ruajtur ne tabelat rezultuese (quhet pjesa-rezultat).

Sintaksa: SELECT emrin_e_kolenes-ave FROM emri_tabeles

Selektimi i disa kolonave

Per te I selektuar kolonat me emra "Mbiemri" dhe "Emri", perdoret komanda SELECT sikurse qe eshte kjo si vijon:

SELECT Mbiemri,Emri FROM Personet

Tabela "Personet" Mbiemri Hoti Ademi Hasani Emri Valon Gzim Mimoza Adresa 7 Shtatori no.12 Shipol shpija e dyte 2 Korriku no.37 Qyteti Mitrovice Mitrovice Prishtine

Resulton ne tabelen e re siq eshte kjo me poshte Mbiemri Hoti Ademi Hasani Emri Valon Gzim Mimoza

Selektimi I tere kolonave

Per te selektuar tere kolonat nga tabela "Personet" perdorim simbolin * ne vend te emrave te kolonave siq vijon me poshte :

SELECT * FROM Personet

Resultati eshte siq vijon Mbiemri Hoti Ademi Hasani Emri Valon Gzim Mimoza Adresa 7 Shtatori no.12 Shipol shpija e dyte 2 Korriku no.37 Qyteti Mitrovice Mitrovice Prishtine

Rezultati rang
Rezultati prej SQL pyetesoreve eshte I ruajtur ne rang-rezultat. Shumica e sistemeve softuerike te bazave te dhenave lejon navigimin neper rang-rezultate me funksionet te programuara si p.sh.: Move-To-First-Record(shko ne fillim te rekordit te pare), Get-Record-Content(lexo permbajtjen e rekordit), Move-To-Next-Record(shko te tjetri record me radhe), etj. Per te mesuar rreth ketyre funksioneve se si thirren nga gjuhet programuese e kemi ne tutoriale te programimit.

Pikepresja ne komandat e SQL ?

Pikepresja eshte menyra standarde per te ndare secilin komande te SQL ne sistemet e bazave te dhenave duke lejuar ne ate menyre te ekzekutohen me shume se nje komande e SQL ne nje renditje te nje pas njeshme ne server. Disa mesime perfundojme me pikepresje te nje pas njeshme te komandave te SQL. A eshte e nevojshme a jo? Nese perdorim bazat te dhenave sikurse MS Access apo Ms Sql Server nuk ka nevoj per secilen pikepresje ne secilen komand te SQL , por disa baza te dhenave e shtytin me force qe te perdoret ajo gjithesesi.

Komanda SELECT DISTINCT

Fjala e rezervuar DISTINCT perdoret per te kthyer vetem vlerat qe ndryshojne. Me komanden SELECT I kthen informacionet qe I ka tabela . Por nese deshirojm te selektojme vetem tabelat kur prej tyre presim rezultat te filtruar me vetem nga nje vlere te ndryshme ? Rezultati eshte vetem vlerat e pa perseritura Me SQL, krejt cka nevojitet eshte te shtojme fjalen e rezervuar DISTINCT pas komandes SELECT :

Sintaksa: SELECT DISTINCT emri_kolones-ave FROM emri_tabeles

Perdorimi I fjales se rezervuar DISTINCT

Per te selektuar te gjitha vlerat nga tabela qe quhet Kompanite ne do te perdorim komanden SELECT ne kete menyre:

SELECT Kompanite FROM Porosite

Tabela Porosite

Kompanite IT Department BRK IT Department Shtepia Mallrave Lux Rezultati eshte : Kompanite IT Department BRK IT Department Shtepia Mallrave Lux

NumriPorosise 3412 2312 4678 6798

Vereni kete se "IT Department" eshte listuar dy here : Keshtu qe te selektohen vetem vlera e ndryshme prej kolones "Kompanite" ne do te perdorim komanden SELECT DISTINCT siq eshte kjo qe vijon :

SELECT DISTINCT Kompanite FROM Porosite

Rezultati do te jete: Kompanite IT Department BRK Shtepia Mallrave Lux Tash e shohim se "IT Department" eshte listuar vetem njehere

Klauzula WHERE per te caktuar kriterin gjate selektimit

Klauzula WHERE
Per te selektuar shenimet nga baza e te dhenave nga nje tabele ne baze te nje kushti te caktuar ,atehere e shtojm klauzulen WHERE gjate perdorimit te komandes SELECT .

Sintaksa SELECT emri_kolones FROM emri_tabeles WHERE emri_kolones operatori vlera

Me klauzulen WHERE ,mund te perdoren keto operator Operatori = <> > < >= <= BETWEEN LIKE Pershkrimi Barbarte Jo Barabarte Me e madhe se Me e vogel se Me e madhe ose e barabart Me e vogel ose e barabart Ne mes te rangut Sipas nje kushti te per afert SQL operatori <> mund te shkruhet si !=

Verejte: Ne disa verzione te

Perdorimi I klauzules WHERE

Per te selektuar personet te cilet jetojn ne qytetin "Mitrovica", ne ja shtojme klauzulen WHERE gjate perdorimit te komandes SELECT :

SELECT * FROM Personet WHERE Qyteti='Mitrovice'

Tabela Personet" Mbiemri Hoti Ademi Doroci Krasniqi Emri Valon Gzim Adnan Ismajl Adresa 7 Shtatori no.12 Shipol no.2 Shupkofc no.1 Xhamia Haxhi Veselit no.1 Qyteti Mitrovice Mitrovice Prishtine Prishtine Viti 1951 1978 1980 1960

Rezultati do te jete Mbiemri Hoti Ademi Emri Valon Gzim Adresa 7 Shtatori no.12 Shipol no.2 Qyteti Mitrovice Mitrovice Viti 1951 1978

Perdorimi I thojzave
Vereni se ne kemi perdorur thojza te thjeshta te nje fishte . SQL per vlerat text perdore thojza te thjeshta (shume sisteme te bazave te dhenave mund te perdorin edhe thojza te dyfishta ). Ndersa vlerat numerike nuk kan nevoje te futen ne thojza. Per vlerat text:

Mire : SELECT * FROM Personet WHERE Emri='Valon' Keq: SELECT * FROM Personet WHERE Emri=Valon
Per vlera numerike:

Mire: SELECT * FROM Personet WHERE Viti>1965 Keq: SELECT * FROM Personet WHERE Viti>'1965'

kushti LIKE
Kushti LIKE perdoret per te kerkuar dicka te perafert .

Sintaksa SELECT emri_kolones FROM emri_tabeles WHERE emri_kolones LIKE perafersishte

Shenja "%" mund te perdoret si gjoker (per shenjat qe mungojn perpara apo pas shenimit te perafert)

perdorimi LIKE
Perdorimi i kesaj komandet kthen si rezulat emrat qe fillojn me 'O':

SELECT * FROM Personet WHERE Emri LIKE 'O%'

Perdorimi i kesaj komandet kthen si rezulat emrat qe mbarojne me 'a':

SELECT * FROM Personet WHERE Emri LIKE '%a'

Perdorimi i kesaj komandet kthen si rezulat emrat qe permbajne 'la':

SELECT * FROM Personet WHERE Emri LIKE '%la%'

Komanda INSERT INTO

Komanda INSERT INTO perdoret per te shtuar rreshta te reja net abele.

Sintaksa INSERT INTO emri_tabeles VALUES (vlera1, vlera2,... .)

Ju gjithesesi mund te tregoni se ku deshironi te vendosni vlerat:

INSERT INTO emri_tabeles(kolona1, kolona2,...) VALUES (vlera1, vlera2,... .)

Vendosja e nje rreshti te ri

Ne tabelen "Personet" : Mbiemri Hoti Emri Valon Adresa 7 Shtatori no.12 Qyteti Mitrovice

Dhe nese e shenojme komanden si me poshte

INSERT INTO Personet VALUES ('Jonuzi', 'Ilir', 'Zhabari no.4', 'Mitrovice')

Do te kemi si rezultat: Mbiemri Hoti Jonuzi Emri Valon Ilir Adresa 7 Shtatori no.12 Zhabari no.4 Qyteti Mitrovice Mitrovice

Vendosja e shenimit ne kolone te caktuar

Tabela "Personet" : Mbiemri Hoti Jonuzi Emri Valon Ilir Adresa 7 Shtatori no.12 Zhabari no.4 Qyteti Mitrovice Mitrovice

Dhe nese e shenojm komanden siq vijon :

INSERT INTO Personet (Mbiemri, Adresa) VALUES ('Arifi', 'Soliteri tjegullorja')

Do te kemi rezultat Mbiemri Hoti Jonuzi Arifi Emri Valon Ilir Adresa 7 Shtatori no.12 Zhabari no.4 Soliteri tjegullorja Qyteti Mitrovice Mitrovice

Komanda UPDATE
Komanda UPDATE perdoret per te modifikuar shenimet

Sintaksa UPDATE emri_tabels SET emri_kolones = vlera_re WHERE emri_kolones = vlera_caktuar

Tabela Personet: Mbiemri Hoti Arifi Emri Valon Adresa 7 Shtatori no.12 Soliteri tjegullorja Qyeti Mitrovice

Modifikimi i shenimit ne kolone

Ne deshirojme te vendosim emrin e aty ku gjinedet mbiemri "Arifi":

UPDATE Personet SET Emri = 'Aferdita' WHERE Mbiemri = 'Arifi'

Rezultaton tabelen: Mbiemri Hoti Arifi Emri Valon Aferdita Adresa 7 Shtatori no.12 Soliteri tjegullorja Qyteti Mitrovice

Modifikimi i disa kolonoave pernjehere

Nese deshirojme te shtojme emrin e qytetit dhe te ndrrojme emrin e adreses:

UPDATE Personet SET Adresa = 'Soliteri kalter ', Qyteti = 'Prishtine' WHERE Mbiemri = 'Arifi'
Rezultaton tabelen si vijon: Mbiemri Hoti Arifi Emri Valon Aferdita Adresa 7 Shtatori no.12 Soliteri kalter Qyteti Mitrovice Prishtine

Komanda DELETE
Komanda Delete perdoret per te fshire rreshtin

Sintaksa DELETE FROM emri_tabeles WHERE emri_kolones = vlera_caktuar

Tabela Personet: Mbiemri Hoti Milaimi Emri Valon Milot Adresa 7 Shtatori no.12 2 Korriku Qyteti Mitrovice Mitrovice

Fshirja e rreshtit
Deshirojm te fshijme rreshtin ne te cilen eshte Milot Milaimi:

DELETE FROM Personet WHERE Mbiemri = 'Milaimi'

Rezultati do te jete : Mbiemri Hoti Emri Valon Adresa 7 Shtatori no.12 Qyteti Mitrovice

Fshirja e te gjitha rreshtave ne tabele

Eshte e mundeshme te fshihen te gjitha rreshtat pa e fshire tabelen fare. Kjo do te thot qe atributet ,indekset,struktura do te jete e pa prekur:

DELETE FROM emri_tabeles ose DELETE * FROM emri_tabeles

Renditja perms fjale se rezervuar ORDER BY

Renditja e rreshtave
Klauzula ORDER BY perdoret per rrenditjen ose sortimin e tabeles apo me saktesisht te kolones Porosite: Kompanite BRK Ardi IT Department IT Department NumriPorosise 3412 5678 2312 6798

Shembull
Nese deshirojme te i paraqesim kompani te renditura sipa alfabetit:

SELECT Kompanite, NumriPorosise FROM Porosite ORDER BY Kompanite

Rezulton tabelen: Kompanite Ardi BRK IT Department IT Department NumriPorosise 5678 3412 6798 2312

Shembull 2:
Te paraqiten Kompanite sipas renditje me alphabet dhe numrit te porosive ne renditje numerike:

SELECT Kompanite, NumriPorosise FROM Porosite ORDER BY Kompanite, NumriPorosise

Resulton tabelen qe vijon: Kompanite Ardi BRK IT Department IT Department NumriPorosise 5678 3412 2312 6798

Shembull 3
Te paraqitet renditja reverze e renditjes alfabetike

SELECT Kompanite, NumriPorosise FROM Porosite ORDER BY Kompanite DESC

Rezulton tabelen: Kompanite IT Department IT Department BRK Ardi NumriPorosise 6798 2312 3412 5678

Shembull 4
Te paraqitet renditja reverze e renditjes alfabetike dhe numerike ne rregull:

SELECT Kompanite, NumriPorosises FROM Porosite ORDER BY Kompanite DESC, NumriPorosise ASC
Rezulton tabelen: Kompanite IT Department IT Department BRK Ardi NumriPorosise 2312 6798 3412 5678

Operatore AND dhe OR

AND dhe OR bashkojn dy apo me shume kushte ne klauzulen WHERE . Operatori AND paraqet rreshta vetem nese te gjitha kushte e listimit jane te plotesuar. Ndersa operatori OR paraqet rreshtat vetem nese ndonje prej kushteve te listimit jan te plotesuar.

Tabela Origjinale (Qe perdoret si shembull)

Mbiemri Hoti Ademi Arifi Jonuzi Doroci Emri Valon Gzim Aferdita Ilir Adnan Adresa 7 Shtatori no.12 Shipol no.4 Soliteri Tjegullorja 8/2 Zhabar no.4 Shupkofc no.1 Qyteti Mitrovice Mitrovice Mitrovice Mitrovice Mitrovice

Shembull
Perdorimi i operatorit AND per te paraqitur te gjithe personat qe e kan emrin kan mbiemrin "Doroci": "Adnan",si dhe qe e

SELECT * FROM Personet WHERE Emri='Adnan' AND Mbiemri='Doroci'

Do te na paraqitet tabela : Mbiemri Doroci Emri Adnan Adresa Shupkofc no.1 Qyteti Mitrovice

Shembull 2
Perdorimi i operatorit OR secilin person qe ka emrin "Tove", ose mbiemrin "Hoti":

SELECT * FROM Personet WHERE Emri='Adnan' OR Mbiemri='Hoti'

Rezultati: Mbiemri Doroci Hoti Emri Adnan Valon Adresa Shupkofc no.1 7 Shtatori no.12 Qyteti Mitrovice Mitrovice

Shembull
Ju gjithashtu munde ti kombinoni operatoret AND dhe OR (duke i perdorur kllapat per format komplekse te operacioneve):

SELECT * FROM Personet WHERE (Emri='Adnan' OR Emri='Valon') AND LastName='Hoti'

Rezulton: Mbiemri Hoti Emri Valon Adresa 7 Shtatori no.12 Qyteti Mitrovice

Operatoret BETWEEN ... AND

Operatoret BETWEEN ... AND selektojn nje range te shenimeve ne mes te dy vlerave te caktuara. Keto vlera mund te jene numra,tekst ,data.

SELECT emri_kolones FROM emri_tabeles WHERE emri_kolones BETWEEN vlera1 AND vlera2

Tabela origjinale qe perdoret ne shembull eshte :

Mbiemri Hoti Hasani Siqeva Hoxha Morina Arifi Emri Valon Mimoza Florentina Mit Hat Nexhat Luljeta Adresa 7 Shtatori no.12 Xhamia Haxhi Veselit no.5 Kodra Minatoreve no.4 Tregu Gjelbert no.5 Tregu Mbyllur no.4 Tjegullorja 8/2 Qyteti Mitrovice Mitrovice Mitrovice Mitrovice Mitrovice Mitrovice

Shembull 1
Per te I paraqitur ne menyre alfabetike personet prej(duke I perfshi edhe ata) "Hoti" dhe eksluzivisht "Hoxha", perdoren komandat e SQL siq vijojn me poshte :

SELECT * FROM Personet WHERE Mbiemri BETWEEN 'Hoti' AND 'Hoxha'

Rezulton: Mbiemri Hoti Hasani Siqeva Hoxha Emri Valon Mimoza Florentina Mit Hat Adresa 7 Shtatori no.12 Xhamia Haxhi Veselit no.5 Kodra Monatoreve no.4 Tregu Gjelbert no.5 Qyteti Mitrovice Mitrovice Mitrovice Mitrovice

Me Rendesi! Operatoret BETWEEN...AND perdoren ne menyra te ndryshme ne bazat e te dhenave te ndryshme. Ne disa baza te dhenave personi me mbiemrin "Hoti" ose "Hoxha" nuk do te listohen (ne mes dhe vetem te selektuarat mund te paraqiten). Ne disa baza te dhenave personi me mbiemer "Hoti" ose "Hoxha" do te listohen (ne mess i dhe fushat e selektuara jane te perfshira). Ndersa ne baza e te dhenave tjera personi me mbiemer "Hoti" do te listohet, po jo edhe personi me mbiemrin "Hoxha" (ne mes dhe vetem te selektuarat duke perfshi larguar te fundit nga lista) Keshtu paraprakisht :Bazen e te dhenave tuaj se si I perdor keto BETWEEN... .AND operatoret!

Shembull 2
Per te e paraqitur listen jasht rangut ne mes te Hoti dhe Hoxha

SELECT * FROM Personet WHERE Mbiemri NOT BETWEEN 'Hoti' AND 'Hoxha'
Rezulton: Mbiemri Morina Arifi Emri Nexhat Luljeta Adresa Tregu Mbyllur no.4 Tjegullorja 8/2 Qyteti Mitrovice Mitrovice

Ne SQL mund te perdorem aliaset pseudonimet e tabelave {te cilave mund te ju japim cfaredo emra per nga emrat e tyre origjinale}

Emri Kolones Pseudonimi

Sintaksa:

SELECT emri_kolones AS pseudonimi FROM emri_tabeles

Emri tabeles Pseudonimi

Sintaksa:

SELECT emri_kolones FROM emri_tabeles AS pseudonim

Shembull perdorimi i kolones si alias

Tabela (Personet): Mbiemri Doroci Ademi Arifi Emri Adnan Gzim Aferdita Adresa Shupkofc no.2 Shipol no.4 Tjegullorja 8/2 Qyteti Mitrovice Mitrovice Mitrovice

Si dhe keto komanda do te na japin kete rezultat

SELECT Mbiemri AS EmriFamiljar, Emri AS EmriPersonal FROM Personet

Na kthehet si rezultat tabela si me poshte: EmriFamiljar Doroci Ademi Arifi EmriPersonal Adnan Gzim Aferdita

Shembull perdorim i tabelave si alias

Tabela (Personet): Mbiemri Doroci Ademi Arifi Emri Adnan Gzim Aferdita Adresa Shupkofc no.1 Shipol no.4 Tjegullorja 8/2 Qyteti Mitrovice Mitrovice Mitrovice

Si dhe keto komanda te SQL

SELECT Mbiemri, Emri FROM Personet AS Puntoret

Rezultati do te jete tabela : Tabela Puntoret: Mbiemri Doroci Ademi Arifi Emri Adnan Gzim Aferdita

Lidhjet dhe qelesat

Ndonjehere na nevojitet te selektojme shenimet prej dy a me shume tabela per te fituar rezultate te duhura qe na nevojitetn. Atehere ne e bejme lidhjen ne mes dy a me shume tabelave Tabelat ne baza te dhenave mundet te kene secila relacionet e veta perms qelesit identifikues. Qelsi primar eshte nje identifikator unik net abele dhe ka per qellim te I kontrolloj dhe punoj me shenimet neper tabel pa patur nevoje per perseritjen e te gjitha shenimeve neper secilin tabele. Ne tabelen me poshte "Puntoret" kolona "Punteori_ID" eshte qelsi, qe nenkupton qe asnje rreshte ne at tabele nuk mund te kete shenim te njejt . Puntori_ID dallon dy personet nese kane emrin e njejte. Shikoni shembullin ne vijim dhe vereni kete: Kolona "Puntori_ID" eshte qelsi primar ne tabelen "Puntoret" Kolona "Prodh_ID" eshte qelsi primar ne tabelen "Porosite" Kolona "Puntori_ID" ne tabelen "Porosite" e perdor per tu referuar te personi ne tabelen "Puntoret" pa i perdorur emrat e tyre

Puntoret: Puntori_ID 01 02 03 04 Porosite: Prodh_ID 234 657 865 Produket Printeri Tabela Karrige Puntori_ID 01 03 03 Emri Hoti, Valon Ademi,Gzim Arifi,Luljeta Jonuzi,Ilir

Referimi te dy tabelat
Ne munde te i lexojme shenimet prej dy tabelave duke u referuar ne te dy tabelat , keshtu:

Shembull
Kush ,cka ka marre?

SELECT Puntoret.Emri, Porosite.Produktet FROM Puntoret, Porosite WHERE Puntoret.Puntori_ID=Porosite.Puntori_ID

Rezultati do te jete Emri Hoti,Valon Arifi,Luljeta Arifi,Luljeta Produktet Printeri Tabela Karrige

Shembull
Kush ka marre printerin?

SELECT Puntoret.Emri FROM Puntoret, Porosite WHERE Puntoret.Puntori_ID=Porosite.Puntori_ID AND Porosite.Produktet='Printeri'

Rezulton Emri Hoti,Valon

Perdorimi i fjales se rezervuar JOIN

Ose ne mund te selektojm shenimet ne dy e me shume tabela duke perdorur fjalen e rezervuar JOIN ne kete menyre:

Shembull INNER JOIN

Sintaksa

SELECT fusha1, fusha2, fusha3 FROM tabela_pare INNER JOIN tabela_dyte ON tabela_pare.fusha_kotrolluese = tabela_dyte.fusha_referuar
Kush ka porositur dhe cka kan porositur ata?

SELECT Puntoret.Emri, Porosite.Produket FROM Puntoret INNER JOIN Porosite ON Puntoret.Puntori_ID=Porosite.Puntori_ID

Fjala rezervuar INNER JOIN ka per detyre te kthej rezultatin nga tere reshtat nga te dy tabelat ku ata jane te njejta. Nese ka rreshta ne tabelen Puntoret te cilat nuk perputhen me tabeln Porosite tere ato rreshta nuk do te listohen. Rezultati Emri Hoti,Valon Arifi,Luljeta Arifi,Luljeta Produktet Printeri Tabela Karrige

Shembull LEFT JOIN

Sintaksa

SELECT Puntoret.Emri, Porosite.Produket FROM Puntoret LEFT JOIN Porosite ON Puntoret.Puntori_ID=Porosite.Puntori_ID

Liston te gjithe puntoret dhe porosite e tyre - nese ndonjeri. Fjala rezervuar LEFT JOIN te gjitha rreshtat prej tabeles (Puntoret), nese ato nuk perputhen me rreshta e tabeles (Porosite). Nese ekziston ndonje rreshte ne tabelen Puntoret e cila nuk perputhet me at ne tabelen Porosite ato do te listohen Rezultati si vijon Emri Hoti,Valon Ademi,Gzim Arifi,Luljeta Arifi,Luljeta Jonuzi,Ilir Tabele Karrige Produktet Printeri

Shembull RIGHT JOIN

Sintaksa

SELECT Puntoret.Emri, Porosite.Produket FROM Puntoret RIGHT JOIN Porosite ON Puntoret.Puntori_ID=Porosite.Puntori_ID

Liston te gjithe porosite dhe ata qe kan marre - nese ka ndonje.

Fjala rezervuar RIGHT JOIN te gjitha rreshtat nga tabela e dyte(Porosite), vetem nese ato nuk perputhen me rreshtat e tabeles (Puntoret). Nese ka ndonje rreshte ne tabelen Porosite dhe nuk perputhet me ate ne tabelen Puntoret, ato rreshta gjithashtu do te listohen. Rezulton tabelen Emri Hoti,Valon Arifi,Luljeta Arifi,Luljeta Produkti Printeri Tabele Karrige

Shembull
Kush e ka marr printerin?

SELECT Puntoret.Emri FROM Puntoret INNER JOIN Porosite ON Puntoret.Puntori_ID=Porosite.Puntori_ID WHERE Porosite.Produkti = 'Printer'
Rezulton Emri Hoti,Valon

Krijimi i bazes se dhenave

Per te krijuar bazat e te dhenave perdorim si me poshte:

CREATE DATABASE emri_bazes_se_te_dhenave

Krijimi i tabeles
Per te krijuar tabele perdorim si me poshte:

CREATE TABLE emri_tabeles ( kolona1 tipi_i_te_dhenave, Kolona2 tipi_i_te_dhenave, ) Shembull

Ky shembull demonstron se si krijohet tabela me emrin "Personet", e cila ka kater kolona. Emrat e kolonave do te jene "Mbiemri", "Emri", "Adresa", dhe "Mosha":

CREATE TABLE Personet ( Mbiemri varchar, Emri varchar, Adresa varchar, Mosha int )
Ndersa ky shembull tregon se mund te caktoni gjatesin maksimale per secilen fushe:

CREATE TABLE Personet ( Mbiemri varchar(30), Emri varchar, Adresa varchar, Mosha int(3) )

Tipi I te dhenave tregon se cfare shenimesh do te mbaj kolona. Tabela si vijon tregon se cfare tipesh me se shumti perdoren ne SQL: Tipi I te dhenave integer(madhesia) int(madhesia) smallint(madhesia) tinyint(madhesia) decimal(madhesia,d) numeric(madhesia,d) char(madhesia) varchar(madhesia) date(yyyymmdd) Pershkrimi Permban tipet e te dhenave integjer dhe numri ne kllapa tregon sa shifror.

Tregon numrat me pike dhjetor. Sa shifror definohet ne madhesin e saj. Sa shifra pas pikes dhjetore shenohet ne "d". Tregon gjatesin fikse te stringut (mund te permbaj shkronja,numra si dhe karaktere speciale). Madhesia fikse definohet ne kllapa. Permban variablen e tipit string (mund te permbaj shkronja,numra si dhe karaktere speciale). Madhesia fikse definohet ne kllapa. Shenon daten yyyy - viti,mm - muaji , dd - dita

Krijimi i indekseve
Indekset krijohen ne tabele per arsye qe ti gjej rreshta ne tabele shume me shpejt. Eshte e mundeshme qe te krijohen indekset ne nje a me shume kolonat te tabeles, dhe secili indeks mund te kete emerin e vet. Ata qe I perdorin nuk munde te I shohin indekset por mund te I perdorin per ta shpejtuar punen gjate punimit me pyetesoret Verejte: Ndryshimi freskimi shenimve ne tabelen me indeksa merr kohe me shume se sa tabela pa indeksa, kjo eshte per arsye se ndrrimi behet ne te gjitha indekset. Keshtu , te krijohet indekset veten ne ato kolona ne te cilen do te behet kerkesat per kriteriume. Indeksi unik Krijimi i indekseve unike. Indeksi unik nenkupton qe dy rreshta nuk munde te kene vler te njejte.

CREATE UNIQUE INDEX emri_indeksit ON emri_tabeles (emri_kolones)

"emri_kolones" tregon se cilen kolone deshironi ta indeksoni.

Indeksi thjeshte Krijimi I nje indeksi te thjeshte. Kur perdorimi I fjales se rezervuar UNIQUE nuk eshte bere, indeksat me vlerat te perseritura jan te lejuara.

CREATE INDEX emri_indeksit ON emri_tabeles (emri_kolones)

"emri_kolones" tregon se cila kolon indeksohet.

Shembull
Krijimi i indeksit te thjesht, emertuar "PersonIndex", ne fushen Mbiemri ne tabelen Personet:

CREATE INDEX PersonIndex ON Personet (Mbiemri)

Nese deshirojm qe vlerat e indekseve te paraqiten ne forme renese nga fundi deri ne fillim atehere ju duhet qe te shtoni fjalen e rezervuar DESC pas emrit te kolones:

CREATE INDEX PersonIndex ON Personet (Mbiemri DESC)

Ndese dershironi te indeksioni me shume kolona atehere I ndajme kolonat me presje:

CREATE INDEX PersonIndex ON Personet (Mbiemri, Emri)

Fshirja indeksit
Ju mund te fshini indekset permes komandes DROP.

DROP INDEX emri_tabeles.emri_indeksit

Fshirja e bazes te dhenave ose tabeles

Te fshihet baza e te dhenave perdorim si me poshte:

DROP DATABASE emri_bazes_te_dhenave

Te fshihet tabela (struktura,atributete dhe indekset gjithashtu do te fshihen):

DROP TABLE emri_tabeles

Ndryshimi i tabeles
Komanda ALTER TABLE perdoret per shtimin apo largimin e kolonave nga tabela.

Shtimi i nje kolone: ALTER TABLE emri_tabeles ADD emri_kolones tipi_i_te_dhenave Largimi i nje kolone: ALTER TABLE emri_tabeles DROP COLUMN emri_kolones
Verejtej: Disa sisteme te baza te dhenave nuk lejojn fshirjen e kolonave ne tabelat e bazave te dhenave(DROP COLUMN emri_kolones).

Personet: Mbiemri Hoti Emri Valon Adresa 7 Shtatori no.12

Shembull
Te shtohet kolona me emrin "Qyteti" ne tabelen "Personet":

ALTER TABLE Person ADD Qyteti varchar(30)

Rezulton: Mbiemri Hoti Emri Valon Adresa 7 Shtatori no.12 Qyteti

Shembull
Te largohet kolona "Adresa" nga tabela "Personet":

ALTER TABLE Personet DROP COLUMN Adresa

Rezulton: Mbiemri Hoti Emri Valon Qyteti

SQL ka shume funksione te integruara per llogaritje e kalkulime te ndryshme

Sintaksa e funksioneve
Sintaksa e funksioneve te ndertuara ne SQL eshte:

SELECT function(emri_kolones) FROM emri_tabeles

Tipet e funksioneve
Ka disa tipe themelore te funksioneve ne Funksionet Agregate Funksionet Skalare SQL. Tipet themelore jane siq vijon:

Funksionet Agregate
Funksionet Agregate punojne me vlera te kolektuara , por si rezultat e kthejne vetem nje vlere. Verejtej: Nese perdoret me shume artikuj tjere net abele permes komandes SELECT, atehere SELECT duhe te kete klauzulen GROUP BY!!

Tabela "Personet"
Emri Hoti,Valon Beqiri,Agim Dauti,Bekim Mosha 34 45 19

Funksionet agregate ne MS Access jane :

Function AVG(emri_kolones) COUNT(emri_kolones) COUNT(*) FIRST(emri_kolones) LAST(emri_kolones) MAX(emri_kolones) MIN(emri_kolones) STDEV(emri_kolones) STDEVP(emri_kolones) SUM(emri_kolones) VAR(emri_kolones) VARP(emri_kolones) Kthen Shumen totale qe eshte ne at kolone Description Kthen vleren mesatare qe gjindet ne kolone Kthen numri e rreshtave (pa i numruar rreshtat NULL) Kthen numrin e rreshtave gjithesej sa jan ne tabele Kthen vleren qe gjindet ne rekordin e pare te asaj kolone Kthen vleren qe gjindet ne rekordin e fundit te asaj kolone Kthen vleren me te madhe qe eshte ne at kolone Kthen vleren me te vogel qe eshte ne at kolone

Funksionet agregate ne SQL Server jane:

Funksioni AVG(emri_kolones) BINARY_CHECKSUM CHECKSUM CHECKSUM_AGG COUNT(emri_kolones) COUN(*) COUNT(DISTINC emri_kolones) FIRST(emri_kolones) LAST(emri_kolones) MAX(emri_kolones) MIN(emri_kolones) STDEV(emri_kolones) STDEVP(emri_kolones) SUM(emri_kolones) VAR(emri_kolones) VARP(emri_kolones) Kthen shumen totale ne ate kolone Kthen numrin e rreshtave (pa i numruar rreshtat NULL) Kthen numrin e rreshtave qe ka ne at tabele Kthen numrin nga Funksioni DISTINC ne kolone Kthen vleren e pare te rekordit ne at kolone Kthen vleren e fundit te rekordit ne at kolone Kthen vleren maksimale qe gjindet ne at kolone Kthen vleren minimale qe gjindet ne at kolone Pershkrimi Kthen vleren mesatare qe gjindet ne at kolone

Funksionet Skalare
Funksionet skalare jane funksionet qe punojn me nje vlere te caktuar, dhe kthejn rezultat bazuar nga vlera hyres.

Funksionet skalare qe perdoren ne MS Access

Funksionet UCASE(c) LCASE(c) MID(c,start[,end]) LEN(c) INSTR(c) LEFT(c,number_of_char) RIGHT(c,number_of_char) ROUND(c,decimals) MOD(x,y) NOW() FORMAT(c,format) DATEDIFF(d,date1,date2) Pershkrimi Fushat I kthen ne shkronja te medha Fushat I kthen ne shkronja te vogla Nxjerr karakterin e caktuar nga TEKSTI Kthen gjatesin e tekstit Kthen rezultat numeric te pozites se caktuar te nje karakteri ne tekst Kthen pjesen e majte te ndonje teksti te kerkuar Kthen pjesen e djath te ndonje teksti te kerkuar Rumbullakon numrin me pike dhjetore ne nje numer te plote Kthen mbetjen nga rezultati i pjestimit te dy numrave Kthen rezultat daten aktuale Ndrron menyren e paraqitjes Perdoret per kalkulimet ne diference te datave

Funksionet agregate (sikurse SUM) shpesh ka nevoj te ju shtohet GROUP BY funksionaliteti .

GROUP BY...
GROUP BY... eshte shtuar ne SQL sepse funksionet agregate (sikurse SUM) kthen vlera aggregate nga kolona sa here te thirret , si dhe pa funksionin GROUP BY eshte e pa mundur te gjendet shuma per secilin grup individual per vlerat e kolones. Sintaksa e funksionit GROUP BY eshte:

SELECT emri_kolones,SUM(emri_kolones) FROM emri_tabeles GROUP BY emri_kolones

Shembull GROUP BY
Tabela "Shitjet": Kompanite IT Department Ardi IT Department Sasia 5500 4500 7100

Dhe komandat ne SQL si me poshte:

SELECT Kompanite, SUM(Sasia) FROM Shitjet

Kthen rezultat: Kompanit IT Department Ardi IT Department SUM(Sasia) 17100 17100 17100

Rezultati permbi eshte I pakuptueshem dhe nuk eshte me pjese e funksioneve agregate.Prandaj duhet te perdoret klauzula GROUP BY per te zgjedhur kete problem:

SELECT Kompanit,SUM(Sasia) FROM Shitjet GROUP BY Kompanit

Dhe si rezultat fitojm: Kompanit IT Department Ardi SUM(Sasia) 12600 4500

HAVING...
HAVING... i eshte shtuar SQL sepse fjala e rezervuar WHERE nuk perdoret gjate thirrjeve te funksionve agregate (sikurse SUM), si dhe pa fjalen e rezervuar HAVING... eshte e pamundur qe te thirren kushtet per rezultat. Sintaksa per funksionin HAVING eshte:

SELECT emri_kolones,SUM(emri_kolones) FROM GROUP BY emri_kolones HAVING SUM(emri_kolones) vlera e kushtit

Tabela "Shitjet": Kompanit IT Department Ardi IT Department Nese perdorim keto SQL komanda:

emri_tabeles

Sasia 5500 4500 7100

SELECT Kompanit,SUM(Sasia) FROM Shitjet GROUP BY Kompanit HAVING SUM(Sasia)>10000

Na kthehet ky rezultat Komanit IT Department SUM(Sasia) 12600

Komanda SELECT INTO

Komanda SELECT INTO shpesh perdoret per te krijuar kopje rezerver te arkivuara te tabelave per arkivimin e rekordeve.

Sintaksa SELECT emri_kolone(ave) INTO tabela_e_re [IN bazen_e_te_dhenave_tjeter] FROM burimit

Krijimi i kopjeve rezerve

Krijimi i kopjeve reserve ne tabelen "Persone":

SELECT * INTO Personet_kopjerezerve FROM Personet

Klauzula IN munde te perdoret nese e kopjojm tabelen nje baze te dhenave tjeter:

SELECT Personet.* INTO Personet IN 'Backup.mdb' FROM Personet

Nese doni te i kopjoni vetem sa fusha ate munde te e beni duke I listuar ato, me ndihmen e komandes SELECT :

SELECT Mbiemri,Emri INTO FROM Personet

Personet_kopjarezerver

Ju gjithashtu mund te perdorni klauzulen WHERE. Shikoni kete shembull p.sh. tabela "Personet_kopjarezerve" me dy kolona (Emri dhe Mbiemri) duke I nxjerr vetem personet qe jetojn ne "Mitrovice" nga tabela "Personet":

SELECT Mbiemri,Emri INTO Personet_mitrovice FROM Personet WHERE Qyteti='Mitrovice'

Selektimi i shenimeve nga me shume tabela gjithashtu eshte e mundeshme. Shembulli I ardheshem krijon kopjen ne nje tabele te re "Porosite_e_puntoreve_kopja" e cila permban shenimet prej dy tabelave Puntoret dhe Porosite:

SELECT Puntoret.Emri,Porosite.Produkti INTO Porosite_e_puntoreve_kopja FROM Puntoret INNER JOIN Porosite ON Puntoret.Puntori_ID=Porosite.Puntori_ID