Fourierov Red: Sinteza

2/129 /129
Fourierov red
Sloeni periodiki signal :
Fourierov spektar signala
~ x (t ) = ~ x (t + nT ), n Z Z
moe se aproksimirati trigonometrijskim polinomom: N ~ sinteza: x (t ) = a e j 1nt , n Z Z
odnosno sumom eksponencijala. x (t ) kompleksne amplitude su Za realni ~ konjugirane.
3/129 /129
4/129 /129
Fourierov red (nastavak)

* * an = an ; an = An e jn , an = An e jn ~ xn (t ) = An (e jn e j 1nt + e jn e j1nt )
Svojstva Fourierovog Reda

~ x (t ) X [ n]
2 ~ x (t ) X (n0 ) 0 = T ~ (t ) + bv ~ (t ) aU (n ) + bV (n ) au 0 0
~ x (t ) = X [n]e jn0t
~ xn (t ) = 2 An cos( 1nt + n )
Koeficijenti an Fourierovog reda obino se odreuju tako da se gornji red pomnoi s e jn 1t i integrira u osnovnom periodu T. Odatle izlazi Fourierov koeficient an
analiza:
an = 1 ~ x (t )e jn1t dt = X [n] T T/ 2
T /2
~ (t ) + bv ~ (t ) aU [n] + bV [n] au
x(t + ) X [n]e jn0t
x(t )e jm0t X [n + m]
5/129 /129
Svojstva Fourierovog Reda (nastavak)
Poopenje Fourierovog reda
6/129 /129
1~ ~ ~ (t ) F [n]G[n] y (t ) = f (t )* g T ~ ~ Y [n] = F [n]*G[n] f (t ) g (t )

1 ~ ~ ~ ~ *v ~ cirkularna (t ) v (t )d u y (t ) = u konvolucija T T / 2 ~ (t ) v ~ (t ) Y [n] =U [n]*V [n] u
T /2
Elementarni signali u Fourierovom redu su eksponencijale, koje zadovoljavaju uvjet ortogonalnosti
T , m = n e jn 1t e jm1t dt = 0, m n T / 2
T /2
Napisano openito za vremenski kontinuirane i diskretne T /2 signale K , m = n

n n (t )* m (t ) dt = 0 , mn T / 2
P=
+ 1 ~ 2 2 x (t ) dt = X [n] T T / 2 n=
T /2
( k )
n 0
K 1
* m
K , m = n (k ) = n mn 0,
7/129 /129
8/129 /129
Poopenje Fourierovog reda (nastavak)
Pri predstavljanju sloenih signala linearnom kombinacijom elementarnih signala, esto se upotrebljavaju ortogonalne funkcije. N N x(t ) ~ = ann (t ) = an n [k ] ili x[k ] ~ Koeficijenti an mogu se odrediti na temelju minimalne greke aproksimacije. Pogodna karakterizacija greke je integral ili suma kvadrata greke u danom intervalu. 2 N 1 k2 x[k ] ann [k ] = n=1 k1 k2 k1
n =0 n =0
Naimo optimalne koeficijente a1 i a2 traenjem minimuma greke = 0, =0 a1 a2 = {x 2 [ k ] 2 x[k ][a11[k ] + a2 2 [k ]] +

k
+ [a11[k ] + a2 2 [k ]] Pri kvadriranju sumacije otpadaju mijeani lanovi zbog ortogonalnosti, tako da izlaze uvjeti ekstrema:
2
9/129 /129
10/1 29 10/129

2 2 x[ k ]1[k ] + 2a11 [k ] = 0
2 x[ k ]2 [k ] + 2a2 2 2 [k ] = 0
Odakle izlaze optimalni koeficijenti a1 i a2

a1 a2 x[ k ] [k ] = = [k ] K x[k ] [k ] = = [k ] K
1 2 1 2 2 2 1 1 2 2
Kvadratna greka aproksimacije konanom sumom do N 2 N 1 k2 x [ k ] a [ k ] = = n n k 2 k1 k1 n=1

= = 1 k2 2 2 2 x [ k ] + an n 2 x an n [k ] = k 2 k1 k1 n n 1 k2 2 2 x [ k ] + an K n 2 a n n k 2 k1 k1 n n
11/1 29 11/129
12/1 29 12/129
2 n Kn 2 2 2 K 2 2 an n + n n funkcija kvadrat an Kn Kn
ako nadopunimo desne lanove s +
Budui da za optimalne koeficijente vrijedi an = n / K n najmanja greka je dana s 2 = x 2 [k ] n k n Kn

2 2 odnosno zbog n / K n = an Kn 2 = x 2 [ k ] an Kn k1 1 k2 N
izlazi
n 2 n a K n n K Kn n
kako su sumandi nenegativni moe se zakljuiti da s veim N greke aproksimacije su sve manje.
13/1 29 13/129
14/1 29 14/129

2 n n
Kad N raste bez granica suma () konvergira sumi energiju signala.
a K
n
Ako vrijedi za neki niz x[k] kae se da suma
x [k ]
2 k
to predstavlja
a [k ]
n n n
u prosjeku konvergira nizu x[k].
U tom sluaju vrijedi
x 2[k ] = an2 K n
k =1 1
to je generalizirani oblik Parsevalove relacije.
15/1 29 15/129
16/1 29 16/129
Vremenski diskretni Fourierov red (DFT)

Uzmimo periodian niz za koji vrijedi ~ Z x [k ] = ~ x [ k + Nr ], r Z Kao kod kontinuiranog periodinog signala moe se razloiti na sumu periodikih sinusoida ili eksponencijala frekvencija koje su cjelobrojni viekratnici osnovne 2/N
g n [k ] = e N = e
2 kn 2 n [ k + rN ] N
Vremenski diskretni Fourierov red (DFT) (nastavak)
Budui da su eksponencijale diskretne najvia frekvencija koja se moe jednoznano predstaviti je s n=N-1. Sve ostale nN mogu se nai meu onima iz intervala [0, N-1]. Meu svim eksponencijalama perioda N mogu se dakle nai samo N razliitih
g 0 , g1 ,, g N 1
= en [ k + rN ]
jer : g 0 [k ] = g N [k ], g1[k ] = g N +1[k ],
17/1 29 17/129
18/1 29 18/129
Periodian niz ~ x [k ] dakle se moe predstaviti s N diskretnih eksponencijala

j nk ~ x [ k ] = an e N n =0 N 1 2
Optimalni koeficijenti su:
an = N 01
0
x[n] [k ] x[k ]e
* n
N 1
N 1 0
2 nk N
[k ] [k ]
n * n
Optimalni koeficijenti koji osiguravaju minimum sume kvadrata greke mogu se dobiti iz opeg izraza za razlaganje signala na ortogonalne nizove.
19/1 29 19/129
20/1 29 20/129
1 ~ ~ X [ n] = ~ x [ k ]e ; ~ x [k ] = X [n]e N 0 n =0 ine par izraza koji se nazivaju diskretnom Fourierovom transformacijom (DFT) Kako se vidi niz koeficijenata an je takoer ~ periodian niz tj. an = an+ N = X [ n] s periodom N: e j 2 kn / N e j 2 rNn / N = e j 2 kn / N . DFT povezuje N uzoraka jednog perioda periodikog signala s N uzoraka periodikog spektra. x [k ]. Koeficijent 1/N se nekad pridruuje izrazu za ~
N 1
2 nk N
N 1
2 j nk N
Pogreka aproksimacije Suma kvadrata greki VDFR-a ili DTFT-a se moe dobiti iz opeg izraza () i K n = N
e
k =0
N 1
2 k ( nm ) N
N , n = m = 0, n m
N 1 n =0
2 = x 2 [ k ] an N = 0. k =0
N 1
21/1 29 21/129
22/1 29 22/129
Periodinost niza i periodinost spektra
X [ n] = x[k ]e
k =0
N 1
2 nk N
= x[k ]W
k =0 N 1 k =0
N 1
nk
x[k ] = X [ n]e
k =0
N 1
2 nk j N
= X [n]W nk
W =e
2 N
Izvan podruja n[0, N-1] se nizovi signala i spektra ne ponavljaju. Izraz [k-i]modN znai da [k-i] treba dijeliti s N i sauvati samo ostatak. Da bi se preko cirkularne konvolucije stiglo na linearnu trebat e nadopuniti impulsima oba niza tako da period bude jednak cirkularnoj duini konvolucije. Za sluaj duine sekvencije M i N konvolucija e biti duine M+N-1.
23/1 29 23/129
24/1 29 24/129
Periodinost niza i periodinost spektra (nastavak)
Svojstva DTFS (DFT)

Linearnost ~ ~ ~[k ] + bv ~[ k ]} = aU DTFS{au [ n ] + bV [ n ] Posmak 2 ki j ~ {~ x [ k i ]mod N } X [n]e N Konvolucija cirkularna N 1 ~ ~ ~[k i ]mod Nv ~[i ] U u [n]V [n]
Odziv sustava kao linearna konvolucija trai vie multiplikacija nego pretvorba u spektar oba signala pobude i odziva na uzorak mnoenjem spektara i inverzijom.
i =0
Parseval
N 1 2 ~ 2 ~ x [ k ] = X [ n] k =0 n =0 N 1
25/1 29 25/129
26/1 29 26/129
Vremenski diskretna Fourierova transformacija

Jednostavan prijelaz iz Fourierovih redova u transformaciju moe se dobiti prikazom aperiodikog signala kao graninog sluaja periodikog signala kad period ponavljanja tei u beskonanost.
Vremenski diskretna Fourierova transformacija (nastavak)
Pretpostavimo da je aperiodiki signal x[k ] dan jednim periodom signala ~ x [k ] , koji je periodian s N.
x [k ], - K k K ~ x[k ] = k K 0, N = 2 K +1
27/1 29 27/129
28/1 29 28/129
Kad K raste, razmak izmeu sekcija signala se poveava, te za K replike se udaljavaju u beskonanost. x[k ] = lim ~ x [k ] Vremenski Diskretni Fourierov red periodikog niza ~ x [k ] je:
~ x [k ] =
n= K j ~ X [n]e K
2 kn N
x [k ] za K k K i Budui da je x[k ] = ~ x[k ] = 0 za k > K izlazi 2 nk j 1 K X [n] = x[k ]e N = N n= K

=
j 1 x[k ]e N n=
2 nk N
j 1 K ~ X [ n] = ~ x [ k ]e N n= K
2 kn N
X [ n] je periodian s N. Spektralni uzorci su s razmakom 2 / N = 0
29/1 29 29/129
30/1 29 30/129
Zamislimo da tom nizu uzoraka na slici spektra odredimo normiranu ovojnicu kontinuiranu periodiku funkciju, tako da vrijedi 1 X [n] = X (e j ) =n 0 N
X ( e j ) =
k =
x[k ]e
k =
jk
Slika prikazuje uzorke spektra i njihovu ovojnicu, koja je periodina s 2. Za vei N uzorci postaju sve gui.
X (e ) =n =
0
x[k ]e
jn0 k
31/1 29 31/129
32/1 29 32/129
Sad se periodiki spektar moe izraziti s normiranom ovojnicom

1 +K ~ x [k ] = X (e j0n )e j0nk N n= K +K x[k ] = 0 X (e j0n )e j0nk 2 n= K
U sumaciji imamo vrijednosti X (e j0k ) e j0k mnoene sa irinom 0 = 2 / N . Sumacija je pravokutna aproksimacija integrala. Kad N , K , = k0 , d = 0 , a suma prelazi u integral
x[k ] = 1 j jk X (e ) e d 2
Utjecaj graninog prijelaza N je da smanjuje razmak 0 izmeu komponenti spektra 0 = 2 / N .
33/1 29 33/129
34/1 29 34/129
Time smo dobili aperiodiki niz x[k ] kao superpoziciju eksponencijala ili sinusoida. Teinska funkcija je spektar
X (e ) =
j k =
Uvjet da aperiodiki niz ima DTFT je da njegova sumacija apsolutno konvergira
x[k ] e
jk
x[k ] < .
pa zajedno sa integralom ini par koji se naziva vremenski diskretnom Fourierovom transformacijom VDFT (engl. Discrete Time Fourier Transform DTFT).
35/1 29 35/129
36/1 29 36/129
Svojstva DTFT
Linearnost
au[ n] + bv[n] aU (e ) + bV (e )
j j
Svojstva DTFT (nastavak)
Parseval
i =
x[k ]x*[k ] = x[k ] =

2
Posmak
x[k i ] e ji X (e j )
i =
1 j 2 X (e ) d 2
Mnoenje
u[k ]v[ k ] = 1 periodina (e j )V (e j ( ) )d /U konvolucija 2 T 2
T /2
Konvolucija
u *v = u[i ]v[k i ] U (e j ) V (e j )
i =
37/1 29 37/129
38/1 29 38/129
Fourierova transformacija
Upotrebljava se za predstavljanje aperiodskih signala superpozicijom eksponencijala ili sinusoida. Moe se izvesti iz Fourierovog reda, tako da se aperiodski signal dobije kao granini sluaj periodinog signala, iji period ide u beskonanost. Slino kao kod DTFT
x (t ), -T / 2 t T / 2 ~ x(t ) = t >T / 2 0,
Fourierova transformacija (nastavak)
Harmonijske komponente postaju guste, pa dobivamo iz sume integral:

x(t ) = 1 X ( j ) e jt d 2

X ( j ) = x(t ) e j t dt
x(t ) = lim ~ x (t )
T
39/1 29 39/129
40/1 29 40/129
Fourierov spektar signala

Spektar signala napisan u pravokutnom obliku sa svojim realnim i imaginarnim dijelom
X ( j) = X r ( j) + jX i ( j)
Fourierov spektar signala (nastavak)
Da bi frekvencija signala imala Fourierovu transformaciju mora zadovoljavati neke uvjete:

jt jt 1. x(t )e dt x(t )e dt x(t ) dt < + + +
napisan u polarnom obliku sa svojim amplitudnim i faznim spektrom X ( j) = X ( j) e j( ) X ( j ) = A( ), X r ( ) = A() cos ( )

() = arctg X i () , X i ( ) = A() sin ( ) X r ()
Funkcija x(t ) mora biti apsolutno integrabilna te imati konaan broj maksimuma i minimuma, tj. konaan broj diskontinuiteta u konanom intervalu.
41/1 29 41/129
42/1 29 42/129
Transformacija postoji za praktiki upotrebljive signale. Ima meutim signala kao to su stepenica i sinusoida koje nisu apsolutno integrabilne, ali se mogu predstaviti transformacijom, ako dozvolimo upotrebu impulsa u vremenskom i frekvencijskom domenu.
Primjer: Spektar pravokutnog pulsa. Pravokutni puls je definiran: 1, za t < T / 2 rC (t ) = 0, za t > T / 2

RC () = rC (t )e j t dt = 1 e j t dt =
T / 2 +
T /2
e jt j
T /2
=
T / 2
e jT / 2 e jT / 2 sin( T / 2) =T = Tsinc ( T / 2) jt ( T / 2)
43/1 29 43/129
44/1 29 44/129
Trokutni puls: t t / T , za t T ur (t ) = za t > T 0,
Simetrija FT meu varijablama t i omoguuju lagano odreivanje odnosa izmeu signala i spektra. Ako je: x(t ) X ( j ) Tada je: X ( jt ) 2x( ) TR ( ) = Tsinc 2 ( T / 2) Dokaz slijedi iz izraza za x(t ) i zamjenom t
45/1 29 45/129
46/1 29 46/129
Prolaz signala kroz linearan sustav
Odziv na impuls ili na sinus pobudu
Kako smo ranije rekli sustav je skup operacija na ulaznom signalu da bi se dobio izlazni signal. Na temelju dosadanjeg zakljuujemo da se integralno vladanje sustava moe odrediti iz njegovog odziva na impuls (KS) ili uzorak (DS) ili pak iz frekvencijske karakteristike. Prema tome za linearne sustave imamo jo dva matematika modela.
Za razliku od mjerenja parametara sustava opisanog diferencijalnim jednadbama, mjerenje impulsnog odziva ili frekvencijske karakteristike je dosta jednostavno.
Svojstva FT: linearnost FT simetrija kompresija expom konvolucija u VD
vrem. domena
frekv. domena
47/1 29 47/129
Svojstva FT (nastavak): frekvencijski pomak vremenska derivacija vremenska integracija frekvencijska derivacija frekvencijska integracija vremenska inverzija
vrem. domena
frekv. domena
48/1 29 48/129
au (t ) + bv(t ) aU () + bV () x(t ) X () X (t ) 2x() 1 x(at ) = X a a x(t ) X () h(t ) H () x *h X () H () x h X ()* H ()
konvolucija u FD vremenski pomak
x(t t0 ) X ()e jt0
x(t )e j0t X ( 0 ) d nx ( j) n X () n dt + X () x() d + X (0)() j dX () jtx (t ) d + x(t ) X ( ) d jt x(t ) X ()
Transformacije:
vrem. domena
frekv. domena
49/1 29 49/129
Transformacije (nastavak):
vrem. domena
frekv. domena
50/1 29 50/129
(t ) 1 1 2() cos t [( 0 ) + ( + 0 )] sin t j[( + 0 ) ( 0 )] 2 sgn t j 1 u (t ) () + j + + jn1t x(t ) = X n e 2 X n ( n1 )

n= n=
e j0t 2( 0 )
(t kT ) 0 ( n0 )
k n
0 = 2 / T
( n ) (t ) ( j) n t 2 2
t n 2j n ( n ) ()
etiri oblika Fourier-ovog predstavljanja signala 51/1 29 51/129

VD
kontinuirani signali
periodiki signal
aperiodiki signal
Fourierova transformacija
VD
FD
x(t ) = X [n]e jn0t

~ n=
~ 1 x(t )e jn0t dt T T ~ = 2 x(t) ima period T 0 T
x(t ) =
X [ n] =
~t 1 ~ ) e j ~ X ( j d 2
~t ~ ) = x(t )e j X ( j dt
aperiodiki spektar
Fourierov red
x[k ] =
jn0 k
n= N
1 X [ n] = N
x(k) i X[n] imaju = 2 0 N period N
k= N
x[k ]e jn0k
x[k ] =
X (e j ) = x[k ]e jk
k =
1 j jk X (e )e d 2
VD
FD
diskretni spektar
VD-vremenska domena
X(ej) ima period 2 kontinuirani spektar FD FD-frekvencijska domena
53/1 29 53/129
periodiki spektar
Vremenski diskretan Fourierov red diskretni signali
X [n]e
Vremenski diskretna Fourierova transformacija
Papoulis
54/1 29 54/129
55/1 29 55/129
56/1 29 56/129
57/1 29 57/129
58/1 29 58/129
59/1 29 59/129
60/1 29 60/129
10
61/1 29 61/129
62/1 29 62/129
63/1 29 63/129
64/1 29 64/129
65/1 29 65/129
66/1 29 66/129
11
67/1 29 67/129
68/1 29 68/129
69/1 29 69/129
70/1 29 70/129
71/1 29 71/129
72/1 29 72/129
12
73/1 29 73/129
74/1 29 74/129
75/1 29 75/129
76/1 29 76/129
77/1 29 77/129
78/1 29 78/129
13
79/1 29 79/129
80/1 29 80/129
81/1 29 81/129
82/1 29 82/129
83/1 29 83/129
84/1 29 84/129
14
85/1 29 85/129
86/1 29 86/129
87/1 29 87/129
88/1 29 88/129
89/1 29 89/129
90/1 29 90/129
15
91/1 29 91/129
92/1 29 92/129
93/1 29 93/129
94/1 29 94/129
95/1 29 95/129
96/1 29 96/129
16
97/1 29 97/129
98/1 29 98/129
99/1 29 99/129
100/1 29 100/129
101/1 29 101/129
102/1 29 102/129
Vremenska diskretizacija tipkanjem kontinuiranog signala

Postupak uzimanja uzoraka ili tipkanja kontinuiranog signala f moemo matematiki modelirati kao pridruivanje funkciji f niza impulsa f *, iji intenzitet je proporcionalan trenutnim vrijednostima kontinuiranog signala. f *(t) = ST{f(t)} Moemo to interpretirati + kao modulaciju impulsnog niza T (t) = (t kT) funkcijom f
k =

f * (t ) = f (t ) (t kT)
f (t) f (t) t
+
f* f* t
17
103/1 29 103/129

Zbog svojstva delta funkcije da vadi vrijednost kontinuirane funkcije f(t) na mjestu diskontinuiteta t kT = 0, tj. tk = kT, moe se napisati i u obliku: + f * (t ) = f (kT) (t kT).
k =
104/1 29 104/129
Uvjete ekvivalencije kontinuiranog i diskretnog signala dobivenog postupkom otipkavanja najlake je pratiti preko njihovih spektara. Neka signal f ima spektar:
F ( ) =
Iz spektra F se moe doi do same funkcije f inverznim Fourierovim integralom: 1 f (t ) = F ( )e jt d. 2
f (t)e
jt
dt.
105/1 29 105/129
106/1 29 106/129

Periodian niz T nastao ponavljanjem delta funkcije svakih T, kao svaka periodina funkcija se dade predstaviti Fourierovim redom, gdje su amplitude dane s: T/ 2 1 2 1 Fn = (t )e jn0t dt = , 0 = . T T / 2 T T Odatle:

Spektar otipkanog signala f * dan je s: + 1 + F * ( ) = f * (t )e jt dt = f (t ) e jn0t e jt dt. T n= Zamjenom redoslijeda sumacije i integracije dobivamo: + 1 + F * ( ) = f (t )e j ( n0 )t dt. T n= Integral je spektar funkcije f, ali pomaknut za n0, pa izlazi: 1 + F * ( ) = F ( n0 ). T n=
T (t ) =
n=
Fne jn0t =
1 + jn0t e . T n=
107/1 29 107/129
108/1 29 108/129
Spektar F* otipkanog signala f * je periodino ponavljani spektar F kontinuiranog signala. Pretpostavimo da je spektar F frekvencijski ogranien F() = 0 za || > g. Razliite frekvencije tipkanja signala 0 = 2/T mogu u spektru F*() izazvati razliite rezultate zavisno od toga da li je 0 g > g ili 0 g < g odnosno: 0 > 2 g, 0 < 2 g.

F*()
0 > 2g 0
2
g F*()
0 < 2g
0 g 0
2
Preklapanje sekcija spektra (engl. aliasing).
18
109/1 29 109/129
Zakljuak
Diskretni se signal moe smatrati ekvivalentnim kontinuiranom samo ako je mogue rekonstruirati izvorni signal f iz otipkanog f *, odnosno ako se iz spektra F* moe dobiti originalni F. Postupak rekonstrukcije pretpostavlja izdvajanje osnovne sekcije spektra filtriranjem. To e biti mogue nainiti bez pogreke samo ako je spektar F ogranien na g, te ako je frekvencija otipkavanja 0 > 2 g.
Obnavljanje ili rekonstrukcija kontinuiranog signala iz diskretnog

Periodini spektar F* moe se dobiti i iz
f * (t ) =
+
110/1 29 110/129
f (kT) (t kT), F ( ) = f (kT) (t kT)e dt = f (kT)e

*
+ +
k =
j t
jkT
U dobivenom izrazu se moe prepoznati Fourierov red za periodini spektar F*.

F*()
k =
k =
0 > 2g
111/1 29 111/129

Pretpostavimo za Hr idealan filter
1 Hr()
112/1 29 112/129
Da bi se dobila osnovna sekcija spektra Fc odnosno po mogunosti F, potrebno je izvriti filtraciju F* s filtrom frekvencijske karakteristike Hr , Fc() = F*() Hr().
F ()
*
0 0 / 2
1 H r ( ) = 0
hr (t ) = 1 2
+
< 0 / 2 > 0 / 2
jt
Impulsni odziv je
Hr()
0 >2 g
Neka je frekvencija otipkavanja 0 > 2g, tako da unutar pojasa ponavljanja (0/2, 0/2), nema preklapanja sekcija spektra. 1 Tada je: F * ( )Hr ( ) = F ( ). T
H ()e
r
d =
1 sin0t / 2 . T 0t / 2
113/1 29 113/129
114/1 29 114/129
+ 1 Hr ( ) f(kT )e jkT = F ( ). k = T Inverznom Fourierovom transformacijom spektra F dobivamo:

f (t ) = 1 2
+
Vidimo da je f(t) dobiven iz uzoraka f(kT) sin t / T . interpolacijom s funkcijom: hr (t ) =

t /T
F ()e
jt
d =
T 2
f (kT)e H ()
r k =
jkT
jt e d.
T f (t ) = 2 f (t ) =
+
k =
f (kT) e
0 /2
0 / 2
j (t kT )
d,
k =
f (kT)
sin (t kT) / T . (t kT) / T
Iz gornjega izvoda slijedi da je kontinuirana funkcija f, koja ima frekvencijski omeen spektar (F() = 0 za | | > 0/2), jednoznano odreena svojim trenutnim vrijednostima u jednoliko rasporeenim trenucima tk = kT = 2 k / 0. Interpolacijska funkcija predstavlja impulsni odziv idealnog filtra.
19
115/1 29 115/129
116/1 29 116/129
Interpolator nultog reda
hr(t)
hr(t)
Filtar ima nekauzalan odziv i prema tome je neostvariv.
117/1 29 117/129
118/1 29 118/129
Interpolator prvog reda
Antialiasing filtri
Greka uslijed aliasinga = 2
F ()
0 /2
d.
h r( t )
Konstantna amplituda: Butherworth, Chebyshev, Cauer. Linearna faza: Bessel.

Tipkalo za uzimanje uzoraka
u v v* y* y
Pred filtar
t
Vremenski diskretni sustav
Interpol. filtar
Diskretizacija spektra kontinuiranog signala
119/1 29 119/129
120/1 29 120/129
Analognim pristupom moe se provesti diskretizacija kontinuranog spektra nekog signala Fd( ) = S{F( )},
Fd ( ) = F ( ) ( n) =
n=
+
Ako je funkcija f takva da je njeno trajanje 2tg < t0 nee nastupiti preklapanje (aliasing) u vremenu.
Izvorni signal moi e se dobiti pomou vremenskog otvora mnoenjem fd s idealnim vremenskim otvorom f(t) = fd(t) w(t)
Diskretizacija spektra kontinuiranog signala
Signal u vremenu fd koji odgovara otipkanom spektru, dan je s 1 + 2 fd (t ) = f (t + kt 0 ), t0 = . Otipkavanje spektra daje fd periodino ponavljanu funkciju f .
n=
F (n) ( n).
F() se moe jednoznano dobiti iz svojih uzoraka F(n), interpolacijom
1 w(t ) = 0
t < t0 / 2 t > t0 / 2
+
W () = t0
sint 0 / 2 . t 0 / 2
F ( ) =
Kontinuirani spektar signala konanog trajanja (f(t) = 0 za |t| > t0/2) jednoznano je odreen svojim uzorcima na frekvencijama n = n.
n=
F (n)
sin ( n) / . ( n) /
20
121/1 29 121/129
122/1 29 122/129
Dimenzionalnost signala
Otipkavanje signala ponavljanje spektra s p = 0. (aliasing u FD) Otipkavanje spektra ponavljanje signala s Tp = t0. (aliasing u VD)
2
Dimenzionalnost signala
Uz specificiranu dozvoljenu greku aliasinga u FD i VD dobivamo Tp i p trajanje i irinu pojasa signala
potreban broj 2 NTT = Tp = NT uzoraka u VD p potreban broj uzoraka u FD dimenzija signala
NT =
Tp p 2 pTp
FD =
p /2
F ( ) d
2
2 F ( ) d
0
VD =
Tp / 2
f (t )
dt
N = p = N
2 f (t ) dt
2 0
relativna greka u VD relativna greka u FD Greke se mogu ocijeniti poznavanjem brzine opadanja signala i spektra za t > Tp / 2 odnosno > p / 2.
Dimenzionalnost signala je vana u teoriji, a ima direktnu primjenu u diskretnoj Fourierovoj transformaciji.
2 N = , Tp 2 Tpp NT = N = = Tp Fp . 2
123/1 29 123/129
124/1 29 124/129
Diskretna Fourierova transformacija

DFT se koristi za numeriko odreivanje spektra signala. Signal i njegov spektar treba predstaviti uzorcima odnosno otipkati. To s druge strane znai da e se otipkani signal i njegov otipkani spektar periodiki produiti. Uzmimo signal f i ponovimo ga periodiki svakih Tp i predstavimo ga Fourierovim redom

Otipkavanje tog signala moe se provesti nizom delta funkcija T (t ) =
~ + + f (t )T (t ) = Fne jnt (t kT) , n= k =
k =
(t kT).
+ ~ + f (kT ) (t kT) = Fne jnt (t kT) = Fne jnkT (t kT) . = n n=
~ f (t ) =
m=
f (t mT )
p
~ f (t ) =
n=
F e
n
jnt
2 = . Tp
Odakle iz jednakosti 2 / T = N slijedi: 2kn + j ~ f (kT) = Fne N ,k Z.

n=
125/1 29 125/129
126/1 29 126/129

Budui da je eksponencijala periodina funkcija
e
j 2 ( n+lN ) k N

U Fn se nalaze zrcaljene amplitude svih komponenti izvan pojasa p = N i zbrajaju s onim unutar pojasa. ~ Fn su dakle uzorci periodiki produenog spektra (p) jednog periodiki produenog signala (p).
=e
2 nk N
mogu se skupiti komponente, koje mnoi ista eksponencijala.
(Fn + Fn+N ++ Fn+lN +)e

~ Uvoenjem F n = Fn+lN
l = +
2 nk N
+ j = Fn+lN e l =
2 nk N
izlazi
2nk N1 ~ ~ j f(kT) = Fne N , 0 k N -1. n=0
~ ~ Odnos izmeu uzoraka F fi (kT) = f (k ) n = F (n) u potpunosti je odreen tzv. diskretnom Fourierovom transformacijom (DFT). 2nk
N1 j ~ ~ f (k ) = F (n)e n=0 N
,0 k N1
Beskonana suma se moe prikazati sumom od samo N razliitih eksponencijala.
Potrebni broj uzoraka N u bilo kojoj od domena je dan dimenzionalnou signala.
21
127/1 29 127/129
128/1 29 128/129
~ Uzorci spektra F (n) slijede takoer iz sumacije, koju

moemo dobiti ako izvorni izraz pomnoimo s e j 2 kr / N i sumiramo preko N vremenskih uzoraka

Moe se napisati konano DFT par
j 1 N 1 ~ ~ F (n) = f (k )e N k =0 2 nk N
,0 n N 1,
f(k)e
k =0
N 1
2kr j N
~ = F(n)e
k =0 n=0
N1 N1
2k(nr) j N
~ = F (n) e
n=0 k =0
N1
N1
2 ( nr ) k N
Suma eksponencijala po k daje za n = r + mN iznos N a inae 0, kako se moe zakljuiti iz izraza za sumu geometrijskog reda
N 1 j ~ ~ f (k ) = F (n)e n=0
2 nk N
,0 k N1.
f (k )e
k =0
N1
2kr N
N1 ~ ~ = F (n)N (n r mN) =NF (r ). n=0
Koeficijent 1/N se nekada pridruuje drugoj sumaciji koja se naziva inverznom DFT. Izrazi daju ~ ~ jednoznanu vezu izmeu nizova f (k ) i F (n) periodinih s periodom N.
} { }
129/1 29 129/129

DFT je numeriki postupak. Koliko tono postupak predstavlja Fourierovu transformaciju izvornog kontinuiranog signala f u spektar F, zavisi kako je pokazano ranije od izabranog Tp i p , te brzine opadanja signala i spektra za t > Tp / 2 i > p / 2.
22

Fourierov Red: Sinteza

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Fourierov Red: Sinteza

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Fourierov Red: Sinteza

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

2/129 /129

Sloeni periodiki signal :

Fourierov spektar signala

odnosno sumom eksponencijala. x (t ) kompleksne amplitude su Za realni ~ konjugirane.

Fourierov red (nastavak)

Svojstva Fourierovog Reda

Svojstva Fourierovog Reda (nastavak)

Poopenje Fourierovog reda

1~ ~ ~ (t ) F [n]G[n] y (t ) = f (t )* g T ~ ~ Y [n] = F [n]*G[n] f (t ) g (t )

Elementarni signali u Fourierovom redu su eksponencijale, koje zadovoljavaju uvjet ortogonalnosti

Napisano openito za vremenski kontinuirane i diskretne T /2 signale K , m = n

Poopenje Fourierovog reda (nastavak)

Poopenje Fourierovog reda (nastavak)

Naimo optimalne koeficijente a1 i a2 traenjem minimuma greke = 0, =0 a1 a2 = {x 2 [ k ] 2 x[k ][a11[k ] + a2 2 [k ]] +

Poopenje Fourierovog reda (nastavak)

Poopenje Fourierovog reda (nastavak)

Odakle izlaze optimalni koeficijenti a1 i a2

Kvadratna greka aproksimacije konanom sumom do N 2 N 1 k2 x [ k ] a [ k ] = = n n k 2 k1 k1 n=1

Poopenje Fourierovog reda (nastavak)

Poopenje Fourierovog reda (nastavak)

ako nadopunimo desne lanove s +

Budui da za optimalne koeficijente vrijedi an = n / K n najmanja greka je dana s 2 = x 2 [k ] n k n Kn

Poopenje Fourierovog reda (nastavak)

Poopenje Fourierovog reda (nastavak)

Kad N raste bez granica suma () konvergira sumi energiju signala.

Ako vrijedi za neki niz x[k] kae se da suma

u prosjeku konvergira nizu x[k].

U tom sluaju vrijedi

to je generalizirani oblik Parsevalove relacije.

Vremenski diskretni Fourierov red (DFT)

Vremenski diskretni Fourierov red (DFT) (nastavak)

jer : g 0 [k ] = g N [k ], g1[k ] = g N +1[k ],

Vremenski diskretni Fourierov red (DFT) (nastavak)

Vremenski diskretni Fourierov red (DFT) (nastavak)

Periodian niz ~ x [k ] dakle se moe predstaviti s N diskretnih eksponencijala

Optimalni koeficijenti su:

Vremenski diskretni Fourierov red (DFT) (nastavak)

Vremenski diskretni Fourierov red (DFT) (nastavak)

Vremenski diskretni Fourierov red (DFT) (nastavak)

Periodinost niza i periodinost spektra

Periodinost niza i periodinost spektra (nastavak)

Svojstva DTFS (DFT)

Vremenski diskretna Fourierova transformacija

Vremenski diskretna Fourierova transformacija (nastavak)

Vremenski diskretna Fourierova transformacija (nastavak)

Vremenski diskretna Fourierova transformacija (nastavak)

x [k ] za K k K i Budui da je x[k ] = ~ x[k ] = 0 za k > K izlazi 2 nk j 1 K X [n] = x[k ]e N = N n= K

X [ n] je periodian s N. Spektralni uzorci su s razmakom 2 / N = 0

Vremenski diskretna Fourierova transformacija (nastavak)

Vremenski diskretna Fourierova transformacija (nastavak)

Vremenski diskretna Fourierova transformacija (nastavak)

Vremenski diskretna Fourierova transformacija (nastavak)

Sad se periodiki spektar moe izraziti s normiranom ovojnicom

Utjecaj graninog prijelaza N je da smanjuje razmak 0 izmeu komponenti spektra 0 = 2 / N .

Vremenski diskretna Fourierova transformacija (nastavak)

Vremenski diskretna Fourierova transformacija (nastavak)

Uvjet da aperiodiki niz ima DTFT je da njegova sumacija apsolutno konvergira

Svojstva DTFT (nastavak)

x[k ]x*[k ] = x[k ] =

au (t ) + bv(t ) aU () + bV () x(t ) X () X (t ) 2x() 1 x(at ) = X a a x(t ) X () h(t ) H () x h X () H () x h X () H ()