0% found this document useful (0 votes)
73 views16 pages

A':Atmifqef PK Unfesihf 0ef) Ud Od Atmif Unf (1) Em&Dausmfawgœqkhaqg Aeg

This 3 sentence summary provides an overview of the key points from the Myanmar language document: (1) The document discusses Myanmar's Anti-Corruption Commission investigating a case involving the misuse of funds from the country's COVID-19 prevention and control budget. (2) It notes that the commission has questioned several former and current officials about the alleged embezzlement of over 8 billion kyats. (3) The report also indicates that if corruption is proven, those found guilty could face legal action including up to 15 years' imprisonment.

Uploaded by

Bay of Arakan
Copyright
© Attribution Non-Commercial (BY-NC)
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
73 views16 pages

A':Atmifqef PK Unfesihf 0ef) Ud Od Atmif Unf (1) Em&Dausmfawgœqkhaqg Aeg

This 3 sentence summary provides an overview of the key points from the Myanmar language document: (1) The document discusses Myanmar's Anti-Corruption Commission investigating a case involving the misuse of funds from the country's COVID-19 prevention and control budget. (2) It notes that the commission has questioned several former and current officials about the alleged embezzlement of over 8 billion kyats. (3) The report also indicates that if corruption is proven, those found guilty could face legal action including up to 15 years' imprisonment.

Uploaded by

Bay of Arakan
Copyright
© Attribution Non-Commercial (BY-NC)
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF or read online on Scribd
You are on page 1/ 16

www.khitpyaing.

org

Ek0d ifbm/ 2007 ck oDwif;u|wf = wefaqmifrek ;f / 1369 ck trSwf (174)

Zm*emjyufv;kH jrefrmppfwyfu bdef;bk&if


a&yef;pm; uav;i,frsm;ukd cGefqm
ppfrx+ rf;ckid ;f uG,v f eG f
pm 2 okd‹æ pm 5 okd‹æ pm 7 okd‹æ

a':atmifqef;pk=unfESihf 0ef}uD;OD;atmif=unf (1) em&DausmfawGŒqkHaqG;aEG;


Photo: AFP

NEJ/ atmufwb
dk m 26 awGŒqkHaqG;aEG;a]umif; a]unmum t,fvf'D) rS ajymcGifh&yk*~dKvf OD;^m%f ]unfonfþvGwv f yfaomtaetxm;
jrefrmh'rD u
kd a&pDacgif;aqmifþa':atmif pum;ajymaeykHudk jyooGm;cJhonf? 0if;u “AdkvfcsKyfrª;}uD;oef;a&$eJ‹ a': wGif &dSoifhonf[kþtzGJŒcsKyfucH,lxm;
qef;pk]unfESihf etzppftpdk;& tvkyf 0ef}uD;OD;atmif]unftm; aetdrf atmifqef;pk]unf awG‹qkHpum;ajym a]umif; od&onf?
orm;0ef } uD ; Xme 0ef } uD ; OD ; atmif tus,fcsKyfuscHae&onfh a':atmif zdk‹u t"duyg? tJ'Dtajctaea&muf “'ga]umihþf a':atmifqef;pk]unf
]unfonf &efukefpdrf;vJhuefom{nfh qef;pk]unfEiS fh ppftpd;k &t]um;þquf _yD;rSom usaemfwdk‹ wpkHw&maom [m vGwfvyfaomtajctae&dS&if
&dyfomwGif (1) em&Dausmf]um awGŒqkH oG,vf yk af qmif&efþqufqaH &;0ef}uD; tajzudk &Edkifr,fvdk‹ ar#mfvihfxm;yg ydkrdkaumif;rGefwJht}uH^m%frsm;/ ydkrdk
cJhonf[k ,ae‹xkwf jrefrmhtvif; tjzpf etzppftpdk;&u ,ckv (8) w,f? OD;atmif]unfeJ‹awGŒwmu aumif;rGefwJhaqG;aEG;r+rsm; jzpfay:
owif;pmwGif yg&dSonf? &ufwGifþwm0efay;cef‹tyfcJhonf? tJ'v D u
kd mvtwGuþf jyifqifwo hJ abm Edkifr,fvdk‹ usaemfwdk‹,kH]unfxm;yg
rnfonfhta]umif;rsm; awGŒqkH xdok c‹kd eft
‹ yf&efþukvor*~twGi;f vdk‹yJ em;vnfygw,f” [kþajym]um; w,f” [k OD;^m%f0if;uþajymonf?
aqG;aEG;onf[k azmfjyjcif;r&dSaomf a&;rª;csKyf. txl;t}uHay;yk*~dKvf onf? awGŒqkHaqG;aEG;r+twGuf tp«y
vnf; ,refaeŒ rGef;vGJ (2) em&DrS (3) rpPwmtDb&m[rf *rfbm&Duþ,ckv a':atmifqef;pk]unfonfþtcsKyf ¯ud;pm;aqmif&u G rf u
+ v
kd yk cf o
hJ þl rpPwm
em&Dþ(15)þrdepftxdþ(1)þem&Dausmf]um qef;ydkif; jrefrmEdkifiHodk‹a&muf&dSpOf taESmifb0rSmqdkygu Oya'tjrift *rfbm&D jrefrmEdkifiHodk‹ xyfrHa&muf
awGŒqkHcJhonf[k azmfjyxm;onf? t}uHay;cJhjcif;jzpfonf? & vGwfvyfaomxkwfazmfajymqdkr+[k &dSvmcsdefwGif awGŒqkHaqG;aEG;r+. wdk;
,refae‹ nzufydkif;Yvnf; jref a':atmifqef;pk]unfEiS þfh OD;atmif ,lqIrjzpfEdkifonfhtwGuf vGwfvyf wufr+udk aqmif&GufEdkifrnf[k tzGJŒ
rm±kyfjrifoH]um;wGif 0ef}uD;OD;atmif ]unfw‹kd awGŒqaHk qG;aEG;r+EiS yfh wfouf aomxkwfazmfajymqdkr+/ awGŒqkHr+/ csKyftaejzihf ar#mfvifha]umif; ‚if;u
atmufwb
dk m (25) wGif tpk;d &{nf&h yd o
f mY a':atmifqef;pk-unfEiS hf OD;atmif-unf awGŒqkpH Of ]unfu a':atmifqef;pk]unfESihf I trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJŒcsKyf (tef aqG;aEG;r+jzpfap&ef a':atmifqef;pk ajymonf?

jrefrmEdkifiH pD;yGm;a&;avmuwGif ydwfqdk‹'%fcwfr_*,uf±kdufcwf yckuUL


oHCmawmfrsm;
NEJ/ atmufwb
dk m 30 +idrf;csrf;pGm
Photo: NEJ

Bank (UOB) b%fESihf Development &SifwOD;u ajymonf?


oHCmawmfrsm;OD;aqmifonfþh _idr;f csrf; Bank of Singapore (DBS) b%fwdk‹u ‚if;u “aemufxyfwifydk‹_yD; aiG
pGm vlxkqENjyyGJrsm;udk etztm%m t"duvkyfudkifay;aejcif;jzpfonf? v$Jajymif;&,lzdk‹udpPawGvnf; rao arwWmydk‹qENjyr_
ydkifrsm;u t]urf;zufowfjzwf/ ±kduf tqdkygb%frsm;u atmufwkd csmra&&mjzpfvmvdk‹ ppftpdk;& tvdk jyefvnfpwiff
ESuf/ zrf;qD;/ axmifcsr+rsm; «yvkyfcJh bmvqef;ydkif;rSpum jrefrmEdkifiHESihf awmf&d OD;aX;jrifhwdk‹vdk ig;/ ykpGef arG;
_yD;onfhaemuf tar&dueftpdk;&/ aiGv$JaiG,ludpPrsm;udk uef‹owfvm jrLolawG t}uD;tus,ft±+H;ay:]u NEJ/ atmufwb
dk m 31
Oa&myor*~ (tD;,l) ESihf ]opa]w; jcif;/ b%fpm&if;zGihfjcif;udk ,m,D&yf w,f? 'ga]umihf ,kZeukr`%Du EdkifiH rauG;wkdif; yckuUL°rd‹Y oHCm
vsEdik if wH .‹kd pD;yGm;a&;ydwq f '‹kd %fcwf qdkif;xm;jcif;/ b%fpm&if;v$Jajymif;r+ jcm;wifyadk‹ ewJh ig;ykpGefawGudk &efukef awmftyg; (100) cef‹u ,ae‹eH
r+*,ufudk jrefrmEdkifiHrS xdyfwef;pD; Letter of Credit (LC) udk qdkif;iHhxm;jcif; aps;uGux f rJ mS t&ifep‹J m&ifþaps;av#mh eufwGifþ°rdŒwGif;pDwef;vSnfhvnf
yGm;a&;vkyfief;&Sif}uD;rsm; ±dkufcwfcH wdk‹ «yvkyfvmcJhonf[k ydku ‹ kefoGif;ukef a&mif;vmvdk‹ ig;oavmuf/þykpGefwkyf ºuGcsDI arwWmydk‹um _idrf;csrf;pGm
ae&_yDjzpfa]umif;þ&efukefrSþpD;yGm;a&; vkyfief;&SifwOD;u ajymonf? }uD;awGukd aps;awGrmS awGŒvm&_yD”þ[k qENjy]ua]umif; °rd‹cHrsm;xHrS
vkyfief;&Sifrsm;u ajymonf? tqdkygjy\ema]umihf ydku ‹ kefwif ajymonf? od&onf?
,ckv (19) wGif tar&dueft oGif;&mrS&onfh oGif;ukefwifoGif;Edkif ]opa]w;vsEikd if u
H vnf;þAdv k cf sKyf °rd‹cHwOD;u “okH;yg;wwGJpD
pdk;&u jrefrmppfacgif;aqmif aemuf aom EdkifiHjcm;aiGpm&if; (Earning)/ rª;}uD;oef;a&$tygt0if ppfAdkvfcsKyf wef;pD_yD;ºuGw,f? ta&Sw › u kd uf
xyf (11) OD;udk aiGa]u;ydwfqdk‹ta&; a':vmaygufaps;onf jyifya':vm todkif;t0ef;rS (418) OD;udk aiGa]u; p_yD;awmh xGufvmwm/ _yD;awmh
,lcJhonf? ppfacgif;aqmifrsm;. aiG aygufaps;xuf ,cifu usyf (100) qdkif&m ydwfqdk‹'%fcwfr+ «yvkyfvdkuf r[maAm"dr¾dKifwdkufudk0ifac:
a]u;rsm;udk tar&duefESihfywfouf cefy‹ jkd rihaf e&mrSþ,ckusyfþ(50)þrSþ(100) a]umif;þ,ckvþ(24)þ&ufwGif a]unm w,f?þ r[maAm"dr¾dKifwdkuf
aeonf h aiG a ]u;pepf t m;vk H ; wG i f ]um; avsmhenf;oGm;cJha]umif;/ ,ck cJh_yD; ‚if;wdk‹. aiGa]u;v$Jajymif;r+ESifh urvdkufbl;? tJ'geJ‹ udk,fawmf
tokH;«ycGifhydwfyifvdkufjcif;jzpfonf? v (20) &ufwGif jyifya':vmayguf aiGay;aiG,ludpPrsm;udk ]opa]w;vs awG°rd‹xJudk ºuGcsD_yD;awmh vlpkcGJ
_y;D cJo
h nfph ufwifbmvukeyf ikd ;f Yvnf; aps; (1˜360) usyfcef‹&dS_yD; Earning A[kdb%fu cGifh«ycsufray;bJ wm; _yD; jyefºuGoGm;]uw,f”[kþajym
jrefrmppfacgif;aqmif (14) OD;udk aiG aps;E+ef;rSm (1)þa':vm (1˜300) usyf jrpfxm;jcif;wdk‹ukd vkyfaqmifcJhonf? onf?
a]u;ydwfqdk‹ta&;,lcJh_yD;jzpfonf? atmufom&dSa]umif; od&onf? ]opa]w;vsEdkifiHu ppftpdk;&. oHCmawmfrsm;onfþAkv d cf sKyf
tar&dueftpdk;&u pD;yGm;a&; oH C mawmf r sm;OD ; aqmif a om &if;ESD;jr‡KyfESHr+ESihfb%fpm&if;rsm;udk vrf;ESifhaygufvrf;twdkif; wem
qdkif&mydwfqdk‹r+topfjy@mef;vdkuf_yD; qENjyolrsm;udþk etztm%mydik rf sm;u xkwjf yefajymqdjk cif;r&daS omfvnf;þynm &Dcefþ‹ °rdŒuykd wfIºuGcsD]ua]umif;/
onfhaemuf etzAdkvfcsKyfrª;}uD;oef; t]urf;zufESdrfeif;cJhojzifh Oa&my oif&ef a&muf&dSaeonfh etzxdyf °rd‹cHvlxku oHCmawmfrsm;udk
a&$ESihf eD;pyfonf[k vlajymrsm;onfh or*~uvnf; ,ckv (15) wGif jref wef;þAdv k cf sKyfrsm;.þom;orD;rsm;&daS e aetdrfrsm;rSxGufI uefawmh
OD;awZydkif tJyk*H. &efukef-pifumyl rmEdkifiHtay: '%fcwfydwfqdk‹r+topf onfhtwGuf ]opa]w;vstpdk;&. um tm;ay;]ua]umif;/ tm
tjynfjynfqdkif&mc&D;pOfrsm;udk Edk0if rsm; wdk;jr‡ifhvkyfaqmifcJhonf? jrefrm aiGa]u;qdkif&mydwfqdk‹r+udk cH&rSmao %mydkifrsm;u taESmifht,Sufr
bm (4) &uf aemufqkH;ajy;qGJum &yf ppftpdk;&twGuf t"du0ifaiG&Smay; rjrif&onfrmS -um_yjD zpfonfh ykpeG w
f yk rf sm; &efuek af ps;uGuw
f iG f jyefawGŒvm& csma]umif; pD;yGm;a&;ynm&SifwOD;u ay;a]umif; od&onf?
qdkif;awmhrnfjzpfa]umif; c&D;oGm; aeonfh opf/ wGif;xGufowWKrsm;ESihf wOD;uþ“tD;,luydwfyifvdkufwJh EkdifiH ydwfqdk‹r+[m etzxdyfydkif;AdkvfcsKyf okH;oyfonf? yck u U L °rd ‹ o nf _yD ; cJ h o nf h
tusKd;aqmifukr`%Drsm;tm;þtJyk*HrS ausmufrsuf&wemrsm;udk tD;,lEdkifiH o,HZmwypPn;f awG[mþetzxdyyf ikd ;f awG/þolwedk‹ yJ‹ wfoufolawGudk xdcdkuf ‚if;uþ“b,fvykd jJ zpfjzpfþtaemuf pufwifbmvtwGi;f þjrefrmEdik if H
ta]umif;]um;cJhonf? rsm;od‹k wifoiG ;f cGiyhf w
d yf ifjcif;ESifh ,if; rdom;pk0ifawG/ olwdk‹eJ‹eD;pyfolawGudk rSmaocsmw,f” [k ajymonf? Edik if aH wGuþta&;,l'%fcwfra+ wG[m tESHt ‹ jym;YjzpfyGm;cJhonfh oHCmh
OD;awZydkif pD;yGm;a&;vkyfief;rsm; vkyfief;rsm;wGifþ&if;ESD;jr‡KyfESHr+þwm;jrpf om ppftpdk;&u vkyfydkifcGifhcsay;wm ,if;odt ‹k aemufEidk if rH sm;uþta&; t&ifuxuf ydkrdkjyif;xefxda&muf oydww f ukd yf rJG sm;udþk tp«ycJo h nfh
jzpfonfh xl;xa&;'if;/ tJyk*HESihf ygAdk jcif;wdk‹yg0ifonf? jzpfw,f? Oyrm u|ef;opfxkwfvkyf ,lydwfqdkr‹ +rsm;a]umihf ,ckavmavm wmudk rsuf0g;xifxifawGŒjrifvm& ae&mjzpf_yD; qENjyonfh &[ef;
xa&;'if;wdo k‹ nf pifumylwGif w&m; jrefrmppfacgif;aqmifrsm;ESihf ‚if; cGiq
hf &kd if OD;awZydik f xl;xa&;'if;uyJ q,fwGif pifumyl&dS tat;cef;rSw w,f/? etzppfacgif;aqmifawG]um; &Sifvlrsm;udk etzppfwyfu ypf
0if±kH;cef;zGifhvSpfvkyfudkifaejcif;jzpf wdk‹.rdom;pk0if (375) OD;wdk‹udk jynf wESpfudkþwefþ(4˜000)þavmufþwwef qifh Oa&mywifydk‹rnfh jrefrmEdkifiHrS rSmvnf; ta&;,lydwfqdkr‹ +awGjzpfay: cwfESdrfeif;_yD; wvausmftcsdef
onf? 0ifcGifhADZmydwfyifjcif;ESihf ydkifqdkifr+rsm; udk tpdk;&oGif;aps;a':vm (500) E+ef; ig;ykpGefrsm;udk vufcHrnfholr&dSjzpfae atmif zefwD;wJh oabmxm;wif;rm Y yckuULoHCmawmfrsm;. qEN
,if;odjk‹ refrmEdkifiHrSþukr`%Drsm;. csdyfydwfjcif;wdk‹udk tD;,lu ,cifu avmufeJ‹ a0pktrsm;qkH;&aewm/ 'D a]umif;/ pifumyltat;odkavSmifcef; olþAdkvfcsKyfr;ª }uD;oef;a&$udkþa0zefjypf jyr+ yxrqHk;t}udrf jyefvnf
aiGay;aiG,ltygt0if aiGv$Jajymif;r+ wnf;u «yvkyfxm;_yD;jzpfonf? u|ef;opfwckwnf;uyJ tjrwftpGef; ukefusp&dwfuvnf; ae‹pOfwufae wifoaH wGþpxGuaf ewmþ]um;&w,f” ay:aygufvmjcif;jzpfonf?
wdk‹udk pifumylEdkifiH&dS United Overseas &efukef°rdŒrS pD;yGm;a&;ynm&Sif trsm;}uD;&aewm? 'ga]umihf tD;,l&JŒ ojzifh t±H+;ay:aea]umif; a&vkyfief; [k ajymonf?

1993 ckESpf/ Zefe0g&D (1) &ufae‹wGif OD;wifarmif0if; OD;pD;wnfaxmif xkwfa0onf?


pmrsuEf mS (2) á Ekd0ifbm/ 2007 ck

a':atmifqef;pk=unfvGwfajrmufa&;

Photo: NEJ
zdtm;ay;&ef w±kwfudkawmif;qdk
yDwmatmif§atmufwb
dk m 24 “vHk°cHa&;aumifpDtzGJŒ0iftaeeJ‹ ol‹&JŒ jzwfawmufay;&efvnf; qENjyolwdk‹
(12) ESpf]um xdef;odrf;cHae&onfh tm%mudk enf;enf;oHk;zdk‹yg? usaemf u awmif;qdkonf?
a':atmifqef;pk]unfvw G af jrmufa&; wdk‹ t"duawmif;qdkwmu a':atmif jrefrmEdkifiHat;csrf;om,m_yD;þ'Drdk
twGuf ,ae‹rGef;wnfh (12) em&DwGif qef;pk]unfe‹J Edik if aH &;tusO;f om;tm; ua&pDtjrefqHk;&&Sdap&ef/ a':atmif
xdkif;EdkifiH befaumuf°rdŒ&Sd w±kwfoH vHk;udkv$wfay;zdk‹ w±kwfu ol‹&JŒt&Sdef qef;pk]unftjrefqHk;vGwfajrmuf&ef
±Hk;a&S›Y vufudk oH¯ud;rsm;jzifh csnf t0geJ‹ajym&if&ygr,f? w±kwfu pD; vdktyfae_yD[k qENjyyGJYyg0ifol r°yH;
aESmifxm;ol (12) OD;wdk‹u a':atmif yGm;a&;tusK;d tjrwfwckwnf;r]unfh u ajymonf?
qef;pk]unf ±kyfyHkrsufESmzHk;rsm; wyf bJeJ‹þusaemfwdk‹ Armjynfolvlxkt ‚if;uþ“a':atmifqef;pk]unf[m
qifI qENjy]uonf? wGufvnf; olwdk‹]unfhzdk‹vdkygw,f” usrwdk‹EdkifiHrSm r&SdrjzpfvdktyfaewJh
w±kwfEdkifiHtaejzifh ‚if;.]oZm [k ajymonf? acgif;aqmifaumif;wa,mufyJ? ol befaumufòrŒd &Sd w±kwo
f ±H ;kH a&SY› vufukd oHóu;d rsm;jzifh csnaf ESmif_y;D qENjyae-upOf
tm%mudkoHk;I jrefrmppftpdk;&udk zd w±kwEf ikd if o
H nf vH°k cHa&;aumifpD uþusrwdþ‹k jynfojl ynfom;awGtwGuf
tm;ay;ygu a':atmifqef;pk]unf Y jrefrmppftpdk;&udk oHwrefenf;jzifh ol‹tusKd;pGef‹ tepfemcH_yD; tcsKyfxJ EdkifiH[m wrsKd;wrnfajymif;vJoGm; uþyg0ifqENjy]uonf? tvm;wlþvef onfh (18) ESpfausmfumvtwGif;
jyefvnfvGwfajrmufvmEdkifonf[k tumtuG,fay;aejcif;/ ppfa&;ESifh rSmaecJhwm[mqdk&if ESpfaygif; (12) vdrfhr,f” [k ajymonf? 'ef/þyJ&pf/þe,l;a,mhc/f a&mrESihf wd&k ef 1989 ck ZlvdkifrS 1995 ck Zlvdkiftxd
,Hk]unfonfhtwGuf w±kwfoH±Hk;a&SYS› aiGa]u;tultnDrsm;ay;I pD;yGm;a&; ESpf&Sdawmhr,f? tJh'ga]umifh oltjref ,ckqENjyyGJudk jrefrmEdkifiHtwGuf wdk ponfh urBmh°rdŒ}uD; (12) °rdŒYvnf; w}udrf/ 2000 ckpufwifbmrS 2002
qENjy&jcif;jzpfonf[k qENjy]uol yl;aygif;aqmif&Gufaejcif;wdko ‹ nf 'Drdk qH k ; vG w f a jrmuf z d k ‹ t wG u f usrwd k ‹ _idrf;csrf;a&;trnfjzifh xdkif;ESifhjrefrm qENjyyGJrsm;þ«yvkyf]ua]umif; od& artxdw}udrf/2003þarrSþ,cktcsdef
wdk‹u ajymonf? ua&pDa&;ESihf a0;atmifvyk &f ma&muf awmif;qdkaewmyg? a':atmifqef;pk tef*sDtdktzGJŒrsm;u yl;aygif;pDpOfjcif; onf? txd aetdrftus,fcsKyfjzifh pkpkaygif;
qENjyolwOD;jzpfol rif;pD0if;u onfhtwGuf ulnDaxmufyHhr+rsm;udk ]unf vGwfajrmufvm&if usrwdk‹&JŒ jzpf_yD; wufºuGv+yf&Sm;ol (30) cef‹wdk‹ a':atmifqef;pk]unfonf _yD;cJh (12) ESpf]um xdef;odrf;cHae&onf?

uef‹owfcsufrygonfh awGŒqkHaqG;aEG;r_udk 88 rsKd;qufausmif;om;rsm; awmif;qdk


NEJ/ atmufwb
dk m 12 qufausmif;om;rsm;.a]unmcsuw f iG f ajymonf? “tckvdka]unmvmwJhtay:rSm rxm;&db S J wef;wl&nfwEl iS fh vGwvf yf u,f taumiftxnfazmfvma&;udk
awG Œ qk H a qG ; aEG ; r+ j zpf a &;twG u f ,if;odk‹wdkufwGef;xm;jcif;jzpfonf? a':atmifqef;pk]unftaejzifh usaemfwu ‹kd vnf;þ'DawGŒqaHk qG;aEG;a&; yGiv hf if;jrifomaomþaqG;aEG;ndE‡ i+d ;f ydik f [efw‹ m;ydwq f x
‹kd m;ouJo h þ‹kd jzpfaeonfh
a':atmifqef;pk]unftm; v$wfay; “vuf&t Sd pd;k &taeeJþ‹ awGŒqaHk qG; xdyw
f u kd &f ifqikd af &;/ tvk;H pkyH sufoOk ;f jzpfajrmufatmif wGef;tm;ay;wJho cGirhf sm;þrjzpfrae&d&S rnfjzpfonf[þk 88 tjyifþEdkifiHwumESihf jrefrmjynfolrsm;
um ¯udwifuefo ‹ wfxm;csufrsm;ryg aEG;a&;udk jzpfatmifvkyfcsifw,fqdk a&;/ jrefrmEdkifiHtm; pD;yGm;a&;tquf abmrsK;d taeeJy‹ þJ 'o
D abmxm;a]unm rsK;d qufausmif;om;rsm;uþwifjyonf? tm; vSnfhpm;&ef odk‹r[kwf tcsdefqGJ
bJ t«yoabmaqmifonfh EdkifiHa&; &if jzpfatmifvkyfEdkifwJhtajctae toG,fjzwfawmufa&;ESihf tvkH;pkH csufux kd w k w
f myg” [k udak tmifou l a':atmifqef;pk]unftm;þzrf;qD;csKyf xGuaf yguf&mS &eftwGuþf Eikd if aH &;upm;
0ef;usifaumif;wckudk ppftpdk;&u awG olwdk‹rSm&dSw,f? tJ'DtcGifhta&; ydwqf a‹dk &;wdu ‹k kd pGev‹f w
$ af ]umif;a]u ajymonf? aESmifxm;umþqENjy&[ef;oHCmawmf uGuw f ckyrmjzpfaeonf[v k nf;þa]u
zefw;D ay;&efþ88þrsKd;qufausmif;om; tajctaeawGudk EdkifiHa&;0ef;usif nmygu etzAdkvfcsKyfrª;}uD;oef;a&$ trsKd;om;jyefvnfoifhjrwfa&; rsm;ESiþfh jynfovl xl t k m;þzrf;qD;aejcif; nmcsuw f iG þf xnfo h iG ;f azmfjyxm;onf?
rsm;u wdkufwGef;vdkufonf? aumif;tjzpf ajymif;vJzefwD;ay;ap u a':atmifqef;pk]unfESihf awGŒqkH &v'faumif;rsm;þxu G af y:apEdik rf nhþf ppf ESihf wzufowf ¯udwifawmif;qdkuef‹ xdk‹jyif oHCmawmfrsm;ESihfjynfol
,refae‹uxkwfjyefonfh awGŒqkH csifw,f” [kþ88þrsKd;qufausmif;om; pum;ajymrnf[k etzppftpdk;&u rSeo
f nfah wGŒqaHk qG;aEG;a&;jzpfajrmuf owfcsufrsm; xm;&dSjcif;wdk‹onf ppf rsm;tm; zrf;qD;ESdyfpufaer+rsm;ukd
aqG;aEG;a&;ESihfywfoufI 88 rsKd; acgif;aqmifwOD;jzpfol udak tmifou l ,ckv (4) &ufwGif a]unmcJhonf? &efþ¯udwifawmif;qdo k wfrw S cf surf sm; rSefaom awGŒqkHaqG;aEG;r+ trSefw &yfwef&‹ efvnf; awmif;qdkxm;onf?

Zm*emjyufvHk;a&yef;pm; qENjy&mwGifyg0ifolwOD; ppfa=uma&;pcef;wGif aoqkH;


qdkae]ua]umif; &efukef°rdŒcHrsm;u NEJ/ atmufwb
dk m 15 udak wmhþolwo‹kd °*õ[_f y;D _yv
D o‹kd &d w,f” “ol‹rSm usaemfwdk‹eJ‹aecJhpOfwkef; (25) a,mufavmuf zrf;qD;cH&w,f
Photo: NEJ

ajymonf? _yD;cJhonfhpufwifbmwGifþausmufyef; [k udk0if;a&$ESihf &if;ESD;ol ausmufyef; u ESvkH;a&m*ga&m/ tpmtdrfa&m*g vdu


‹k saemfw]‹kd um;&w,f? ausmif;om;
&efukef a&$bHkomvrf;rS a&$yJGpm; awmif;°rdŒY oHCmawmfrsm; qENjy&m awmif;°rdŒcHwOD;u ajymonf? a&m&dw S ,f?þolu ausmufyef;awmif; a&m/ jynfola&m/ pEdk;wm0ga0olawG
wOD;u “u|efawmfwdk‹ yJGpm;wef;rSm wGiyf g0ifco hJ jzifþh zrf;qD;cH&olþud0k if;a&$ ausmufyef;awmif;°rdŒe,f atmif oHCmawG qENjyyGJrSm wufºuGpGmyg a&m/ a&urf;olawGa&mtukeyf gw,f
wa,mufeJ‹wa,muf vufwdk‹_yD; Zm aoqk;H oGm;a]umif;þoufqikd &f mtm%m r*Fvm&yfuu G w f iG af exdik o
f þl ud0k if;a&$ 0ifyl;aygif;cJhwmyg? pufwifbm (24/ cifAs?þtazrrdvdk‹þom;zrf;oGm;wm
*em&JŒ jyufvHk;]um;_yD;_yDvm;/ bmvJ ydkifrsm;u ‚if;.rdom;pkxH ta]umif; onf trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJŒcsKyf 25/ 26) &ufawGrSm yg0ifcJh_yD; (26) awGvnf;þ&dSw,fcifAs”þ[kþajymonf?
vda‹k r;&ifoC H oH &%Hþ*ef;pmrdavuGm ]um;cJhonf[k od&onf? tzGJŒ0ifwOD;jzpf_yD; udk0if;a&$aoqkH; nzufrSm (6) a,muftkyfpk tzrf;cH _yD;cJhonfh ]o*kwfrSpwifI oHCm
qdk_yD; ajymae]uw,f? 'Duwqifh “olu ‹ dk ykvdyf°rdŒu &Jwyf&if;þ(13) a]umif;udk tm%mydkifrsm;u ‚if;. &wJt h xJrmS þolvnf;ygoGm;wmyg”þ[k awmfrsm;ESihfvlxkwdk‹ _idrf;csrf;pGmqEN
puf w if b mta&;tcif ; wk e f ; ut rSm xm;w,fvdk‹]um;&w,f? ol‹tr rdom;pkxH ,refae‹u ta]umif;]um; udk0if;a&$. rdwfaqGu ajymonf? jyr+wiG yf g0iforl sm;udþk tm%mydik rf sm;u
a]umif;awG/ ppftpdk;& &ufpufyHkawG qDudk olw&dk‹ yfuGufvl}uD;&,f/ tpdk;& cJha]umif; EdkifiHa&;tusOf;om;rsm; ‚if;u “_yD;cJhwJhESpf&ufavmuf t]urf;zufypfcwf±dkufESufzrf;qD;r+
udk jyefajym]u&if;þvlawGuþppfwyfukd bufu owif;ydw ‹k v
hJ &l ,f a&mufvm ulnDapmifha&Smufa&;toif; (jrefrm uvnf;þausmufyef;awmif;rSmþajy;v$m; rsm;&dScJh_yD; aoqkH;olrsm;&dScJha]umif;
&GHrkef;ae]uwmyJ” [k ajymonf? _y;D þolq;Hk oGm;_yvD a‹kd jymwmyg?þtavmif; EdkifiH) u owif;xkwfjyefonf? ykef;atmif;&if;eJy‹ J qENjy&mrSmyg0ifol owif;rD'D,mrsm;wGif azmfjycJhonf?
oHCmawmfrsm; OD;aqmifonfh

NEJ/
'g±dkufwm armifol& ac: Zm*em

atmufwb
dk m 23
vlxkqENjyyJGrsm; EdkifiHtESHŒ ay:ayguf
aecsdef pufwifbm (25) &ufnwGif
tm%mydkifrsm;u o±kyfaqmif 'g±dkuf
88 rsdK;qufausmif;om;ESpfOD; udk,fawGŒjzpf&yfrsm;&Sif;vif;
zrf;qD;xde;f odr;f cHae&mrSvw G af jrmuf wm Zm*emudk ‚if;.aetdrfY zrf;qD; NEJ/ atmufwb
dk m 15
Photo: NEJ

vm_y;D onfah emufþjynfya&'D,rkd sm;ESifh cJhjcif;jzpfonf? awmfvSefa&;tiftm;pkrsm;tm;vHk;


tifwmAsL;vkyfpOf ajym]um;cJhonfh qENjyv+yf&Sm;r+umvtwGif; oH enf;vrf;aygif;pHkjzifh w°ydifeufwnf;
o±kyfaqmif'g±dkufwm armifol& ac: Cmawmfrsm;tm; qGrf;qufuyfvSL vkyfEdkifrnfqdkygu ppftm%m&Sifudk
Zm*em.jyufv;kH wckþvlxt k wGi;f þysŒHEŒHS 'gef;ol ±kyf&Sif/ AD'D,dk/ aw;*DwESifh «zwfcsEikd rf nf[þk ,refae‹uþvw G af jrmuf
aea]umif; &efukef°rdŒcHrsm;xHrS od& armf',favmurS xif&Sm;onfh tEk e,fajrodk‹a&muf&Sdvmonfh 88 rsKd;
onf? ynm&Sirf sm;udk oHCmawmfrsm;. v+yf qufausmif;acgif;aqmif udkae0if;
tqdkygþtifwmAsL;wGifþZm*emu &Sm;r+udk axmufcHvmatmif v+H‹aqmf vd+ifu ajymonf?
jrefrmvlrsK;d þAk'b< mom0ifrsm;taejzifh oltjzpf ppftpdk;&u zrf;qD;jcif;jzpf ,refae‹u vGwfajrmufe,fajr
arG;zGm;pOfrþS aoqH;k csed tf xdþAk'o H< &%H a]umif; od&onf? wGif «yvkyfonfh owif;pm&Sif;vif;yGJ
*p>mrd/þ"rRHo&%H *p>mrd/ oHCHo&%H Zm*emonfþatmifoajyppfa]um wGif udkae0if;v+difu “tck[mu vl
*p>mrdq
d _kd yD; &Gwqf kd ylaZmf]u&a]umif;/ a&;pcef;/ tif;pdefaxmifppfacG;wdkuf/ xkwdkufyGJwckyJ °rdŒxJrSmjzpfaeovdk uk&d x
J eG ;f ausm(f 0J) ESihf ukad e0if;v+id f
ppftpdk;&. «yrlyHkrsm;t& ,cktcg tif;pdefaxmif (5) aqmif pojzifh (4) cHpm;ae&w,f? tJvdkr[kwfbJ awmf rnfhtcsdefudk rcef‹rSef;Edkifaomfvnf; av#muf qufvuf&Sifoefaew,f? wifbm (26) &ufuþtvHuikd _f yD;xGuf
aemufqHk;pmydk'fjzpfonfh oHCHo&%H ae&mcefY‹ þcsKyfaESmifcHcJh&_yD;þ_yD;cJhonfh vSefa&;tiftm;aygif;pHku enf;vrf; ,cktcg &[ef;oHCmrsm;udkyg owf vlxkudk,fEd+ufukdu &ifxJtonf;xJ vmwJh oHCmawmfawGudk jynfolawG
*p>mrdudk oHCHo&%H *ef;pmrd[lI atmufwdkbm (17) &ufnu jyef aygif;pHkeJ‹ w°ydifwnf;vkyfEdkifr,fqdk jzwfvmonfhtwGuf vlxk. etz uaeþetzudkþrkef;wD;aewJhtwGuf &Scd ;kd aewm[mþarhr&Edik w f jhJ rifuiG ;f yg”
ajymif;vJ&Gwfqdk&rvdk jzpfaea]umif; vnfvGwfajrmufcJhonf? &ifawmh ppftm%m&Sifudk «zwfcsEdkif tay:rke;f wD;pdwo f nfþ88þxufravsmh ta]umif;&if;wck&vmwmeJ‹ csufcsif; [k qdkonf?
&[ef;oHCmrsm;tm; t]urf;zufypf jyefvnfvw G af jrmufvm_y;D _y;D csi;f vdrfhr,f” [k ajymonf? Edik af ]umif;þu&kd x
J eG ;f ausmu
f þajymonf? xyfrHaygufuGJ_yD; 'Dxuf}uD;rm;wJhvl ukad e0if;v+id Ef iS þhf uk&d x
J eG ;f ausmw f ‹dk
cwfESdrfeif;r+rsm;ESifh ywfoufI jyuf jynfya&'D,dk/ 0ufbfqdkuf/ owif;pm udak e0if;vdi+ Ef iS t
hf wlþ88þrsKd;quf ‚if;u “jzpfcJhwJhjzpfpOfawGudk xkvy+ &f mS ;r+}uD;þqufvufjzpfvmvdrhf uþowif;pm&Sif;vif;yGJwGif yef]um;
vHk;xkwfcJhjcif;jzpfonf? rsm;ESifh tifwmAsL;pOf jzpfysufcJhor# ausmif;om;wOD;jzpfoþl ud&k x J eG ;f ausmf jyef]unfh&if 88 rSmwkef;u ausmif; r,fvdk‹ ,Hk]unfw,f” [k ajymonf? csufwapmifxkwfjyef_yD; atmifyGJ&
tqdyk gjyufv;kH onfþ&efuek °f rdŒay: udk yGifhyGifhvif;vif; ra]umufr&GHŒ ajym uvnf; ‚if;wdk‹yg0ifv+yf&Sm;cJhonfh om;awGudk &uf&ufpufpuf owfcJh ukad e0if;vdi+ u
f þ“ode;f eJc‹ sv
D x
l ak wG/ onftxdþpnf;vkH;nD!GwfpGmjzifhþyg0if
&Sd wuUpD'±dkifbmrsm;/ vufzuf&nf qdkcJholjzpfonfhtwGuf jrefrmjynfol pufwifbm vlxkv+yf&Sm;r+ESifhywf w,f? awmfvSefa&;awG qufjzpfae oHCmawG/ oDv&SifawG tJvdkyg0ifcJh qifE$J]u&ef &[ef;&Sifvlausmif;om;
qdkifrsm; ponfh ae&mrsm;wGifomru rsm;t]um; txl;a&yef;pm;aeolw oufI &Sif;vif;jyonf? w,f? 96 ESifh 98 awGrSmvnf; zrf; wJh jrifuGif;[m jrefrmhEdkifiHa&;ordkif; jynfolrsm;ESifh awmfvSefa&;tiftm;pk
tpdk;&±Hk;rsm;twGif;Yvnf; ysHŒESHŒajym OD;jzpfonf? v+yf&Sm;r+ aemufxyfjzpfay:vm w,f/ qD;w,f? 'gayr,fhþawmuf twGufþ0rf;ajrmufp&mjzpfw,f?þpuf toD;oD;odk‹ yef]um;xm;onf?
2
Ekd0ifbm/ 2007 ck á pmrsuEf mS (3)

ukvvl‹tcGifhta&;udk,fpm;vS,f ukvor*~ vkH+cHKa&;aumifpD0ifrsm; oabmwlnDcsuf&


rpPwmyDn±J ;kd jrefrmEdik if o
H mG ;rnf awGŒqkHaqG;aEG;r_ðyvkyf&eff etzudkwdkufwGef;

Photo: UN
Reuters/ atmufwb dk m 24 OD;^m%f0if;uþukvor*~twGi;f a&;rª; yDwmatmif§atmufwb
dk m 12
jrefrmEdkifiHwGif vuf&dSjzpfay:aeonfh csKyfxH atmufwdkbm (19) Y ay;ydk‹ jrefrmEdkifiHwGif; _idrf;csrf;pGmqENjyol
tajctaersm;udk pkHprf;avhvm&ef Edk onfhpmxJwGif rpPwmyDnJ±dk;taejzifh rsm;tm;þetzppftpd;k &uþt]urf;zuf
0ifbmvtwGif;oGm;a&mufrnfh ukv jrefrmEdkifiHodk‹ tmqD,HxdyfoD;pnf; ESrd ef if;cJrh u
+ þkd ukvor*~v°kH cHa&;aumif
or*~vlt ‹ cGifhta&;qdkif&mtxl;udk,f a0;yGJpwif«yvkyfrnfh Ekd0ifbm (17) pDu jypfwif±+wfcsvdkuf_yD; trsKd;om;
pm;vS,f rpPwm ay:vdkqm*sD,dkyDnJ &ufrwdkifrD vma&mufEdkifa]umif; jyefvnfoifhjrwfa&;twGuf ppfrSef
±dk;u ‚if;udk ppftpdk;&u tusyfudkif ajymqdkcJhonf[k od&onf? onfh awGŒqHkaqG;aEG;a&;vkyfaqmif
onfhvkyf&yfrsm; vkyfaqmifI&rnfr rpPwmyDnJ±dk;. ,ckjrefrmEdkifiH &ef a]unmcsufxkwfjyefawmif;qdk
[kwaf ]umif;þajym c&D;pOfonf (4) onf?
Photo: AFP

qdkonf? ESpftwGif; yxr awmif;qdkcsufrsm;udk rvdkufemyg


_yD;cJhonfhv qkH; oGm;a&muf u ta&;,lrnfhta]umif; ryg&Sdaomf
twG i f ; jref r m rnfch &D;jzpfonf? vnf;þa]unmcsufYþ_idr;f csrf;pGmqENjy
EdkifiH°rdŒtoD;oD; jrefrmEdik if oH ‹kd r+rsm;tm; t]urf;zufESdrfeif;cJhr+udk
wGijf zpfymG ;cJoh nfþh a&muf&o dS nft h cg jyif;xefpGmuef‹uGuf±+wfcsa]umif; yg
oH C mawmf r sm; ‚if;taejzifþh vGwf &So d nf?þxkj‹d yifþEdik if aH &;tusO;f om;tm;
OD;aqmifonfq h EN vyfpmG oGm;vmEdik f vHk; jyefv$wfay;&efESifh trsKd;om;jyef atmufwkdbm (11) &ufu vkHòcHa&;aumifpDY jrefrmEkdifiHta&;aqG;aEG;aepOf
jyyGJrsm;udkþppft cGifhudkþawmif;qdk vnfoifhjrwfa&;twGuf a':atmif
pd;k &uþESrd ef if;cJ_h yD; rnfjzpf_y;D þ tusO;f qef;pk]unf/þoufqikd o f nft h zGŒJtpnf; qdak ]umif;ESihf ukvor*~twGi;f a&;rª; cif;tusif;u ajymif;vJoGm;_yDqdkwJh ,refae‹u ukvor*~Y zGJŒpnf;EdkifcJh
onfhaemufþzrf; axmifrsm;oko ‹d mG ; rsm;ESifh wdkif;&if;om;tkyfpkrsm; tm; csKyf. txl;t}uHay;yk*~dKvf rpPwm [mudk jyw,f? t&ifwkef;u w±kwf a]umif; od&onf?
qD ; r+ r sm; quf a&mufumþzrf;qD; vHk;yg0ifonfh ppfrSefaomawGŒqHkaqG; *rfbm&Dtm;þjrefrmEdik if o H z‹kd w
d af c:r+ukd EdkifiHu 'DvkdrsKd; w&m;0ifxkwfjyefwJh “EkdifiHwumtiftm;}uD;EdkifiHawG
rpPwm yDn±J ;dk
vuf&dSaernf[k xdef;odrf;xm;ol aEG;r+«yvkyfEdkif&efþtajctaersm;ukd todtrSwf«ya]umif;vnf; yg&Sdonf? a]unmcsufawGrSm vlod&Sif]um; yl;aygif;_yD;awmhþjrefrmEdkifiHrSm trsKd;
‚if;taejzifh,kH]unfa]umif; rpPwm rsm;ESihf awGŒqkHpum;ajymqdkrnf[k jrefrmtpd;k &uzefw;D ay;&efþwdu k w
f eG ;f ,if;a]unmcsufonf jrefrmEdkif etzudka0zefwm/ t}uH«ywmawGrSm om;jyefvnfoifjh rwfa&;udþk rjzpfrae
yDnJ±dk;u ajymonf? rpPwmyDnJ±dk;u ajymonf? a]umif; yg&Sdonf? iHEiS yhf wfoufIþxGuaf y:vmonhþf vH°k cH rywfoufcJhygbl;” [k ajym]um; jzpfatmifvkyfawmhr,fqdkwJh oabm
“usaemfhudk pdwftaESmihft,Suf pufwifbmqENjyr+rsm;wGif ppf jynfolvlxkESifh oufqdkifonfh a&;aumifpD. yxrqHk;a]unmcsuf onf? rsKd;&Sdw,f? etztaeeJ‹ wurBmvHk;
jzpfapwmu wc%av;awmifrS &yf tpdk;&xkwfjyefxm;onfh aoqkH;pm EdkifiHa&;/ pD;yGm;a&;/ vlt ‹ cGifhta&;ESifh jzpf_yD; w±kwfEdkifiHtygt0if tzGJŒ0if jrefrmEdkifiHwGif trsKd;om;jyef eJ‹ quf_yD;&efjzpfrSmvm; odk‹r[kwf
roGm;cJhwJh zdESdyfr+awGyg? 'gawGu &if; (10) OD;xuf ydkvdrfhrnf[k ol‹t vlom;csif;pmemr+qdkif&mudpPrsm;udk Edik if tH m;vH;k . oabmwlnrD &+ &daS om vnfoifhjrwfa&;udk wGef;tm;ay;&ef vdu k af vsmr+wpHw
k &m&Srd vm;?þwurBm
usaemfhudk pdwftaESmifht,Sufjzpfap aejzifh ,kH]unfxm;a]umif; rpPwm vnf; jrefrmtpdk;&u ta&;,laqmif a]umihf xl;jcm;r+&Sdonf[k jynfaxmif ukvor*~twGif;a&;rª;csKyf. tpDt vHk;eJ‹ quf_yD;&efjzpfr,fqdk&if/ wdk;
wmyg? wurBmvkH;u arwWm&yfcHae yDn±J ;kd uþajymonf?þ‚if;onfþ2000þckrS &Gufay;&ef awmif;qdkxm;onf? pkjrefrmEdik if t H rsKd;om;!Gea‹f ygif;tpd;k & pOfjzifh _Adwdef/ jyifopf/ tar&duef/ wufr+r&Sd&ifþta&;,laqmif&Gufr+
wJ]h um;xJrmS ”þ[þk ‚if;uþowif;axmuf pIþjrefrmEdik if o H ‹kd (6)þ}udrof mG ;a&muf a':atmifqef;pk]unfESifh quf ukvor*~ukd,fpm;vS,f a'gufwm ±k&S/ aemfa0/ w±kwf/ tdEdN,/ *syefESifh awG vkyfr,fqdkwJh oabmrsKd;awG&Sdyg
rsm;udk ajymonf? cJh_yD;aemufþ2003þckþEdk0ifbmrSpIþjref oG,faqmif&Guf&ef jrefrmtpdk;&u aomif;xGef;u ajymonf? pifumylEdkifiHwdk‹ yg0ifonfh jrefrmht w,f”þ[kþa'gufwmaomif;xGef;u
ppftpdk;& EdkifiHjcm;a&;0ef}uD; rmppftpdk;&uþ‚if;tm;vufrcHcJhay? qufqaH &;t&m&Sd ceft ‹ yfxm;r+uþkd ¯ud ‚if;u “EdkifiHwum&JŒ EdkifiHa&;t a&;qdik &f mþEdik if w
H umtzGŒJwckuv
kd nf; ajymonf?

"mwfyEkH iS w kd +f yD; vlzrf;&ef AdkvfcsKyfrª;}uD;oef;a&$u a':atmifqef;pk=unfESihf awGŒ&efa=unm


fh u
etztm%mydik rf sm; !¸e=f um; atmufwbdk m 5 NEJ/ yg&dSonf? r+rsm;onf ,cifuwnf;u etzu vkyftm;ay;&dSvjdk‹ zpfwmudk;? tvkyfo
etzOuU@ AdkvfcsKyfrª;}uD;oef;a&$u ,if;odk‹AdkvfcsKyfrª;}uD;oef;a&$. a':atmifqef;pk]unftay: pGyfpGJcJh rm;tcGit hf a&;awGþrcsKd;azmufzþ‹kd vuf
NEJ/ atmufwb
dk m 12 arwWmydp‹k w D ef;vSnv hf nfvrf;av#muf tus,fcsKyfjzifh xdef;odrf;xm;onfh ajym]um;csufudk trsKd;om;'Dru kd a&pD onfh pGyfpGJcsufrsm;omjzpf_yD; awGŒqkH rSwfxdk;xm;wJholawGuþcsKd;azmufae
_yD;cJo
h nfv h twGi;f oHCmawmfrsm;ESifh onfh oHCmawmfrsm;udk ypfcwf±kduf jrefrmh'rD u kd a&pDacgif;aqmifþa':atmif tzGJŒcsKyf teft,fvf'DygwDrSþ ajymcGifh aqG;aEG;r+jzpfajrmuf&eftwGuf ¯ud wJhtwGufa]umihf ydwfqdk‹ta&;,lr+
vlxkqENjyyGJrsm;wGif yg0ifolrsm;udk ESuzf rf;qD;r+rsm;«yvkycf _hJ yD;þ,ckaemuf qef;pk]unfESihf awGŒqkHaqG;aEG;&ef &yk*~dKvfþOD;^m%f0if;u “'Dtcsuf}uD; wifowfrSwfcsufrsm;xm;I r&Edkif[k awG vkyfaewmjzpfw,f? 'gawGu
"mwfyHkESihfwdkuf]unfhppfaq;_yD; zrf; ydik ;f wGiv f nf; ausmif;wdu k rf sm;od‹k &uf wifjyxm;onfh a]unmcsufw&yfudk av;csuu f teft,f'u D qkyu f ikd xf m; ajymqdkonf? a':pkvkyfvdk‹jzpfwmrS r[kwfbJ/ olwdk‹
qD;&efþppftpdk;&tm%mydkifrsm;uþ!¸ef qufqo kd vdþk nzufwiG þf 0ifa&mufzrf; ,refae‹ n (8) em&DwGif etz±kyf wJh rl0g'awG wckrS r[kwfbl;? rdrd ‚if;uþ“tck[muþa':pkwa,muf vkyfvdkj‹ zpfwJhudpPyJ” [k OD;armifarmif
]um;csuf xkwfjyefxm;a]umif; od& qD;r+rsm; «yvkyfaeonf? jrifoH]um;rS xkwfv$ifhzwf]um;oGm; rvkyfwJhtvkyfudkþaemifrvkyfygbl;vdk‹ xJudk oGm;_yD;awmh tjypfwifovdkjzpf u ajymonf?
onf? &efukef°rdŒ&dS ausmif;wdkufwwkduf onf? ajym&r,fhoabm?þodk‹aomfþtckajym aew,f? pD;yGm;a&;ydwfqdk‹r+qdkwmu ,ck xkwfjyefcsufonf _yD;cJhonfh
ausmufww H m;°rdŒe,f/ vrf; (40) rS oHCmawmfwyg;u “nydkif;awGrSm jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHawmftpdk; wmeJy‹ wfouf_yD;þb,fvw kd j‹Hk yefrvJqkd tjynfjynfqdkif&muae_yD; jrefrmEdkifiH ]o*kwf (28) &ufrS pwifjzpfyGm;cJh
&dS &,u±HHk;rS &,u tzJGŒ0ifwOD;u zrf;wm?þtdyaf umif;wJt h csed þf oef;acgif &tzGJŒtaejzifh 2007 ck/ atmufwdk wmuawmhþta&;}uD;qk;H uþa':atmif rSm wu,fjzpfaewJhtaetxm;udk onfhþoHCmawmfrsm;ESifhþjynfolrsm;.
“'Dv (7) &ufu ppfa'ouae !¸ef ,Hþreufo;Hk em&Dþav;em&Dtcsed rf sK;d awG bm (4)/ &ufpGJjzifh xkwfv$ifhoGm;onfh qef;pk]unfu vGwfvGwfvyfvyf&dS jrifv‹kd 0dik ;f _yD;awmh pum;ajymzd/‹k zdtm; qENjyv+yf&Sm;r+rsm;udk tm%mykdifrsm;
]um;csuaf &mufvmw,f? "mwfyakH wG rSmzrf;wm/ [dkwae‹uqdk a&$awmifeJ‹ ,if ; xk w f j yef c suf w G i f a':atmif zdk‹yJ” [k ajym]um;onf? ay;zdk‹ ajymwJhudpPyJvdk‹ usaemfwdk‹jrif u ypfcwf±dkufESufzrf;qD;r+rsm; «y
ygwJh pD'Dydk‹ay;r,f? tJ'gudk]unfh_yD; odrfukef;ausmif;wdkufawGudk 0ifoGm; qef;pk]unftaejzihf xdyfwdkuf&ifqdkif wzufu a':atmifqef;pk]unf w,f?þa':pkwa,mufxaJ ]umihv f þ‹kd ajym vkyfcJh_yD;aemuf EdkifiHawmftpdk;&tae
udk,fh&yfuGufxJu b,folawGygo w,f?þb,fausmif;&,fqrkd [kwaf wmh a&;/ tvkH;pkHysufokOf;a&;/ jrefrmEdkifiH emrnfwyfajymqdak e_y;D þa':atmifqef; qdwk m[mþrrSeu f efb;l ”þ[kþajymonf? jzifh yxrqkH;xkwfjyefjcif;jzpfonf?
vJ od&if zrf;ay;zdk‹yg” [k ajymonf? bl; "mwfykHeJ‹]unfh_yD; "mwfykHxJrSmyg tm; pD;yGm;a&;tquftoG,fjzwf pk]unfrmS þvGwv f w
G v f yfvyfr&do S jzifh ydwfqdk‹ta&;,lr+rsm; jzpfay:vm etzOuU@uþa':atmifqef;pk]unf
_yD;cJhonfhvtwGif; oHCmawmf wm vdkufzrf;aewm/ bmrS rajymbl; awmufa&;tygt0ifþtvk;H pkyH w d q f a‹dk &; trsm;odatmifþwkj‹H yefaqmif&u G Ef ikd rf nfh &jcif;onf etzppftpdk;&udk,fwkdif ESifh awGŒqaHk qG;aEG;&ef ajymqdak eaomf
rsm;. arwWmydk‹vrf;av#mufyGJwGif ac:oGm;wmyJ” [k rdef‹]um;onf? wkd‹ukd pGef‹v$wfa]umif;a]unm&efESihf tajctaer&daS ]umif;þ‚if;uþajymonf? . vkyfaqmifcsufrsm;a]umihfomjzpf vnf;þwzufwiG þf teft,fv'f yD gwD0if
yl;aygif;yg0ifolaygif; odef;csD&dS_yD; ql; ,ckvuf&t Sd ajctaetxdþtzrf; xd k o d k ‹ a ]unmygu Ak d v f c sKyf r ª ; }uD ; jynfaxmifpjk refrmEdik if t
H rsKd;om; a]umif; ‚if;u ajymonf? rsm;/ oHCmawmfrsm;ESihf ausmif;om;
avapwDw0dkuf ausmufwHwm;°rdŒ tqD;rsm;av#mrh oGm;ao;bJþoC H mawmf oef;a&$u, dk w
f idk þf a':atmifqef;pk]unf aumifpDrS taxGaxGtwGif;a&;rª; “Oyrm tdkift,fvftdkrSmqdk ydwf jynfolrsm;udk ae‹pOf&ufqufqdkovdk
e,f0ef;usifY jzpfyGm;cJhjcif;jzpfonf? rsm;ESifh ausmif;om;jynfolrsm;udk ESifh awGŒqkHpum;ajymrnfjzpfa]umif; OD;armifarmifu ,ckxkwfjyefajymqdk qdk‹ta&;,lr+awGvkyfwm[m t"rR zrf;qD;vsuf&dSonf?
tqdkyg &,utzGJŒ0ifjzpfolu ydkufpdyfwdkuf&SmazGzrf;qD;aea]umif;
“usaemfwdk‹ ausmufwHwm;°rdŒe,frSm
jzpfawmhþ°rdŒe,fxu J vlawGþyg0if]unfh
±+tm;ay;]urSm aocsmygw,f? 'Dvkd
od&onf?
vom°rdŒe,fwiG af exdik o
q&mwOD;u “oHCmawGudk zrf;wm
f þl ausmif; jrefrmhta&; orRwbk&SfESihf ukvtwGif;a&;rª;csKyf aqG;aEG;
yg0if±kHeJ‹ omrefjynfolawGudk zrf;qD; uvnf; touf (6) ESpf/ (7) ESpft
Photo: AFP
Photo: AP

zdk‹udkawmh usaemfwdk‹ &,u tzGJŒ0if &G,þf ud&k ifi,fav;awGawmifygw,f? AP/ atmufwb


dk m 31 u owif;axmufrsm;udk ajymonf?
awGu pdwfryg]ubl;? 'gavmufrsm; tckaemufyikd ;f qdþk oHCmawGukd a&uyf tar&dueforRwbk&o fS nfþukvor*~ “jrefrmEdkifiHrSm vuf&dS&ifqdkifae
wJhvlawGudk 0wfauswrf;ausawmh wJhol/þqGrf;uyfwJholawGwifru oH twGif;a&;rª;csKyf befuDrGef;udk ,ref &wJh tusyftwnf;awG ajyvnfoGm;
"mwfykHawG]unfh&rSmyJ”þ[kþajymqkd CmxkeJ‹twl vdkufygwJh vlawGudkyg ae‹reufwiG þf w,fvzD ek ;f jzifq h ufo, G f apzdtk‹ wGuf vlt ‹ cGifhta&;eJ‹ 'Drdkua&
onf? zrf;qD;r,fqdkwJhoabmyJ” [k ajym _yD; jrefrmEdkifiHta&;ESihfywfoufI pD jyefvnfxGef;um;vmapa&;udk OD;
ausmufwHwm;°rdŒe,ftwGif; ae onf? aqG;aEG;cJhonf? wnfwJh ppfrSefwJhEdkifiHa&;«yjyifajymif;
xdkifoltcsKdŒu zrf;qD;rnfqdkonfudk Edik if aH &;tusO;f om;rsm;ulnaD pmihf jrefrmEdik if w H iG þf 'Dru kd a&pDtpd;k &w vJr+vkyfaqmifzdk‹ vdktyfw,fqdkwm
xGuaf jy;wdr;f a&Smifrnfr[kwaf ]umif;/ a&Smufa&;toif; (jrefrmEdkifiH) . &yfþjyefvnfay:xGef;a&;twGufþppft jrefrmppftpdk;udk jywfjywfom;om;
zrf;rnfqdkygu tzrf;cH&ef toifh&dS ,ckv (11) &uftxd pkaqmif;&&dS pd;k &ESiþfh 'rD u
kd a&pDvv kd m;onfþh twdu k tf today;vkyaf qmifomG ;zdv ‹k t
kd yfa]umif; orRwbk&fS twGif;a&;rª;csKyf befuDrGef;
a]umif;/þwode;f avmuf&o Sd nfh vltkyf aompm&if;t& v+y&f mS ;r+wiG þf yg0ifol cHrsm;t]um;þav;eufonfah qG;aEG;yGrJ sm; orRwbk&Sfu rpPwmbefuDrGef;udk vS,f rpPwm tDb&m[if *rfbm&D. jrefrmEkdifiH vma&muf&ef&ufukd Ekd0if
}uD;udk zrf;qD;Ekdifygu zrf;ygap *±kr rsm;teufþ(500) ausmftzrf;qD;cH onf ta&;}uD;a]umif; orRwbk&EfS iS fh tav;teufxm; ajymqdkcJhygw,f ” jrefrmEdik if o
H mG ;rnhcf &D;pOfþ&uftwdt bmvv,frS vqef;ykid ;f ok‹d ajymif;a&$Œ
pdkufa]umif; ajymqdkonf? ae&_yD;þ(12) OD;aoqkH;um aysmufqkH; befurD eG ;f wdu ‹k þoabmwlc]hJ uonf[k [k 'efy,f&DEdku ajymonf? usudþk ukvor*~rþS ajymqdjk cif;r&daS omf vufcHoabmwlcJha]umif; xkwfjyef
etztm%mydik rf sm;uþ_idr;f csr;f pGm ol (40)þOD;&dSa]umif; od&dS&onf? orRwtdrjf zLawmfajymcGi&hf olþ'efy,f&ED kd rpPwmbefurD eG ;f .þtxl;ud, k pf m; vnf;þjrefrmtpdk;&uþrpPwm*rfbm&D ajymqkdxm;onf?
3
pmrsuEf mS (4) á Ekd0ifbm/ 2007 ck

Photo: NEJ
etzudkbuffaygif;pkHrS wdkufrnf[k auteft,fvfat ajym=um;
NEJ/ atmufwb
dk m 11 teft,fvfatppfXmecsKyf (6) v auteft,fvfattpnf;ta0; pOfEiS yhf wfoufIþr[mrdwt f zJŒG tpnf; auseJ‹ zdtm;qufay;zdk‹vdkw,f” [k
jrefrmEdkifiHwGifþEdkifiHa&;tajymif;tvJ ywf tpnf;ta0;t_yD;wGif autef udk ,ckv (8) &ufrS (10) &uftxd rsm;rSvnf;þoabmxm;rsm;þxkwfazmf ajymonf?
ESiþfh tpd;k &tajymif;tvJjzpfap&efþu&if t,fvfatþ'k-ppfOD;csKyfþAdkvfcsKyfapm u&iftrsKd;om;tpnf;t±Hk; tajccH cJh]uonf? jrefrmEdkifiHvkH;qdkif&mausmif;om;
trsKd;om;vGwfajrmufa&;wyfrawmf zvJckd‹ (atmfvDAm) u ajymufusm;ppf a'owae&mwGif usif;ycJh_yD; wyfr trsKd;om;'Drdkua&pDwyfaygif;pk rsm;'Drdku&ufwpfwyfOD;þOuU@þudkoHcJ
(auteft,fvaf t)þtaejzihþf wdik ;f &if; tygt0if EdkifiHa&;/ oHwrefa&;wdk‹udk [mtoD;oD;rS wyfr[mrª;rsm;ESifh taxGaxGtwGif;a&;rª; Adkvfrª;}uD; u “'Drdkua&pDa&;/ trsKd;om;a&;
om;vufeufudkiftzJGŒtpnf;rsm;/þppf wd;k jri‡ v
hf yk af qmifomG ;rnf[ak jymonf? tqifhjrifht&m&Sdrsm;/ A[kdtxl;wyf cGeOf uUmuþ“vufeufuikd jf zpfwþhJ etz wef;wla&;twGuf wdkufyJG0ifaewJh
Adv
k cf sKyfapmzvJc‹dk (atmfvAD m)
r[mrdwftzJGŒtpnf;rsm;/þtjcm;r[m ‚if;u “awGŒqkHaqG;aEG;a&; rvdk &if;rsm;rS t&m&Sdrsm; pkHnDpGm wuf [m ol‹udk vufeufeJ‹ 'kuQay;EdkifwJh r[mrdwftzJGŒawG[m 'Dae‹tajct
rdwftzJGŒtpnf;rsm;ESifhyl;aygif;um vm;wJþh etzudþk vufeufuikd ef nf;vrf; a&mufc_hJ yD;þtqdyk gtpnf;ta0;rSþcHppf vludk *±kpdkuftav;xm;wJh oabm&Sd aerSm tzufzufuae_yD; twlwuG zdk‹ vdkygw,f” [k ajymonf?
t&Sdeft[kefjr‡ifh wdkufyJG0ifoGm;rnf[k tjyif tjcm;enf ; vrf ; awG e J ‹ v nf ; &Siþf ajymufusm;pepfuþkd t&Sed jf ri‡ ahf qmif w,f? olwdk‹udk bufpkHzdtm;ay;r+ vufwJGaqmuf&Gufae&wJh umvjzpf autef t ,f v f a twyf r ª ; rsm;
ajymonf? zdtm;ay;vkyfaqmifoGm;zdk‹jzpfw,f” &GufoGm;&ef oabmwlnDr+&&Sdonf? tcsdefudkuf tpGrf;ukefjr‡ifhwJhtcsdefrSm awmh usaemf w d k ‹ t m;vk H ; [mvnf ; vywftpnf;ta0;udk (6) vw}udrf
,refae‹u _yD;qkH;oGm;onfh au [k ajymonf? auteft,fvaf t. a&Sv › yk if ef; ravsmhwJhZJGeJ‹ udk,fhzufu wm0efaus t&Sdeft[kefjr‡ifh_yD; yl;aygif;aqmif&Guf usif;yonf?

aoG;csi;f qufvy_ &f mS ;oGm;rnf[k ud;k uef‹ESi0fh a'orS wdik ;f &if;om;&Jrsm;udk &efuek q
f ENjyr_
88 rsKd;qufausmif;om;rsm; ajym=um;
NEJ/ atmufwb
dk m 15 udkrif;udkEdkif/ udkudk}uD;/ udkrif;aZ
ESrd ef if;&mwGif ok;H cJh
88 rsKd;qufausmif;om;acgif;aqmif ,s ponfh 88 rsKd;qufausmif;om; NEJ/ atmufwb
dk m 30 vm;±+;d ody‹k _‹kd y;D þ&efuek o
f þ‹kd ac:aqmifomG ; 'Dbufu&JawGudk &efukefrSm awGŒcJh& awG &m}uD;ydkif;avmuf&dSw,f/ awmf
rsm; tzrf;qD;cHc&hJ aomfvnf;þausmif; acgif;aqmifrsm;udk zrf;qD;cJh_yD;aemuf _yD;cJhonhfvtwGif; jzpfyGm;cJhonfh oH cJhonf[k udk;uef‹a'otwGif;&dS csif; w,fvdk‹ tcdkiftrmudk ajymw,f”[k awmfudkrsm;w,f?þwe,fvHk;yJ tJvdk&J
om;v+yf&Sm;r+ &yfwef‹oGm;rnfr[kwf xGuaf jy;wdr;f a&Smifaeaomþuakd X;ºuG,f Cmawmfrsm;ESifh jynfolrsm;. _idrf; a&$a[mf°rdŒom;wOD;u ajymonf? ajymonf? awG&w Sd ,f/ uGrv f ;kH txl;wdu
k cf u
kd af &;
bJ jynfolrsm;ESihftwl trSefw&m; udk tm%mydkifrsm;u ydkufpdyfwdkuf&Sm csrf;pGm qENjyr+tm; t]urf;zuf°zdcJG ‚if;u “&Jpcef;rSm&dw S hJ Armpum; ud;k uefE‹ iS hf 0a'otwGi;f vkyif ef; &JawGvnf;&dSw,f/ olwdk‹awG vdkuf
bufrS qufvuf&yfwnfoGm;rnf[k azGcJhjcif;jzpfonf? &mwGif &S rf;jynfajrmufydkif;&dS udk;uef‹ rwwfwJh wdkif;&if;om;&JawGaygh? udk; &Sif olaX;rsm;/ ukr`%Drsm;u a'ocH oGm;&wm” [k ajymonf?
88 rsKd;qufausmif;om;wOD;jzpfol udkaX;ºuG,fu wdrf;a&Smifykef; ESifh 0a'owdk‹rS jrefrmpum;rajym uef‹wdk‹/ 0wdk‹/ yavmifwdk‹ tJ'gawGudk t&yfom;rsm;udk vkH°cHa&;&Jrsm;tjzpf udk;uef‹ESifh 0a'otwGif;rS ac:
udkpdk;xGef;u ajymonf? atmif ; ae&if ; rS oH C mawmf r sm;/ wwfonfh wdkif;&if;om;&Jrsm;udk jynf ac:oGm;w,f? _yD;awmh olaX;awG/ zGJŒpnf;xm;aom tqdkyg&Jrsm;udk ac: ,lcJhonfh&Jrsm;rSm etzESifh typfcwf
‚if;u “tckavmavmq,fawmh ausmif;om;rsm;ESihftwl ppftm%m xJa&;0ef}uD;XmevufatmufcH&Jwyf ukr`%DawGuae vpmaiGay;zJGŒxm; ,ltokH;«ycJhjcif;jzpfonf[kþod&onf? &yfpJa&; «yvkyfxm;onfh 0jynfaoG;
usaemfwu ‹kd þvk°H cHa&;t&v+y&f mS ;r+awG &Sirf sm;udk yl;aygif;wGe;f vSe&f ef jynfol zJGŒrSwqihf &efukefodk‹ ac:,ltoHk;«ycJh wJh udk;uef‹eJ‹ 0vlrsKd;&JawGudk tjym tqdkyga'ocHjzpfolu “w±kwf pnf;nD!w G af &;wyfrawmfEiS þhf ud;k uef‹
udk c%_idrfoufvdkufwmyg? vlxkxJ rsm;tm; wdkufwGef;cJholjzpfonf? onf[k od&onf? a&mif0wfpHkawG 0wfcdkif;_yD; ac:oGm; vdk aygif;tef;vd‹k ac:wmaygh/ wkwaf wG vufeufudkif tzJGŒwdkE‹ Sifh roufqdkifo
rSm tcsdwftquf&dS&dSeJ‹ &dSaeygw,f? _yD;cJhonfh oDwif;ywftwGif;u pufwifbm (23) rS (25) txd w,f? tm;vHk; ta,muf (2˜000) udkifwJh&JawGav/ avmyef;olaX;awG vdk jynfxaJ &;0ef}uD;Xmevufatmuf
ausmif;om;awG&ŒJvy+ &f mS ;r+þt&deS t f [kef vnf; 88 rsdK;qufausmif;om;acgif; (3) &ufwikd w f ikd f wae‹v#if tenf;qH;k avmufu&kd ESd ikd w f ,f? &efuek u f aejyef uþvpmaiGay;_yD;iSm;xm;wm/ csif;a&$ cH &JwyfzJGŒ0ifrsm;vnf; r[kwfa]umif;
[m &yfwef‹oGm;rSmr[kwfygbl;? tck aqmifwOD;jzpfol udkvS rsKd;aemifESihf &JwyfzJGŒ0ifþ(500) wdu k‹ dkþtqdkyga'orS vmwJh rdwaf qGawG ajymjywmuawmh a[mfrSm&dSwJh OD;a[mfwdk‹qdk&if tJvdk&J tqdkyg a'ocHu ajymonf?
qd&k ifþusaemfw&‹kd ŒJ_idr;f csr;f pGmqENjyv+yf ArmEdkifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*~

0acgif;aqmif wmhr[mqef;uG,fvGef
&Sm;r+a]umihf usaemfwdk‹ &JŒrsKd;qufopf rsm;tzGJŒcsKyf (Auo) A[dkpnf;±kH;a&;

Photo: RFA
awGþaoG;opfawGþtukev f ;Hk [mþaoG;csi;f aumfrwD0if ausmfudkudktygt0if
qufrd]uyg_yD” [k ajymonf? ausmif;om; (3) OD;wdk‹udk ppftm%m
etztm%mydkifrsm;u _idrf;csrf; ydkifrsm;u zrf;qD;cJhonf?
pGmqENjycJholrsm;tm; vdkufvHzrf;qD; xdkodk‹ausmif;om;rsm;udk zrf;qD; ausmx
f if(xkid ;f )§atmufwb
dk m 30 a]umifh usaemfwkd‹u awmfawmfav; 0def;iif;apmfbGm; wmhazmif;ESifh a':
vsuf&dS&m ,ckv (13) &ufwGif 88 aeaomfvnf; ausmif;om;rsKd;quf 0trsKd;om;tzGJŒ (WNO) OuU@ wmh oifcef;pm,lp&mjzpfw,f? olt ‹ aeeJ‹ eef;vlwkd‹rSarG;zGm;onfh om;OD;jzpf_yD;
rsK;dqufausmif;om;acgif;aqmifwOD; opfrsm;taejzifh wdkif;jynftwGuf r[mqef; (61) ESpfonf ,refae‹ rl;,pfaq;0g;eJ‹ uif;uif;&Sif;&Sif;&Sd i,fpOfuwnf;u 0trsKd;om;awmf
jzpfol udkaX;ºuG,ftygt0if ausmif; ordkif;ay;yckH;ajymif;wm0efudk quf eHeuf (1) em&Dcef‹u xkdif;EkdifiH/ csif; w,fqkdwmukd usaemfwkd‹ r'w(trsKd; vSeaf &;wGiþf yg0ifvmolwOD;jzpfonf?
om; (4) OD; zrf;qD;cH&onf? vuf,laqmifoGm;rnfjzpfa]umif; rkdifòrdŒ ecGefydef;aq;±kHY uG,fvGefoGm; om;'Drkdua&pDwyfaygif;pk) uvnf; jrefrmhqkd&S,fvpf vrf;pOfygwD
(13) &uf eHeufydkif;wGif tqdkyg udkpdk;xGef;u ajymonf? onf? xkwfjyefa]unmxm;w,f? okd‹aomf (rqv) cwfwGif uGefjrLepfukd um
ausmif;om;rsm; wdr;f a&Smifyek ;f atmif; ‚if;u “tckausmif;om;tawmf &ifusyfa&m*g/ tqkwfa&mifa&m vnf;yJ xkdif;Oya't& 0&rf;xkwf_yD; uG,f&efzGJŒpnf;xm;aom vufeuf
aeonfhtdrfudk ppftpdk;&tm%mydkif rsm;rsm;[m tzrf;qD;cHae&w,f? *g/ tm±k H a ]umtm;enf ; a&m*gwk d ‹ zrf;qD;cH&wJhtwGuf ol‹rSm axmifus ukdif 0umuG,fa&;wyfzGJŒukd OD;aqmif
rsm;u 0ifa&mufpD;eif;cJh_yD;aemuf 'gayr,fh axmifawGudk atmifajrt a]umifh vGefcJhonfh (2) vuwnf;u oGm;wmjzpfygw,f” [k ajymonf? cJhonf?þ0a'oukdþArmjynfuGefjrLepf
wmhr[mqef;
udkaX;ºuG,fESifhtwl 88 rsKd;quf jzpfrSwf_yD; olwdk‹awG &J0HhpGmeJ‹ v+yf&Sm; csif;rkdifA[kdtusOf;axmif}uD;rS ecGef; r[mqef;onf rsKd;cspfpdwfESifh ygwDrS pkd;rkd;vmaom 1972-73 ckcef‹
ausmif;om;rsm;jzpfonfh udkatmifol/ r+awGudk vkyfae]uw,f? usaemfwdk‹ zif;aq;±ko H ‹dk ajymif;a&$Œuo
k r+caH e&if; awmfvSefa&;tay:wGif tvGefopPm&Sd wGif &S rf;jynfawmifbufykdif;okd‹ qkwf trsKd;om;'Drkdua&pDwyfaygif;pk NDF
rrD;rD;ac: roif;oif;at;ESihf tjcm; ausmif;om;rsK;d qufawGuþkd b,fawmh uG,fvGefoGm;jcif;jzpfonf? oljzpfa]umif;ESiþhf 2000þjynfEh pS 0f ef;usif cGmvm_yD; xkdpOfu rqvtpkd;&tm; tzGJŒ0ifjzpfvmonf?þ1977þckwGif NDF
ausmif;om;wOD;jzpfonfþh aZmfxufukd rS ESdyfuGyfvdk‹r&bl;” [k ajymonf? xkdif;&JwyfzGJŒrS wmhr[mqef;ukd wGif AkdvfcsKyf}uD;cif!Gef‹. axmuf awmfveS v f su&f o
dS nfþh &S r;f jynfw;dk wuf .þ'kwd,OuU@wm0efukd xrf;aqmif
udkwdk‹tm; zrf;rdoGm;jcif;jzpfonf? tvm;wl jynf o l r sm;uvnf ; 2005 ck {_yD (6) wGif rl;,pfaq;0g; vS rf;a&;wyfzGJŒrS typftcwf&yfpJa&; a&;ygwD (SSPP)/ avmfppf[efacgif; cJhonf?
etzppftpkd;&u _yD;cJhonfh ]o ypfcwfaeonfh]um;rS &J0HhpGmxGufI tr+ESifh zrf;qD;cJhonf? vkyf&ef rufvkH;ay;jcif;cH&aomfvnf; aqmifaom ukd;uef‹tzGJŒESifhyl;wGJv+yf vuf&SdwGif 0trsKd;om;tzGJŒWNO
*kwf (15) wGif avmifpmqDaps;E+ef; ‚if;wdk‹.qENrsm;udk azmfxkwfjyo]u wmhr[mqef;ESi&hf if;ES;D onfþh ytk0d hf vkH;0vufrcHbJþtrsKd;om;awmfvSef &Sm;cJhonf? . wyfrawmf WNAukd Akdvfr;ª }uD; wmh
wdk;jr‡ifhcJhr+tay:þjynfolrsm;uþqENjy a]umif;/ pkpnf;nD!GwfpGmjzifh quf jynfov ‹l w
G af jrmufa&;tzGŒJacgif;aqmif a&;vrf;a]umif;wGif ckdifckdifrmrm&yfcJh 1982 ckwGif r[mqef;OD;aqmif rdef;uOD;pD;_yD; &S rf;jynfe,f/ u,m;
cJh_yD;þ,if;qENjyyGJwGifyg0ifol 88 rsKd; vufcsDwufoGm;rnfqdkygu rw&m; Akdvfrª;}uD;cGefOuUmu “olu axmif a]umif; Akdvfrª;}uD; cGefOuUmu ajym _yD; 0trsKd;om;tzGJŒ (WNO) ukd zGJŒpnf; jynfe,fESifhþxkdif;EkdifiHqufpyfaeaom
qufausmif;om;acgif;aqmifrsm;udk r+uþkd awmfveS Ef ikd rf nfrmS aocsma]umif; xJrmS tusOf;us&if;eJa‹ yghav/ aq;uk onf? _yD;aemuf e,fpyftajcpkduf wkdif;&if; (3) yGifhqkdifa'owGif tajcðyv+yf&Sm;
tm%mydkifrsm;u zrf;qD;cJhonf? udkpdk;xGef;u ajymonf? o&if;eJ‹ usqkH;oGm;wmcifAs? tJ'g r[mqef ; onf &S r f ; jynf e ,f / om;vufeufukdifwyfaygif;pkjzpfonfh vsuf&Sdonf?

acwfòydipf maywku
d rf S xkwaf 0+yD;pmtkyrf sm; æ
wifarmif0if; a=u;rkOH ;D aomif; a':cifrsK;d cspf armifom& 0if;az
OD;cifatmif
AdkvfcsKyfatmifqef;ukd EkdifiHa&;orm;ESifh acwfòyif. owif;pmavmu usOfwkwfcH0Hh rcH0Hh 'kid ,
f mavmhEiS hf tvk&d ydS gu
b,folowfovJ EkdifiHa&; ppf0g'Drsm;wkdufyGJ tjcm;0wˆKwkdrsm;
Pay by Money Order to
Thuza L Win
Khitpyaing Publishing House
P.O Box 115, Raminthra P.O
Bangkhen, Bangkok 10220
Thailand
[email protected]

More Information
Khitpyaing Publishing House
[email protected]
xdkif;EdkifiH - (520) bwf xdkif;EdkifiH - (520) bwf xdkif;EdkifiH - (300) bwf xdkif;EdkifiH - (260) bwf xdkif;EdkifiH - (360) bwf xdkif;EdkifiH - (400) bwf
EkdifiHjcm; - tar&duef (21) a':vm EkdifiHjcm; - tar&duef (21) a':vm EkdifiHjcm; - tar&duef (8) a':vm EkdifiHjcm; - tar&duef (10) a':vm EdkifiHjcm; - tar&duef (13) a':vm EdkifiHjcm; - tar&duef (15) a':vm

4
Ekd0ifbm/ 2007 ck á pmrsuEf mS (5)

&efuek òf rdŒwGif pD;yGm;a&;a=umfjimqdik ;f bkwrf sm; enf;yg;vm

Photo: NEJ
NEJ/ atmufwb
dk m 23 0g'jzef‹qdkif;bkwfrsm;udk oD;oef‹ &efukef°rdŒcHwOD;u “urBmat; bkwfrsm;udkvnf; awGŒjrifEkdifonf?
etzppftpdk;&u pD;yGm;a&;a]umfjim axmifxm;jcif;r[kwfbJ &efukef°rdŒ bk&m;vrf;eJ‹ q&mpHvrf;axmifhrSmqdk ,cifvYoHCmawmfrsm;ESihfvl
qdkif;bkwfrsm;t]um; 0g'jzefa‹ ]umfjim awmf pnfyifom,ma&;aumfrwDudk tar&dueftm;udk; ykqdef±kd;/ tqdk;jrif xk_idrf;csrf;pGmqENjyr+udk ppftpdk;&
qdik ;f bkwrf sKd;pkpH u
dk x
f v h wGuf aiGay;_yD;a]umfjim&onfh pD;yGm;a&;
l monft 0g'Drsm;tm; qef‹usif]uqdkwJh tar tm%mydkifrsm;u t]urf;zufESdrfeif;
pD;yGm;a&;vkyfief;&Sifrsm;u ‚if;wdk‹. vkyfief;qdkif;bkwfrsm;ESihftwl ,SOfwGJ &dueftpdk;&udkþemrnfwyf_yD;þqefu ‹ sif cJhr+rsm;tm; jyifyrD'D,mrsm;rSwqifh
a]umfjimrsm;udþk &yfqikd ;f xm;]ua]umif; axmifxm;jcif;a]umihf vkyif ef;&Sirf sm; ykwfcwfa&;xm;wJh qdkif;bkwfrsKd;udk jynfolrsm;ESihf EdkifiHwumuyg AD'D,dk
od&onf? u rvkyfvdk]ua]umif; ‚if;u ajym awGŒEdkifw,f” [k ajymonf? ±kyfykHrsm;ESihfwuG ]unfh±+cGifh&cJhonf?
“pD;yGm;a&;vkyfief;&SifawGu ppf onf? ppftpdk;&owif;pmrsm;wGif yHkrSef ,if;vkyf&yfrsm;udk jynfwGif;om
tpdk;& 0g'jzef‹qdkif;bkwfawGeJ‹twl _yD;cJhonfhvtwGif; oHCmawmf azmfjyavh&Sdonfh EdkifiHawmfwnf_idrf ruþEdkifiHwumuyg od&dScGifh&cJhonfh
,SOfwGJ_yD; ra]umfjimcsifwJhtwGuf rsm; OD;aqmifonfh vlxq k ENxwk af zmf a&;ESihf Edik if aH wmfw;kd wufa&;udk aESmifh twGuf ppftpkd;&tm; 0kdif;0ef;±+wfcscJh
pD;yGm;a&;a-umfjimrsm; uif;rJv
h monfh Avmqkid ;f bkww
f ck
&efukef°rdŒrSm qdkif;bkwftvGwfawGudk onfh v+yf&Sm;r+jzpfyGm;_yD;aemufydkif; ,Suf[efw ‹ m;olrsm;tm; qefu ‹ sif]u/ _yD; aemufyikd ;f wGif ‚if;wdy‹k ikd o
f wif;pm/
ae&mtESrH‹ SmawGŒEdkifw,f” [k &efukef tm%mydkifrsm;u &efukef°rdŒtESHŒtjym; Edik if aH wmf.jynfwiG ;f a&;udþk 0ifa&muf a&'D,dk/ ±kyfjrifoH]um;wkd‹rS 0g'jzef‹csd jynfwGif;þyk*~vdu*sme,frsm;wGif jcif;/ aqmif;yg;rsm;udk rxnfhrae&
°rdŒrSþaw;pD;&D;xkwfvkyfonfhvkyfief; wGif 0g'jzef‹qdkif;bkwfrsm; pdkufxlvm aESmifh,Sufaom jynfyEdkifiHrsm;tm; a&;vkyif ef;rsm;udþk ppftpd;k &uþtquf tm%mykdifrsm;u ‚if;wdk‹ a&;apcsif azmfjycdkif;jcif;wdk‹ vkyfaea]umif; *sm
&SifwOD;u ajymonf? jcif;jzpfonf? qef‹usif]uþponfhtjcm;0g'jzef‹qdkif; rjywf vkyfudkifaejcif;jzpfonf? onfh owif;rsm;udk a&;om;azmfjyap e,ft,f'DwmwOD;u ajymonf?

OD;*EBD&udk zrf;qD;Edkifa&; ppftpdk;&qef‹usifa&; pm&Gufrsm;ysHŒESHŒ


tylwjyif;&SmazGae NEJ/ atmufwb
dk m 25
_yD;cJhonfhpufwifbmwGif oHCmawmf
xm;w,f? _yD;awmh wjcm; *gxmawG
vdk wae‹ 108 }udrf&Gwfyg/ vl (18)
rS vdkufavsmjcif;r&SdbJ oHCmawmf
rsm;ESiþfh ausmif;om;jynfov l x l uk kd ppf
onf tm%mtwGufqdkv#if oHCmudk
yif owfoljzpfa]umif;/ omoemudk
NEJ/ atmufwb
dk m 28 a]umif;/ xdk‹a]umifh &S rf;jynfawmif rsm; OD;aqmifonfh ppftpdk;&qef‹usif a,mufudk jzef‹a0yg pojzifh a&;xm; tpd;k &uþ&uf&ufpufpuft]urf;zuf vnf; zsufqD;zdk‹ 0efrav;a]umif;/
ppftpkd;&tm%mydkifrsm;u oHCmhv+yf ydkif;rS xdkif;EdkifiHbufodk‹ xGufajy;&ef a&;þvlxq k ENjyyGrJ sm;udþk tm%mydik rf sm; awmh ±kwk wf &ufþ'gbmvJqw kd m b,f ESdrfeif;cJha]umif;/ ukvor*~vHk°cHa&; jynfolrsm;udkvnf; &uf&ufpufpuf
&Sm;r+udkþt]urf;zufESdrfeif;_yD;aemuf ¯ud;pm;ygu &vvze,fajrxJ 0if u t]urf;zufESdrfeif;acsr+ef;cJhaomf olrS rodEdkifbl;” [k ajymonf? aumifpu D ta&;,laqmif&u G af wmhrS owfjzwfacsr+ef;a]umif;/ xdk‹a]umihf
wvausm]f umonfw h ikd þf jrefrmEdik if v
H ;Hk a&mufvmv#if zrf;qD;ay;&efESihf OD; vnf;þtpd;k &qefu ‹ siaf &;pm&Gupf mwrf; aps;rsm;/ oifwef;ausmif;rsm; om ydwfav;ydwfvrf;pOfudk pGef‹v$wf udk,fhrdom;wpkaumif;zdko ‹ m ]unhfae
qdkif&moHCmhwyfaygif;pktzGJŒrS oHCm *EBD&onf rdwˆDvm°rdŒwGif «yvkyfxm; jzef‹a0r+rsm;&Sdaea]umif; &efukef°rdŒcH ponfh ae&mtESHŒwGif tqdkygpm&Guf rnfqdkygu a':atmifqef;pk]unfESihf onfh AdkvfcsKyfrª;}uD;oef;a&$.trdef‹
awmfþOD;*rB&D udþk zrf;qD;&rdjcif;r&Sad o; onfh rSwfykHwifuwfwck/ wuUodkvf rsm;xHrS od&onf? rsm;enf;wl tjcm;ppftpdk;& qef‹usif pum;ajymrnfqdkonfh vSnfhjzm;r+udk udk remcHawmhbJ EdkifiHawmfudk u,f
ojzifh tylwjyif;vdkufvH&SmazGae ausmif;om;uwfwckudk udkifaqmif &efukef°rdŒcHwOD;u “usrwdk‹&wJh a&;þpm&Guaf ygif;pHv
k nf;þjyefa‹ ea]umif; om vkyfcJha]umif;/ xdka‹ ]umifh jynfol wifay;yg&ef/ AdkvfcsKyfwdk‹taejzifh zd
a]umif; od&onf? xm;_yD; xdkuwfeHygwfrsm;udkyg yl;wGJ pm&GufxJrSmawmh vmbf/ "e/ OpPm/ od&onf? rsm;taejzifh oHCmxku OD;aqmif vpfydkifuþzD',f&m;rdpk‹ fvdk EdkifiHudku,f
vufeufuikd _f ird ;f csr;f a&;tzJŒGrsm;ukd azmfjyxm;onf[k tqdkyg &vvz &wemac: *gxm qdk_yD; acgif;pOfwyf pm&Gufw&GGufwGifrl ppftpdk;& awmif;qdkcJhonfh tcsuf (3) csufudk wif]uygqdkonfh arwWm&yfcHyef]um;
tcsuftvufrsm;ay;ydk‹_yD;þtu,fI tzGJŒ0ifwOD;u ajymonf? xm;w,f? aemuf atmufrmS tm%m vSnfhjzm;wm rcH]ueJ[ ‹ k acgif;pOfwyf rarhavsmb h J qufvufawmif;qdo k mG ; pmrsKd; a&;om;xm;onf?
OD;*EBD&udkawGŒ&Sdyguþzrf;qD;ta&;,l jrefrmEdkifiHwGif; ppftpdk;&u ±l; &rufavmb}uD;/ wbdk‹xJEGm;tdk xm;_yD; oHCmawmfrsm;ESihfþjynfolrsm; ]u&rSmjzpfa]umif;þa&;om;xm;onf? tqdyk g tpd;k &qefu ‹ sifa&;pm&Guf
ay;&efþta]umif;]um;xm;a]umif;þ&Sr;f avmifpmqDaps;E+e;f tqrwefw;kd jr‡ihf }uD;/ 'dXdrdp>m}uD; z±koum,uHusL; awmif;qdo k nfh pm;0wfaea&; ajz&Si;f aemufxyf pm&GufwrsdK;wGifrl &&Sdvmolrsm;u eD;pyf&mvlrsm;udk
jynfvlrsKd;aygif;pHk jynfov l‹ Gwfajrmuf vdu k rf u
+ þkd 88þrsKd;qufausmif;om;rsm; vGef/ vlpk oef;a&$ jrefjrefao qdk;i&J ay;a&;/þzrf;qD;cHEdkifiHa&;tusOf;om; wdkif;cspfjynfcspf AdkvfcsKyfrsm; EdkifiHudk zwf±+apjcif;/ qufvufjzef‹a0jcif;/
a&;wyfO;D þ(&vvz)þ&efuek ±f ;Hk rSþtrnf uþpwifa]unmcsufxkwf/ uef‹uGuf usapaomf qdkwJhpmom;udk ajymif;jyef rsm; v$wfay;a&;/þtrsdK;om;jyefvnf u,fwifay;]uygqdkonfh acgif;pOf owif;ay;jcif; pojzifh «yvkyfae]u
razmfvkdolþtzJGŒ0ifwOD;uajymonf? vrf;av#mufqENjyr+jzpfay:cJhonf? a&;xm;_yD;þ*gxmvdkvdk bmvdkvdkvkyf oifjh rwfa&;þponft h csurf sm;udþk wcsuf wyfxm;_yD; AdkvfcsKyfrª;}uD; oef;a&$ a]umif; od&onf?
‚if;uþ“usaemfwdt k‹ zJGŒqDudkþetz xdq k ENjyr+wiG þf 88þrsK;d qufausmif;
qDuae pmydk‹w,f? pmrSm uGefysLwm
eJ‹ y&ifah tmufxw k xf m;wJþh oHCmawmf
OD;*EBD&yHkqdkwm&,f/ ol‹crnf;awmfyHk
om;rsm;ESihfyg0ifolrsm;udkþppftpdk;&u
zrf;qD;cJhojzifh tjcm; 88 rsKd;quf
ausmif;om;rsm;ESihfþteft,fvf'DygwD
}uHrpdkufolrsm;udk tm%mydkifrsm;u tr_qifzrf;qD;axmifcs
qdkwm&,f "mwfyHkESpfyHkvnf; ygw,f? 0ifrsm;u qufvufqENjycJhonf?
tJ'g &vvz e,fajrxJ a&mufvm ,if;qENjyr+udkvnf; ppftpdk;& csr;f vGe§f atmufwb
dk m 10 ocHu ajymonf? awmifov l ,form;rsm;. bd;k bGm;ydik f c±dkdif&Jrsm;/ ausmufyef;awmif;°rdŒ
&ifþzrf;ay;ygvdq k‹ dkw,f? t&ifuþ'Dvdk u zrf;qD;ta&;,l ESdrfeif;cJhonfht rauG;wdik ;f atmifv°H rdŒe,fwiG f awmif ‚if;uþ“o]um;pufuae_yD;awmh ajrrsm;udkþopfawmXmeu odrf;qnf; e,f&Jrsm;/ atmifvH°rdŒe,frª;ESifh opf
wcgrS ta]umif;]um;wmrsKd;r&Sdbl;” wGuf oHCmawmfrsm;OD;aqmifonfh ,mpkdufysKd;ola'ocH (30) ausmfudk ajrxdk;puf}uD;awGeJ‹ ,luvpfyifawG I ,luvpfyifrsm;udk pdkufysKd;cJhonf? awmXmetygt0if rD;owfrsm;u
[k ajymonf? arwWmydv ‹k rf;av#mufvx l q k ENjyyGrJ sm; etztm%mydkifrsm;u 0wW&m;aESmifh udkxkd;w,f? tJ'g ,luvpfyif tav ,if;ajrrsm;udkþo]um;puf±kHtm; ,ckv (3) &ufn (12) em&Dcef‹wGif
"mwfyHkESihf yl;wJGygpmwGif OD;*EBD& qufvufay:aygufcJhonf? ,Sufr+jzifh zrf;qD;axmifcsvdkufonf? tvGifhtjywfawGudk awmifolawGu v$aJ jymif;ay;cJ_h y;D þajruGurf sm;udk w{u anmifyif0dkif;&Gmudk 0ifpD;_yD; xdkodk‹}uH
rSm oufawmf (28) ESpf&Sd_yD; nmbuf oHCmhvy+ &f mS ;r+uþkd etzppftpd;k & atmifvH°rdŒe,f&dS etzppftpdk;& toHk;taqmiftjzpfeJ‹ rdrdtdrfudk xif; v#if (3) axmifusyfrS (5) axmifusyf rpdkufolrsm;tm; zrf;qD;cJhjcif;jzpf
yg;jyifwGif rSJ‹wvHk;&Sda]umif;/ ‚if;. uþt]urf;zufErdS ef if;cJch sderf pS IþoHCmh ydik f ±k;H qdwt f rSwþf (5)þo]um;puf±EkH iS hf tjzpfeo‹J ;kH pGw
J ,fayghAsm?þ'gudþk o]um; txd awmifov l ,form;rsm;tm;þjyef a]umif; a'ocHrsm;u ajymonf?
zcifjzpfolonf tpdk;&ppfwyf wyf wyfaygif;pktzGJŒrS owif;ESifhjyef]um; opfawmXmewdk‹yl;aygif;um anmif pufeJ‹ opfawmu tr+qifzrf;wJh vnftiSm;csI twif;t"rR}uHpdkuf zrf;qD;xm;olrsm;udk wOD;v#if
]uyf}uD;a[mif;wOD;jzpf_yD; &S rf;jynf a&;wm0efcH OD;yOPi;f OD;*EB&D onfþjrefrm yif0dkif;&GmrS }uHrpdkufvdkol awmifol oabmayghAsm?þolw&dk‹ JŒydkifqdkifr+þajrxJ cdik ;f ]umif;þtqdyk ga'ocHuþajymonf? usyfaiG (1)þodef;ay;v#if v$wfay;
awmifydkif;wGif wm0efxrf;aqmifzl; jynfwGif; wdrf;a&Smiffaejcif;jzpfonf? (31) OD;udk ,ckv (2) &ufwiG f zrf;qD; udk awmifoal wGu 0if_yD;awmh ckw, f l ‚if;u “awmifolawGuvnf; rnf[þk tm%mydik rf sm;u ajyma]umif;/

&efuek w
f iG f *st
D ufpt
f rfzek ;f
vdu k _f y;D þaemufwae‹wiG þf o&ufaxmif oGm;wJhyHkpHrsKd;ayghAsm” [k ajymonf? 'D}uHudk pdkufr0ifpm;bl;As? olwdk‹pdwf awmifolrsm;u ray;Edkifojzifhþo&uf
okd‹ ydk‹aqmifcsKyfaESmifvdkufa]umif; etzppftpdk;&u ,if;a'oY 0ifpm;wmu yJwDpdrf;wdk‹ 0gwdk‹yJpdkuf axmifoþ‹kd yda‹k qmifcsKyfaESmifc&H jcif;jzpf
a'ocHwOD;u ajymonf? 1990þckwGifþpdrf;vef;pdkajya&;pDrHcsuf csifwmudk;/ vwdkoD;ESHqdkawmh pm;p a]umif; a'ocHrsm;u ajymonf?
iSm;&cufcJvm zrf;qD;&onfhta]umif;rSm opf
awmXmeydkife,fajrxJ&dS ,luvpfyif
pwif«yvkyfcJh_yD; ,if;pDrHudef;t&
atmifvH°rdŒe,f&Sd orBLv-a&$bef;
&maomufp&m &SdwmayghAsm? }uHvdk
rsKd; wESpf]umapmihf&r,fqdkawmh
,ckzrf;qD;cH&olrsm;xJwiG þf touf
(18) ESpfatmuf vli,frsm;ESifh udk,f
NEJ/ atmufwb
dk m 12 wa,mufxm;&efESifh zkef;ydwfcH&ygu tavtvGifhjzwfydkif;rsm;udk ,laqmif a'g um;vrf;eHab; anmifyif0dkif;&Gm awmifoal wGu xrif;iwfao&ifao 0efaqmiftrsKd;orD;wOD; tygt0if
jyifyrD'D,mrsm;ESihf qufoG,fonf[k tqkdygtmrcHolu w,fvDzkef;zdk;us rdaoma]umihfjzpfonf[k tqkdyga' ajrmufbuf/ a&ay:&Gm ta&S›buf&Sd zdk‹yJ&Sdw,f” [k ajymonf? trsKd;orD;þ(8)þOD;yga]umif;þod&onf?
,lq&onfh *sDtufpftrfzkef; trsm; oifhaiG usyf (25) odef;ausmfudk ay;
jrefrmppfwyfu uav;i,frsm;udk ppfr_xrf;cdkif;
Photo: Reuters

tjym;udk ppftpdk;&u qufoG,fr+ avsmfygrnfqdkonfh uwdudkawmif;cH


jzwfawmufcJhjcif;a]umihf zkef;iSm;& vma]umif; &efuek rf þS zke;f yGpJ m;wOD;u
cufcJvma]umif;þ&efukefzkef;yJGpm;rsm; ajymonf?
xHrS od&onf? jrefrmEdkifiHwGif ppftpdk;&xkwf NEJ/ atmufwb
dk m 30 “ppfwyfu wyfom;pkaqmif;ol uav;ppfom;tokH;«yr+rsm;&Sdonf[l
etzppftpdk;&u _yD;cJhonfhvY ay;onfhþ*sDtufpftrfzkef;aps;rSmþusyf jrefrmppftpdk;&u ppfom;pkaqmif; awGeþ‹J t&yfbufypJG m;awG[mþwyfom; onfh pGyfpGJajymqdkcsufrsm;vnf; xGuf
oHCmawmfrsm;ESihfvlxkyl;aygif;onfh (15) odef;&dS_yD; jyifyaygufaps;rSm &mwGif (10) ESpft&G,fuav;i,frsm; opfpak qmif;&&dw S ikd ;f þqka]u;aiGvufcH ay:aecJhonf?
qENjyyGJrsm; jzpfay: _yD;aemuf jynfy (26) odef;eD;yg;&dSaeojzifh jynfolt udyk gþppfwyftwGi;f þow
G of iG ;f aea]umif; &&dS]uw,f”þ[kvnf;þtpD&ifcHpmwGif uav;ppfom;rsm;onf ppfoif
rD'D,mrsm;udkþqufoG,fonfhþw,fvD rsm;pku udk,fydkifzkef;udkifEdkifjcif;r&dSbJ tar&duefjynfaxmifpk e,la,mhcf°rdŒ yg&dSonf? wef; (18)þywfomwufciG &hf _yD;aemuf
zkef;trsm;tjym;udk qufoG,fr+jzwf iSm;&rf;udkifaqmifae]ujcif;jzpfonf? tajcpdkufvl‹tcGihfta&;avhvmapmihf etzbufurlþvlt ‹ cGit
hf a&;tzGŒJ wdkufyGJjzpfyGm;&ma'orsm;odk‹ydk‹aqmif
awmufcJhonf? &efuek °f rdŒwiG þf *sDtufpt
f rfzek ;f iSm; ]unfha&;tzGŒJ (Human Rights Watch) }uD;. tpD&ifcHpmyg pGyfpGJajymqdkcsuf cH&a]umif;/ wcgw&H vl‹tcGifhta&; ppfom;pkaqmif;r+qdkif&m pnf;rsOf;
,if;okd‹þ*sDtufpftrfzkef;trsm;t pm;onfv h yk if ef;þt}uD;tus,jf zpfxeG ;f u ,ae‹xkwfjyefonfh tpD&ifcHpm rsm;onfþtajctjrpfr&do S nfþh pGypf aJG jym usL;vGefr+rsm;jzpfonfh &Gmrsm;udk pnf;urf;rsm;xkwfjyefumþaumfrwD
jym;udk ppftpdk;&u tquftoG,f ae_yD; ydkif&Siftaejzifh wvv#if usyf wGif azmfjyxm;onf? qdrk r+ sm;ESiþfh e,fpyf&þSd vufeufuikd t f zGŒJ rD;±+dŒjcif;/ &Gmom;rsm;udk t"rRtvkyf w&yfzGJŒpnf; xm;a]umif;/ touf
jzwfvdkufaoma]umifh zkef;ydkif&SifESihf (2) ode;f cef‹ 0ifaiG&aSd ]umif;þod&onf? ppfwyfudk t_rJwrf;wdk;csJŒaejcif;/ rsm;.þyk}H uD;csŒJajymqdrk r+ sm;tay:þtajc apckid ;f jcif;wdw
‹k iG v
f nf;þuav;ppfom; (18) ESpfatmufESihf rdrdqENrygbJ ppf
iSm;&rf;olwdk‹t]um; w&m;0ifajz&Sif; *sDtufpftrfzkef;rsm;udk aps;uGuf wyfajy; rsm;jym;vmjcif;ESihf ppfr+xrf; cHxm;onfþh wzufowfusonfþh wifjy rsm;udk yg0ifvkyfudkifaponf[kvnf; r+xrf;cdkif;jcif;wdk‹udk pkHprf;awGŒ&dSygu
Ir&awmhbJ zkef;ydkif&Sifrsm;rSm qkH;±+H; oabmt& 0,f/ a&mif;/ iSm; «yvkyf vdkol enf;yg;jcif;wdk‹a]umihf ppftpdk;& csufrsm;om jzpfonf[k jyefvnfwkH‹ tpD&ifcHpmwGif azmfjyxm;onf? ppf O ya't& ta&;,l a qmif & G u f
r+rsm;jzpf]u&onf? ae]uaomfvnf; ppftpdk;&. quf u uav;rsm;udk t"duxm;pkaqmif; jyefcJhonf? toufrjynfo h nfu
h av;i,frsm; oGm;rnfjzpfa]umif; etzwm0ef&dSol
,cktcgþ*sDtufpftrfw,fvDzkef; oG,fa&;Oya't& ,if;odv k‹ kyfaqmif vmjcif;jzpfonf[k vlt ‹ cGihfta&;tzGJŒ etzppfwyfuo hJ y‹dk ifþwdik ;f &if;om; udk ppfwyfwGif;pkaqmif;jcif;rS um wOD;u atyDowif;Xmeod‹k ajym]um;
iSm;&rf;vkdygu iSm;rnfholu tmrcH cGifhvkH;0r&dSay? }uD;u ajymonf? vlrsKd;pkvufeuffudkifwyfrsm;Yvnf; uG,fwm;jrpf&eftwGuf 2004 ckwGif onf?
5
pmrsuEf mS (6) á Ekd0ifbm/ 2007 ck

tajccHOya'rl=urf;a&;qGJa&;aumfr&Sif zGJŒpnf;
jr0wDwGif AkH;uGJI vlwOD;'%f&m&

Photo: Reuters
yDwmatmif§atmufwb
dk m 19 ,ckzGJŒpnf;vdkufonfh etzppft vdkufwyfwJhtqifhyJ&Sdygw,f? usef
NEJ/ atmufwb
dk m 12 EdkifiHawmfzGJŒpnf;yHktajccHya'rl]urf; pdk;&. zGJŒpnf;yHkrl]urf;a&;qGJa&;aumf wmuawmh vHk;0xl;jcm;r+r&Sdbl;” [k
,ae‹ rGef;vGJ (3) em&DcGJcef‹u u&ifjynfe,f jr0wD°rdŒ a&;qGJ&eftwGuf w&m;ol}uD;csKyf r&Sifonf ±kyfjytzGJŒomjzpfonf[k ‚if;u ajymonf?
trSwf (1) &yfuGuf cspf]unfa&;wHwm;teD;&Sd rGefjynfopfygwD OD;atmifw;kd acgif;aqmifonfh tzGŒJ 0if xdkif;-jrefrme,fpyftajcpdkuf zuf' EdkifiH.trsKd;om;EdkifiHa&;Y ppf
jr0wDpD;yGm;a&;wm0efcH Edkifjrifhatmif ydkifqdkifonfh a&$jynfpH&m (54)þOD;ygþzGŒJ pnf;yHt
k ajccHOya'rl]urf; &,fjynfaxmifpþk zGŒJpnf;yHt k ajccHOya' wyfuOD;aqmif&rnfqdkonfh tcef;
wnf;cdkcef;Y AHk;aygufuGJonf? jr0wD°rdŒrSukefonfwOD;u a&;qGJa&;aumfr&Sifudk zGJŒpnf;vdkuf rl]urf;a&;qGJa&;ESifhn‡dEd+if;r+aumfrwD u¾udk jyifqifa&;qGJay;&efvdktyf
“'Dwnf;cdkcef;u av;xyf&Sdw,f? yxrtxyfrSm&SdwJh vlraewJh a]umif;þetzuþa]unmonf? .þtwGi;f a&;rª;þO;D ode;f OD;uþajymonf? a]umif;/ xdkodk‹rvkyfaqmifbJ etz
tcef;wckrSm aygufuGJwmjzpfw,f? avmavmq,fawmh vlwOD; trsKd;om;nDvmcHESifh zGJŒpnf;yHk w&m;ol}uD;csKyf OD;atmifw;kd “olwdk‹csrSwfcJhwJh vrf;!¸efrl (6) pdwf¯udufa&;qGJxm;onfh tajccH
'%f&m&wm&Sdw,f” [k ajymonf? vuf&Sdtajctaet& jr0wD tajccHOya'udkþjynfolvlxkw&yfvHk; aumfr&SifY w&m;ol}uD;csKyf OD; csuf/ tajccHrl (104) csufeJ‹ tao; Oya'udk twnf«yrnfqdkygu jynf
°rdŒwGif vHk°cHa&;wdk;jr‡ifhcsxm;aomfvnf; xdkif;-jrefrm cspf]unf u axmuf c H ¯ ud q d k y G J r sm;usif ; yI atmifwdk;u OuU@/ a&Sa› ecsKyf OD;at; pdwftajccH&r,fhrlawGcsvdkufwmu ol v l x k v uf c H r nf r [k w f a ]umif ;
a&;wHwm;tm; yHkrSeftwdkif;zGifhvSpfxm;onf? jr0wD°rdŒwGif tke;f tke;f u|wfu|wfaxmufct H m;ay; armifuþ'k-OuU@/ rEœav;aq;wuU _yD;oavmufjzpfaeyg_yD? tJh'gawGudk ‚if;u qufvufajymonf?
,cifuvnf; AHk;aygufuGJr+rsm;&SdcJh_yD; w&m;cHrsm;tm; zrf;qD;Edkif aer+udkþav;pm;aomtm;jzifhaomf odkvf t_idrf;pm;ygarmuQ a'gufwm vdkuf_yD; eHygwfawG *%ef;awGwyf trsKd;om;jyefvnfoifjh rwfa&;t
jcif;r&SdbJ jrefrmppftpdk;&u jrefrmtwdkuftcHtzGJŒtpnf;rsm; vnf;aumif;/þrl0g'vrf;pOf (7) &yfudk aomif;jrifuh þtwGi;f a&;rª;tjzpfaqmif vdkufv&dk‹ Sd&if yk'frawGjzpfoGm;_yD;awmh wGuf ukvor*~EiS þhf Edik if w
H umuwGe;f
. vufcsufjzpfonf[k pGyfpGJavh&Sdonf? taumiftxnfazmfonfhtaejzifh &Guf_yD;þtzGJŒ0ifrsm;tjzpf jyef]um;a&; zGJŒpnf;yHktajccHOya'jzpfvmrSmygyJ? tm;ay;aecsdefY ppftpdk;&u ‚if;wdk‹
aomfvnf;aumif; xdkaumfr&Sifudk zGJŒ 0ef}uD; Adkvfrª;csKyfausmfqef;/,Of rl ] urf ; a&;qG J a &;aumf r &S i f q d k w m csrSwfxm;onfh rl0g'vrf;pOf (7) &yf
jrefrmjy\emtajz&Sm&efxikd ;f tqdðk y pnf;jcif;jzpfonf[k etztwGif;a&;
rª; (1) 'k-AkdvfcsKyf}uD;odef;pdef trdef‹
aus;r+0ef}uD;þAdkvfcsKyfcifatmifjrifhESifh
t_idr;f pm;ygarmuQcsKyfrsm;jzpf]uonfh
wu,fh±kyfjyzGJŒpnf;xm;wJhtzGJŒyJjzpfyg
w,f?þppftm%m&Sifpepfoufqdk;&Snf
twdkif;þwwd,tqifhjzpfonfhþtajc
cHOya'rl]urf;a&;qGJa&;udk taumif
TNA/ atmufwb
dk m 16 jzifhxkwfjyefonfh ,refae‹ a]unm a'gufwmpdk;&if/ a'gufwmomvSa&$/ apa&;eJþ‹ ppfwyfuaeþav;yHw k yHþk tacsmif txnfazmfonfhtaejzifh aumfr&Sif
jrefrmEdkifiHa&;jy\em tqHk;owfap&ef ukvor*~u OD;pD;_yD; csufwGifY yg&Sdonf? a'gufwmcifaZmf polwdk‹yg0ifonf? ae&m0if_yD; ,lr,fqdkwJh[mudkyJ yk'fr w&yf zGJŒpnf;vdkufjcif;jzpfonf?
w±kwf/ tdEdN,ESifh tmqD,HEdkifiHwdk‹yg0ifaom a'owGif;aqG;aEG;
yGJwckusif;y&ef xdkif;EdkifiH0ef}uD;csKyf ql&m,Gwf csLvmEGefu
tqdk«yonf? ukvor*~twGif;a&;rª;csKyf. txl;udk,fpm;vS,f EkdifiHwumaumfykda&;&Sif;rsm; yl;aygif;ulnD&efvkdtyf
tDb&m[if*rfbm&DESifhþ,refae‹uawGŒqHkpOfþ,if;odk‹t}uH«ycJhjcif;
jzpf_yD; oufqdkifoltm;vHk; aqG;aEG;yGJpum;0dkif;odk‹ a&muf&Sdvm ausmx
f if(xkid ;f )§atmufwb
dk m 19 taet&þukvor*~0ifa&mufajz&Sif; Ekdifrnfr[kwfa]umif; ajymqdkonf? 2006-07 b¾ma&;ES p f w G i f
ap&ef &nf&G,fjcif;jzpfa]umif; rpPwm ql&m,Gwfu owif; ppftpkd;&ESifhawGŒqkHaqG;aEG;r+ jzpfay: ay;aer+ukd wpkHw&mtxd axmufcH ppftpkd;&onf ,refESpfY xkdif; EkdifiHjcm;wkduf±kduf&if;ESD;jr‡KyfESHr+onf
axmufrsm;udk ajymonf? ‚if;u “tar&duefeJ‹tjcm;EdkifiH vmapa&; ukvor*~. vkyfaqmifr+ tm;ay;&efvkdtyfa]umif;/ ‚if;wkd‹ &if; EkdifiHokd‹ obm0"mwfaiGŒ tar&duef avmifpmt&if;tjrpf a&mif;csa&;o
awGuþajrmufudk&D;,m;yËdyuQudkþajz&Sif;ovdkrsKd;þjrefrmtpdk;&udk tay: jrefrmEkdifiHwGif &if;ESD;jr‡KyfESHae ESD;jr‡KyfESHr+rsm;a]umifhom ppftpkd;&u a':vm ukaË (2²16) oef;zdk;a&mif;cs abmwlncD sufrsm;a]umifh ESpq f ausmf
vnf; tultnDay;zdk‹twGuf 'Dt}uH«ycsufudk usaemfwdk‹ onfh EkdifiHwumaumfykda&;&Sif;rsm;u vlxktm; qufvufzdESdyfEdkifjcif;jzpf cJh_yD; ,if;aiGonf 0ifaiGpkpkaygif;. wk;d vmcJ&h m a':vmukaË (14²4) oef;
tpdk;&u tqdk«yygw,f” [k ajymonf? rpPwm*rfbm&Donf yl;aygif;yg0if&efvkdtyfa]umif; a&$o a]umif; ajymonf? (43) &mckdifE+ef;jzpfa]umif; od&onf? &So
d nft h eufþxkid ;f Ekid if rH þS a&tm;v#ypf pf
jrefrmEdkifiHwGif trsKd;om;jyefvnfoifhjrwfa&;twGuf jrefrmh bm0"mwfaiGŒv+yf&Sm;r+tzGJŒu wkduf &ckdifa&eHapmifh]unfha&;tzGJŒrS a&$obm0"mwfaiGŒv+yf&Sm;r+tzGJŒ pDrHudef;twGufþa':vmukaËþ(6²133)
tdrfeD;csif;EdkifiHrsm;xHrS t}uH^m%frsm; vdkufvHawmif;cH wGef;vkdufonf? ckid af usmfcidk u
f vnf; 2002 rS 2006 ck (tdEdN,) rS ukduifu “usaemfwkd‹u oef;zkd;þ&if;ESD;jr‡KyfESHxm;onf?
onfhtaejzifh xdkif;EdkifiHodk‹ a&muf&Sdaejcif;jzpfonf? a&$obm0"mwfaiGŒv+yf&Sm;r+tzGJŒ txd EkdifiHjcm;&if;ESD;jr‡KyfESHr+ (50) &m tD;,lEidk if aH wGuvkyw f hJ pD;yGm;ydwq
f r‹dk + a&eHESifhobm0"mwfaiGŒvkyfief;
(xkdif;EkdifiH) rS OD;0if;atmifu EkdifiHpkH ckid Ef e+ ;f ausmo
f nfþa&eHEiS o
hf bm0"mwf vkdrsKd; etzeJ‹&if;ESD;jr‡KyfESHaewJh EkdifiH rsm;wGif EkdifiHjcm;wkduf±kduf&if;ESD;jr‡KyfESH
=opa=w;vsu jrefrmEdkifiHtay: aumfykda&;&Sif;rsm;taejzifh ppftpkd;&
ukd zdtm;ay;_yD; vuf&SdEkdifiHa&;tajc
aiGŒvkyfief;rsm;rSjzpf_yD; ,if;0ifaiGrsm;
omr&&Scd yhJ guþetztaejzifþh &yfwnf
awGu vkyfzkd‹wkdufwGef;wmyg” [k
ajymonf?
r+ a':vmukaË (2²938) oef;cef‹&Sd
onf?
ydwfqdk‹'%fcwf
Reuters/ atmufwb
dk m 24 jrefrmEdkifiHwGif bdef;pdkufysKd;r_ jrifhrm;vm[k ukvor*~ajym
_yD;cJhonfhvu jrefrmEdkifiHwGif qENjyolrsm;udk
t]urf;zufESdrfeif;cJhr+twGuf jrefrmppfAkdvfcsKyfrsm;ESifh ‚if;wdk‹ The Nation/NEJ/ atmufwb
dk m 12 &mcdkifE+ef; wdk;rsm;vma]umif; ukv 2007 cktwGif; ±kwfw&uf xkd; &SdwGif bdef;uif;rJhZkefjzpfaea]umif;
. rdom;pk0ifrsm;udk ]opa]w;vsEdkifiHu aiGa]u;qdkif&mydwfqdk‹ vmbfpm;jcif;/ a0pm;r#pm;vkyfr+ jrifh or*~rl;,pfaq;0g;ESifh jypfr+qdkif&m±Hk; wufvmonfh jrefrmEdkifiHrSbdef;pdkuf UNODC rS bdef;cif;wdkif;wma&;u|rf;
'%fcwfvu kd af ]umif;þ,ae‹a]unmonf?þydwq f '‹kd %fcwfc&H olrsm; rm;jcif;ESifh e,fpyfvHk°cHa&;tm;enf; (UNODC) u ajymonf? ysKd;r+a]umifh ta&SŒawmiftm&S rl;,pf usifol ZmAD&mbdktefu ajymonf?
teufþAdkvfcsKyfrª;}uD;oef;a&$tygt0ifþppfAdkvfcsKyftodkif;t0dkif; jcif;wdo‹k nfþjrefrmEdik if &H þdS bde;f xkwv
f yk f odk‹aomf a&$}wd*He,fajrrS bdef; aq;0g;uif;pifa&; vkyfaqmifaer+udk jrefrmEdik if w
H iG þf rl;,pfaq;yaysmuf
rS (418) OD;yg0ifonf[k ]opa]w;vsEdkifiHjcm;a&;0ef}uD; r+udk wdk;rsm;aponfh t"duta]umif; xkwfvkyfr+ESifhywfoufI tpD&ifcHpm pd k ; &d r f z G , f & mjzpf a pa]umif ; uk v a&;twGuf (15) ESpfpDrHudef;a&;qGJ_yD;
tvufZENm;a'gifemu ajymonf? ]opa]w;vsEdkifiHu jrefrm t&if;rsm;jzpf_yD; wkdif;jynftm;þ'kwd, xkwfjyefonfh UNODC rS u|rf;usifol or*~rl;,pfaq;0g;qdkif&mt}uD;tuJ 1999-2000 jynfEh pS rf þS pwiftaumif
ppfAkdvfcsKyfrsm;udk jynf0ifcGifhADZm pnf;urf;wif;]uyfr+rsm;ESifh trsm;qHk; bdef;xkwfvkyfonfh EdkifiHt rsm;taejzifhþa&$}wd*He,fajrrS bdef; rm&D,m udk‹pfwmu ajymonf? txnfazmfvsuf&Sd&m yxr (5) ESpf
ppfypPnf;rsm; jrefrmEdkifiHwifydk‹r+wdk‹ wm;jrpffxm;_yD;jzpf&m jzpf a&muf&dSapa]umif; ukvor*~u xkwfvkyfr+wGif rnfhoadk‹ om tqifhjrihf oka‹d omfþtypftcwf&yfpo J nft h zGŒJ pDrHudef;umv &nfrSef;csufrsm;udk
,ckxyfrHydwfqdk‹r+rsm;onf jrefppftpdk;&tay: ydkrdkzdtm;ay;&m ,refae‹wGif owif;xkwfjyefonf? t&m&Sdyk*~dKvfrsm; yg0ifyufoufyHkESifh rsm;. xd e f ; csKyf e ,f a jrjzpf o nf h atmifjrifpmG aqmif&u G Ef ikd cf _hJ yD; 'kw,
d
a&mufaponf[k ‚if;u ajymonf? ydwfqdk‹ta&;,lr+Y jrefrm jrefrmEdkifiHY bdef;pdkufysKd;r+onf bdef;xkwfvkyfr+rS ,if;yk*~dKvfrsm;&&Sd uGwcf ikd t f xl;a'o (1)/ 0 txl;a'o (5) ESpfpDrHudef;udk qufvuftaumif
ppftpdk;&acgif;aqmifrsm;ESifh ‚if;wdk‹tm;axmufcHolwdk‹. 2006 ckwGif (21²500) [ufwm&Sd&m onfh tusKd;tjrwfrsm;udkrlþowfrSwf (2)/ &S rf;txl;a'o (4) ponfhae&m txnfazmfaea]umif; etzppftpdk;
aiGa]u;v$Jajymif;r+ESifh aiGay;aiG,ludpPrsm;udk ]opa]w;vs rS ,ckESpfwGif (27²700) txd (29) azmfjyEdkifjcif;r&Sday? rsm;wGif atmifjrifrr+ sm;&S_d yD; ,ckvuf &u ajymonf?
A[kdb%f. cGifh«ycsufray;bJ wm;jrpfxm;jcif;yg0ifonf?
,ckta&;,lr+onf ukvor*~vHk°cHa&;aumifpD. ta&;,lydwf
qdk‹r+r[kwfaomfvnf; ]opa]w;vsEdkifiH. vuf&SdwnfqJ jynfyrD'D,mrsm;tm;wkdufckdufr_tay: jrefrmowif;or*~wkH‹jyef
Oya't& EdkifiHwEdkifiHudk tjyif;xefqHk; b¾ma&;qdkif&m
ta&;,lr+ jzpfonf? ausmx
f if(xkid ;f )§atmufwb
dk m 8 ‚if;u “usefwJhvrf;a]umif;awG aemufykdif;wGif ,cifuuJhokd‹ tvG,f &m todrf;cH&onfhowif;ESifh tjcm;
twGif;cHpGrf;tm;jzifh ppftpkd;&xkwf rD'D,mrsm;wGif jynfy
tajcpkduf owif;Xmersm;jzpfonfh
tukefjzwfvkd‹&w,fav/ avv+dif;ukd
usawmh jzwfvkd‹r&bl;? 'ga]umifh
wul rysHŒESH‹awmhay?
“tcktcsdefrSm ArmjynfrSm&SdwJh
jynfyowif;Xmersm;uþxkwjf yefaom
tqkdawmfaqmif;OD;v+dif/ wifrkd;vGif
ppftm%m&Sifudk z,f&Sm;rnf BBC/ VOA/ RFA owif;Xmersm;onf aemufykdif;qkd bDbDpDem;axmif&if owif;pmzwfwJh y&dowfawG/ a&'D wkd‹. owif;rsm; rSm;,Gif;aea]umif;
avv+dif;ay:u vlowform;rsm;jzpf axmif'%f b,favmufqw dk mawmif ,kdem;axmifwJh vlawGukd av#mhwGuf omajymqk_d yD;þw,fvzD ek ;f csoGm;onf?
NEJ/ atmufwb
dk m 20 aoma]umifh jynfoltm;vkH;odxm; jzpfvmEkid yf gw,f?þ'D[mawGuþwu,f vkd‹r&awmhbl;/ txifao;wmaygh “tbufbufu owif;tarSmif
urBmw0ef;vHk;wGif zGifhvSpfxm;onfh jrefrmoH±Hk;rsm;xH oifha]umif; azmfjycsuftay: jynfy wrf; atmufvrf;enf;eJ‹ vkyfaewm aemf? 'DvkdyJ 0g'jzefv‹ kdufvk&d‹ Sd&if olwkd‹ csxm;wJh wkdif;jynfrSmawmh owif;
trsKd;orD; twGif;cHabmif;bDrsm;ay;ydk‹onfh v+yf&Sm;r+udk tajcpkduf jrefrmowif;or*~ (BMA) awG y g? nmaeovm;/ vd r f a eo ajymwmukd ,kHoGm;r,fvkd‹xifwmukd? vkdufwJhae&mrSm trSm;t,Gif;awmh
xdkif;EdkifiH csif;rdkifòrdŒtajcpkduf Lanna Action for Burma tzGJŒu u tajctjrpfr&Sdonfh pGyfpGJcsufjzpf vm;? &efwkdufay;aeovm;qkdwmu bDbDpDvdrfae_yD/ tmtufzfat nm &SdrSmygyJ? tck[mu jynfyrD'D,mawG
pwifvkyfaqmifvsuf&Sdonf? “oifhtwGif;cHabmif;bD&JŒ pGrf;y a]umif; wkH‹jyefajymqkdvkdufonf? em;axmifwJholawG qkH;jzwfygvdrfh ae_yD/þADGtkdatþ&efwkdufay;ae_yDqkdwm ukþd wu dk cf u
dk af ewmyg?þ'o D wif;Xme}uD;
um;udk toHk;«yI ppftpdk;&&JŒ tm%mudkz,f&Sm;ypfyg/ _yD;awmh atmufwkdbm (6) &ufxkwf jref r,f? etzu 'Dvkdajymaewmu rvkd ukd jynfolawG ,kHoGm;r,fvkd‹xifae awGuom owif;trSm;awGukd xkwf
jrefrmEdkifiHu jynfolvlxkudk axmufcHtm;ay;]uyg” [k rmhtvif;owif;pmyg tqkdygpGyfpGJ tyfwmukd tus,fcsJŒaewmyg” [k wm/þjynfolawGtqifhu 'Dvkdajym v$iahf ew,fq&dk ifþb,fou l em;axmif
‚if;wdk‹. tifwmeufpmrsufESmY aqmf]oxm;onf? twGif;cH csufESifhywfoufI BMAþtwGif;a&;rª; ajymonf? wkdif; ,kHr,fhvlrsKd;awGr[kwfawmhyg awmhrSmvJAsm? b,f[mu rSefovJ/
abmif;bDY uyfIay;ydk‹Edkif&ef AdkvfcsKyfrª;}uD;oef;a&$tygt0if OD;pHrkd;a0u oHCmrsm;OD;aqmifaom _idrf;csrf;pGmqENjyonfh &[ef;oH bl;” [k OD;pHrkd;a0u ajymonf? b,fou l rSm;ovJqw dk mþem;qifwo hJ l
etzppfAdkvfcsKyf (5) OD;.yHkyg pwpfumrsm;udkygjzef‹a0xm;_yD; _id r f ; csrf ; pG m qEN j yawmif ; qk d r + u k d Cmrsm;ESifh jynfolvlxkukd ypfcwfESdrf jynfwGif;xkwf v#yfwjyuf*sm awG/ zwfwJholawGuom qkH;jzwfyg
teD;qHk;oH±Hk;odk‹ tjrefqHk;ay;ydk‹]u&efESifh r]umr]umay;ydk‹]u&ef t]urf ; zuf y pf c wf E S d r f e if ; csd e f w G i f eif;r+rsm;pwifcJhpOfu t]urf;zuf e,f t,f'DwmcsKyf OD;jrwfckdiftm; vdrfhr,f” [k OD;pHrkd;a0u ajymonf?
wdkufwGef;xm;onf?þt,loD;vGef;onfhjrefrmppfacgif;aqmifrsm; ppftpkd;&u tifwmeufuGef&ufp aeonfh "mwfykH/ AD'D,kd taxmuft jynfytajcpkduf toHv$ifhXmersm;ESifh urBmay:wGiþf jrefrmEkid if o H nfþowif;
onf trsKd;orD;t0wftpm;jzifh wenf;wzkH ywfoufxdawGŒrd epfuydk g jzwfawmufxm;cJah ]umif;ESihf xm;tygt0ifþrSwfwrf;rsm;onf EkdifiH rD'D,mrsm;tay:þetzuþpGyfpGJajymqkd rD'D,mvGwfvyfcGifh tenf;qkH;EkdifiHt
ygu bkef;edrfhonf[k,Hk]unfonfhtwGuf xdkodk‹vkyfaqmifjcif; jynforl sm;þowif;&Ekid o f nfþh enf;vrf; wumowif;Xmersm;okd‹ vsifjrefpGm r+ESifhywfoufI rSwfcsufawmif;cH&m jzpfþowfrw S cf xH m;&_yD;þppftpk;d &onf
jzpfonf[k xdkv+yf&Sm;r+Y OD;aqmifyg0ifolwdk‹u rSeforSsukd ydwfyif&ef&nf&G,fjcif;jzpf ysŒHEc‹HS ahJ omfvnf;þtifwmeufqufo, G f acwf°ydio f wif;*sme,fygþpufwifbm rD', D mukþd rD', D mjzifþh jyefvnfwu dk cf u
dk f
owif;rD'D,mrsm;udk ajym]um;onf? a]umif; ajymonf? a&;uGe&f ufudk jzwfawmufvu dk o
f nfh (23)þ&ufpjJG zifþh xkwjf yefaomþ‚if;uifr rnf[þk r]umc%þa&;om;avh&o dS nf?

6
Ekd0ifbm/ 2007 ck á pmrsuEf mS (7)

'k-AdkvfcsKyf}uD; odef;pdefudk 0ef}uD;csKyftjzpfcef‹tyf

Photo: AP
a':atmifqef;pk=unfESifhqufoG,f&ef
ppftpkd;&u qufqHa&;0ef}uD;wOD;cef‹tyf
qufqHa&;0ef}uD; OD;atmif=unf &mxl;wdk;
yDwmatmif§atmufwb
dk m 9 t&ifwkef;u qufqHa&;t&m&Sdqdk_yD;
yDwmatmif§atmufwb
dk m 25 onfh arvu AdkvfcsKyf}uD;pdk;0if; pif ppftpd;k &tm%modr;f _y;D aemuf jzpfvm a':atmifqef;pk]unfEiS þhf etzppftpd;k w&m;0ifr&SdcJhygbl;? w&m;0iftckvdk
r]umao;cifuuG,fvGefoGm;onfh umylEdkifiHY aq;ukor+cH,lae&pOf onfh (5) a,mufajrmuf 0ef}uD;csKyf &wdk‹t]um; qufoG,faqmif&Guf&ef rsKd;xm;vmwm yxrqHk;vdk‹ ajymvdk‹
etzppftpdk;& 0ef}uD;csKyf AdkvfcsKyf acwW0ef}uD;csKyftjzpf wm0efay;cJh jzpfonf? tvkyform;'k-0ef}uD; OD;atmif]unf &ygw,f”[k ajymonf?
}uD;pdk;0if;.ae&mwGif acwW0ef}uD; jcif;jzpfonf? AdkvfcsKyf}uD;pdk;0if;onf 'k- AdkvfcsKyf}uD; odef;pdefae&mY udk qufqHa&;0ef}uD;tjzpf cef‹tyf AdkvfcsKyf}uD;a[mif; cif!Gef‹vuf
csKyfþ'k-AkdvfcsKyf}uD; odef;pdefudk w&m; ,ckv (12) &ufu uG,fvGefoGm;_yD etztzGJŒ0if 'k-AkdvfcsKyf}uD; oD[ol a]umif; ppftpdk;&u a]unmonf? xufwGif a':atmifqef;pk]unfESifh
0ifcef‹tyfvdkufa]umif; etzppftpdk; jzpfonfhtwGuf 'k-AdkvfcsKyf}uD; odef; & wifatmifjrifOh ;D udk twGi;f a&;rª;þ(1) xdo k c‹dk eft
‹ yf&efþukvor*~twGi;f ppftpdk;&t]um; qufoG,faqmif
&u xkwfjyefa]unmonf? pdefuþ0ef}uD;csKyfjzpfvmjcif;jzpfonf? tjzpf cef‹tyfvdkuf_yD; a':atmifqef; a&;rª;csKyf. txl;t}uHay;yk*~dKvf &Gufay;onfhvkyfief;rsm;udk etzppf
,refae‹ae‹pGJjzifh xkwfjyefonfh 'k-AkdvfcsKyf}uD;odef;pdefonf um pk]unfESifh etzppftpdk;&wdk‹t]um; 'k=Adv
k cf sKyf}uD; ode;f pdef rpPwm tDb&m[rf *rfbm&Du _yD;cJh axmufvS rf;a&;t&m&Sd Adkvfrª;csKyf
xdktrdef‹a]unmcsufudk etzOuU@ uG,fa&;wuUodkvf ('Dtufpfat) qufqHa&;0ef}uD;tjzpfþcef‹tyfxm; pufr+ESifh qufoG,fa&;pmwdkufESifh onfhoDwif;ywf jrefrmEdkifiHokd‹ a&muf oef;xGef;u aqmif&GufcJhzl;onf?
AkdvfcsKyfrª;}uD;oef;a&$u xkwfjyef tywfpOf (9) ausmif;qif;jzpf_yD; a&$ onfh tvkyform;0ef}uD;Xme 'k- a]u;eef;0ef}uD;Xmersm;twGuf 'k- &SdpOf t}uHay;cJhjcif;jzpf_yD; xdkt}uH«y qufqaH &;0ef}uD;jzpfvmolþt_ird ;f
jcif;jzpf_yD; 0ef}uD;csKyfcef‹jcif;ESifhywf }wd*Hwdkif;rª;/ ppfa&;csKyf/ twGif;a&; 0ef}uD; OD;atmif]unfukd 0ef}uD;tjzpf 0ef}uD;rsm;tjzpf AdkvfcsKyfodef;aX;/ csuu f þkd av;pm;aomtm;jzifþh a':atmif pm;AkdvfcsKyf OD;atmif]unfonf ppf
oufonfh tao;pdwftcsuftvuf rª; (2)/ twGif;a&;rª; (1) ESifh trsKd; &mxl;wd;k ay;vdu k af ]umif;vnf; ppft AkdvfcsKyfausmfpGmcdkifESifh AkdvfcsKyfodef; qef;pk]unfESifh aemifwGifvkyfief;rsm; OD;pD;wuUodkvfY oifwef;q&mwOD;
rsm; ryg&Sdacs? om;nDvmcHusi;f ya&;aumfr&SiOf uU@ pdk;&u a]unmxm;onf? xGef;wdk‹udk ,refae‹u cef‹tyfvdkuf qufoG,faqmif&Guf&ef OD;atmif tjzpfvnf;aumif;/ vl0ifr+}uD;]uyf
'k-AdkvfcsKyf}uD;odef;pdefudk _yD;cJh wm0efrsm;xrf;aqmifcJh_yD; 1988 ck xdt ‹k jyif umuG,af &;/ trSwf (2) onf? ]unfuþkd wm0efay;onf[þk ,ae‹xw k f a&; 'k-0ef}uD;tjzpfvnf;aumif; wm
jrefrmhtvif;owif;pmY yg&Sdonf? 0efxrf;aqmifcJhzl;_yD; EdkifiHwumtzGJŒ
,if;trdef‹udk atmufwdkbm (8)
etzudkaxmufcHonfh w±kwftpdk;&udk w±kwfjynfolrsm; pwifa0zef &ufae‹ ae‹pGJjzifh jynfaxmifpkjrefrm
tpnf;rsm;ESifh qufqH&mwGif ajyajy
jypfjypf qufqHEdkifolwOD;jzpfonf[k
EdkifiHawmftpdk;&tzGJŒ twGif;a&;rª; xdkif;EdkifiHcsif;rdkif°rdŒ tajctpdkuf t&yf
Akdvfr;ª }uD;oef&‹ Sif;uþxkwfjyefjcif;jzpf buf/ ppfbufqufqHa&; avhvmol
NEJ/ atmufwb
dk m 1 ]uw,f” [k ajymonf? ESpaf ygif;tawmf]umaevmonfþh jrefrm _yD;þOD;atmif]unftaejzifh rnfonfh OD;0if;rif;u ajymonf?
jrefrmEdik if t
H wGi;f &[ef;&Siv f al usmif; w±kwt f pd;k &ydik þf ±kyjf rif EdkifiHom;wOD;u ajymonf? tcsdefrSpwifIþa':atmifqef;pk]unf ‚if;u “olu ‹ ckd efw
‹ mawmh aumif;
om;jynfolrsm;. _idrf;csrf;pGmqENjy oH]um;ESihf owif;pmrsm; ‚if;uþ“EdkifiHa&;eJ‹ wdkuf±dkufywf ESiþhf qufo, G af qmif&uG rf nfukd azmfjy ygw,f? wjcm;AdkvfcsKyfawGxufpm
r+tay:þetzppftpd;k &uþESrd ef if;owf wGiþf jrefrmEdik if t
H wGi;f þvwf oufwm azmfjywm tawmfudk&Sm;yg xm;jcif;r&dSacs? &ifawmh olu qufqHa&;ydk_yD;awmh
jzwfaeonfh owif;/ "mwfykH/ AGD'D,dk wavmþqENjyoloC H mawmf w,f?þrl;,pfaq;wdk‹/ ukefoG,fa&; etzppf t pd k ; &. ,ck u J h o d k ‹ ajyjypf_yD; tajz&atmif&SmwwfwJh
rSwfwrf;rsm;udk w±kkwfjynftwGif;&dS rsm;tm; ±dkufESuf/ ypfcwf/ udpPwdk‹/ e,fpyfudpPwdk‹awmh azmfjy aqmif&u G rf u + kd a&SŒw;kd vkyaf qmifcsuf yl;aygif;aqmif&GufwwfwJhvlrsKd;jzpf
tifwmeufpmrsufEmS wGiþf azmfjyae_yD; zrf;qD;jcif;ESihfywfoufI wm&Sdwmaygh? rSwfrSwf&&qdkvdkþ‹ 2003 w&yftjzpf ±+jrifa]umif; trsKd;om;'D w,f? txuft&m&Sdudk em;ayguf
w±kwftpdk;&tm;a0zefa&;om;r+rsm; azmfjyjcif;r&daS o;bJþw±kwf ck 'DyJ,if;ta&;tcif;wkef;uawmh rdkua&pDtzGJŒcsKyf (teft,fvf'D) jyef atmifvnf;ajymEdkifw,f” [k ajym
«yvkyfvmonf? jynftwGi;f þ]unf±h E+ ikd o f nfh wcgazmfjyw,f?þtckawmhþw±kwjf ynf ]um;a&;tzGJŒ0if OD;^m%f0if;u ajym onf?
w±kwfjynfwGif;&dS w±kwfpmESihf CANKAO XIAOXI w±kwfowif;pmyg a[mifaumif±yk o f v H i+d ;f wGif olawGuyg tm±kpH u kd v
f m]uawmhþazmf onf? a':atmifqef;pk]unftaejzifh
jrefrmoHCmawmfrsm;.qENjyowif;
azmfjyonfh tifwmeufay:&dS Web pm xkwv f i$ jhfyor+rsm;&daS eonf jywmenf;enf;rsm;vmwm jzpfEdkif ‚if;u “odyftao;pdwfawmh xdyfwdkuf&ifqdkifr+ESifh pD;yGm;a&;ydwfqdk‹
rsuf E S m rsm;/ Chat Room rsm;wG i f ‚if;u “jrefrmjynfxJrSm qENjy [k ,leefjynfe,f ulrif;°rdŒrS a'ocH w,f” [k ajymonf? usaemfwdk‹rodao;bl;? 'gayr,fhvdk‹ rlwdku
‹ dk pGefv
‹ $wfygu wdkuf±dkufawGŒqHk
owif;/ "mwfykHrsm;/ AGD'D,dkrSwfwrf; aewmawGuþkd 'DuvlawGþpdw0f ifpm;]u wOD;u ajymonf? w±kwftpdk;&onf etztm; pD; ck'DtajctaerSmawmh vkyf±dk;vkyfpOf pum;ajymrnf[k etzacgif;aqmif
rsm; azmfjyvmae_yD; jrefrmppftpdk;& w,f?þtxl;ojzifþh *syefowif;axmuf w±kwo f wif;pmrsm;wGiv f nf;þjref yGm;a&;/ ppfa&;tultnDrsm;omru xuf a&SŒwvS r;f awmh wd;k vmwmaygh? AdkvfcsKyfrª;}uD;oef;a&$u _yD;cJhonfh
udþk ulnaD xmufyu hH mþ&if;&if;ES;D ES;D quf udþk teD;uyfypfowfwyhJ aHk wGqþkd tom; rmEdkifiHtwGif;þoHCmawmfrsm;. qEN EdkifiHa&;t&yg ausmaxmufaemufcH awGŒqHkaqG;aEG;a&;udk tav;teuf oDwif;ywftwGif;uþxkwfazmfa]u
qHr+«yaeonfh w±kwftpdk;&udk a0zef ay;azmfjy]uw,f? 'Dvdktpdk;&rsKd;udk jyr+rsm;/þavmifpmqDaps;wufra+ ]umihf «yxm;a]umif; jrefrmh'Drdkua&pDtif xm;vkyfaqmifvmw,fqdkwJh xifjrif nmxm;_yD; ,if;urf;vS rf;csuftay:
ae]uonf[k tifwmeufokH;pGJonfh w&if;wESD; qufqHae&ovm;/ tm; EdkifiHa&;rwnfr_idrfjzpfr+rsm;udk a&; tm;pkrsm;ESihf EdkifiHwum. axmufjy csufawmh usaemfwkd‹ray;csifbl;As? a':atmifqef;pk]unfbufu rnfokd‹
w±kwfvli,fwOD;u ajymonf? ay;axmufcaH e&ovm;qd_k y;D þa0zefvm om;vmaea]umif; w±kwjf ynftwGi;f a0zefr+udk cHae&onf? bmjzpfvkd‹vJqdk tckrSpoGm;aewm? oabmxm;&So d nfuþkd rod&&dS ao;acs?

0ef}uD;csKyfpdk;0if;. EkdifiHawmfpsmye usif;y bdef;bk&if cGefqm uG,fvGef

Photo: AP
NEJ/ atmufwb
dk m 15 AdkvfcsKyf}uD;pdk;0if;onf ,ckESpf °zdcGJcJholtjzpf emrnf}uD;onf? ausmx
f if(xkid ;f )§atmufwb
dk m 31 aemufykdif;wGif awmfvSefa&;aumifpD
etz0ef}uD;csKyfþAdkvfcsKyf}uD;pdk;0if;. rwfvtapmydkif;rSpI pifumyltaxG ppfudkif;wdkif;rª;tjzpf ‚if;wm0ef bdef;bk&if[k vlodrsm;aom armif0f tpk;d &.þaiGEiS v hf ufeuftultnDrsm;
EdkifiHawmfpsmyetcrf;tem;udk etz axGaq;±kHodk‹ oGm;a&mufaq;ukor+ ,lcJhpOf 2003 ckY jrefrmh'Drdkua&pD xkdif;wyfrawmf Mong Tai Army acgif; &,l_yD; &S rf;jynfe,ftwGif;&Sd vlrsKd;pk
ppftpdk;u ,refae‹Y usif;yonf? cH,lae_yD; aoG;uifqma&m*gcHpm;ae acgif;aqmif a':atmifqef;pk]unfEiS hf aqmifa[mif; cGefqm (74ESpf)þonf vufeufukdifawmfvSefa&;tiftm;pk
&efukefòrdŒ r*Fvm'Hkppfaq;±Hk&Sd &a]umif;þowif;rsm;xGufay:cJhaomf trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJŒcsKyf ygwD0if atmufwkdbm (28) &ufeHeufykdif;u rsm;ukd wkdufckdufcJhonf?
_idrf;at;Z&yfY AdkvfcsKyf}uD;pdk;0if;. vnf; ‚if;.usef;rma&;tajctae rsm;tm; 'DyJ,if;c±dkifY wdkufcdkufowf uG,v f eG cf _hJ yD;þ,refae‹wiG þf ajrmufOuU 1964 ckwGif jyefvnfawmckd_yD; cGeq
f m
psmyeudk usif;y«yvkyf_yD; AdkvfcsKyfrª; ESifhywfoufI ppftpdk;&u owif; jzwfr+ jzpfyGm;cJhonf? vmy a&a0;ok\efwGif rD;oò*õ[f &S rf;nD!Gwfa&;wyfzGJŒ (SUA) ukd wnf vkyfr+ wkd;jrifhvmonf?
}uD;oef;a&$/ 'k-AdkvfcsKyfrª;}uD; armif v#dK‹0Sufxm;onf? 0ef}uD;csKyfpdk;0if;. &mxl;ae&m vkdufa]umif; od&onf? axmifcJhonf? xkdtcsdefwGif &S rf;jynf 1989 ck w G i f tar&d u ef j ynf
at;/ AdkvfcsKyf}uD; ol&a&$ref;ESifh 'k- AdkvfcsKyf}uD;pdk;0if;aoqHk;onfh wGif twGif;a&;rª; (1) 'k-AdkvfcsKyf}uD; cGefqmaoqkH;jcif;ukd etzrS e,ftwGif; bdef;xkwfvkyfr+ ykdrkdrsm; axmifpkw&m±kH;rS cGefqmukd bdef;wef
Adv
k cf sKyf}uD;ode;f pdewf þ‹kd yg0ifwufa&muf ,ckv (12) &ufrS (14) &uftxdukd ode;f pdetf m;þjrefrmEdik if .
H acwW0ef}uD; w&m;0ifxw k jf yefa]unmjcif;r&daS omf jym;vmonf? 1969 ckwGif cGefqmudk (1˜000) wifoGif;&efóud;yrf;r+a]umifh
a]umif; ,ae‹xkwfowif;rsm;wGif 0rf;enf;a]umif;txdrf;trSwf umv csKyftjzpfceft ‹ yfa]umif; _yD;cJhonfhar vnf; cGefqm. qufqHa&;t&m&Sd tpkd;&rS vuf&zrf;qD;cJh_yD; axmif rsufuG,fwGif w&m;pGJqkdcJh&m ‚if;u
azmfjyonf? tjzpfowfrSwf_yD; EdkifiHawmftvHw (18)þwGiþf ppftpd;k &uþxkwjf yefa]unm a[mif;jzpfcJhol &S rf;oHawmfqifho oGif;tusOf;csxm;cJh&m 1973 ckwGif olwkd‹xkwfvkyfxm;onfh bdef;jzLtm;
AdkvfcsKyf}uD;pdk;0if; touf (59) 0ufvi$ x hf &l ef etztpd;k &uþxkwjf yef cJhonf? wif;pOfþt,f'w D mOD;cGeq
f idk ;f u “&uf ‚if;.aemufvkdufrsm;u awmif}uD; vkH;ukd tar&duefrS0,f,lv#if EkdifiH
ESpfonf ,ckv (12) &uf nae (5) a]unmonf? _yD;cJhonfhvY AdkvfcsKyf}uD;pdk;0if; pGJeJ‹tcsdefeJ‹ywfouf_yD;awmh apmapm òrdŒwGif tr+xrf;aeaom ±k&Sq&m0ef wumrl;,pfaq;aps;uGuo f ‹dk ra&mif;
em&DcGJwGif &efukefr*Fvm'Hk ppfaq;±Hk 2004 ckwGif &mxl;rSz,f&Sm;cH& tm; ±dk;wGif;csOfqDtpm;xkd;ukoay; ykdif;u enf;enf;jy\emay:w,f? (2) OD;ukd jyefay;qGJum tvJtvS,f awmhyg[k urf;vS rf;cJhonf?
}uD;wGif uG,v f eG of mG ;_yD; ‚if;. ±kyt
f onfh AdkvfcsKyf}uD;cif!Gef‹ae&mwGif aeonfh t¹r¸mnDtpfudkjzpfol ppftif aemufqkH; usaemfu 'DrSm&SdwJh olŒ&JŒnD vkycf ahJ oma]umifþh jyefvw G vf mcJo
h nf? 1993þckwGifþcGefqmOD;aqmifaom
avmif;udk ,refae‹ ae‹v,f (2) em&D tpm;xdk;cef‹tyfjcif;cH&ol AdkvfcsKyf *sifeD,m !¸ef]um;a&;rª; AdkvfcsKyfwif 0rf;uGJukd ar;_yD;awmhrS tJ'DnD0rf;uGJ 1976 ckwGif bdef;xkwfvkyfr+rsm; MTA onf vGwv f yfaom&Sr;f Edik if aH wmf
wGif &efukef°rdŒ r*Fvm'HkppfocFsKdif;wGif }uD;pdk;0if;onf 1988 'Drkdua&pDv+yf xGef; aoqHk;oGm;_yD;aemuf AdkvfcsKyf ukd qufckdif;wJhtcgusawmh tJ'Du jzifh jyefvnftajcusvm_yD; wyfzGJŒt ukd xlaxmifa]umif; a]unmcJh_yD;
o°*õ[fa]umif; owif;wGif yg&dSonf? &Sm;r+wGif qENjyawmif;qdkolrsm;tm; }uD;pdk;0if; uG,fvGefcJhjcif;jzpfonf? ajymvmw,f?þ(28)þ&ufþreufþ(6)þem rnfukdvnf; nD!Gwfaom&S rf;jynf ukd,fpm;vS,f (35)þOD;yg0ifaomþygvD
&DcGJrSm qkH;ygw,fwJh”þ[kþajymonf? wyfrawmf (Shan United Army) [k refuzdk ŒJG pnf;cJu
h mþ‚if;ygvDrefrþS cGeq f m
Photo: AP

tar&dueftpkd;&rS a':vm (2) ajymif;vJvkdufonf? ukdþorRwtjzpfwifajr‡mufcJhonf?


oef;þqkaiGxkwfjcif;cHxm;&ol cGefqm 1985þckwGifþcGefqmOD;pD;aomwyf 1996þckþZefe0g&DwGifþetztpkd;&
onf aoG;wkd;/ qD;csKd/ avjzwfa&m zGJŒonf xif&Sm;onfh &S rf;acgif;aqmif xHþt_yD;tykdifvufeufcscJhonf?þvuf
*grsm;ukþd umv]um&Snpf mG þcHpm;cJ&h _yD; wOD;jzpfaom rkd;[def; (ac: ) pyf*G%f; eufrcsrDtcsdew f iG þf tiftm;þ(15˜000)
aemuf uG,fvGefoGm;jcif;jzpfonf? Zdef;acgif;aqmifonfh &S rf;jynfjyef cef&‹ _dS y;D þetzukw
d udk cf u
dk af eonfþh vuf
cGeq
f mþ(ac: )þusefpzD ;l ukþd &S r;f jynf vnfxlaxmifa&;aumifpD (TRC) ESifh eufukdifrsm;tzGJŒrsm;teuf tiftm;
ajrmufyidk ;f /þwef,ef;òrdŒe,f/þzmzifah us; yl;aygif;_yD; tzGJŒtrnfukd &S rf;jynfjyef taumif;qkH;jzpfonf?
&GmwGif 1934 ck azazmf0g&D (17)þwGif vnfxlaxmifa&;aumifpD (SSRC) ESifh vufeufcs_yD;aemufykdif;wGif ppf
arG;zGm;cJh_yD; i,fpOfuwnf;u w±kwf wyftrnfukd armif0fxkdif;wyfrawmf tpkd;&. tumtuG,fjzifh &efukefòrdŒ
jzL(ulrifwef)þwyfwiG þf tr+xrf;cJo h nf? Mong Tai Army (MTA) [lI ajymif;vJzGJŒ wGif uG,fvGefcsdeftxdaexkdifcJhonf?
1960þckwGifþ,if;wyfrScGJxGuf_yD;þvG,f pnf;cJhonf? MTA zGJŒpnf;_yD;aemuf uG,fvGefcsdefwGif om;þ(5)þa,mufESifh
armfumuG,af &;wyfþjynfop‹l pftzGŒJ udk ykid ;f wGiþf e,fajrpk;d rk;d r+þtrsm;tjym;&Sv
d m orD; (3) a,mufusef&pfcJh_yD;þZeD;jzpf
Adv
k cf sKyf}u;D pk;d 0if;. psmyetcrf;tem; zGŒJpnf;umþppftpk;d &ESiyhf ;l aygif;cJo h nf? _yD; a&$}wd*Ha'owGifvnf; bdef;xkwf olrSm 1993 cku uG,fvGefcJhonf?
7
pmrsuEf mS (8) á Ekd0ifbm/ 2007 ck

OD;atmifcif
,kwfrmvGef;wJhyk*~dKvfukd rqufqHbl; taotcsmqef;ppfzkd‹ r[mem,u okH;ykH tm*kHaqmifwJh OD;okr*Fvm- rwfvrSm axmifuvGwfvmygw,f? oHCm (5) yg;u qkH;jzwf&if_yD;wmyg jzpfoGm;ygw,f? txufjrefrmjynf
qkdwJhusifhxkH; Ak'<bmomrSm &Sdygw,f? tzGJŒrSm wm0ef&Sdygw,f? ‘r[mem, vuFm&ukd zrf;qD;_yD; ucsifjynfe,f v$wfay;wJhae‹rSm OD;okr*Fvmwyg; yJ? ouFef;0wfcsifolu &[ef;cHvkd ukd t*Fvdyfodrf;_yD; r]umrD t*Fvdyf
'gukd ywWeu d KU Z…euHaqmifw,fva‹dk c: utzGŒJ[mþoHCmhupd u P þdk em;rvnfwm ukd rykd‹rDrSm &[ef;0wfu rdrdoabm wnf;ukdom ouFef;±kHcGifhay;_yD; usef a]umif; yef]um;wJhtcg &[ef;cHvkdol ukd awmfvSefwJhtcgrSm oHCmawGyg
ygw,f? oydwfarSmufwmygyJ? ax& 0rf;enf;p&maumif;w,fvkd‹ a&$usif tav#muf EkwfxGufa]umif; a&;xm; ukd,fawmfawGukdawmh vl0wfeJ‹ jyef ukd touf (20) jynfh&JŒvm;/ rdbu vmw,f? tJ't D cgrSmþawmifawmfom
0g' 0denf;awmft& owfrSwfxm;wJh *kd%f;0if 0g&ifhq&mawmfwOD;u rdef‹ wJph m&Guu f dk axmufvS r;f a&;uþvuf v$wfvkdufygw,f? vGwfvmwJh&[ef; cGifh«yovm;/ a,musfm;[kwf&JŒvm;/ oemykdifeJ‹ q&mawmf (13) yg;[m ppf
jypfr+ (8) ckxJu wckckukd usL;vGefrd zl;w,f? r[mem,utzGJŒ[mþoHCmh rSwfxkd;ckdif;ygw,f? q&mawmfOD;ok awGuþr[mem,uaumifpu D þdk ouFe;f vGwfvyf&JŒvm;/ tem}uD;a&m*g (okd‹ OD;pD;csKyf Sir Frederick Roberts eJ‹ awGŒ
w,fqkd&if tJ'Djypfr+usL;vGefolukd oH tusKd; raqmif&u G Ef idk v
f ‹dk ]um;aer,f r*Fvmu taoomcHr,f &[ef;0wf 0wfcGifhawmif;awmh bmtjypfrS r&SdwJh r[kwf) 0uf±l;jyefa&m*g&Sdovm; qkHaqG;aEG;w,f? omoemykdiftzGJŒukd
CmawmfawGuþrqufqyH þJ 0kid ;f y,fyidk f qkd&ifvnf; xm;ygawmh? tckawmh u rxGufbl;vkd‹ajymwJhtwGuf q&m twGuf ouFef;jyef0wfcGifh&Sdw,fvkd‹ pojzifh ar;ygw,f? &[ef;cHvkdolu todtrSwf«y_yD; oDaygrif;vufxuf
cGifh&Sdw,f? bk&m;/ w&m;/ oHCmukd oHCmawGukd wrif'kuQay;zkd‹ zGJŒpnf; ajz]um;wmukd oHCmawGu auseyf uvkd ulnDaxmufyHh&if t*Fvdyftkyf
raxrJjh rif«y&ifþoydwaf rSmufEidk w
f ,f? xm;ovkd jzpfaew,fvkd‹ oHCmawG “ætwif;t"rR &if &[ef;cHay;vkdufwmygyJ? b,f csKyfa&;ukv d ufczH þ‹dk w&Gm0ifw&GmxGuf
vSLzG,fypPnf;r&atmifvkyfr+/þoDwif; u jrif]uygw,f? vl0wfvcJ idk ;f r_/ tm%mykdifukdrS cGifh«ycsuf awmif;ae w&m;a[may;r,fvkd‹ ‘awmifawmf’
ok;H p&mae&mr&Sad tmif«yvkyrf /+ twif; trsm;od&Sdem;vnfxm;wmu yg p&mrvkyd gbl;?þ'Dupd aP v;awGuadk wmif omoemykdifu urf;vS rf;w,f? om
t"rRvl0wfvJckdif;r+/ qJa&;wkdif;xGm &mZduuHav;yg;jzpfwJh (vdifqufqH qJa&;wkid ;f xGmr_/ oHCmhr[mem,utzGJŒu rajz&Sif; oemykdifukd todtrSwf«yzkd‹ t*Fvdyfu
r+/ oHCmtcsif;csif; pdwf0rf;uGJatmif r+/ ckd;r+/ vlowfr+/ t]um;tjrif&o oHCmtcsi;f csi;f Ekdifygbl;? oabmwlayr,fh tultnDay;zdk‹ukd
aoG;xkd;ay;r+ pwJhtjypf (8) ckxJu vkv d [dk efaqmifr)+ pwmawGuþdk rusL; etzppfAdkvfppfom; bkef;}uD; awmh jiif;qefw,f?
wckckudk usL;vGefw,fqkd&if oHCm vGefor# b,fae&myJa&mufa&muf pdw0f rf;uGaJ tmif ausmif;xJ0if_yD;þ&Sdor#tzkd;wefypPnf; 'gukd]unfh&if wkdif;jynfukd b,f
u oydwfarSmufEkdifygw,f? &[ef;[m &[ef;ygyJ? b,fol‹ukdrS aoG;xk;d ay;r_ pwJh awG vk,ufaewJh udpPrSmvnf; r[m olyJtkyfcsKyftkyfcsKyf ukd,fpm;&&if_yD;
Armppftpkd;&[m 'Djypfr+awGukd &[ef;tjzpfu twif;t"rRpGef‹v$wf em,utzGJŒ[m bmrS rajymbJ E+wf a&mvkd‹ omoemykdiftzGJŒu ,lqwm
tenf;eJ‹trsm; t_rJwrf;usL;vGefae ckdif;vkd‹ r&ygbl;? 'gayr,fh ppfAdkvfu tjypf (8) ckxu J qdwfaeygw,f?þorkdif;tpOftvmukd xif&Sm;ygw,f? trsKd;om;a&;rSm yg
oljzpfwJhtwGuf oHCmawGu t_rJ 'gukdem;rvnfwJhtwGuf tjypf}uD; wckcu k kd usL;vGef ]unfhr,fqkd&if r[mem,utzGJŒ[m 0ifvy+ &f mS ;aewJþh oHCmhor*~t D oif;ukd
wrf;oydwfarSmufEkdifygw,f? 'gay av;wJh ‘*±ku’ tmywfoifhwJh&[ef; ukd,fusKd;ukdcsnf; t"duxm;wmawGŒ r0if]uzkd‹ ‘awmifcif’ omoemykdifu
r,fh ppftpkd;&[m oHCmukdcsKyfukdif ukda&m/ ayghyg;wJh ‘v[ku’ tmywf
w,fq&dk if oHCm &ygw,f? r[mem,ueJ‹ etzppf t*Fvdyfacwfu aqmf]ozl;w,f?
Ekdifatmif oHCmhr[mem,utzGJŒukd oifhwJh &[ef;ukdyg tjypfay;ykdifcGifh&Sd u oydwaf rSmuf tpkd;& tjyeftvSeftusKd;«y]uovkd t*Fvdyftpkd;&[m bmoma&;eJ‹ uif;
zGJŒpnf;xm;ygw,f? a'oqkdif&m oH w,fvkd‹þ,lqxm;ygw,f?þ‘v[ku’ Armrif;eJ‹ omoemykdiftzGJŒ[m wOD;eJ‹ &Sif;wJhtpdk;&jzpfvkd‹ omoemykdifukd
Cmhem,utzGJŒawGukdvnf; zGJŒpnf; tmywfqkdwJh jypfr+tao;tr$m;av;
Ekid yf gw,f?” wOD; tusKd;«y]uygw,f? omoem 'umcHzkd‹ jiif;qefvkdufwmyg? omo
w,f? ppfAdkvf[m 'Dem,utzGJŒawG awGxJrSm aiGa]u;ukdifwG,fokH;pGJwm awmf[m tusOf;cscH&pOfrSm ouFef; qkdygw,f? 'Dvkdqkd&if tjypfr&SdwJhoH ykdif[m rif;q&mjzpfwma]umifh tcGifh emykdifukd 'umrcHwm t*FvdyfukdvkdeD
uwqifh oHCmxkukd ¯ud;ukdifw,f? vnf;yg0ifwmrkd‹ oHCmxJrSm wenf; ±kHcGifhr&bJ axmif0wfpkHom 0wfcJh&yg Cmukd bmjzpfvkd‹ zrf;qD;axmifcso xl;cHpm;&ygw,f? tpkd;&&JŒ r[mtrSm;vkd‹ a0zefolawG
1990 ywWeduUKZ…euHaqmifyGJrSmyg0if r[kwfwenf;eJ‹ ‘v[ku’ tmywf w,f? q&mawmf[m olu ‹ dk ta]umif; vJvkd‹ r[mem,utzGJŒu ppftpkd;& omoemykdifukd bk&ifu 'umcH &Sdw,f? tckvnf; r[mem,utzGJŒ
wJh oHCmawGukd ouFef;c|wfypfzkd‹ ppf oifo h al wG&ydS gw,f?þ'gukþd ta&;,l&if rJhoufouf axmifcswJhppftkyfpkukd ukd ar;&ygvdrfhr,f? 'Dvkdar;cGef;xkwf aeawmh a&$ausmif;xJu omoemykdif [m 'umcHaewJh Armppftpkd;&vkyf
tpkd;&u av#mufxm;wkef;u r[m etzppftpkd;&acwfrSm oHCmhavm aAGr,layr,fh oHCmukd ouFef;c|wf zkd‹ trSefw&m;ukdajym&JwJh owWdvnf; eJ‹ r[mem,uawG[m 'umr&Sd&if wmukd vufyu dk ]f unfah ew,f?þoHCm
em,utzGJŒu oabmwlcJhygw,f? u ysufpD;r,fhudef;qkdufaeyg_yD? ypfzkd‹ ppfAdkvfawG pdwfxufoefaewm &Sd&ygvdrfhr,f? raeEkdifawmhbl;aygh?þ'umxJrSmþbk&if xkudk ppfwyfuapmfum;vmwmþtESpf
aemuf 0denf;usrf;ukd]unfhawmh axmifcsc&H wJoh C H mawGuþkd twif; ukad wmhþtvGepf w d rf aumif;jzpfrw
d ,f vGecf w
hJ rhJ wfvuþqENjyolþukx
d if [mþtcsrf;omqk;H þtvSLay;Ekid q f ;Hk rkv
‹d ‹dk (40) ausmf_yD? ppftpkd;&jy@mef;wJhþ‘oH
rS ppfAkdvfajymovkd vkyfvkd‹r&rSef;od t"rRouFef;c|wf_yD; ESdyfpufn‡Of;yef; vkd‹ od&ygw,f? ausmf ajrmufOuUvmyrSm &[ef;cHzkd‹ bk&ifukd omoemykdifu vufrv$wf CmhtzGJŒtpnf;qkdif&mOya'’ eJþ‹ oHCm
]uw,fvþ‹dk qkyd gw,f?þ'ga]umifþh 1990 wJh taxmuftxm;trsm;}uD;&Sdyg 'Dae&mrSm r[mem,utzGJŒ&JŒ pDpOfwmukd etztm%mykdifu ydwf Ekdifbl;? omoemykdiftzGJŒ[m rdrd&JŒvkyf awmfawGþvu dk ef m&r,f0h ed nf;eJþ‹ qaD vsmf
atmufwkdbmrSm ppftpkd;&jy@mef;wJh w,f?þrw&m;axmifusae&wJþh oHCm tawG;tjrifukd odEkdifygw,f? q&m yifwm;jrpfvkdufvkd‹ ouFef;0wfcGifhr& ykdifcGifhtm%mukdom t"duxm;wJh oH &JŒvm;qkw d mukd oHCmawmfawG yGiyhf iG hf
‘oHCmhtzGJŒtpnf;qkdif&mOya'’ [m awGukd r[mem,utzGJŒu rodcsif awmf OD;okr*FvmeJ‹ ola‹ usmif;wku d u
f ygbl;? Ak'<bmom "avhxkH;pHt&qkd Cmhtm%m&SiftzGJŒ oabmrsKd;ygyJ? vif;vif; aqG;aEG;zkd‹tcsdefa&mufae
0denf;awmfeJ‹ ukdufnD&JŒvm;qkdwmukd a,mifaqmifaevkr‹d jzpfygbl;?þydËuwf "rRp&d,pmcsq&mawmfþ(4)þyg;þ1993 &if vlyk*~dKvfwOD; &[ef;cHwJhudpPukd t*Fvyd o f rd ;f awmhrþS tm%mvufvw G f yg_yD? Ò

aiGn‡pf+yD;wufcdkif;wJh etzaxmufcHyGJ jynfya&muf oHCmawmf t&Sifoljrwfrsm;odk‹


jrefrmtusOf;om;rsm;.&ifzGifhpm av#mufxm;csuf
atmufwdkbm (22) &uf eHeufu wmcsDvdwf°rdŒrSm etzppftpdk;&u trsKd; acwf°ydif*sme,frSm jrefrmtvkyform;awG/ jrefrmtusOf;axmifxJu oHCmawmft&Sifoljrwfrsm;bk&m;/ "rRESihf t"rR/ bk&m;om;awmfoHCm
om;nDvmcHaxmufcHyGJeJ‹ jynfytoHv$ifhXmeawGudk ±+wfcswJhqENjyyGJawGudk tusOf;orm;awG&JŒtcuftcJawGeJ‹ jrefrmjynfolvlxk&JŒ 'kuQeJ‹ vl‹tcGifhta&; awmfawGeJ‹ a'0'wfom;qd;k ppftm%m&Siw f &‹kd ŒJ arwWmppfy}JG uD;rSm vufiif;v+yf
a'ocHjynfolawGuyJ vkyfcsifvGef;vdk‹ tm%mydkifawGqDcGifhawmif;_yD; vkyfo qkH;±H+;r+awGudkt_rJwapzwf±+&ygw,f? 'gayr,fhþjynfya&mufþta]umif;trsKd; &Sm;r+awG &yfwef‹oGm;ayr,fh t&dSeft[kefaoroGm;bJ jynfolrsm;u pkpnf;_yD;
a,mifeJ‹ toHaumif;[pfusif;yaeygw,f? wu,fawmh jynfolawGu oGm; rsKd;eJ‹ tusOf;uscHae&wJh jrefrmtusOf;om;rsm;&JŒ tcuftcJeJ‹ vl‹tcGihfta&; pnf;vkH;nD!GwfpGmeJ‹ °ydifwlwGef;vdkufr,fqdk&if 'DppfyGJ}uD;udk rkcsatmifEdkifrSm
csifvkd‹r[kwfygbl;? &yfuGuftm%mydkifawGu rvdkuf&if wtdrfaxmifudk xkdif; qkH;±+H;r+awGudkþwcgrS rzwf&ao;ygbl;?þvlr+tzGJŒtpnf;rsm;taeeJþ‹ jynfya&muf jzpfygw,fbk&m;?
bwfaiG (50) usyfay;&r,fqdk_yD; tusyfudkifwma]umifh oGm;&wmyg? jrefrmtusOf;om;awGeJ‹ roufqdkifvdk‹yJvm;qdkwm tusOf;orm;rsm;taeeJ‹ zdvpfydkiforRwþtm%m&Sifrm;udkpfhudk]unfh_yD;þoifcef;pm,lEdkifygw,f?þol&JŒ
vlxkawG[m eHeufapmapmx tvkyfysuftudkifysufcH_yD; oGm;]u&w,f? 'Gd[pdwfjzpfrdygw,f? jrefrmjynfom;awG&JŒ 'kuQtcuftcJawGudkþulnDajz&Sif; tm%m&Siftpdk;&u zdvpfydkifjynfolawGtay: trsKd;rsKd;n‡Of;yef;ESdyfpufwmudk
°rdŒay:vlxkxufydk_yD; 'kuQa&muf&wm wmcsDvdwf0ef;usifaus;&GmawGu wdkif; ay;aewJh vlru + ,fq,fa&;tzGŒJ tpnf;awGtaeeJ‹ b,fa'orSmrqdk a&mufae jynfou l‹ dk,fpm;þc&pf,mefbkef;awmf}uD;rsm;uþrcHr&yfEdkifjzpfumþOD;aqmifwGef;
&if;om;awGyg? &S r;f tbk;d tdk tbGm;tdak wGqkd c&D;a0;uae axmfvm*sDawGev ‹J m wJhjrefrmjynfom;awGeþJ‹ tusKH;0ifoufqdkifEdkifavmufr,fvþdk‹ ar#mfvifhrdygw,f? vSefcJhI vlxkv+yf&Sm;r+}uD;ay:aygufum tm%m&Siftpdk;&«ywfuscJh&ygw,f?
]u&_yD; tm%mydkifawGu toifha&;xm;wJh ydkpwmawGudk udkifcdkif;_yD; vrf; rJaqmufeJ‹twmaxmifrSm&dSwJh jrefrmtusOf;om; (800) ausmfcHpm;ae& tckjrefrmEdkifiHrSm etztcuf oHCmESihfjynfol‹tcsufqdkovdk tm;vkH;°ydif
av#mufckdif;ygw,f? tbdk;tbGm;awGcrsm jrefrmpmrwwfvdk‹ bmawGa&;xm; wmawGudk udk,fpm;wifjycsifygw,f? waxmifvkH;rSm&dSwJh tnpfywfqkH;tvkyf wlweG ;f v#if a&GŒEikd yf gw,fb&k m;? Ak'a< rwWmw&m;jzifh tm%m&Sit f pd;k &udk wGe;f
rSe;f rodwhJ ydpk wmawGuukd ikd _f yD; ajcaxmufanmif;wJt
h xd °rdŒxrJ mS vrf;av#muf eJþ‹ tvkyf]urf;awGtm;vkH;udk jrefrmjynfom;trsm;pkuom vkyf&wmyg?þaexdkif vSef°zdzsufEdkifygapbk&m;?
ae&wm[m t±kyfqdk;wJhjrifuGif;awGyg? raumif;vdk‹ aq;awmif;wJhtcgrSm erfpul;&dSvm;vdk‹ t&ifar;ygw,f? r&dS&if ±dkaoav;jrwfpGmOD;cdkufvsuf ("n0wDom;}uD;)
ppftpdk;&udk wckajymcsifwmu jynfolawGudk 'kuQay;aewmawG &yfyg udprP &dbS ;l qd_k y;D þajymv$waf vh&ySd gw,f?þtonf;toefzsm;ygrSþyg&mav;vk;H avmuf
awmhvdk‹/ jynfolawG[m wu,fwrf;qEN&Sd_yDqdk&if b,folurS cdkif;vdk‹r[kwf ay;ygw,f? vlqdkwmtrSm;eJ‹ ruif;]uygbl;? xdkif;rSm;&if w&uf ArmrSm;&if zdwaf c:pm
yJ xGufvmygvdrfhr,f? vlxkqENtrSefodcsif&if ppftpdk;&udk t,Hkt]unfr&Sd wvqd_k yD;þajymprSw«f yvmygw,f?þaxmifwiG ;f vlowfrj+ zpfwþhJ xdik ;f udak wmhþbm
a]umif; vlxkqENcH,lyGJ vGwfvGwfvyfvyf vkyfcGifhay;vdkufygvdk‹ awmif;qdkcsif t,f'DwmxHay;pmtygt0if aqmif;yg;/ uAsm/ tufaq;/ 0wˆKwkd/ [mo/
oH¯ud;rS rcwfbJxm;ygw,f? pum;cGef;}uD;cGef;i,frsm;wJh Armudkawmh oH¯ud;
ygw,f? owif;ESifh"mwfykHrsm;a&;om;ay;ykd‹ =uyg&ef zdwfac:tyfygonf?
cwfxm;wm ajcmufvausmfoGm;_yD? xdkif;ut&if&efpvdþk‹ &efjzpf&ifvnf;þjrefrm
rdk;rdk; (wmcsDvdwf) jynfom;yJþoH¯ud;cwf±u kd cf x
H yd gw,f?þrwlnw D jhJ ypf'%fawGuv kd nf;ay;ygw,f? ay;ykd‹olrsm;ukdvnf; txl;aus;Zl;wif&Sdygonf?
tm;vkH;eJ‹a0;wJhtcef;usOf;xJrSm wa,mufwnf;xm;wm/ tusô/ tdyf&mvdyf qufo,
G &f ef
NEJ
teD;uyfqHk;&efoludkwdkufyg bmtcif;rS r&db S J vlq,fa,mufavmuf oH¯ud;wwef;xJcwf_yD;þtdycf ikd ;f wmwd‹k
&dyS gw,f?þxdik ;f vlrsK;d udþk 'grsK;d tjypfay;wmþrawGŒz;l ao;ygbl;?þjrefrmawGrvGeb
f ;l
P.O Box 115, Raminthra P.O. Bangkhen, Bangkok
10220,Thailand. E-mail: [email protected]
pufwifbmta&;awmfyHktwGif;rSm usqHk;oGm;cJh]uwJh &Jabmf/ &JarawGeJ‹ qdkwm od&ufeEJ‹ SdyfuGyfwmyg? axmiftm%mydkifawGudk wifjywJhtcgþrif;wdak‹ wG
oHCmawmfawGudk av;pm;pGm*k%f«yvkdufygw,f? olwdak‹ wG&JŒqHk;±H+;r+awG tv u ArmawG bmrSvmrar;eJ‹qdk_yD; tvHwdkifudk]unfhcdkif;ygw,f? t&rf;udk 0rf;
um;rjzpfap&atmifþjynfojl ynfom;awGtm;vH;k þqufvufwu kd yf 0JG if]uyg?þ'grS enf;rdygw,f? rdbaqGrsKd;awGeJ‹ a0;uGmae]uawmh b,fol‹udk&ifzGifh&rSmvJ?
t,f'DwmcsKyf OD;aomif;
aemifvmaemifom;awG vl‹tcGifhta&;udk tjynfht0cHpm;]u&rSmyg? teD;uyf tusOf;axmifrSm&dSwJh jrefrmtrsm;pk[m rw&m;ojzihf zrf;qD;cH]u&wm xkwaf 0ol a':cifrsKd;at;
qHk;jzpfwJh}uHz› GHŒtzGJŒudk 0dkif;wkduf]uyg/ awmrcdkcsif]uygeJ?‹ tdrfjyef&ufþydka0;oGm; rsm;_yD; axmifxJa&mufjyefawmhvnf; xkdif;tm%mydkifawG&JŒ rw&m;ojzihf ESdyf The New Era Journal
r,f/ teD;uyf&efoludk teD;uyfwdkufyGJqifrS atmifjrifrSm? awmxJrSm bmrS pufwmudk cH]u&ygw,f? jynfya&mufjrefrmtusOf;om;awG&JŒudk,fpm; acwf P.O Box (115),
R a m i n t h r a P.O , B a n g k h e n ,
r&Sdbl;? jynfolawGeJ‹yl;aygif;_yD; jynfwGif;rSmqufv+yf&Sm;]uyg/ ZGJrav#mh]u °ydifuaewqifh ulnDajz&Sif;ay;ygvdk‹ tEl;tnGwfawmif;qdkygw,f? pmtjyif Bangkok 10220,Thailand.
ygeJ‹vdk‹ wdkufwGef;csifygw,f? xkwf&wm tcuftcJ&dSwma]umihf 'DavmufeJ‹yJ a&;ydk‹ay;vdkufygw,f? E-mail: [email protected]
udktmavmu (&Srf;jynfom;) jynfya&mufjrefrmtusOf;om;rsm; (acwWtwmaxmif) www.khitpyaing.org

8
Ekd0ifbm/ 2007 ck á pmrsuEf mS (9)

w±kwfjynfol‹orRwEkdifiHawmf uGefjrLepfygwD. ig;ESpfw}udrfnDvmcH


}uD; atmifjrifpGm _yD;pD;cJhonf[k od&onf? ygwDoufwrf; (86) ESpf&Sd
_yDjzpf&m acgif;aqmif}uD;rsm;ESifh nDvmcHukd,fpm;vS,fawmf (2˜217)
OD;wkd‹onf jy\emaygif; aomif;ajcmufaxmifukd vG,fulpGmajz&Sif;Ekdif
rnf[k acwfòydifu ar#mfvifhcJhonf? w±kwfjynf}uD;. ta&;ygaom
r[mrdwjf refrmEkid if aH wmfY oHCmawmftrsm;ESihf vlx}k uD;ukd ppfom;rsm;
u ±kdufESufypfcwfowfjzwfr+rsm;ukd rnfokd‹rnfES,fokH;oyfI rnfokd‹
aqmif&Gufrnfukd acwfòydifESifhwuG urBm}uD;u em;pGifhae]uonf?
ESpfqef;umvu ukvor*~u vkH°cHa&;aumifpDY jrefrmhta&;ukd
aqG;aEG;&ef tm;xkwfonfukd w±kwftpkd;&u ‘rvkdygbl;’ [k ADwkdtm
%mESifh wm;qD;cJhonf? ,ck&ufrsm;twGif; jrefrmppftpkd;&u oHCm
awmfrsm;ukd ±kdufESufowfjzwfaeonfukdvnf; “olwkd‹jynfwGif;a&;ukd
rnfolrS 0ifa&mufpGufzufjcif;r«yoifh” [k }udrfzefrsm;pGm ajymcJhonf?
&efukefòrdŒwGif vGefcJhaom &ufrsm;u oHCmawmfrsm;. csDwufqEN
jyyGJ"mwfykHrsm;ukd aocsmpGm]unfhygv#if °rdŒ.qkdif;bkwftrsm;rSm w±kwf
bmomjzifh a&;om;xm;onfukd awGŒjrifEkdif]uonf? ESpfaygif; (20)
twGif; jrefrmEkdifiHokd‹ enf;trsKd;rsKd;jzifh 0ifvm&mrS jrefrmjzpfae]u
onfh w±kwfvlrsKd; ESpfoef;cef‹&Sdrnf[k cef‹rSef;&onfhtwkdif; ,ae‹tzkd‹
&wemykHrEœav;a&$°rdŒawmfonf w±kwfvlrsKd;wkd‹. °rdŒawmfjzpfae_yDukd
jrif]u&onf?
pD;yGm;a&;tm;jzifh w±kwfjynfwGif okH;pGJaeaom jrefrmopfrsm;.
w0ufcef‹ukdom w&m;0if0,f,lcJh_yD; usefw0ufrSm w±kwfyk*~vdu
opfolckd;rsm;. arSmifckdvkyfief;jzpfaeonf? jrefrmrsm; avmifpmqD&Sm;
yg;ojzifh qENjyaecsdefwGif jrefrmobm0"mwfaiGŒrsm;ukd ESpfaygif;okH;
q,fav;q,fpmcsKyfESifh 0,fxm;um ykdufvkdif;rsm;ESifhjynf}uD;okd‹ pwif
ykd‹aqmifae&_yD? jrefrmqif;&Jom;rsm;okH;&ef "mwftm;xkwfvkyf&ef
oHvGifjrpfwGif;Y aqmufaeaompufrsm;twGuf jrefrmwkd‹ ay;qyf&rnfh
aºuG;pm&if;wkd‹rSm wufaeonf? taygpm;ukefpnfrsm;wifykd‹onfh aºuG;
rsm;uvnf; }uD;rm;vGef;aeonf?
tajctaetrSefrSmþw±kwftpkd;&tzkþd‹ wdbufukdþodrf;ouJhoþkd‹ csDwuf
odrf;ykduf&efrvkd_yD? jrefrmho,HZmwrsm;ukd xkwf,laeum aºuG;pm&if;
ukd *±kd;csKd;I rSwfae±kHom&Sdonf? jrefrmppfwyfokd‹ a&mif;csxm;aom

av;pm;tyfaom w±kwjf ynfoo‹l rRwEkid if H vufeufpkHwefzkd; tar&duefa':vm oef;aygif; (1˜400) ukd jrefrmu
tjynfhtpkHay;qyfjcif;r«yEkdifonfuvnf; &Sdao;onf? Ttajctae
t&þw±kwfEkdifiHtzkþd‹ jrefrmEkdifiHonfþta&;ygaomr[mrdwf}uD;jzpfonf?
orRw}uD; rpPwm [lusifawmifcifAsm;æ xdka]umifh jrefrmEkdifiH. EkdifiHa&;udpPrsm;ESifhpyfvsOf;I w±kwftpkd;&.
ukdifwG,fykHukd urBmu pdwf0ifpm;pGm apmifh]unfhcJhonf? jrefrmEkdifiHom;
wkd‹tm; jrefrmppfwyfESdyfpufr+rsm;tay: w±kwftpkd;&u a]unmaom
ig;ESpfw}udrfusif;yaom w±kwfEkdifiH &apcifAsm;? oabmxm;onf tjcm;EkdifiHrsm;ESifh jcm;em;ojzifh urBmu b0ifrusEkdif
uGefjrLepfygwDnDvmcH}uD; atmifjrif 1955 ck {_yDvu w±kwftpkd;& qJyifjzpfaeonf?
pGm usif;y_yD;pD;cJhonfukd jrefrmjynf ppfwyfwckonf rsufpdvnfum jref jrefrmhtr+ukd w±kwftpkd;&u jywfom;pGmvrf;pOfrcsaoma]umifh
olwku d‹ av;eufpGm*k%f«y]ua]umif; rmEkdifiH 0vlrsKd;pk. e,fajrwGif;okd‹ &mZ0ifwGifþvGefpGmta&;}uD;aomþusif;yrnfh 8-8-2008 ae‹þEkdifiHaygif;
ESifh tpD&ifcHyg.cifAsm;? 0ifa&mufwyfpGJrdojzifh jrefrmppfwyf pkH tkdvHypfyGJawmf}uD;ukdyif EkdifiHtrsm;u oydwfarSmufonftxd qef‹
,ckESpfazazmf0g&Dv (27) &uf ESiþhf yËdyuQjzpf]uygonf?þyxrt}udrf usifvkdonfh avoHrsm; xGufay:aeonf?
ae‹uþqif[mG owif;pOfYþvl}uD;rif;. wGif jrefrmppfom;wOD;us_yD; (7) OD; TtajctaewGif w±kwftpkd;&u jrefrmppftpkd;&tay: tjrifrSef
tpkd;&tzGJŒ0ef}uD;csKyf0rf]um;aygifu '%f&m&&Sdygonf? 'kwd,t}udrfwGif &&Sd&ef ta&;}uD;ojzifh acwf°ydifu aumif;jrwfaom apwemESifhwifjy
“ody`Hynm/þ'Drkdua&pDvrf;pOf/þw&m; w±kwfwyfrS t&m&SdwOD;ESifh wyfom; vkdonf? ,ae‹Armhwyfrawmftiftm; av;odef;ESifht&m&Sdrsm;ukdþaoem
Oya'v$rf;rkd;a&;/ vGwfvyfa&;ESifhvl (10) OD;usojzifh w±kwfwyftrsm;u e,fjcm;a'oqkdif&m tpkd;&0efxrf; (5) _idrf;csrf;pGmtwlaexkdifa&;rl ywdAdkvfcsKyf}uD;oef;a&$u rauseyf tm;r&jzpfaeouJhodk‹ wyfrawmf
om;wkþ‹d tcGit hf a&;þponfwr‹dk mS þt&if; 0ifa&mufwyfpGJygonf? rsm;ESifh w±kwfynm&Sifrsm;ukd wifjy ig;&yfukd wifjycJhygonf? uvnf; aoemywd}uD;tay: tm;r&/ rauseyfjzpfae]uaom twGif;
&Sifpepf. rlykdifomr[kwfyg/ vl‹tzGJŒ cspf]unf&if;ESD;aomEkdifiHESpfckjzpf vkdygojzifh vlxktpnf;ta0;ac:ay; xkw
d ifjycsuu f þdk w±kwaf cgif;aqmif a&;ukd ayusif;u em;vnfod&Sdoifhonf?
tpnf;wkdif;.þtajccHtkwfjrpfjzpf ojzifþh xkt d r+uþdk urBmuyifþrodcahJ pbJ &ef arwWm&yfojzifh y&dowf (300) }uD;i,fwkdu ‹ vufcH]uygonf? xkdt t&m&Sd}uD;rsm;wkd‹tygt0if jrefrmwyfrsm;ESifhcsKyfrª;}uD;wkd‹ pdwf0rf;
onf” [k rdef‹]um;cJhonfukd jrefrmvl ajz&Sif;cJhygonf? w±kwf0ef}uD;csKyf ausmfwufaomþtpnf;ta0;Yþjrefrmh csdefrSpum jrefrm-w±kwfqufqHa&; uGJr+a]umifh tcsKd‹aomvkyfief;rsm;ukd AdkvfcsKyfrª;}uD;u 1992 ckESpfu
xku ESpfaxmif;tm;&jzpfyga]umif; rpPwm acsmiftifav;u xkdpOfuþjref oabmxm; wifjycGifh&cJhygonf? acsmarGŒcJhygonf? e,fedrdwfpmcsKyf rdrdpdwf¯udufzGJŒxm;aom }uHc› kdifa&;wyfom; ESpfodef;rS ol csD;ajr‡mufxm;
ESifhvnf; wifjyvkdygonfcifAsm;? rm0ef}uD;csKyf OD;AaqGukdyif zdwf]um; OD;Eku w±kwf-jrefrmEkdifiHESpfck }uD;ukdvnf; atmifjrifpGmcsKyfqkdEkdifcJh olrsm;ukd ykdrdktm;«yI tokH;«yavh&Sdonf? xkda]umifh 2003 ck arvu
,if;cH,cl sufudk ygwDnv D mcHwiG f jcif;r«ybJ zqyvtzGJŒOuU@ OD;Ekukd onf uGefjrLepfpepfESifh t&if;&Sif ygonf? a':atmifqef;pk]unftm; vkyf}uHaom 'DyJ,if;vlowfr+}uD;rSm ±+H;edrfh
vnf; aqG;aEG;twnf«y]urnf[k ,l zdw_f y;D þtvGwaf qG;aEG;ajz&Si;f ygonf? pepfjzpfojzifh oabmxm;jcif; rwl Trnfaomþa&S;w±kwaf cgif;aqmif cJh&onf? aool (282) OD; &Sdygvsuf a':pkrSm '%f&mtenf;i,fom&
qrdygonf? OD;EkþyDuif;°rdŒawmfa&mufomG ;onf apumrl _idrf;csrf;pGmtwlaeEkdifa&;ukd rsm;. ulnDr+om"ursm;ukd ,ae‹ cJh.?
u|efawmfrsm;. jrefrmEkdifiHwGif ESifh OuU@}uD;armfu wkdr‹ Sm;wma[h[k cspf]unfa&;rlig;&yfESifh wnfaqmuf acgif;aqmif}uD;rsm;u qufcHusifhokH; ,ck,ae‹ oHCmwaxmifowfjzwfr+rsm;ukdvnf; wyfrawmfom;
vuf&Sdppftpkd;&u EkdifiHom;wkd‹. yGifhvif;pGmajymwma]umifh jy\emr Ekdifa]umif; tus,fw0ifh&Sif;vif;wif I jrefrmjynfolwkd‹tm; qufvuful rsm;xuf }uHz› GHŒwkdu
‹ kd ykdrkd}uD;av;pGm tm%mESifhwm0efay;onfrSm odom
tcGifhta&;rsm;ukdþzsufqD;aeygonf? &Sdawmhyg? w±kwfwyfrsm; ±kyfoGm;yg jycJhygonf? nDyg[k yef]um;tyfyg.cifAsm;? xif&Sm;onf? ukdifwG,fykHnHhzsif;ojzifh urBm}uD;. rsufarSmufY emrnf
vltrsm;ukd tpkvkdufta0;vkduf zrf; onf? OuU@}uD;uquf_yD; 'Dvkdjzpf& (1) EkdifiHESpfckwkd‹ wOD;.e,fajr acgif;aqmif}uD;rsm;cifAsm;? vl‹ ysuf&onf? jrefrmwyfrawmftpkd;& emrnfysufap_yD; r[mrdwfw±kwf
qD;aeonfomruþ±kdufESufowfjzwf wm EkdifiHESpfck e,fedrdwfpmcsKyfr&Sdvkd‹ ESifh tcsKyftjcmtm%mykdifcGifhukd ±kdao tzGJŒtpnf;rSefor#wkd‹. tajccHtkwf tpkd;& *k%fnd‡K;apaom vkyf&yf}uD;rsm;onf Adkvfoef;a&$wOD;wnf;.
onftxdþvlt ‹ cGit
hf a&;rsm;ukþd acsre+ ;f [k rdef‹]um;_yD; pmcsKyftjrefazmf&ef av;pm;a&;? jrpfjzpfaom vl‹tcGifhta&;rsm;ukdþjref vkyfaqmifr+omjzpfonfukd w±kwfacgif;aqmifrsm; em;vnfod&Sdoifh
aeygonf? &mZ0ifpOfvmt& jrefrmh E+d;aqmfcJhygonf? (2)þwOD;uwOD;ukþd usL;ausmaf pmf rmjynfolwkd‹ cHpm;Ekdif&ef ulnDawmfrl onfukd acwf°ydifu zGifhjy&ayrnf?
jy\emrsm;ukþd w±kwaf cgif;aqmifrsm; OuU@}uD;&JŒ]o0g'twkdif; rsm;r um;r+r«ya&;? ]uyg[k jrefrmvlxk.ukd,fpm; av; jrefrmEkdifiHppftpkd;&taejzifh usL;vGefcJhaom &mZ0wfr+}uD;rsm;.
u ulnDajz&Sif;ay;cJhonfhenf;wl ul ]umrDwGif w±kwf-jrefrme,fedrdwf (3) wOD;.jynfwGif;a&;ukd pGuf eufpGm yef]um;yg.cifAsm;? Ò wpfw&m;cH/ ESpfw&m;cH/ okH;w&m;cHwkd‹onf Adkvfoef;a&$wOD;wnf;om
nDajz&Sif;ay;yg&ef yef]um;yg.cif owfrSwfa&;aqG;aEG;&ef 0ef}uD;csKyf zufr+r«ya&;? ±kdaoav;pm;pGmjzifhæ jzpfonfukd w±kwfacgif;aqmif}uD;rsm; od&SdI tiSm;w&m;cHrjzpfap&ef
Asm;? acsmifu OD;Ekukdyif zdwfac:cJhygonf? (4) ESpfOD;om;wkd‹ wef;wlnDr#t a=u;rkHarmifaomif; a&Smif&Sm;Ekdif&ef acwf°ydifu av;eufpGm azmfxkwftyfaya]umif;? Ò
orkdif;jzpf&yfuav;ukd wifjyyg OD;EkuþyuD if;a&mufonfEiS þhf w±kwf usKd;&&Sda&;ESifh jrefrmowif;pmq&m
9
pmrsuEf mS (10) á Ekd0ifbm/ 2007 ck

AD,uferfwGif tusOf;om;rsm;tm; vGwf+idrf;cGifhay;


xdkif;vli,frsm; attdkif'Dtufpf DPA/ atmufwb
dk m 24 vnf; tqdkygvGwf_idrf;cGifh &&SdcJhonf? wGifyg0ifcJhol EdkifiHtv,fydkif;ukef;jrifh ESiyhf wfoufIþ“AD,uferfueG jf rLepfyg
em;vnfr_enf;yg; tusOf;om;þ(8˜000)þausmftm;þvGwf
_idrf;cGifhay;rnfjzpfa]umif; AD,uferf
Oa&myor*~.þ“pd;k &drzf , G jf zpfaom
tusO;f om;rsm;”þpm&if;Yyg0ifonfþh vl‹
a'orSþvlrsK;d pkrsm;udþk AD,uferfueG jf rL
epftm%mydkifrsm;uþwdwfwqdwfzrf;
wD&ŒJ þaysmhaysmif;wJrh 0l g'eJþ‹ AD,uferfvl
xk&ŒJþvlom;csi;f pmemwwfw"hJ avhawG
TNA/ atmufwb
dk m 24 orRw±Hk;u ,refae‹Y a]unmonf? tcGifhta&;ESifh EdkifiHa&;vGwfvyfr+t qD;axmifcsr+rsm;«yvkycf ahJ ]umif;þvlt ‹ udþk xyfrjH yowJo h abmygyJ”þ[kþorRw
xdkif;vli,frsm;. (77) &mcdkifE+ef;eD;yg;onf ESppf Of«yvkyaf e]ujzpfonfþh orRw wGuþf ta&;qdv k y+ &f mS ;aeolþ(5)þO;D vnf; cGifhta&;tzGJŒrsm;uþtcsdef]umjrifhpGm ±Hk; 'k-wm0efcH *sefqef;uþajymonf?
attdkif'Dtufpfta]umif; em;vnfr+enf;aeao;a]umif; xdkif; .vGwf_idrf;cGifhwGif ,ckESpftwGuf vGwfajrmufolrsm;pm&if;wGif yg0if uwnf;uyif xkwfazmfcJh]uonf? ,ckEpS w
f iG þf jyefvw G v
f mrnfoh rl sm;
usef;rma&;0ef}uD;Xmeuþxkwfjyefonf?þxdkif;vlr+yHkpHonfþvsifjref tusOf;om; (8˜066) OD;&&SdcJhjcif;jzpf a]umif;þ[EdKG if;°rdŒ&þdS taemufEikd if o
H wH AD,uferftpdk;&. vGwf_idrf;cGifh xJY EdkifiHjcm;om;rsm;tjzpf w±kwfEdkif
pGm ajymif;vJvmaeojzifh xdkif;vli,frsm;t]um; attdkif'Dtufpf _yD; ‚if;wdkt ‹ xJwGif EdkifiHawmfvHk°cHa&; reftodkif;t0ef;rsm;xHrS od&onf? udk &&Sdolrsm;rSm tao;pm;jypfr+usL; iHom; (8) OD;/ pifumyl EdkifiHom; (2)
jy\emonf pdk;&drf&onfhtaetxm;odkŒ a&muf&Sdvmaea]umif; Oya'csKd;azmufr+jzifhþaxmifusaeol vGwfajrmufrnfholrsm;pm&if;Y vGefolrsm;omjzpf_yD; jypf'%f. oHk;yHk OD;/þvmtdk/þrav;&Sm;ESifhþuarBm'D;,m;
jynfolŒusef;rma&;XmeþwGJzuftwGif;a&;rª;þa'gufwmzdkifcsd0g&mcsdu (11) OD;vnf; yg0ifonf? 2001 ESifh 2002 ckrsm;Y tpdk;&qef‹ wyHu k þkd uscH_yD;jzpfumþOya'csKd;azmuf EdkifiHom; (1) OD;pDwdv k‹ nf; yg0ifonf?
ajymonf? xdkif;EdkifiHwGif attdkif'Dtufpftqifha&mufaeol (3) _yD;cJhonfh 2001 ESifh 2002 ckwdk‹Y usifqENjyyGJrsm;wGifyg0ifol ta&t r+ aemufw}udrfxyfrHusL;vGefrnfr AD,uferfwGif 2000 ckrSpI ESpf
odef;ausmf&Sd_yD; ‚if;wdkŒtxJrS xuf0ufonf touf (25) ESifh vlrsKd;pkrsm;aexdkif&m EdkifiHtv,fydkif; wGufrnfr#ygrnfudk twdtusrod& [kwfa]umif; tmrcHolrsm;omjzpf pOf vGwf_idrf;cGifhay;cJhjcif;jzpfI pkpk
(34) ESpft]um;jzpfa]umif; ,cifv (30) xkwf attdkif'Dtufpf uke;f jrifah 'owGiþf jzpfymG ;cJah omþajr,m ao;aomfvnf; oHwreftodkif;t0dkif; a]umif;/ vlowfr+ESifh vdifr+qdkif&m aygif; (80˜000) OD;&SdoGm;_yDjzpf_yD;
avhvma&;tpD&ifcHpmwGif wifjyonf? a,musfm;av; (23) ESifh ydik q
f ikd cf iG &hf &Sad &;tygt0ifþbmoma&; url t«yoabmaqmifonfhvkyf&yf jypfr+usL;vGefolrsm; ryg0ifa]umif; ‚if;wdt k‹ xJrS (4) &mcdkifE+ef;ausmfonf
rdef;uav; (26) &mcdkifE+ef;om attdkif'Dtufpfudk od&Sdem;vnf vGwfvyfcGifhtwGuf tpdk;&tm; uef‹ jzpfonf[k ajymqdk]uonf? tpdk;&wm0ef&Sdolrsm;u ajymonf? Oya'tm; jyefvnfcsKd;azmufcJh]u
a]umif;/þxdkif;vli,frsm;onfþ,cifuuJhodk‹þtoufþ(18)ESpft&G,f uGufqENjyr+rsm;twGif; yg0ifcJholrsm; tqdyk gþtpd;k &qefu ‹ sifqENjyyGrJ sm; vGw_f idr;f cGiahf y;onfþh qH;k jzwfcsuf a]umif; wm0ef&Sdolrsm;u ajymonf?
a&mufrS vdifqufqHjcif;r[kwfawmhyJ (15) ESpft&G,fYyif pwif
ae_yDjzpfIþtdwfcsftdkifAGDul;pufvG,fjcif;ESifhþapmpD;pGmudk,f0ef&jcif;
wka‹d ]umifþh rdom;pktygt0ifþvlt
‹ zGt
‹J pnf;wckv;kH tay:þoufa&mufr+ t}uD;pm;pDrHudef;ESpfcktwGuf bwfaiG (36) bDvD,HokH;pGJ&efcGifhðy
rsm;jzpfvmEdkifa]umif; a'gufwmzdkifcsd0g&mcsdu ajymonf?
Bangkokpost/ atmufwb
dk m 23 rnfþh a&G;aumufyt JG _y;D þw&m;0ifzŒJGpnf; wa]umif;/þvrfcsbef;ESihf befaumuf aiGþ(16)þbDv, D aH usmftoH;k «yoGm;rnf
(4) EdkifiHrStvkyform;rsm; xdkif;EdkifiHtwGif; taumiftxnfazmf rnfþh tpd;k &opfw&yfuomþtaumift tkyfcsKyfa&;atmufrS c±dkifwckjzpf jzpf_y;D þtqdyk gukeu f saiGtwGuþf ukr% ` D
rav;&Sm;wGif vkyfudkifEdkif rnfþh bwfaiGþ(36)þbDv, D u
t}uD;pm;pDrHudef;ESpfcktm; tpdk;&0ef
H ek u
f sonfh xnfazmf&rnf[þk ppftpd;k &ajymcGi&hf ol
csKdif;,m,ifrf0dvdkif;uþajymonf?
aomþvwfu&bef;wdt ‹k ]um;þqufo,
onfh vrf;wa]umif;wdk‹jzpfonf?
G f u tpdk;&b¾ma&;Xmeodk‹ ESpfpOfjyef
vnfay;qyfoGm;&rnfjzpfonf?
Agencies/ atmufwb
dk m 10 }uD;tzGJŒu ,refae‹wGif twnf«y vsmxm;onfþh ukeu f saiGrsm;rSþ(20) tqdkyg&xm;vrf;opfrsm;tm; pDrHudef;ESpfcktwGuf aiGacs;,lEdkif
tdrfazmftvkyform;vdktyfaeaom rav;&Sm;EdkifiHwGif vufcHvdkufonf? bDvD,Hudk toHk;«y_yD;þ&xm;vrf;opf jynfyodk‹wifydk‹rnfh ukefpnfaowWm &ef w±kwftpdk;&ydkif oGif;ukef-xkwf
tdENd,/ vmtdk/ eDaygESifh AD,uferfEdkifiHom;rsm; r]umrD tvkyf pDruH ed ;f ESpcf rk mS þrD;&xm;qufo, G f (2)þa]umif;udk vmrnfEh pS w f iG f pwifI }uD;rsm;tygt0if qef/ omulaumf ukefb%frS xdkif;bwfaiG (14) bDvD
vkyfcGifh&awmhrnfjzpfonf? rav;&Sm;tpdk;&ESifh oufqdkif&m a&;pepfw;kd csŒJjyifqif&efEiS þhf xdik ;f tpd;k & 2014 ck wGifþt_yD;owfazmufvkyf&ef aphrsm;ESifh o]um;rsm;udk vrfcsbef; ,H0ef;usifESifh nDr#aom tar&duef
tpdk;&toD;oD;wdk‹t]um; oabmwlnDcsufrsm; vufrSwfxdk;_yD;yg ydkifaq;&Guf}uD;ESifh pD;u&ufukr`%D jzpfonf? °rdŒe,f&þdS yifv,feufqyd u f rf;odþ‹k tukef a':vm oef; (400) xufrydkonfh aiG
u tvkyform;rsm;udk pwifac:,lrnfjzpfonf? vwfwavmY TTMþtwGufþxkwfvkyfa&;vkyfief;t ‚if;wdk‹rSm befaumufyifv,f tusenf;_yD; tcsdefukefoufompGm yrm%ud k xd k i f ; 0ef } uD ; rsm;tzG J Œ u
rav;&Sm;EdkifiHwGif uarBm'D;,m;/ tif'dkeD;&Sm;/ zdvpfydkif/ axmuftulypPn;f rsm;0,f&efjzpfonf? atmf&Sd c|efbl&Dc±dkiftwGif;rS yifv,f jzifh wifydk‹Edkif&efþtoHk;«yrnfjzpfonf? b¾m0ef}uD;Xmetm; cGifh«ycJhonf?
oD&dvuFmESifh xdkif;EdkifiHwdk‹rS tdrfazmftvkyform;pkpkaygif; ,if;pDrHudef;ESpfckudk bk&if. eufqdyfurf;°rdŒe,fjzpfaom vrfcs oabmwlvdkufaom pDrHudef;}uD; pDrHudef;}uD;ESpfcktwGuf vdktyf
(320˜000) OD;&Sd_yD; (90) &mcdkifE+ef;onf tif'dkeD;&Sm;rSjzpfonf? twnf«ycsuf&_yD;onfhwdkif vuf&Sd bef;ESifh xdkif;EdkifiHta&S›ajrmufbuf ESpfckteufþtjcm;wckrSm TTM ukr`%D aomypPnf;rsm;. tenf;qHk; (50)
rav;&Sm;onfþEdkifiHjcm;om;tdrfazmfrsm;tay:þtxl;rDScdkae&onfh ppftpdk;&u taumiftxnfazmfrnf c±dkifrsm;jzpfonfh acgifefuef;/ ecGef twGuþf pD;u&ufpuf±o kH pfwckaqmuf &mcdkifE+ef;cefu‹ dkvnf; w±kwfEdkifiHrSyif
EdkifiHwckjzpfaomfvnf;þtvkyform;rsm;rSmþyHkrSeftvkyfem;&ufr&Sd r[kwfbJ 'DZifbm (23) wGif usif;y &mcsfpD;rm;wdk‹udk qufoG,fonfhvrf; vkyf&efjzpfonf?þ,if;twGuf bwf 0,f,lrnfjzpfonf?
bJþem&Drsm;pGmvkyf]u&_yD;þxdkufoifhonfhvpmr&onfhtjyifþtEdkif
usifhcH&onfhtcgwGifvnf;þOya't&vHkavmufaomþtumtuG,f
rsm;þr&&Sd]uay?þxdak‹ ]umifhþtif'dkeD;&Sm;EdkifiHom;rsm;uþrav;&Sm;wGif tm%m&SifAdkvfcsKyf}uD;yDEdka&S;.rdom;pkudk vGwf+idrf;cGifhay;
vma&mufvkyfudkifvdkjcif;r&Sdawmhojzifhþtvkyform;rsm;vdktyfvm
um EdkifiHopfrsm;rSac:,l&ef tpdk;&u qHk;jzwfvmjcif;jzpfonf?þ Agencies/ atmufwb
dk m 26 aemuf ,ckqHk;jzwfcsuftopf ay:

Photo: AP
EsLuvD;,m;tpDtpOf&yfqdkif;a&; jynfol‹b¾mtvGJoHk;pm;r+jzifh pGJcsuf
wifcHxm;&onfh uG,fvGefol tm%m
vmjcif;jzpfonf?
zrf;rdex f‹ kwfcHxm;&onfh tm%m
ajrmufudk&D;,m;vufcH &SifAdkvfcsKyf}uD; yDEdka&S;.ZeD;ESifh om;
orD; (4) OD;wdk‹udk csDvDEdkifiH. (5) ck
&SifyDEdka&S;tm; axmufcHyHhydk;cJhol (9)
OD;wdk‹.tr+udkvnf; ±kH;awmfrS yvyf
Agencies/ atmufwb
dk m 4 ajrmufþt,lcw H &m;±H;k u vGw_f idr;f cGihf vdkufonf?
ajrmufudk&D;,m;EdkifiHu ‚if;. EsLuvD;,m;tpDtpOfrsm; ay;vdkufonf? AdkvfcsKyf}uD;a[mif; *wfpfwmAdk
&yfqdkif;a&;vkyfief;pOfopfudk ,ckESpfukefY taumiftxnfazmf yDEakd &S;.rdom;pk0ifrsm;onfþtpd;k & uvtdkrD&m;ESifh yDEdka&S;. a&Sa› ewdu k‹
oGm;&efþ,refae‹uþoabmwlvdkufonf?þw±kwfEdkifiHþayusif;òrdŒY (odk‹) rnfonfhvlxktzGJŒtpnf;wGifr# t,lcw H ifoiG ;f cJo
h nfurkd l þw&m;±H;k u
,cifv (27) wGif pwifusif;ycJhaom (6) EdkifiHtpnf;ta0; vkyfudkifcJhjcif;r&Sdaoma]umifh ‚if;wdk‹ vufrcHcahJ y?þxdj‹k yifþyDEakd &S;.om;}uD;
t_yD;þxkwjf yefcahJ omþyl;wGaJ ]unmcsuftwGi;f þ,if;oda‹k zmfjycJjh cif;jzpf tm; jynfol‹b¾mtvGJoHk;pm;r+jzifh jzpfoþl ]o*wfpw f . kd tr+uv kd nf;þt,l
onf?þvkyfief;pOfwGifþEsLuvD;,m;xkwfvkyfa&;ESifhywfoufaom pGJcsufwif&ef rjzpfEdkifa]umif; tqdkyg cHwifjcif;r&So d jzifþh acwWqikd ;f iHx
h m;onf?
enf;vrf;ESifh tajctaersm;udk wif;]uyfpGmydwfyifjcif;/ puf±Hk yDEkda&S;ESifh rdom;pk0ifrsm;
t,lcHw&m;±Hk;u ,ae‹qHk;jzwfvdkuf yDEdka&S;.rdom;pkurl ‚if;wdo k‹ nf
rsm;wGif ta&;}uD;I tpm;xdk;&efrvG,fulaom pufypPnf;tpdwf jcif;jzpfonf? tjypfr&Sda]umif;/ csDvDtpdk;&. rSm; wck” tjzpf azmf!¸ef;I jyif;xefpGm ‚if;.þopPmcHv#K0‹d uS &f rJ sm;jzifþh &ufpuf
tydik ;f rsm;udþk «zwf,al &$Œajymif;jcif;wdy‹k g0ifa]umif;þtar&duefu,
kd pf m; yDEakd &S;ESihf rdom;pkonf ‚if;wdt ‹k m ,Gif;r+ESifh w&m;ol}uD;um;vdk‹&Sm'g a0zefcJh]uonf? pGm n‡Of;yef;owfjzwfr+rsm;«yvkyfcJh
vS,facgif;aqmif c&pPwdkzma[;u ajymonf? tjyeftvSeftm; %m&SdpOf 1973-90 ckumvtwGif; . bufvdkufqHk;jzwfcJhr+rsm;omjzpf ,cifEpS 'f ZD ifbmYþuG,v
f eG cf ahJ om onf?
jzifþh tar&dueftpd;k &uþajrmufu&kd ;D ,m;tpd;k &tm;þt]urf;zuforl sm; jynfol‹b¾maiGxJrSþtenf;qHk;þtar a]umif; ajymonf? AdkvfcsKyf}uD;yDEdka&S; (91) ESpfonf 1998 ckwGif _AdwdefEdkifiHYþtzrf;cH
udkþtultnDay;aeaomþtpdk;&tjzpfþowfrSwfxm;r+ESifhþukefoG,f &duefa':vm oef; (20) udk jynfy vl‹tcGifhta&;v+‹Haqmfolrsm;ESifh 1973 ckwGif tar&dueftultnDjzifh &onfh yDEdka&S;onf 2002 ckwGif csDvD
r+ ydwfyifxm;csufrsm;udk ±kyfodrf;ay;rnfjzpfonf? b%fpm&if;rsm;Yþud, k yf ikd af iGrsm;tjzpf v$wfawmftrwftcsKd‹urlþt,lcHw qdk&S,fvpforRw qmAm'dk tvefxH odk‹ v$Jajymif;jcif;cH&_yD; uG,fvGefcsdef
zGifhvSpfv$Jajymif;cJhr+jzifh tjcm;w&m; &m;±H;k . qH;k jzwfcsuftay: “&Suzf , G f rS tm%modrf;,lcJholjzpfonf? wkdif; txd aiGtvGJoHk;pm;r+ESifh vl‹tcGifht
xdkif;tm%modrf;ppfacgif;aqmif ±Hk;wck. w&m;ol}uD; um;vd&k‹ Sm'gu aumif;aom csDvDEdkifiHw&m;a&;pepf jynfudk tkyfcsKyfcJhpOfumvtwGif; a&;csKd;azmufr+ pGyfpGJcsufrsm;udk &if
,ckv (4) &ufwGif zrf;rdef‹ay;cJh_yD; ordkif;. aemufxyftjypftemtqm vuf0J0g'Drsm;ESifh twdkuftcHrsm;tm; qdkifcJh&onf?
&mxl;rSEkwfxGuf
Agencies/ atmufwb
dk m 2
xdkif;tm%modrf;ppfwyfacgif;aqmif ]unf;wyfOD;pD;csKyfa[mif;
ZifbmabGEidk if w
H iG f pm;eyf&u
d mQ jywfvyfró_ uHae&
AdkvfcsKyf}uD;qGefxdonf EdkifiHawmfvHk°cHa&;aumifpD (pDteftufpf)
t}uD;tuJtjzpfrS tem;,lvdkuf_yDjzpfonf? EkwfxGufpmtm; Zim Online (SA)/ atmufwb
dk m 24 ,ckudpPay:aygufvmjcif;jzpfonf? axmufcHr+t& rrSefuefwJhtwGuf &ef ¯ud;pm;ae&aom rdom;pkrsm;yif&Sd
,refae‹wGif wifoGif;cJhjcif;jzpf_yD; tzGJŒ0if (7) OD;yg tqdkyg ZifbmabGEdkifiHawmifydkif; ajcmufaoG‹ &mwmaus;vufXmeodþ‹k &u d mQ xkwf &duQmvdkcsif&if rif;wdk‹axmufcHaewJh _yD; &duQm&a&;twGuf tpdk;&ESifhtvSL
aumifpDtm; OD;aqmif&ef avwyfOD;pD;csKyf AdkvfcsKyf}uD; ajrjyef‹a'o rGrfeZDc±dkifae a'ocH &ef pka0;a&muf&v dS molrsm;xJrS ta& ygwDqDrSm oGm;awmif;qdk_yD;awmh &SiftzGJ‹tpnf;rsm;tay:wGifom rDScdk
csmvpfzGwfzm;pkudk a&G;cs,fvdkufonf? AdkvfcsKyf}uD;qGefxdonf tajrmuftjrm;udk &duQmaxmufyHhr+ twGufþ&m*%ef;csD&Sdaomþa'ocHrsm; orRw±Hk;t&m&SdawGu usaemfwdk‹udk ae&a]umif;þowif;rsm;wGiþf azmfjyonf?
,cifv (30) wGif ]unf;wyfOD;pD;csKyf&mxl;rS w&m;0ifEkwf ay;&efþvuf&Sdtpdk;&ygwD ZEl;yDtufzf tm; 'Dru kd a&pDajymif;vJa&;v+y&f mS ;ae ajymw,f” [k &duQmr&aom a'ocH Zif b mabG E d k i f i H o m;tm;vH k ; t
xGufcJh_yD; AdkvfcsKyf}uD; tEkzGef;azmifusif'gESifhtpm;xdk;cJhonf? wm0ef&Sdolrsm;u ,refae‹wGif jiif; aom trf'DpDtzGJ‹udkþaxmufcHolrsm; wOD;u ajymonf? wGuf ESpfpOf ajymif;wefcsdef (2) oef;
AdkvfcsKyf}uD;qGefxdonf EdkifiHawmfvHk°cHa&;tm; txl;OD;pm;ay; qdkcJhonf? jzpfaoma]umifhþaxmufyHhr+ray;Edkif rGrfeZDc±dkifonf 2006-07 ck vdktyfaeaomfvnf; orRwrl*gbD.
vkyfudkifEdkif&ef 'k-0ef}uD;csKyfae&mudk vufcHcJh_yD;jzpfa]umif; orRwrl*gbDu vmrnfhESpfa&G; a]umif; ZEl;yDtufzfwm0ef&Sdolrsm; pdkufysKd;&moDwGif oD;ESHpdkufysKd;Edkifr+ 2000þjynfhESpfþajr,m«yjyifajymif;vJ
umuG,fa&;0ef}uD; AdkvfcsKyf}uD; bGef&mhqGrfwmhtm; udk;um;I aumufyw JG iG þf ‚if;tm;axmufc&H efþ&u d mQ ESihf A[dak xmufvSr;f a&;tzG‹J (pDtikd t f )kd t}uD;tus,fxdcdkufaeonfh rmpfAif a&;vkyfief;pwifcsdefrSpI tqdkygvdk
a'owGif; owif;Xmersm;wGif azmfjyonf? axmufyHhr+rsm;tm; toHk;csvmzG,f&Sd tzGJ‹0ifrsm;u ajymcJhjcif;jzpfonf? *dkjynfe,ftwGif;wnf&SdI &ufaygif; tyfcsufjznfhwif;Edkifr+onf wae‹w
onf[þk pd;k &drrf r+ sm;þay:xGuaf ecsed w
f iG f “'D e ,f a jrcH a wG [ m Ed k i f i H a &; rsm;pGmþtpm;tpmr&SdbJþtouf&SifEdkif jcm; ,kwfavsmhvmaeonf?
10
Ekd0ifbm/ 2007 ck á pmrsuEf mS (11)

jyefay;qGJcH&onfh bkef;awmf}uD; 'vdkifvm;rm; uGef*&ufa&$wHqdyfqk&


ajrmufudk&D;,m;oabFmudk atmufwb
dk m 18 Agencies/

Photo: AFP
omjzpf&_yD;þwdbufjynforl sm;twGuf EdkifiHudk &Sif;&Sif;vif;vif; azmfjyxm;
jynfya&muf wdbufAk'<bmombkef; vnf; tm;wufzG,f&m” jzpfa]umif; _yD;jzpfygw,f? tck qkay;wJhudpPudk
tar&duefa&wyfulnD awmf}uD; 'vdkifvm;rm;onf tar&d
uefuGef*&ufrS t&yfom;rsm;tm;
'vdkifvm;rm;u ajymonf?
tar&dueforRwu bkef;awmf
ta]umif;«y_yD; EdkifiHwEdkifiHt&yJ jzpf
jzpf/þvlyk*~dKvfwOD;t&yJjzpfjzpfþw±kwf
*k%«f yay;tyfaomþtjrifq h ;kH qkjzpfonfh }uD;tm; “,Hk]unfr+/ ±dk;om;r+ESifh _idrf; EdkifiH&JŒ jynfwGif;a&;udk 0ifa&mufpGuf
Agencies/ atmufwb
dk m 31 r+cH,lcJh&onf? ,if;wdkufcdkufr+wGif ‘uGef*&ufa&$wHqdyfqk’ udkþ,refae‹Y csrf;a&;trSwftom;” tjzpf wifpm; zufvmr,fqdk&if usaemfwdk‹u qef‹
tmz&duwdu k þf ta&Sb› ufEikd if jH zpfaom "m;jy (2) OD;aoqHk;_yD; (5) OD;udk t&Sif vufcH&,lonf? ac:qdv k ukd _f yD;þtar&duefEikd if o
H m;rsm; usifoGm;rSmyJjzpfw,f”þ[kþajymonf?
qdkrm;vD;,m;EdkifiH a&ydkifeufY a'o zrf;rdonf? wdbufwGif rdrdwdk‹xdef;csKyfaer+ taejzifþh bmoma&;t&þrnfonfzh Ed ydS f “cGJxGufa&;orm;” [k w±kwfwdk‹
wGif;yifv,f"m;jyrsm;. odrf;ydkufr+ qdrk m;vD;,m;°rdŒawmfþrl*g'pf±;+ od‹k tm; bkef;awmf}uD; 'vdkifvm;rm;u r+rsKd;udkr# rsufuG,f«yaernfr[kwf . pGyfpGJac:qdkr+udk tpOfwpdkufcHcJh& bke;f awmf}u;D 'vdik v
f m;rm;
atmufrþS jyefvnfwu kd cf u
kd v
f w G af jrmuf tdENd,EdkifiHrS o,fvmaom o]um; _cdrf;ajcmufaeonf[kþtjrif&Sdaeonfh a]umif;/þw±kwfacgif;aqmifrsm;tae aom bkef;awmf}uD;'vdkifvm;rm;url
cJhaom ajrmufudk&D;,m;oabFmom; rsm;vmcsonfh ‘'dkifa[mif'ef;’þtrnf w±kwfEdkifiHa&;acgif;aqmifrsm;u jzifh 'vdkifvm;rm;ESifh aqG;aEG;r+rsm; “u|Ekfyf[m w±kwfEdkifiHuae vHk;0 r+udk qef‹usifv+yf&Sm;cJh&mrS ratmif
rsm;udk tar&duefa&wyfu usef;rm &S d þ tqd k y gajrmuf u d k & D ; ,m;oabF m uef‹uGufaeonfh]um;rSyif touf «yvkyfoifha]umif; qkay;yGJtcrf;t vGwfvyfa&;&zdk‹udk vdkvm;aewmr rjrifjzpfum 1959 ckrSpwifI tdEdN,
a&;ESifh tjcm;tultnDrsm; ay;tyfcJh ay:wGif oabFmom; (22) OD; yg0if (72) ESpf&Sd_yDjzpfaom bkef;awmf}uD; em;«yvkyfonfh 0g&Sifwef°rdŒawmf&Sd [kwfygbl;? t"dy`m,fjynfh0wJh udk,f EdkifiHwGif cdkvH+aecJh&onf?
onf? a]umif;od&_yD; rnfonfhEdkifiHom;rsm; tm; tar&dueforRwbk&Sfudk,fwdkif v$wfawmftaqmuftODY ajymonf? ydik t
f yk cf sKyfa&;twGuþf vv kd m;aewmom tqdkyguGef*&ufa&$wHqdyfqkudk
jzpfa]umif;udrk þl rod&ay? tqdkygqkudk ay;tyfcJhjcif;jzpfonf? w±kwfEdkifiHjcm;a&;0ef}uD;Xme jzpfygw,f”þ[kþqkay;yGw J iG þf ajymonf? bke;f awmf}uD;rwdik rf D vufc&H &So d rl sm;
Photo: AP

tar&duefa&wyft bmoma&;vGwfvyfcGifhESifh 'Drdku ajymcGifh&ol vD,l*sifacsmifu “'vdkif 1989ckwiG þf _idr;f csrf;a&;Edb k ,fvf txJwGif rmomx&Dqm/ e,fvfqif
aejzifhþ,ckuJhodk‹aomt a&pDta&; tjynfht0&yfwnfay;ae vm;rm;udk tck 'DuGef*&ufa&$wHqdyf qk&&Scd ahJ om bke;f awmf}uD; 'vdik v f m; rif'Jvm;/ uG,fvGefoGm;_yDjzpfonfh
a&;ay:ulnrD r+ sKd; r]um aomþorRwbk&t fS m;þaus;Zl;wifa]umif; qkay;wmeJy‹ wfouf_yD; w±kwftpdk;& rm;onf 1951 ckY w±kwfEdkifiHu ykyf&[ef;rif;}uD; *|efaygESifh_Adwdef0ef
c%ay;&_yD; ,if;odk‹ul ESiþhf qk&&So
d jzifþh “vGepf mG 0rf;ajrmuf0rf; u uefu ‹ GufwJhta]umif; tar&duef wdbufEikd if t H m; usL;ausmford ;f yduk cf hJ }uD;csKyfa[mif;þwdek b D vJwy‹kd g0ifonf?
nD&mwGif rnfonfhEdkifiH
ydkifoabFm (odk‹) oabFm
om;rsm;udkrqdk cGJjcm;r+r orRwa[mif;tufpx f &m'gtm; vGw+f idr;f cGiahf y;jcif;udk
&Sad ]umif; a&wyfajymcGihf
&trsKd;orD;wyfrª; vif
'D , ma&mbwf q ef ; u
zdvpfyikd o
f wif;pmrsm;a0zef

Photo: AP
Photo: Reuters
ajymonf? AP/ atmufwb
dk m 27 touft&G,fESifh tr+ppfaq;aepOf
qdrk m;vD;,m;urf;±d;k zdvpfydkiforRw *vdk&D,m tm±dk,dk (6) ESpfausmf]um xdef;odrf;cHxm;&
wef;wGifjzpfysufcJhaom onf w&m;r#wr+&Sda&;xuf EdkifiHa&; jcif;wdk‹udkiJhI rpPtm±dk,dku ,ckv
,ck þ ajrmuf u d k & D ; ,m; t& rdrdv+yf&Sm;Edkifr+udkom t"dupdk; (25) wGif vGwf_idrf;cGifhay;cJhonf?
oabFmtydik pf ;D r+onfþ(26) &drfaea]umif; zdvpfydkiftajcpdkuf rpPtm±d, k . kd þvky&f yfEiS yhf wfouf
}udrf ajrmufjzpfa]umif;/ owif;pm}uD;ESpfapmifu a0zefjypf I ,ae‹xkwf zdvpfyif;pwm;owif;
tar&duefa&wyfoabFm aiGawmif;cHxm;_yD; jyef wifvdkufonf? pmu r«yxdkufonfh oduQmrJhvkyf&yf
ay;qGJxm;onfh oabFm reDvm&Sdþqef'D*efbm,ef;þt*wd wcktjzpf a0zefvdkuf_yD; t*wdr+rsm;
Edik if w
H uma&a]umif;tkycf sKyfa&; rsm;vnf;þ&Sdaeao;a]umif;/ yHkrSeftm; vdkufpm;r+wdkufzsufa&; w&m;±Hk;u tm; ppfaq;tjypfay;aeonfh]um;rS
tzGJŒxHrS yifv,f"m;jywdkufcH&aom jzifþh tar&duefppfoabFmonfþ,ckuhJ t*wdvdkufpm;r+jzifhþþaxmif'%fw orRwa[mif;udk vGwf_idrf;cGifhay;cJh
owif; ta]umif;]um;csuf&&Sd_yD; odk‹þþtultnDay;Edkifavmufaomae oufcsrSwfxm;aom orRwa[mif; jcif;onf w&m;r#wr+&Sda&;xuf EdkifiH
aemuf James E. Williams tar&duef &mwGif &Sdraewwfa]umif; tmz&du tufpfx&m'gtm;þvuf&SdorRw *vkd a&;t& rdrdv+yf&Sm;Edkifr+udkom OD;pm;
orRw *vd&k ,
D m tm±d,
k dk orRwa[mif; tufpx
f &m'g
ppfoabFmu pHkprf;r+rsm;«yvkyf&ef ta&Sy› ikd ;f þyifv,fjyifqikd &f mtaxmuf &D,mtm±dk,dkuþvGwf_idrf;cGifhay;cJh ay;onf[k tkyfcsKyfa&;0efxrf;rsm;
&[wf,mOfwpD; apv$wfcJhonf? tulay;a&;tzGJŒacgif;aqmifu AGDtdk jcif;tay: þa0zefvdkufjcif;jzpfonf? u pGyfpGJ&efjzpfvma]umif; azmfjycJh_yD; ta&;t}uD;qHk;wm0ef&SdolwOD;u 1998 ckY zdvpfydkifordkif;wGif xl;
&[wf,mOfxu G cf mG oGm;_y;D aemuf atodk‹ ajymonf? tar&duefa':vm oef; (80) t*wdvdkufpm;ol tjcm;wm0ef&Sdol ‚if;usL;vGecf ahJ om tvGeq f ;kd &Gm;onfh jcm;pGm rJtrsm;pkjzifh a&G;aumufyGJt
tar&duefwm0ef&Sdolrsm;u yifv,f wyfrª; vif'D,ma&mbwfqef; ausmfESifh nDrSsonfh zdvpfydkifoHk;yDqdk rsm;taejzifþh rnfop‹kd Of;pm;]urnfenf; usL;vGefr+rSyif pmemcGifhv$wfr+udk &&Sd Edkif&cJhol orRwa[mif; tufpfx&m
"m;jyrsm;tm; vufeufcs&ef quf url yifv,f"m;jyESdrfeif;a&;wm0ef aiG (4) bD,D,Hudk Oya'ESifhtnDr [k ar;cGef;xkwfcJhonf? Edkifa]umif; axmufjycJhonf? 'gonf 2001 ck ESpfqef;ydkif;wGif ‚if;
oG,fajymqdkaecsdefwGif oabFmom; onf ,if;a'owGif; v+yf&Sm;vsuf&Sd [kwb f &J ,lcahJ ]umif;þawGŒ&o
dS nf[þk qH;k zd v pf y if ; a';vD ; tif u G m &mu rpPtm±d,k Ekd iS þhf orl .cifyeG ;f wdo ‹k nf tm; _idrf;csrf;pGm qefu
‹ sif«yvkyfcJhonfh
rsm;u "m;jyrsm;udk jyefvnfwdkufcdkuf aom tar&duefOD;aqmifonfh r[m jzwfjcif;cHxm;&aomþorRwa[mif; vnf; t&Sufr&Sdonfh tnHhcHr+tjzpf vnf;þt*wdvu kd pf m;r+jzifþh pGypf cJG x
H m;& vlxkv+yf&Sm;r+a]umifh orRw&mxl;rS
cJhonf? oabFmom;rsm;xJrS (3) OD; rdwfwyfrsm;. a'owGif;a&a]umif; tm; ‚if;onf rnfodk‹aom a&G;cs,fyGJ azmfjycJh_yD; ,ckumvonf t*wdESifh olrsm;jzpf_yD;þolrtm;þwm0efrzS ,f&mS ; «ywfuscJh_yD; (6) ESpf]um tr+&ifqdkif
'%f&mjyif;xefpGm&oGm;ojzifh tar vHk°cHa&;qdkif&mvkyfief;pOf. tpdwf wGifr# yg0ifawmhrnfr[kwf[k uwd tvGo J ;kH pm;vkyo f rl sm;twGuf tcGit hf ay;&efþawmif;qdkr+rsm;&Sdaea]umif; ae&mrS tjypf&Sda]umif; ,cifvu
&duefppfoabFmay:odþ‹k ajymif;a&$Œuo k tydkif;wckjzpfa]umif; ajymonf? ay;cJhjcif;/ (70) ausmfae_yDjzpfonfh a&;&onfhumvjzpfa]umif;/ EdkifiH. a';vD;tifuGm&mwGif azmfjyonf? qHk;jzwfcH&jcif;jzpfonf?

uarBm'D;,m;ESix fh idk ;f e,fpyfwiG f a&G;aumufyt


JG wGuf ygupPwefwiG f vkòH cHa&;wif;usy&f ef pDpOf
ajrjr‡Kyfrdkif;rsm; uif;&Sif;
Photo: Reuters

Bangkokpost/ atmufwb
dk m 15 tqdkyg c±dkifcGJESpfckvHk;wGif&dSonfh ajr Bloomberg/ atmufwb
dk m 30 ,lEikd &f eftwGuf xGufay:vmrnfh a&G;aumufyGJ&
uarBm'D;,m;ESifhe,fpyfcsif;xdpyfae jr‡Kyfrdkif;a]umifh vltrsm;þaoaus'%f vmrnfhESpfqef;ydkif;Y usif;y&ef&m ,if;rl]urf;udk v'ftay: jyif;jyif;xefxef jiif;ckH&
aom xdik ;f Edik if t H a&Sb › uf pua,muf &m&r+rsm;&SdcJh_yD; a'ocHtajrmuft xm;aom taxGaxGa&G;aumufyGJt EdkifiHa&;tzGJŒt jcif;ESifh ta&G;cH&olrsm;wGif vlxk
jynfe,f/ t&ef&my&axhc±dkiftwGif; jrm; aetdrfrsm;udk pGef‹cGmxGufajy;cJh wGuþf ygupPweftpd;k &u vH°k cHa&;tpD pnf;rsm;odv ‹k nf; udk,fpm;vS,frsm; ryg0ifjcif;wdk‹jzpf
tus,t f 0ef;þpwk&ef;rDwmþ(320˜000) ]u&a]umif; rpPwmqlxduD,ufu tpOfrl]urf;wck jyifqifxm;a]umif; tpdk;&u ay;ydk‹ vmygu ygupPwefEdkifiHwGif; vlxk
cefw ‹ iG f ajrjr‡Kyfrikd ;f rsm; uif;&Si;f oGm;_yD ajymonf? vuf&Sd0ef}uD;csKyf &ScwftmZpfu xm;_yD;jzpfum r_idrfroufr+rsm; wdk;jrifhjzpfay:vm
jzpfa]umif; tpd;k &r[kwo f nfh xdik ;f t rdik ;f &Si;f vif;a&;vkyif ef;rsm;tjyif ajymonf? vkyf}uHr+rS '%f zG,f&Sda]umif; urBmwv$m; 'Drdkua&
zGŒJtpnf;wckuþ,refae‹wiG þf ajymonf? a'ocHrsm;tm; rdkif;tEœ&m,fESifhywf tqdkygtpDtpOfrl]urf;onf a&G; &mtemw&r&Sdþ pDvdkvm;aomtpdk;&ESifh tzGJŒtpnf;
uarBm'D;,m;jynfwiG ;f ppfþ1975- oufI ynmay;vkyfief;rsm;udkvnf; aumufyGJtwGif; yg0if,SOf°ydif]urnf vGwaf jrmufco hJ l rsm;tm; tultnDay;aeonfh tar
78 umvtwGif; ,if;a'oY jr‡KyfESHcJh vkyfaqmifEdkif&ef tqdkygtzGJŒudk *syef udk,fpm;vS,frsm;.þtoufvHk°cHa&; rpPbw l u kd vnf; &dueftajcpdkuf National Democratic
aom rdkif;aygif; (200) cef‹udk awGŒ&Sd tpdk;&u tar&duefa':vm (3) odef; twGuf tmrcHEdkifa]umif; 0ef}uD;csKyf ol r taejzif h Institute for International Affairs (NDI)

zsufqD;EdkifcJhonf[k ‘cswfwDcsKdif;c|ef ay;cJhonf? u ,refae‹Y °rdŒawmf tpPvrRbwf t]urf;zufrr+ sm; tzGJŒ}uD;u ajymonf?
[mAeftzGJŒ’ t}uD;tuJ qlxduD,uf jynfe,fqdkif&mwm0ef&Sdolrsm;u wG i f þ owif ; axmuf r sm;tm; ajym rSþa&Smif&Sm;Edkif ,ckvtwGif; jynfawmfjyefvm
qdkzDepfu ajymjcif;jzpfonf? vnf; tqdkyge,fpyfa'owGif rdkif; onf? &efþvltajrmuf onfh rpPblwdkonf (1988-90) ESifh
“tckqdk&if rdkif;awG&Sif;oGm;_yDjzpf rsm;&Sif;vif;oGm;_yDjzpfaoma]umifh ,ckv 'kwd,tywftwGif;u tjrm;yg0ifaom (1993-96) ckwdk‹wGif ygupPwef0ef
wJh tJ'Dae&mawGrSm a'ocHawGtae e,fpyfa'oaps;uGufwckzefwD;&ef vlaygif; (130) ausmf aoqHk;cJh_yD; pnf;±Hk;rJqG,fr+ }uD;csKyftjzpf wm0ef,lcJholjzpf_yD;
eJ‹ pdkufysKd;a&;vkyfief;awGudk jyef_yD; tpDtpOfrsm;«yvkyfvsuf&Sdonf? (500)þ0ef;usiþf '%f&m&&So d mG ;aponfh rsm;udkþtueft ‹ olr.tpd;k &tm; t*wdvu kd pf m;onf
awmh vkyfudkifEdkif]u_yD” [k rpPwm cswfwDcsKdif;c|ef[mAeftzGJŒonf 0ef}uD;csKyfa[mif; bemZD,mblwdk owfjzifo h mvkyf [k pGyfpGJcH&_yD;aemuf EdkifiHjcm;wGif (8)
qlxduD,ufu ajymonf? tm; taocHAHk;cGJvkyf}uHr+ jzpfyGm; aqmif r nf j zpf vkòH caH &;wm0ef,al eonfh ygupPwefppfom;wOD; ESpf]um cdkvH+aexdkifcJhonf?
pua,mufjynfe,ftwGif;&Sd tjcm;
ajrjrK‡ yfrikd ;f &Si;f vif;a&;vkyif ef;udk e,fajrrsm;wGifvnf; tvm;wl rdkif; cJht_yD; tpdk;&u ,ckuJhodk‹ vHk°cHa&; a]umif; ,ciftywfu ajymcJhonf? cH y gwD r sm;url rJ q G , f y G J r sm;/ a&G ; rpPbw l okd nfþvmrnfah &G;aumuf
uarBm'D;,m;e,fpyf&Sd uavmiferf; &Sif;vif;a&;vkyfief;rsm;tm; quf tpDtrHudpP wifjyvmjcif;jzpfaomf ,ckrl]urf;onf vuf&Sdtpdk;&yg aumufyGJtqifhrsm;ESifhywfouf_yD; yGJwGifþ0ifa&muf,SOf°ydifEdkif&efþ2001þck
pdkifESifh xmcrf;c±dkifcGJrsm;wGif ,cifESpf vufvkyfudkifoGm;Edkif&ef *syefEdkifiH vnf; ta]umif;t&myg tao;pdwt f wDjzpfaomþ‘ygupPwefþrGwfpviftzGJŒ xkwfjyefaom wif;usyfr+rsm;a]umifh tm%modr;f ppfwyfacgif;aqmifþvuf&dS
rwfvrS pwifcJhjcif;jzpfonf? tygt0if tjcm;EdkifiHrsm;rS taxmuf csufrsm;udkrl rpPwmtmZpfu csjy csKyf’ tygt0if EdkifiHa&;ygwDrsm;tm; ‚if;wd. ‹k Edik if aH &;v+y&f mS ;r+rsm;twGuf orRw AdkvfcsKyf}uD;rl&Sm&wfESifhþtay;
uarBm'D;,m;ppfyGJtwGif; crmeD tyHhrsm; xyfrH&&SdEdkifa&; ¯ud;pm;vsuf jcif;r&Sday? vHk;twGuf tusKH;0ifa]umif; rpPwm tuef‹towfrsm;jzpfvmrnfudk rvdk t,lvkyfIþjynfawmfjyefcJhjcif;jzpf
wyfzGJŒ0ifrsm; tajccsv+yf&Sm;cJhaom &Sdonf? t}uH^m%fESifh xifjrifcsufrsm;& tmZpfu ajymaomfvnf; twdkuft vm;a]umif; xkwfazmfajymqdkcJhonf? onf?
11
pmrsuEf mS (12) á Ekd0ifbm/ 2007 ck

aZmfrif; (vl‹abmifopf)
20þ&mpkrukecf ifumvtwGi;f þt]urf; aomenf;jzifh qENjyyGJrsm; ae&mtESHŒ zufwkdufyGJrsm;a]umifh aemufqHk;wGif u oabmwl vkdufzdk‹vdkonf[kvnf;

Photo: AFP
rzufaomvrf;pOfjzifh tm%m&Sifwdk‹ ay:aygufvmcJhonf? Tonfudk ppf vljzLtpd;k &onfþrif'v J m;ESiþhf ppfppfreS f qdk]uonf? a':pkonf woD;yk*~v
tm; atmifyGJcHcJhaom tzdEdSyfcHjynfol tpdk;&u &uf&ufpufpufaoG;ajrus rSefaqG;aEG;vmcJh&onf? xdktcsdefus tvkyfvkyfaeonfh olr[kwf? tzGJŒt
wdk‹ta]umif; jyefvnfiJhapmif;]unfh EdS rfeif;cJhonf? axmifaygif;rsm;pGm rSomþawGŒqakH qG;aEG;tajz&Sma&;onf pnf ; acgif ; aqmif j zpf o nf ? vl x k
&mwGif awmiftmz&duEkdifiHonf xif tzrf;qD;cHc&hJ onf?þqufvufIvnf; ydkvdk‹t"dy`m,f&dSvmcJhum tm;vHk;t acgif;aqmifjzpfonf? ol‹tzGJŒtpnf;
&Sm;aomEkdifiHwckjzpfonf? t]urf; zrf;qD;aeqJjzpfonf? tusKd;quf wGuf tusKd;&dSvmjcif;jzpfonf? rS acgif;aqmifrsm;ESifh t&ifOD;qHk; wdkif
rzuf tEkenf;jzifh aqmif&Gufaom tjzpf EkdifiHwumrdom;pk. a0zefr+/ jrefrmjynfom; &[ef;&Sifvljynf yifzdk‹vdkonf? onfhaemuf jynfwGif;rS
vrf;pOfonfþawmiftmz&duEkid if o H m; zdtm;ay;r+awGuþkd ppftpd;k &cH,&l onf? oltaygif;onfvnf; EkdifiHa&;tjrif wkid ;f &if;om;acgif;aqmifrsm;ESihf quf
wdk‹twGufomru &ufpufaom/ zd xdkzdtm;ay;onfh'%frsm;þavsmhyg; &SifoefEdk;]um;onfhvlxkjzpfonf? vufaqG;aEG;&efvnf;&do S nf?þtm;vH;k
EdyS af omþtkycf sKyfoþl vljzLtpd;k &twGuf oGm;apzdk‹ ppftpdk;&acgif;aqmif Adkvf orkdif;wav#mufjzwfoef;r+udk ]unfh ESifhaqG;aEG;_yD;rS AdkvfcsKyfr;ª }uD;udk jyef
yg tusKd;&dSapcJhygonf? ESpfOD;ESpfzuf csKyfr;ª }uD;oef;a&$u a':atmifqef;pk IodEkdifonf?þ,ckþa':pkESifhpum;ajym vnfta]umif;jyefEkdifrnfvnf;jzpf
vHk;twGuf tusKd;rsm;cJhonfudkvnf; ]unfESifhpum;ajymygrnf[k a]unm rnf[q k vkd maomþAdv k cf sKyfr;ª }uD;þb,f onf? wkdif;jynfwckvHk;ta&; aqG;
awGŒEkdifayonf? cJh&onf? odk‹aomf ¹cGif;csufrsm;jzifh ajcvS r;f vS r;f csiI f þbmpum;ajymonf aEG;&mwGiþf a':pkwOD;wnf;qENEiS þhf vkyf
odk‹aomf awGŒqHkaqG;aEG;tajz&Sm a]unmjcif;omjzpfonf? udk tm;vHk;u odaeESifh_yD;jzpfonf? Ir& qdkonfudk a':pkvnf;em;vnf
jcif;onfþvG,v f , G Ef iS ahf wmhþ&&dcS o
hJ nf atmuf y gtcsuf a v;csuf u d k
“Adv
k cf sKyfr;ª }uD;. a':pkEiS ahf wGŒqHpk um;ajymygrnf[k awGŒqHkaqG;aEG;tajz&Sm&mwGif ESpfOD; onf?
r[kwfyg?þumv&Snf]umpGmþjzwfoef; a':atmifqef;pk]unftaejzifh pGef‹ qdv k maom pum;u &ifxu J vmaom ESpfzuftwGif; wef;wl&nfwljzpfzdk‹vdk ta&;}uD;aomtcsufuawmh xdk
onf?þtjyeftvSefav;pm;r+onfþr&dS odk‹aom vkyfief;aqmifwmrsm; vkyf
cJ&h onf?þra&rwGuEf idk af tmifþrsm;jym; v$wrf o S m wku
d ±f u
dk af wGŒqpkH um;ajym ±dk;om;aomurf;vSrf;csufr[kwf” rjzpfonft h &myif?þvlxo k nfþonfvkd aqmifEidk &f efþa':pkuþkd t&ifO;D qH;k þtus,f
vSaomvlxkv+yf&Sm;r+rsm;jzifh jznfh rnf[k qdkvmonf? (1) xdyfwkduf&if
qnf;yHhydk;ay;cJh&onf? 1985 ckESpf qkdifjcif;rvkyf&ef/ qdkvkdonfuawmh wdkif;jynfudk vHk;vHk;wHcg;ydwf txD; rsm;udkzdEdSyfaeonf? rcHEdkifawmhonfh umvrsKd;twGif; olwdkb ‹ ,fvdkqufI csKyfuþv$wfay;zdkv ‹ dkonf?þcGefxGef;OD;/
avmufrSpI axmifwGif;Y&dSaeaom qENjyyGJrsm; qufvufrjzpfyGm;atmif usejf zpfaponfv h rf;pOfuþkd pGev ‹f w$ &f ef/ tcsdefwGif vlawGqENjyawmhraygh? aqmif&u G &f rnfuþkd odxm;_y;D jzpfonf? AkdvfcsKyfaqxiftygt0if wkdif;&if;
attefpDacgif;aqmif rif'Jvm;ESifh a':atmifqef;pk]unfrS wm0ef,l& þjrefrmjynf urBmhtv,fwGif txD; a':pku tcsufay;IvlawGvrf;ay: ppfrSefaom awGŒqHkaqG;aEG;tajz&Sm om;acgif;aqmifrsm;udkvnf;þtusOf;
vljzLtpdk;&þpwifpum;ajymqdkr+rsm; rnf[k qdkvdkjcif;jzpfonf? (2) tvHk; usefjzpfae&onfrSm a':atmifqef; xGuq f ENjyjcif;r[kwo f nfrmS þ&Si;f vif; jcif;udk rqkdufa&mufrcsif; t]urf;r axmifrsm;xJu jyefv$wfay;&rnf?
&dSvmcJhonf? 1990 ckESpfwGifrS rif'J pHk a]ujyKef;jcif;jzpfatmifvkyfaeonf pk]unfa]umifhavm/ ppftpdk;&a]umifh onfh jrifomonfhudpPjzpfonf? zufaom_idrf;csrf;aom vlxkv+yf&Sm; onfah emufþxdak cgif;aqmifrsm;tm;vH;k
vm;þaxmifrv S w G af jrmufco hJ nf?þtqdk rsm;udk &yfqkdif;&ef/ wkdif;jynftvHk;pHk avm? &Sif;aeonfudk ±+yfatmifvkyf awmiftmz&durSmwkef;uvnf; r+rsm; qufvuf&Sifoefae&ef tvGef rsufESmcsif;qkdifI aqG;aEG;zdk‹ tcsdef
ygpum;ajymaeonfqakd omþig;ESpw f m a]ujyKef;atmifvkyfaeolu rnfol aejcif;omjzpfonf?þtjypfrSefor#udk tpdk;&u awGŒqHkaqG;aEG;r+qdkonfh ta&;}uD;onf? ay;&rnf? xdktqifhrsm;_yD;rSom a':pk
umvtwGi;f vGwaf jrmufa&;v+y&f mS ; enf;qdw k m tm;vH;k todjzpfonf? (3) a':atmif;qef;pk]unfa]umifh jzpf& acgif;pOfatmufwiG þf npfenf;waxmif ,cktcsed o f nfyI kd þta&;}uD;aom taejzifh AdkvfcsKyfr;ª }uD;ESifh pum;ajym
olaygif;rsm;pGm zrf;qD;axmifoGif;t pD;yGm;a&;t& ydwfqdk‹ta&;,lonfh rl onf[þk yHck saejcif;omjzpfonf?þwzuf oHk;I tcsdefudkqGJaecJhonf? axmifxJ umvjzpfonf?þAdv k cf sKyfr;ª }uD;.þa':pk &ef toifhjzpfayvdrfhrnf?
usOf;uscHcJh&onf? vkyf}uHcH&aom udk pGefv ‹ $wf&ef/ ppftpdk;& qdk;oGrf;ae wGifvnf; awGŒqHkpum;ajymjcif;udk u rif'Jvm;udkAef;jyI olESifhaqG;aEG; ESifhawGŒqHkpum;ajymygrnf[k qdkvm ,cktcsdefwGif AdkvfcsKyfrª;}uD;
a]umifh vGwfajrmufa&;v+yf&Sm;ol r+a]umifh EkdifiHjcm;tpdk;&tcsKd‹rS pD;yGm; tcsdefqGJvdkI TuJhodk‹ uyfzJh&yfzJhvkyf aeygonf[k EkdifiHwumudkvSnfhjzm;cJh aompum;uþ&ifxu J vmaomþ±d;k om; zefwD;vkdufonfh tajctaeatmufY
acgif;aqmiftrsm;tjym; toufqHk; a&;ydwfqdk‹ta&;,ljcif;jzpfonf? ppf jcif;jzpfonf[kvnf; qkdEkdifonf? onfrSm rdk;rqHk;ajrrqHk;/ ig;ESpfeD;yg; aomþurf;vS rf;csufr[kwf? uefo ‹ wf jynfwiG ;f jynfy&dþS 'Dru kd a&pDa&;vdv k m;
±H;+ cJ&h onf?þaemufxyfþav;ESpt f ]um tpd;k &uom wkid ;f jynftwGi;f aumif; wkdif;oljynfom;rsm;þqif;&JwGif; ]umjrifhcJhonf? xdk]umjrifhaeaom csufav;csufu twlwGJygaeonf? onfhtzGJŒrsm;twGif; tawG;tac:
1994 ckESpfa&mufrS ygwDpHk'Drdkua&pD aumif;rGefrGefaqmif&Gufaeygu/ vl‹ eufaeonft h csdew f iG þf Adv
k cf sKyf}uD;rsm; umvtwGif;wGif tzdEdSyfcHEkdifiHom; tcsKd‹aomtkyfpkrsm;/ vlrsm;u bmyJ vkyf[efrsm;t& uGJjym;aernfqdkygu
a&G;aumufyGJ}uD; usif;yEkdifcJhonf? tcGit hf a&;rcsK;d azmufyguþa':atmif oef;ºuG,o f al X;rsm;uJo h a‹kd exdik af e]u wdk‹onf olwdk‹vkyfp&m&dSonfrsm;udk jzpfjzpf a':pktaejzifh AdkvfcsKyfrª;}uD; tm%m&Sif}uD;. tóudufjzpfoGm;Ekdif
onf E S p f p uf w if b mvtwG i f ; qef;pk]unf wkdufwGef;&ifawmifrS onf?þAdv k cf sKyfr;ª }uD;orD;.þpdepf aD om qufvyk af ecJo h nf?þewfu&musD;armh ESifh pum;ajymzdk‹vdkonf[k toHxGuf onfudkvnf; rarhoifh? EGm;uGJv#if
jrefrmjynfwGif oHCmawmfq&mawmf EkdifiH&yfjcm;tpdk;&rsm;rS pD;yGm;a&;ydwf r*Fvmaqmifudk ]unfhIodEkdifonf? aeonfv h x l rk [kw?f xdu
k o
hJ ‹kd vlx. k vmonf? AdkvfcsKyfrª;}uD;ajymovdk usm;qGJqdkaom pum;udk a&S;vlrsm;
rsm; OD;aqmifI t]urf;rzuf_idrf;csrf; qdkj‹ cif;udk aqmif&Gufrnfr[kwf? (4) wcsed wf nf;wGiv f nf;þwkid ;f oljynfom; qufwkdufqifE$Jvmaom t]urf;r olvv kd m;onft h csuaf v;csuu f þkd a':pk tvum;xm;cJhonfr[kwf? Ò

t&Sifaum0d' oufawmf (24) ESpf ydwfudk _idrf;csrf;pGm arwWmydkq ‹ kawmif; raumif;avmufatmif tifrwefrS b,favmuf±dkaoudkif;±+dif;ovJqdk_yD; _idrf;csrf;pGmeJ‹ pDwef;vrf;av#mufwm

Photo: NEJ
0gawmf (4) 0gonf ywWeduUKZ…euH &wmjzpfw,f? ±dkif;pdkif;,kwfrm_yD; yufyufpufpuf olwdk‹&JŒ tjypfawGudk zkH;uG,fcsifwJho jzpfw,f/ azmufcGJa&;ypPnf;awGeJ‹
aqmifoydwfESifh pufwifbmvoHCmh acwf- oHCmhv+yf&Sm;r+rSm t&Sif vkycf ]hJ uw,f? olwt ‹kd m%mudþk xdcu kd f abmygyJ? ywWeduUKZ…euHqdkwmu qufpyfvkyfaqmifr+qdkwm pdwfxJrSm
v+yf&Sm;r+wGif OD;aqmifr+tcef;u¾rS bk&m;arhvdk‹r&EdkifwJh jrifuGif;wckudk vmr,fqdk&if jynfolrajymeJ‹ &[ef; tajctaet&yf&yfa]umifh olwdk‹&JŒ awmif rpOf;pm;rdbl;/ wu,fhvuf
yg0ifco hJ jl zpfonf?þ&efuek wf ikd ;f þr*Fvm rdef‹]um;ay;apvdkygw,f? oHCmawGuakd wmifrS tvGwrf ay;bl; ypPnf;awGudk vufcH&ayr,fh toHk;r awGŒrSmqdk a0;a&maygh? olwdk‹&JŒvkyf
awmifnGef‹°rde,f eef;OD;ausmif;wdkuf t&S i f a um0d ' - puf w if b mv qdw k yhJ pkH rH sK;d [mþtifrwefpw d rf aumif; «ybl;qdk&if ywWeduUKZ…euHaqmifwm &yf[m Ak'<omoemawmfudk nd‡K;EGrf;
wGifoDwif;oHk;aexdkifcJh_yD; atmufwdk (26)þ&ufae‹ reuf (11) em&DcGJrSm a&$ p&mawGyg?þbd;k pOfabmifqufu;kd uG,f ajrmufygw,f? 'Dae‹xd oHCmawmf npfax;atmifvkyfwmyJvdk‹ OD;Zif;t
bm (18) &ufuþvGwfajrmufe,fajr wd*b kH &k m; ta&Sb › ufrck u
f a]u;oGe;f vmcJ]h uwJþh Ak'o < moemawmf[mþetz awG uHaqmifae]uygw,f/ Ak'o < mo aeeJ‹ ajymcsifygw,f?
odk‹a&muf&Sdvm_yD;aemuf acwf°ydifESifh bk&m;teD;rSm ppfwyfeJ‹ vHkxdef;awG &JŒ ppfzdeyfatmufrSm jym;jym;0yfoGm; emawmfrSm 0denf;awmfawG&Sd_yD;om; acwf- jrefrmEdkifiHrSm vuf&Sdwm
awG‹qHkar;jref;cGifh&cJhygonf? u &[ef;oHCmawmfawGeJ‹ vlxkudk atmifvkyfcJh]uw,f? aemuf_yD; urBm jzpfw,f? Ak'<0denf;awmfawGtjyif 0eft&SdqHk;jzpfwJh etzOuU@ AdkvfcsKyf
acwf- _yD;cJhwJhpufwifbmoydwf t]urf;zuf°zdcGif; ±dkufESufzrf;qD;cJh rSm jrefrmEdik if q H &kd if &[ef;oHCmawmf olwdk‹uef‹owfcsKyfcs,fwJhOya'awG rª;}uD;oef;a&$udk bmrsm;rdef‹]um;csif t&Siaf um0d'
wdkufyGJrSm oHCmawmfawG bma]umifh w,f? oHCmtcsKd‹ acgif;awGuGJ aoG; awGudk zrf;qD;±dkufESufowfjzwfwJh vnf; trsKd;rsKd;xkwfaeawmh olwdk‹ ygovJbk&m;? t&Sifaum0d'- jrwfAk'<&JŒ omo
OD;aqmifyg0ifcJh&wmvJbk&m;? awGxGuf_yD; um;ay: twif;ypfwif EdkifiHuvm;vdk‹ trnf;pufxifoGm;wJh vufatmufrmS &[ef;oHCmawmfawG t&Sifaum0d'- AdkvfcsKyfrª;}uD; emawmfjzpfay:vmzdt ‹k wGuf bk&m;&Sif
t&Sifaum0d'- 88 ta&;tcif; w,f? oHCmawGudk wkwfeJ‹±dkuf ppfzd tjzpfudk OD;Zif;taeeJ‹ &ifxJrSm b,f [m omoemabmifxJrSm arGŒavsmfr+ oef;a&$udk OD;Zif;ajymcsifwmuawmh [m av;oacFseJ‹urBmwodef; ]um
wkef;u jynfolawG OD;aqmifcJhw,f? eyfea‹J qmifu h efc]hJ uw,f?þOD;Zif;vnf; vdrk aS jzodrv hf r‹kd &atmifþcHpm;&ygw,f? r&Sdawmh&if jrefrmEdkifiHrSm Ak'<omo jynfolawGudkiJhn‡myg/ oem;yg/ ausm atmifþyg&rDjznfhcJh&w,f? 'Domoem
tckusawmh jynfolawG wtm;iwf AdkufrSmt±dkufcH&w,f? oHCmawmf acwf- etzppftpdk;&u olwkd‹&J‹ emawmf[m qkw, f w k v f mEdik yf gw,f? om;&ifom;rcGJjcm;ygeJ‹/ urBmhtv,f awmf}uD;[mþetzppftpd;k &&JŒþppfzed yf
rGwfacgif;yg;ae_yD; zdESdyfr+awGcH&wm awG aoG;ajruscJh&wJh tJh'Dae‹jrifuGif; rD'D,mawGrSm bmoma&; ±dkaoudkif; acwf-jrefrmhtvif;owif;pmrSm rSm emrnfysufavmufatmif qif;&J atmufrSm jym;jym;0yfae&w,f? 'g
wtm;rsm;w,f? ukefaps;E+ef;awG [m b,fvdkrSarhvdk‹r&wJh jrifuGif;yg? ±d+if;oa,mif 0g'jzef‹ae_yD; wzufu t&Sib f &k m;udk azmufcaJG &;vkyif ef;awGe‹J rJaG waewJþh jynfoal wG&ŒJpm;0wfaea&; a]umifh omoemawmf}uD; jrefrmEdkifiH
wtm;wuf_yD; wae‹vkyfvdk‹ pm;p&dwf acwf- oHCmawmfawG t]urf; oHCmawmfawGuþkd ±du k Ef uS af xmifcs_yD; ywfoufw,fqw kd þhJ pyG pf cJG suef y‹J wfouf udk iJh]unfhay;yg/ 'um}uD;wdk‹&JŒ tm rSm jyefvnfxGef;vif;vmatmif rdrd
awGrumrdbl;? qefwjynf (1˜000) zuf°zdcGif;cH&wmeJ‹ywfouf_yD;awmh vl0wfvcJ ikd ;f aewJt h ay:rSmþt&Sib f &k m; _yD;þb,fvdkrdef‹]um;vdkygovJbk&m;? %mudk ay;ygvd‹k OD;Zif;wda‹k wmif;qdak e wdk‹wwfEdkifwJhbufuae_yD;awmh om
ausmfw,f/ w&ufvkyfcu (1˜000) t&Sifbk&m;b,fvdk cHpm;&ygovJ? bmrsm;rdef‹]um;vdkygovJ? t&Sifaum0d'- atmufwdkbmv wmr[kwyf gbl;?þjynfoal wGþpm;0wfae oem«yay;]uzdþk‹ awmif;qdkcsifygw,f?
ausmfyJqkdawmh b,fvdkrS tqifrajy t&Sifaum0d'- urBmay:rSm bm t&Sifaum0d'- olcdk;qdkwm nrS (18)þ&ufae‹xw k þf jrefrmhtvif;owif; a&;ajyvnfzt ‹kd wGuþf aqmif&uG af y;wJh &[ef;&Siv f jl ynfoal wGvv kd m;wJh &nf
]ubl;?þ'gayr,fþh vlawGvrf;ay:rxGuf om}uD; (4) ck&SdwJhtxJu Ak'<bmom cdk;wmyg? tJvdkyHkpHyJ olwd[ k‹ m vluG,f pmrSmygwJh tJ'DpGyfpGJr+uawmh tawmfh &[ef;oHCmawmfawGuþkd EydS pf ufwm&yf rSef;csufpdwfqEN jynfh0zdk‹twGuf _idrf;
Edik ]f ubl;?þ88þwke;f uvd°k zdciG ;f xm;wm rSm bmoma&;ppfyGJqdkwm ordkif;rSm &mrSm &[ef;oHCmawGudk zrf;qD; udk tusnf;wefwv hJ yk &f yfyg? pufwif ygawmh? axmifxJrSm zrf;qD;cHae&wJh csrf;wJhenf;eJ‹ wufnDvufnD vufwGJ
&Sdawmh rxGuf&J]ubl;? Ak'<bmom b,fwkef;urS rjzpfcJhbl;? jynfolvl ±dkufESufaxmifcsw,f/ axmifxJrSm bmoHCmhvy+ &f mS ;r+rmS þoHCmawmfawG &[ef;oHCmawGeþ‹J ausmif;om;jynfol aqmif&Guf]uzdk‹ ajymcsifygw,f?
&[ef;oHCmawmfawGu jynfolawG xkawG iwfrGwfacgif;yg;wJh'%fudk jrif vnf; oHCmawGudk &Jbufpcef;ydw k‹ m udk vlxkuaxmufcHawmh OD;aqmif awGuv kd nf;þtjrefq;kH v$waf y;yg?þurBm acwf- t&Sifbk&m; a&S›qufbm
&JŒ'kuQudkþrjrif&uf]ubl;? tckvdkþqif; &wJhtcgrSm oem;n‡mwm_yD;awmh awG&Sdw,f/ twif;t"rRvl0wfvJ tzGJŒxJrSmygwJh oHCmwyg;udk zrf;qD; rSm 'Dvdkausmfraumif;]um;raumif; awGvkyfoGm;zdk‹ &nf&G,fxm;vJqdkwm
&Jiwfrw G af cgif;yg;r+[mþomoemawmf tckvdkvrf;ay:xGuf_yD; pDwef;vSnfh cdkif;wmawG&Sdw,f? 'gayr,fh &[ef; _yD;þxda&mufpmG ta&;,lcsifw,f?þ_idr;f jzpfaewmawGudkvnf; AdkvfcsKyfr;ª }uD; odcGifh&&if odvdkygw,fbk&m;?
udkvnf; trsm;}uD;xdcdkufygw,f? vnfwmudk t]urf;zuf ESdrfeif;vdkuf wdk‹rnfonf b,fvdkyJ oduQmcsygap csrf;pGmarwWmydk‹vrf;av#mufwmudk oef;a&$þpOf;pm;apcsifygw,f?þtjzpf t&Sifaum0d'- &[ef;&Sifvl jynf
&[ef;oHCmqdkwmu 'um/ 'umr wmawG/ pufwifbm (25)/ (26) awG udk,fhrSmqENryg&if bkef;}uD;[m vlr ta&;,lwJhtcgrSm olwdk‹&JŒ &ufpufr+ EdkifqHk; jynfolawG&JŒpdwfqENudk jznfh olawGtay:rSm 'Davmufawmifrn‡m
awGudkrDScdk_yD; omoem«y&wm jzpfyg rSm bkef;}uD;ausmif;awGudk t]urf; jzpfygbl;? EdkifiHwumudk olwdk‹0g'jzef‹ awGukd xifay:rSmpd;k &drw f t hJ wGuf tck qnf;ay;ygvdk‹ ajymcsifygw,f? rwm&uf&ufpufpufvkyfwJh ppft
w,f? 'umawG&JŒ ae‹pOf'kuQawGudk zuf ±dkufESuf0ifpD;_yD; oHCmawmfawG aewJh bk&m;ausmif;uefomG ;_yD; tvSL vdkcJ,rf;rD;ausmufawGeJ‹ wdkufuGuf acwf- jrefrmEdkifiHrSm&SdwJh &[ef; pdk;& r«ywfrcsif; jynfolawGeJ‹wom;
rjrif&ufEdkifwJhtwGuf _idrf;csrf;pGmeJ‹ udk zrf;qD;oGm;wmawG/ ausmif;awGrmS twef;vkyfwmawG[m [efjyouf qif_yD; pGyfpGJr+vkyfwJh taumuf}uH &SifvljynfolawGudk bmrsm;rdef‹]um; wnf; xyfwl_idrf;csrf;pGmeJ‹ qufvuf
oHCmawGyl;aygif;_yD;awmh oHCmho z±dkz&Jjzpf_yD; aoG;uGufawGeJ‹ ±+jrifvdk‹ oufjzpf_yD; omoemtay:rSm olwdk‹ vkyf&yfvdk‹yJjrifw,f? OD;Zif;wdk‹[m csifygovJbk&m;? vkyfaqmifoGm;rSmjzpfw,f? Ò
12
Ekd0ifbm/ 2007 ck á pmrsuEf mS (13)

a'guw
f mvG%;f aqG
pufwifbm a±$0ga&mifta&;awmfyHk &wJh ygwDudk tm%mv$Jum ppfwef; r+qdkwJh {&mrtpdkiftcJ}uD;udk ajy yGJrSm tEdkif&&SdwJh teft,fvf'DygwD0if atmif tao;pdwfrSwfwrf;wif zGifhcs qdkaewmudk awGŒae&qJjzpfygw,f?
uawmh etzppfacG;bDvl;awG&JŒ vlr vsm;udkjyefr,fvdk‹ uwdu0wf«yjcif;? aysmufatmif ajz&Sif;zdk‹ r¯ud;pm;bJ awGudk tjypfrJh zrf;qD;axmifcswJht EdkifcJhjcif;yJ jzpfygw,f? tJ'D "mwfyHk/ tqdk;qHk;uawmh w±kwftpdk;&ygyJ?
qefwJh ESdyfuGyfESdrfeif;r+awGa]umifh æpwJhar#mfvifhcsufawG ay;cJhwm (¯ud;pm;vnf; jrefrmjynfolvlxku jyif vlxkacgif;aqmif a':atmifqef; AD'G ,
D rkd wS wf rf;awGa]umifyh þJ ukvor*~ w±kwftpdk;&[m jrefrmjynfta&;udk
tcdkuftwef‹tm;jzifh &yfwef‹_idrfouf yJ jzpfygw,f? tJ'Dvdk a]unm_yD; tm b,faomtcgrSþciG v hf w $ af wmhrmS r[kwf pk]unfudkyg 'DyJ,if;vlowfyGJ}uD;eJ‹ vHk°cHa&;aumifpDta&;ay: tpnf;t jynfwiG ;f a&;oufoufomjzpfw,fv‹kd
oGm;ovdk jzpfaeygw,f? 'gayr,fh %modrf;cJhwmqdkawmh jynfolvlxku ygbl;)þb,fvkd vSev ‹f ;kH vdrv
f ;kH nmvH;k vkyf}uHowfjzwfzdk‹ ¯ud;pm;cJhwmawG a0;ac:,l_yD; jrefrmEdkifiHta]umif; wav#mufvHk;ajymqdk&if; olcsnf;yJ
t_yD;wdkif &yfwef‹_idrfouf oGm;w,f vnf; [kwfavEdk;Edk;qdkwJh apmifhpm;r+ awGeJ‹ vSnfhpm;OD;rvJ/ tJ'Dvdk vdrfnm [m vlxk&JŒ t,Hkt]unfuif;rJhr+udk aqG;aEG;&/ ukvor*~ twGif;a&;rª; jynfwiG ;f a&;udk 0ifa&mufpu G zf ufum
vdk‹awmh wyftyfajymvdk‹r&ygbl;? awGeJ‹ _idrfoufoGm;cJhwm jzpfygw,f? zdv
k‹ nf; tcGifhta&; &ygawmhOD;rvm; wdk;_yD;cH,l&&SdapcJhwJh ta]umif;w&m; csKyf&JŒ txl;udk,fpm;vS,f rpPwm tD ppftkyfpkudk ausmaxmufaemufcH«y
ta]umif;uawmhþtckþ&yfwef_‹ ird o f uf tck pufwifbmta&;awmfyHkudk qdkwmawG[m tawmfpdwf0ifpm;zdk‹ awGyJjzpfygw,f?þtJovdktaetxm; b&m[if *rfbm&Dudk rlvowfrSwf aewmþtxift&Sm;awGŒae&ygw,f?
oGm;wJh tajctaeu 1988 pufwif ypfcwfErdS ef if;_y;D aemufyikd ;f þ_ird of ufomG ; aumif;wJh ar;cGef;awGyg? etzppf rsKd;rSm olwdk‹ ZGwfw&Gwf usif;y«yvkyf xm;wJt h csdeZf ,m;xufapm_yD; jrefrm 'g[m jrefrmjynfta&;tay: apw
bm (18) &ufrSm e0wppftkyfpk tm yHkuawmh 88 wkef;u ypfcwfESdrfeif; tkyfpkqdkwm e0wudk ta&cGHvJ_yD;tkyf aewJh twkta,mif trsKd;om;nDvm EdkifiHudk ta&;ay:apv$wf& qdkwmrsKd; emrrSew f þhJ w±kwt f pd;k &udþk qefu ‹ siu
f ef‹
%modrf;_yD; ypfcwfòzdcGif;cJhpOfwkef;u _yD;aemufydkif; _idrfoufoGm;ovdkrsKd; csKyfaewJh ppftkyfpkyJjzpfvdk‹ trnfem cHeJ‹ vrf;jyajryHk (7) csufudk vlxku awG jzpfvmcJh&wmyg? uGurf a+ wGþjyif;jyif;xefxefvyk af qmif
_idrfoufoGm;jcif;rsKd;eJ‹ rwlvdk‹ygyJ? r[kwyf gbl;?þjynfov l xl t
k aeeJþ‹ trSef rawG b,fvdkyJajymif;ajymif; vlvdrf vHk;0t,Hkt]unfr&Sdjcif;[mþxl;qef; tJ'D taxmuftxm;awGa]umifh zdþk‹ vkdtyfaew,fqdkwmudk jyqdkaewm
1988 puf w if b mwk e f ; u wu,f _idrfoufoGm;_yDvdk‹udk ajymvdk‹ yJ ppftkyfpktaeeJ‹ EdkifiHwumudk quf yJ jzpfygw,f?
tm%modrf;_yD; wufvmwJh e0wppf r&wmyg?þbmjzpfvdkv ‹ Jqdkawmhþtckt _yD; vdrfnmvSnfhjzm;zdk‹ rjzpfEdkifawmh tckqdk&if vlrqefwJh ppftkyfpkudk
tkyfpktaeeJþ‹ qENjyyGJawGudkþypfcwfESdrf aetxm;u ypfcwfESdrfeif;_yD;aemuf
“tjypfro hJ C
H mawG/ ausmif;om;awGe‹J jynfoal wGukd wJh tajctaeudk qdu k af &mufcw
hJ myg? taxmuftul«yaewJh w±kwftpdk;udk
eif;_yD;aemufydkif;rSm ([kwfwm r[kwf ydkif; vlxkvdkvm;wJh tpdk;&opfw&yf ±du
k Ef u
S zf rf;qD; n‡O;f yef;ESyd pf ufypfcwfowfjzwfvu kd f tckqdk&if twdkuftcHacgif;aqmif t&Suw f uGt J usK;d enf;apr,fþh ta]umif;
wmtyxm;) jynfov l xl u k kd ar#mfvifh ay:xGe;f rvmwJt h jyifþvlxrk ek ;f wD;puf wm[m ppftyk pf ek ‹J jynfot l =um; &efigpnf;udk a':atmifqef;pk]unfeJ‹ awGŒqHkaqG; w&m;uvnf;þxifxif&mS ;&Sm; awGŒjrif
csufawGeJ‹ ac|;odyf_yD; _idrfoufatmif qkyw f ehJ tzppftpd;k &yJþqufvufwnf aEG;ygr,fqdkwJh avoHawGawmif ppf ae&yg_yD? 'guawmh 2008 ckESpfrSm
«yvkyfEdkifcJhygw,f? e0w[m rqv &Sad ewmu vlxu k kd t}uD;tus,fa'g tjywfjcm;vdu k o f vdk jzpfomG ;cJyh gawmhw,f” tkyfpkbufu[vm&yg_yD? a':atmif usif;yr,fh yDuif;tdkvHypfyGJawmfudk
ta&°cHppftpd;k &udþk «zwfcstm%modr;f ojzpfaeapvdk‹ygyJ? tJovdk vuf&Sd qef;pk]unfeJ‹ awGŒqHkaqG;aEG;p&mt wurBmvH;k twdik ;f twmeJþ‹ wufnv D uf
_yD; wufvmwJh ppftpdk;&w&yfyJrdk‹ vl ppftkyfpktay: vlxku atmhESvHk;em awGtjzpfyJ tm;vHk;u odae]uwm wJh tcsufr[kwfawmhaybl;aygh? a]umif;vHk;0r&Sdbl;vdk‹ wav#mufvHk; nD 0dkif;0ef;oydwfarSmufatmif vkyf
xktaeeJ‹ vHk;0rESpf°rdŒwmuawmh &GH&Sm rkef;wD;aewJh ta]umif;w&m; yg? ukvm;}uD;eJ‹ t&m}uD;vdk tac:t tJovdkt,Hkt]unfuif;rJhr+ *dwf ajym]um;cJhwJh ppftkyfpktaeeJ‹ zdtm; aqmif]uzdky‹ gyJ? jzpfEdkif&if EdkifiHwum
trSefyg? 'gayr,fh b,fvdktajymif; awGxJrSm Ak'<bmom jrefrmvlrsKd;awG a0:yJ uGmoGm;wmyg? (19) ESpfausmf qHk;aewJhtcsdefrSm tckvdk_idrf;csrf;pGm awG ydkydkrsm;vmwJhtwGuf touf±SL rSm&SdwJhþw±kwfoH±Hk;awGeJ‹ etzoH±Hk;
tvJawGrsm; vkyfay;avrvJqdkwJh txGwt f jrwfxm; ud;k uG,q f nf;uyf umvwav#mufvHk; jynfwGif;udka&m 0wf«yqkawmif; pD;wef;vSnfhvnf]u acsmifatmif xGufayguf&SmvmwJh awGa&S›rSm wywfwcgavmufoGm;_yD;
ar#mfvifhcsufawGeJ‹ _idrfoufoGm;wm wJh &wemoHk;yg;xJu wyg;jzpfwJh EdkifiHwumtodkif;t0dkif;udkyg rsufESm wJh tjypfrJhoHCmawG/ ausmif;om; oabmvdk‹ ,lq&ygw,f? tckqdk&if tifwdkuftm;wdkuf oydwfarSmufqEN
jzpfygw,f?þtm%modr;f e0wppftyk pf k &[ef;oHCmawGudk ±dkufESufzrf;qD; ajymifajymifeJ‹ trsKd;rsKd;vSnfhpm;tcsdef awGeJ‹ jynfolawGudk ±dkufESufzrf;qD; tar&duef/ tD;,l/ ]opa]w;vseJ‹ jy]u&rSmjzpfygw,f? 'grS vlrqefwJh
u jynfolawGtay: b,fvdkar#mfvifh n‡Of;yef;ESdyfpufþypfcwfowfjzwfcJhwJh qGJ_yD; t&Sufr&SdtkyfcsKyfaewJholawGrdk‹ n‡O;f yef;ESyd pf ufypfcwfowfjzwfvu kd f *syefEdkifiHwdk‹&JŒ pD;yGm;a&;t& ta&; ppftyk pf t k ay:þw±kwt f pd;k &&JŒtaxmuf
csufawG ay;cJhwmvJqdkawmhæ vlrqefwv hJ yk &f yfuþt"duta]umif; vlvdrfawGvdk‹ajym&wm jzpfygw,f? wm[m ppftkyfpkeJ‹ jynfolt]um; &ef ,lydwfqdk‹r+awGuvnf; ydkrdkjyif;xef tul «yaer+awG avsmhyg;_yD; ppftkyfpk
(1)EdkifiH&JŒpD;yGm;a&;pepfudk aps; w&m;jzpfygw,f?þppftkyfpk&JŒþtJ'Dvlr jynfolvlxktaeeJ‹ ppftkyfpkt igpnf;udk tjywfjcm;vdkufovdk jzpf vmwJt h wGuþf etzppftyk pf &k ŒJ&yfwnf udk w±kwfu zdtm;ydkay;vmrSm jzpfyg
uGufpD;yGm;a&;yHkpH ajymif;vJusifhoHk; qefvkyf&yf[m tqdk;0g;qHk;eJ‹ cGifhr ay: t,Hkt]unf tuif;rJhqHk;tcsuf oGm;cJhygawmhw,f? a&;[m ydkvdk‹ tusyftwnf;qdkufvm w,f? 'g[m 'Drdkua&pDtiftm;pkawG
r,fvdk‹ a]unmjcif;? v$wfEdkifqHk;jypfr+}uD;tjzpf jrefrmjynf uawmh olwdk‹udk,fwdkif urBmod OD;pD; 'Dpufwifbm a&$0ga&mifta&; wmudk awGŒae&yg_yD? wufnDvufnD vkyfaqmif&r,fh xd
(2) EdkifiHa&;ygwDrsm;udk vGwfvyf olawG&ŒJ &ifxu J kd ql;}uD;}uD;wacsmif; usif;yay;cJhwJh 1990 jynfh ygwDpHk'Drdk awmfyrkH mS 88 eJr‹ wl wrlx;l jcm;wmu 'gayr,fh w±kwf/ ±k&Sm;/ tdEdN,eJ‹ a&mufwJh wdkufuGufwck jzpfygw,f?
pGm rSwfyHkwifzGJŒpnf;cGifhay;jcif;? pl;0ifapcJhwm jzpfygw,f? ua&pD taxGaxGa&G;aumufyGJ&v'f tifwmeufqufoG,fa&; enf;ynm tmqD,EH ikd if w H csKdŒuawmh ppftyk pf t
k tJ'DtcsdefrSm ukvor*~OD;aqmif
(3)wES p f t wG i f ; vG w f v yf _ yD ; 'DvdktajctaerSm etzppftkyfpk udk taumiftxnfrazmfay;bJ rsuf wdk;wufr+awG&JŒ aumif;usKd;a]umifh ay: ta&;,lydwfqdk‹r+awGudk qef‹usif wJh EdkifiHwumzdtm;uvnf; wdk;jrifh
w&m;r#wwJh ygwDpHk'Drdkua&pD taxG taeeJþ‹ a'gotrsuaf csmif;acsmif;xGuf ESmajymifwdkuf tkyfcsKyfaewmudkyg? etzppftyk pf &k ŒJ þvlrqefwv
hJ yk &f yfawG _yD;þvlrqefwJhppftkyfpkeJ‹ t«yoabm vmrSmjzpfwJhtwGuf vdrfzdk‹ tcsdefqGJzdk‹
axGa&G;aumufyu JG u
kd si;f yay;_y;D þtEdik f aewJh jynfolvlxk&ifxJu rauseyf 'ghtjyif ppftkyfpktaeeJ‹ a&G;aumuf udk ae‹csif;ncsif; EdkifiHwumuod qufqHvdkwJh t&dyfta,mifawG ajym )pmrsufESm (14) aumfvH (3) okd‹æ

oli,fcsif; acsmpkæ w,f? armifoufydkifpdk;qdkol&JŒ"mwfyHk rSm wdkif;&if;om;tm;vHk; at;twlyl csufcscJhwm jzpfrSmaygh? 2005 ckESpf ESpfukefydkif;up_yD; jrefrm etzwyfawGu eifwdk‹ &efukef°rdŒrSm
eifhudk owd&vGef;vdk‹ 'Dpmudk xdkif;- udk rjrifvdkuf&ayr,fh teD;u a& tr# twlwuGaexdkifcGifh &&dSae]u oli,fcsif; acsmpkæ ppfwyfawGuþigwda‹k 'ouþu&ifaus; omru wjynfv;kH rSm&dw S hJ oHCmawmf
jrefrme,fpyf 'kuQonfpcef;wcku ajrmif;xJrSm tyHkvdkufxGufusaewJh om;yJ/ wdk‹oifwef;udk ]unfhrvm;/ eifuighudk awmifil°rdŒu u&if &GmawGudk ajrvSefzsufqD;r+awG jyif; awGeJ‹ jynfolawGudk &uf&ufpufpuf
ae a&;vkdufwmyg? eifvnf; &efukef ol‹&JŒ OD;aESmufjzLjzLawGudkawmh rD'D trsKd;om;nDvmcH}uD;udk ]unfhrvm;/ wdkif;&if;olwOD;vdk‹om odxm;ayr,fh jyif;xefxefvkyfcJhjyefwma]umifh igwdk‹ owfjzwfacsr+ef;cJhwma]umifh 'Dtcsdef
wmarG txu (3) rSmyJ quf_yD;wm ,mowif; "mwfyHkawGrSm xifxif wdkif;&if;om;awG aysmfaysmf&$if&GifeJ‹ wu,fawmh igu awmifilrSmarG;/ aus;&Gmtygt0if awmifilc±dkifrSm qdk&if eifwdk‹udk,fwdkif igwdk‹tay:rSm
0efusaeOD;r,fxifvdk‹ 'Dpmudk a&;jzpf &Sm;&Sm;jrifvdkuf&vdk‹ pdwfraumif;jzpf pHpk n
kH nD D wufae]uwm tm;vH;k tjrif awmifilrSm}uD;cJh&wm r[kwfygbl;? (54) &Gm/þanmifav;yifc±dkifrSmþ(100) udk,fcsif;pm/ em;vnfoabmayguf
wmyg?þigwdu ‹k awmhþuo
k v kd u f tH a]umif; rdw,f? udk,fcsif;vnf; pmemrdw,f? yJ/ 'Dvdkwdkif;&if;om;awGtm;vHk; pnf; ighudk awmifilc±dkifxJu “nmrl'J” qdk ausmf/ zmyGefc±dkifrSm (10) &Gmausmf ay;Edkifavmuf_yDvdk‹ ,lqrdvdk‹yg?
rvSvdk‹ w&GmvHk; xdkif;e,fpyfudk xGuf oli,fcsif; acsmpkæ vHk;nD!Gwfaeoa&GŒ b,fvdkvkyf_yD; wJh awmifay:&Gmav;w&GmrSm arG;zGm; rD;±d+ŒzsufqD;cHcJh&w,f? u&if&Gmom; oli,fcsif; acsmpkæ
ajy;vmcJh&wm (2) ESpfeD;yg; &dSae_yD? eifu bmomw&m;udkif;±d+if;_yD; jynfaxmifpk}uD; °yduGJEdkifyghrvJ”vdk‹ cJhwmyg? rdbaqGrsKd;awGtm;vHk; tJ'D trsm;tjym; towfcHcJh&_yD; vl (3) pmvnf; awmfawmf&SnfoGm;_yD/
'ga]umifh tJ'Dtcsdefup_yD; eifhqDudk pdwfoabmxm; jzLpif±dk;om;wJholqdk eifajymcJhzl;w,f? &GmrSmyJ aexdkifcJh]uygw,f? ig vlrSef; aomif;ausmf[m tdk;tdrfawG/ O,smOf wu,fawmh ArmvlrsKd;awGtygt0if
pmra&;jzpfawmhwmudþk em;vnfciG v hf w
$ f awmh 'DvdkjrifuGif;awG/ owif;awGudk oli,fcsif; acsmpkæ odwwfp tcsdefup_yD; igwdk‹a'orSm _cHajrawGudk pGef‹cGmxGufajy;cJh]u& wdw‹k ikd ;f &if;om;tm;vH;k [mþwajrwnf;
ay;Edkifvdrfhr,fvdk‹ ar#mfvifhygw,f? jrifvu kd /f ]um;vdu k &f &if b,fvckd pH m; eifu tJ'Dvdk p_yD;aqG;aEG;awmh at;csrf;wnf_idrfw,fqdkwm rawGŒcJh/ w,f ? wcsKd ‹ u xd k i f ; e,f p yf t xd ae/ wa&wnf;aomufae&olawG
oli,fcsif; acsmpkæ &r,fqdkwm igawG;]unfhrdw,f? ig igvnf; igh&ifxJrSm&dSwmawGudk tm; r]um;cJh&bl;? ae‹nra&Smif “ya&mf a&mufvm]uayr,fh trsm;pkuawmh yg? eifoifwef;rSm OD;aqmifaqG;aEG;
iguþe,fpyfrmS a&muf&aSd e&ayr,fh wdk‹ynma&;aumvdyf vkyfief;cGift vH;k odatmif xkwaf zmfaqG;aEG;csipf w d f [Jv;D ” qdw k hJ toH]um;wmeJ‹ eD;pyf&m aep&mr&dS/ pm;p&mr&dS/ aq;0g;r&dSeJ‹ cJhovdk jynfaxmifpk}uD; °yduGJatmif/
wdk‹EdkifiHwGif;u xl;jcm;wJhowif;awG ¯ud q&mtwwfoif oifwef;trSwf awGjzpfay:rdw,f?þ'gayr,fhavþigwdk‹ txkyfqGJ_yD; awmxJu ykef;wJawG&dS tcktcsdeftxd awmawmifv#Kdajrmif wdkif;&if;om;pnf;vHk;nD!Gwfa&;°yd
udkawmh a&'D,dkawG/ pme,fZif;awG pOf 2§99 rSm twlwufa&mufcJhpOf u eifwdk‹eJ‹ b0ay;tajctaeawG &mudk tl,m;zm;,m; xGufajy;cJh&wJh awGxJrSm ykef;atmif;ae]uqJ/ zrf;rd uGJatmif b,fwkef;urS rvkyfcJh]uo
uwqifh yHkrSef]um;odae&ygw,f? u igu ±dk;om;jzLpifvdk‹ ighudktcif rwlbl;acsmpk? 'Dvdk rwlwmudkawmif t}udrfawG rsm;vGef;vdk‹ rSwfawmifr &if owfjzwfcHae&qJjzpfw,f? vdk aemifvnf;vky]f urSmr[kwyf gbl;?
'ga]umifhvnf; pufwifbmþ(27) &uf qHk;vdk‹ eifajymcJhwm rSwfrdao;vm;? igwdk‹u vGwfvGwfvyfvyf xkwfazmf xm;Edkifawmhygbl;? igwdk‹&GmawGeJ‹ oli,fcsif; acsmpkæ wdk‹wdkif;&if;om;trsm;pk[m at;at;
ae‹vnfydkif;u eifwdk‹ausmif;a&S›rSm igvnf; eifwdk‹ArmawGudk odyfr,Hk&J ajymvdk‹r&wmudk eifudk,fwdkif wae‹ awmif,mO,smOfawGudk t}udrf}udrf ig (10) ESpforD;t&G,frSm ightrdk; csrf;csrf;eJ‹þr#r#wwwef;wlaexdkif&
etzppfwyfawGeJ‹ vHkxdef;&JawGu ayr,fh eifhudkawmh jrifjrifcsif; cifrif rSmodvm_yD; udk,fcsif;pmwwfvmvdrfh rD;±d+ŒzsufqD;cHcJh&wm/ ouf}uD;&G,ftdk &JŒ armifES r0rf;uGJawG&dSwJh awmifiludk wmudþk yd_k y;D jrwfE;kd ]uolawGjzpfygw,f?
ypfcwf/ ±dkufESuf owfjzwfcJh]uvdk‹ pdwfjzpfay:cJhygw,f? eifeJ‹ighrSm wlnD r,fvdk‹awG;_yD; ighpdwfudk ¯ud;pm;ajz awGeJ‹ ykcufxJu uav;i,fawGygr ydk‹_yD; ausmif;xm;ay;cJhvdk‹ ausmif;q 'gayr,fh wdk‹EdkifiHrSm 'Dppftm%m
ausmif;om;av;awGtygt0if &[ef; wJhtcsufawG tawmfrsm;rsm;&dSvdk‹ 'D odrfhcJhygw,f? usef awGŒor#þ&Gmol&mG om;awGu&kd uf &mrjzpfvm_yD; eifeq J‹ Hkqnf;cGifh&cJhwm &SifawG }uD;pdk;v$rf;rdk;aeoa&GŒ eifwdk‹
&SifvlawG tawmfrsm;rsm; aoaus vdkcifrifrd]uwm jzpfr,fxifw,f? eifuþArmvlrsKd;jzpfwJhtjyifþ°rdŒrSm &ufpufpufypfowfcJh]uwm/ trsKd; yg? ightaeeJ‹ °rdŒay:rSm at;at;aq; ArmvlrsKd;awGtygt0if wdk‹wdkif;&if;
'%f&m& zrf;qD;cHcJh&owif;awGudk eifrw S rf ad o;vm;?þigwd‹k oifwef; arG;/ °rdŒrSm }uD;jyif;cJh&awmh igwdk‹vdk orD;awGudk }uD;i,fra&Smif rk'drf;usifh aq;aeEdkifcJhayr,fhþighrdbaqGrsKd;awG/ om;tm;vHk; at;at;csrf;csrf;aexdkif
]um;odcJh&_yD; eifeJ‹ eifhom;orD;awG rSm jynfaxmifpkpdwf"mwfbmom&yf awm¯udtHk]um;rSm arG;zGm;_yD; touf _yD; owfypfcJh]uwmawGudk eifwdk‹udk igwdk‹vlrsKd;awG 'kuQcHpm;ae&wmudk &SifoefcGifhþb,fvdkrS &EdkifrSmr[kwfbl;
twGuf odyfpdk;&drfoGm;vdk‹ tckvdk pm eJ‹ ordkif;bmom&yfawG oif]u&awmh &Si&f yfwnfae]u&wJh wdik ;f &if;om;vl igrajymjycJhygbl;? tJ'Dtcsdefu ajym r]unfh&ufawmhvdk‹ igvnf; olwdek‹ t J‹ qdkwmudk tcktcsdefrSm eifudk,fwdkif
a&;vdkufwmyg? eifu oif±dk;!¸ef;wrf;rSmygwmawGudk rsKd;pkawG vlrodolrodb0eJ‹ ¯uHawGŒ jycJh&ifvnf; igajymwmawGudk eifwdk‹ wl awmawmifawGxJrSm ykef;atmif em;vnfoabmaygufavmuf_yDrdk‹ wdk‹
eifwdk‹ausmif;a&S›rSm qENjycJhol t[kwx f if_y;D wufwufºuGºuGe‹J aqG; cHpm;ae]u&wJh'kuQawGudk b,fem; b,fvdkrS ,Hk]unf]urSmr[kwfvdk‹yg? aexdik &f if; uav;awGukd pmoifay;cJh awGtm;vHk; trdEdkifiHrSm _idrf;csrf;aysmf
awGxu J þarmifoufyikd pf ;kd qdw
k þhJ ausmif; aEG;cJhwmawGukdav? jynfaxmifpkr°yd vnfEdkifyghrvJ? 'ga]umifhvnf; igwdk‹ igwda‹k 'ouþawmifay:u&ifaus; w,f?þaemufqHk; e,fpyftxd vdkufyg &$ifpGm jyefvnfqHkqnf;Edkifatmif ppf
om;vli,fwOD; tygt0ifþtenf;qHk; uGJa&;/ wdkif;&if;om;pnf;vHk;nD!Gwf jynfaxmifpkae‹jyyGJudk avhvmzdk‹oGm; &GmawG[m 1974 ckESpfavmufup_yD; cJ_h y;D þ'u
k oQ nfuav;i,fawGuþkd igwwf tm%m&Sifpepfudk us&mtcef;u¾
(3) a,mufavmuf aoewfxdrSef r+ r°yduGJa&;/ tcsKyftjcmtm%m ]uawmh eifu wdik ;f &if;om;0wfp0kH wf jrefrmppfwyfawG&JŒ xdk;ppfqifwdkuf xm;wJhynmeJ‹ pmoifay;aew,f? uaeþ0dik ;f 0ef;wdu k zf su]f uygpdv ‹k þ‹kd ta0;
aoqH;k oGm;w,fvþ‹kd rD', D mowif;awG wnfwHhcdkif_rJa&; qdkwJh “wdk‹ta&;oHk; xm;olawG oDqdkuckefae]uwmudk cdkufr+awGudk ESpfpOfESpfwdkif;vdkvdk cHcJh& eifeJ‹ig twl&dScJhpOfu rajymjzpfcJhwJh wae&muaeþwu kd wf eG ;f vdu
k yf gw,f?Ò
t& od&ayr,fh 'Dxufydkrsm;rrsm;qdk yg;” acgif;pOfudk tkyfpkvdkuf pmwef; ]unfh_yD; wdkif;&if;om;awGtm;vHk; w,f? etzu °rdŒawmfudk ysOf;rem; ta]umif;t&mawGukd tckrS xkwaf zmf eifh&JŒoli,fcsif;
wmawmh eifu ydkodvdrfhr,fvdk‹xif awGa&;_yD; aqG;aEG;cJhpOfu “wkd‹EdkifiH aysmf&i$ cf srf;ajr›ae]uom;yJvþ‹kd aumuf ]uyfajy;a'oudk ajymif;a&$ŒvmcJhwJh ajym&wm[m vGefcJhwJhvawGtwGif; (acwW-xdkif;jrefrme,fpyf)
13
pmrsuEf mS (14) á Ekd0ifbm/ 2007 ck

r[mcsKdifY qDrD;waxmifylaZmfyGJ

Photo: NEJ
jrefrmtvkyform;rsm; usif;y
yDwmatmif§atmufwb
dk m 26 &G u f j cif ; jzpf y gw,f ” þ[k þ rd e f ‹ ] um;
oDwif;u|wfvjynfhae‹txdrf;trSwf onf?
tjzpf xdkif;EdkifiH befaumuf°rdŒteD; oDwif;u|wfyGJawmfudk jrefrmt
r[mcsKid af 'o&Sd jrefrmEdik if o H m;tvkyf vkyform;rsm;. ac|;ESJpmvkyftm;c
orm;rsm;u ‚if;wdk‹ pkaygif;wnfxm; rsm;jzifh pkaygif;aqmif&Gufjcif;jzpf_yD;
onfh qkawmif;jynfhbk&m;Y qDrD; yGaJ wmfoþ‹kd r[mcsKid af 'o&Sþd puf±t kH vkyf
waxmifuyfvLS ylaZmfyJG usif;yonf? ±Hkrsm;Y tvkyfvkyfudkifae]uonfh
jynfyY bmoma&;yGJawmfusif;y jrefrmEdkifiHom;tvkyform;rsm;u
cGi&hf ojzifþh A'k o < moemawmftwGuþf 0rf; jrefrmh±dk;&m0wfpHk ykqdk;ESifhxbDrsm;
ajrmuf0rf;omjzpfro d nf[þk yGaJ wmfjzpf 0wfqifI vma&muf_yD; qDrD;/ tar$;
ajrmufa&;pDpOfol omoem«yq&m wd k i f E S i f h þ yef ; rsm;þuyf v S L yl a Zmf ] u
awmfþt&Si0f o d w k &HouD þrde]‹f um;onf? onf?
‚if;u “OD;yOPif;wdk‹&JŒ txl;&nf jref r mtvk y f o rm;wOD ; jzpf o l
xkid ;f Ekid if H r[mcsKid f 0yf[ek &f yfuu
G &f dS jrefrmtvkyo
f rm;rsm;pkaygif;wnfxm;onfh qkawmif;jynfb
h &k m;Y ðyvkyaf om oDwif;u|wfyaJG wmf
&G,cf sufuþomoemawmft&Snw f nf udkEdkif}uD;u “t&ifb0rSm rvSLvm
wHch ikd _f raJ &;udþk OD;wnf_y;D awmhþ'Daumif; vdk‹'Db0rSm usaemfwdk‹qif;&Jwm/ 'Db ]uw,f? 'DrmS vkycf iG &hf wJt
h wGuf pdwf r[mcsKdifa'oonf jrefrmEdkifiH ,cif o D w if ; u|wf v jynf h a e‹ r sm;Y ]u&_y;D þ,ckEpS rf pS Iþud,
k w
f ikd w
f nfxm;
r+ukodkvfyGJudk wdkif;&if;om;wdkif;&if; 0rS rvSL&if a&S›b0rSmr&Sdawmhbl;vdk‹ xJrSmaysmfvnf;aysmfrdw,f/ ]unf om;odef;ESifhcsDI vma&mufaexdkif xkdif;vlrsKd;rsm;wnfxm;onfh apwD onf h b k & m;Y oD w if ; u|wf y G J a wmf
olawGet ‹J wlvufw_JG yD;þpkaygif;aqmif cH,lcsuf&Sdw,f? tJawmhvSL]uwef; vnf;]unfEl;w,f”[k ajymonf? tvkyfvkyfudkifaeonfhae&mjzpf_yD; ykx;kd rsm;odo
‹k mG ;a&mufI qDr;D uyfvLS usif;yEdkifjcif;jzpfonf?

ESpfcsD=uef‹=umonfh xdkif;Oya'udk tvkyform;rsm; t,kHt=unfr&dSawmh jrefrmtvkyform;


yDwmatmif§atmufwb
dk m 26 orm;acgif;aqmifþO;D jrifOh ;D uþajymonf? vkyf&Sifu tjcm;puf±Hkrsm;xH jzef‹a0 awmh tvkyform;awG pm;0wfaea&;
(1) axmifausmf prGwfpcGefwGif
epfema]u;awmif;cHxm;onfhtr+rsm;
w&m;±Hk;Y ESpfESifhcsDI ]uef‹]umaer+
‚if;u “tckqdk&if (3) ESpfausmf
(4) ESpfxJa&muf_yD? usaemfwdk‹u
xm;um tvkyfrcef‹&ef owif;ay;
xm;onfhtwGuf tvkyfopf&&Sda&;
tcuftcJ trsKd;rsKd;jzpfvmwmawG&Sd
w,f?þtrSefqdk&if tckjzpfaewJhtr+
zrf;qD;cH&
a]umifh xkid ;f Edik if &H dS jrefrmtvkyo
f rm; tvk y f u ae_yD ; awmh ta]umif ; rJ h tcuf¯uHae&a]umif;vnf;þod&onf? awGudk jrefjrefqefqefvkyfay;oifh csr;f vGe§f atmufwb
dk m 31 yJzrf;w,f? oH;k q,fe‹J av;q,f]um;
rsm; xdcdkufepfemr+rsm;ESifh awGŒ¯uH «zwfcH&wJhtwGufa]umifh usaemfwdk‹ tvkyform;rsm;ESifh ywfouf w,f” [k ajymonf? xdkif;EdkifiH prGwfpcGefa'owGif tvkyf avmufygoGm;w,f/ owif;XmeawG
ae&a]umif; od&onf? *k%foduQmtwGuf 'Davmuftxdt onfh tr+tcif;rsm;udk Oya'a]umif; tr+ tcsdef]umvmonfhtwGuf vkyu f ikd af eaomþjrefrmEdik if o H m;tvkyf vnf; vm]uw,f” [k ajymonf?
xdkif;EdkifiH rJaqmuf°rdŒ&Sd uD;zkef; ]um}uD;apmifh_yD; usaemfwdk‹wdkufae t&þjrefjrefqefqefaqmif&u G af y;oifh tvkyform;rsm;taejzifh xdkif;Oya' orm;þ(1˜200) udkþxdkif;&Jrsm;uþ,ae‹ ,if;odk‹vma&muf zrf;qD;rnfho
odk;ar$;xdk;puf±HkrS tvkyform; (100) wmyg? aiGa]u;a]umifh}uH}› uHc› Haewm a]umif; a&mifjcnfOD;tvkyform;tzGJŒ udk t,Hkt]unfr&SdawmhbJ pdwf"mwf zrf;qD;vdkufonf? wif;udk ]um;odI ¯udwifyek ;f a&SmifEikd f
cef‹u vkyftm;ctjynfht0&vdkr+ESifh r[kwfygbl;” [k ajymonf? wm0efcH OD;rdk;aqGu ajymonf? usqif;vm_yD; tcsKd‹rSm jrefrmEdkifiHodk‹ xkdif;&Jtxl;wyfzGJŒu r[mcsKdif&Sd aomþvufrSwfr&Sdonfhþjrefrmtvkyf
rw&m;tvkyf«zwfcH&onfhtwGuf tvkyform;rsm;onf tr+&ifqdkif ‚if ; u “tvk y f o rm;trsm;pk jyefomG ;]uumþtcsKr‹d mS þtjcm;a'orsm; wvwfuGef‹ESifh ,if;ae&mteD;ywf orm;rsm;rSmrl vGwfajrmufcJha]umif;
epf e ma]u;&vd k r + w d k ‹ j zif h 2004 ck ae&pOf umvtwGif;pm;0wfaea&; tvkyf«ywfoGm;vdk‹&Sd&if tvkyfvkyfvdk‹ odk‹ oGm;a&muf]uonfhtwGuf uDzkef; 0ef;usif&dS yifv,fpmxkwfvkyfonfh od&onf?
atmufwdkbmvuwnf;u w&m;pGJ tcuftcJrsm;ESifh¯uHawGŒ&_yD; epfem r&atmifþvkyif ef;&Sit f oif;uaevku d f od;k ar$;xd;k puf±rkH S w&m;pGq
J x
kd m;onfh ukr`%D/ yifv,fpmtat;cHukr`%D udrk ;dk oD;uþ“rae‹naeuwnf;u
qdkxm;onfhtr+rSm ,cktcsdeftxd a]u;awmif;cHonfh tvkyform;rsm; _y;D awmhþydwq
f w
‹kd m;qD;wmawG&w dS ,f? tvkyform; (100) cef‹teuf (20) ESifh tjcm;tvkyform;rsm; aexkdif owif;&w,fav?þtJ'gþwm0ef&w dS v
hJ l
r_yD;jywfao;bJjzpfaea]umif;þtvkyf . "mwfyHkrsm;udk w&m;pGJcH&onfht tr+wckudkESpfecJ‹ sD_yD; apmifh&wJhtcgus cef‹om usef&Sda]umif; od&onf? vkyfudkif&mae&mrsm;odkþ‹ 0ifa&mufzrf; awGu bwfr&Sw d v hJ al wGukd a&Smifxm;
qD;cJh&m uav;i,f (30) tygt0if cdkif;w,f? 'Dreuf (5)em&D (6) em&D
rJaqmufwGif jrefrmEdkifiHom;rsm;udk pDrHcsufcszrf;qD; tvkyform; (1˜200) OD; tzrf;cH&
a]umif; xdik ;f owif;at*sifpw D iG f azmf
avmuf0ifr,fvþ‹kd nuwnf;uþav#muf
ajymxm;vdk‹ bwfr&SdwJhvlawGu "ed
jyonf? awmwdþ‹k tJvakd wmawGrmS þ0ifyek ;f ae]u
Photo: NEJ

NEJ/ atmufwb
dk m 30 zrf;qD;r+uþkd OD;aqmifco hJ nfþh &JAvkd f w,f”[k ajymonf?
xdkif;EdkifiH rJaqmufbufwGif jrefrm csKyf}uD; qlcswfrefua,mufu ,if; vufrSwf&Sdonfhvlrsm;udk "mwfyHk
Edik if rH þS r_idrrf oufrr+ sm;.þtusKd;quf a'owGif EdkifiHjcm;om;tvkyform; jyef±dkuf_yD; vufrSwfeHygwfESifh emrnf
rsm; rjzpfay:ap&ef umuG,fonfht rsm;þpk°yHa&muf&adS eonf[k a'owGi;f rsm;udk ppfaq;I jyefv$wfay;cJhonf
aejzifh pDrHcsufcsrSwfum w&m;r0if owif;pmwapmifwGif azmfjyxm;r+ [k udkrkd;oD;u ajymonf?
aexdkif]uonfh jrefrmEdkifiHom;rsm; a]umifþh omG ;a&muf&mS azGjcif;jzpfa]umif; &JEiS hf xkid ;f Edik if H tvkyo f rm;&SmazG
tm; rJaqmufa'ocH tm%mydkifrsm; zrf;qD;cHxm;&onfh ajymonf? a&;Xmeu prGwfpcGefa'oY tvkyf
u vdkufvHzrf;qD;vsuf&dSonf? w&m;r0if xdkif;&Jrsm;u ,ae‹eHeuf (7) em orm;vufrSwf&Sdonfh EkdifiHjcm;om;
jrefrmEkid if o
H m;
xdkif;&J/ ppfwyf/ e,fjcm;apmifh&J &Dcef‹wGif bwfpfum; (10) pD;cef‹jzifh tvkyform; (7) aomif; tvkyfvkyf
tvkyo f rm;rsm;
ESihf°rdŒe,ftkyfcsKyfa&;tzGJŒ0ifrsm; yl; vma&muf_yD; wdkufcef;rsm;ESifh tvkyf udkifaeonfhudk pHkprf;awGŒ&Sd&a]umif;/
aygif;um ,ae‹eHeuf (5) em&DwGif udkpdk;Edkifu “yHkrSef 'DaubDat*dwfu um tywfpOfv$Jajymif;vsuf&Sdonf? ,ckprD cH sucf szrf;qD;r+umvþrnfr# orm;wef;vsm;rsm;rS jrefrmtvkyf ,if;ta&twGuo f nfþoHo,jzpfz, G f
rJaqmuf°rdŒ&Sd wDauav;odk;ar$;puf jyefydk‹&ifawmh jy\emr&Sdbl;? jynf jyefydk‹cH&ol yJcl;òrdŒom;wOD;u ]umrnfuþkd rod&ESd ikd o f jzifþh rJaqmufa' orm;rsm;udk ac:,lppfaq;cJha]umif; jrihfrm;aeojzifh EdkifiHjcm;om;tvkyf
±H/k þtefpmG &yfuu G /f þrl*sma['if&yfuu G f awmfjyefq_kd yD;þcspf]unfa&;wHwm;ay: “usaemfwdk‹udk bm;tHtxdac:oGm;_yD; otwGif;&Sd jrefrmEdkifiHom;rsm;ESifh tppfaq;cH&olrsm;xJwGifyg0ifonfh orm;tcsKdo ‹ nf vufrSwftwkrsm;udk
ESiþfh xHak xmif;&yfuu G rf sm;rSþjrefrmEdik if H uaewqifh jr0wD°rdŒxJ jyefydk‹vdkufrSm trsKd;rsKd;ppfaq;ar;jref;jy\em&Sm jrefrmtvkyform;rsm;rSm pdk;&drfxdwf wvwfuGef‹rS udkrdk;oD;u ajymonf? udik af qmifvyk u f ikd af eonf[k &Jrsm;u
om; (200) cef‹tm; zrf;qD;cJhonf? udkyJpdk;&drfw,f? jrefrmtm%mydkifawG w,f? aemufqHk; aqGrsKd;om;csif;awG vefp‹ mG þvyk uf ikd pf m;aomufae]u&onf? ‚if;u “bwf&SdwJhvla&m r&SdwJh ,Hk]unfum 0ifa&mufzrf;qD;jcif;
,ckzrf;qD;r+ukd wmhc±dik &f rJ if;}uD; uþtJ'h v D al wGukd bm;tHtxd qufac: udk tquftoG,fvkyf_yD; aiGev J‹ ma&G; xdkif;-jrefrme,fpyf rJaqmuf vla&m tm;vHk;udk wvwfuGef‹xdyf jzpfonf?
uþpDrcH sucf s_y;D þvkyu f ikd jf cif;jzpfa]umif; oGm;w,f” [k ajymonf? cdik ;f rSyþJ jyefvwG v
f mw,f?þwcsKdv ‹ al wG °rdŒwGif tzrf;tqD;rsm;&Sdaeonfh]um; ykpGefawGta&mif;t0,fvkyfwJhae&m &Jrsm;u tvkyform;rsm;.vuf
rJaqmuf°rdŒe,f&Jrif;}uD; zwfp0yf xdkif;ESihfjrefrmtm%mydkifrsm;. qdk&if aqGrsKd;om;csif;awGeJ‹ tquf rS &mESifhcsDonfh jrefrmEdkifiHom;rsm; rSm tm;vHk;pkxdkifcdkif;_yD;awmh bwf&Sd rSwrf sm;udþk ppfaq;rnfjzpf_y;D þvufrw S f
wifu|du a'ocHowif;axmufrsm; oabmwlnDcsuft& wevFmae‹wdkif; toG,fr&awmh tpdk;&vkyfief;cGifawG onf jrefrmEdkifiHxufvkyftm;cydkrdk&&Sd vlawGu owfowf/ pm&Gufpmwrf; wkvkyfaqmifr+rsm;udkvnf;þajc&mcHpHk
tm; ajymonf? xdkif;v0urSjr0wDbufoþkd‹ tenf;qHk; udk wpfv/ ESpfvwefonfþvkyftm; onfh rJaqmufa'otwGif;odk‹ enf; &Sd_yD; bwfr&SdwJhvlu owfowfcGJ_yD; prf;rnf[k xdkif;owif;at*sifpDwGif
puf ± k H t vk y f o rm;wOD ; jzpf o l vl (100) cef‹udk jynfawmfjyef[kqdk ay;oGm;&w,f” [k ajymonf? rsKd;pHkjzifhþae‹pOf0ifa&mufvsuf&Sdonf? ppfwmayghaemf? bwfr&SdwJh vlawGudk azmfjyonf?

tem*wf ) etza'gufwidk af wGuòdk z/ w±kwt


f v
dk yH pfudk oydwaf rSmufrSæ
'Dru
kd a&pDEikd if .H
trsKd;orD;a&;ESifh ¯ud;pm;csifaeao;wJh ppftkyfpktaeeJ‹ wJh etzvufudkifwkwf ppfom;/ &J/ tm;jyif;wJhxdk;ESufcsufa]umifh jrefrm xufwdk;atmif 0dkif;0ef; taxmuft
ab;usyef u H syjf zpf_y;D þtwdu
k t
f cHacgif; }uH›zGŒH/ pGrf;tm;&SifeJ‹ owif;ay;awG jynfuþkd (45)þESpaf usmþf ajcukyzf ufw,
G f ul«yr+?
usm;rwef;wla&;
aqmif a':atmifqef;pk]unfeJ‹ aps; udk udk,fh&Sdor# t}uH^m%f/ udk,fh&Sdo aecJhwJhþppftm%m&SifopfjrpfaqG;}uD; (3)þppftyk pf u
k þkd usm;uefay;aewJh
,Ofaus;r_odk‹ rqpfbJ awGŒqHkaqG;aEG;&r,fh tajc r#tiftm;eJ‹ tvpftidkuf°zdcswmawG/ [mþtay:udþk oo d o
d momºuGwufvmyg w±kwftpdk;& t&SufwuGJtusKd;enf;
OD;wnfvsuæ f taeudk rvGJraoG qdkufa&mufvmrSm tcGifhta&;&&if &ovdk tvpftidkuf _y?D þtJ'u
D wqifrh ]umrwifrmS þAke;f Ake;f apzdk‹ 2008 yDuif;tdkvHypfudk wurBm
yg? 'gayr,fh 'DtajctaeawGudk qENjyoydwaf rSmufwmawGvyk af qmif vJ°ydwJh tajctaea&mufatmif æ vHk;u oydwfarSmufatmif wufnD
Gyo Lynn Pyar “csKd;vif;jym”trsKd;orD;pmapmif
P.O. Box (40)
jynfwGif;u jynfolvlxktaeeJ‹ vuf _yD; ppftkyfpkudk qufvufzdtm;ay; (1) jynfwGif;rSm&SdwJh etza'guf vufnD ¯ud;yrf;r+?
Mae Rim, 50180 trSwf(6)2007/ pufwifbmvxkwf ydkuf_yD; apmifhpm;aevdk‹ r&ygbl;? jynf aezdk‹ vdkygw,f? wdkifawGudk°zdcsr+/ tvpftidkuf oydwf æ qdkwJh tiftm;awGeJ‹ t_yD;wdkif
Chiang Mai, Thailand jrefrmhtrsK;d orD;or*~o‹kd
Tel: 66 53 862363 wGif;rSmvnf; vlwOD;csif;/ wzGJŒcsif; tcsKyftm;jzifh ajym&&ifawmh arSmufqENjyr+? wGe;f vS°J zdcsypf&rSmjzpfa]umif;þt}uH«y
E.mail: [email protected] rSm,lEdkifyg+yD? tvdkuf ppftkyfpkudk usm;uefay;ae 2007-puf w if b mta&;awmf y H k & J Œ (2)þEdkifiHwumzdtm;awG wdk;o wifjyvdkuf&ygw,f? Ò
14
Ekd0ifbm/ 2007 ck á pmrsuEf mS (15)

Photo: AFP

Photo: AP
udv
k wf ay;cJhwJh enf;jyvnf; 'D&moDrSm ±+H; jzpf_yD; tefq,favmhwDuawmh tDw
tcsdefeJ‹tr# owif;awG v+yfcwfae yGJawG qufvm&if xdkifcHku v+yfvm vD pD;&D;at°ydifyGJrSm &v'fraumif;wJh
wJ h t xJ r S m abmvH k ; avmuvnf ; wmygyJ? tJovdk csefyD,HqkawG &,l twGufa]umifh jzpfygw,f?
xdyfqHk;uygw,fvdk‹ qdk&ayr,f? bm ay;cJh_yD; tckvwfwavmrSm xdkifcHk tckqdk&if csefyD,Hvd*ftkyfpkyGJpOf
jzpfvdk‹vJqdkawmh abmvHk;avmu v+yfp«yaewJh emrnf}uD; enf;jy ESpf awG ,SOf°ydifcJh&mrSm (3) yGJpD upm;cJh
rSmu ae‹w"l0 thHtm;oifhp&m tEdkif a,mufuawmh atpDrDveftoif; ]u_yD;jzpfv‹kd aemufwqifw h ufa&muf
t±+ H ; jzpf p Of a wG / upm;orm;awG / enf;jy tefq,favmhwDeJ‹ vDAmyl;t Edkifr,fh toif;awGudk rSef;qvdk‹&wJh
enf;jyawG&JŒ rxifrSwfwJh tajymif; oif;enf;jy &maz;vfbifeDwufZf taetxm; a&mufaeyg_yD? 'ghtjyif
ta&$ŒawG/ EkwfxGufr+awG/ upm;ae wdk‹jzpf]uygw,f? tkyfpktqifhuae atmifzsmvdyf&r,fh
&if ; vJ u saoqH k ; wmawG / xd c d k u f tefq,favmhwD[m rESpfuyJ toif;tcsKd‹udkvnf; wGufqvdk‹&ae
'%f&m&wmawG/ vkyfyGJupm;wm atpDrDveftoif;udk Oa&my csefyD,H yg_yD? tJ'DtxJrSm csefyD,Hvd*fqkz
awG / rl ; ,pf a q;0g;oH k ; pG J w mawG / vd*fzvm; &&Sdatmif pGrf;aqmifay;cJh vm; (5)þ}udrf&zl;_yD; rESpfu abmvHk;
t"du±k%f;jzpfwmawG pwJhowif; wJhenf;jyjzpf_yD; &maz;vfbifeDwufZf &moDu csefyD,Hvd*fAdkvfvkyGJtxd
awG ae‹pOf tr#ifrjywf xGufay:ae uawmh olajymif;vmwJh 2005 ckESpf a&mufcJhzl;wJh vDAmyl;toif; xdyfqHk;
wmjzpfygw,f? rSmyJ vDAmyl;toif;udk csefyD,Hvd*f u yg0ifaewmudk tHhtm;oifhpzG,f
&maz;vfbifew
D ufZf tefq,favmhwD
tckwavmrSmwifyJ enf;jyavm qkzvm;&&Sdatmif pGrf;aqmifay;cJhwJh awGŒ&rSmjzpfygw,f?
u&JŒ v+yfv+yfcwfcwf owif;awGudk enf;jyjzpfygw,f? (*sLtef'D &mrdk‹pf vDAmyl;toif;[m _yD;cJhwJh Ak'<[l; *d;k eJ‹ tEdik u
f pm;cJw
h t hJ wGuf &rSwþf (6) us,fusa&mufcJhwmyg? r&ygbl;?
awmfawmfav; ]um;ae&ygw,f? uawmhþqDAv D mtoif;udþk qkzvm;rsm; ae‹u wl&uDtoif; bufqpfwyfpfeJ‹ rSwfeJ‹þtkyfpkxdyfqHk;ae&mudka&muf&Sd tckqdk&if y&D;rD;,m;vd*frSm cs,f tcsKyftm;jzifþh ajym&&ifawmhenf;
armf&if[kd cs,fqD;toif;uae Ekwf pGm &,lay;cJhayr,fh tck&moD pydef upm;cJJhwJh ta0;uGif;yGJpOfrSmþ(2-1) umþtouf±LS acsmifomG ;cJ_h yjD zpfygw,f? qD;toif;udk zvm; (6) vHk;&atmif jyavmuqdw k m qkzvm;awG b,fvkd
xGufoGm;wmrS odyfr]umvdkufao;/ trSwfay;Z,m;rSmawmh qDADvmt *dk;eJ‹ ±H+;edrfhcJhvdk‹ yxrtausmh (3)yGJ 'gayr,fv h nf;þatpDrv D eftoif; ,lay;cJh_yD; EkwfxGufvmcJhwJh ay:wl*D yJþra&rwGuEf ikd af tmifþ,lay;cJah yr,fh
pyg;toif;u 'wfcsfvlrsKd; enf;jy oif;[m tqifh (11)udk a&muf&Sdae upm;_yD;csdefrSm (1) yGJoa&/ ESpfyGJ±+H; [m tDwvDpD;&D;at°ydifyGJrSm &v'f om; [dkaq;armf&if[dkuvnf; pD;&D; vwfwavm yGJpOfawGrSm &v'fawG
rmwif*sKd;vfudk xkwfy,f_yD; pydefu wmrdk‹ pyg;pftoif;udk tvsiftjref &rSwfþ(1) rSwfeJ‹ tkyfpk (u) &JŒ atmuf awG qdk;&Gm;_yD; &rSwf (10) rSwfeJ‹ atudk vma&mufenf;jycsifw,fvdk‹ qufwu kd q f ;kd &Gm;vmcJ&h if xdik cf akH wGu
qDADvmuvyftoif;udk qkzvm;rsm; ajymif;a&$Œvmwm rSefw,fvdk‹ qdk& qHk;ae&mudk a&muf&Sdae_yDjzpfygw,f? tqifh (11) ae&mudk a&muf&adS ewJt h avoHawG ypfaewJhtwGuf tefq,f v+yfvmp_rJrdk‹ zdtm;awGeJ‹ t_rJwap
pGm&,lay;cJhwJh enf;jy *sLtef'D&mrdk‹pf ayvdrfhr,f?) tJ'DtcsdefrSm ESpfyGJupm;_yD; (1) yGJEdkif wGuf enf;jy tefq,favmhwt D wGuf avmhwDtwGuf csefyD,Hvd*frSm tajc jynfhESufaewJh avmuvdk‹ qdk&rSmjzpf
eJ‹ tpm;xdk; cef‹tyfvdkufwJhowif;u csefyD,Hvd*fzvm;awG udk,fpD& (1) yG±J ;+H eJ‹ (3) rSw&f &S_d yD; tkypf þk (C)þrSm xdkifcHkae&mu v+yfaeqJvdk‹qdk&rSmyg? taeaumif;ae&ifawmif pD;&D;atrSm ygw,f? tJ'Dawmh &moDrpcif xkwf
a&S›wef;udk a&mufvmjyefygw,f? atpDrv D eftoif;[m &moDtp tzGihf &v'fjyefaumif;atmif rvkyfEdkif&if y,fcHcJh&wJh &D;&Jvfenf;jya[mif; um
tJ'gtjyif abmfvfweftoif;enf;jy “qkzvm;awG b,fvykd J ra&rwGuEf ikd af tmif yGJpOfrSm *sDEdktmtoif;udk ta0;uGif; xdik cf akH ysmufr,fh taetxm;udk pd;k &drf y,fvdk/ &moDtapmydkif;rSm xkwfy,f
rSm (3-0) *dk;eJ‹Edkif_yD; wmxGufaumif; ae&yg_yD? xdk‹twl pydefom;þ&maz;vf cHcJh&wJh pyg;enf;jya[mif; rmwif
qrfrDvDudk xkwfy,fvdkuf_yD; toif; ,lay;cJah yr,fh vwfwavmyGpJ OfawGrmS &v'fawG cJhayr,fh aemufydkif;yGJpOfawGrSm &v'f bifew D ufZ[ f mvnf;þcseyf , D v
H *d v
f uf *sKd;vfwdk‹/ abmfvfwef enf;jya[mif;
enf;jyvufrahJ ewJþh abmfvw f eftoif;
twGufþe,l;umq,fenf;jya[mif; qufwu kd qf ;kd &Gm;vmcJ&h if xdik cf akH wGu v_yv
f mp+rJr‹kd awG qufwdkufqdk;±Gm;_yD; (5) yGJquf usef (3) yGpJ vH;k udk tEdik &f atmifupm; qrfrDvD;wdv k‹ rf;pOfudk rvdkuf&atmif
*a&rDaqmif;eufpfudk vsmxm;w,f zdtm;awGe‹J t+rJwap jynfEh u S af ewJh avmuvd‹k wdkuf EdkifyGJaysmufcJh&wJh tajctae _yD; tkyfpkuu|wfatmif rpGrf;aqmif emrnf}uD; enf;jyESpfOD;jzpfwJh tef
qdkwJh owif;udkvnf; ]um;&jyefyg qdk;eJ‹ &ifqdkifcJh&ygw,f? vmZD,dkeJ‹ Edik cf &hJ if xdik cf akH ysmufr,fh taetxm; q,favmhwDeJ‹ bifeDwufZfwdk‹taee‹J
w,f? wenf;tm;jzifh ajym&&if enf; qd&k rSmjzpfygw,f” upm;wJh ta0;uGif;yGJpOfrSmom (5) eJ‹ &ifqdkifae&yg_yD? vDAm;yl;toif; aemufvmr,fh csefyD,Hvd*feJ‹ trSwf
jyawG&JŒ xdkifcHkawG wnf_idrfr+ v+yf *dk;jyefoGif;_yD; EdkifyGJjyefvnf&&SdcJhwm [m jynfwGif; y&D;rD;,m;vd*f°ydifyGJrSm ay;yGJpOfawGrSm EdkifyGJawG qufwdkuf
cwfr+qdkwm olwdk‹udkifwG,fwJh abm ,l a y;cJ h ] uwJ h tef q ,f a vmh w D e J ‹ &Sufpwm'dk;euf/ qJvfwpftoif;awG jzpfygw,f? 'gayr,fh _yD;cJhwJhtywf vnf; wyGJavsmheJ‹ tmqife,f/ ref &&Sdatmif b,fvdkpGrf;aqmifavrvJ
vHk;yGJpOfawG EdkifyGJ±+H;yGJqufr+tay: rl &maz;vfbifeDwufZfwdk‹ xdkifcHkv+yf& &JŒatmuf wwd,ae&mudk a&muf&adS e tdrfuGif;rSm upm;wJhyGJrSm trfydkvDudk ,l/ refpD;wD;wdk‹&JŒatmuf wwd,ae qdwk mudþk &ifwzdzk ekd þ‹J apmif]h unf&h awmh
wnfaew,fvdk‹ qdk&ygr,f? wJh ta]umif;t&if;rSm bifew D ufZuf cJhwJh rDveftoif;u Ak'<[l;ae‹uyGJpOf (1-0) *dk;eJ‹ ±H+;edrfhcJhjyefvdk‹ tefq,f &mrSm &Sdaewmrdk‹ bifeDwufZftwGuf rSmjzpfa]umif; oHk;oyfwifjyvdkuf&
rESpfu csefyD,Hqkzvm;awG &,l csefyD,Hvd*f°ydifyGJa]umifhvdk‹yJ qdk&rSm rSm &Sufpwm'dk;euftoif;udk (4-1) avmhwDtay: zdtm;awGu t}uD;t auseyfp&mtaetxm;vdk‹ ajymvdk‹ ygw,f? Ò

&mrd@k pf. vufaxmufenf;jytjzpf yd,


k ufukd upm;orm;a[mif; vmumwyfpfudk
pyg;toif; cef@tyf pwltmblcg&ufpt
f oif;enf;jytjzpf cef@tyf
Reuters/ atmufwb
dk m 29 . vufaxmufenf;jy ESpfa,muft aemuf enf;jyb0odk‹ ul;ajymif;oGm; Reuters/ atmufwb
dk m 29
Photo: Google

vd'fpftoif; vufaxmufenf;jyESifh eufþwa,muftjzpfþenf;jyopfþ*sLtef _yD; vd'fpftoif;enf;jy 'if;epf0d+uf. pwltmblcg&ufpftoif;enf;jytjzpf


pyg;toif;upm;orm;a[mif; *wfpf 'D&mrdk‹pfvufatmufwGif wm0efxrf; vuf a xmuf e nf ; tjzpf r S pyg;od k ‹ tDwvDEdkifiHom; rwfqDrdk yD'&ufZfZDeD
ydk,ufonfþyxrtoif;enf;jytjzpf aqmif&rnfjzpfonf? &mrdk‹pfESifh rm; ajymif;a&$ŒcJhjcif;jzpfonf? .ae&mwGif rm;&D;,yfpv f mumwyfpf
0d+uf[ufvdef;odk‹ ajymif;a&$Œvmawmh udp‹k þf t,fvAf m&ufZw
f o
‹kd nfþr]umao; “uvyftoif;taeeJþ‹ veG cf w hJ (hJ 12) udk tpm;xdk;cef‹tyfcJha]umif; uvyf
rnfjzpfa]umif; awmhwif[rf;a[mh cifu pydefuvyf qDADvmtoif;rS vtwGi;f þol&ŒJ prG ;f aqmifra+ wGtwGuf toif ; yd k i f & S i f u we*F a EG a e‹ w G i f
pyg;toif;wm0ef&Sdolrsm;u wevFm ajymif;a&$Œvmjcif;jzpfonf? *wfpfudk aus;Zl;txl;wifaeygw,f? ajym]um;onf?
ae‹wGif twnf«yajym]um;onf? ydk,ufonf cs,fqD;toif;wGif toif;opfþ&mxl;opfrmS vnf;þoltpp “olŒ&JŒtoif;a[mif;udk enf;jyzdk‹
touf (39) ESpft&G,f pyg;uGif; (4) ESpf]um upm;_yD;aemuf pyg;t t&m&mþatmifjrifygapvdq ‹k ak wmif;yg vmumwyfpfudk tcGifhta&;ay;&r,f
v,fupm;orm;a[mif; ydk,ufonf oif;wGif 2001 ckESpfrS 2004 ckESpft w,f”þ[kþtoif;a[mif;vd'pf u f a]u vdk‹ usaemfhudk,fusaemf ajymcJhw,f”
rm;udp‹k þf t,fvAf m&ufZEf iS t
hf wltoif; xd (3) ESpf]um upm;cJhonf? xdk‹ nmcsufwapmifxkwfjyefcJhonf? [k *sD*sDbDumvDu owif;axmuf
rsm;udk ajym]um;onf?
tvGefqdkESifhawm&ufpfwdk@ '%f&ma=umifh tem;,l&rnf “tcktcgrSm vmumwyfpf[m
pwltmblcg&ufZftwGuf taumif;
rm;&D;,yfpf
vmumwyfpf
qHk;tajzjzpfrSmyg? csefyD,Hvd*feJ‹jynf
Reuters/ atmufwb
dk m 28
Photo: Google

wGif;°ydifyGJawGrSm toif;udk rSefuefwJh tuGmY &Sdaeonf?þcsefyD,Hvd*f°ydifyGJY &ufZftoif;ESifhtwl vd*fzvm; (10)


Photo: AFP

we*FaEGae‹u tmqife,ftoif;ESifh vrf;a]umif;ay: jyefa&mufatmif ol vnf; pwltmblcg&ufZftoif;onf }udrf/ ±dkar;eD;,m;zvm; (6) }udrf&&Sd
(1-1) *dk; oa&uscJhonfh y&D;rD;,m; vkyaf y;r,fvþ‹kd usaemfar#mv f ifyh gw,f” tkyfpk (Z) wGif oHk;yGJupm;t_yD; oHk;yGJ cJhonf? 1986ckESpf Oa&myzvm; zdkif
vd*yf pJG OfwiG f vDAmyl;toif;uGi;f v,f [k bDumvDu qufvufajym]um; pvHk; ±H+;edrfhxm;onf? e,fyGJpOfwGif bmpDvdkemtoif;udk t
vl ZmADtvGefqdkonf ajcz0g;±dk;usKd; onf? “pwltmtoif;rSm enf;jyvkyfzdk‹ Edkif&&Sd_yD; ±dkar;eD;,m;uvyf AdkvfpGJcJh
onf[laom oHo,ESifh uGif;tjyifodk‹ yD'&ufZfZDeDonf vmumwyfpf qdkwm usaemf t_rJwrf;rufcJh&wJh pOfu oloGif;,lay;cJhonfh yife,fwD
axmheJ‹ axmheJ‹ xGufcJh&jcif;onf .þvufaxmufenf;jytjzpfþquf&adS e tdyfrufwckyg? usaemfhtaeeJþ‹ toif; wvHk;u atmifyGJ&atmif pGrf;aqmif
vDAmyl;toif;twGuf xdk;ESufcsuf ZmADtvGeq
f kd awm&ufpf rnfjzpfonf? paeae‹wGif pwltmbl udk xdyfqHk;ae&mudk jyefa&mufatmif ay;cJhonf?
wck jzpfcJhonf? 'kwd,ydkif; (68) rdepfwGif axmheif; apcJh&onfh wdkufppfrª; zmeef'dkawm cg&ufZftoif;onf Z,m;atmufqHk; pGr;f aqmifEikd rf ,fv‹kd ar#mv
f ifyh gw,f” olonf 1987 ckESpfwGif Oa&my
pufwifbmv tv,favmufu axmheif;jzifh uGi;f jyifox‹kd u
G cf &hJ onf? &ufpfonfvnf; aygif_cHtwGif;ydkif; rSþ,leDAmpDwmwD;,m;toif;udk (2- [k 2000 jynfhESpfu enf;jyb0udk plygzvm;udkvnf; &&SdcJh_yD; 1990
wnf;u ajcaxmuf'%f&ma]umifh vDAmyl;toif;enf;jy &maz;vf ºuGufom;'%f&m ydkrdkqdk;0g;cJha]umif; 1) *dk;ESifh ±+H;edrfhcJh_yD; trSwfay;Z,m; pwifco hJ nfh vmumwyfpu f þajym]um; jynfhESpfwGif ±dkar;eD;,m;rSxGufcGmum
tem;,lcJh&onfh pydefvufa&G;pif bifeDwufZfu tvGefqdk aemufxyf twnf«yajym]um;cJhonf? ESpfOD;pvHk; wGif (18) rSwfESifh tqifh (7) Y &Sdae onf? tDwvD zDtdk&ifwD;em;toif;ESifhþpydef
uGif;v,fvl tvGefqdkonf '%f&mrS ajcz0g;±d;k usK;d onfþh '%f&m&&Sad ]umif; onf umv&Snf]um tem;,l&awmh onf? xdyfqHk;rSOD;aqmifaeonfhþpD vmumwyf p f o nf 1983 rS tdkAD'dktoif;wdk‹wGifþoGm;a&mufupm;
jyefaumif;ump &Sdao;aomfvnf; ESifh yDwmca&mhcsftm; vlpm;xdk;upm; rnfh taetxm;ESifh&ifqdkifae&onf? tufzftmtoif;.atmuf (9) rSwf 1990jynfhESpftwGif; pwltmblcg cJhonf?
15
atpD/ vDAmyl;eJ‹
xdik cf v
kH y+ af ewJh
Ek0d ifbm/ 2007 ck/ trSwf (174) enf;jyESpOf ;D
pm 15 okd‹æ

zG,zf ,
G &f m&m jrefrmabmvkH;toif; w±kwftoif;ukd *kd;jywf±_H;edrfh
"mwfyo
kH wif;twkt d xGm
yDwmatmif§atmufwb
dk m 28 toif;ukd (7-0) *kd;jzifh tEkdif&onfh

Photo: AP
Photo: AP

atmufwb kd m (20)&ufu
e,l;ruUqu D kd t,fvAf sLuGm&m 2010 urBmhzvm;abmvkH;°ydifyGJ tm&S twGuf ESpfyGJaygif; (11-0) *kd;jzifh
auG;Y ruUqu D kd trsK;d orD; Zkef yxrtqifhajcppfyGJ 'kwd,t w±kwftoif;u 'kwd,tqifhþajcppf
toif;ESihf tar&dueftrsK;d ausmhyGJpOftjzpf jrefrmvufa&G;pif yGJokdþ‹ wufa&mufoGm;_yD;þjrefrmtoif;
orD;toif;wd‹k ,SOòf yid o f nfh abmvkH;toif;ESifh w±kwftoif;wkd‹ rSm òydifyGJrSxGufoGm;&onf?
csp-f unfa&;yGpJ OfwiG f rav;&Sm;Ekid if þH uGmvmvrfy°l rdŒYþ,ae‹ jrefrmESifhw±kwfvufa&G;pifabm
ruUqu D rkd S vlvl a*:'Dvv f d.k ,SOf°ydifupm;]u&m jrefrmtoif;u vkH;toif;wkd‹t]um; vGefcJhonfhESpf
uefcsuu f kd tar&duefrS w±kwftoif;udk (0-4) *kd;jzifh ±+H;edrfh aygif; (50) twGif; cspf]unfa&;yGJ
&SEeG af bmuf umuG,af epOf? onf? (7) yGJupm;cJhzl;_yD; jrefrmtoif;u
yGpJ uwnf;uþjrefrmtoif;buf (2) yGJEkdifI (5) yGJ±+H;cJhonf?
Photo: AP

ukd w±kwftoif;u w&pyfwkdufppf jrefrmtoif;Y enf;jycsKyftjzpf


2007 urBmzh vm;
qifzdupm;oGm;_yD; yxrykdif;Yyif (4) rm;ukd‹pftefwkdeD,dkzavmfyg/ vuf
&yfbòD yid yf YJG
t*Fveftoif;ukd tEkid &f _y;D
*kd;oGif;,lum 'kwd,ykdif;wGif *kd;xyfrH axmufenf;jy OD;^m%f0if;/ OD;]unf
Adv
k pf o
JG mG ;onfh roGif;awmhbJþoufaomifhoufom vGif/ OD;atmifEkdifESifh OD;rsKd;cspfwkd‹u
awmiftmz&du &yfbt D oif; upm;_yD; tEkdif&&SdoGm;onf? aqmif&Gufonf?
om;rsm;ESit hf wl tdrfuGif;ta0;uGif; tjyeftvSef upm;orm;rsm;tjzpf *kd;-atmif
atmifycJG aH eonfh upm;&onfhpepft& ,ckyJGpOfukd atmifOD;ESifh ausmfZifxuf/ aemuf
awmiftmz&du jrefrmEkid if YH upm;&efþrlvupDpOfxm; wef;- cifarmifvGif/ rkd;0if;/ aZmfvif;
orRwa[mif; aomfvnf; jrefrmESifhw±kwfabmvkH; xGef;/ rif;ol/ ol&atmif/ at;qef;/
e,fvq f ifrif'v J m;? tzGŒJcsKyfw. ‹dk þawmif;qkcd sut
f &þrav; ausmfaZ,sm0if;/ tv,fwef;-atmif
&Sm;EkdifiHwGif upm;]ujcif;jzpfonf? rsKd;oef‹/ xGef;xGef;0if;/ aZmfxuf
atmufwkdbm (21) &ufuþyxr atmif/ rsKd;rif;xGef;/ ausmfckdif0if;/ &m
atmufwb kd m (20) &uf tausmyh pJG Oftjzpfþw±kwEf idk if YH þ,SOòf ydif Zm0if;odef;/ a&S›wef;- pkd;jrwfrif;/
Photo: AP

atmufwb kd m (28)&ufu rav;&Sm;Edik if H uGmvmvrfyòl rŒd Y ,SOòf yid u f pm;-uonfyh w


JG iG f
*smreDEdkifiH taemufydkif; upm;]u&m w±kwftoif;u jrefrm &efykdifESifhpnfol0if;wkd‹ yg0ifonf? w±kww
f u
dk pf pfr;ª vD,&kd eS ;f . acgif;wdu
k af bmudk jrefrm*d;k orm; ausmZf ifxuf umuG,af epOf
[mavòrŒd Y ,SOòf yid x f ;dk owf
onfh 'AvsLbDat
rpf',fv0f w
cseyf ,
D v H yk w
d w f ef; vufa0S‹
JG iG f *smreDrS
qD;*dr;f pfòydiyf YJG jrefrmESix
hf ikd ;f toif; tkypf w
k ckwnf;us
zD;vpfpwrf;u tar&duefrS
&ef'*D &pfzif. rsuEf mS od‹k yDwmatmif§atmufwb
dk m 25 vuf&SdcsefyD,H tdrf&Sif xdkif;toif;ESifh wGif pifumyl/ AD,uferf/ rav;&Sm;ESihf yGJ,SOfòydif&ef jrefrm,l -23 toif;udk
nm0du k v f ufo;D xdkif;EdkifiHYþvmrnfh'DZifbm (6-15) tkypf wk ckwnf;,SO°f ydi&f rnfjzpfonf? vmtdkwdk‹u tkyfpkwckwnf;usonf? y%mrupm;orm;þ(25)þOD;jzifhþzGJ‹pnf;
ypfoiG ;f vdu k pf Of? &ufxd usif;yrnfh (24) }udrfajrmuf jrefrmtoif;onf tkyfpk (u) Y jrefrmESixhf ikd ;f toif;wdo
‹k nfþabm I b&mZD;vfenf;jy rm;udk‹pf tefwdkeD
ta&Sa› wmiftm&Stm;upm;°ydiyf þJG trsK;d xdkif;/ tif'dkeD;&Sm;/ uarBm'D;,m;wdk‹ vHk;°ydifyGJtzGifhyGJpOftjzpf 'DZifbm (2) ,dkzavmfygu avhusifhay;vsuf&Sd
Photo: Getty Images

atmufwb kd m (20) &ufu om;abmvH;k yGpJ OfwiG þf jrefrmtoif;onf ESifh tkyfpkwckwnf;us_yD; tkyfpk (c) &ufY ,SOfòydifupm;&rnfjzpf_yD; òydif onf?
-opa-w;vsEikd if H qpf'eDòrŒd Y
t'Dvu kd 'f aD bmvH;k toif;ESihf
,SOòf yid uf pm;onfh atvd*f tm*sifwD;em;enf;jya[mif; bDvm'dk EdkifiHa&;avmuodk@0if&ef}uH±G,f
abmvH;k yGpJ OftwGi;f qpf'eD
toif;*d;k orm; uvifah bmfvf
Photo: Google

wef abmvH;k udk 'du k x f ;kd _y;D Reuters/ atmufwb


dk m 29 eD,,fvf w,f?þusaemfu [kwu f v hJ ‹kd ajymvdu
k f tDwvDY usif;yonfh urBmhzvm;°ydif
zrf;aepOf? 1986 ckESpfu ol.EdkifiHtwGuf urBmh qD , d k v D w,f’þ[k tjiif;yGm;zG,f vlxl;vlqef; yGJwGifvnf; tm*sifwD;em;toif;udk
zvm;&&Sdatmif OD;aqmifOD;&Guf«ycJh u AsLEdk enf;jya[mif;u a&'D,dkrDwmodk‹ ajym 'kw, d &&Sad tmifþpGr;f aqmifay;cJo
h nf?
atmufwb kd m (24)u onfh tm*sifwD;em; abmvHk;toif; at;&d p f ]um;onf? olonfþupm;orm;tjzpfþvpfbm
Photo: AP

t*FvefEikd if H &Suzf ;D vf'òf rŒd Y enf;jya[mif; um;vdk‹pfbDvm'dku c±d k i f . “usaemfwdk‹ qD,dkvDeJ‹ pum;ajym aw;'dk;zvm; oHk;}udrfqufwdkuf&&Sd
usi;f yonfh uvyftoif; ol‹taeESifh EdkifiHa&;avmuodk‹ 0if tm;upm; _yD;yg_yD?þwa,mufew J‹ a,mufþcyfjref cJh_yD; emrnfqdk;jzifh ausmf]um;onfh
ESpf(150) jynfh tcrf;tem; a&muf&efþ}uH&, G af ea]umif;þajym]um; twG i f ; jref em;vnfr+&cJhw,fvdk‹ usaemf ,Hk tufpfwl'D,efwD;pftoif;wGif yg0if
wGif zDzmOuU@qyfbvwWmu cJhonf? um;vd‹k pb
f v
D m'dk a&;rª;csKyf ]unfygw,f” [k olu qufvuf upm;cJhonf?
&Suzf ;D vf'af bmvH;k toif; Narigon (ESmacgif;}uD;) [k vlod &mxl;udk olt ‹ m;urf;vS r;f xm;a]umif; ajym]um;onf? touf (68) ESpf&Sd bDvm'dkonf
yl;wGwJ nfaxmifol 0DvsH rsm;xif&Sm;onfh bDvm'dku a&'D,dk ajym]um;cJhonf? bDvm'dkonf 1986þcku ruUqD 2004 ckESpfwGif tufpfwl'D,efwD;pf
y&ufp. f ±kyx
f uk kd
tif w mAsL;wck E S i f h awG Œ q H k & mwG i f ‘tm;upm;avmueJ‹ usaemfyl; udk urBmhzvm;°ydifyGJwGif AdkvfpGJcJhonfh enf;jytjzpfrS aemufqHk;EkwfxGufcJh
zGiv
hf pS af y;aepOf?
we*FaEGae‹u a&G;aumufyw JG iG f tEdik f aygif;aqmif&Gufcsifw,fqdk&if awGŒ rm&m'dkemOD;aqmifonfh tm*sifwD; _yD; ,cktcg wDADGtpDtpOf wifquf
Photo: Getty Images

atmufwb kd mv (20)&ufu &&SdcJhonfh jynfe,ftkyfcsKyfa&;rª; 'ef csifw,fvdk‹ olwdk‹u usaemfhudk ac: em;toif;udek nf;jycJ_h y;D þav;ESpt f ]um oltjzpf vkyfudkifaeonf?
qDyef; EdkifiHwum òydifuGif;Y

a[mfvefvufa&G;pifa[mif; *sypf wrf;


*syD aD rmfawmfqikd u
f ,farmif;
Photo: AP

òyid yf t
JG wGuf tprf;avhusihf
aeonfh jyifopfEdkifiHom;
&ef''D yD el ,
ðywfuspOf?
D uf qdik u
f ,fay:rS
abmvH;k upm;jcif;rS tem;,l
Photo: AP

Reuters/ atmufwb
dk m 29 '%f&m&&Sud mþuiG ;f jyifoþ‹kdxu
G cf &hJ onf? ,lenf;jy qmtvufZfzm*lqefudk
'wfcsfvufa±G;piftoif; aemufwef; pwrf;onfþol.ya&mfzuf&iS ef ,f a0zefa&;om;cJhonftwGuf 2002
upm;orm;a[mif; *syfpwrf;onf abmvHk;orm;b0udk 1992 ckESpfu ckESpfwGif tDwvDpD;&D;atuvyft
atmufwb kd m (28) &ufu ol. ya&mfzuf&iS ef ,f abmvH;k orm; 'kwd,wef;toif; Z0dkvDwGif pwifcJh oif; vmZD,dkodk‹ a&mif;xkwfjcif; cHcJh
xdik ;f Edik if H ywW&m;òrdŒY
b0udk tqHk;owfvdkuf_yDjzpfa]umif; _yD;þav;ESpft]umwGifþyxrqHk;}uD; &onf?
usif;yonfh xdkif;[Gef'g
t,fvyf *D saD t a*guf 'wfcsfrD'D,mrsm;u wevFmae‹wGif rm;onfh ajymif;a&$Œa]u;w&yfjzifh yD a&mr°rdŒwiG þf oH;k ESpu
f pm;_y;D aemuf
oD;±du k òf yid yf wJG iG f tEdik &f &S_d y;D owif;xkwfjyefonf? tufpfADGtif'dkAeftoif;odk‹ a&muf&SdcJh atpDrDveftoif;odk‹ ajymif;a&$Œupm;
aemuf aemfa0EdkifiHol touf (35) ESpft&G,f pwrf; onf? cJhonf? 2006 ckESpfwGif ol. upm;
*sypf wrf;
qlZefyufwmqef onf ol.aemufqHk;yGJtjzpf atmuf 1988 ckESpfwGif refcsufpwm orm;b0udk tqHk;owf&ef e,fom
atmifycJG aH epOf? wdkbm (20) &ufu teftD;pD;epfrD*sif ,lEdkufwuftoif;odk‹ ajymif;a&$ŒcJh_yD; vefodk‹ jyefcJh_yD; at*suftoif;ESifh ol. ya&mfzuf&Sife,f upm;orm;
toif;ESifh ,SOf°ydifupm;onfhyGJwGif t*FvefY yxrqHk; abmvHk;&moDwGif (2) ESpfpmcsKyf csKyfqdkcJhonf? b0udþk tqH;k rowfrþD a[mfveftoif;
at*suftrfpwm'rftoif;twGuf zvm;oHk;vHk;udk &&SdqGwfcl;cJhonf? ol *syfpwrf;onf ay:wl*DY usif;y twGuf EdkifiHwumyGJ (67) yGJupm;_yD;
yg0ifupm;ay;cJhonf? tqkdygyGJwGif . udk,fa&;twˆKy`wWdpmtkyfwGif ref onfh ,l±dk 2004 °ydifyGJ_yD;onfhaemuf (3) *dk; oGif;,lay;cJhonf?

acwfòydif*sme,fukd vGwfajrmufe,fajrwGif ykHESdyfxkwfa0jzef‹csdonf? The New Era (Khit Pyaing) Journal is printed, published and distributed in Liberated Area.

You might also like