A':Atmifqef PK Unfesihf 0ef) Ud Od Atmif Unf (1) Em&Dausmfawgœqkhaqg Aeg
A':Atmifqef PK Unfesihf 0ef) Ud Od Atmif Unf (1) Em&Dausmfawgœqkhaqg Aeg
org
NEJ/ atmufwb
dk m 26 awGŒqkHaqG;aEG;a]umif; a]unmum t,fvf'D) rS ajymcGifh&yk*~dKvf OD;^m%f ]unfonfþvGwv f yfaomtaetxm;
jrefrmh'rD u
kd a&pDacgif;aqmifþa':atmif pum;ajymaeykHudk jyooGm;cJhonf? 0if;u “AdkvfcsKyfrª;}uD;oef;a&$eJ‹ a': wGif &dSoifhonf[kþtzGJŒcsKyfucH,lxm;
qef;pk]unfESihf etzppftpdk;& tvkyf 0ef}uD;OD;atmif]unftm; aetdrf atmifqef;pk]unf awG‹qkHpum;ajym a]umif; od&onf?
orm;0ef } uD ; Xme 0ef } uD ; OD ; atmif tus,fcsKyfuscHae&onfh a':atmif zdk‹u t"duyg? tJ'Dtajctaea&muf “'ga]umihþf a':atmifqef;pk]unf
]unfonf &efukefpdrf;vJhuefom{nfh qef;pk]unfEiS fh ppftpd;k &t]um;þquf _yD;rSom usaemfwdk‹ wpkHw&maom [m vGwfvyfaomtajctae&dS&if
&dyfomwGif (1) em&Dausmf]um awGŒqkH oG,vf yk af qmif&efþqufqaH &;0ef}uD; tajzudk &Edkifr,fvdk‹ ar#mfvihfxm;yg ydkrdkaumif;rGefwJht}uH^m%frsm;/ ydkrdk
cJhonf[k ,ae‹xkwf jrefrmhtvif; tjzpf etzppftpdk;&u ,ckv (8) w,f? OD;atmif]unfeJ‹awGŒwmu aumif;rGefwJhaqG;aEG;r+rsm; jzpfay:
owif;pmwGif yg&dSonf? &ufwGifþwm0efay;cef‹tyfcJhonf? tJ'v D u
kd mvtwGuþf jyifqifwo hJ abm Edkifr,fvdk‹ usaemfwdk‹,kH]unfxm;yg
rnfonfhta]umif;rsm; awGŒqkH xdok c‹kd eft
‹ yf&efþukvor*~twGi;f vdk‹yJ em;vnfygw,f” [kþajym]um; w,f” [k OD;^m%f0if;uþajymonf?
aqG;aEG;onf[k azmfjyjcif;r&dSaomf a&;rª;csKyf. txl;t}uHay;yk*~dKvf onf? awGŒqkHaqG;aEG;r+twGuf tp«y
vnf; ,refaeŒ rGef;vGJ (2) em&DrS (3) rpPwmtDb&m[rf *rfbm&Duþ,ckv a':atmifqef;pk]unfonfþtcsKyf ¯ud;pm;aqmif&u G rf u
+ v
kd yk cf o
hJ þl rpPwm
em&Dþ(15)þrdepftxdþ(1)þem&Dausmf]um qef;ydkif; jrefrmEdkifiHodk‹a&muf&dSpOf taESmifb0rSmqdkygu Oya'tjrift *rfbm&D jrefrmEdkifiHodk‹ xyfrHa&muf
awGŒqkHcJhonf[k azmfjyxm;onf? t}uHay;cJhjcif;jzpfonf? & vGwfvyfaomxkwfazmfajymqdkr+[k &dSvmcsdefwGif awGŒqkHaqG;aEG;r+. wdk;
,refae‹ nzufydkif;Yvnf; jref a':atmifqef;pk]unfEiS þfh OD;atmif ,lqIrjzpfEdkifonfhtwGuf vGwfvyf wufr+udk aqmif&GufEdkifrnf[k tzGJŒ
rm±kyfjrifoH]um;wGif 0ef}uD;OD;atmif ]unfw‹kd awGŒqaHk qG;aEG;r+EiS yfh wfouf aomxkwfazmfajymqdkr+/ awGŒqkHr+/ csKyftaejzihf ar#mfvifha]umif; ‚if;u
atmufwb
dk m (25) wGif tpk;d &{nf&h yd o
f mY a':atmifqef;pk-unfEiS hf OD;atmif-unf awGŒqkpH Of ]unfu a':atmifqef;pk]unfESihf I trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJŒcsKyf (tef aqG;aEG;r+jzpfap&ef a':atmifqef;pk ajymonf?
a':atmifqef;pk=unfvGwfajrmufa&;
Photo: NEJ
zdtm;ay;&ef w±kwfudkawmif;qdk
yDwmatmif§atmufwb
dk m 24 “vHk°cHa&;aumifpDtzGJŒ0iftaeeJ‹ ol‹&JŒ jzwfawmufay;&efvnf; qENjyolwdk‹
(12) ESpf]um xdef;odrf;cHae&onfh tm%mudk enf;enf;oHk;zdk‹yg? usaemf u awmif;qdkonf?
a':atmifqef;pk]unfvw G af jrmufa&; wdk‹ t"duawmif;qdkwmu a':atmif jrefrmEdkifiHat;csrf;om,m_yD;þ'Drdk
twGuf ,ae‹rGef;wnfh (12) em&DwGif qef;pk]unfe‹J Edik if aH &;tusO;f om;tm; ua&pDtjrefqHk;&&Sdap&ef/ a':atmif
xdkif;EdkifiH befaumuf°rdŒ&Sd w±kwfoH vHk;udkv$wfay;zdk‹ w±kwfu ol‹&JŒt&Sdef qef;pk]unftjrefqHk;vGwfajrmuf&ef
±Hk;a&S›Y vufudk oH¯ud;rsm;jzifh csnf t0geJ‹ajym&if&ygr,f? w±kwfu pD; vdktyfae_yD[k qENjyyGJYyg0ifol r°yH;
aESmifxm;ol (12) OD;wdk‹u a':atmif yGm;a&;tusK;d tjrwfwckwnf;r]unfh u ajymonf?
qef;pk]unf ±kyfyHkrsufESmzHk;rsm; wyf bJeJ‹þusaemfwdk‹ Armjynfolvlxkt ‚if;uþ“a':atmifqef;pk]unf[m
qifI qENjy]uonf? wGufvnf; olwdk‹]unfhzdk‹vdkygw,f” usrwdk‹EdkifiHrSm r&SdrjzpfvdktyfaewJh
w±kwfEdkifiHtaejzifh ‚if;.]oZm [k ajymonf? acgif;aqmifaumif;wa,mufyJ? ol befaumufòrŒd &Sd w±kwo
f ±H ;kH a&SY› vufukd oHóu;d rsm;jzifh csnaf ESmif_y;D qENjyae-upOf
tm%mudkoHk;I jrefrmppftpdk;&udk zd w±kwEf ikd if o
H nf vH°k cHa&;aumifpD uþusrwdþ‹k jynfojl ynfom;awGtwGuf
tm;ay;ygu a':atmifqef;pk]unf Y jrefrmppftpdk;&udk oHwrefenf;jzifh ol‹tusKd;pGef‹ tepfemcH_yD; tcsKyfxJ EdkifiH[m wrsKd;wrnfajymif;vJoGm; uþyg0ifqENjy]uonf? tvm;wlþvef onfh (18) ESpfausmfumvtwGif;
jyefvnfvGwfajrmufvmEdkifonf[k tumtuG,fay;aejcif;/ ppfa&;ESifh rSmaecJhwm[mqdk&if ESpfaygif; (12) vdrfhr,f” [k ajymonf? 'ef/þyJ&pf/þe,l;a,mhc/f a&mrESihf wd&k ef 1989 ck ZlvdkifrS 1995 ck Zlvdkiftxd
,Hk]unfonfhtwGuf w±kwfoH±Hk;a&SYS› aiGa]u;tultnDrsm;ay;I pD;yGm;a&; ESpf&Sdawmhr,f? tJh'ga]umifh oltjref ,ckqENjyyGJudk jrefrmEdkifiHtwGuf wdk ponfh urBmh°rdŒ}uD; (12) °rdŒYvnf; w}udrf/ 2000 ckpufwifbmrS 2002
qENjy&jcif;jzpfonf[k qENjy]uol yl;aygif;aqmif&Gufaejcif;wdko ‹ nf 'Drdk qH k ; vG w f a jrmuf z d k ‹ t wG u f usrwd k ‹ _idrf;csrf;a&;trnfjzifh xdkif;ESifhjrefrm qENjyyGJrsm;þ«yvkyf]ua]umif; od& artxdw}udrf/2003þarrSþ,cktcsdef
wdk‹u ajymonf? ua&pDa&;ESihf a0;atmifvyk &f ma&muf awmif;qdkaewmyg? a':atmifqef;pk tef*sDtdktzGJŒrsm;u yl;aygif;pDpOfjcif; onf? txd aetdrftus,fcsKyfjzifh pkpkaygif;
qENjyolwOD;jzpfol rif;pD0if;u onfhtwGuf ulnDaxmufyHhr+rsm;udk ]unf vGwfajrmufvm&if usrwdk‹&JŒ jzpf_yD; wufºuGv+yf&Sm;ol (30) cef‹wdk‹ a':atmifqef;pk]unfonf _yD;cJh (12) ESpf]um xdef;odrf;cHae&onf?
NEJ/
'g±dkufwm armifol& ac: Zm*em
atmufwb
dk m 23
vlxkqENjyyJGrsm; EdkifiHtESHŒ ay:ayguf
aecsdef pufwifbm (25) &ufnwGif
tm%mydkifrsm;u o±kyfaqmif 'g±dkuf
88 rsdK;qufausmif;om;ESpfOD; udk,fawGŒjzpf&yfrsm;&Sif;vif;
zrf;qD;xde;f odr;f cHae&mrSvw G af jrmuf wm Zm*emudk ‚if;.aetdrfY zrf;qD; NEJ/ atmufwb
dk m 15
Photo: NEJ
Photo: UN
Reuters/ atmufwb dk m 24 OD;^m%f0if;uþukvor*~twGi;f a&;rª; yDwmatmif§atmufwb
dk m 12
jrefrmEdkifiHwGif vuf&dSjzpfay:aeonfh csKyfxH atmufwdkbm (19) Y ay;ydk‹ jrefrmEdkifiHwGif; _idrf;csrf;pGmqENjyol
tajctaersm;udk pkHprf;avhvm&ef Edk onfhpmxJwGif rpPwmyDnJ±dk;taejzifh rsm;tm;þetzppftpd;k &uþt]urf;zuf
0ifbmvtwGif;oGm;a&mufrnfh ukv jrefrmEdkifiHodk‹ tmqD,HxdyfoD;pnf; ESrd ef if;cJrh u
+ þkd ukvor*~v°kH cHa&;aumif
or*~vlt ‹ cGifhta&;qdkif&mtxl;udk,f a0;yGJpwif«yvkyfrnfh Ekd0ifbm (17) pDu jypfwif±+wfcsvdkuf_yD; trsKd;om;
pm;vS,f rpPwm ay:vdkqm*sD,dkyDnJ &ufrwdkifrD vma&mufEdkifa]umif; jyefvnfoifhjrwfa&;twGuf ppfrSef
±dk;u ‚if;udk ppftpdk;&u tusyfudkif ajymqdkcJhonf[k od&onf? onfh awGŒqHkaqG;aEG;a&;vkyfaqmif
onfhvkyf&yfrsm; vkyfaqmifI&rnfr rpPwmyDnJ±dk;. ,ckjrefrmEdkifiH &ef a]unmcsufxkwfjyefawmif;qdk
[kwaf ]umif;þajym c&D;pOfonf (4) onf?
Photo: AFP
Photo: NEJ
etzudkbuffaygif;pkHrS wdkufrnf[k auteft,fvfat ajym=um;
NEJ/ atmufwb
dk m 11 teft,fvfatppfXmecsKyf (6) v auteft,fvfattpnf;ta0; pOfEiS yhf wfoufIþr[mrdwt f zJŒG tpnf; auseJ‹ zdtm;qufay;zdk‹vdkw,f” [k
jrefrmEdkifiHwGifþEdkifiHa&;tajymif;tvJ ywf tpnf;ta0;t_yD;wGif autef udk ,ckv (8) &ufrS (10) &uftxd rsm;rSvnf;þoabmxm;rsm;þxkwfazmf ajymonf?
ESiþfh tpd;k &tajymif;tvJjzpfap&efþu&if t,fvfatþ'k-ppfOD;csKyfþAdkvfcsKyfapm u&iftrsKd;om;tpnf;t±Hk; tajccH cJh]uonf? jrefrmEdkifiHvkH;qdkif&mausmif;om;
trsKd;om;vGwfajrmufa&;wyfrawmf zvJckd‹ (atmfvDAm) u ajymufusm;ppf a'owae&mwGif usif;ycJh_yD; wyfr trsKd;om;'Drdkua&pDwyfaygif;pk rsm;'Drdku&ufwpfwyfOD;þOuU@þudkoHcJ
(auteft,fvaf t)þtaejzihþf wdik ;f &if; tygt0if EdkifiHa&;/ oHwrefa&;wdk‹udk [mtoD;oD;rS wyfr[mrª;rsm;ESifh taxGaxGtwGif;a&;rª; Adkvfrª;}uD; u “'Drdkua&pDa&;/ trsKd;om;a&;
om;vufeufudkiftzJGŒtpnf;rsm;/þppf wd;k jri‡ v
hf yk af qmifomG ;rnf[ak jymonf? tqifhjrifht&m&Sdrsm;/ A[kdtxl;wyf cGeOf uUmuþ“vufeufuikd jf zpfwþhJ etz wef;wla&;twGuf wdkufyJG0ifaewJh
Adv
k cf sKyfapmzvJc‹dk (atmfvAD m)
r[mrdwftzJGŒtpnf;rsm;/þtjcm;r[m ‚if;u “awGŒqkHaqG;aEG;a&; rvdk &if;rsm;rS t&m&Sdrsm; pkHnDpGm wuf [m ol‹udk vufeufeJ‹ 'kuQay;EdkifwJh r[mrdwftzJGŒawG[m 'Dae‹tajct
rdwftzJGŒtpnf;rsm;ESifhyl;aygif;um vm;wJþh etzudþk vufeufuikd ef nf;vrf; a&mufc_hJ yD;þtqdyk gtpnf;ta0;rSþcHppf vludk *±kpdkuftav;xm;wJh oabm&Sd aerSm tzufzufuae_yD; twlwuG zdk‹ vdkygw,f” [k ajymonf?
t&Sdeft[kefjr‡ifh wdkufyJG0ifoGm;rnf[k tjyif tjcm;enf ; vrf ; awG e J ‹ v nf ; &Siþf ajymufusm;pepfuþkd t&Sed jf ri‡ ahf qmif w,f? olwdk‹udk bufpkHzdtm;ay;r+ vufwJGaqmuf&Gufae&wJh umvjzpf autef t ,f v f a twyf r ª ; rsm;
ajymonf? zdtm;ay;vkyfaqmifoGm;zdk‹jzpfw,f” &GufoGm;&ef oabmwlnDr+&&Sdonf? tcsdefudkuf tpGrf;ukefjr‡ifhwJhtcsdefrSm awmh usaemf w d k ‹ t m;vk H ; [mvnf ; vywftpnf;ta0;udk (6) vw}udrf
,refae‹u _yD;qkH;oGm;onfh au [k ajymonf? auteft,fvaf t. a&Sv › yk if ef; ravsmhwJhZJGeJ‹ udk,fhzufu wm0efaus t&Sdeft[kefjr‡ifh_yD; yl;aygif;aqmif&Guf usif;yonf?
aoG;csi;f qufvy_ &f mS ;oGm;rnf[k ud;k uef‹ESi0fh a'orS wdik ;f &if;om;&Jrsm;udk &efuek q
f ENjyr_
88 rsKd;qufausmif;om;rsm; ajym=um;
NEJ/ atmufwb
dk m 15 udkrif;udkEdkif/ udkudk}uD;/ udkrif;aZ
ESrd ef if;&mwGif ok;H cJh
88 rsKd;qufausmif;om;acgif;aqmif ,s ponfh 88 rsKd;qufausmif;om; NEJ/ atmufwb
dk m 30 vm;±+;d ody‹k _‹kd y;D þ&efuek o
f þ‹kd ac:aqmifomG ; 'Dbufu&JawGudk &efukefrSm awGŒcJh& awG &m}uD;ydkif;avmuf&dSw,f/ awmf
rsm; tzrf;qD;cHc&hJ aomfvnf;þausmif; acgif;aqmifrsm;udk zrf;qD;cJh_yD;aemuf _yD;cJhonhfvtwGif; jzpfyGm;cJhonfh oH cJhonf[k udk;uef‹a'otwGif;&dS csif; w,fvdk‹ tcdkiftrmudk ajymw,f”[k awmfudkrsm;w,f?þwe,fvHk;yJ tJvdk&J
om;v+yf&Sm;r+ &yfwef‹oGm;rnfr[kwf xGuaf jy;wdr;f a&Smifaeaomþuakd X;ºuG,f Cmawmfrsm;ESifh jynfolrsm;. _idrf; a&$a[mf°rdŒom;wOD;u ajymonf? ajymonf? awG&w Sd ,f/ uGrv f ;kH txl;wdu
k cf u
kd af &;
bJ jynfolrsm;ESihftwl trSefw&m; udk tm%mydkifrsm;u ydkufpdyfwdkuf&Sm csrf;pGm qENjyr+tm; t]urf;zuf°zdcJG ‚if;u “&Jpcef;rSm&dw S hJ Armpum; ud;k uefE‹ iS hf 0a'otwGi;f vkyif ef; &JawGvnf;&dSw,f/ olwdk‹awG vdkuf
bufrS qufvuf&yfwnfoGm;rnf[k azGcJhjcif;jzpfonf? &mwGif &S rf;jynfajrmufydkif;&dS udk;uef‹ rwwfwJh wdkif;&if;om;&JawGaygh? udk; &Sif olaX;rsm;/ ukr`%Drsm;u a'ocH oGm;&wm” [k ajymonf?
88 rsKd;qufausmif;om;wOD;jzpfol udkaX;ºuG,fu wdrf;a&Smifykef; ESifh 0a'owdk‹rS jrefrmpum;rajym uef‹wdk‹/ 0wdk‹/ yavmifwdk‹ tJ'gawGudk t&yfom;rsm;udk vkH°cHa&;&Jrsm;tjzpf udk;uef‹ESifh 0a'otwGif;rS ac:
udkpdk;xGef;u ajymonf? atmif ; ae&if ; rS oH C mawmf r sm;/ wwfonfh wdkif;&if;om;&Jrsm;udk jynf ac:oGm;w,f? _yD;awmh olaX;awG/ zGJŒpnf;xm;aom tqdkyg&Jrsm;udk ac: ,lcJhonfh&Jrsm;rSm etzESifh typfcwf
‚if;u “tckavmavmq,fawmh ausmif;om;rsm;ESihftwl ppftm%m xJa&;0ef}uD;XmevufatmufcH&Jwyf ukr`%DawGuae vpmaiGay;zJGŒxm; ,ltokH;«ycJhjcif;jzpfonf[kþod&onf? &yfpJa&; «yvkyfxm;onfh 0jynfaoG;
usaemfwu ‹kd þvk°H cHa&;t&v+y&f mS ;r+awG &Sirf sm;udk yl;aygif;wGe;f vSe&f ef jynfol zJGŒrSwqihf &efukefodk‹ ac:,ltoHk;«ycJh wJh udk;uef‹eJ‹ 0vlrsKd;&JawGudk tjym tqdkyga'ocHjzpfolu “w±kwf pnf;nD!w G af &;wyfrawmfEiS þhf ud;k uef‹
udk c%_idrfoufvdkufwmyg? vlxkxJ rsm;tm; wdkufwGef;cJholjzpfonf? onf[k od&onf? a&mif0wfpHkawG 0wfcdkif;_yD; ac:oGm; vdk aygif;tef;vd‹k ac:wmaygh/ wkwaf wG vufeufudkif tzJGŒwdkE‹ Sifh roufqdkifo
rSm tcsdwftquf&dS&dSeJ‹ &dSaeygw,f? _yD;cJhonfh oDwif;ywftwGif;u pufwifbm (23) rS (25) txd w,f? tm;vHk; ta,muf (2˜000) udkifwJh&JawGav/ avmyef;olaX;awG vdk jynfxaJ &;0ef}uD;Xmevufatmuf
ausmif;om;awG&ŒJvy+ &f mS ;r+þt&deS t f [kef vnf; 88 rsdK;qufausmif;om;acgif; (3) &ufwikd w f ikd f wae‹v#if tenf;qH;k avmufu&kd ESd ikd w f ,f? &efuek u f aejyef uþvpmaiGay;_yD;iSm;xm;wm/ csif;a&$ cH &JwyfzJGŒ0ifrsm;vnf; r[kwfa]umif;
[m &yfwef‹oGm;rSmr[kwfygbl;? tck aqmifwOD;jzpfol udkvS rsKd;aemifESihf &JwyfzJGŒ0ifþ(500) wdu k‹ dkþtqdkyga'orS vmwJh rdwaf qGawG ajymjywmuawmh a[mfrSm&dSwJh OD;a[mfwdk‹qdk&if tJvdk&J tqdkyg a'ocHu ajymonf?
qd&k ifþusaemfw&‹kd ŒJ_idr;f csr;f pGmqENjyv+yf ArmEdkifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*~
0acgif;aqmif wmhr[mqef;uG,fvGef
&Sm;r+a]umihf usaemfwdk‹ &JŒrsKd;qufopf rsm;tzGJŒcsKyf (Auo) A[dkpnf;±kH;a&;
Photo: RFA
awGþaoG;opfawGþtukev f ;Hk [mþaoG;csi;f aumfrwD0if ausmfudkudktygt0if
qufrd]uyg_yD” [k ajymonf? ausmif;om; (3) OD;wdk‹udk ppftm%m
etztm%mydkifrsm;u _idrf;csrf; ydkifrsm;u zrf;qD;cJhonf?
pGmqENjycJholrsm;tm; vdkufvHzrf;qD; xdkodk‹ausmif;om;rsm;udk zrf;qD; ausmx
f if(xkid ;f )§atmufwb
dk m 30 a]umifh usaemfwkd‹u awmfawmfav; 0def;iif;apmfbGm; wmhazmif;ESifh a':
vsuf&dS&m ,ckv (13) &ufwGif 88 aeaomfvnf; ausmif;om;rsKd;quf 0trsKd;om;tzGJŒ (WNO) OuU@ wmh oifcef;pm,lp&mjzpfw,f? olt ‹ aeeJ‹ eef;vlwkd‹rSarG;zGm;onfh om;OD;jzpf_yD;
rsK;dqufausmif;om;acgif;aqmifwOD; opfrsm;taejzifh wdkif;jynftwGuf r[mqef; (61) ESpfonf ,refae‹ rl;,pfaq;0g;eJ‹ uif;uif;&Sif;&Sif;&Sd i,fpOfuwnf;u 0trsKd;om;awmf
jzpfol udkaX;ºuG,ftygt0if ausmif; ordkif;ay;yckH;ajymif;wm0efudk quf eHeuf (1) em&Dcef‹u xkdif;EkdifiH/ csif; w,fqkdwmukd usaemfwkd‹ r'w(trsKd; vSeaf &;wGiþf yg0ifvmolwOD;jzpfonf?
om; (4) OD; zrf;qD;cH&onf? vuf,laqmifoGm;rnfjzpfa]umif; rkdifòrdŒ ecGefydef;aq;±kHY uG,fvGefoGm; om;'Drkdua&pDwyfaygif;pk) uvnf; jrefrmhqkd&S,fvpf vrf;pOfygwD
(13) &uf eHeufydkif;wGif tqdkyg udkpdk;xGef;u ajymonf? onf? xkwfjyefa]unmxm;w,f? okd‹aomf (rqv) cwfwGif uGefjrLepfukd um
ausmif;om;rsm; wdr;f a&Smifyek ;f atmif; ‚if;u “tckausmif;om;tawmf &ifusyfa&m*g/ tqkwfa&mifa&m vnf;yJ xkdif;Oya't& 0&rf;xkwf_yD; uG,f&efzGJŒpnf;xm;aom vufeuf
aeonfhtdrfudk ppftpdk;&tm%mydkif rsm;rsm;[m tzrf;qD;cHae&w,f? *g/ tm±k H a ]umtm;enf ; a&m*gwk d ‹ zrf;qD;cH&wJhtwGuf ol‹rSm axmifus ukdif 0umuG,fa&;wyfzGJŒukd OD;aqmif
rsm;u 0ifa&mufpD;eif;cJh_yD;aemuf 'gayr,fh axmifawGudk atmifajrt a]umifh vGefcJhonfh (2) vuwnf;u oGm;wmjzpfygw,f” [k ajymonf? cJhonf?þ0a'oukdþArmjynfuGefjrLepf
wmhr[mqef;
udkaX;ºuG,fESifhtwl 88 rsKd;quf jzpfrSwf_yD; olwdk‹awG &J0HhpGmeJ‹ v+yf&Sm; csif;rkdifA[kdtusOf;axmif}uD;rS ecGef; r[mqef;onf rsKd;cspfpdwfESifh ygwDrS pkd;rkd;vmaom 1972-73 ckcef‹
ausmif;om;rsm;jzpfonfh udkatmifol/ r+awGudk vkyfae]uw,f? usaemfwdk‹ zif;aq;±ko H ‹dk ajymif;a&$Œuo
k r+caH e&if; awmfvSefa&;tay:wGif tvGefopPm&Sd wGif &S rf;jynfawmifbufykdif;okd‹ qkwf trsKd;om;'Drkdua&pDwyfaygif;pk NDF
rrD;rD;ac: roif;oif;at;ESihf tjcm; ausmif;om;rsK;d qufawGuþkd b,fawmh uG,fvGefoGm;jcif;jzpfonf? oljzpfa]umif;ESiþhf 2000þjynfEh pS 0f ef;usif cGmvm_yD; xkdpOfu rqvtpkd;&tm; tzGJŒ0ifjzpfvmonf?þ1977þckwGif NDF
ausmif;om;wOD;jzpfonfþh aZmfxufukd rS ESdyfuGyfvdk‹r&bl;” [k ajymonf? xkdif;&JwyfzGJŒrS wmhr[mqef;ukd wGif AkdvfcsKyf}uD;cif!Gef‹. axmuf awmfveS v f su&f o
dS nfþh &S r;f jynfw;dk wuf .þ'kwd,OuU@wm0efukd xrf;aqmif
udkwdk‹tm; zrf;rdoGm;jcif;jzpfonf? tvm;wl jynf o l r sm;uvnf ; 2005 ck {_yD (6) wGif rl;,pfaq;0g; vS rf;a&;wyfzGJŒrS typftcwf&yfpJa&; a&;ygwD (SSPP)/ avmfppf[efacgif; cJhonf?
etzppftpkd;&u _yD;cJhonfh ]o ypfcwfaeonfh]um;rS &J0HhpGmxGufI tr+ESifh zrf;qD;cJhonf? vkyf&ef rufvkH;ay;jcif;cH&aomfvnf; aqmifaom ukd;uef‹tzGJŒESifhyl;wGJv+yf vuf&SdwGif 0trsKd;om;tzGJŒWNO
*kwf (15) wGif avmifpmqDaps;E+ef; ‚if;wdk‹.qENrsm;udk azmfxkwfjyo]u wmhr[mqef;ESi&hf if;ES;D onfþh ytk0d hf vkH;0vufrcHbJþtrsKd;om;awmfvSef &Sm;cJhonf? . wyfrawmf WNAukd Akdvfr;ª }uD; wmh
wdk;jr‡ifhcJhr+tay:þjynfolrsm;uþqENjy a]umif;/ pkpnf;nD!GwfpGmjzifh quf jynfov ‹l w
G af jrmufa&;tzGŒJacgif;aqmif a&;vrf;a]umif;wGif ckdifckdifrmrm&yfcJh 1982 ckwGif r[mqef;OD;aqmif rdef;uOD;pD;_yD; &S rf;jynfe,f/ u,m;
cJh_yD;þ,if;qENjyyGJwGifyg0ifol 88 rsKd; vufcsDwufoGm;rnfqdkygu rw&m; Akdvfrª;}uD;cGefOuUmu “olu axmif a]umif; Akdvfrª;}uD; cGefOuUmu ajym _yD; 0trsKd;om;tzGJŒ (WNO) ukd zGJŒpnf; jynfe,fESifhþxkdif;EkdifiHqufpyfaeaom
qufausmif;om;acgif;aqmifrsm;udk r+uþkd awmfveS Ef ikd rf nfrmS aocsma]umif; xJrmS tusOf;us&if;eJa‹ yghav/ aq;uk onf? _yD;aemuf e,fpyftajcpkduf wkdif;&if; (3) yGifhqkdifa'owGif tajcðyv+yf&Sm;
tm%mydkifrsm;u zrf;qD;cJhonf? udkpdk;xGef;u ajymonf? o&if;eJ‹ usqkH;oGm;wmcifAs? tJ'g r[mqef ; onf &S r f ; jynf e ,f / om;vufeufukdifwyfaygif;pkjzpfonfh vsuf&Sdonf?
acwfòydipf maywku
d rf S xkwaf 0+yD;pmtkyrf sm; æ
wifarmif0if; a=u;rkOH ;D aomif; a':cifrsK;d cspf armifom& 0if;az
OD;cifatmif
AdkvfcsKyfatmifqef;ukd EkdifiHa&;orm;ESifh acwfòyif. owif;pmavmu usOfwkwfcH0Hh rcH0Hh 'kid ,
f mavmhEiS hf tvk&d ydS gu
b,folowfovJ EkdifiHa&; ppf0g'Drsm;wkdufyGJ tjcm;0wˆKwkdrsm;
Pay by Money Order to
Thuza L Win
Khitpyaing Publishing House
P.O Box 115, Raminthra P.O
Bangkhen, Bangkok 10220
Thailand
[email protected]
More Information
Khitpyaing Publishing House
[email protected]
xdkif;EdkifiH - (520) bwf xdkif;EdkifiH - (520) bwf xdkif;EdkifiH - (300) bwf xdkif;EdkifiH - (260) bwf xdkif;EdkifiH - (360) bwf xdkif;EdkifiH - (400) bwf
EkdifiHjcm; - tar&duef (21) a':vm EkdifiHjcm; - tar&duef (21) a':vm EkdifiHjcm; - tar&duef (8) a':vm EkdifiHjcm; - tar&duef (10) a':vm EdkifiHjcm; - tar&duef (13) a':vm EdkifiHjcm; - tar&duef (15) a':vm
4
Ekd0ifbm/ 2007 ck á pmrsuEf mS (5)
Photo: NEJ
NEJ/ atmufwb
dk m 23 0g'jzef‹qdkif;bkwfrsm;udk oD;oef‹ &efukef°rdŒcHwOD;u “urBmat; bkwfrsm;udkvnf; awGŒjrifEkdifonf?
etzppftpdk;&u pD;yGm;a&;a]umfjim axmifxm;jcif;r[kwfbJ &efukef°rdŒ bk&m;vrf;eJ‹ q&mpHvrf;axmifhrSmqdk ,cifvYoHCmawmfrsm;ESihfvl
qdkif;bkwfrsm;t]um; 0g'jzefa‹ ]umfjim awmf pnfyifom,ma&;aumfrwDudk tar&dueftm;udk; ykqdef±kd;/ tqdk;jrif xk_idrf;csrf;pGmqENjyr+udk ppftpdk;&
qdik ;f bkwrf sKd;pkpH u
dk x
f v h wGuf aiGay;_yD;a]umfjim&onfh pD;yGm;a&;
l monft 0g'Drsm;tm; qef‹usif]uqdkwJh tar tm%mydkifrsm;u t]urf;zufESdrfeif;
pD;yGm;a&;vkyfief;&Sifrsm;u ‚if;wdk‹. vkyfief;qdkif;bkwfrsm;ESihftwl ,SOfwGJ &dueftpdk;&udkþemrnfwyf_yD;þqefu ‹ sif cJhr+rsm;tm; jyifyrD'D,mrsm;rSwqifh
a]umfjimrsm;udþk &yfqikd ;f xm;]ua]umif; axmifxm;jcif;a]umihf vkyif ef;&Sirf sm; ykwfcwfa&;xm;wJh qdkif;bkwfrsKd;udk jynfolrsm;ESihf EdkifiHwumuyg AD'D,dk
od&onf? u rvkyfvdk]ua]umif; ‚if;u ajym awGŒEdkifw,f” [k ajymonf? ±kyfykHrsm;ESihfwuG ]unfh±+cGifh&cJhonf?
“pD;yGm;a&;vkyfief;&SifawGu ppf onf? ppftpdk;&owif;pmrsm;wGif yHkrSef ,if;vkyf&yfrsm;udk jynfwGif;om
tpdk;& 0g'jzef‹qdkif;bkwfawGeJ‹twl _yD;cJhonfhvtwGif; oHCmawmf azmfjyavh&Sdonfh EdkifiHawmfwnf_idrf ruþEdkifiHwumuyg od&dScGifh&cJhonfh
,SOfwGJ_yD; ra]umfjimcsifwJhtwGuf rsm; OD;aqmifonfh vlxq k ENxwk af zmf a&;ESihf Edik if aH wmfw;kd wufa&;udk aESmifh twGuf ppftpkd;&tm; 0kdif;0ef;±+wfcscJh
pD;yGm;a&;a-umfjimrsm; uif;rJv
h monfh Avmqkid ;f bkww
f ck
&efukef°rdŒrSm qdkif;bkwftvGwfawGudk onfh v+yf&Sm;r+jzpfyGm;_yD;aemufydkif; ,Suf[efw ‹ m;olrsm;tm; qefu ‹ sif]u/ _yD; aemufyikd ;f wGif ‚if;wdy‹k ikd o
f wif;pm/
ae&mtESrH‹ SmawGŒEdkifw,f” [k &efukef tm%mydkifrsm;u &efukef°rdŒtESHŒtjym; Edik if aH wmf.jynfwiG ;f a&;udþk 0ifa&muf a&'D,dk/ ±kyfjrifoH]um;wkd‹rS 0g'jzef‹csd jynfwGif;þyk*~vdu*sme,frsm;wGif jcif;/ aqmif;yg;rsm;udk rxnfhrae&
°rdŒrSþaw;pD;&D;xkwfvkyfonfhvkyfief; wGif 0g'jzef‹qdkif;bkwfrsm; pdkufxlvm aESmifh,Sufaom jynfyEdkifiHrsm;tm; a&;vkyif ef;rsm;udþk ppftpd;k &uþtquf tm%mykdifrsm;u ‚if;wdk‹ a&;apcsif azmfjycdkif;jcif;wdk‹ vkyfaea]umif; *sm
&SifwOD;u ajymonf? jcif;jzpfonf? qef‹usif]uþponfhtjcm;0g'jzef‹qdkif; rjywf vkyfudkifaejcif;jzpfonf? onfh owif;rsm;udk a&;om;azmfjyap e,ft,f'DwmwOD;u ajymonf?
&efuek w
f iG f *st
D ufpt
f rfzek ;f
vdu k _f y;D þaemufwae‹wiG þf o&ufaxmif oGm;wJhyHkpHrsKd;ayghAsm” [k ajymonf? 'D}uHudk pdkufr0ifpm;bl;As? olwdk‹pdwf awmifolrsm;u ray;Edkifojzifhþo&uf
okd‹ ydk‹aqmifcsKyfaESmifvdkufa]umif; etzppftpdk;&u ,if;a'oY 0ifpm;wmu yJwDpdrf;wdk‹ 0gwdk‹yJpdkuf axmifoþ‹kd yda‹k qmifcsKyfaESmifc&H jcif;jzpf
a'ocHwOD;u ajymonf? 1990þckwGifþpdrf;vef;pdkajya&;pDrHcsuf csifwmudk;/ vwdkoD;ESHqdkawmh pm;p a]umif; a'ocHrsm;u ajymonf?
iSm;&cufcJvm zrf;qD;&onfhta]umif;rSm opf
awmXmeydkife,fajrxJ&dS ,luvpfyif
pwif«yvkyfcJh_yD; ,if;pDrHudef;t&
atmifvH°rdŒe,f&Sd orBLv-a&$bef;
&maomufp&m &SdwmayghAsm? }uHvdk
rsKd; wESpf]umapmihf&r,fqdkawmh
,ckzrf;qD;cH&olrsm;xJwiG þf touf
(18) ESpfatmuf vli,frsm;ESifh udk,f
NEJ/ atmufwb
dk m 12 wa,mufxm;&efESifh zkef;ydwfcH&ygu tavtvGifhjzwfydkif;rsm;udk ,laqmif a'g um;vrf;eHab; anmifyif0dkif;&Gm awmifoal wGu xrif;iwfao&ifao 0efaqmiftrsKd;orD;wOD; tygt0if
jyifyrD'D,mrsm;ESihf qufoG,fonf[k tqkdygtmrcHolu w,fvDzkef;zdk;us rdaoma]umihfjzpfonf[k tqkdyga' ajrmufbuf/ a&ay:&Gm ta&S›buf&Sd zdk‹yJ&Sdw,f” [k ajymonf? trsKd;orD;þ(8)þOD;yga]umif;þod&onf?
,lq&onfh *sDtufpftrfzkef; trsm; oifhaiG usyf (25) odef;ausmfudk ay;
jrefrmppfwyfu uav;i,frsm;udk ppfr_xrf;cdkif;
Photo: Reuters
tajccHOya'rl=urf;a&;qGJa&;aumfr&Sif zGJŒpnf;
jr0wDwGif AkH;uGJI vlwOD;'%f&m&
Photo: Reuters
yDwmatmif§atmufwb
dk m 19 ,ckzGJŒpnf;vdkufonfh etzppft vdkufwyfwJhtqifhyJ&Sdygw,f? usef
NEJ/ atmufwb
dk m 12 EdkifiHawmfzGJŒpnf;yHktajccHya'rl]urf; pdk;&. zGJŒpnf;yHkrl]urf;a&;qGJa&;aumf wmuawmh vHk;0xl;jcm;r+r&Sdbl;” [k
,ae‹ rGef;vGJ (3) em&DcGJcef‹u u&ifjynfe,f jr0wD°rdŒ a&;qGJ&eftwGuf w&m;ol}uD;csKyf r&Sifonf ±kyfjytzGJŒomjzpfonf[k ‚if;u ajymonf?
trSwf (1) &yfuGuf cspf]unfa&;wHwm;teD;&Sd rGefjynfopfygwD OD;atmifw;kd acgif;aqmifonfh tzGŒJ 0if xdkif;-jrefrme,fpyftajcpdkuf zuf' EdkifiH.trsKd;om;EdkifiHa&;Y ppf
jr0wDpD;yGm;a&;wm0efcH Edkifjrifhatmif ydkifqdkifonfh a&$jynfpH&m (54)þOD;ygþzGŒJ pnf;yHt
k ajccHOya'rl]urf; &,fjynfaxmifpþk zGŒJpnf;yHt k ajccHOya' wyfuOD;aqmif&rnfqdkonfh tcef;
wnf;cdkcef;Y AHk;aygufuGJonf? jr0wD°rdŒrSukefonfwOD;u a&;qGJa&;aumfr&Sifudk zGJŒpnf;vdkuf rl]urf;a&;qGJa&;ESifhn‡dEd+if;r+aumfrwD u¾udk jyifqifa&;qGJay;&efvdktyf
“'Dwnf;cdkcef;u av;xyf&Sdw,f? yxrtxyfrSm&SdwJh vlraewJh a]umif;þetzuþa]unmonf? .þtwGi;f a&;rª;þO;D ode;f OD;uþajymonf? a]umif;/ xdkodk‹rvkyfaqmifbJ etz
tcef;wckrSm aygufuGJwmjzpfw,f? avmavmq,fawmh vlwOD; trsKd;om;nDvmcHESifh zGJŒpnf;yHk w&m;ol}uD;csKyf OD;atmifw;kd “olwdk‹csrSwfcJhwJh vrf;!¸efrl (6) pdwf¯udufa&;qGJxm;onfh tajccH
'%f&m&wm&Sdw,f” [k ajymonf? vuf&Sdtajctaet& jr0wD tajccHOya'udkþjynfolvlxkw&yfvHk; aumfr&SifY w&m;ol}uD;csKyf OD; csuf/ tajccHrl (104) csufeJ‹ tao; Oya'udk twnf«yrnfqdkygu jynf
°rdŒwGif vHk°cHa&;wdk;jr‡ifhcsxm;aomfvnf; xdkif;-jrefrm cspf]unf u axmuf c H ¯ ud q d k y G J r sm;usif ; yI atmifwdk;u OuU@/ a&Sa› ecsKyf OD;at; pdwftajccH&r,fhrlawGcsvdkufwmu ol v l x k v uf c H r nf r [k w f a ]umif ;
a&;wHwm;tm; yHkrSeftwdkif;zGifhvSpfxm;onf? jr0wD°rdŒwGif tke;f tke;f u|wfu|wfaxmufct H m;ay; armifuþ'k-OuU@/ rEœav;aq;wuU _yD;oavmufjzpfaeyg_yD? tJh'gawGudk ‚if;u qufvufajymonf?
,cifuvnf; AHk;aygufuGJr+rsm;&SdcJh_yD; w&m;cHrsm;tm; zrf;qD;Edkif aer+udkþav;pm;aomtm;jzifhaomf odkvf t_idrf;pm;ygarmuQ a'gufwm vdkuf_yD; eHygwfawG *%ef;awGwyf trsKd;om;jyefvnfoifjh rwfa&;t
jcif;r&SdbJ jrefrmppftpdk;&u jrefrmtwdkuftcHtzGJŒtpnf;rsm; vnf;aumif;/þrl0g'vrf;pOf (7) &yfudk aomif;jrifuh þtwGi;f a&;rª;tjzpfaqmif vdkufv&dk‹ Sd&if yk'frawGjzpfoGm;_yD;awmh wGuf ukvor*~EiS þhf Edik if w
H umuwGe;f
. vufcsufjzpfonf[k pGyfpGJavh&Sdonf? taumiftxnfazmfonfhtaejzifh &Guf_yD;þtzGJŒ0ifrsm;tjzpf jyef]um;a&; zGJŒpnf;yHktajccHOya'jzpfvmrSmygyJ? tm;ay;aecsdefY ppftpdk;&u ‚if;wdk‹
aomfvnf;aumif; xdkaumfr&Sifudk zGJŒ 0ef}uD; Adkvfrª;csKyfausmfqef;/,Of rl ] urf ; a&;qG J a &;aumf r &S i f q d k w m csrSwfxm;onfh rl0g'vrf;pOf (7) &yf
jrefrmjy\emtajz&Sm&efxikd ;f tqdðk y pnf;jcif;jzpfonf[k etztwGif;a&;
rª; (1) 'k-AkdvfcsKyf}uD;odef;pdef trdef‹
aus;r+0ef}uD;þAdkvfcsKyfcifatmifjrifhESifh
t_idr;f pm;ygarmuQcsKyfrsm;jzpf]uonfh
wu,fh±kyfjyzGJŒpnf;xm;wJhtzGJŒyJjzpfyg
w,f?þppftm%m&Sifpepfoufqdk;&Snf
twdkif;þwwd,tqifhjzpfonfhþtajc
cHOya'rl]urf;a&;qGJa&;udk taumif
TNA/ atmufwb
dk m 16 jzifhxkwfjyefonfh ,refae‹ a]unm a'gufwmpdk;&if/ a'gufwmomvSa&$/ apa&;eJþ‹ ppfwyfuaeþav;yHw k yHþk tacsmif txnfazmfonfhtaejzifh aumfr&Sif
jrefrmEdkifiHa&;jy\em tqHk;owfap&ef ukvor*~u OD;pD;_yD; csufwGifY yg&Sdonf? a'gufwmcifaZmf polwdk‹yg0ifonf? ae&m0if_yD; ,lr,fqdkwJh[mudkyJ yk'fr w&yf zGJŒpnf;vdkufjcif;jzpfonf?
w±kwf/ tdEdN,ESifh tmqD,HEdkifiHwdk‹yg0ifaom a'owGif;aqG;aEG;
yGJwckusif;y&ef xdkif;EdkifiH0ef}uD;csKyf ql&m,Gwf csLvmEGefu
tqdk«yonf? ukvor*~twGif;a&;rª;csKyf. txl;udk,fpm;vS,f EkdifiHwumaumfykda&;&Sif;rsm; yl;aygif;ulnD&efvkdtyf
tDb&m[if*rfbm&DESifhþ,refae‹uawGŒqHkpOfþ,if;odk‹t}uH«ycJhjcif;
jzpf_yD; oufqdkifoltm;vHk; aqG;aEG;yGJpum;0dkif;odk‹ a&muf&Sdvm ausmx
f if(xkid ;f )§atmufwb
dk m 19 taet&þukvor*~0ifa&mufajz&Sif; Ekdifrnfr[kwfa]umif; ajymqdkonf? 2006-07 b¾ma&;ES p f w G i f
ap&ef &nf&G,fjcif;jzpfa]umif; rpPwm ql&m,Gwfu owif; ppftpkd;&ESifhawGŒqkHaqG;aEG;r+ jzpfay: ay;aer+ukd wpkHw&mtxd axmufcH ppftpkd;&onf ,refESpfY xkdif; EkdifiHjcm;wkduf±kduf&if;ESD;jr‡KyfESHr+onf
axmufrsm;udk ajymonf? ‚if;u “tar&duefeJ‹tjcm;EdkifiH vmapa&; ukvor*~. vkyfaqmifr+ tm;ay;&efvkdtyfa]umif;/ ‚if;wkd‹ &if; EkdifiHokd‹ obm0"mwfaiGŒ tar&duef avmifpmt&if;tjrpf a&mif;csa&;o
awGuþajrmufudk&D;,m;yËdyuQudkþajz&Sif;ovdkrsKd;þjrefrmtpdk;&udk tay: jrefrmEkdifiHwGif &if;ESD;jr‡KyfESHae ESD;jr‡KyfESHr+rsm;a]umifhom ppftpkd;&u a':vm ukaË (2²16) oef;zdk;a&mif;cs abmwlncD sufrsm;a]umifh ESpq f ausmf
vnf; tultnDay;zdk‹twGuf 'Dt}uH«ycsufudk usaemfwdk‹ onfh EkdifiHwumaumfykda&;&Sif;rsm;u vlxktm; qufvufzdESdyfEdkifjcif;jzpf cJh_yD; ,if;aiGonf 0ifaiGpkpkaygif;. wk;d vmcJ&h m a':vmukaË (14²4) oef;
tpdk;&u tqdk«yygw,f” [k ajymonf? rpPwm*rfbm&Donf yl;aygif;yg0if&efvkdtyfa]umif; a&$o a]umif; ajymonf? (43) &mckdifE+ef;jzpfa]umif; od&onf? &So
d nft h eufþxkid ;f Ekid if rH þS a&tm;v#ypf pf
jrefrmEdkifiHwGif trsKd;om;jyefvnfoifhjrwfa&;twGuf jrefrmh bm0"mwfaiGŒv+yf&Sm;r+tzGJŒu wkduf &ckdifa&eHapmifh]unfha&;tzGJŒrS a&$obm0"mwfaiGŒv+yf&Sm;r+tzGJŒ pDrHudef;twGufþa':vmukaËþ(6²133)
tdrfeD;csif;EdkifiHrsm;xHrS t}uH^m%frsm; vdkufvHawmif;cH wGef;vkdufonf? ckid af usmfcidk u
f vnf; 2002 rS 2006 ck (tdEdN,) rS ukduifu “usaemfwkd‹u oef;zkd;þ&if;ESD;jr‡KyfESHxm;onf?
onfhtaejzifh xdkif;EdkifiHodk‹ a&muf&Sdaejcif;jzpfonf? a&$obm0"mwfaiGŒv+yf&Sm;r+tzGJŒ txd EkdifiHjcm;&if;ESD;jr‡KyfESHr+ (50) &m tD;,lEidk if aH wGuvkyw f hJ pD;yGm;ydwq
f r‹dk + a&eHESifhobm0"mwfaiGŒvkyfief;
(xkdif;EkdifiH) rS OD;0if;atmifu EkdifiHpkH ckid Ef e+ ;f ausmo
f nfþa&eHEiS o
hf bm0"mwf vkdrsKd; etzeJ‹&if;ESD;jr‡KyfESHaewJh EkdifiH rsm;wGif EkdifiHjcm;wkduf±kduf&if;ESD;jr‡KyfESH
=opa=w;vsu jrefrmEdkifiHtay: aumfykda&;&Sif;rsm;taejzifh ppftpkd;&
ukd zdtm;ay;_yD; vuf&SdEkdifiHa&;tajc
aiGŒvkyfief;rsm;rSjzpf_yD; ,if;0ifaiGrsm;
omr&&Scd yhJ guþetztaejzifþh &yfwnf
awGu vkyfzkd‹wkdufwGef;wmyg” [k
ajymonf?
r+ a':vmukaË (2²938) oef;cef‹&Sd
onf?
ydwfqdk‹'%fcwf
Reuters/ atmufwb
dk m 24 jrefrmEdkifiHwGif bdef;pdkufysKd;r_ jrifhrm;vm[k ukvor*~ajym
_yD;cJhonfhvu jrefrmEdkifiHwGif qENjyolrsm;udk
t]urf;zufESdrfeif;cJhr+twGuf jrefrmppfAkdvfcsKyfrsm;ESifh ‚if;wdk‹ The Nation/NEJ/ atmufwb
dk m 12 &mcdkifE+ef; wdk;rsm;vma]umif; ukv 2007 cktwGif; ±kwfw&uf xkd; &SdwGif bdef;uif;rJhZkefjzpfaea]umif;
. rdom;pk0ifrsm;udk ]opa]w;vsEdkifiHu aiGa]u;qdkif&mydwfqdk‹ vmbfpm;jcif;/ a0pm;r#pm;vkyfr+ jrifh or*~rl;,pfaq;0g;ESifh jypfr+qdkif&m±Hk; wufvmonfh jrefrmEdkifiHrSbdef;pdkuf UNODC rS bdef;cif;wdkif;wma&;u|rf;
'%fcwfvu kd af ]umif;þ,ae‹a]unmonf?þydwq f '‹kd %fcwfc&H olrsm; rm;jcif;ESifh e,fpyfvHk°cHa&;tm;enf; (UNODC) u ajymonf? ysKd;r+a]umifh ta&SŒawmiftm&S rl;,pf usifol ZmAD&mbdktefu ajymonf?
teufþAdkvfcsKyfrª;}uD;oef;a&$tygt0ifþppfAdkvfcsKyftodkif;t0dkif; jcif;wdo‹k nfþjrefrmEdik if &H þdS bde;f xkwv
f yk f odk‹aomf a&$}wd*He,fajrrS bdef; aq;0g;uif;pifa&; vkyfaqmifaer+udk jrefrmEdik if w
H iG þf rl;,pfaq;yaysmuf
rS (418) OD;yg0ifonf[k ]opa]w;vsEdkifiHjcm;a&;0ef}uD; r+udk wdk;rsm;aponfh t"duta]umif; xkwfvkyfr+ESifhywfoufI tpD&ifcHpm pd k ; &d r f z G , f & mjzpf a pa]umif ; uk v a&;twGuf (15) ESpfpDrHudef;a&;qGJ_yD;
tvufZENm;a'gifemu ajymonf? ]opa]w;vsEdkifiHu jrefrm t&if;rsm;jzpf_yD; wkdif;jynftm;þ'kwd, xkwfjyefonfh UNODC rS u|rf;usifol or*~rl;,pfaq;0g;qdkif&mt}uD;tuJ 1999-2000 jynfEh pS rf þS pwiftaumif
ppfAkdvfcsKyfrsm;udk jynf0ifcGifhADZm pnf;urf;wif;]uyfr+rsm;ESifh trsm;qHk; bdef;xkwfvkyfonfh EdkifiHt rsm;taejzifhþa&$}wd*He,fajrrS bdef; rm&D,m udk‹pfwmu ajymonf? txnfazmfvsuf&Sd&m yxr (5) ESpf
ppfypPnf;rsm; jrefrmEdkifiHwifydk‹r+wdk‹ wm;jrpffxm;_yD;jzpf&m jzpf a&muf&dSapa]umif; ukvor*~u xkwfvkyfr+wGif rnfhoadk‹ om tqifhjrihf oka‹d omfþtypftcwf&yfpo J nft h zGŒJ pDrHudef;umv &nfrSef;csufrsm;udk
,ckxyfrHydwfqdk‹r+rsm;onf jrefppftpdk;&tay: ydkrdkzdtm;ay;&m ,refae‹wGif owif;xkwfjyefonf? t&m&Sdyk*~dKvfrsm; yg0ifyufoufyHkESifh rsm;. xd e f ; csKyf e ,f a jrjzpf o nf h atmifjrifpmG aqmif&u G Ef ikd cf _hJ yD; 'kw,
d
a&mufaponf[k ‚if;u ajymonf? ydwfqdk‹ta&;,lr+Y jrefrm jrefrmEdkifiHY bdef;pdkufysKd;r+onf bdef;xkwfvkyfr+rS ,if;yk*~dKvfrsm;&&Sd uGwcf ikd t f xl;a'o (1)/ 0 txl;a'o (5) ESpfpDrHudef;udk qufvuftaumif
ppftpdk;&acgif;aqmifrsm;ESifh ‚if;wdk‹tm;axmufcHolwdk‹. 2006 ckwGif (21²500) [ufwm&Sd&m onfh tusKd;tjrwfrsm;udkrlþowfrSwf (2)/ &S rf;txl;a'o (4) ponfhae&m txnfazmfaea]umif; etzppftpdk;
aiGa]u;v$Jajymif;r+ESifh aiGay;aiG,ludpPrsm;udk ]opa]w;vs rS ,ckESpfwGif (27²700) txd (29) azmfjyEdkifjcif;r&Sday? rsm;wGif atmifjrifrr+ sm;&S_d yD; ,ckvuf &u ajymonf?
A[kdb%f. cGifh«ycsufray;bJ wm;jrpfxm;jcif;yg0ifonf?
,ckta&;,lr+onf ukvor*~vHk°cHa&;aumifpD. ta&;,lydwf
qdk‹r+r[kwfaomfvnf; ]opa]w;vsEdkifiH. vuf&SdwnfqJ jynfyrD'D,mrsm;tm;wkdufckdufr_tay: jrefrmowif;or*~wkH‹jyef
Oya't& EdkifiHwEdkifiHudk tjyif;xefqHk; b¾ma&;qdkif&m
ta&;,lr+ jzpfonf? ausmx
f if(xkid ;f )§atmufwb
dk m 8 ‚if;u “usefwJhvrf;a]umif;awG aemufykdif;wGif ,cifuuJhokd‹ tvG,f &m todrf;cH&onfhowif;ESifh tjcm;
twGif;cHpGrf;tm;jzifh ppftpkd;&xkwf rD'D,mrsm;wGif jynfy
tajcpkduf owif;Xmersm;jzpfonfh
tukefjzwfvkd‹&w,fav/ avv+dif;ukd
usawmh jzwfvkd‹r&bl;? 'ga]umifh
wul rysHŒESH‹awmhay?
“tcktcsdefrSm ArmjynfrSm&SdwJh
jynfyowif;Xmersm;uþxkwjf yefaom
tqkdawmfaqmif;OD;v+dif/ wifrkd;vGif
ppftm%m&Sifudk z,f&Sm;rnf BBC/ VOA/ RFA owif;Xmersm;onf aemufykdif;qkd bDbDpDem;axmif&if owif;pmzwfwJh y&dowfawG/ a&'D wkd‹. owif;rsm; rSm;,Gif;aea]umif;
avv+dif;ay:u vlowform;rsm;jzpf axmif'%f b,favmufqw dk mawmif ,kdem;axmifwJh vlawGukd av#mhwGuf omajymqk_d yD;þw,fvzD ek ;f csoGm;onf?
NEJ/ atmufwb
dk m 20 aoma]umifh jynfoltm;vkH;odxm; jzpfvmEkid yf gw,f?þ'D[mawGuþwu,f vkd‹r&awmhbl;/ txifao;wmaygh “tbufbufu owif;tarSmif
urBmw0ef;vHk;wGif zGifhvSpfxm;onfh jrefrmoH±Hk;rsm;xH oifha]umif; azmfjycsuftay: jynfy wrf; atmufvrf;enf;eJ‹ vkyfaewm aemf? 'DvkdyJ 0g'jzefv‹ kdufvk&d‹ Sd&if olwkd‹ csxm;wJh wkdif;jynfrSmawmh owif;
trsKd;orD; twGif;cHabmif;bDrsm;ay;ydk‹onfh v+yf&Sm;r+udk tajcpkduf jrefrmowif;or*~ (BMA) awG y g? nmaeovm;/ vd r f a eo ajymwmukd ,kHoGm;r,fvkd‹xifwmukd? vkdufwJhae&mrSm trSm;t,Gif;awmh
xdkif;EdkifiH csif;rdkifòrdŒtajcpkduf Lanna Action for Burma tzGJŒu u tajctjrpfr&Sdonfh pGyfpGJcsufjzpf vm;? &efwkdufay;aeovm;qkdwmu bDbDpDvdrfae_yD/ tmtufzfat nm &SdrSmygyJ? tck[mu jynfyrD'D,mawG
pwifvkyfaqmifvsuf&Sdonf? “oifhtwGif;cHabmif;bD&JŒ pGrf;y a]umif; wkH‹jyefajymqkdvkdufonf? em;axmifwJholawG qkH;jzwfygvdrfh ae_yD/þADGtkdatþ&efwkdufay;ae_yDqkdwm ukþd wu dk cf u
dk af ewmyg?þ'o D wif;Xme}uD;
um;udk toHk;«yI ppftpdk;&&JŒ tm%mudkz,f&Sm;ypfyg/ _yD;awmh atmufwkdbm (6) &ufxkwf jref r,f? etzu 'Dvkdajymaewmu rvkd ukd jynfolawG ,kHoGm;r,fvkd‹xifae awGuom owif;trSm;awGukd xkwf
jrefrmEdkifiHu jynfolvlxkudk axmufcHtm;ay;]uyg” [k rmhtvif;owif;pmyg tqkdygpGyfpGJ tyfwmukd tus,fcsJŒaewmyg” [k wm/þjynfolawGtqifhu 'Dvkdajym v$iahf ew,fq&dk ifþb,fou l em;axmif
‚if;wdk‹. tifwmeufpmrsufESmY aqmf]oxm;onf? twGif;cH csufESifhywfoufI BMAþtwGif;a&;rª; ajymonf? wkdif; ,kHr,fhvlrsKd;awGr[kwfawmhyg awmhrSmvJAsm? b,f[mu rSefovJ/
abmif;bDY uyfIay;ydk‹Edkif&ef AdkvfcsKyfrª;}uD;oef;a&$tygt0if OD;pHrkd;a0u oHCmrsm;OD;aqmifaom _idrf;csrf;pGmqENjyonfh &[ef;oH bl;” [k OD;pHrkd;a0u ajymonf? b,fou l rSm;ovJqw dk mþem;qifwo hJ l
etzppfAdkvfcsKyf (5) OD;.yHkyg pwpfumrsm;udkygjzef‹a0xm;_yD; _id r f ; csrf ; pG m qEN j yawmif ; qk d r + u k d Cmrsm;ESifh jynfolvlxkukd ypfcwfESdrf jynfwGif;xkwf v#yfwjyuf*sm awG/ zwfwJholawGuom qkH;jzwfyg
teD;qHk;oH±Hk;odk‹ tjrefqHk;ay;ydk‹]u&efESifh r]umr]umay;ydk‹]u&ef t]urf ; zuf y pf c wf E S d r f e if ; csd e f w G i f eif;r+rsm;pwifcJhpOfu t]urf;zuf e,f t,f'DwmcsKyf OD;jrwfckdiftm; vdrfhr,f” [k OD;pHrkd;a0u ajymonf?
wdkufwGef;xm;onf?þt,loD;vGef;onfhjrefrmppfacgif;aqmifrsm; ppftpkd;&u tifwmeufuGef&ufp aeonfh "mwfykH/ AD'D,kd taxmuft jynfytajcpkduf toHv$ifhXmersm;ESifh urBmay:wGiþf jrefrmEkid if o H nfþowif;
onf trsKd;orD;t0wftpm;jzifh wenf;wzkH ywfoufxdawGŒrd epfuydk g jzwfawmufxm;cJah ]umif;ESihf xm;tygt0ifþrSwfwrf;rsm;onf EkdifiH rD'D,mrsm;tay:þetzuþpGyfpGJajymqkd rD'D,mvGwfvyfcGifh tenf;qkH;EkdifiHt
ygu bkef;edrfhonf[k,Hk]unfonfhtwGuf xdkodk‹vkyfaqmifjcif; jynforl sm;þowif;&Ekid o f nfþh enf;vrf; wumowif;Xmersm;okd‹ vsifjrefpGm r+ESifhywfoufI rSwfcsufawmif;cH&m jzpfþowfrw S cf xH m;&_yD;þppftpk;d &onf
jzpfonf[k xdkv+yf&Sm;r+Y OD;aqmifyg0ifolwdk‹u rSeforSsukd ydwfyif&ef&nf&G,fjcif;jzpf ysŒHEc‹HS ahJ omfvnf;þtifwmeufqufo, G f acwf°ydio f wif;*sme,fygþpufwifbm rD', D mukþd rD', D mjzifþh jyefvnfwu dk cf u
dk f
owif;rD'D,mrsm;udk ajym]um;onf? a]umif; ajymonf? a&;uGe&f ufudk jzwfawmufvu dk o
f nfh (23)þ&ufpjJG zifþh xkwjf yefaomþ‚if;uifr rnf[þk r]umc%þa&;om;avh&o dS nf?
6
Ekd0ifbm/ 2007 ck á pmrsuEf mS (7)
Photo: AP
a':atmifqef;pk=unfESifhqufoG,f&ef
ppftpkd;&u qufqHa&;0ef}uD;wOD;cef‹tyf
qufqHa&;0ef}uD; OD;atmif=unf &mxl;wdk;
yDwmatmif§atmufwb
dk m 9 t&ifwkef;u qufqHa&;t&m&Sdqdk_yD;
yDwmatmif§atmufwb
dk m 25 onfh arvu AdkvfcsKyf}uD;pdk;0if; pif ppftpd;k &tm%modr;f _y;D aemuf jzpfvm a':atmifqef;pk]unfEiS þhf etzppftpd;k w&m;0ifr&SdcJhygbl;? w&m;0iftckvdk
r]umao;cifuuG,fvGefoGm;onfh umylEdkifiHY aq;ukor+cH,lae&pOf onfh (5) a,mufajrmuf 0ef}uD;csKyf &wdk‹t]um; qufoG,faqmif&Guf&ef rsKd;xm;vmwm yxrqHk;vdk‹ ajymvdk‹
etzppftpdk;& 0ef}uD;csKyf AdkvfcsKyf acwW0ef}uD;csKyftjzpf wm0efay;cJh jzpfonf? tvkyform;'k-0ef}uD; OD;atmif]unf &ygw,f”[k ajymonf?
}uD;pdk;0if;.ae&mwGif acwW0ef}uD; jcif;jzpfonf? AdkvfcsKyf}uD;pdk;0if;onf 'k- AdkvfcsKyf}uD; odef;pdefae&mY udk qufqHa&;0ef}uD;tjzpf cef‹tyf AdkvfcsKyf}uD;a[mif; cif!Gef‹vuf
csKyfþ'k-AkdvfcsKyf}uD; odef;pdefudk w&m; ,ckv (12) &ufu uG,fvGefoGm;_yD etztzGJŒ0if 'k-AkdvfcsKyf}uD; oD[ol a]umif; ppftpdk;&u a]unmonf? xufwGif a':atmifqef;pk]unfESifh
0ifcef‹tyfvdkufa]umif; etzppftpdk; jzpfonfhtwGuf 'k-AdkvfcsKyf}uD; odef; & wifatmifjrifOh ;D udk twGi;f a&;rª;þ(1) xdo k c‹dk eft
‹ yf&efþukvor*~twGi;f ppftpdk;&t]um; qufoG,faqmif
&u xkwfjyefa]unmonf? pdefuþ0ef}uD;csKyfjzpfvmjcif;jzpfonf? tjzpf cef‹tyfvdkuf_yD; a':atmifqef; a&;rª;csKyf. txl;t}uHay;yk*~dKvf &Gufay;onfhvkyfief;rsm;udk etzppf
,refae‹ae‹pGJjzifh xkwfjyefonfh 'k-AkdvfcsKyf}uD;odef;pdefonf um pk]unfESifh etzppftpdk;&wdk‹t]um; 'k=Adv
k cf sKyf}uD; ode;f pdef rpPwm tDb&m[rf *rfbm&Du _yD;cJh axmufvS rf;a&;t&m&Sd Adkvfrª;csKyf
xdktrdef‹a]unmcsufudk etzOuU@ uG,fa&;wuUodkvf ('Dtufpfat) qufqHa&;0ef}uD;tjzpfþcef‹tyfxm; pufr+ESifh qufoG,fa&;pmwdkufESifh onfhoDwif;ywf jrefrmEdkifiHokd‹ a&muf oef;xGef;u aqmif&GufcJhzl;onf?
AkdvfcsKyfrª;}uD;oef;a&$u xkwfjyef tywfpOf (9) ausmif;qif;jzpf_yD; a&$ onfh tvkyform;0ef}uD;Xme 'k- a]u;eef;0ef}uD;Xmersm;twGuf 'k- &SdpOf t}uHay;cJhjcif;jzpf_yD; xdkt}uH«y qufqaH &;0ef}uD;jzpfvmolþt_ird ;f
jcif;jzpf_yD; 0ef}uD;csKyfcef‹jcif;ESifhywf }wd*Hwdkif;rª;/ ppfa&;csKyf/ twGif;a&; 0ef}uD; OD;atmif]unfukd 0ef}uD;tjzpf 0ef}uD;rsm;tjzpf AdkvfcsKyfodef;aX;/ csuu f þkd av;pm;aomtm;jzifþh a':atmif pm;AkdvfcsKyf OD;atmif]unfonf ppf
oufonfh tao;pdwftcsuftvuf rª; (2)/ twGif;a&;rª; (1) ESifh trsKd; &mxl;wd;k ay;vdu k af ]umif;vnf; ppft AkdvfcsKyfausmfpGmcdkifESifh AkdvfcsKyfodef; qef;pk]unfESifh aemifwGifvkyfief;rsm; OD;pD;wuUodkvfY oifwef;q&mwOD;
rsm; ryg&Sdacs? om;nDvmcHusi;f ya&;aumfr&SiOf uU@ pdk;&u a]unmxm;onf? xGef;wdk‹udk ,refae‹u cef‹tyfvdkuf qufoG,faqmif&Guf&ef OD;atmif tjzpfvnf;aumif;/ vl0ifr+}uD;]uyf
'k-AdkvfcsKyf}uD;odef;pdefudk _yD;cJh wm0efrsm;xrf;aqmifcJh_yD; 1988 ck xdt ‹k jyif umuG,af &;/ trSwf (2) onf? ]unfuþkd wm0efay;onf[þk ,ae‹xw k f a&; 'k-0ef}uD;tjzpfvnf;aumif; wm
jrefrmhtvif;owif;pmY yg&Sdonf? 0efxrf;aqmifcJhzl;_yD; EdkifiHwumtzGJŒ
,if;trdef‹udk atmufwdkbm (8)
etzudkaxmufcHonfh w±kwftpdk;&udk w±kwfjynfolrsm; pwifa0zef &ufae‹ ae‹pGJjzifh jynfaxmifpkjrefrm
tpnf;rsm;ESifh qufqH&mwGif ajyajy
jypfjypf qufqHEdkifolwOD;jzpfonf[k
EdkifiHawmftpdk;&tzGJŒ twGif;a&;rª; xdkif;EdkifiHcsif;rdkif°rdŒ tajctpdkuf t&yf
Akdvfr;ª }uD;oef&‹ Sif;uþxkwfjyefjcif;jzpf buf/ ppfbufqufqHa&; avhvmol
NEJ/ atmufwb
dk m 1 ]uw,f” [k ajymonf? ESpaf ygif;tawmf]umaevmonfþh jrefrm _yD;þOD;atmif]unftaejzifh rnfonfh OD;0if;rif;u ajymonf?
jrefrmEdik if t
H wGi;f &[ef;&Siv f al usmif; w±kwt f pd;k &ydik þf ±kyjf rif EdkifiHom;wOD;u ajymonf? tcsdefrSpwifIþa':atmifqef;pk]unf ‚if;u “olu ‹ ckd efw
‹ mawmh aumif;
om;jynfolrsm;. _idrf;csrf;pGmqENjy oH]um;ESihf owif;pmrsm; ‚if;uþ“EdkifiHa&;eJ‹ wdkuf±dkufywf ESiþhf qufo, G af qmif&uG rf nfukd azmfjy ygw,f? wjcm;AdkvfcsKyfawGxufpm
r+tay:þetzppftpd;k &uþESrd ef if;owf wGiþf jrefrmEdik if t
H wGi;f þvwf oufwm azmfjywm tawmfudk&Sm;yg xm;jcif;r&dSacs? &ifawmh olu qufqHa&;ydk_yD;awmh
jzwfaeonfh owif;/ "mwfykH/ AGD'D,dk wavmþqENjyoloC H mawmf w,f?þrl;,pfaq;wdk‹/ ukefoG,fa&; etzppf t pd k ; &. ,ck u J h o d k ‹ ajyjypf_yD; tajz&atmif&SmwwfwJh
rSwfwrf;rsm;udk w±kkwfjynftwGif;&dS rsm;tm; ±dkufESuf/ ypfcwf/ udpPwdk‹/ e,fpyfudpPwdk‹awmh azmfjy aqmif&u G rf u + kd a&SŒw;kd vkyaf qmifcsuf yl;aygif;aqmif&GufwwfwJhvlrsKd;jzpf
tifwmeufpmrsufEmS wGiþf azmfjyae_yD; zrf;qD;jcif;ESihfywfoufI wm&Sdwmaygh? rSwfrSwf&&qdkvdkþ‹ 2003 w&yftjzpf ±+jrifa]umif; trsKd;om;'D w,f? txuft&m&Sdudk em;ayguf
w±kwftpdk;&tm;a0zefa&;om;r+rsm; azmfjyjcif;r&daS o;bJþw±kwf ck 'DyJ,if;ta&;tcif;wkef;uawmh rdkua&pDtzGJŒcsKyf (teft,fvf'D) jyef atmifvnf;ajymEdkifw,f” [k ajym
«yvkyfvmonf? jynftwGi;f þ]unf±h E+ ikd o f nfh wcgazmfjyw,f?þtckawmhþw±kwjf ynf ]um;a&;tzGJŒ0if OD;^m%f0if;u ajym onf?
w±kwfjynfwGif;&dS w±kwfpmESihf CANKAO XIAOXI w±kwfowif;pmyg a[mifaumif±yk o f v H i+d ;f wGif olawGuyg tm±kpH u kd v
f m]uawmhþazmf onf? a':atmifqef;pk]unftaejzifh
jrefrmoHCmawmfrsm;.qENjyowif;
azmfjyonfh tifwmeufay:&dS Web pm xkwv f i$ jhfyor+rsm;&daS eonf jywmenf;enf;rsm;vmwm jzpfEdkif ‚if;u “odyftao;pdwfawmh xdyfwdkuf&ifqdkifr+ESifh pD;yGm;a&;ydwfqdk‹
rsuf E S m rsm;/ Chat Room rsm;wG i f ‚if;u “jrefrmjynfxJrSm qENjy [k ,leefjynfe,f ulrif;°rdŒrS a'ocH w,f” [k ajymonf? usaemfwdk‹rodao;bl;? 'gayr,fhvdk‹ rlwdku
‹ dk pGefv
‹ $wfygu wdkuf±dkufawGŒqHk
owif;/ "mwfykHrsm;/ AGD'D,dkrSwfwrf; aewmawGuþkd 'DuvlawGþpdw0f ifpm;]u wOD;u ajymonf? w±kwftpdk;&onf etztm; pD; ck'DtajctaerSmawmh vkyf±dk;vkyfpOf pum;ajymrnf[k etzacgif;aqmif
rsm; azmfjyvmae_yD; jrefrmppftpdk;& w,f?þtxl;ojzifþh *syefowif;axmuf w±kwo f wif;pmrsm;wGiv f nf;þjref yGm;a&;/ ppfa&;tultnDrsm;omru xuf a&SŒwvS r;f awmh wd;k vmwmaygh? AdkvfcsKyfrª;}uD;oef;a&$u _yD;cJhonfh
udþk ulnaD xmufyu hH mþ&if;&if;ES;D ES;D quf udþk teD;uyfypfowfwyhJ aHk wGqþkd tom; rmEdkifiHtwGif;þoHCmawmfrsm;. qEN EdkifiHa&;t&yg ausmaxmufaemufcH awGŒqHkaqG;aEG;a&;udk tav;teuf oDwif;ywftwGif;uþxkwfazmfa]u
qHr+«yaeonfh w±kwftpdk;&udk a0zef ay;azmfjy]uw,f? 'Dvdktpdk;&rsKd;udk jyr+rsm;/þavmifpmqDaps;wufra+ ]umihf «yxm;a]umif; jrefrmh'Drdkua&pDtif xm;vkyfaqmifvmw,fqdkwJh xifjrif nmxm;_yD; ,if;urf;vS rf;csuftay:
ae]uonf[k tifwmeufokH;pGJonfh w&if;wESD; qufqHae&ovm;/ tm; EdkifiHa&;rwnfr_idrfjzpfr+rsm;udk a&; tm;pkrsm;ESihf EdkifiHwum. axmufjy csufawmh usaemfwkd‹ray;csifbl;As? a':atmifqef;pk]unfbufu rnfokd‹
w±kwfvli,fwOD;u ajymonf? ay;axmufcaH e&ovm;qd_k y;D þa0zefvm om;vmaea]umif; w±kwjf ynftwGi;f a0zefr+udk cHae&onf? bmjzpfvkd‹vJqdk tckrSpoGm;aewm? oabmxm;&So d nfuþkd rod&&dS ao;acs?
Photo: AP
NEJ/ atmufwb
dk m 15 AdkvfcsKyf}uD;pdk;0if;onf ,ckESpf °zdcGJcJholtjzpf emrnf}uD;onf? ausmx
f if(xkid ;f )§atmufwb
dk m 31 aemufykdif;wGif awmfvSefa&;aumifpD
etz0ef}uD;csKyfþAdkvfcsKyf}uD;pdk;0if;. rwfvtapmydkif;rSpI pifumyltaxG ppfudkif;wdkif;rª;tjzpf ‚if;wm0ef bdef;bk&if[k vlodrsm;aom armif0f tpk;d &.þaiGEiS v hf ufeuftultnDrsm;
EdkifiHawmfpsmyetcrf;tem;udk etz axGaq;±kHodk‹ oGm;a&mufaq;ukor+ ,lcJhpOf 2003 ckY jrefrmh'Drdkua&pD xkdif;wyfrawmf Mong Tai Army acgif; &,l_yD; &S rf;jynfe,ftwGif;&Sd vlrsKd;pk
ppftpdk;u ,refae‹Y usif;yonf? cH,lae_yD; aoG;uifqma&m*gcHpm;ae acgif;aqmif a':atmifqef;pk]unfEiS hf aqmifa[mif; cGefqm (74ESpf)þonf vufeufukdifawmfvSefa&;tiftm;pk
&efukefòrdŒ r*Fvm'Hkppfaq;±Hk&Sd &a]umif;þowif;rsm;xGufay:cJhaomf trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJŒcsKyf ygwD0if atmufwkdbm (28) &ufeHeufykdif;u rsm;ukd wkdufckdufcJhonf?
_idrf;at;Z&yfY AdkvfcsKyf}uD;pdk;0if;. vnf; ‚if;.usef;rma&;tajctae rsm;tm; 'DyJ,if;c±dkifY wdkufcdkufowf uG,v f eG cf _hJ yD;þ,refae‹wiG þf ajrmufOuU 1964 ckwGif jyefvnfawmckd_yD; cGeq
f m
psmyeudk usif;y«yvkyf_yD; AdkvfcsKyfrª; ESifhywfoufI ppftpdk;&u owif; jzwfr+ jzpfyGm;cJhonf? vmy a&a0;ok\efwGif rD;oò*õ[f &S rf;nD!Gwfa&;wyfzGJŒ (SUA) ukd wnf vkyfr+ wkd;jrifhvmonf?
}uD;oef;a&$/ 'k-AdkvfcsKyfrª;}uD; armif v#dK‹0Sufxm;onf? 0ef}uD;csKyfpdk;0if;. &mxl;ae&m vkdufa]umif; od&onf? axmifcJhonf? xkdtcsdefwGif &S rf;jynf 1989 ck w G i f tar&d u ef j ynf
at;/ AdkvfcsKyf}uD; ol&a&$ref;ESifh 'k- AdkvfcsKyf}uD;pdk;0if;aoqHk;onfh wGif twGif;a&;rª; (1) 'k-AdkvfcsKyf}uD; cGefqmaoqkH;jcif;ukd etzrS e,ftwGif; bdef;xkwfvkyfr+ ykdrkdrsm; axmifpkw&m±kH;rS cGefqmukd bdef;wef
Adv
k cf sKyf}uD;ode;f pdewf þ‹kd yg0ifwufa&muf ,ckv (12) &ufrS (14) &uftxdukd ode;f pdetf m;þjrefrmEdik if .
H acwW0ef}uD; w&m;0ifxw k jf yefa]unmjcif;r&daS omf jym;vmonf? 1969 ckwGif cGefqmudk (1˜000) wifoGif;&efóud;yrf;r+a]umifh
a]umif; ,ae‹xkwfowif;rsm;wGif 0rf;enf;a]umif;txdrf;trSwf umv csKyftjzpfceft ‹ yfa]umif; _yD;cJhonfhar vnf; cGefqm. qufqHa&;t&m&Sd tpkd;&rS vuf&zrf;qD;cJh_yD; axmif rsufuG,fwGif w&m;pGJqkdcJh&m ‚if;u
azmfjyonf? tjzpfowfrSwf_yD; EdkifiHawmftvHw (18)þwGiþf ppftpd;k &uþxkwjf yefa]unm a[mif;jzpfcJhol &S rf;oHawmfqifho oGif;tusOf;csxm;cJh&m 1973 ckwGif olwkd‹xkwfvkyfxm;onfh bdef;jzLtm;
AdkvfcsKyf}uD;pdk;0if; touf (59) 0ufvi$ x hf &l ef etztpd;k &uþxkwjf yef cJhonf? wif;pOfþt,f'w D mOD;cGeq
f idk ;f u “&uf ‚if;.aemufvkdufrsm;u awmif}uD; vkH;ukd tar&duefrS0,f,lv#if EkdifiH
ESpfonf ,ckv (12) &uf nae (5) a]unmonf? _yD;cJhonfhvY AdkvfcsKyf}uD;pdk;0if; pGJeJ‹tcsdefeJ‹ywfouf_yD;awmh apmapm òrdŒwGif tr+xrf;aeaom ±k&Sq&m0ef wumrl;,pfaq;aps;uGuo f ‹dk ra&mif;
em&DcGJwGif &efukefr*Fvm'Hk ppfaq;±Hk 2004 ckwGif &mxl;rSz,f&Sm;cH& tm; ±dk;wGif;csOfqDtpm;xkd;ukoay; ykdif;u enf;enf;jy\emay:w,f? (2) OD;ukd jyefay;qGJum tvJtvS,f awmhyg[k urf;vS rf;cJhonf?
}uD;wGif uG,v f eG of mG ;_yD; ‚if;. ±kyt
f onfh AdkvfcsKyf}uD;cif!Gef‹ae&mwGif aeonfh t¹r¸mnDtpfudkjzpfol ppftif aemufqkH; usaemfu 'DrSm&SdwJh olŒ&JŒnD vkycf ahJ oma]umifþh jyefvw G vf mcJo
h nf? 1993þckwGifþcGefqmOD;aqmifaom
avmif;udk ,refae‹ ae‹v,f (2) em&D tpm;xdk;cef‹tyfjcif;cH&ol AdkvfcsKyf *sifeD,m !¸ef]um;a&;rª; AdkvfcsKyfwif 0rf;uGJukd ar;_yD;awmhrS tJ'DnD0rf;uGJ 1976 ckwGif bdef;xkwfvkyfr+rsm; MTA onf vGwv f yfaom&Sr;f Edik if aH wmf
wGif &efukef°rdŒ r*Fvm'HkppfocFsKdif;wGif }uD;pdk;0if;onf 1988 'Drkdua&pDv+yf xGef; aoqHk;oGm;_yD;aemuf AdkvfcsKyf ukd qufckdif;wJhtcgusawmh tJ'Du jzifh jyefvnftajcusvm_yD; wyfzGJŒt ukd xlaxmifa]umif; a]unmcJh_yD;
o°*õ[fa]umif; owif;wGif yg&dSonf? &Sm;r+wGif qENjyawmif;qdkolrsm;tm; }uD;pdk;0if; uG,fvGefcJhjcif;jzpfonf? ajymvmw,f?þ(28)þ&ufþreufþ(6)þem rnfukdvnf; nD!Gwfaom&S rf;jynf ukd,fpm;vS,f (35)þOD;yg0ifaomþygvD
&DcGJrSm qkH;ygw,fwJh”þ[kþajymonf? wyfrawmf (Shan United Army) [k refuzdk ŒJG pnf;cJu
h mþ‚if;ygvDrefrþS cGeq f m
Photo: AP
OD;atmifcif
,kwfrmvGef;wJhyk*~dKvfukd rqufqHbl; taotcsmqef;ppfzkd‹ r[mem,u okH;ykH tm*kHaqmifwJh OD;okr*Fvm- rwfvrSm axmifuvGwfvmygw,f? oHCm (5) yg;u qkH;jzwf&if_yD;wmyg jzpfoGm;ygw,f? txufjrefrmjynf
qkdwJhusifhxkH; Ak'<bmomrSm &Sdygw,f? tzGJŒrSm wm0ef&Sdygw,f? ‘r[mem, vuFm&ukd zrf;qD;_yD; ucsifjynfe,f v$wfay;wJhae‹rSm OD;okr*Fvmwyg; yJ? ouFef;0wfcsifolu &[ef;cHvkd ukd t*Fvdyfodrf;_yD; r]umrD t*Fvdyf
'gukd ywWeu d KU Z…euHaqmifw,fva‹dk c: utzGŒJ[mþoHCmhupd u P þdk em;rvnfwm ukd rykd‹rDrSm &[ef;0wfu rdrdoabm wnf;ukdom ouFef;±kHcGifhay;_yD; usef a]umif; yef]um;wJhtcg &[ef;cHvkdol ukd awmfvSefwJhtcgrSm oHCmawGyg
ygw,f? oydwfarSmufwmygyJ? ax& 0rf;enf;p&maumif;w,fvkd‹ a&$usif tav#muf EkwfxGufa]umif; a&;xm; ukd,fawmfawGukdawmh vl0wfeJ‹ jyef ukd touf (20) jynfh&JŒvm;/ rdbu vmw,f? tJ't D cgrSmþawmifawmfom
0g' 0denf;awmft& owfrSwfxm;wJh *kd%f;0if 0g&ifhq&mawmfwOD;u rdef‹ wJph m&Guu f dk axmufvS r;f a&;uþvuf v$wfvkdufygw,f? vGwfvmwJh&[ef; cGifh«yovm;/ a,musfm;[kwf&JŒvm;/ oemykdifeJ‹ q&mawmf (13) yg;[m ppf
jypfr+ (8) ckxJu wckckukd usL;vGefrd zl;w,f? r[mem,utzGJŒ[mþoHCmh rSwfxkd;ckdif;ygw,f? q&mawmfOD;ok awGuþr[mem,uaumifpu D þdk ouFe;f vGwfvyf&JŒvm;/ tem}uD;a&m*g (okd‹ OD;pD;csKyf Sir Frederick Roberts eJ‹ awGŒ
w,fqkd&if tJ'Djypfr+usL;vGefolukd oH tusKd; raqmif&u G Ef idk v
f ‹dk ]um;aer,f r*Fvmu taoomcHr,f &[ef;0wf 0wfcGifhawmif;awmh bmtjypfrS r&SdwJh r[kwf) 0uf±l;jyefa&m*g&Sdovm; qkHaqG;aEG;w,f? omoemykdiftzGJŒukd
CmawmfawGuþrqufqyH þJ 0kid ;f y,fyidk f qkd&ifvnf; xm;ygawmh? tckawmh u rxGufbl;vkd‹ajymwJhtwGuf q&m twGuf ouFef;jyef0wfcGifh&Sdw,fvkd‹ pojzifh ar;ygw,f? &[ef;cHvkdolu todtrSwf«y_yD; oDaygrif;vufxuf
cGifh&Sdw,f? bk&m;/ w&m;/ oHCmukd oHCmawGukd wrif'kuQay;zkd‹ zGJŒpnf; ajz]um;wmukd oHCmawGu auseyf uvkd ulnDaxmufyHh&if t*Fvdyftkyf
raxrJjh rif«y&ifþoydwaf rSmufEidk w
f ,f? xm;ovkd jzpfaew,fvkd‹ oHCmawG “ætwif;t"rR &if &[ef;cHay;vkdufwmygyJ? b,f csKyfa&;ukv d ufczH þ‹dk w&Gm0ifw&GmxGuf
vSLzG,fypPnf;r&atmifvkyfr+/þoDwif; u jrif]uygw,f? vl0wfvcJ idk ;f r_/ tm%mykdifukdrS cGifh«ycsuf awmif;ae w&m;a[may;r,fvkd‹ ‘awmifawmf’
ok;H p&mae&mr&Sad tmif«yvkyrf /+ twif; trsm;od&Sdem;vnfxm;wmu yg p&mrvkyd gbl;?þ'Dupd aP v;awGuadk wmif omoemykdifu urf;vS rf;w,f? om
t"rRvl0wfvJckdif;r+/ qJa&;wkdif;xGm &mZduuHav;yg;jzpfwJh (vdifqufqH qJa&;wkid ;f xGmr_/ oHCmhr[mem,utzGJŒu rajz&Sif; oemykdifukd todtrSwf«yzkd‹ t*Fvdyfu
r+/ oHCmtcsif;csif; pdwf0rf;uGJatmif r+/ ckd;r+/ vlowfr+/ t]um;tjrif&o oHCmtcsi;f csi;f Ekdifygbl;? oabmwlayr,fh tultnDay;zdk‹ukd
aoG;xkd;ay;r+ pwJhtjypf (8) ckxJu vkv d [dk efaqmifr)+ pwmawGuþdk rusL; etzppfAdkvfppfom; bkef;}uD; awmh jiif;qefw,f?
wckckudk usL;vGefw,fqkd&if oHCm vGefor# b,fae&myJa&mufa&muf pdw0f rf;uGaJ tmif ausmif;xJ0if_yD;þ&Sdor#tzkd;wefypPnf; 'gukd]unfh&if wkdif;jynfukd b,f
u oydwfarSmufEkdifygw,f? &[ef;[m &[ef;ygyJ? b,fol‹ukdrS aoG;xk;d ay;r_ pwJh awG vk,ufaewJh udpPrSmvnf; r[m olyJtkyfcsKyftkyfcsKyf ukd,fpm;&&if_yD;
Armppftpkd;&[m 'Djypfr+awGukd &[ef;tjzpfu twif;t"rRpGef‹v$wf em,utzGJŒ[m bmrS rajymbJ E+wf a&mvkd‹ omoemykdiftzGJŒu ,lqwm
tenf;eJ‹trsm; t_rJwrf;usL;vGefae ckdif;vkd‹ r&ygbl;? 'gayr,fh ppfAdkvfu tjypf (8) ckxu J qdwfaeygw,f?þorkdif;tpOftvmukd xif&Sm;ygw,f? trsKd;om;a&;rSm yg
oljzpfwJhtwGuf oHCmawGu t_rJ 'gukdem;rvnfwJhtwGuf tjypf}uD; wckcu k kd usL;vGef ]unfhr,fqkd&if r[mem,utzGJŒ[m 0ifvy+ &f mS ;aewJþh oHCmhor*~t D oif;ukd
wrf;oydwfarSmufEkdifygw,f? 'gay av;wJh ‘*±ku’ tmywfoifhwJh&[ef; ukd,fusKd;ukdcsnf; t"duxm;wmawGŒ r0if]uzkd‹ ‘awmifcif’ omoemykdifu
r,fh ppftpkd;&[m oHCmukdcsKyfukdif ukda&m/ ayghyg;wJh ‘v[ku’ tmywf
w,fq&dk if oHCm &ygw,f? r[mem,ueJ‹ etzppf t*Fvdyfacwfu aqmf]ozl;w,f?
Ekdifatmif oHCmhr[mem,utzGJŒukd oifhwJh &[ef;ukdyg tjypfay;ykdifcGifh&Sd u oydwaf rSmuf tpkd;& tjyeftvSeftusKd;«y]uovkd t*Fvdyftpkd;&[m bmoma&;eJ‹ uif;
zGJŒpnf;xm;ygw,f? a'oqkdif&m oH w,fvkd‹þ,lqxm;ygw,f?þ‘v[ku’ Armrif;eJ‹ omoemykdiftzGJŒ[m wOD;eJ‹ &Sif;wJhtpdk;&jzpfvkd‹ omoemykdifukd
Cmhem,utzGJŒawGukdvnf; zGJŒpnf; tmywfqkdwJh jypfr+tao;tr$m;av;
Ekid yf gw,f?” wOD; tusKd;«y]uygw,f? omoem 'umcHzkd‹ jiif;qefvkdufwmyg? omo
w,f? ppfAdkvf[m 'Dem,utzGJŒawG awGxJrSm aiGa]u;ukdifwG,fokH;pGJwm awmf[m tusOf;cscH&pOfrSm ouFef; qkdygw,f? 'Dvkdqkd&if tjypfr&SdwJhoH ykdif[m rif;q&mjzpfwma]umifh tcGifh emykdifukd 'umrcHwm t*FvdyfukdvkdeD
uwqifh oHCmxkukd ¯ud;ukdifw,f? vnf;yg0ifwmrkd‹ oHCmxJrSm wenf; ±kHcGifhr&bJ axmif0wfpkHom 0wfcJh&yg Cmukd bmjzpfvkd‹ zrf;qD;axmifcso xl;cHpm;&ygw,f? tpkd;&&JŒ r[mtrSm;vkd‹ a0zefolawG
1990 ywWeduUKZ…euHaqmifyGJrSmyg0if r[kwfwenf;eJ‹ ‘v[ku’ tmywf w,f? q&mawmf[m olu ‹ dk ta]umif; vJvkd‹ r[mem,utzGJŒu ppftpkd;& omoemykdifukd bk&ifu 'umcH &Sdw,f? tckvnf; r[mem,utzGJŒ
wJh oHCmawGukd ouFef;c|wfypfzkd‹ ppf oifo h al wG&ydS gw,f?þ'gukþd ta&;,l&if rJhoufouf axmifcswJhppftkyfpkukd ukd ar;&ygvdrfhr,f? 'Dvkdar;cGef;xkwf aeawmh a&$ausmif;xJu omoemykdif [m 'umcHaewJh Armppftpkd;&vkyf
tpkd;&u av#mufxm;wkef;u r[m etzppftpkd;&acwfrSm oHCmhavm aAGr,layr,fh oHCmukd ouFef;c|wf zkd‹ trSefw&m;ukdajym&JwJh owWdvnf; eJ‹ r[mem,uawG[m 'umr&Sd&if wmukd vufyu dk ]f unfah ew,f?þoHCm
em,utzGJŒu oabmwlcJhygw,f? u ysufpD;r,fhudef;qkdufaeyg_yD? ypfzkd‹ ppfAdkvfawG pdwfxufoefaewm &Sd&ygvdrfhr,f? raeEkdifawmhbl;aygh?þ'umxJrSmþbk&if xkudk ppfwyfuapmfum;vmwmþtESpf
aemuf 0denf;usrf;ukd]unfhawmh axmifcsc&H wJoh C H mawGuþkd twif; ukad wmhþtvGepf w d rf aumif;jzpfrw
d ,f vGecf w
hJ rhJ wfvuþqENjyolþukx
d if [mþtcsrf;omqk;H þtvSLay;Ekid q f ;Hk rkv
‹d ‹dk (40) ausmf_yD? ppftpkd;&jy@mef;wJhþ‘oH
rS ppfAkdvfajymovkd vkyfvkd‹r&rSef;od t"rRouFef;c|wf_yD; ESdyfpufn‡Of;yef; vkd‹ od&ygw,f? ausmf ajrmufOuUvmyrSm &[ef;cHzkd‹ bk&ifukd omoemykdifu vufrv$wf CmhtzGJŒtpnf;qkdif&mOya'’ eJþ‹ oHCm
]uw,fvþ‹dk qkyd gw,f?þ'ga]umifþh 1990 wJh taxmuftxm;trsm;}uD;&Sdyg 'Dae&mrSm r[mem,utzGJŒ&JŒ pDpOfwmukd etztm%mykdifu ydwf Ekdifbl;? omoemykdiftzGJŒ[m rdrd&JŒvkyf awmfawGþvu dk ef m&r,f0h ed nf;eJþ‹ qaD vsmf
atmufwkdbmrSm ppftpkd;&jy@mef;wJh w,f?þrw&m;axmifusae&wJþh oHCm tawG;tjrifukd odEkdifygw,f? q&m yifwm;jrpfvkdufvkd‹ ouFef;0wfcGifhr& ykdifcGifhtm%mukdom t"duxm;wJh oH &JŒvm;qkw d mukd oHCmawmfawG yGiyhf iG hf
‘oHCmhtzGJŒtpnf;qkdif&mOya'’ [m awGukd r[mem,utzGJŒu rodcsif awmf OD;okr*FvmeJ‹ ola‹ usmif;wku d u
f ygbl;? Ak'<bmom "avhxkH;pHt&qkd Cmhtm%m&SiftzGJŒ oabmrsKd;ygyJ? vif;vif; aqG;aEG;zkd‹tcsdefa&mufae
0denf;awmfeJ‹ ukdufnD&JŒvm;qkdwmukd a,mifaqmifaevkr‹d jzpfygbl;?þydËuwf "rRp&d,pmcsq&mawmfþ(4)þyg;þ1993 &if vlyk*~dKvfwOD; &[ef;cHwJhudpPukd t*Fvyd o f rd ;f awmhrþS tm%mvufvw G f yg_yD? Ò
8
Ekd0ifbm/ 2007 ck á pmrsuEf mS (9)
av;pm;tyfaom w±kwjf ynfoo‹l rRwEkid if H vufeufpkHwefzkd; tar&duefa':vm oef;aygif; (1˜400) ukd jrefrmu
tjynfhtpkHay;qyfjcif;r«yEkdifonfuvnf; &Sdao;onf? Ttajctae
t&þw±kwfEkdifiHtzkþd‹ jrefrmEkdifiHonfþta&;ygaomr[mrdwf}uD;jzpfonf?
orRw}uD; rpPwm [lusifawmifcifAsm;æ xdka]umifh jrefrmEkdifiH. EkdifiHa&;udpPrsm;ESifhpyfvsOf;I w±kwftpkd;&.
ukdifwG,fykHukd urBmu pdwf0ifpm;pGm apmifh]unfhcJhonf? jrefrmEkdifiHom;
wkd‹tm; jrefrmppfwyfESdyfpufr+rsm;tay: w±kwftpkd;&u a]unmaom
ig;ESpfw}udrfusif;yaom w±kwfEkdifiH &apcifAsm;? oabmxm;onf tjcm;EkdifiHrsm;ESifh jcm;em;ojzifh urBmu b0ifrusEkdif
uGefjrLepfygwDnDvmcH}uD; atmifjrif 1955 ck {_yDvu w±kwftpkd;& qJyifjzpfaeonf?
pGm usif;y_yD;pD;cJhonfukd jrefrmjynf ppfwyfwckonf rsufpdvnfum jref jrefrmhtr+ukd w±kwftpkd;&u jywfom;pGmvrf;pOfrcsaoma]umifh
olwku d‹ av;eufpGm*k%f«y]ua]umif; rmEkdifiH 0vlrsKd;pk. e,fajrwGif;okd‹ &mZ0ifwGifþvGefpGmta&;}uD;aomþusif;yrnfh 8-8-2008 ae‹þEkdifiHaygif;
ESifh tpD&ifcHyg.cifAsm;? 0ifa&mufwyfpGJrdojzifh jrefrmppfwyf pkH tkdvHypfyGJawmf}uD;ukdyif EkdifiHtrsm;u oydwfarSmufonftxd qef‹
,ckESpfazazmf0g&Dv (27) &uf ESiþhf yËdyuQjzpf]uygonf?þyxrt}udrf usifvkdonfh avoHrsm; xGufay:aeonf?
ae‹uþqif[mG owif;pOfYþvl}uD;rif;. wGif jrefrmppfom;wOD;us_yD; (7) OD; TtajctaewGif w±kwftpkd;&u jrefrmppftpkd;&tay: tjrifrSef
tpkd;&tzGJŒ0ef}uD;csKyf0rf]um;aygifu '%f&m&&Sdygonf? 'kwd,t}udrfwGif &&Sd&ef ta&;}uD;ojzifh acwf°ydifu aumif;jrwfaom apwemESifhwifjy
“ody`Hynm/þ'Drkdua&pDvrf;pOf/þw&m; w±kwfwyfrS t&m&SdwOD;ESifh wyfom; vkdonf? ,ae‹Armhwyfrawmftiftm; av;odef;ESifht&m&Sdrsm;ukdþaoem
Oya'v$rf;rkd;a&;/ vGwfvyfa&;ESifhvl (10) OD;usojzifh w±kwfwyftrsm;u e,fjcm;a'oqkdif&m tpkd;&0efxrf; (5) _idrf;csrf;pGmtwlaexkdifa&;rl ywdAdkvfcsKyf}uD;oef;a&$u rauseyf tm;r&jzpfaeouJhodk‹ wyfrawmf
om;wkþ‹d tcGit hf a&;þponfwr‹dk mS þt&if; 0ifa&mufwyfpGJygonf? rsm;ESifh w±kwfynm&Sifrsm;ukd wifjy ig;&yfukd wifjycJhygonf? uvnf; aoemywd}uD;tay: tm;r&/ rauseyfjzpfae]uaom twGif;
&Sifpepf. rlykdifomr[kwfyg/ vl‹tzGJŒ cspf]unf&if;ESD;aomEkdifiHESpfckjzpf vkdygojzifh vlxktpnf;ta0;ac:ay; xkw
d ifjycsuu f þdk w±kwaf cgif;aqmif a&;ukd ayusif;u em;vnfod&Sdoifhonf?
tpnf;wkdif;.þtajccHtkwfjrpfjzpf ojzifþh xkt d r+uþdk urBmuyifþrodcahJ pbJ &ef arwWm&yfojzifh y&dowf (300) }uD;i,fwkdu ‹ vufcH]uygonf? xkdt t&m&Sd}uD;rsm;wkd‹tygt0if jrefrmwyfrsm;ESifhcsKyfrª;}uD;wkd‹ pdwf0rf;
onf” [k rdef‹]um;cJhonfukd jrefrmvl ajz&Sif;cJhygonf? w±kwf0ef}uD;csKyf ausmfwufaomþtpnf;ta0;Yþjrefrmh csdefrSpum jrefrm-w±kwfqufqHa&; uGJr+a]umifh tcsKd‹aomvkyfief;rsm;ukd AdkvfcsKyfrª;}uD;u 1992 ckESpfu
xku ESpfaxmif;tm;&jzpfyga]umif; rpPwm acsmiftifav;u xkdpOfuþjref oabmxm; wifjycGifh&cJhygonf? acsmarGŒcJhygonf? e,fedrdwfpmcsKyf rdrdpdwf¯udufzGJŒxm;aom }uHc› kdifa&;wyfom; ESpfodef;rS ol csD;ajr‡mufxm;
ESifhvnf; wifjyvkdygonfcifAsm;? rm0ef}uD;csKyf OD;AaqGukdyif zdwf]um; OD;Eku w±kwf-jrefrmEkdifiHESpfck }uD;ukdvnf; atmifjrifpGmcsKyfqkdEkdifcJh olrsm;ukd ykdrdktm;«yI tokH;«yavh&Sdonf? xkda]umifh 2003 ck arvu
,if;cH,cl sufudk ygwDnv D mcHwiG f jcif;r«ybJ zqyvtzGJŒOuU@ OD;Ekukd onf uGefjrLepfpepfESifh t&if;&Sif ygonf? a':atmifqef;pk]unftm; vkyf}uHaom 'DyJ,if;vlowfr+}uD;rSm ±+H;edrfh
vnf; aqG;aEG;twnf«y]urnf[k ,l zdw_f y;D þtvGwaf qG;aEG;ajz&Si;f ygonf? pepfjzpfojzifh oabmxm;jcif; rwl Trnfaomþa&S;w±kwaf cgif;aqmif cJh&onf? aool (282) OD; &Sdygvsuf a':pkrSm '%f&mtenf;i,fom&
qrdygonf? OD;EkþyDuif;°rdŒawmfa&mufomG ;onf apumrl _idrf;csrf;pGmtwlaeEkdifa&;ukd rsm;. ulnDr+om"ursm;ukd ,ae‹ cJh.?
u|efawmfrsm;. jrefrmEkdifiHwGif ESifh OuU@}uD;armfu wkdr‹ Sm;wma[h[k cspf]unfa&;rlig;&yfESifh wnfaqmuf acgif;aqmif}uD;rsm;u qufcHusifhokH; ,ck,ae‹ oHCmwaxmifowfjzwfr+rsm;ukdvnf; wyfrawmfom;
vuf&Sdppftpkd;&u EkdifiHom;wkd‹. yGifhvif;pGmajymwma]umifh jy\emr Ekdifa]umif; tus,fw0ifh&Sif;vif;wif I jrefrmjynfolwkd‹tm; qufvuful rsm;xuf }uHz› GHŒwkdu
‹ kd ykdrkd}uD;av;pGm tm%mESifhwm0efay;onfrSm odom
tcGifhta&;rsm;ukdþzsufqD;aeygonf? &Sdawmhyg? w±kwfwyfrsm; ±kyfoGm;yg jycJhygonf? nDyg[k yef]um;tyfyg.cifAsm;? xif&Sm;onf? ukdifwG,fykHnHhzsif;ojzifh urBm}uD;. rsufarSmufY emrnf
vltrsm;ukd tpkvkdufta0;vkduf zrf; onf? OuU@}uD;uquf_yD; 'Dvkdjzpf& (1) EkdifiHESpfckwkd‹ wOD;.e,fajr acgif;aqmif}uD;rsm;cifAsm;? vl‹ ysuf&onf? jrefrmwyfrawmftpkd;& emrnfysufap_yD; r[mrdwfw±kwf
qD;aeonfomruþ±kdufESufowfjzwf wm EkdifiHESpfck e,fedrdwfpmcsKyfr&Sdvkd‹ ESifh tcsKyftjcmtm%mykdifcGifhukd ±kdao tzGJŒtpnf;rSefor#wkd‹. tajccHtkwf tpkd;& *k%fnd‡K;apaom vkyf&yf}uD;rsm;onf Adkvfoef;a&$wOD;wnf;.
onftxdþvlt ‹ cGit
hf a&;rsm;ukþd acsre+ ;f [k rdef‹]um;_yD; pmcsKyftjrefazmf&ef av;pm;a&;? jrpfjzpfaom vl‹tcGifhta&;rsm;ukdþjref vkyfaqmifr+omjzpfonfukd w±kwfacgif;aqmifrsm; em;vnfod&Sdoifh
aeygonf? &mZ0ifpOfvmt& jrefrmh E+d;aqmfcJhygonf? (2)þwOD;uwOD;ukþd usL;ausmaf pmf rmjynfolwkd‹ cHpm;Ekdif&ef ulnDawmfrl onfukd acwf°ydifu zGifhjy&ayrnf?
jy\emrsm;ukþd w±kwaf cgif;aqmifrsm; OuU@}uD;&JŒ]o0g'twkdif; rsm;r um;r+r«ya&;? ]uyg[k jrefrmvlxk.ukd,fpm; av; jrefrmEkdifiHppftpkd;&taejzifh usL;vGefcJhaom &mZ0wfr+}uD;rsm;.
u ulnDajz&Sif;ay;cJhonfhenf;wl ul ]umrDwGif w±kwf-jrefrme,fedrdwf (3) wOD;.jynfwGif;a&;ukd pGuf eufpGm yef]um;yg.cifAsm;? Ò wpfw&m;cH/ ESpfw&m;cH/ okH;w&m;cHwkd‹onf Adkvfoef;a&$wOD;wnf;om
nDajz&Sif;ay;yg&ef yef]um;yg.cif owfrSwfa&;aqG;aEG;&ef 0ef}uD;csKyf zufr+r«ya&;? ±kdaoav;pm;pGmjzifhæ jzpfonfukd w±kwfacgif;aqmif}uD;rsm; od&SdI tiSm;w&m;cHrjzpfap&ef
Asm;? acsmifu OD;Ekukdyif zdwfac:cJhygonf? (4) ESpfOD;om;wkd‹ wef;wlnDr#t a=u;rkHarmifaomif; a&Smif&Sm;Ekdif&ef acwf°ydifu av;eufpGm azmfxkwftyfaya]umif;? Ò
orkdif;jzpf&yfuav;ukd wifjyyg OD;EkuþyuD if;a&mufonfEiS þhf w±kwf usKd;&&Sda&;ESifh jrefrmowif;pmq&m
9
pmrsuEf mS (10) á Ekd0ifbm/ 2007 ck
Photo: AP
EsLuvD;,m;tpDtpOf&yfqdkif;a&; jynfol‹b¾mtvGJoHk;pm;r+jzifh pGJcsuf
wifcHxm;&onfh uG,fvGefol tm%m
vmjcif;jzpfonf?
zrf;rdex f‹ kwfcHxm;&onfh tm%m
ajrmufudk&D;,m;vufcH &SifAdkvfcsKyf}uD; yDEdka&S;.ZeD;ESifh om;
orD; (4) OD;wdk‹udk csDvDEdkifiH. (5) ck
&SifyDEdka&S;tm; axmufcHyHhydk;cJhol (9)
OD;wdk‹.tr+udkvnf; ±kH;awmfrS yvyf
Agencies/ atmufwb
dk m 4 ajrmufþt,lcw H &m;±H;k u vGw_f idr;f cGihf vdkufonf?
ajrmufudk&D;,m;EdkifiHu ‚if;. EsLuvD;,m;tpDtpOfrsm; ay;vdkufonf? AdkvfcsKyf}uD;a[mif; *wfpfwmAdk
&yfqdkif;a&;vkyfief;pOfopfudk ,ckESpfukefY taumiftxnfazmf yDEakd &S;.rdom;pk0ifrsm;onfþtpd;k & uvtdkrD&m;ESifh yDEdka&S;. a&Sa› ewdu k‹
oGm;&efþ,refae‹uþoabmwlvdkufonf?þw±kwfEdkifiHþayusif;òrdŒY (odk‹) rnfonfhvlxktzGJŒtpnf;wGifr# t,lcw H ifoiG ;f cJo
h nfurkd l þw&m;±H;k u
,cifv (27) wGif pwifusif;ycJhaom (6) EdkifiHtpnf;ta0; vkyfudkifcJhjcif;r&Sdaoma]umifh ‚if;wdk‹ vufrcHcahJ y?þxdj‹k yifþyDEakd &S;.om;}uD;
t_yD;þxkwjf yefcahJ omþyl;wGaJ ]unmcsuftwGi;f þ,if;oda‹k zmfjycJjh cif;jzpf tm; jynfol‹b¾mtvGJoHk;pm;r+jzifh jzpfoþl ]o*wfpw f . kd tr+uv kd nf;þt,l
onf?þvkyfief;pOfwGifþEsLuvD;,m;xkwfvkyfa&;ESifhywfoufaom pGJcsufwif&ef rjzpfEdkifa]umif; tqdkyg cHwifjcif;r&So d jzifþh acwWqikd ;f iHx
h m;onf?
enf;vrf;ESifh tajctaersm;udk wif;]uyfpGmydwfyifjcif;/ puf±Hk yDEkda&S;ESifh rdom;pk0ifrsm;
t,lcHw&m;±Hk;u ,ae‹qHk;jzwfvdkuf yDEdka&S;.rdom;pkurl ‚if;wdo k‹ nf
rsm;wGif ta&;}uD;I tpm;xdk;&efrvG,fulaom pufypPnf;tpdwf jcif;jzpfonf? tjypfr&Sda]umif;/ csDvDtpdk;&. rSm; wck” tjzpf azmf!¸ef;I jyif;xefpGm ‚if;.þopPmcHv#K0‹d uS &f rJ sm;jzifþh &ufpuf
tydik ;f rsm;udþk «zwf,al &$Œajymif;jcif;wdy‹k g0ifa]umif;þtar&duefu,
kd pf m; yDEakd &S;ESihf rdom;pkonf ‚if;wdt ‹k m ,Gif;r+ESifh w&m;ol}uD;um;vdk‹&Sm'g a0zefcJh]uonf? pGm n‡Of;yef;owfjzwfr+rsm;«yvkyfcJh
vS,facgif;aqmif c&pPwdkzma[;u ajymonf? tjyeftvSeftm; %m&SdpOf 1973-90 ckumvtwGif; . bufvdkufqHk;jzwfcJhr+rsm;omjzpf ,cifEpS 'f ZD ifbmYþuG,v
f eG cf ahJ om onf?
jzifþh tar&dueftpd;k &uþajrmufu&kd ;D ,m;tpd;k &tm;þt]urf;zuforl sm; jynfol‹b¾maiGxJrSþtenf;qHk;þtar a]umif; ajymonf? AdkvfcsKyf}uD;yDEdka&S; (91) ESpfonf 1998 ckwGif _AdwdefEdkifiHYþtzrf;cH
udkþtultnDay;aeaomþtpdk;&tjzpfþowfrSwfxm;r+ESifhþukefoG,f &duefa':vm oef; (20) udk jynfy vl‹tcGifhta&;v+‹Haqmfolrsm;ESifh 1973 ckwGif tar&dueftultnDjzifh &onfh yDEdka&S;onf 2002 ckwGif csDvD
r+ ydwfyifxm;csufrsm;udk ±kyfodrf;ay;rnfjzpfonf? b%fpm&if;rsm;Yþud, k yf ikd af iGrsm;tjzpf v$wfawmftrwftcsKd‹urlþt,lcHw qdk&S,fvpforRw qmAm'dk tvefxH odk‹ v$Jajymif;jcif;cH&_yD; uG,fvGefcsdef
zGifhvSpfv$Jajymif;cJhr+jzifh tjcm;w&m; &m;±H;k . qH;k jzwfcsuftay: “&Suzf , G f rS tm%modrf;,lcJholjzpfonf? wkdif; txd aiGtvGJoHk;pm;r+ESifh vl‹tcGifht
xdkif;tm%modrf;ppfacgif;aqmif ±Hk;wck. w&m;ol}uD; um;vd&k‹ Sm'gu aumif;aom csDvDEdkifiHw&m;a&;pepf jynfudk tkyfcsKyfcJhpOfumvtwGif; a&;csKd;azmufr+ pGyfpGJcsufrsm;udk &if
,ckv (4) &ufwGif zrf;rdef‹ay;cJh_yD; ordkif;. aemufxyftjypftemtqm vuf0J0g'Drsm;ESifh twdkuftcHrsm;tm; qdkifcJh&onf?
&mxl;rSEkwfxGuf
Agencies/ atmufwb
dk m 2
xdkif;tm%modrf;ppfwyfacgif;aqmif ]unf;wyfOD;pD;csKyfa[mif;
ZifbmabGEidk if w
H iG f pm;eyf&u
d mQ jywfvyfró_ uHae&
AdkvfcsKyf}uD;qGefxdonf EdkifiHawmfvHk°cHa&;aumifpD (pDteftufpf)
t}uD;tuJtjzpfrS tem;,lvdkuf_yDjzpfonf? EkwfxGufpmtm; Zim Online (SA)/ atmufwb
dk m 24 ,ckudpPay:aygufvmjcif;jzpfonf? axmufcHr+t& rrSefuefwJhtwGuf &ef ¯ud;pm;ae&aom rdom;pkrsm;yif&Sd
,refae‹wGif wifoGif;cJhjcif;jzpf_yD; tzGJŒ0if (7) OD;yg tqdkyg ZifbmabGEdkifiHawmifydkif; ajcmufaoG‹ &mwmaus;vufXmeodþ‹k &u d mQ xkwf &duQmvdkcsif&if rif;wdk‹axmufcHaewJh _yD; &duQm&a&;twGuf tpdk;&ESifhtvSL
aumifpDtm; OD;aqmif&ef avwyfOD;pD;csKyf AdkvfcsKyf}uD; ajrjyef‹a'o rGrfeZDc±dkifae a'ocH &ef pka0;a&muf&v dS molrsm;xJrS ta& ygwDqDrSm oGm;awmif;qdk_yD;awmh &SiftzGJ‹tpnf;rsm;tay:wGifom rDScdk
csmvpfzGwfzm;pkudk a&G;cs,fvdkufonf? AdkvfcsKyf}uD;qGefxdonf tajrmuftjrm;udk &duQmaxmufyHhr+ twGufþ&m*%ef;csD&Sdaomþa'ocHrsm; orRw±Hk;t&m&SdawGu usaemfwdk‹udk ae&a]umif;þowif;rsm;wGiþf azmfjyonf?
,cifv (30) wGif ]unf;wyfOD;pD;csKyf&mxl;rS w&m;0ifEkwf ay;&efþvuf&Sdtpdk;&ygwD ZEl;yDtufzf tm; 'Dru kd a&pDajymif;vJa&;v+y&f mS ;ae ajymw,f” [k &duQmr&aom a'ocH Zif b mabG E d k i f i H o m;tm;vH k ; t
xGufcJh_yD; AdkvfcsKyf}uD; tEkzGef;azmifusif'gESifhtpm;xdk;cJhonf? wm0ef&Sdolrsm;u ,refae‹wGif jiif; aom trf'DpDtzGJ‹udkþaxmufcHolrsm; wOD;u ajymonf? wGuf ESpfpOf ajymif;wefcsdef (2) oef;
AdkvfcsKyf}uD;qGefxdonf EdkifiHawmfvHk°cHa&;tm; txl;OD;pm;ay; qdkcJhonf? jzpfaoma]umifhþaxmufyHhr+ray;Edkif rGrfeZDc±dkifonf 2006-07 ck vdktyfaeaomfvnf; orRwrl*gbD.
vkyfudkifEdkif&ef 'k-0ef}uD;csKyfae&mudk vufcHcJh_yD;jzpfa]umif; orRwrl*gbDu vmrnfhESpfa&G; a]umif; ZEl;yDtufzfwm0ef&Sdolrsm; pdkufysKd;&moDwGif oD;ESHpdkufysKd;Edkifr+ 2000þjynfhESpfþajr,m«yjyifajymif;vJ
umuG,fa&;0ef}uD; AdkvfcsKyf}uD; bGef&mhqGrfwmhtm; udk;um;I aumufyw JG iG þf ‚if;tm;axmufc&H efþ&u d mQ ESihf A[dak xmufvSr;f a&;tzG‹J (pDtikd t f )kd t}uD;tus,fxdcdkufaeonfh rmpfAif a&;vkyfief;pwifcsdefrSpI tqdkygvdk
a'owGif; owif;Xmersm;wGif azmfjyonf? axmufyHhr+rsm;tm; toHk;csvmzG,f&Sd tzGJ‹0ifrsm;u ajymcJhjcif;jzpfonf? *dkjynfe,ftwGif;wnf&SdI &ufaygif; tyfcsufjznfhwif;Edkifr+onf wae‹w
onf[þk pd;k &drrf r+ sm;þay:xGuaf ecsed w
f iG f “'D e ,f a jrcH a wG [ m Ed k i f i H a &; rsm;pGmþtpm;tpmr&SdbJþtouf&SifEdkif jcm; ,kwfavsmhvmaeonf?
10
Ekd0ifbm/ 2007 ck á pmrsuEf mS (11)
Photo: AFP
omjzpf&_yD;þwdbufjynforl sm;twGuf EdkifiHudk &Sif;&Sif;vif;vif; azmfjyxm;
jynfya&muf wdbufAk'<bmombkef; vnf; tm;wufzG,f&m” jzpfa]umif; _yD;jzpfygw,f? tck qkay;wJhudpPudk
tar&duefa&wyfulnD awmf}uD; 'vdkifvm;rm;onf tar&d
uefuGef*&ufrS t&yfom;rsm;tm;
'vdkifvm;rm;u ajymonf?
tar&dueforRwu bkef;awmf
ta]umif;«y_yD; EdkifiHwEdkifiHt&yJ jzpf
jzpf/þvlyk*~dKvfwOD;t&yJjzpfjzpfþw±kwf
*k%«f yay;tyfaomþtjrifq h ;kH qkjzpfonfh }uD;tm; “,Hk]unfr+/ ±dk;om;r+ESifh _idrf; EdkifiH&JŒ jynfwGif;a&;udk 0ifa&mufpGuf
Agencies/ atmufwb
dk m 31 r+cH,lcJh&onf? ,if;wdkufcdkufr+wGif ‘uGef*&ufa&$wHqdyfqk’ udkþ,refae‹Y csrf;a&;trSwftom;” tjzpf wifpm; zufvmr,fqdk&if usaemfwdk‹u qef‹
tmz&duwdu k þf ta&Sb› ufEikd if jH zpfaom "m;jy (2) OD;aoqHk;_yD; (5) OD;udk t&Sif vufcH&,lonf? ac:qdv k ukd _f yD;þtar&duefEikd if o
H m;rsm; usifoGm;rSmyJjzpfw,f”þ[kþajymonf?
qdkrm;vD;,m;EdkifiH a&ydkifeufY a'o zrf;rdonf? wdbufwGif rdrdwdk‹xdef;csKyfaer+ taejzifþh bmoma&;t&þrnfonfzh Ed ydS f “cGJxGufa&;orm;” [k w±kwfwdk‹
wGif;yifv,f"m;jyrsm;. odrf;ydkufr+ qdrk m;vD;,m;°rdŒawmfþrl*g'pf±;+ od‹k tm; bkef;awmf}uD; 'vdkifvm;rm;u r+rsKd;udkr# rsufuG,f«yaernfr[kwf . pGyfpGJac:qdkr+udk tpOfwpdkufcHcJh& bke;f awmf}u;D 'vdik v
f m;rm;
atmufrþS jyefvnfwu kd cf u
kd v
f w G af jrmuf tdENd,EdkifiHrS o,fvmaom o]um; _cdrf;ajcmufaeonf[kþtjrif&Sdaeonfh a]umif;/þw±kwfacgif;aqmifrsm;tae aom bkef;awmf}uD;'vdkifvm;rm;url
cJhaom ajrmufudk&D;,m;oabFmom; rsm;vmcsonfh ‘'dkifa[mif'ef;’þtrnf w±kwfEdkifiHa&;acgif;aqmifrsm;u jzifh 'vdkifvm;rm;ESifh aqG;aEG;r+rsm; “u|Ekfyf[m w±kwfEdkifiHuae vHk;0 r+udk qef‹usifv+yf&Sm;cJh&mrS ratmif
rsm;udk tar&duefa&wyfu usef;rm &S d þ tqd k y gajrmuf u d k & D ; ,m;oabF m uef‹uGufaeonfh]um;rSyif touf «yvkyfoifha]umif; qkay;yGJtcrf;t vGwfvyfa&;&zdk‹udk vdkvm;aewmr rjrifjzpfum 1959 ckrSpwifI tdEdN,
a&;ESifh tjcm;tultnDrsm; ay;tyfcJh ay:wGif oabFmom; (22) OD; yg0if (72) ESpf&Sd_yDjzpfaom bkef;awmf}uD; em;«yvkyfonfh 0g&Sifwef°rdŒawmf&Sd [kwfygbl;? t"dy`m,fjynfh0wJh udk,f EdkifiHwGif cdkvH+aecJh&onf?
onf? a]umif;od&_yD; rnfonfhEdkifiHom;rsm; tm; tar&dueforRwbk&Sfudk,fwdkif v$wfawmftaqmuftODY ajymonf? ydik t
f yk cf sKyfa&;twGuþf vv kd m;aewmom tqdkyguGef*&ufa&$wHqdyfqkudk
jzpfa]umif;udrk þl rod&ay? tqdkygqkudk ay;tyfcJhjcif;jzpfonf? w±kwfEdkifiHjcm;a&;0ef}uD;Xme jzpfygw,f”þ[kþqkay;yGw J iG þf ajymonf? bke;f awmf}uD;rwdik rf D vufc&H &So d rl sm;
Photo: AP
tar&duefa&wyft bmoma&;vGwfvyfcGifhESifh 'Drdku ajymcGifh&ol vD,l*sifacsmifu “'vdkif 1989ckwiG þf _idr;f csrf;a&;Edb k ,fvf txJwGif rmomx&Dqm/ e,fvfqif
aejzifhþ,ckuJhodk‹aomt a&pDta&; tjynfht0&yfwnfay;ae vm;rm;udk tck 'DuGef*&ufa&$wHqdyf qk&&Scd ahJ om bke;f awmf}uD; 'vdik v f m; rif'Jvm;/ uG,fvGefoGm;_yDjzpfonfh
a&;ay:ulnrD r+ sKd; r]um aomþorRwbk&t fS m;þaus;Zl;wifa]umif; qkay;wmeJy‹ wfouf_yD; w±kwftpdk;& rm;onf 1951 ckY w±kwfEdkifiHu ykyf&[ef;rif;}uD; *|efaygESifh_Adwdef0ef
c%ay;&_yD; ,if;odk‹ul ESiþhf qk&&So
d jzifþh “vGepf mG 0rf;ajrmuf0rf; u uefu ‹ GufwJhta]umif; tar&duef wdbufEikd if t H m; usL;ausmford ;f yduk cf hJ }uD;csKyfa[mif;þwdek b D vJwy‹kd g0ifonf?
nD&mwGif rnfonfhEdkifiH
ydkifoabFm (odk‹) oabFm
om;rsm;udkrqdk cGJjcm;r+r orRwa[mif;tufpx f &m'gtm; vGw+f idr;f cGiahf y;jcif;udk
&Sad ]umif; a&wyfajymcGihf
&trsKd;orD;wyfrª; vif
'D , ma&mbwf q ef ; u
zdvpfyikd o
f wif;pmrsm;a0zef
Photo: AP
Photo: Reuters
ajymonf? AP/ atmufwb
dk m 27 touft&G,fESifh tr+ppfaq;aepOf
qdrk m;vD;,m;urf;±d;k zdvpfydkiforRw *vdk&D,m tm±dk,dk (6) ESpfausmf]um xdef;odrf;cHxm;&
wef;wGifjzpfysufcJhaom onf w&m;r#wr+&Sda&;xuf EdkifiHa&; jcif;wdk‹udkiJhI rpPtm±dk,dku ,ckv
,ck þ ajrmuf u d k & D ; ,m; t& rdrdv+yf&Sm;Edkifr+udkom t"dupdk; (25) wGif vGwf_idrf;cGifhay;cJhonf?
oabFmtydik pf ;D r+onfþ(26) &drfaea]umif; zdvpfydkiftajcpdkuf rpPtm±d, k . kd þvky&f yfEiS yhf wfouf
}udrf ajrmufjzpfa]umif;/ owif;pm}uD;ESpfapmifu a0zefjypf I ,ae‹xkwf zdvpfyif;pwm;owif;
tar&duefa&wyfoabFm aiGawmif;cHxm;_yD; jyef wifvdkufonf? pmu r«yxdkufonfh oduQmrJhvkyf&yf
ay;qGJxm;onfh oabFm reDvm&Sdþqef'D*efbm,ef;þt*wd wcktjzpf a0zefvdkuf_yD; t*wdr+rsm;
Edik if w
H uma&a]umif;tkycf sKyfa&; rsm;vnf;þ&Sdaeao;a]umif;/ yHkrSeftm; vdkufpm;r+wdkufzsufa&; w&m;±Hk;u tm; ppfaq;tjypfay;aeonfh]um;rS
tzGJŒxHrS yifv,f"m;jywdkufcH&aom jzifþh tar&duefppfoabFmonfþ,ckuhJ t*wdvdkufpm;r+jzifhþþaxmif'%fw orRwa[mif;udk vGwf_idrf;cGifhay;cJh
owif; ta]umif;]um;csuf&&Sd_yD; odk‹þþtultnDay;Edkifavmufaomae oufcsrSwfxm;aom orRwa[mif; jcif;onf w&m;r#wr+&Sda&;xuf EdkifiH
aemuf James E. Williams tar&duef &mwGif &Sdraewwfa]umif; tmz&du tufpfx&m'gtm;þvuf&SdorRw *vkd a&;t& rdrdv+yf&Sm;Edkifr+udkom OD;pm;
orRw *vd&k ,
D m tm±d,
k dk orRwa[mif; tufpx
f &m'g
ppfoabFmu pHkprf;r+rsm;«yvkyf&ef ta&Sy› ikd ;f þyifv,fjyifqikd &f mtaxmuf &D,mtm±dk,dkuþvGwf_idrf;cGifhay;cJh ay;onf[k tkyfcsKyfa&;0efxrf;rsm;
&[wf,mOfwpD; apv$wfcJhonf? tulay;a&;tzGJŒacgif;aqmifu AGDtdk jcif;tay: þa0zefvdkufjcif;jzpfonf? u pGyfpGJ&efjzpfvma]umif; azmfjycJh_yD; ta&;t}uD;qHk;wm0ef&SdolwOD;u 1998 ckY zdvpfydkifordkif;wGif xl;
&[wf,mOfxu G cf mG oGm;_y;D aemuf atodk‹ ajymonf? tar&duefa':vm oef; (80) t*wdvdkufpm;ol tjcm;wm0ef&Sdol ‚if;usL;vGecf ahJ om tvGeq f ;kd &Gm;onfh jcm;pGm rJtrsm;pkjzifh a&G;aumufyGJt
tar&duefwm0ef&Sdolrsm;u yifv,f wyfrª; vif'D,ma&mbwfqef; ausmfESifh nDrSsonfh zdvpfydkifoHk;yDqdk rsm;taejzifþh rnfop‹kd Of;pm;]urnfenf; usL;vGefr+rSyif pmemcGifhv$wfr+udk &&Sd Edkif&cJhol orRwa[mif; tufpfx&m
"m;jyrsm;tm; vufeufcs&ef quf url yifv,f"m;jyESdrfeif;a&;wm0ef aiG (4) bD,D,Hudk Oya'ESifhtnDr [k ar;cGef;xkwfcJhonf? Edkifa]umif; axmufjycJhonf? 'gonf 2001 ck ESpfqef;ydkif;wGif ‚if;
oG,fajymqdkaecsdefwGif oabFmom; onf ,if;a'owGif; v+yf&Sm;vsuf&Sd [kwb f &J ,lcahJ ]umif;þawGŒ&o
dS nf[þk qH;k zd v pf y if ; a';vD ; tif u G m &mu rpPtm±d,k Ekd iS þhf orl .cifyeG ;f wdo ‹k nf tm; _idrf;csrf;pGm qefu
‹ sif«yvkyfcJhonfh
rsm;u "m;jyrsm;udk jyefvnfwdkufcdkuf aom tar&duefOD;aqmifonfh r[m jzwfjcif;cHxm;&aomþorRwa[mif; vnf; t&Sufr&Sdonfh tnHhcHr+tjzpf vnf;þt*wdvu kd pf m;r+jzifþh pGypf cJG x
H m;& vlxkv+yf&Sm;r+a]umifh orRw&mxl;rS
cJhonf? oabFmom;rsm;xJrS (3) OD; rdwfwyfrsm;. a'owGif;a&a]umif; tm; ‚if;onf rnfodk‹aom a&G;cs,fyGJ azmfjycJh_yD; ,ckumvonf t*wdESifh olrsm;jzpf_yD;þolrtm;þwm0efrzS ,f&mS ; «ywfuscJh_yD; (6) ESpf]um tr+&ifqdkif
'%f&mjyif;xefpGm&oGm;ojzifh tar vHk°cHa&;qdkif&mvkyfief;pOf. tpdwf wGifr# yg0ifawmhrnfr[kwf[k uwd tvGo J ;kH pm;vkyo f rl sm;twGuf tcGit hf ay;&efþawmif;qdkr+rsm;&Sdaea]umif; ae&mrS tjypf&Sda]umif; ,cifvu
&duefppfoabFmay:odþ‹k ajymif;a&$Œuo k tydkif;wckjzpfa]umif; ajymonf? ay;cJhjcif;/ (70) ausmfae_yDjzpfonfh a&;&onfhumvjzpfa]umif;/ EdkifiH. a';vD;tifuGm&mwGif azmfjyonf? qHk;jzwfcH&jcif;jzpfonf?
Bangkokpost/ atmufwb
dk m 15 tqdkyg c±dkifcGJESpfckvHk;wGif&dSonfh ajr Bloomberg/ atmufwb
dk m 30 ,lEikd &f eftwGuf xGufay:vmrnfh a&G;aumufyGJ&
uarBm'D;,m;ESifhe,fpyfcsif;xdpyfae jr‡Kyfrdkif;a]umifh vltrsm;þaoaus'%f vmrnfhESpfqef;ydkif;Y usif;y&ef&m ,if;rl]urf;udk v'ftay: jyif;jyif;xefxef jiif;ckH&
aom xdik ;f Edik if t H a&Sb › uf pua,muf &m&r+rsm;&SdcJh_yD; a'ocHtajrmuft xm;aom taxGaxGa&G;aumufyGJt EdkifiHa&;tzGJŒt jcif;ESifh ta&G;cH&olrsm;wGif vlxk
jynfe,f/ t&ef&my&axhc±dkiftwGif; jrm; aetdrfrsm;udk pGef‹cGmxGufajy;cJh wGuþf ygupPweftpd;k &u vH°k cHa&;tpD pnf;rsm;odv ‹k nf; udk,fpm;vS,frsm; ryg0ifjcif;wdk‹jzpf
tus,t f 0ef;þpwk&ef;rDwmþ(320˜000) ]u&a]umif; rpPwmqlxduD,ufu tpOfrl]urf;wck jyifqifxm;a]umif; tpdk;&u ay;ydk‹ vmygu ygupPwefEdkifiHwGif; vlxk
cefw ‹ iG f ajrjr‡Kyfrikd ;f rsm; uif;&Si;f oGm;_yD ajymonf? vuf&Sd0ef}uD;csKyf &ScwftmZpfu xm;_yD;jzpfum r_idrfroufr+rsm; wdk;jrifhjzpfay:vm
jzpfa]umif; tpd;k &r[kwo f nfh xdik ;f t rdik ;f &Si;f vif;a&;vkyif ef;rsm;tjyif ajymonf? vkyf}uHr+rS '%f zG,f&Sda]umif; urBmwv$m; 'Drdkua&
zGŒJtpnf;wckuþ,refae‹wiG þf ajymonf? a'ocHrsm;tm; rdkif;tEœ&m,fESifhywf tqdkygtpDtpOfrl]urf;onf a&G; &mtemw&r&Sdþ pDvdkvm;aomtpdk;&ESifh tzGJŒtpnf;
uarBm'D;,m;jynfwiG ;f ppfþ1975- oufI ynmay;vkyfief;rsm;udkvnf; aumufyGJtwGif; yg0if,SOf°ydif]urnf vGwaf jrmufco hJ l rsm;tm; tultnDay;aeonfh tar
78 umvtwGif; ,if;a'oY jr‡KyfESHcJh vkyfaqmifEdkif&ef tqdkygtzGJŒudk *syef udk,fpm;vS,frsm;.þtoufvHk°cHa&; rpPbw l u kd vnf; &dueftajcpdkuf National Democratic
aom rdkif;aygif; (200) cef‹udk awGŒ&Sd tpdk;&u tar&duefa':vm (3) odef; twGuf tmrcHEdkifa]umif; 0ef}uD;csKyf ol r taejzif h Institute for International Affairs (NDI)
zsufqD;EdkifcJhonf[k ‘cswfwDcsKdif;c|ef ay;cJhonf? u ,refae‹Y °rdŒawmf tpPvrRbwf t]urf;zufrr+ sm; tzGJŒ}uD;u ajymonf?
[mAeftzGJŒ’ t}uD;tuJ qlxduD,uf jynfe,fqdkif&mwm0ef&Sdolrsm;u wG i f þ owif ; axmuf r sm;tm; ajym rSþa&Smif&Sm;Edkif ,ckvtwGif; jynfawmfjyefvm
qdkzDepfu ajymjcif;jzpfonf? vnf; tqdkyge,fpyfa'owGif rdkif; onf? &efþvltajrmuf onfh rpPblwdkonf (1988-90) ESifh
“tckqdk&if rdkif;awG&Sif;oGm;_yDjzpf rsm;&Sif;vif;oGm;_yDjzpfaoma]umifh ,ckv 'kwd,tywftwGif;u tjrm;yg0ifaom (1993-96) ckwdk‹wGif ygupPwef0ef
wJh tJ'Dae&mawGrSm a'ocHawGtae e,fpyfa'oaps;uGufwckzefwD;&ef vlaygif; (130) ausmf aoqHk;cJh_yD; pnf;±Hk;rJqG,fr+ }uD;csKyftjzpf wm0ef,lcJholjzpf_yD;
eJ‹ pdkufysKd;a&;vkyfief;awGudk jyef_yD; tpDtpOfrsm;«yvkyfvsuf&Sdonf? (500)þ0ef;usiþf '%f&m&&So d mG ;aponfh rsm;udkþtueft ‹ olr.tpd;k &tm; t*wdvu kd pf m;onf
awmh vkyfudkifEdkif]u_yD” [k rpPwm cswfwDcsKdif;c|ef[mAeftzGJŒonf 0ef}uD;csKyfa[mif; bemZD,mblwdk owfjzifo h mvkyf [k pGyfpGJcH&_yD;aemuf EdkifiHjcm;wGif (8)
qlxduD,ufu ajymonf? tm; taocHAHk;cGJvkyf}uHr+ jzpfyGm; aqmif r nf j zpf vkòH caH &;wm0ef,al eonfh ygupPwefppfom;wOD; ESpf]um cdkvH+aexdkifcJhonf?
pua,mufjynfe,ftwGif;&Sd tjcm;
ajrjrK‡ yfrikd ;f &Si;f vif;a&;vkyif ef;udk e,fajrrsm;wGifvnf; tvm;wl rdkif; cJht_yD; tpdk;&u ,ckuJhodk‹ vHk°cHa&; a]umif; ,ciftywfu ajymcJhonf? cH y gwD r sm;url rJ q G , f y G J r sm;/ a&G ; rpPbw l okd nfþvmrnfah &G;aumuf
uarBm'D;,m;e,fpyf&Sd uavmiferf; &Sif;vif;a&;vkyfief;rsm;tm; quf tpDtrHudpP wifjyvmjcif;jzpfaomf ,ckrl]urf;onf vuf&Sdtpdk;&yg aumufyGJtqifhrsm;ESifhywfouf_yD; yGJwGifþ0ifa&muf,SOf°ydifEdkif&efþ2001þck
pdkifESifh xmcrf;c±dkifcGJrsm;wGif ,cifESpf vufvkyfudkifoGm;Edkif&ef *syefEdkifiH vnf; ta]umif;t&myg tao;pdwt f wDjzpfaomþ‘ygupPwefþrGwfpviftzGJŒ xkwfjyefaom wif;usyfr+rsm;a]umifh tm%modr;f ppfwyfacgif;aqmifþvuf&dS
rwfvrS pwifcJhjcif;jzpfonf? tygt0if tjcm;EdkifiHrsm;rS taxmuf csufrsm;udkrl rpPwmtmZpfu csjy csKyf’ tygt0if EdkifiHa&;ygwDrsm;tm; ‚if;wd. ‹k Edik if aH &;v+y&f mS ;r+rsm;twGuf orRw AdkvfcsKyf}uD;rl&Sm&wfESifhþtay;
uarBm'D;,m;ppfyGJtwGif; crmeD tyHhrsm; xyfrH&&SdEdkifa&; ¯ud;pm;vsuf jcif;r&Sday? vHk;twGuf tusKH;0ifa]umif; rpPwm tuef‹towfrsm;jzpfvmrnfudk rvdk t,lvkyfIþjynfawmfjyefcJhjcif;jzpf
wyfzGJŒ0ifrsm; tajccsv+yf&Sm;cJhaom &Sdonf? t}uH^m%fESifh xifjrifcsufrsm;& tmZpfu ajymaomfvnf; twdkuft vm;a]umif; xkwfazmfajymqdkcJhonf? onf?
11
pmrsuEf mS (12) á Ekd0ifbm/ 2007 ck
aZmfrif; (vl‹abmifopf)
20þ&mpkrukecf ifumvtwGi;f þt]urf; aomenf;jzifh qENjyyGJrsm; ae&mtESHŒ zufwkdufyGJrsm;a]umifh aemufqHk;wGif u oabmwl vkdufzdk‹vdkonf[kvnf;
Photo: AFP
rzufaomvrf;pOfjzifh tm%m&Sifwdk‹ ay:aygufvmcJhonf? Tonfudk ppf vljzLtpd;k &onfþrif'v J m;ESiþhf ppfppfreS f qdk]uonf? a':pkonf woD;yk*~v
tm; atmifyGJcHcJhaom tzdEdSyfcHjynfol tpdk;&u &uf&ufpufpufaoG;ajrus rSefaqG;aEG;vmcJh&onf? xdktcsdefus tvkyfvkyfaeonfh olr[kwf? tzGJŒt
wdk‹ta]umif; jyefvnfiJhapmif;]unfh EdS rfeif;cJhonf? axmifaygif;rsm;pGm rSomþawGŒqakH qG;aEG;tajz&Sma&;onf pnf ; acgif ; aqmif j zpf o nf ? vl x k
&mwGif awmiftmz&duEkdifiHonf xif tzrf;qD;cHc&hJ onf?þqufvufIvnf; ydkvdk‹t"dy`m,f&dSvmcJhum tm;vHk;t acgif;aqmifjzpfonf? ol‹tzGJŒtpnf;
&Sm;aomEkdifiHwckjzpfonf? t]urf; zrf;qD;aeqJjzpfonf? tusKd;quf wGuf tusKd;&dSvmjcif;jzpfonf? rS acgif;aqmifrsm;ESifh t&ifOD;qHk; wdkif
rzuf tEkenf;jzifh aqmif&Gufaom tjzpf EkdifiHwumrdom;pk. a0zefr+/ jrefrmjynfom; &[ef;&Sifvljynf yifzdk‹vdkonf? onfhaemuf jynfwGif;rS
vrf;pOfonfþawmiftmz&duEkid if o H m; zdtm;ay;r+awGuþkd ppftpd;k &cH,&l onf? oltaygif;onfvnf; EkdifiHa&;tjrif wkid ;f &if;om;acgif;aqmifrsm;ESihf quf
wdk‹twGufomru &ufpufaom/ zd xdkzdtm;ay;onfh'%frsm;þavsmhyg; &SifoefEdk;]um;onfhvlxkjzpfonf? vufaqG;aEG;&efvnf;&do S nf?þtm;vH;k
EdyS af omþtkycf sKyfoþl vljzLtpd;k &twGuf oGm;apzdk‹ ppftpdk;&acgif;aqmif Adkvf orkdif;wav#mufjzwfoef;r+udk ]unfh ESifhaqG;aEG;_yD;rS AdkvfcsKyfr;ª }uD;udk jyef
yg tusKd;&dSapcJhygonf? ESpfOD;ESpfzuf csKyfr;ª }uD;oef;a&$u a':atmifqef;pk IodEkdifonf?þ,ckþa':pkESifhpum;ajym vnfta]umif;jyefEkdifrnfvnf;jzpf
vHk;twGuf tusKd;rsm;cJhonfudkvnf; ]unfESifhpum;ajymygrnf[k a]unm rnf[q k vkd maomþAdv k cf sKyfr;ª }uD;þb,f onf? wkdif;jynfwckvHk;ta&; aqG;
awGŒEkdifayonf? cJh&onf? odk‹aomf ¹cGif;csufrsm;jzifh ajcvS r;f vS r;f csiI f þbmpum;ajymonf aEG;&mwGiþf a':pkwOD;wnf;qENEiS þhf vkyf
odk‹aomf awGŒqHkaqG;aEG;tajz&Sm a]unmjcif;omjzpfonf? udk tm;vHk;u odaeESifh_yD;jzpfonf? Ir& qdkonfudk a':pkvnf;em;vnf
jcif;onfþvG,v f , G Ef iS ahf wmhþ&&dcS o
hJ nf atmuf y gtcsuf a v;csuf u d k
“Adv
k cf sKyfr;ª }uD;. a':pkEiS ahf wGŒqHpk um;ajymygrnf[k awGŒqHkaqG;aEG;tajz&Sm&mwGif ESpfOD; onf?
r[kwfyg?þumv&Snf]umpGmþjzwfoef; a':atmifqef;pk]unftaejzifh pGef‹ qdv k maom pum;u &ifxu J vmaom ESpfzuftwGif; wef;wl&nfwljzpfzdk‹vdk ta&;}uD;aomtcsufuawmh xdk
onf?þtjyeftvSefav;pm;r+onfþr&dS odk‹aom vkyfief;aqmifwmrsm; vkyf
cJ&h onf?þra&rwGuEf idk af tmifþrsm;jym; v$wrf o S m wku
d ±f u
dk af wGŒqpkH um;ajym ±dk;om;aomurf;vSrf;csufr[kwf” rjzpfonft h &myif?þvlxo k nfþonfvkd aqmifEidk &f efþa':pkuþkd t&ifO;D qH;k þtus,f
vSaomvlxkv+yf&Sm;r+rsm;jzifh jznfh rnf[k qdkvmonf? (1) xdyfwkduf&if
qnf;yHhydk;ay;cJh&onf? 1985 ckESpf qkdifjcif;rvkyf&ef/ qdkvkdonfuawmh wdkif;jynfudk vHk;vHk;wHcg;ydwf txD; rsm;udkzdEdSyfaeonf? rcHEdkifawmhonfh umvrsKd;twGif; olwdkb ‹ ,fvdkqufI csKyfuþv$wfay;zdkv ‹ dkonf?þcGefxGef;OD;/
avmufrSpI axmifwGif;Y&dSaeaom qENjyyGJrsm; qufvufrjzpfyGm;atmif usejf zpfaponfv h rf;pOfuþkd pGev ‹f w$ &f ef/ tcsdefwGif vlawGqENjyawmhraygh? aqmif&u G &f rnfuþkd odxm;_y;D jzpfonf? AkdvfcsKyfaqxiftygt0if wkdif;&if;
attefpDacgif;aqmif rif'Jvm;ESifh a':atmifqef;pk]unfrS wm0ef,l& þjrefrmjynf urBmhtv,fwGif txD; a':pku tcsufay;IvlawGvrf;ay: ppfrSefaom awGŒqHkaqG;aEG;tajz&Sm om;acgif;aqmifrsm;udkvnf;þtusOf;
vljzLtpdk;&þpwifpum;ajymqdkr+rsm; rnf[k qdkvdkjcif;jzpfonf? (2) tvHk; usefjzpfae&onfrSm a':atmifqef; xGuq f ENjyjcif;r[kwo f nfrmS þ&Si;f vif; jcif;udk rqkdufa&mufrcsif; t]urf;r axmifrsm;xJu jyefv$wfay;&rnf?
&dSvmcJhonf? 1990 ckESpfwGifrS rif'J pHk a]ujyKef;jcif;jzpfatmifvkyfaeonf pk]unfa]umifhavm/ ppftpdk;&a]umifh onfh jrifomonfhudpPjzpfonf? zufaom_idrf;csrf;aom vlxkv+yf&Sm; onfah emufþxdak cgif;aqmifrsm;tm;vH;k
vm;þaxmifrv S w G af jrmufco hJ nf?þtqdk rsm;udk &yfqkdif;&ef/ wkdif;jynftvHk;pHk avm? &Sif;aeonfudk ±+yfatmifvkyf awmiftmz&durSmwkef;uvnf; r+rsm; qufvuf&Sifoefae&ef tvGef rsufESmcsif;qkdifI aqG;aEG;zdk‹ tcsdef
ygpum;ajymaeonfqakd omþig;ESpw f m a]ujyKef;atmifvkyfaeolu rnfol aejcif;omjzpfonf?þtjypfrSefor#udk tpdk;&u awGŒqHkaqG;aEG;r+qdkonfh ta&;}uD;onf? ay;&rnf? xdktqifhrsm;_yD;rSom a':pk
umvtwGi;f vGwaf jrmufa&;v+y&f mS ; enf;qdw k m tm;vH;k todjzpfonf? (3) a':atmif;qef;pk]unfa]umifh jzpf& acgif;pOfatmufwiG þf npfenf;waxmif ,cktcsed o f nfyI kd þta&;}uD;aom taejzifh AdkvfcsKyfr;ª }uD;ESifh pum;ajym
olaygif;rsm;pGm zrf;qD;axmifoGif;t pD;yGm;a&;t& ydwfqdk‹ta&;,lonfh rl onf[þk yHck saejcif;omjzpfonf?þwzuf oHk;I tcsdefudkqGJaecJhonf? axmifxJ umvjzpfonf?þAdv k cf sKyfr;ª }uD;.þa':pk &ef toifhjzpfayvdrfhrnf?
usOf;uscHcJh&onf? vkyf}uHcH&aom udk pGefv ‹ $wf&ef/ ppftpdk;& qdk;oGrf;ae wGifvnf; awGŒqHkpum;ajymjcif;udk u rif'Jvm;udkAef;jyI olESifhaqG;aEG; ESifhawGŒqHkpum;ajymygrnf[k qdkvm ,cktcsdefwGif AdkvfcsKyfrª;}uD;
a]umifh vGwfajrmufa&;v+yf&Sm;ol r+a]umifh EkdifiHjcm;tpdk;&tcsKd‹rS pD;yGm; tcsdefqGJvdkI TuJhodk‹ uyfzJh&yfzJhvkyf aeygonf[k EkdifiHwumudkvSnfhjzm;cJh aompum;uþ&ifxu J vmaomþ±d;k om; zefwD;vkdufonfh tajctaeatmufY
acgif;aqmiftrsm;tjym; toufqHk; a&;ydwfqdk‹ta&;,ljcif;jzpfonf? ppf jcif;jzpfonf[kvnf; qkdEkdifonf? onfrSm rdk;rqHk;ajrrqHk;/ ig;ESpfeD;yg; aomþurf;vS rf;csufr[kwf? uefo ‹ wf jynfwiG ;f jynfy&dþS 'Dru kd a&pDa&;vdv k m;
±H;+ cJ&h onf?þaemufxyfþav;ESpt f ]um tpd;k &uom wkid ;f jynftwGi;f aumif; wkdif;oljynfom;rsm;þqif;&JwGif; ]umjrifhcJhonf? xdk]umjrifhaeaom csufav;csufu twlwGJygaeonf? onfhtzGJŒrsm;twGif; tawG;tac:
1994 ckESpfa&mufrS ygwDpHk'Drdkua&pD aumif;rGefrGefaqmif&Gufaeygu/ vl‹ eufaeonft h csdew f iG þf Adv
k cf sKyf}uD;rsm; umvtwGif;wGif tzdEdSyfcHEkdifiHom; tcsKd‹aomtkyfpkrsm;/ vlrsm;u bmyJ vkyf[efrsm;t& uGJjym;aernfqdkygu
a&G;aumufyGJ}uD; usif;yEkdifcJhonf? tcGit hf a&;rcsK;d azmufyguþa':atmif oef;ºuG,o f al X;rsm;uJo h a‹kd exdik af e]u wdk‹onf olwdk‹vkyfp&m&dSonfrsm;udk jzpfjzpf a':pktaejzifh AdkvfcsKyfrª;}uD; tm%m&Sif}uD;. tóudufjzpfoGm;Ekdif
onf E S p f p uf w if b mvtwG i f ; qef;pk]unf wkdufwGef;&ifawmifrS onf?þAdv k cf sKyfr;ª }uD;orD;.þpdepf aD om qufvyk af ecJo h nf?þewfu&musD;armh ESifh pum;ajymzdk‹vdkonf[k toHxGuf onfudkvnf; rarhoifh? EGm;uGJv#if
jrefrmjynfwGif oHCmawmfq&mawmf EkdifiH&yfjcm;tpdk;&rsm;rS pD;yGm;a&;ydwf r*Fvmaqmifudk ]unfhIodEkdifonf? aeonfv h x l rk [kw?f xdu
k o
hJ ‹kd vlx. k vmonf? AdkvfcsKyfrª;}uD;ajymovdk usm;qGJqdkaom pum;udk a&S;vlrsm;
rsm; OD;aqmifI t]urf;rzuf_idrf;csrf; qdkj‹ cif;udk aqmif&Gufrnfr[kwf? (4) wcsed wf nf;wGiv f nf;þwkid ;f oljynfom; qufwkdufqifE$Jvmaom t]urf;r olvv kd m;onft h csuaf v;csuu f þkd a':pk tvum;xm;cJhonfr[kwf? Ò
t&Sifaum0d' oufawmf (24) ESpf ydwfudk _idrf;csrf;pGm arwWmydkq ‹ kawmif; raumif;avmufatmif tifrwefrS b,favmuf±dkaoudkif;±+dif;ovJqdk_yD; _idrf;csrf;pGmeJ‹ pDwef;vrf;av#mufwm
Photo: NEJ
0gawmf (4) 0gonf ywWeduUKZ…euH &wmjzpfw,f? ±dkif;pdkif;,kwfrm_yD; yufyufpufpuf olwdk‹&JŒ tjypfawGudk zkH;uG,fcsifwJho jzpfw,f/ azmufcGJa&;ypPnf;awGeJ‹
aqmifoydwfESifh pufwifbmvoHCmh acwf- oHCmhv+yf&Sm;r+rSm t&Sif vkycf ]hJ uw,f? olwt ‹kd m%mudþk xdcu kd f abmygyJ? ywWeduUKZ…euHqdkwmu qufpyfvkyfaqmifr+qdkwm pdwfxJrSm
v+yf&Sm;r+wGif OD;aqmifr+tcef;u¾rS bk&m;arhvdk‹r&EdkifwJh jrifuGif;wckudk vmr,fqdk&if jynfolrajymeJ‹ &[ef; tajctaet&yf&yfa]umifh olwdk‹&JŒ awmif rpOf;pm;rdbl;/ wu,fhvuf
yg0ifco hJ jl zpfonf?þ&efuek wf ikd ;f þr*Fvm rdef‹]um;ay;apvdkygw,f? oHCmawGuakd wmifrS tvGwrf ay;bl; ypPnf;awGudk vufcH&ayr,fh toHk;r awGŒrSmqdk a0;a&maygh? olwdk‹&JŒvkyf
awmifnGef‹°rde,f eef;OD;ausmif;wdkuf t&S i f a um0d ' - puf w if b mv qdw k yhJ pkH rH sK;d [mþtifrwefpw d rf aumif; «ybl;qdk&if ywWeduUKZ…euHaqmifwm &yf[m Ak'<omoemawmfudk nd‡K;EGrf;
wGifoDwif;oHk;aexdkifcJh_yD; atmufwdk (26)þ&ufae‹ reuf (11) em&DcGJrSm a&$ p&mawGyg?þbd;k pOfabmifqufu;kd uG,f ajrmufygw,f? 'Dae‹xd oHCmawmf npfax;atmifvkyfwmyJvdk‹ OD;Zif;t
bm (18) &ufuþvGwfajrmufe,fajr wd*b kH &k m; ta&Sb › ufrck u
f a]u;oGe;f vmcJ]h uwJþh Ak'o < moemawmf[mþetz awG uHaqmifae]uygw,f/ Ak'o < mo aeeJ‹ ajymcsifygw,f?
odk‹a&muf&Sdvm_yD;aemuf acwf°ydifESifh bk&m;teD;rSm ppfwyfeJ‹ vHkxdef;awG &JŒ ppfzdeyfatmufrSm jym;jym;0yfoGm; emawmfrSm 0denf;awmfawG&Sd_yD;om; acwf- jrefrmEdkifiHrSm vuf&Sdwm
awG‹qHkar;jref;cGifh&cJhygonf? u &[ef;oHCmawmfawGeJ‹ vlxkudk atmifvkyfcJh]uw,f? aemuf_yD; urBm jzpfw,f? Ak'<0denf;awmfawGtjyif 0eft&SdqHk;jzpfwJh etzOuU@ AdkvfcsKyf
acwf- _yD;cJhwJhpufwifbmoydwf t]urf;zuf°zdcGif; ±dkufESufzrf;qD;cJh rSm jrefrmEdik if q H &kd if &[ef;oHCmawmf olwdk‹uef‹owfcsKyfcs,fwJhOya'awG rª;}uD;oef;a&$udk bmrsm;rdef‹]um;csif t&Siaf um0d'
wdkufyGJrSm oHCmawmfawG bma]umifh w,f? oHCmtcsKd‹ acgif;awGuGJ aoG; awGudk zrf;qD;±dkufESufowfjzwfwJh vnf; trsKd;rsKd;xkwfaeawmh olwdk‹ ygovJbk&m;? t&Sifaum0d'- jrwfAk'<&JŒ omo
OD;aqmifyg0ifcJh&wmvJbk&m;? awGxGuf_yD; um;ay: twif;ypfwif EdkifiHuvm;vdk‹ trnf;pufxifoGm;wJh vufatmufrmS &[ef;oHCmawmfawG t&Sifaum0d'- AdkvfcsKyfrª;}uD; emawmfjzpfay:vmzdt ‹k wGuf bk&m;&Sif
t&Sifaum0d'- 88 ta&;tcif; w,f? oHCmawGudk wkwfeJ‹±dkuf ppfzd tjzpfudk OD;Zif;taeeJ‹ &ifxJrSm b,f [m omoemabmifxJrSm arGŒavsmfr+ oef;a&$udk OD;Zif;ajymcsifwmuawmh [m av;oacFseJ‹urBmwodef; ]um
wkef;u jynfolawG OD;aqmifcJhw,f? eyfea‹J qmifu h efc]hJ uw,f?þOD;Zif;vnf; vdrk aS jzodrv hf r‹kd &atmifþcHpm;&ygw,f? r&Sdawmh&if jrefrmEdkifiHrSm Ak'<omo jynfolawGudkiJhn‡myg/ oem;yg/ ausm atmifþyg&rDjznfhcJh&w,f? 'Domoem
tckusawmh jynfolawG wtm;iwf AdkufrSmt±dkufcH&w,f? oHCmawmf acwf- etzppftpdk;&u olwkd‹&J‹ emawmf[m qkw, f w k v f mEdik yf gw,f? om;&ifom;rcGJjcm;ygeJ‹/ urBmhtv,f awmf}uD;[mþetzppftpd;k &&JŒþppfzed yf
rGwfacgif;yg;ae_yD; zdESdyfr+awGcH&wm awG aoG;ajruscJh&wJh tJh'Dae‹jrifuGif; rD'D,mawGrSm bmoma&; ±dkaoudkif; acwf-jrefrmhtvif;owif;pmrSm rSm emrnfysufavmufatmif qif;&J atmufrSm jym;jym;0yfae&w,f? 'g
wtm;rsm;w,f? ukefaps;E+ef;awG [m b,fvdkrSarhvdk‹r&wJh jrifuGif;yg? ±d+if;oa,mif 0g'jzef‹ae_yD; wzufu t&Sib f &k m;udk azmufcaJG &;vkyif ef;awGe‹J rJaG waewJþh jynfoal wG&ŒJpm;0wfaea&; a]umifh omoemawmf}uD; jrefrmEdkifiH
wtm;wuf_yD; wae‹vkyfvdk‹ pm;p&dwf acwf- oHCmawmfawG t]urf; oHCmawmfawGuþkd ±du k Ef uS af xmifcs_yD; ywfoufw,fqw kd þhJ pyG pf cJG suef y‹J wfouf udk iJh]unfhay;yg/ 'um}uD;wdk‹&JŒ tm rSm jyefvnfxGef;vif;vmatmif rdrd
awGrumrdbl;? qefwjynf (1˜000) zuf°zdcGif;cH&wmeJ‹ywfouf_yD;awmh vl0wfvcJ ikd ;f aewJt h ay:rSmþt&Sib f &k m; _yD;þb,fvdkrdef‹]um;vdkygovJbk&m;? %mudk ay;ygvd‹k OD;Zif;wda‹k wmif;qdak e wdk‹wwfEdkifwJhbufuae_yD;awmh om
ausmfw,f/ w&ufvkyfcu (1˜000) t&Sifbk&m;b,fvdk cHpm;&ygovJ? bmrsm;rdef‹]um;vdkygovJ? t&Sifaum0d'- atmufwdkbmv wmr[kwyf gbl;?þjynfoal wGþpm;0wfae oem«yay;]uzdþk‹ awmif;qdkcsifygw,f?
ausmfyJqkdawmh b,fvdkrS tqifrajy t&Sifaum0d'- urBmay:rSm bm t&Sifaum0d'- olcdk;qdkwm nrS (18)þ&ufae‹xw k þf jrefrmhtvif;owif; a&;ajyvnfzt ‹kd wGuþf aqmif&uG af y;wJh &[ef;&Siv f jl ynfoal wGvv kd m;wJh &nf
]ubl;?þ'gayr,fþh vlawGvrf;ay:rxGuf om}uD; (4) ck&SdwJhtxJu Ak'<bmom cdk;wmyg? tJvdkyHkpHyJ olwd[ k‹ m vluG,f pmrSmygwJh tJ'DpGyfpGJr+uawmh tawmfh &[ef;oHCmawmfawGuþkd EydS pf ufwm&yf rSef;csufpdwfqEN jynfh0zdk‹twGuf _idrf;
Edik ]f ubl;?þ88þwke;f uvd°k zdciG ;f xm;wm rSm bmoma&;ppfyGJqdkwm ordkif;rSm &mrSm &[ef;oHCmawGudk zrf;qD; udk tusnf;wefwv hJ yk &f yfyg? pufwif ygawmh? axmifxJrSm zrf;qD;cHae&wJh csrf;wJhenf;eJ‹ wufnDvufnD vufwGJ
&Sdawmh rxGuf&J]ubl;? Ak'<bmom b,fwkef;urS rjzpfcJhbl;? jynfolvl ±dkufESufaxmifcsw,f/ axmifxJrSm bmoHCmhvy+ &f mS ;r+rmS þoHCmawmfawG &[ef;oHCmawGeþ‹J ausmif;om;jynfol aqmif&Guf]uzdk‹ ajymcsifygw,f?
&[ef;oHCmawmfawGu jynfolawG xkawG iwfrGwfacgif;yg;wJh'%fudk jrif vnf; oHCmawGudk &Jbufpcef;ydw k‹ m udk vlxkuaxmufcHawmh OD;aqmif awGuv kd nf;þtjrefq;kH v$waf y;yg?þurBm acwf- t&Sifbk&m; a&S›qufbm
&JŒ'kuQudkþrjrif&uf]ubl;? tckvdkþqif; &wJhtcgrSm oem;n‡mwm_yD;awmh awG&Sdw,f/ twif;t"rRvl0wfvJ tzGJŒxJrSmygwJh oHCmwyg;udk zrf;qD; rSm 'Dvdkausmfraumif;]um;raumif; awGvkyfoGm;zdk‹ &nf&G,fxm;vJqdkwm
&Jiwfrw G af cgif;yg;r+[mþomoemawmf tckvdkvrf;ay:xGuf_yD; pDwef;vSnfh cdkif;wmawG&Sdw,f? 'gayr,fh &[ef; _yD;þxda&mufpmG ta&;,lcsifw,f?þ_idr;f jzpfaewmawGudkvnf; AdkvfcsKyfr;ª }uD; odcGifh&&if odvdkygw,fbk&m;?
udkvnf; trsm;}uD;xdcdkufygw,f? vnfwmudk t]urf;zuf ESdrfeif;vdkuf wdk‹rnfonf b,fvdkyJ oduQmcsygap csrf;pGmarwWmydk‹vrf;av#mufwmudk oef;a&$þpOf;pm;apcsifygw,f?þtjzpf t&Sifaum0d'- &[ef;&Sifvl jynf
&[ef;oHCmqdkwmu 'um/ 'umr wmawG/ pufwifbm (25)/ (26) awG udk,fhrSmqENryg&if bkef;}uD;[m vlr ta&;,lwJhtcgrSm olwdk‹&JŒ &ufpufr+ EdkifqHk; jynfolawG&JŒpdwfqENudk jznfh olawGtay:rSm 'Davmufawmifrn‡m
awGudkrDScdk_yD; omoem«y&wm jzpfyg rSm bkef;}uD;ausmif;awGudk t]urf; jzpfygbl;? EdkifiHwumudk olwdk‹0g'jzef‹ awGukd xifay:rSmpd;k &drw f t hJ wGuf tck qnf;ay;ygvdk‹ ajymcsifygw,f? rwm&uf&ufpufpufvkyfwJh ppft
w,f? 'umawG&JŒ ae‹pOf'kuQawGudk zuf ±dkufESuf0ifpD;_yD; oHCmawmfawG aewJh bk&m;ausmif;uefomG ;_yD; tvSL vdkcJ,rf;rD;ausmufawGeJ‹ wdkufuGuf acwf- jrefrmEdkifiHrSm&SdwJh &[ef; pdk;& r«ywfrcsif; jynfolawGeJ‹wom;
rjrif&ufEdkifwJhtwGuf _idrf;csrf;pGmeJ‹ udk zrf;qD;oGm;wmawG/ ausmif;awGrmS twef;vkyfwmawG[m [efjyouf qif_yD; pGyfpGJr+vkyfwJh taumuf}uH &SifvljynfolawGudk bmrsm;rdef‹]um; wnf; xyfwl_idrf;csrf;pGmeJ‹ qufvuf
oHCmawGyl;aygif;_yD;awmh oHCmho z±dkz&Jjzpf_yD; aoG;uGufawGeJ‹ ±+jrifvdk‹ oufjzpf_yD; omoemtay:rSm olwdk‹ vkyf&yfvdk‹yJjrifw,f? OD;Zif;wdk‹[m csifygovJbk&m;? vkyfaqmifoGm;rSmjzpfw,f? Ò
12
Ekd0ifbm/ 2007 ck á pmrsuEf mS (13)
a'guw
f mvG%;f aqG
pufwifbm a±$0ga&mifta&;awmfyHk &wJh ygwDudk tm%mv$Jum ppfwef; r+qdkwJh {&mrtpdkiftcJ}uD;udk ajy yGJrSm tEdkif&&SdwJh teft,fvf'DygwD0if atmif tao;pdwfrSwfwrf;wif zGifhcs qdkaewmudk awGŒae&qJjzpfygw,f?
uawmh etzppfacG;bDvl;awG&JŒ vlr vsm;udkjyefr,fvdk‹ uwdu0wf«yjcif;? aysmufatmif ajz&Sif;zdk‹ r¯ud;pm;bJ awGudk tjypfrJh zrf;qD;axmifcswJht EdkifcJhjcif;yJ jzpfygw,f? tJ'D "mwfyHk/ tqdk;qHk;uawmh w±kwftpdk;&ygyJ?
qefwJh ESdyfuGyfESdrfeif;r+awGa]umifh æpwJhar#mfvifhcsufawG ay;cJhwm (¯ud;pm;vnf; jrefrmjynfolvlxku jyif vlxkacgif;aqmif a':atmifqef; AD'G ,
D rkd wS wf rf;awGa]umifyh þJ ukvor*~ w±kwftpdk;&[m jrefrmjynfta&;udk
tcdkuftwef‹tm;jzifh &yfwef‹_idrfouf yJ jzpfygw,f? tJ'Dvdk a]unm_yD; tm b,faomtcgrSþciG v hf w $ af wmhrmS r[kwf pk]unfudkyg 'DyJ,if;vlowfyGJ}uD;eJ‹ vHk°cHa&;aumifpDta&;ay: tpnf;t jynfwiG ;f a&;oufoufomjzpfw,fv‹kd
oGm;ovdk jzpfaeygw,f? 'gayr,fh %modrf;cJhwmqdkawmh jynfolvlxku ygbl;)þb,fvkd vSev ‹f ;kH vdrv
f ;kH nmvH;k vkyf}uHowfjzwfzdk‹ ¯ud;pm;cJhwmawG a0;ac:,l_yD; jrefrmEdkifiHta]umif; wav#mufvHk;ajymqdk&if; olcsnf;yJ
t_yD;wdkif &yfwef‹_idrfouf oGm;w,f vnf; [kwfavEdk;Edk;qdkwJh apmifhpm;r+ awGeJ‹ vSnfhpm;OD;rvJ/ tJ'Dvdk vdrfnm [m vlxk&JŒ t,Hkt]unfuif;rJhr+udk aqG;aEG;&/ ukvor*~ twGif;a&;rª; jynfwiG ;f a&;udk 0ifa&mufpu G zf ufum
vdk‹awmh wyftyfajymvdk‹r&ygbl;? awGeJ‹ _idrfoufoGm;cJhwm jzpfygw,f? zdv
k‹ nf; tcGifhta&; &ygawmhOD;rvm; wdk;_yD;cH,l&&SdapcJhwJh ta]umif;w&m; csKyf&JŒ txl;udk,fpm;vS,f rpPwm tD ppftkyfpkudk ausmaxmufaemufcH«y
ta]umif;uawmhþtckþ&yfwef_‹ ird o f uf tck pufwifbmta&;awmfyHkudk qdkwmawG[m tawmfpdwf0ifpm;zdk‹ awGyJjzpfygw,f?þtJovdktaetxm; b&m[if *rfbm&Dudk rlvowfrSwf aewmþtxift&Sm;awGŒae&ygw,f?
oGm;wJh tajctaeu 1988 pufwif ypfcwfErdS ef if;_y;D aemufyikd ;f þ_ird of ufomG ; aumif;wJh ar;cGef;awGyg? etzppf rsKd;rSm olwdk‹ ZGwfw&Gwf usif;y«yvkyf xm;wJt h csdeZf ,m;xufapm_yD; jrefrm 'g[m jrefrmjynfta&;tay: apw
bm (18) &ufrSm e0wppftkyfpk tm yHkuawmh 88 wkef;u ypfcwfESdrfeif; tkyfpkqdkwm e0wudk ta&cGHvJ_yD;tkyf aewJh twkta,mif trsKd;om;nDvm EdkifiHudk ta&;ay:apv$wf& qdkwmrsKd; emrrSew f þhJ w±kwt f pd;k &udþk qefu ‹ siu
f ef‹
%modrf;_yD; ypfcwfòzdcGif;cJhpOfwkef;u _yD;aemufydkif; _idrfoufoGm;ovdkrsKd; csKyfaewJh ppftkyfpkyJjzpfvdk‹ trnfem cHeJ‹ vrf;jyajryHk (7) csufudk vlxku awG jzpfvmcJh&wmyg? uGurf a+ wGþjyif;jyif;xefxefvyk af qmif
_idrfoufoGm;jcif;rsKd;eJ‹ rwlvdk‹ygyJ? r[kwyf gbl;?þjynfov l xl t
k aeeJþ‹ trSef rawG b,fvdkyJajymif;ajymif; vlvdrf vHk;0t,Hkt]unfr&Sdjcif;[mþxl;qef; tJ'D taxmuftxm;awGa]umifh zdþk‹ vkdtyfaew,fqdkwmudk jyqdkaewm
1988 puf w if b mwk e f ; u wu,f _idrfoufoGm;_yDvdk‹udk ajymvdk‹ yJ ppftkyfpktaeeJ‹ EdkifiHwumudk quf yJ jzpfygw,f?
tm%modrf;_yD; wufvmwJh e0wppf r&wmyg?þbmjzpfvdkv ‹ Jqdkawmhþtckt _yD; vdrfnmvSnfhjzm;zdk‹ rjzpfEdkifawmh tckqdk&if vlrqefwJh ppftkyfpkudk
tkyfpktaeeJþ‹ qENjyyGJawGudkþypfcwfESdrf aetxm;u ypfcwfESdrfeif;_yD;aemuf
“tjypfro hJ C
H mawG/ ausmif;om;awGe‹J jynfoal wGukd wJh tajctaeudk qdu k af &mufcw
hJ myg? taxmuftul«yaewJh w±kwftpdk;udk
eif;_yD;aemufydkif;rSm ([kwfwm r[kwf ydkif; vlxkvdkvm;wJh tpdk;&opfw&yf ±du
k Ef u
S zf rf;qD; n‡O;f yef;ESyd pf ufypfcwfowfjzwfvu kd f tckqdk&if twdkuftcHacgif;aqmif t&Suw f uGt J usK;d enf;apr,fþh ta]umif;
wmtyxm;) jynfov l xl u k kd ar#mfvifh ay:xGe;f rvmwJt h jyifþvlxrk ek ;f wD;puf wm[m ppftyk pf ek ‹J jynfot l =um; &efigpnf;udk a':atmifqef;pk]unfeJ‹ awGŒqHkaqG; w&m;uvnf;þxifxif&mS ;&Sm; awGŒjrif
csufawGeJ‹ ac|;odyf_yD; _idrfoufatmif qkyw f ehJ tzppftpd;k &yJþqufvufwnf aEG;ygr,fqdkwJh avoHawGawmif ppf ae&yg_yD? 'guawmh 2008 ckESpfrSm
«yvkyfEdkifcJhygw,f? e0w[m rqv &Sad ewmu vlxu k kd t}uD;tus,fa'g tjywfjcm;vdu k o f vdk jzpfomG ;cJyh gawmhw,f” tkyfpkbufu[vm&yg_yD? a':atmif usif;yr,fh yDuif;tdkvHypfyGJawmfudk
ta&°cHppftpd;k &udþk «zwfcstm%modr;f ojzpfaeapvdk‹ygyJ? tJovdk vuf&Sd qef;pk]unfeJ‹ awGŒqHkaqG;aEG;p&mt wurBmvH;k twdik ;f twmeJþ‹ wufnv D uf
_yD; wufvmwJh ppftpdk;&w&yfyJrdk‹ vl ppftkyfpktay: vlxku atmhESvHk;em awGtjzpfyJ tm;vHk;u odae]uwm wJh tcsufr[kwfawmhaybl;aygh? a]umif;vHk;0r&Sdbl;vdk‹ wav#mufvHk; nD 0dkif;0ef;oydwfarSmufatmif vkyf
xktaeeJ‹ vHk;0rESpf°rdŒwmuawmh &GH&Sm rkef;wD;aewJh ta]umif;w&m; yg? ukvm;}uD;eJ‹ t&m}uD;vdk tac:t tJovdkt,Hkt]unfuif;rJhr+ *dwf ajym]um;cJhwJh ppftkyfpktaeeJ‹ zdtm; aqmif]uzdky‹ gyJ? jzpfEdkif&if EdkifiHwum
trSefyg? 'gayr,fh b,fvdktajymif; awGxJrSm Ak'<bmom jrefrmvlrsKd;awG a0:yJ uGmoGm;wmyg? (19) ESpfausmf qHk;aewJhtcsdefrSm tckvdk_idrf;csrf;pGm awG ydkydkrsm;vmwJhtwGuf touf±SL rSm&SdwJhþw±kwfoH±Hk;awGeJ‹ etzoH±Hk;
tvJawGrsm; vkyfay;avrvJqdkwJh txGwt f jrwfxm; ud;k uG,q f nf;uyf umvwav#mufvHk; jynfwGif;udka&m 0wf«yqkawmif; pD;wef;vSnfhvnf]u acsmifatmif xGufayguf&SmvmwJh awGa&S›rSm wywfwcgavmufoGm;_yD;
ar#mfvifhcsufawGeJ‹ _idrfoufoGm;wm wJh &wemoHk;yg;xJu wyg;jzpfwJh EdkifiHwumtodkif;t0dkif;udkyg rsufESm wJh tjypfrJhoHCmawG/ ausmif;om; oabmvdk‹ ,lq&ygw,f? tckqdk&if tifwdkuftm;wdkuf oydwfarSmufqEN
jzpfygw,f?þtm%modr;f e0wppftyk pf k &[ef;oHCmawGudk ±dkufESufzrf;qD; ajymifajymifeJ‹ trsKd;rsKd;vSnfhpm;tcsdef awGeJ‹ jynfolawGudk ±dkufESufzrf;qD; tar&duef/ tD;,l/ ]opa]w;vseJ‹ jy]u&rSmjzpfygw,f? 'grS vlrqefwJh
u jynfolawGtay: b,fvdkar#mfvifh n‡Of;yef;ESdyfpufþypfcwfowfjzwfcJhwJh qGJ_yD; t&Sufr&SdtkyfcsKyfaewJholawGrdk‹ n‡O;f yef;ESyd pf ufypfcwfowfjzwfvu kd f *syefEdkifiHwdk‹&JŒ pD;yGm;a&;t& ta&; ppftyk pf t k ay:þw±kwt f pd;k &&JŒtaxmuf
csufawG ay;cJhwmvJqdkawmhæ vlrqefwv hJ yk &f yfuþt"duta]umif; vlvdrfawGvdk‹ajym&wm jzpfygw,f? wm[m ppftkyfpkeJ‹ jynfolt]um; &ef ,lydwfqdk‹r+awGuvnf; ydkrdkjyif;xef tul «yaer+awG avsmhyg;_yD; ppftkyfpk
(1)EdkifiH&JŒpD;yGm;a&;pepfudk aps; w&m;jzpfygw,f?þppftkyfpk&JŒþtJ'Dvlr jynfolvlxktaeeJ‹ ppftkyfpkt igpnf;udk tjywfjcm;vdkufovdk jzpf vmwJt h wGuþf etzppftyk pf &k ŒJ&yfwnf udk w±kwfu zdtm;ydkay;vmrSm jzpfyg
uGufpD;yGm;a&;yHkpH ajymif;vJusifhoHk; qefvkyf&yf[m tqdk;0g;qHk;eJ‹ cGifhr ay: t,Hkt]unf tuif;rJhqHk;tcsuf oGm;cJhygawmhw,f? a&;[m ydkvdk‹ tusyftwnf;qdkufvm w,f? 'g[m 'Drdkua&pDtiftm;pkawG
r,fvdk‹ a]unmjcif;? v$wfEdkifqHk;jypfr+}uD;tjzpf jrefrmjynf uawmh olwdk‹udk,fwdkif urBmod OD;pD; 'Dpufwifbm a&$0ga&mifta&; wmudk awGŒae&yg_yD? wufnDvufnD vkyfaqmif&r,fh xd
(2) EdkifiHa&;ygwDrsm;udk vGwfvyf olawG&ŒJ &ifxu J kd ql;}uD;}uD;wacsmif; usif;yay;cJhwJh 1990 jynfh ygwDpHk'Drdk awmfyrkH mS 88 eJr‹ wl wrlx;l jcm;wmu 'gayr,fh w±kwf/ ±k&Sm;/ tdEdN,eJ‹ a&mufwJh wdkufuGufwck jzpfygw,f?
pGm rSwfyHkwifzGJŒpnf;cGifhay;jcif;? pl;0ifapcJhwm jzpfygw,f? ua&pD taxGaxGa&G;aumufyGJ&v'f tifwmeufqufoG,fa&; enf;ynm tmqD,EH ikd if w H csKdŒuawmh ppftyk pf t
k tJ'DtcsdefrSm ukvor*~OD;aqmif
(3)wES p f t wG i f ; vG w f v yf _ yD ; 'DvdktajctaerSm etzppftkyfpk udk taumiftxnfrazmfay;bJ rsuf wdk;wufr+awG&JŒ aumif;usKd;a]umifh ay: ta&;,lydwfqdk‹r+awGudk qef‹usif wJh EdkifiHwumzdtm;uvnf; wdk;jrifh
w&m;r#wwJh ygwDpHk'Drdkua&pD taxG taeeJþ‹ a'gotrsuaf csmif;acsmif;xGuf ESmajymifwdkuf tkyfcsKyfaewmudkyg? etzppftyk pf &k ŒJ þvlrqefwv
hJ yk &f yfawG _yD;þvlrqefwJhppftkyfpkeJ‹ t«yoabm vmrSmjzpfwJhtwGuf vdrfzdk‹ tcsdefqGJzdk‹
axGa&G;aumufyu JG u
kd si;f yay;_y;D þtEdik f aewJh jynfolvlxk&ifxJu rauseyf 'ghtjyif ppftkyfpktaeeJ‹ a&G;aumuf udk ae‹csif;ncsif; EdkifiHwumuod qufqHvdkwJh t&dyfta,mifawG ajym )pmrsufESm (14) aumfvH (3) okd‹æ
oli,fcsif; acsmpkæ w,f? armifoufydkifpdk;qdkol&JŒ"mwfyHk rSm wdkif;&if;om;tm;vHk; at;twlyl csufcscJhwm jzpfrSmaygh? 2005 ckESpf ESpfukefydkif;up_yD; jrefrm etzwyfawGu eifwdk‹ &efukef°rdŒrSm
eifhudk owd&vGef;vdk‹ 'Dpmudk xdkif;- udk rjrifvdkuf&ayr,fh teD;u a& tr# twlwuGaexdkifcGifh &&dSae]u oli,fcsif; acsmpkæ ppfwyfawGuþigwda‹k 'ouþu&ifaus; omru wjynfv;kH rSm&dw S hJ oHCmawmf
jrefrme,fpyf 'kuQonfpcef;wcku ajrmif;xJrSm tyHkvdkufxGufusaewJh om;yJ/ wdk‹oifwef;udk ]unfhrvm;/ eifuighudk awmifil°rdŒu u&if &GmawGudk ajrvSefzsufqD;r+awG jyif; awGeJ‹ jynfolawGudk &uf&ufpufpuf
ae a&;vkdufwmyg? eifvnf; &efukef ol‹&JŒ OD;aESmufjzLjzLawGudkawmh rD'D trsKd;om;nDvmcH}uD;udk ]unfhrvm;/ wdkif;&if;olwOD;vdk‹om odxm;ayr,fh jyif;xefxefvkyfcJhjyefwma]umifh igwdk‹ owfjzwfacsr+ef;cJhwma]umifh 'Dtcsdef
wmarG txu (3) rSmyJ quf_yD;wm ,mowif; "mwfyHkawGrSm xifxif wdkif;&if;om;awG aysmfaysmf&$if&GifeJ‹ wu,fawmh igu awmifilrSmarG;/ aus;&Gmtygt0if awmifilc±dkifrSm qdk&if eifwdk‹udk,fwdkif igwdk‹tay:rSm
0efusaeOD;r,fxifvdk‹ 'Dpmudk a&;jzpf &Sm;&Sm;jrifvdkuf&vdk‹ pdwfraumif;jzpf pHpk n
kH nD D wufae]uwm tm;vH;k tjrif awmifilrSm}uD;cJh&wm r[kwfygbl;? (54) &Gm/þanmifav;yifc±dkifrSmþ(100) udk,fcsif;pm/ em;vnfoabmayguf
wmyg?þigwdu ‹k awmhþuo
k v kd u f tH a]umif; rdw,f? udk,fcsif;vnf; pmemrdw,f? yJ/ 'Dvdkwdkif;&if;om;awGtm;vHk; pnf; ighudk awmifilc±dkifxJu “nmrl'J” qdk ausmf/ zmyGefc±dkifrSm (10) &Gmausmf ay;Edkifavmuf_yDvdk‹ ,lqrdvdk‹yg?
rvSvdk‹ w&GmvHk; xdkif;e,fpyfudk xGuf oli,fcsif; acsmpkæ vHk;nD!Gwfaeoa&GŒ b,fvdkvkyf_yD; wJh awmifay:&Gmav;w&GmrSm arG;zGm; rD;±d+ŒzsufqD;cHcJh&w,f? u&if&Gmom; oli,fcsif; acsmpkæ
ajy;vmcJh&wm (2) ESpfeD;yg; &dSae_yD? eifu bmomw&m;udkif;±d+if;_yD; jynfaxmifpk}uD; °yduGJEdkifyghrvJ”vdk‹ cJhwmyg? rdbaqGrsKd;awGtm;vHk; tJ'D trsm;tjym; towfcHcJh&_yD; vl (3) pmvnf; awmfawmf&SnfoGm;_yD/
'ga]umifh tJ'Dtcsdefup_yD; eifhqDudk pdwfoabmxm; jzLpif±dk;om;wJholqdk eifajymcJhzl;w,f? &GmrSmyJ aexdkifcJh]uygw,f? ig vlrSef; aomif;ausmf[m tdk;tdrfawG/ O,smOf wu,fawmh ArmvlrsKd;awGtygt0if
pmra&;jzpfawmhwmudþk em;vnfciG v hf w
$ f awmh 'DvdkjrifuGif;awG/ owif;awGudk oli,fcsif; acsmpkæ odwwfp tcsdefup_yD; igwdk‹a'orSm _cHajrawGudk pGef‹cGmxGufajy;cJh]u& wdw‹k ikd ;f &if;om;tm;vH;k [mþwajrwnf;
ay;Edkifvdrfhr,fvdk‹ ar#mfvifhygw,f? jrifvu kd /f ]um;vdu k &f &if b,fvckd pH m; eifu tJ'Dvdk p_yD;aqG;aEG;awmh at;csrf;wnf_idrfw,fqdkwm rawGŒcJh/ w,f ? wcsKd ‹ u xd k i f ; e,f p yf t xd ae/ wa&wnf;aomufae&olawG
oli,fcsif; acsmpkæ &r,fqdkwm igawG;]unfhrdw,f? ig igvnf; igh&ifxJrSm&dSwmawGudk tm; r]um;cJh&bl;? ae‹nra&Smif “ya&mf a&mufvm]uayr,fh trsm;pkuawmh yg? eifoifwef;rSm OD;aqmifaqG;aEG;
iguþe,fpyfrmS a&muf&aSd e&ayr,fh wdk‹ynma&;aumvdyf vkyfief;cGift vH;k odatmif xkwaf zmfaqG;aEG;csipf w d f [Jv;D ” qdw k hJ toH]um;wmeJ‹ eD;pyf&m aep&mr&dS/ pm;p&mr&dS/ aq;0g;r&dSeJ‹ cJhovdk jynfaxmifpk}uD; °yduGJatmif/
wdk‹EdkifiHwGif;u xl;jcm;wJhowif;awG ¯ud q&mtwwfoif oifwef;trSwf awGjzpfay:rdw,f?þ'gayr,fhavþigwdk‹ txkyfqGJ_yD; awmxJu ykef;wJawG&dS tcktcsdeftxd awmawmifv#Kdajrmif wdkif;&if;om;pnf;vHk;nD!Gwfa&;°yd
udkawmh a&'D,dkawG/ pme,fZif;awG pOf 2§99 rSm twlwufa&mufcJhpOf u eifwdk‹eJ‹ b0ay;tajctaeawG &mudk tl,m;zm;,m; xGufajy;cJh&wJh awGxJrSm ykef;atmif;ae]uqJ/ zrf;rd uGJatmif b,fwkef;urS rvkyfcJh]uo
uwqifh yHkrSef]um;odae&ygw,f? u igu ±dk;om;jzLpifvdk‹ ighudktcif rwlbl;acsmpk? 'Dvdk rwlwmudkawmif t}udrfawG rsm;vGef;vdk‹ rSwfawmifr &if owfjzwfcHae&qJjzpfw,f? vdk aemifvnf;vky]f urSmr[kwyf gbl;?
'ga]umifhvnf; pufwifbmþ(27) &uf qHk;vdk‹ eifajymcJhwm rSwfrdao;vm;? igwdk‹u vGwfvGwfvyfvyf xkwfazmf xm;Edkifawmhygbl;? igwdk‹&GmawGeJ‹ oli,fcsif; acsmpkæ wdk‹wdkif;&if;om;trsm;pk[m at;at;
ae‹vnfydkif;u eifwdk‹ausmif;a&S›rSm igvnf; eifwdk‹ArmawGudk odyfr,Hk&J ajymvdk‹r&wmudk eifudk,fwdkif wae‹ awmif,mO,smOfawGudk t}udrf}udrf ig (10) ESpforD;t&G,frSm ightrdk; csrf;csrf;eJ‹þr#r#wwwef;wlaexdkif&
etzppfwyfawGeJ‹ vHkxdef;&JawGu ayr,fh eifhudkawmh jrifjrifcsif; cifrif rSmodvm_yD; udk,fcsif;pmwwfvmvdrfh rD;±d+ŒzsufqD;cHcJh&wm/ ouf}uD;&G,ftdk &JŒ armifES r0rf;uGJawG&dSwJh awmifiludk wmudþk yd_k y;D jrwfE;kd ]uolawGjzpfygw,f?
ypfcwf/ ±dkufESuf owfjzwfcJh]uvdk‹ pdwfjzpfay:cJhygw,f? eifeJ‹ighrSm wlnD r,fvdk‹awG;_yD; ighpdwfudk ¯ud;pm;ajz awGeJ‹ ykcufxJu uav;i,fawGygr ydk‹_yD; ausmif;xm;ay;cJhvdk‹ ausmif;q 'gayr,fh wdk‹EdkifiHrSm 'Dppftm%m
ausmif;om;av;awGtygt0if &[ef; wJhtcsufawG tawmfrsm;rsm;&dSvdk‹ 'D odrfhcJhygw,f? usef awGŒor#þ&Gmol&mG om;awGu&kd uf &mrjzpfvm_yD; eifeq J‹ Hkqnf;cGifh&cJhwm &SifawG }uD;pdk;v$rf;rdk;aeoa&GŒ eifwdk‹
&SifvlawG tawmfrsm;rsm; aoaus vdkcifrifrd]uwm jzpfr,fxifw,f? eifuþArmvlrsKd;jzpfwJhtjyifþ°rdŒrSm &ufpufpufypfowfcJh]uwm/ trsKd; yg? ightaeeJ‹ °rdŒay:rSm at;at;aq; ArmvlrsKd;awGtygt0if wdk‹wdkif;&if;
'%f&m& zrf;qD;cHcJh&owif;awGudk eifrw S rf ad o;vm;?þigwd‹k oifwef; arG;/ °rdŒrSm }uD;jyif;cJh&awmh igwdk‹vdk orD;awGudk }uD;i,fra&Smif rk'drf;usifh aq;aeEdkifcJhayr,fhþighrdbaqGrsKd;awG/ om;tm;vHk; at;at;csrf;csrf;aexdkif
]um;odcJh&_yD; eifeJ‹ eifhom;orD;awG rSm jynfaxmifpkpdwf"mwfbmom&yf awm¯udtHk]um;rSm arG;zGm;_yD; touf _yD; owfypfcJh]uwmawGudk eifwdk‹udk igwdk‹vlrsKd;awG 'kuQcHpm;ae&wmudk &SifoefcGifhþb,fvdkrS &EdkifrSmr[kwfbl;
twGuf odyfpdk;&drfoGm;vdk‹ tckvdk pm eJ‹ ordkif;bmom&yfawG oif]u&awmh &Si&f yfwnfae]u&wJh wdik ;f &if;om;vl igrajymjycJhygbl;? tJ'Dtcsdefu ajym r]unfh&ufawmhvdk‹ igvnf; olwdek‹ t J‹ qdkwmudk tcktcsdefrSm eifudk,fwdkif
a&;vdkufwmyg? eifu oif±dk;!¸ef;wrf;rSmygwmawGudk rsKd;pkawG vlrodolrodb0eJ‹ ¯uHawGŒ jycJh&ifvnf; igajymwmawGudk eifwdk‹ wl awmawmifawGxJrSm ykef;atmif em;vnfoabmaygufavmuf_yDrdk‹ wdk‹
eifwdk‹ausmif;a&S›rSm qENjycJhol t[kwx f if_y;D wufwufºuGºuGe‹J aqG; cHpm;ae]u&wJh'kuQawGudk b,fem; b,fvdkrS ,Hk]unf]urSmr[kwfvdk‹yg? aexdik &f if; uav;awGukd pmoifay;cJh awGtm;vHk; trdEdkifiHrSm _idrf;csrf;aysmf
awGxu J þarmifoufyikd pf ;kd qdw
k þhJ ausmif; aEG;cJhwmawGukdav? jynfaxmifpkr°yd vnfEdkifyghrvJ? 'ga]umifhvnf; igwdk‹ igwda‹k 'ouþawmifay:u&ifaus; w,f?þaemufqHk; e,fpyftxd vdkufyg &$ifpGm jyefvnfqHkqnf;Edkifatmif ppf
om;vli,fwOD; tygt0ifþtenf;qHk; uGJa&;/ wdkif;&if;om;pnf;vHk;nD!Gwf jynfaxmifpkae‹jyyGJudk avhvmzdk‹oGm; &GmawG[m 1974 ckESpfavmufup_yD; cJ_h y;D þ'u
k oQ nfuav;i,fawGuþkd igwwf tm%m&Sifpepfudk us&mtcef;u¾
(3) a,mufavmuf aoewfxdrSef r+ r°yduGJa&;/ tcsKyftjcmtm%m ]uawmh eifu wdik ;f &if;om;0wfp0kH wf jrefrmppfwyfawG&JŒ xdk;ppfqifwdkuf xm;wJhynmeJ‹ pmoifay;aew,f? uaeþ0dik ;f 0ef;wdu k zf su]f uygpdv ‹k þ‹kd ta0;
aoqH;k oGm;w,fvþ‹kd rD', D mowif;awG wnfwHhcdkif_rJa&; qdkwJh “wdk‹ta&;oHk; xm;olawG oDqdkuckefae]uwmudk cdkufr+awGudk ESpfpOfESpfwdkif;vdkvdk cHcJh& eifeJ‹ig twl&dScJhpOfu rajymjzpfcJhwJh wae&muaeþwu kd wf eG ;f vdu
k yf gw,f?Ò
t& od&ayr,fh 'Dxufydkrsm;rrsm;qdk yg;” acgif;pOfudk tkyfpkvdkuf pmwef; ]unfh_yD; wdkif;&if;om;awGtm;vHk; w,f? etzu °rdŒawmfudk ysOf;rem; ta]umif;t&mawGukd tckrS xkwaf zmf eifh&JŒoli,fcsif;
wmawmh eifu ydkodvdrfhr,fvdk‹xif awGa&;_yD; aqG;aEG;cJhpOfu “wkd‹EdkifiH aysmf&i$ cf srf;ajr›ae]uom;yJvþ‹kd aumuf ]uyfajy;a'oudk ajymif;a&$ŒvmcJhwJh ajym&wm[m vGefcJhwJhvawGtwGif; (acwW-xdkif;jrefrme,fpyf)
13
pmrsuEf mS (14) á Ekd0ifbm/ 2007 ck
r[mcsKdifY qDrD;waxmifylaZmfyGJ
Photo: NEJ
jrefrmtvkyform;rsm; usif;y
yDwmatmif§atmufwb
dk m 26 &G u f j cif ; jzpf y gw,f ” þ[k þ rd e f ‹ ] um;
oDwif;u|wfvjynfhae‹txdrf;trSwf onf?
tjzpf xdkif;EdkifiH befaumuf°rdŒteD; oDwif;u|wfyGJawmfudk jrefrmt
r[mcsKid af 'o&Sd jrefrmEdik if o H m;tvkyf vkyform;rsm;. ac|;ESJpmvkyftm;c
orm;rsm;u ‚if;wdk‹ pkaygif;wnfxm; rsm;jzifh pkaygif;aqmif&Gufjcif;jzpf_yD;
onfh qkawmif;jynfhbk&m;Y qDrD; yGaJ wmfoþ‹kd r[mcsKid af 'o&Sþd puf±t kH vkyf
waxmifuyfvLS ylaZmfyJG usif;yonf? ±Hkrsm;Y tvkyfvkyfudkifae]uonfh
jynfyY bmoma&;yGJawmfusif;y jrefrmEdkifiHom;tvkyform;rsm;u
cGi&hf ojzifþh A'k o < moemawmftwGuþf 0rf; jrefrmh±dk;&m0wfpHk ykqdk;ESifhxbDrsm;
ajrmuf0rf;omjzpfro d nf[þk yGaJ wmfjzpf 0wfqifI vma&muf_yD; qDrD;/ tar$;
ajrmufa&;pDpOfol omoem«yq&m wd k i f E S i f h þ yef ; rsm;þuyf v S L yl a Zmf ] u
awmfþt&Si0f o d w k &HouD þrde]‹f um;onf? onf?
‚if;u “OD;yOPif;wdk‹&JŒ txl;&nf jref r mtvk y f o rm;wOD ; jzpf o l
xkid ;f Ekid if H r[mcsKid f 0yf[ek &f yfuu
G &f dS jrefrmtvkyo
f rm;rsm;pkaygif;wnfxm;onfh qkawmif;jynfb
h &k m;Y ðyvkyaf om oDwif;u|wfyaJG wmf
&G,cf sufuþomoemawmft&Snw f nf udkEdkif}uD;u “t&ifb0rSm rvSLvm
wHch ikd _f raJ &;udþk OD;wnf_y;D awmhþ'Daumif; vdk‹'Db0rSm usaemfwdk‹qif;&Jwm/ 'Db ]uw,f? 'DrmS vkycf iG &hf wJt
h wGuf pdwf r[mcsKdifa'oonf jrefrmEdkifiH ,cif o D w if ; u|wf v jynf h a e‹ r sm;Y ]u&_y;D þ,ckEpS rf pS Iþud,
k w
f ikd w
f nfxm;
r+ukodkvfyGJudk wdkif;&if;om;wdkif;&if; 0rS rvSL&if a&S›b0rSmr&Sdawmhbl;vdk‹ xJrSmaysmfvnf;aysmfrdw,f/ ]unf om;odef;ESifhcsDI vma&mufaexdkif xkdif;vlrsKd;rsm;wnfxm;onfh apwD onf h b k & m;Y oD w if ; u|wf y G J a wmf
olawGet ‹J wlvufw_JG yD;þpkaygif;aqmif cH,lcsuf&Sdw,f? tJawmhvSL]uwef; vnf;]unfEl;w,f”[k ajymonf? tvkyfvkyfudkifaeonfhae&mjzpf_yD; ykx;kd rsm;odo
‹k mG ;a&mufI qDr;D uyfvLS usif;yEdkifjcif;jzpfonf?
NEJ/ atmufwb
dk m 30 zrf;qD;r+uþkd OD;aqmifco hJ nfþh &JAvkd f w,f”[k ajymonf?
xdkif;EdkifiH rJaqmufbufwGif jrefrm csKyf}uD; qlcswfrefua,mufu ,if; vufrSwf&Sdonfhvlrsm;udk "mwfyHk
Edik if rH þS r_idrrf oufrr+ sm;.þtusKd;quf a'owGif EdkifiHjcm;om;tvkyform; jyef±dkuf_yD; vufrSwfeHygwfESifh emrnf
rsm; rjzpfay:ap&ef umuG,fonfht rsm;þpk°yHa&muf&adS eonf[k a'owGi;f rsm;udk ppfaq;I jyefv$wfay;cJhonf
aejzifh pDrHcsufcsrSwfum w&m;r0if owif;pmwapmifwGif azmfjyxm;r+ [k udkrkd;oD;u ajymonf?
aexdkif]uonfh jrefrmEdkifiHom;rsm; a]umifþh omG ;a&muf&mS azGjcif;jzpfa]umif; &JEiS hf xkid ;f Edik if H tvkyo f rm;&SmazG
tm; rJaqmufa'ocH tm%mydkifrsm; zrf;qD;cHxm;&onfh ajymonf? a&;Xmeu prGwfpcGefa'oY tvkyf
u vdkufvHzrf;qD;vsuf&dSonf? w&m;r0if xdkif;&Jrsm;u ,ae‹eHeuf (7) em orm;vufrSwf&Sdonfh EkdifiHjcm;om;
jrefrmEkid if o
H m;
xdkif;&J/ ppfwyf/ e,fjcm;apmifh&J &Dcef‹wGif bwfpfum; (10) pD;cef‹jzifh tvkyform; (7) aomif; tvkyfvkyf
tvkyo f rm;rsm;
ESihf°rdŒe,ftkyfcsKyfa&;tzGJŒ0ifrsm; yl; vma&muf_yD; wdkufcef;rsm;ESifh tvkyf udkifaeonfhudk pHkprf;awGŒ&Sd&a]umif;/
aygif;um ,ae‹eHeuf (5) em&DwGif udkpdk;Edkifu “yHkrSef 'DaubDat*dwfu um tywfpOfv$Jajymif;vsuf&Sdonf? ,ckprD cH sucf szrf;qD;r+umvþrnfr# orm;wef;vsm;rsm;rS jrefrmtvkyf ,if;ta&twGuo f nfþoHo,jzpfz, G f
rJaqmuf°rdŒ&Sd wDauav;odk;ar$;puf jyefydk‹&ifawmh jy\emr&Sdbl;? jynf jyefydk‹cH&ol yJcl;òrdŒom;wOD;u ]umrnfuþkd rod&ESd ikd o f jzifþh rJaqmufa' orm;rsm;udk ac:,lppfaq;cJha]umif; jrihfrm;aeojzifh EdkifiHjcm;om;tvkyf
±H/k þtefpmG &yfuu G /f þrl*sma['if&yfuu G f awmfjyefq_kd yD;þcspf]unfa&;wHwm;ay: “usaemfwdk‹udk bm;tHtxdac:oGm;_yD; otwGif;&Sd jrefrmEdkifiHom;rsm;ESifh tppfaq;cH&olrsm;xJwGifyg0ifonfh orm;tcsKdo ‹ nf vufrSwftwkrsm;udk
ESiþfh xHak xmif;&yfuu G rf sm;rSþjrefrmEdik if H uaewqifh jr0wD°rdŒxJ jyefydk‹vdkufrSm trsKd;rsKd;ppfaq;ar;jref;jy\em&Sm jrefrmtvkyform;rsm;rSm pdk;&drfxdwf wvwfuGef‹rS udkrdk;oD;u ajymonf? udik af qmifvyk u f ikd af eonf[k &Jrsm;u
om; (200) cef‹tm; zrf;qD;cJhonf? udkyJpdk;&drfw,f? jrefrmtm%mydkifawG w,f? aemufqHk; aqGrsKd;om;csif;awG vefp‹ mG þvyk uf ikd pf m;aomufae]u&onf? ‚if;u “bwf&SdwJhvla&m r&SdwJh ,Hk]unfum 0ifa&mufzrf;qD;jcif;
,ckzrf;qD;r+ukd wmhc±dik &f rJ if;}uD; uþtJ'h v D al wGukd bm;tHtxd qufac: udk tquftoG,fvkyf_yD; aiGev J‹ ma&G; xdkif;-jrefrme,fpyf rJaqmuf vla&m tm;vHk;udk wvwfuGef‹xdyf jzpfonf?
uþpDrcH sucf s_y;D þvkyu f ikd jf cif;jzpfa]umif; oGm;w,f” [k ajymonf? cdik ;f rSyþJ jyefvwG v
f mw,f?þwcsKdv ‹ al wG °rdŒwGif tzrf;tqD;rsm;&Sdaeonfh]um; ykpGefawGta&mif;t0,fvkyfwJhae&m &Jrsm;u tvkyform;rsm;.vuf
rJaqmuf°rdŒe,f&Jrif;}uD; zwfp0yf xdkif;ESihfjrefrmtm%mydkifrsm;. qdk&if aqGrsKd;om;csif;awGeJ‹ tquf rS &mESifhcsDonfh jrefrmEdkifiHom;rsm; rSm tm;vHk;pkxdkifcdkif;_yD;awmh bwf&Sd rSwrf sm;udþk ppfaq;rnfjzpf_y;D þvufrw S f
wifu|du a'ocHowif;axmufrsm; oabmwlnDcsuft& wevFmae‹wdkif; toG,fr&awmh tpdk;&vkyfief;cGifawG onf jrefrmEdkifiHxufvkyftm;cydkrdk&&Sd vlawGu owfowf/ pm&Gufpmwrf; wkvkyfaqmifr+rsm;udkvnf;þajc&mcHpHk
tm; ajymonf? xdkif;v0urSjr0wDbufoþkd‹ tenf;qHk; udk wpfv/ ESpfvwefonfþvkyftm; onfh rJaqmufa'otwGif;odk‹ enf; &Sd_yD; bwfr&SdwJhvlu owfowfcGJ_yD; prf;rnf[k xdkif;owif;at*sifpDwGif
puf ± k H t vk y f o rm;wOD ; jzpf o l vl (100) cef‹udk jynfawmfjyef[kqdk ay;oGm;&w,f” [k ajymonf? rsKd;pHkjzifhþae‹pOf0ifa&mufvsuf&Sdonf? ppfwmayghaemf? bwfr&SdwJh vlawGudk azmfjyonf?
Photo: AFP
Photo: AP
udv
k wf ay;cJhwJh enf;jyvnf; 'D&moDrSm ±+H; jzpf_yD; tefq,favmhwDuawmh tDw
tcsdefeJ‹tr# owif;awG v+yfcwfae yGJawG qufvm&if xdkifcHku v+yfvm vD pD;&D;at°ydifyGJrSm &v'fraumif;wJh
wJ h t xJ r S m abmvH k ; avmuvnf ; wmygyJ? tJovdk csefyD,HqkawG &,l twGufa]umifh jzpfygw,f?
xdyfqHk;uygw,fvdk‹ qdk&ayr,f? bm ay;cJh_yD; tckvwfwavmrSm xdkifcHk tckqdk&if csefyD,Hvd*ftkyfpkyGJpOf
jzpfvdk‹vJqdkawmh abmvHk;avmu v+yfp«yaewJh emrnf}uD; enf;jy ESpf awG ,SOf°ydifcJh&mrSm (3) yGJpD upm;cJh
rSmu ae‹w"l0 thHtm;oifhp&m tEdkif a,mufuawmh atpDrDveftoif; ]u_yD;jzpfv‹kd aemufwqifw h ufa&muf
t±+ H ; jzpf p Of a wG / upm;orm;awG / enf;jy tefq,favmhwDeJ‹ vDAmyl;t Edkifr,fh toif;awGudk rSef;qvdk‹&wJh
enf;jyawG&JŒ rxifrSwfwJh tajymif; oif;enf;jy &maz;vfbifeDwufZf taetxm; a&mufaeyg_yD? 'ghtjyif
ta&$ŒawG/ EkwfxGufr+awG/ upm;ae wdk‹jzpf]uygw,f? tkyfpktqifhuae atmifzsmvdyf&r,fh
&if ; vJ u saoqH k ; wmawG / xd c d k u f tefq,favmhwD[m rESpfuyJ toif;tcsKd‹udkvnf; wGufqvdk‹&ae
'%f&m&wmawG/ vkyfyGJupm;wm atpDrDveftoif;udk Oa&my csefyD,H yg_yD? tJ'DtxJrSm csefyD,Hvd*fqkz
awG / rl ; ,pf a q;0g;oH k ; pG J w mawG / vd*fzvm; &&Sdatmif pGrf;aqmifay;cJh vm; (5)þ}udrf&zl;_yD; rESpfu abmvHk;
t"du±k%f;jzpfwmawG pwJhowif; wJhenf;jyjzpf_yD; &maz;vfbifeDwufZf &moDu csefyD,Hvd*fAdkvfvkyGJtxd
awG ae‹pOf tr#ifrjywf xGufay:ae uawmh olajymif;vmwJh 2005 ckESpf a&mufcJhzl;wJh vDAmyl;toif; xdyfqHk;
wmjzpfygw,f? rSmyJ vDAmyl;toif;udk csefyD,Hvd*f u yg0ifaewmudk tHhtm;oifhpzG,f
&maz;vfbifew
D ufZf tefq,favmhwD
tckwavmrSmwifyJ enf;jyavm qkzvm;&&Sdatmif pGrf;aqmifay;cJhwJh awGŒ&rSmjzpfygw,f?
u&JŒ v+yfv+yfcwfcwf owif;awGudk enf;jyjzpfygw,f? (*sLtef'D &mrdk‹pf vDAmyl;toif;[m _yD;cJhwJh Ak'<[l; *d;k eJ‹ tEdik u
f pm;cJw
h t hJ wGuf &rSwþf (6) us,fusa&mufcJhwmyg? r&ygbl;?
awmfawmfav; ]um;ae&ygw,f? uawmhþqDAv D mtoif;udþk qkzvm;rsm; ae‹u wl&uDtoif; bufqpfwyfpfeJ‹ rSwfeJ‹þtkyfpkxdyfqHk;ae&mudka&muf&Sd tckqdk&if y&D;rD;,m;vd*frSm cs,f tcsKyftm;jzifþh ajym&&ifawmhenf;
armf&if[kd cs,fqD;toif;uae Ekwf pGm &,lay;cJhayr,fh tck&moD pydef upm;cJJhwJh ta0;uGif;yGJpOfrSmþ(2-1) umþtouf±LS acsmifomG ;cJ_h yjD zpfygw,f? qD;toif;udk zvm; (6) vHk;&atmif jyavmuqdw k m qkzvm;awG b,fvkd
xGufoGm;wmrS odyfr]umvdkufao;/ trSwfay;Z,m;rSmawmh qDADvmt *dk;eJ‹ ±H+;edrfhcJhvdk‹ yxrtausmh (3)yGJ 'gayr,fv h nf;þatpDrv D eftoif; ,lay;cJh_yD; EkwfxGufvmcJhwJh ay:wl*D yJþra&rwGuEf ikd af tmifþ,lay;cJah yr,fh
pyg;toif;u 'wfcsfvlrsKd; enf;jy oif;[m tqifh (11)udk a&muf&Sdae upm;_yD;csdefrSm (1) yGJoa&/ ESpfyGJ±+H; [m tDwvDpD;&D;at°ydifyGJrSm &v'f om; [dkaq;armf&if[dkuvnf; pD;&D; vwfwavm yGJpOfawGrSm &v'fawG
rmwif*sKd;vfudk xkwfy,f_yD; pydefu wmrdk‹ pyg;pftoif;udk tvsiftjref &rSwfþ(1) rSwfeJ‹ tkyfpk (u) &JŒ atmuf awG qdk;&Gm;_yD; &rSwf (10) rSwfeJ‹ atudk vma&mufenf;jycsifw,fvdk‹ qufwu kd q f ;kd &Gm;vmcJ&h if xdik cf akH wGu
qDADvmuvyftoif;udk qkzvm;rsm; ajymif;a&$Œvmwm rSefw,fvdk‹ qdk& qHk;ae&mudk a&muf&Sdae_yDjzpfygw,f? tqifh (11) ae&mudk a&muf&adS ewJt h avoHawG ypfaewJhtwGuf tefq,f v+yfvmp_rJrdk‹ zdtm;awGeJ‹ t_rJwap
pGm&,lay;cJhwJh enf;jy *sLtef'D&mrdk‹pf ayvdrfhr,f?) tJ'DtcsdefrSm ESpfyGJupm;_yD; (1) yGJEdkif wGuf enf;jy tefq,favmhwt D wGuf avmhwDtwGuf csefyD,Hvd*frSm tajc jynfhESufaewJh avmuvdk‹ qdk&rSmjzpf
eJ‹ tpm;xdk; cef‹tyfvdkufwJhowif;u csefyD,Hvd*fzvm;awG udk,fpD& (1) yG±J ;+H eJ‹ (3) rSw&f &S_d yD; tkypf þk (C)þrSm xdkifcHkae&mu v+yfaeqJvdk‹qdk&rSmyg? taeaumif;ae&ifawmif pD;&D;atrSm ygw,f? tJ'Dawmh &moDrpcif xkwf
a&S›wef;udk a&mufvmjyefygw,f? atpDrv D eftoif;[m &moDtp tzGihf &v'fjyefaumif;atmif rvkyfEdkif&if y,fcHcJh&wJh &D;&Jvfenf;jya[mif; um
tJ'gtjyif abmfvfweftoif;enf;jy “qkzvm;awG b,fvykd J ra&rwGuEf ikd af tmif yGJpOfrSm *sDEdktmtoif;udk ta0;uGif; xdik cf akH ysmufr,fh taetxm;udk pd;k &drf y,fvdk/ &moDtapmydkif;rSm xkwfy,f
rSm (3-0) *dk;eJ‹Edkif_yD; wmxGufaumif; ae&yg_yD? xdk‹twl pydefom;þ&maz;vf cHcJh&wJh pyg;enf;jya[mif; rmwif
qrfrDvDudk xkwfy,fvdkuf_yD; toif; ,lay;cJah yr,fh vwfwavmyGpJ OfawGrmS &v'fawG cJhayr,fh aemufydkif;yGJpOfawGrSm &v'f bifew D ufZ[ f mvnf;þcseyf , D v
H *d v
f uf *sKd;vfwdk‹/ abmfvfwef enf;jya[mif;
enf;jyvufrahJ ewJþh abmfvw f eftoif;
twGufþe,l;umq,fenf;jya[mif; qufwu kd qf ;kd &Gm;vmcJ&h if xdik cf akH wGu v_yv
f mp+rJr‹kd awG qufwdkufqdk;±Gm;_yD; (5) yGJquf usef (3) yGpJ vH;k udk tEdik &f atmifupm; qrfrDvD;wdv k‹ rf;pOfudk rvdkuf&atmif
*a&rDaqmif;eufpfudk vsmxm;w,f zdtm;awGe‹J t+rJwap jynfEh u S af ewJh avmuvd‹k wdkuf EdkifyGJaysmufcJh&wJh tajctae _yD; tkyfpkuu|wfatmif rpGrf;aqmif emrnf}uD; enf;jyESpfOD;jzpfwJh tef
qdkwJh owif;udkvnf; ]um;&jyefyg qdk;eJ‹ &ifqdkifcJh&ygw,f? vmZD,dkeJ‹ Edik cf &hJ if xdik cf akH ysmufr,fh taetxm; q,favmhwDeJ‹ bifeDwufZfwdk‹taee‹J
w,f? wenf;tm;jzifh ajym&&if enf; qd&k rSmjzpfygw,f” upm;wJh ta0;uGif;yGJpOfrSmom (5) eJ‹ &ifqdkifae&yg_yD? vDAm;yl;toif; aemufvmr,fh csefyD,Hvd*feJ‹ trSwf
jyawG&JŒ xdkifcHkawG wnf_idrfr+ v+yf *dk;jyefoGif;_yD; EdkifyGJjyefvnf&&SdcJhwm [m jynfwGif; y&D;rD;,m;vd*f°ydifyGJrSm ay;yGJpOfawGrSm EdkifyGJawG qufwdkuf
cwfr+qdkwm olwdk‹udkifwG,fwJh abm ,l a y;cJ h ] uwJ h tef q ,f a vmh w D e J ‹ &Sufpwm'dk;euf/ qJvfwpftoif;awG jzpfygw,f? 'gayr,fh _yD;cJhwJhtywf vnf; wyGJavsmheJ‹ tmqife,f/ ref &&Sdatmif b,fvdkpGrf;aqmifavrvJ
vHk;yGJpOfawG EdkifyGJ±+H;yGJqufr+tay: rl &maz;vfbifeDwufZfwdk‹ xdkifcHkv+yf& &JŒatmuf wwd,ae&mudk a&muf&adS e tdrfuGif;rSm upm;wJhyGJrSm trfydkvDudk ,l/ refpD;wD;wdk‹&JŒatmuf wwd,ae qdwk mudþk &ifwzdzk ekd þ‹J apmif]h unf&h awmh
wnfaew,fvdk‹ qdk&ygr,f? wJh ta]umif;t&if;rSm bifew D ufZuf cJhwJh rDveftoif;u Ak'<[l;ae‹uyGJpOf (1-0) *dk;eJ‹ ±H+;edrfhcJhjyefvdk‹ tefq,f &mrSm &Sdaewmrdk‹ bifeDwufZftwGuf rSmjzpfa]umif; oHk;oyfwifjyvdkuf&
rESpfu csefyD,Hqkzvm;awG &,l csefyD,Hvd*f°ydifyGJa]umifhvdk‹yJ qdk&rSm rSm &Sufpwm'dk;euftoif;udk (4-1) avmhwDtay: zdtm;awGu t}uD;t auseyfp&mtaetxm;vdk‹ ajymvdk‹ ygw,f? Ò
we*FaEGae‹u tmqife,ftoif;ESifh vrf;a]umif;ay: jyefa&mufatmif ol vnf; pwltmblcg&ufZftoif;onf }udrf/ ±dkar;eD;,m;zvm; (6) }udrf&&Sd
(1-1) *dk; oa&uscJhonfh y&D;rD;,m; vkyaf y;r,fvþ‹kd usaemfar#mv f ifyh gw,f” tkyfpk (Z) wGif oHk;yGJupm;t_yD; oHk;yGJ cJhonf? 1986ckESpf Oa&myzvm; zdkif
vd*yf pJG OfwiG f vDAmyl;toif;uGi;f v,f [k bDumvDu qufvufajym]um; pvHk; ±H+;edrfhxm;onf? e,fyGJpOfwGif bmpDvdkemtoif;udk t
vl ZmADtvGefqdkonf ajcz0g;±dk;usKd; onf? “pwltmtoif;rSm enf;jyvkyfzdk‹ Edkif&&Sd_yD; ±dkar;eD;,m;uvyf AdkvfpGJcJh
onf[laom oHo,ESifh uGif;tjyifodk‹ yD'&ufZfZDeDonf vmumwyfpf qdkwm usaemf t_rJwrf;rufcJh&wJh pOfu oloGif;,lay;cJhonfh yife,fwD
axmheJ‹ axmheJ‹ xGufcJh&jcif;onf .þvufaxmufenf;jytjzpfþquf&adS e tdyfrufwckyg? usaemfhtaeeJþ‹ toif; wvHk;u atmifyGJ&atmif pGrf;aqmif
vDAmyl;toif;twGuf xdk;ESufcsuf ZmADtvGeq
f kd awm&ufpf rnfjzpfonf? paeae‹wGif pwltmbl udk xdyfqHk;ae&mudk jyefa&mufatmif ay;cJhonf?
wck jzpfcJhonf? 'kwd,ydkif; (68) rdepfwGif axmheif; apcJh&onfh wdkufppfrª; zmeef'dkawm cg&ufZftoif;onf Z,m;atmufqHk; pGr;f aqmifEikd rf ,fv‹kd ar#mv
f ifyh gw,f” olonf 1987 ckESpfwGif Oa&my
pufwifbmv tv,favmufu axmheif;jzifh uGi;f jyifox‹kd u
G cf &hJ onf? &ufpfonfvnf; aygif_cHtwGif;ydkif; rSþ,leDAmpDwmwD;,m;toif;udk (2- [k 2000 jynfhESpfu enf;jyb0udk plygzvm;udkvnf; &&SdcJh_yD; 1990
wnf;u ajcaxmuf'%f&ma]umifh vDAmyl;toif;enf;jy &maz;vf ºuGufom;'%f&m ydkrdkqdk;0g;cJha]umif; 1) *dk;ESifh ±+H;edrfhcJh_yD; trSwfay;Z,m; pwifco hJ nfh vmumwyfpu f þajym]um; jynfhESpfwGif ±dkar;eD;,m;rSxGufcGmum
tem;,lcJh&onfh pydefvufa&G;pif bifeDwufZfu tvGefqdk aemufxyf twnf«yajym]um;cJhonf? ESpfOD;pvHk; wGif (18) rSwfESifh tqifh (7) Y &Sdae onf? tDwvD zDtdk&ifwD;em;toif;ESifhþpydef
uGif;v,fvl tvGefqdkonf '%f&mrS ajcz0g;±d;k usK;d onfþh '%f&m&&Sad ]umif; onf umv&Snf]um tem;,l&awmh onf? xdyfqHk;rSOD;aqmifaeonfhþpD vmumwyf p f o nf 1983 rS tdkAD'dktoif;wdk‹wGifþoGm;a&mufupm;
jyefaumif;ump &Sdao;aomfvnf; ESifh yDwmca&mhcsftm; vlpm;xdk;upm; rnfh taetxm;ESifh&ifqdkifae&onf? tufzftmtoif;.atmuf (9) rSwf 1990jynfhESpftwGif; pwltmblcg cJhonf?
15
atpD/ vDAmyl;eJ‹
xdik cf v
kH y+ af ewJh
Ek0d ifbm/ 2007 ck/ trSwf (174) enf;jyESpOf ;D
pm 15 okd‹æ
zG,zf ,
G &f m&m jrefrmabmvkH;toif; w±kwftoif;ukd *kd;jywf±_H;edrfh
"mwfyo
kH wif;twkt d xGm
yDwmatmif§atmufwb
dk m 28 toif;ukd (7-0) *kd;jzifh tEkdif&onfh
Photo: AP
Photo: AP
atmufwb kd m (20)&ufu
e,l;ruUqu D kd t,fvAf sLuGm&m 2010 urBmhzvm;abmvkH;°ydifyGJ tm&S twGuf ESpfyGJaygif; (11-0) *kd;jzifh
auG;Y ruUqu D kd trsK;d orD; Zkef yxrtqifhajcppfyGJ 'kwd,t w±kwftoif;u 'kwd,tqifhþajcppf
toif;ESihf tar&dueftrsK;d ausmhyGJpOftjzpf jrefrmvufa&G;pif yGJokdþ‹ wufa&mufoGm;_yD;þjrefrmtoif;
orD;toif;wd‹k ,SOòf yid o f nfh abmvkH;toif;ESifh w±kwftoif;wkd‹ rSm òydifyGJrSxGufoGm;&onf?
csp-f unfa&;yGpJ OfwiG f rav;&Sm;Ekid if þH uGmvmvrfy°l rdŒYþ,ae‹ jrefrmESifhw±kwfvufa&G;pifabm
ruUqu D rkd S vlvl a*:'Dvv f d.k ,SOf°ydifupm;]u&m jrefrmtoif;u vkH;toif;wkd‹t]um; vGefcJhonfhESpf
uefcsuu f kd tar&duefrS w±kwftoif;udk (0-4) *kd;jzifh ±+H;edrfh aygif; (50) twGif; cspf]unfa&;yGJ
&SEeG af bmuf umuG,af epOf? onf? (7) yGJupm;cJhzl;_yD; jrefrmtoif;u
yGpJ uwnf;uþjrefrmtoif;buf (2) yGJEkdifI (5) yGJ±+H;cJhonf?
Photo: AP
atmufwb kd m (20) &ufu om;abmvH;k yGpJ OfwiG þf jrefrmtoif;onf ESifh tkyfpkwckwnf;us_yD; tkyfpk (c) &ufY ,SOfòydifupm;&rnfjzpf_yD; òydif onf?
-opa-w;vsEikd if H qpf'eDòrŒd Y
t'Dvu kd 'f aD bmvH;k toif;ESihf
,SOòf yid uf pm;onfh atvd*f tm*sifwD;em;enf;jya[mif; bDvm'dk EdkifiHa&;avmuodk@0if&ef}uH±G,f
abmvH;k yGpJ OftwGi;f qpf'eD
toif;*d;k orm; uvifah bmfvf
Photo: Google
t*FvefEikd if H &Suzf ;D vf'òf rŒd Y enf;jya[mif; um;vdk‹pfbDvm'dku c±d k i f . “usaemfwdk‹ qD,dkvDeJ‹ pum;ajym aw;'dk;zvm; oHk;}udrfqufwdkuf&&Sd
usi;f yonfh uvyftoif; ol‹taeESifh EdkifiHa&;avmuodk‹ 0if tm;upm; _yD;yg_yD?þwa,mufew J‹ a,mufþcyfjref cJh_yD; emrnfqdk;jzifh ausmf]um;onfh
ESpf(150) jynfh tcrf;tem; a&muf&efþ}uH&, G af ea]umif;þajym]um; twG i f ; jref em;vnfr+&cJhw,fvdk‹ usaemf ,Hk tufpfwl'D,efwD;pftoif;wGif yg0if
wGif zDzmOuU@qyfbvwWmu cJhonf? um;vd‹k pb
f v
D m'dk a&;rª;csKyf ]unfygw,f” [k olu qufvuf upm;cJhonf?
&Suzf ;D vf'af bmvH;k toif; Narigon (ESmacgif;}uD;) [k vlod &mxl;udk olt ‹ m;urf;vS r;f xm;a]umif; ajym]um;onf? touf (68) ESpf&Sd bDvm'dkonf
yl;wGwJ nfaxmifol 0DvsH rsm;xif&Sm;onfh bDvm'dku a&'D,dk ajym]um;cJhonf? bDvm'dkonf 1986þcku ruUqD 2004 ckESpfwGif tufpfwl'D,efwD;pf
y&ufp. f ±kyx
f uk kd
tif w mAsL;wck E S i f h awG Œ q H k & mwG i f ‘tm;upm;avmueJ‹ usaemfyl; udk urBmhzvm;°ydifyGJwGif AdkvfpGJcJhonfh enf;jytjzpfrS aemufqHk;EkwfxGufcJh
zGiv
hf pS af y;aepOf?
we*FaEGae‹u a&G;aumufyw JG iG f tEdik f aygif;aqmif&Gufcsifw,fqdk&if awGŒ rm&m'dkemOD;aqmifonfh tm*sifwD; _yD; ,cktcg wDADGtpDtpOf wifquf
Photo: Getty Images
atmufwb kd mv (20)&ufu &&SdcJhonfh jynfe,ftkyfcsKyfa&;rª; 'ef csifw,fvdk‹ olwdk‹u usaemfhudk ac: em;toif;udek nf;jycJ_h y;D þav;ESpt f ]um oltjzpf vkyfudkifaeonf?
qDyef; EdkifiHwum òydifuGif;Y
òyid yf t
JG wGuf tprf;avhusihf
aeonfh jyifopfEdkifiHom;
&ef''D yD el ,
ðywfuspOf?
D uf qdik u
f ,fay:rS
abmvH;k upm;jcif;rS tem;,l
Photo: AP
Reuters/ atmufwb
dk m 29 '%f&m&&Sud mþuiG ;f jyifoþ‹kdxu
G cf &hJ onf? ,lenf;jy qmtvufZfzm*lqefudk
'wfcsfvufa±G;piftoif; aemufwef; pwrf;onfþol.ya&mfzuf&iS ef ,f a0zefa&;om;cJhonftwGuf 2002
upm;orm;a[mif; *syfpwrf;onf abmvHk;orm;b0udk 1992 ckESpfu ckESpfwGif tDwvDpD;&D;atuvyft
atmufwb kd m (28) &ufu ol. ya&mfzuf&iS ef ,f abmvH;k orm; 'kwd,wef;toif; Z0dkvDwGif pwifcJh oif; vmZD,dkodk‹ a&mif;xkwfjcif; cHcJh
xdik ;f Edik if H ywW&m;òrdŒY
b0udk tqHk;owfvdkuf_yDjzpfa]umif; _yD;þav;ESpft]umwGifþyxrqHk;}uD; &onf?
usif;yonfh xdkif;[Gef'g
t,fvyf *D saD t a*guf 'wfcsfrD'D,mrsm;u wevFmae‹wGif rm;onfh ajymif;a&$Œa]u;w&yfjzifh yD a&mr°rdŒwiG þf oH;k ESpu
f pm;_y;D aemuf
oD;±du k òf yid yf wJG iG f tEdik &f &S_d y;D owif;xkwfjyefonf? tufpfADGtif'dkAeftoif;odk‹ a&muf&SdcJh atpDrDveftoif;odk‹ ajymif;a&$Œupm;
aemuf aemfa0EdkifiHol touf (35) ESpft&G,f pwrf; onf? cJhonf? 2006 ckESpfwGif ol. upm;
*sypf wrf;
qlZefyufwmqef onf ol.aemufqHk;yGJtjzpf atmuf 1988 ckESpfwGif refcsufpwm orm;b0udk tqHk;owf&ef e,fom
atmifycJG aH epOf? wdkbm (20) &ufu teftD;pD;epfrD*sif ,lEdkufwuftoif;odk‹ ajymif;a&$ŒcJh_yD; vefodk‹ jyefcJh_yD; at*suftoif;ESifh ol. ya&mfzuf&Sife,f upm;orm;
toif;ESifh ,SOf°ydifupm;onfhyGJwGif t*FvefY yxrqHk; abmvHk;&moDwGif (2) ESpfpmcsKyf csKyfqdkcJhonf? b0udþk tqH;k rowfrþD a[mfveftoif;
at*suftrfpwm'rftoif;twGuf zvm;oHk;vHk;udk &&SdqGwfcl;cJhonf? ol *syfpwrf;onf ay:wl*DY usif;y twGuf EdkifiHwumyGJ (67) yGJupm;_yD;
yg0ifupm;ay;cJhonf? tqkdygyGJwGif . udk,fa&;twˆKy`wWdpmtkyfwGif ref onfh ,l±dk 2004 °ydifyGJ_yD;onfhaemuf (3) *dk; oGif;,lay;cJhonf?
acwfòydif*sme,fukd vGwfajrmufe,fajrwGif ykHESdyfxkwfa0jzef‹csdonf? The New Era (Khit Pyaing) Journal is printed, published and distributed in Liberated Area.