Karia Bölgesi’nin iç kesimindeki kentlerinden birisi olan Stratonikeia, Muğla ili, Yatağan ilçesi, Eskihisar Mahallesindedir. İlk bilimsel kazılar 1 Ağustos 1977 tarihinde Prof. Dr. Yusuf Boysal başkanlığında bir ekip tarafından başlatılmıştır. Bu ekibin çalışmaları 1999 yılına kadar sürmüştür. Daha sonra 2003-2006 yılları arasında ise Prof. Dr. M. Çetin Şahin başkanlığında kazılar yapılmıştır. 2008 yılından itibaren, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Pamukkale Üniversitesi adına Prof. Dr. Bilal SÖĞÜT başkanlığında bir ekip, Stratonikeia'da kazı, araştırma, konservasyon, restorasyon ve çizim çalışmalarını yürütmektedir.
Antik yazarlardan Herodotos (V, 118), Strabon (XIV, II, 25), Pausanias (5, 21, 10) ve Bizanslı Stephanos (Ethnika, 696)’nın verdiği bilgilere göre, burada Khrysaoris / Idrias adında bir yerleşme vardı.
MÖ 281 yılından sonra, Seleukos kralı I. Antiokhos tarafından, önceden üvey annesi ve sonrasında eşi olan Stratonike adına bu kentin adı değiştirilmiştir. Stratonikeia ve içinde bulunduğu bölge, Hellenistik Dönem boyunca, Seleukos, Ptolemaios, Makedonyalılar, Rodos ve Roma arasında el değiştirmiştir.
Roma İmparatorluk Dönemi boyunca hep önemini koruyan kent, devamlı bir gelişim ve imar faaliyeti içinde olmuştur. Erken İmparatorluk Dönemi ve MS 2. yy’daki yapılaşmadan en iyi şekilde yararlanmıştır. Doğu Roma Dönemi’nde imar faaliyetleri devam etmiştir.
MS 11. yüzyıl sonlarında başlayan Anadolu’nun fethi ile birlikte ilk Türk uç beylerinin güneybatı Anadolu Bölgesi’ne kadar geldikleri bilinmektedir. Kentte MS 14-15. yy Beylikler ve sonraki dönemde de yerleşim devam etmiştir. Özellikle Geç Osmanlı Dönemi’nde köyde Ağaların çok olduğu bilinmektedir. Bugün Eskihisar Köyü tamamen yeni yerleşim alanına taşınmış olmasına rağmen, halen daha antik kentte içinde tarihi köy evlerinde oturan aileler bulunmaktadır.
Stratonikeia antik kentinin suruna bağlı olarak sınırları bilindiğinden, büyüklüğü kolayca anlaşılabilmektedir. Ancak kent içinde sadece belirli yapılarda kazılar yapılmıştır. Bu nedenle kentin planında bilinen yapı sayısı oldukça sınırlıdır. Kazısı yapılan yapılar ve tespit edilen cadde sokak sistemine göre, kentin ızgara planlı inşa edilen düzenli kentlerden birisi olduğu düşünülmektedir. Bilinen yapılar, sur, anıtsal çeşmesi ile birlikte şehir kapısı, kuzey ve batı sütunlu caddeler, gymnasion, bouleuterion, hamam, tiyatro, tapınaklar, latrina ve su yapısıdır. Ayrıca Beylikler Dönemi’nden (MS 14-15. yy) bir hamam ile 19. ve 20. yy’a ait bir cami, sokak dokusuna ait farklı şekillerde yollar ve kahveler, evler, dükkanlar ve boya atölyesi ile çeşmeler bulunmaktadır.
Stratonikeia Antik Dönem ile Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi yapı ve kent dokusunun birlikte görülebileceği nadir yerlerden birisidir. Farklı dönemlere ait pek çok yapının olması ve tarihi ortam kenti gezecekler için bulunulmaz bir fırsat olarak değerlendirilmektedir.
Stratonikeia ve Lagina Kazı Başkanlığı tarafından hazırlanmış olan bu web sitesinden yapılan alıntıları altta verildiği biçimde kaynak gösterebilirsiniz:
B. Söğüt, Stratonikeia Kazı, Koruma ve Onarım Çalışmaları (2008-2021). https://www.pau.edu.tr/stratonikeia
Stratonikeia ve Lagina Kazı Başkanlığı tarafından hazırlanmıştır. Site içerisinde yer alan ögelerin tüm kullanım hakları saklıdır.
Copyright © Stratonikeia ve Lagina Kazı Başkanlığı
