आयकर कायद्याचे कलम 54F
Section-54-of-income-tax-act

आयकर कायद्याचे कलम 54F: दीर्घकालीन भांडवली नफ्यावर (LTCG) कर सूट

Published: By: Anirudh Singh Chauhan
Print
जर मालमत्ता घराची मालमत्ता नसेल तर आयकराचे कलम 54f दीर्घकालीन भांडवली नफ्यावर कर सवलतीचा दावा करण्यास परवानगी देते. आयकर कायद्याच्या कलम 54F बद्दल अधिक जाणून घ्या.

आयकर कायद्याच्या विविध कलमांमुळे भारतीय नागरिकांना काही कर सवलतींचा आनंद घेता येतो. असे एक कलम आयकर कायद्याचे 54F आहे ; घराच्या मालमत्तेशिवाय कोणतीही भांडवली मालमत्ता विकून मिळवलेल्या दीर्घकालीन भांडवली नफ्यावर आम्ही कर सूट मिळवू शकतो.

म्हणून, जर आम्ही भांडवली मालमत्ता जसे की शेअर्स, बाँड्स, सोने इ. विकण्याचा पर्याय निवडला आणि नंतर कोणत्याही घराची मालमत्ता खरेदी करण्यासाठी किंवा बांधण्यासाठी विक्रीतून मिळालेल्या रकमेची पुन्हा गुंतवणूक केली, तर आम्ही विक्रीतून कमावलेल्या रकमेवर कर सवलत मिळण्याची अपेक्षा करू शकतो. भांडवली मालमत्ता. या लेखात, आपण आयकर कायद्याच्या कलम 54 च्या चकचकीतपणाबद्दल तपशीलवार चर्चा करू.

आयकर कायद्याच्या कलम 54F अंतर्गत सूटचा दावा कसा करायचा?

कलम 54F अंतर्गत सूट मिळण्यासाठी काही मूलभूत आवश्यकता पूर्ण करायच्या आहेत . येथे, आम्ही सर्व आवश्यक गोष्टी खाली सूचीबद्ध केल्या आहेत -
  • सूट केवळ व्यक्ती किंवा हिंदी अविभक्त कुटुंबासाठी (HUF) उपलब्ध आहे.

  • निवासी घर वगळता कोणतीही दीर्घकालीन भांडवली मालमत्ता हस्तांतरित करण्यावर भांडवली नफ्याच्या प्राप्तिकर कायद्याच्या कलम 54F साठी सूट उपलब्ध आहे.

  • सवलतीचा दावा करण्यास पात्र होण्यासाठी विक्री पुढील रीतीने पुढे जाणे आवश्यक आहे -

o तुम्हाला मालमत्ता विकण्याच्या तारखेच्या एक वर्ष आधी निवासी मालमत्ता खरेदी करणे आवश्यक आहे.
o तुम्हाला मालमत्ता विकल्यापासून 2 वर्षांच्या आत निवासी मालमत्ता खरेदी करणे आवश्यक आहे.
o मालमत्ता विकल्यापासून ३ वर्षांच्या आत तुम्ही निवासी मालमत्ता बांधू शकता.
  • मालमत्तेचा केवळ काही भाग गुंतवल्यास भांडवली नफ्याच्या कलम 54F अंतर्गत आंशिक अपवाद मिळेल. गुंतवणूक अपूर्ण असल्यामुळे अशा प्रकरणांमध्ये एकूण सूट देण्याची परवानगी नाही.

NET विचार म्हणजे काय?

आयकर कायद्याच्या कलम 54 नुसार NET विचाराचा अर्थ समजून घेणे अत्यावश्यक आहे . सवलतीचा लाभ घेण्यासाठी, करनिर्धारकाने निव्वळ मोबदला पुन्हा गुंतवणे आवश्यक आहे. हा शब्द 54F अंतर्गत स्पष्टपणे परिभाषित केला आहे.

निव्वळ मोबदला म्हणजे दीर्घकालीन भांडवली मालमत्ता हस्तांतरित करण्यावर आधारित एकूण मोबदला. हस्तांतरणाशी संबंधित इतर कोणताही खर्च यामध्ये समाविष्ट केलेला नाही. अधिक तंतोतंत सांगायचे तर, निव्वळ मोबदला म्हणजे एकूण मोबदला वजा संबंधित खर्च.

आयकर कायद्याच्या कलम 54F ची गैर-लागूता

खालील परिस्थिती आहेत जेव्हा कलम 54F अंतर्गत कर सवलत लागू होणार नाही-
  • ज्या दिवशी दीर्घकालीन मालमत्तेची हस्तांतरण प्रक्रिया पूर्ण केली जात असेल त्या दिवशी करनिर्धारकाकडे एकापेक्षा जास्त निवासी घरांची मालकी असल्यास.

समजा, दीर्घकालीन भांडवली मालमत्तेचे हस्तांतरण पूर्ण होत असल्याच्या तारखेपासून एका वर्षाच्या आत झाले तर कलम 54F अंतर्गत दाव्याच्या संदर्भात खरेदी केलेल्या घराव्यतिरिक्त करनिर्धारकाने दुसरे निवासी घर खरेदी करण्याचा पर्याय निवडला.
  • जर करदात्याने कलम 54F अंतर्गत दाव्याच्या संदर्भात खरेदी केलेल्या घराव्यतिरिक्त कोणतेही निवासी घर बांधले तर. याव्यतिरिक्त, दीर्घकालीन भांडवली मालमत्तेचे हस्तांतरण पूर्ण होत असल्याच्या तारखेपासून एका वर्षाच्या आत घडल्यास.

वर नमूद केलेल्या परिस्थितीच्या बाबतीत, मूळ मालमत्ता हस्तांतरित करून प्राप्त झालेल्या भांडवली नफ्याची संपूर्ण रक्कम आणि कर अंतर्गत विचारात न घेतलेली रक्कम करपात्र उत्पन्न म्हणून गणली जाईल आणि कलम 54F लागू होणार नाही.

भांडवली लाभ ठेव खाते योजना काय आहे?

भांडवली नफा ठेव खाते योजना काही परिस्थितींमध्ये सोयीस्कर असू शकते. उदाहरणार्थ, जर तुम्ही नवीन घराची मालमत्ता खरेदी करण्यासाठी किंवा बांधण्यासाठी विक्रीतून मिळालेल्या एकूण किंवा आंशिक रकमेचा वापर करू शकत नसाल, तर तुम्हाला योजनेचे समर्थन मिळू शकते.
 
ही योजना तुम्हाला विक्रीतून मिळालेली रक्कम सार्वजनिक क्षेत्रातील बँकेत ठेवण्यास सक्षम करते. त्यानुसार, तुम्ही नवीन घराची मालमत्ता बांधण्यासाठी किंवा खरेदी करण्यासाठी पैशाचा आंशिक किंवा पूर्ण भाग वापरू शकता.

मालमत्ता हस्तांतरणाचे परिणाम काय आहेत?

समजा तुम्ही भांडवली मालमत्तेच्या विक्रीतून मिळालेल्या रकमेचा वापर करून घर खरेदी केले आणि आयकर कायद्याच्या कलम 54F (आयकर कायद्याचे कलम 54) अंतर्गत लाभ घ्या . अशा स्थितीत, तुम्ही खरेदी किंवा बांधकाम पूर्ण केल्याच्या 3 वर्षांच्या आत हस्तांतरित किंवा विक्री करू नये. अन्यथा, 54F (आयकर कायद्याचे कलम 54) अंतर्गत दिलेली सूट मागे घेतली जाईल.
 
म्हणून, मालमत्ता हस्तांतरणाबाबत, तुम्ही सावधगिरी बाळगली पाहिजे आणि कर लाभांमधील समस्या टाळण्यासाठी परिभाषित केलेल्या नियम आणि नियमांशी सुसंगत असणे आवश्यक आहे.

कलम 54 आणि कलम 54f मध्ये काय फरक आहेत?

कलम 54 (आयकर कायद्याचे कलम 54) आणि कलम 54F मध्ये काही साम्य असले तरी ते थोडे वेगळे आहेत . येथे खालील फरक आहेत -
  • जेव्हा तुम्ही निवासी मालमत्ता विकता तेव्हाच प्राप्तिकर कायद्याचे कलम 54 (आयकर कायद्याचे कलम 54) सूट लागू होते. दुसरीकडे, आयकर कायद्याचे कलम 54F निवासी मालमत्तेव्यतिरिक्त इतर कोणत्याही भांडवली मालमत्ता हस्तांतरणामध्ये उपलब्ध आहे.

  • जर दीर्घकालीन भांडवली नफा एक निवासी मालमत्ता बांधण्यात किंवा खरेदी करण्यात गुंतवला असेल तरच कलम 54 सूट लागू होते. दुसरीकडे, AY 2020-21 साठी प्राप्तिकर कायद्याच्या कलम 54F नुसार, दीर्घकालीन भांडवली नफा 2 कोटींच्या आत असेल तरच करदात्याला आयुष्यात फक्त एकदाच दोन निवासी मालमत्तांमध्ये गुंतवणूक करता येईल. कलम 54F मध्ये, भांडवली नफ्याचे कलम 54F कोणत्याही निवासी मालमत्ता बांधण्यासाठी किंवा खरेदी करण्यासाठी वापरणे आवश्यक आहे.

  • कलम 54 अंतर्गत, तुम्हाला तुमच्या मालकीच्या निवासी मालमत्तांची संख्या मर्यादित करण्याची आवश्यकता नाही. तथापि, दीर्घकालीन मालमत्ता हस्तांतरित करण्याच्या तारखेला करदात्याकडे एकापेक्षा जास्त निवासी मालमत्ता असल्यास आयकर कायद्याचे कलम 54F (आयकर कायद्याचे कलम 54) सूट लागू होणार नाही.

  • कलम 54 अंतर्गत सवलतीचा दावा केल्यानंतर, तुम्ही अद्याप कोणतीही अन्य निवासी मालमत्ता खरेदी करण्यास पात्र आहात. तथापि, जेव्हा तुम्ही आयकर कायद्याच्या कलम 54F अंतर्गत सूटसाठी अर्ज केला असेल तेव्हा तुम्ही दुसर्‍या निवासी मालमत्तेसाठी जाऊ शकत नाही .

    शिवाय, हे जाणून घेणे आवश्यक आहे की निवासी मालमत्ता हस्तांतरित केल्यापासून 3 वर्षांच्या आत तुम्ही दुसरी निवासी मालमत्ता खरेदी केल्यास तुमची प्रतिकारशक्ती काढून घेतली जाईल. मागील मालमत्ता बांधल्यानंतर 2 वर्षांच्या आत तुम्ही दुसरी निवासी मालमत्ता खरेदी केल्यास तुम्हालाही हाच परिणाम मिळेल.

आयकर वाचवण्याच्या इतर पद्धती

कलम 54F अंतर्गत कर बचतीव्यतिरिक्त, तुम्ही आयकर वाचवण्यासाठी इतर पद्धती वापरू शकता. यात समाविष्ट

  • कलम 80C विविध खर्च आणि गुंतवणुकीसाठी अनेक कपातीची परवानगी देते. काही लोकप्रिय मार्गांमध्ये ELSS योजना, जीवन विमा, गृह कर्जाची मुद्दल परतफेड, मुलांसाठी दिलेली शिकवणी फी, PPF, SCSS, NPS, EPF, इत्यादींचा समावेश आहे. या मार्गांमध्ये गुंतवणूक केल्याने तुम्हाला 5 लाखांपर्यंतच्या सामूहिक कपातीचा दावा करता येतो.
  • सेक्शन 80D तुम्हाला आरोग्य विम्याच्या हप्त्यांवरील कपातीचा फायदा घेऊ देते. हे त्यांना लागू होते जे स्वतःसाठी किंवा त्यांच्या कुटुंबासाठी रु. 25,000 पर्यंत प्रीमियम भरतात. तुम्ही ज्येष्ठ नागरिक असाल तर मर्यादा ५०,००० रुपयांपर्यंत वाढते. शिवाय, तुम्ही तुमच्या पालकांचा प्रीमियम भरल्यास, तुम्ही रु. 25,000 च्या अतिरिक्त कपातीचा दावा करू शकता, जे ज्येष्ठ नागरिक असल्यास ते रु. 50,000 पर्यंत वाढू शकते.
  • कलम 24(b) ज्यांच्याकडे गृहकर्ज आहे त्यांना सूट देते. हा विभाग गृहकर्जावर 2 लाख रुपयांपर्यंतच्या व्याजावर सूट देतो.

सारांश: आयकर कायद्याचे कलम 54F

थोडक्यात, आयकर कायद्यांतर्गत विविध योजना आणि योजना भारतीय नागरिकांना करातून अनेक सवलतींचा लाभ घेण्यास सक्षम करतात. कर वाचवण्याच्या काही मार्गांमध्ये 80C, 80 D, 24(b), इ.

कलम 54 F ही योजनांपैकी एक आहे ज्याचा पुरेसा वापर केल्यास करदात्यासाठी अविश्वसनीयपणे फायदेशीर ठरू शकते. आपण हे लक्षात ठेवले पाहिजे की फायद्यांचा लाभ घेण्यासाठी नमूद केलेल्या नियमांचे आणि नियमांचे उल्लंघन केल्याने एखाद्याला अडचणी येतील. त्यामुळे, आयकर कायद्याच्या कलम 54 एफ (आयकर कायद्याच्या कलम 54) च्या फायद्यांची निवड करण्यापूर्वी तुम्ही सर्व पैलू समजून घेणे आवश्यक आहे .

सतत विचारले जाणारे प्रश्न
  • मी 6 महिन्यांत एक निवासी घर विकून निवासी घर खरेदी करण्याचा पर्याय निवडल्यास, कलम 54F सूट लागू होईल का?

    नाही, कलम 54F ची लागूता घराच्या मालमत्तेशिवाय कोणत्याही भांडवली मालमत्तेच्या विक्रीतून मिळवलेल्या भांडवली नफ्याबाबत आहे.

  • मी 54 आणि 54F दोन्ही विभागांचे फायदे निवडू शकतो का?

    जर तुम्ही तुमची मालमत्ता घराच्या मालमत्तेव्यतिरिक्त विकत असाल आणि नंतर ती कोणत्याही घराच्या मालमत्तेवर गुंतवणूक करत असाल तर कलम 54F चे फायदे मिळू शकतात. परंतु कलम 54 तुम्हाला घराच्या मालमत्तेच्या विक्रीवर सूट देण्याची परवानगी देते. त्यामुळे दोन्हींचा लाभ घेता येत नाही.

  • अनिवासी भारतीयांना कलम ५४ एफ लागू आहे का?

    होय, NRI देखील कलम 54F चे फायदे निवडू शकतात. तथापि, सूट मिळविण्यासाठी सर्व आवश्यकता पूर्ण केल्या पाहिजेत.

  • भांडवली मालमत्तेची विक्री केल्यानंतर आणि भांडवली नफा कमावल्यानंतर, जर मी इतर कोणाच्या नावे मालमत्ता विकत घेणे निवडले, उदाहरणार्थ, पत्नी किंवा मुलगी, तर मी स्वत: ला लाभ घेऊ शकेन का?

    नक्कीच नाही, कारण मालमत्ता तुमच्या नावावरच विकत घेतली पाहिजे.

  • जर, काही कारणास्तव, मी संपूर्ण भांडवली नफा गुंतवू शकलो नाही, तरीही मला एकूण सूट मिळू शकेल का?

    नाही, तुम्ही संपूर्ण विक्री पावत्या गुंतवत नसल्यास, अपवाद प्रमाणानुसार लागू केला जाईल.

  • मी 54F निवडल्यानंतर एक वर्षाच्या आत नवीन मालमत्ता खरेदी करू शकेन का?

    समजा, करनिर्धारकाने कलम 54F अंतर्गत दाव्याच्या संदर्भात खरेदी केलेल्या घराशिवाय दुसरे निवासी घर खरेदी करण्याचा पर्याय निवडला. याव्यतिरिक्त, दीर्घकालीन भांडवली मालमत्तेचे हस्तांतरण पूर्ण होत असल्याच्या तारखेपासून एका वर्षाच्या आत घडल्यास.

  • भांडवली लाभ ठेव खाते योजनेचा प्राथमिक फायदा काय आहे

    ही योजना तुम्हाला विक्रीतून मिळालेली रक्कम सार्वजनिक क्षेत्रातील बँकेत ठेवण्यास सक्षम करते. त्यानुसार, तुम्ही नवीन घराची मालमत्ता बांधण्यासाठी किंवा खरेदी करण्यासाठी पैशाचा आंशिक किंवा पूर्ण भाग वापरू शकता.

  • NET विचार काय आहेत?

    निव्वळ मोबदला म्हणजे दीर्घकालीन भांडवली मालमत्ता हस्तांतरित करण्यावर आधारित एकूण मोबदला. हस्तांतरणाशी संबंधित इतर कोणताही खर्च यामध्ये समाविष्ट केलेला नाही. अधिक तंतोतंत, निव्वळ मोबदला म्हणजे एकूण मोबदला वजा संबंधित खर्च.

Disclaimer: Magicbricks aims to provide accurate and updated information to its readers. However, the information provided is a mix of industry reports, online articles, and in-house Magicbricks data. Since information may change with time, we are striving to keep our data updated. In the meantime, we suggest not to depend on this data solely and verify any critical details independently. Under no circumstances will Magicbricks Realty Services be held liable and responsible towards any party incurring damage or loss of any kind incurred as a result of the use of information.

Please feel free to share your feedback by clicking on this form.
Show More
Tags
Legal Taxation
Tags
Legal Taxation
Comments
Write Comment
Please answer this simple math question.
Want to Sell / Rent out your property for free?
Post Property