Vietnam
An Vietnam (Vinyetnames: Việt Nam ginluluwás [vîət nāːm] (
pamati-a)), nga an opisyal nga pagtawag amo an Republika Sosyalista han Vietnam (ha Vietnames: Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam), amo an pinakasidlangan nga nasod ha Indotsina nga peninsula ha Timugan nga Asya. Ginsasapitan ini han Tsina ha amihanan, han Laos ha kanawayan, ngan Cambodia ha habagatan. Ha sidlangan nga dapit han nasod nahamutang an Dagat Salatan Tsina. Tungod hin populasyon nga labaw hin 87 ka ribo o milyon, an Vietnam amo an ika-13 nga gidamoi hin tawo nga nasod han kalibotan. An nasod nahalista dida han "Sunod nga Napulo kag Usa" nga mga ekonomiya; sumala han mga estadistika han gobyerno, an pagtubo han GDP mga 8.17% han 2006, an ikaduha nga gimalaksihi nga rata hin pagtubo ha mga nasod ha Sidlangan nga Asya ngan amo an gimalaksihi ha Timugan nga Asya.
Republika Sosyalista han Vietnam Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
| |
|---|---|
 Bandira
 Coat of arms
| |
|
Darahonon: Độc lập - Tự do - Hạnh phúc "Paglugaríng - Kagawasan - Kalipayan" | |
|
Awit: Tiến Quân Ca "Marcha han Army" (syahan nga garay) | |
![Kahamutang han Vietnam (green) ha ASEAN (dark grey) — [Legend]](/https/war.m.wikipedia.org/wiki/Paypay:Location_Vietnam_ASEAN.svg) | |
| Pamunuan | Hanoi |
| Gidako-i nga syudad | Syudad han Ho Chi Minh |
| Opisyal nga mga pinulungan | Vietnames (Tiếng Việt) |
| Opisyal nga pagsurat | Vietnames nga abakadahan |
| (Mga) Tawag hin tawo | Vietnames |
| Kagamhanan |
Sosyalista nga republika,1 Usá-ka-partido nga estado komunista |
• Mangulo | Nguyễn Phú Trọng |
| Nguyễn Xuân Phúc | |
| Nguyễn Phú Trọng | |
• Ministro han Seguridad Publiko | Tô Lâm |
| Magbabalaod | Nasodnon nga Katitirok han Vietnam |
| Pagkahimo | |
• Đại Việt | 1054 |
| 1853 kutob 1883 | |
| 2 Septyembre 1945 | |
| 30 Abril 1975 | |
| 19 Disyembre 1980 | |
| Langyab | |
• Bug-os | 331,690 km2 (128,070 sq mi) (ika-65) |
• Katubigan (%) | 1.3 |
| Kamolupyohan | |
• 1 Abril 2009 nga census | 85,789,573 (13th)[1] |
• Densidad | 259/km2 (670.8/sq mi) (ika-46) |
| GDP (PPP) | 2008 nga banabana |
• Bug-os | $240.757 ka bilyon[2] (ika-44) |
• Per capita | $2,793[2] (ika-129) |
| GDP (nominal) | 2008 nga banabana |
• Bug-os | $89.829 ka bilyon[2] (ika-60) |
• Per capita | $1,042[2] (ika-139) |
| Gini (2014) |
37.6[3] medium |
| HDI (2017) |
▲ 0.694[4] namumutnga · ika-116 |
| Salapi | đồng (₫) (VND) |
| Zona hin oras | UTC+7 (UTC+7) |
• Summer (DST) | UTC+7 (No DST) |
| Dapit hin pagmanehar | right |
| Kodigo hin pagtawag | 84 |
| ISO 3166 nga kodigo | VN |
| Internet TLD | .vn |
 | |
| |
Etimolohiya
igliwatHa mga siglo han kaagi, an Vietnam gintawag hin mga damo ka lain nga mga ngaran: Văn Lang dida han Hùng Vương nga Dinastiya, Âu Lạc dida han Dinastiya An Dương Vương, Van Xuan dida han Anterior Lý nga Dinastiya, Đại Cồ Việt dida han Đinh nga dinastiya ngan Anterior Lê nga Dinastiya. Tikang han 1054, an Vietnam gintawag nga Đại Việt (Dako nga Viet). Dida han panahon han Hồ nga Dinastiya, an Vietnam gintawag nga Đại Ngu. Dida han 1804, hi Hadi Gia Long nagplano paggamit han ngaran nga Nam Việt para han Vietnam pero an Qing nga dinastiya han Tsina waray inmuyon ngan ginbalhin ini ngadto han Việt Nam. Ha Iningles ngan Kinatsila, an duha nga silaba ginsurat nga usa nga pulong: Vietnam. Tikang han 1839 tubtob 1945, hi hadi Minh Mạng ginbalhin an ngaran nga Việt Nam ngadto ha Đại Nam.
An ngaran nga Việt Nam gin-gamit para hini nga nasod ugsa ini mahimo nga opisyal nga ngaran dida han "Dư địa chí" ni Nguyễn Trãi nga ginsurat dida han 1435 ngan bangin bisan pa han sarusayo pa nga panahon. An "Việt" amo an ngaran han gidakoi nga etniko nga grupo ha Vietnam; an Kinh (người Kinh) ngan "Nam" nangangahulogan nga "an Sur" o "an Salatan", nga nagpapahayag han pagkasoberano han Vietnam tikang ha Tsina (nga gintatawag nga "Norte nga nasod" o "Amihanan nga nasod" han mga Vietnames nga katawhan).
Mga lalawigan han Vietnam
igliwatPinanbasaran
igliwat- ↑ VN announces results of census 2009 Ginhipos 2018-12-25 han Wayback Machine. Retrieved 2010-01-19.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 "Vietnam". International Monetary Fund. Ginkuhà 2009-10-01.
- ↑ World Bank 2016a.
- ↑ Human Development Report 2018, p. 23.
Dugang nga barasahon
igliwat- Herring, George C. (2001). America's Longest War: The United States and Vietnam, 1950–1975 (4th edition).
- Jahn, G.C. (2006). "The dream is not yet over". In Fredenburg P., Hill B. (eds.): Sharing rice for peace and prosperity in the Greater Mekong Subregion. Victoria, Australia: Sid Harta Publishers. p. 237–240.
- Karrnow, Stanley (1997). Vietnam: A History (2nd edition). Penguin. ISBN 0-14-026547-3.
- McMahon, Robert J. (1995). Major Problems in the History of the Vietnam War: Documents and Essays.
- Tucker, Spencer (ed.) (1998). Encyclopedia of the Vietnam War. 3-volume reference set; also one-volume abridged edition (2001).
Mga sumpay ha gawas
igliwat| Dugang nga pamiling mahitungod han Vietnam ha kanan Wikipedia mga bugto nga proyekto: | |
 |
Mga kasirigngon tikang ha Wiktionary |
 |
Sarigan nga basahon tikang ha Wikibooks |
 |
Mga hulád tikang ha Wikiquote |
 |
Gintikangan nga mga kasuratan tikang ha Wikisource |
 |
Mga imahe ngan medya tikang ha Commons |
 |
Mga sumat notisya tikang ha Wikinews |
 |
Pagkukuhaan hin pagtuon tikang ha Wikiversity |
- Vietnam profile from BBC News
- Vietnam nga entrada ha The World Factbook (CIA)
- Vietnam Ginhipos 2012-10-03 han Wayback Machine from UCB Libraries GovPubs
- Vietnam ngada ha Open Directory Project
- Vietnam at Encyclopædia Britannica
Wikimedia Atlas han Vietnam- Key Development Forecasts for Vietnam from International Futures
- Gobyerno
- Portal of the Government of Vietnam Ginhipos 2012-05-28 han Wayback Machine
- Communist Party of Vietnam Ginhipos 2010-11-15 han Wayback Machine – official website (in Vietnamese)
- National Assembly Ginhipos 2008-11-02 han Wayback Machine – the Vietnamese legislative body
- General Statistics Office
- Ministry of Foreign Affairs
- Chief of State and Cabinet Members Ginhipos 2008-12-10 han Wayback Machine
- Media ngan pagsecensor
- Robert N. Wilkey. "Vietnam’s Antitrust Legislation and Subscription to E-ASEAN: An End to the Bamboo Firewall Over Internet Regulation?" Ginhipos 2012-07-19 han Wayback Machine The John Marshall Journal of Computer and Information Law. Vol. XX, No. 4. Summer 2002. Retrieved 16 February 2013.
- Turismo
- Official tourism website Ginhipos 2010-08-19 han Wayback Machine
| Mga Nasod ha Timugan nga Asya |
|---|
| Birmania/Myanmar | Brunei | Cambodia/Camboya | Indonesia | Laos | Malaysia | Pilipinas | Singgapura/Singapur | Sinirangan nga Timor | Thailand/Tailandya | Vietnam |
| Mga Nasod ha Asya |
|---|
| Afganistan | Amihanan nga Korea | Arabya Saudi | *Armenya | *Aserbaiyan | Barein | Bangladesh | Birmania/Myanmar | Brunei | Butan | Cambodia/Camboya | *Ehipto | Emiratos Arabes Unidos | *Georgia | Hapon | Hordanya | India | Indonesia/Indonesya | Irak | Iran | Israel | *Kasahistan/Kazakhstan | Kirguistan | Kuwait | Laos | Libano | Malaysia | Maldivas | Mongolya | Nepal | Oman | Pakistan | Pilipinas | Qatar/Catar | *Rusia | Salatan nga Korea | Singgapura | Sinirangan nga Timor | Sirya | Sri Lanka | Taiwan (Republika han Tsina) | Tayikistan | Thailand/Tailandya | Tsina (Kanan Katawhan Republika han Tsina) | Turkmenistan | Turkeya | Usbekistan | Vietnam | Yemen |