souwer
Apparence
Etimolodjeye 1
[candjî]Tayon-bodje latén « exsucare » (rissaetchî l’ souke), adon racuzinåve avou l’ francès « essuyer », et l’ espagnol « enjugar ».
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | souwe |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | souwez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | souwans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | souwnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | souwrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | souwéve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | souwe |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | souwé |
Ôtes codjowaedjes | sipepieus tåvlea |
souwer
- (v. sins coplemint) divni setch, po ene sacwè k’ esteut frexhi.
- Metoz souwer l’ bouwêye.
- Mi feme vis va pruster ene rôbe, nosse dame … nos metrans-st adon vos mousmints a souwer. — Paul-Henri Thomsin, ratournant Li diâle è cwér, ine avinteûre di Bakelandt l’èspiyon di Napolèyon à Lîdje, 2009, p. 6 (fråze rifondowe).
- (v. sins coplemint) divni setch po ene plante côpêye.
- (v. sins coplemint) divni foirt maigue, po ene biesse, ene djin (di maladeye, di rujhes).
- Li ptite djin aveut souwé pår so shijh moes : ele n’ aveut pus ki l’ pea so les oxhs.
- (viebe å coplemint) rissaetchî l' aiwe tot frotant.
- L’ ovraedje sait neyî les tourmints ;
Ene blawete di djoye sowe les låmes ; — Martin Lejeune, “Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.182, « Lu lamponète du m’ vîle grand-mêre » (fråze rifondowe).
- L’ ovraedje sait neyî les tourmints ;
Ratourneures
[candjî]Parintaedje
[candjî]- souwé, souwêymint, souwant
- souwaedje, souweu
- souwinne, souwa, souwåjhe, souwreye
- assouwer, assouwaedje, assouwmint
- rissouwer, rissouwaedje
- souwe-mwin
Sinonimeye
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]divni setch po ene plante, ene sacwè Loukîz a : souwer so pî
- Francès : se desssécher (fr)
divni foirt maigue, po ene biesse, ene djin Loukîz a : souwer so pî
- Francès : se desssécher (fr)
Etimolodjeye 2
[candjî]Tayon-bodje latén « sūdāre » (« sudare ») (minme sinse).
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | souwe |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | souwez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | souwans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | souwnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | souwrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | souwéve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | souwe |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | souwé |
Ôtes codjowaedjes | sipepieus tåvlea |
souwer
- piede di l' aiwe pal pea, pask' on-z a trop tchôd.
- Dj' a foirt soe, ca on souwéve, saiss, pa ç' tins la
Ratourneures
[candjî]- souwer des gotes, souwer des gotes come des ptits poes, souwer ene tchimijhe, souwer sonkenaiwe, souwer des gotes come mi pougn, souwer des låmes, souwer ene basse, souwer ses tripes et ses boyeas
- souwer foirt pask' i fwait tchôd u di fé on gros ovraedje di foice. F. avoir une suée
- awè ene hisse (awè peu). F. avoir des sueurs froides.
- ovrer fer, awè målåjhey po fé ene ovraedje, fizike u nén. F. suer sang et eau.
Parintaedje
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]piede di l' aiwe pal pea
- Francès : suer (fr), transpirer (fr)
Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Mots do walon vinant do latén
- Mots do walon do minme sourdant k' on mot do francès
- Mots do walon do minme sourdant k' on mot d' l' espagnol
- Viebes do walon
- Viebes do walon ki s' codjowèt come bouter
- Mots do walon avou des ratourneures
- Mots ki sont dins l' motî d' Bive
- Mots ki l' rifondowe est dins l' motî d' Bive