sayî

Loukîz a : «såyî»

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

S’ i gn åreut ene sakî ki sepreut cwè åd fwait di l’ etimolodjeye di « sayî », el pout stitchî vaici.

Prononçaedje

• AFE :
  • diferins prononçaedjes : /sa.ˈyiː/ /sa.ˈyi/ /sa.ˈyɛ/ /sa.ˈye/ /say/ /saːy/
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /sa.ˈyiː/
• Ricepeures : sa·yî

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	saye
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	sayîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	sayans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	saynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	sayrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	sayive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	saye
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	sayî
Ôtes codjowaedjes	come waitî

sayî

1. (viebe å coplemint) fé djusse po vey (ene sacwè k' on n' a måy fwait).
   • I saye di clawer del gåtche mwin.
2. (v. sins coplemint) fé ene foice po-z acsure ene sacwè k' on n' pout nén adiercî do prumî côp.
   • Dji veya sol trotwer, ene madame e tchapea,
     Ki sayive do rlever, come èn ome l’ åreut fwait,
     On vî comissionaire ki n’ saveut pus mot dire. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.65, “Dihâv’lêye” (fråze rifondowe).
3. (viebe å coplemint) fé pol prumî côp ene sacwè.
   • Al wåde di Diu, dji m’ va ,
     Avou traze royes ki n’ ont k’ ût pîs,
     On ptit rimea sins cou ni tiesse
     Wice k’ on ôrè les î, les esse
     Fé ene ariole sins s’ kibouyî. — Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « A l’ wåde di Diu (D’après le Rondeau de Voiture) », 1925, p.99 (fråze rifondowe).
4. (viebe å coplemint) mete pol prumî côp (on mousmint) po vey s' i va.
   • Dj' a stî sayî des noveas solés — Motî d’ Cînè (fråze rifondowe).
5. (viebe å coplemint) boere, magnî on pô d' ene sacwè po vey si c' est bon.
   • Sayîz m' vén — Motî d’ Cînè (fråze rifondowe).
   • Ene boune cujhnire saye si såce.
6. (viebe å coplemint) profiter pol purmî côp di (ene sacwè d' bon).
   • Cwand dji pinse ki l’ bouneur, (...) i n’ è fåt k’ ene piceye come ene piceye di sé
     Po dner do gosse a l’ veye, po sayî ou çk’ ele passe
     Et po s’ è continter — Paul Stienlet (fråze rifondowe).
7. (v. sins coplemint) oizeur.
   • I n' a k' a sayî del djonde, et nos vierans — Motî d’ Cînè (fråze rifondowe).

Parintaedje

• saye, sayaedje, sayeu, sayoe, sayrece
• assayî
• rissayî

Sinonimeye

• (fé on prumî côp po vey cwè) : asprouver
• (boere, magnî on pô po vey si c' est bon) : goster

Ortografeyes

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• sa.yî : S109
• sayî : C9, S117, C99, C106, E1, E170, C13
• sayè : S117
• sâye : C99
• sayer : S117
• say : E165
• saye : C1, C99
• sayi : C1, C13, S0, C8, S117

E rfondou walon :

• sayî : R10 ^(lére)

Ratournaedjes

fé on prumî côp po vey cwè

• Arabe marokin : خرّب ^(ary) =‎ jerreb
• Inglès : to try ^(en)
• Francès : essayer ^(fr), tenter ^(fr)
• Neyerlandès : proberen ^(nl)

mete pol prumî côp (on mousmint) po vey s' i va.

• Arabe marokin : قيّص ^(ary) =‎ qeyyeç
• Francès : essayer ^(fr)

boere, magnî on pô d' ene sacwè po vey si c' est bon.

• Arabe marokin : دقّ ^(ary) =‎ deqq
• Francès : goûter ^(fr), déguster ^(fr)