Zonigne d' olyinnes
On zonigne d' olyinnes (rabaxhanmint, ene tourniketreye), c' est ene ene plaece la k' gn a sacwantès olyinnes metowes ene dilé l' ôte, et moennêyes eshonne po produre do corant electrike.
Po moenner evoye li corant disk' a ene cintråle, on fwait de nouzomès trintchêyes.
Eplaeçmints po les tourniketreyes
[candjî | candjî l’ côde wiki]Ene tourniketreye ni pout esse metowe en alaedje ki la k' gn a del grande air tote l' anêye, come sol boird del mer u so les cresses. On ndè pout mete eto dins des plins, e plinne mer, et minmes ezès veyes
Diswalpaedje des tourniketreyes
[candjî | candjî l’ côde wiki]Ene tourniketreye prodût del todi-poujhåve enerdjeye.
Ene tourniketreye, c' est on pordjet ki pout åjheymint rascode des subsides MDP avou l' metaedje so pîs do Protocole di Kyoto.
E 2004, les tourniketreyes eployént 1500 djins el Beldjike, et 20.000 e Daenmåtche (chifes). E 2005, gn aveut 29 tourniketes el Walonreye ki produjhént 40 megawates. On-z a les pinses d' aveur 200 megawates e 2010.
Gn a purade des tourniketreyes el Flande, dins l' mer.
El Walonreye, a on metou moumint fwait pår frisket po-z enonder des pordjets di tourniketreyes (so les cresses di l' Årdene), paski les djins sont wårdiveus pol payizaedje.
El Neyerlande, end a eto å mitan des tchamps.
Sacwantès tourniketreyes del Walonreye
[candjî | candjî l’ côde wiki]dedja tournant
[candjî | candjî l’ côde wiki]e pordjet
[candjî | candjî l’ côde wiki]- pordjet di Mtet : bråmint des rujhes po les djins esse d' acoird.
- pordjet d' Estene (dilé Mont), po loumer 30.000 måjhons.
- pordjet d' Bive : e Pont Mack.
Ehalaedje po l' evironmint
[candjî | candjî l’ côde wiki]Les tourniketreyes disnortèt les tchawe-soris.
Ça n' disrindje nén les voyaedjants oujheas.
Ça n' fwait waire di brut.
Tant k' al laideur pol payizaedje, c' est tchaeconk ki l' sint diferinnmint.
Alére
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Mady d' Orcîmont, "Les olyinnes du Bive", Li Rantoele l° 52, ivier 2009-2010.