Pesse des bedots et des gades

Souwêye nåze ki ristope les narenes

Discramiaedje di tos les eployaedjes do mot "pesse"

Li pesse des bedots et des gades, udonbén pesse des ptits roemiants, c' est ene maladeye k' acsût les bedots et les gades e l' Afrike (inte les tropikes) eyet li Moyén-Levant, disk' a l' Inde. Portant, e 2008, elle a stî declarêye pol prumî côp houte do Tropike del Crantche, so l' Afrike bijhrece (å Marok).

Les cåzes, c' est on virûsse del sôre do ci des rovioûles (lomés rovioûlvirûsse, del troke des paragripieus).

Come li pesse des bovrins, li maladeye ni passe d' ene biesse a l' ôte ki cwand ele dimornut ene astok di l' ôte.

Senes del maladeye

Sinsiûlisté

Les senes del maladeye sont foirt diferins a l' assulon k' on-z est dins on payis la kel maladeye est inzotike u cwand l' må si spåde pol prumî côp dins on payis.

Gn a eto des diferinces inte les raeces di bedots pol sinsiûlisté. Metans dins l' minêye di l' esté 2008 å Marok, c' esteut bråmint les bedots del raece "Timahdite" k' estént rascråwés.

Fôme foirt awiyante

Dins l' fôme mo awiyante (bedots nén waerantis d' ene raece foirt sinsiûle), les prumîs cas riskèt foirt di crever d' on plin côp, sins veyåves sintomes. Divant d' mori, gn è rexhe des narenes kécfeye del schoume, kécfeye di l' aiwiasse nåze, pacô avou do sonk.

Awiyante fôme

Å cmince, gn a del five et del corante nåze.

E minme tins, gn a del schite, coleur vete olive disk' a brun foncé. Ele plake après les coxhes et les pates di drî, çou ki s' voet do côp cwand on mousse dins ene hiede k' a stî acsûte. Les rascråwés bedots sont sovint veyous avou on tchamlou dos, eyet l' cawe rilevêyes ki presnut.

Tot drovant l' boke, on voet des erôdaedje del fene pea, copurade sol divins des lepes, et so les djoixhes. Télfeye tipicmint al raecinêye des dints di dvant, a môde di peridintite.

Li nåze divént todi pus placante et ristoper les narenes. Sacwantès biesses fijhèt del kéntosse a n' si saveur rawè.

Li biesse creve dins les 8 djoûs,

Ele si pout eto rfé, et adon fé avou des crapes plin les lepes. Mins les weris bedots trinnèt sovint leu kéntosse, et crever pus tård djus d' foices.

• 
  Otoschoûtaedje d' èn awiyant cas
• 
  Dirî-trin manni d' ene placante schite
• 
  muzraedje del five a ene biesse avou d' l' eschite
• 
  Tchamlou dos d' èn agnea ki presse sins rén fé
• 
  Efouwaedje et erôdaedje del boke
• 
  Efouwaedje del djincive al raecinêye des dints (peridintite)
• 
  crapes come les cenes des prindåves botchrês ås bedots sol coine des lepes et sol minton (8inme djoû del maladeye, so ene oviete k' est ki si rfwait tot doûçmint).

Damadjes divintrins

Dins les awiyantès fômes, on trouve del schoume divins l' tchenåle do cô. Li foete est djaene come ene moite foye.

Foirt tipike : li groxhixhmint, troes cwate côps, do timusse. Parey po les glandes al limfe des boyeas.

• 
  groxhixhmint do timusse (sacwants côps si grandeur normåle).
• 
  schoume dins l' tchenåle do cô (foirt awiyant cas)

Diferinciant diyagnostik

I n' fwait nén åjhey di vey do prumî côp l' adire inte li pesse des bedots et des gades eyet li bleuwe linwe ubén les plokes.

Dins les troes maladeyes, c' est l' seule k' i gn a todi del schite.

Les crapes des bedots ki sont ki rwerixhèt rishonnèt foirt ås prindåves botchrês.

Hårdêyes difoûtrinnes

(e francès)

• Livret FAO
• Foyou OIE

(en inglès)

• Li maladeye dins l' "Live veterinaire Merck"