Aller au contenu

Houpêye flaminete

Èn årtike di Wikipedia.

Po des linwincieusès racsegnes sol mot "houpêye flaminete", alez s' vey sol Wiccionaire

Pol discramiaedje des årtikes avou l' mot « flaminete », loukîz cial.
Pol discramiaedje des årtikes avou l' mot « roytea », loukîz cial.

Li houpêye flaminete[1] ou roytea houplé[2] ou rotlet ordinaire[3], c' est l' pus corant des royteas del Walonreye.

Sincieus no d' l' indje : Regulus regulus (davance Regulus cristatus).

Li no d' «roytea» (eto l' no e francès «roitelet», e castiyan «reyezuelo», e catalan «reietó»…) vént di si ptite houpete djaene d' ôr, come li cene d' ene corone di rwè. D' on ptit rwè, poy ki c' est, avou l' moussalignî, li pus ptit des oujheas d' Urope.

E-n inglès, almand, neyerlandès, on l' lome «cresse d' ôr» («goldcrest», «Goldhähnchen», «goudhaantje»)

Urazeye, disk' å Djapon

Si plomaedje est verdåsse so li dzeu, grijhåsse so lu dzo.

Li måye a ene houpete djaene d' ôr, avou ene noere boirdeure.

I vike dins les bwès ou åtoû des måjhons. Dinltins, i nitchive voltî dins les toets di strin.[4]

Li roytea fwait s' ni å pî d' èn åbe, et i pond bråmint.[5]

Sacwants dimonrnut el Walonreye tote l' anêye; sacwants ôtes cwitèt eviè l' Urope bijhrece e moes d' avri, po rivni e moes d' octôbe.[6]

I magne les insekes, leus oûs et leus tchalons.

Doûcès creyances

[candjî | candjî l’ côde wiki]

C' est èn oujhea foirt respecté. On dit ki c' est lu k' åreut-st apoirté l' feu sol Tere.[7]

Cwand on roytea xhufele adjoké so èn åbe, c' est sene di bon tins; s' i tchante dins ene håye, c' est sene di plouve.[8]

Xhinaedje di s' tchant

[candjî | candjî l’ côde wiki]

C' est mi l' pus ptit, c' est mi l' pus bea, c' est mi li rwè des oujheas.[9]

Commons
Commons
I gn a so les cmons Wikipedia des imådjes ou fitchîs son a vey avou l' houpêye flaminete .
  1. Delphine Dargent, PGMa, 4/2012.
  2. G8 a "rôyetaî".
  3. Po tos les nos e walon, et leus accints, loukîz al notule ALW 8 48.
  4. C8 a «rawtia».
  5. S19 p. 76.
  6. G8 p. 164.
  7. Elisée Legros, Le conte du roitelet, EMVW 11 (1972) 257-275.
  8. G8 p. 164.
  9. G208 p. 179.