Rete
Rete (prononcî /ʀɛt/, scrijha Feller Rèt´, almand Recht), c' est èn ancyin ptit ban del Walonreye, rebané avou Sint-Vit, el province di Lidje (redîmés payis).
Lingaedje do payis : lussimbordjwès
Djeyografeye
[candjî | candjî l’ côde wiki]
Metou djusse astok del Viye Såm, li long del Fagne walone.
Prumî et seu viyaedje del kiminålté tîxhon-cåzante, si on vént del Viye Såm, et-z aler so Waime (ou tourner a hintche po prinde l' otovoye).
Raiwî do rew do minme no.
Nos walons di des plaeces di Rete
[candjî | candjî l’ côde wiki]- e banå-bwès (la-minme : Bènâ-bwès);
- li / å Bambuche (la-minme : â Bambuch, almand Banbuch), ki fwait limite avou Ståvleu
- sol tier di Rete (almand Huhnert)
- Dilbrixhe (la-minme : Dilbrihy, Delbrihy, almand Dillberg)
- li / el Teufagne (la-minme : ol Teûfagne, almand Deetzfenn);
- [Fagne (toponimeye)|Fagne å bwès]]
- Grande Gotale,
- e Vegne å bwès.
Istwere
[candjî | candjî l’ côde wiki]C' esteut on viyaedje del signorreye di Bûtba. Il a stî atchté på duk di Lussimbork e 1380.
A divni comene e 1801 (Redjime francès).
E 1815, Rete shût l' istwere del Walonreye prûssyinne.
E 1896, on djha k' i gn aveut co d' l' ôr dins l' Retbak, et gn a des cwereus k' î ont-st aploû.
E 1925, rivént al Beldjike avou les Redîmés payis.
Tuzance
[candjî | candjî l’ côde wiki]Joseph Bastin î a fwait des rcweraedjes po s' live so les plantes.
