Lorenzo Mascheroni
| |
|---|---|
| Moted: | 13 mayul 1750 Bergamo |
| Deadam: | 14 yulul 1800 Paris |
| Cal(s): | himatematan[*], hipoedan[*], hifüsüdan[*], hiprofäsoran[*] |
Hiel Lorenzo Mascheroni (1750 mayul 13 in Bergamo - 1800 yulul 14 in Paris, Fransän) äbinom matematan Litaliyänik. Keblünots veütikün omik tefons studi logaritas e primanumas, ed i däsinotis geometik.
Lifajenäd brefik
[redakön • redakön fonäti]Son jiela Maria Ciribelli e hiela Paolo Mascheroni dell'Olmo: länedidalaban liegik, äprimom karieri relik, ed ävedom pädan bäldotü yels 17. Pos atos ävedom tidan, primo spiköfava e poso füsüda e matemata in seminar di Bergamo.
Ün 1786 päcälom profäsoran lalgebrada e geometa in Niver di Pavia, kela räktoran ävedom pos yels kil, jü 1793. De 1898 jü 1791 äbinom i dilekan ela Accademia degli Affidati (Kadäm Kipedalas) in Pavia. Ävedom i liman ela Accadmia Reale (Kadäm Regik) di Mantova, äsi ela Società Italiana delle Scienze (Klub Litaliyänik Nolavas).
Älabom i karieri bolitik. Pävälom ün 1797 as depütäb ela Repubblica Cisalpina, kel äsedom omi lü Paris ad studön siti metik degdilik brefabüo pizepöli. Pos atos ye no äkanom gegolön sekü koup ela Milano fa Lösterän, ed ädeadom ün yel äsököl, pos maläd brefüpik.
Vobotem
[redakön • redakön fonäti]
Lautot balid päpüböl ela Mascheroni äbinon el Nuove ricerche su l'equilibrio delle volte (Vestigs nulik dö leigavet bobotas, 1785). Ün 1790 äpübom eli Adnotationes ad calculum integrale Euleri (Küpets tefü kalkul lintegralik hiela Euler), in kel, vü dins votik, äkalkulom numatis balid 32 völfama degdilik numa: e (leido te numats balid 19 äverätons), ed i utosi, kelos nu sevädon as fümanum hielas Euler e Mascheroni.
Lebuk famikün oma binon ye el Geometria del Compasso (Geomet Kompada, Pavia, 1797), in kel äblöfom, das däsinot geometik seimik me kompad e stripöm dunovik kanon padunön i te me kompad. Primo äjonon metodis ad tuvedön säkädis geometik semik (a. s. lafükam sirkaboba) te me kompad, e pos atos das däsinot geometik nonik dabinon, kel no kanon padunön yufü tuvedametods büo pibepenöls (if pazepos, das lien pabumon, ven püns tel onik pamiedetons). No äbinom ye balidan: matematan Danänik: Georg Mohr ipübom blöfi leseta at (anu sevädik as leset hielas Mohr e Mascheroni) ya ün 1672, in buk omik: Euclides Danicus, kel äblibon nesevädik jü 1928.
El Mascheroni, kel primü lif okik änitedälom dö literat e püks vönik, äbinom i poedan: ädedietom eli Geometria del Compasso ele Napoléon me poedot.
Yüms plödik
[redakön • redakön fonäti]In Linglänapük:
- Lifajenäd ela Lorenzo Mascheroni, fa hiels John J. O'Connor e Edmund F. Robertson, se bevüresodatopäd: MacTutor.
In Deutänapük:
In Fransänapük: