Euthanasie

Euthanasie (van 't oud Grieks ευ (eu) = "goeie" en θάνατος (thanatos) = "dôod"), genadedôod of genadedôdienge is d' olgemêne benamienge vô handeliengn die 't stervn van een ander mens verrappert met de bedoelienge van 't zêer te vermindern. Volgens de online versie betêkent euthanasie 't verrappern van den dôod of den dôod verôorzaakn van een mens die an een oungeneeslike ziekte lydt en die vrêed ofziet.

Definiesjes

't Wôord euthanasie kan up verschillende maniern gebruukt wordn. De mêest vôorkommende gebruukn zyn:

1. 't anbien van gêestelike of lichamelike verlichtienge by 't stervn, zounder levensverkortienge
2. hulpe by 't stervn, mè levensverkortienge
3. 't verôoorzaakn van de dôod van een mens, up under verzoek
4. 't verôoorzaakn van de dôod van een mens, zounder under verzoek
5. 't vernietign van een leevn da weirdelôos gevoundn wordt.

Der wordt dikwils een ounderscheid gemakt tusschn actieve en passieve euthanasie. By actieve euthanasie wordt er een middel toegediend da de dôod verôorzaakt of verrappert. By passieve euthanasie wordt de behandelienge die de patiënt in leevn houdt gestopt. Vôorbèldn van passieve euthanasie zyn:

• 't nie geevn van een behandelienge die volgens medisch advies zinnelôos gewordn is
• 't nie geevn van een behandelienge omdan de noastbestoandn de toestemmienge nie geevn
• 't stoppn of nie geevn van een behandelienge up 't verzoek van de patiënt, zodoanig da 't leevn nie kunstmoatig wordt verlengd.

't Er is ook een verschil tusschn directe en indirecte euthanasie. By directe euthanasie wordt der een middel toegediend met de bedoelienge van de dôod te verôorzaakn of te verrappern. By indirecte euthanasie wordt een middel gelik morphine toegediend vô 't zêer teegn te goan, woadeure dan by hogere concentroasjes de patiënt dôo goat.

Ethische vraagn

't Morêel vroagstik over de toeloatboarheid van euthanasie (zowel de legaliserienge as 't uutvoern) is een belangryk ounderwerp in den bio-ethiek. Sommige organisoasjes protesteern vô ethische, filosofische of godsdienstige redens die met d' hilligheid van 't leevn te doen hèn.

De Katholieke Kerke beschouwt ênige handelienge die de dôod verôorzaakt as môord, en een schendienge van een fundamentêel mensnrecht. Ollêne toedienn van pynstillers die meugeliks 't leevn verkortn is toegeloatn zolange dat da nie primair de bedoelienge is.

Tegenstanders van euthanasie argumenteern dat de legaliserienge van euthanasie de kwaliteit van 't leevn boovn 't recht toet leevn platst, en da 't bovendien een uutnôdigienge wordt vô 't leevn te verkortn vô minder êerboare doelwittn. In da verband loat de massale môord van mêer dan 100.000 gehandicaptn en socioal "ongeschiktn" ounder de nazi's - ounder de vermommienge van euthanasie - nog olsan een grôte schaduwe over 't debat hangn.

Wetgevienge in België

In België stel het artikel 393 van 't Strafwetboek dat, o je iemand met upzet dôodmakt, da dôodslag genoemd wordt wa da bestraft wordt met 20 toet 30 joar in 't gevang.

Mêerderjoarign die gezound zyn van gêeste en vor under eign kunn'n beslissn, en die an een oungeneeslike ziekte lyen woadan ze vrêed van ofzien kunn'n een anvrage doen vor euthanasie. Dien anvrage is gin bevel an den dokteur of d' instellienge, van de wette gif gin "recht up euthanasie". De Wet betreffende de euthanasie wierd up den 28 meie 2002 ofgekoundigd.

De patiënt moe nie terminoal zyn, moar euthanasie up groundn van "verminderde levenskwaliteit" kom nie in anmerkienge. Vôor dat een anvrage g'acceptèrd wordt moet die êest deur dokteurs gecontrolèrd wordn, woavan dat der êenn gespecialisèrd moe zyn in de ziekte woaran dat de patiënt lydt. 't Verzoek moe vrywillig, overwoogn en herhoald gemakt zyn, en de patiënt moet hem van een medisch ounherstelboare condiesje ofzien. Dokteurs die euthanasie uutvoern zounder een wilsbeschikkienge van de patiënt kunn'n van môord beschuldigd wordn.