Vilnius

Vilnius
Theo chiều kim đồng hồ: Tháp Gediminas, Khu thương mại, Dinh Tổng thống, Phố Pilies, Cổng Bình minh, Nhà thờ Thánh Anna.
Hiệu kỳ Huy hiệu
Vị trí của Vilnius
Vilnius Vị trí của Vilnius
Tọa độ: 54°41′B 25°17′Đ
Quốc gia	Litva
Vùng dân tộc học	Aukštaitija
Hạt	Vilnius County
Đô thị	Đô thị thành phố Vilnius
Thủ phủ của	Litva Hạt Vilnius Đô thị thành phố Vilnius Đô thị quận Vilnius
Lần đầu nhắc tới	1323
Granted Quyền thành phố	1387
Đặt tên theo	Vilnia
Dân số (2018)
• Tổng cộng	536 692
Múi giờ	EET (UTC+2)
• Mùa hè (DST)	EEST (UTC+3)
01001
Mã điện thoại	5
Thành phố kết nghĩa	Astana, Aalborg, Bruxelles, Bratislava, Budapest, Chicago, Chișinău, Dnipro, Donetsk, Duisburg, Dublin, Edinburgh, Erfurt, Gdańsk, Quảng Châu, Istanbul, Joensuu, Kyiv, Kraków, Łódź, Ljubljana, Lviv, Madison, Nicosia, Oslo, Palermo, Pavia, Piraeus, Praha, Rây-ki-a-vích, Riga, Salzburg, Đô thị Stockholm, Strasbourg, Đài Bắc, Tallinn, Tbilisi, Tirana, Toronto, Valletta, Warszawa, Almaty, Patras, Wrocław, Bila Tserkva, Minsk, Moskva, Sankt-Peterburg, Kaliningrad, Nizhny Novgorod, Villeurbanne, Thâm Quyến, Milano, Mariupol, Lublin, Toruń, San Martín, Buenos Aires, Kherson, Borodianka, Beograd

Vilnius ([ˈvʲɪlʲnʲʊs] ^ⓘ) là thành phố lớn nhất và là thủ đô của Litva, với dân số 574.147 người vào năm 2018 (697.691 người vào năm 2017 nếu tính cả khu đô thị mở rộng). Thành phố này là nơi đặt các cơ quan chính phủ của Litva cũng như của Hạt tự quản Vilnius.

Tên gọi

Vilnius có nhiều tên khác nhau trong nhiều ngôn ngữ trong lịch sử của mình. Các tên bằng tiếng nước ngoài khác có tiếng Ba Lan Wilno, tiếng Latin Vilna, tiếng Belarusia Вiльня (Vilnia), tiếng Đức Wilna, tiếng Yiddish ווילנע (Vilne), và tiếng Latvia Viļņa. Một tên bằng tiếng Nga cổ hơn là Вильна/Вильно (Vilna/Vilno), dù Вильнюс (Vil'njus) hiện được dùng. Tên gọi Wilno và Vilna cũng được sử dụng trong tiếng Anh và tiếng Pháp cổ hơn.

Khí hậu

Vilnius có khí hậu lục địa ẩm (phân loại khí hậu Köppen Dfb). Thành phố đã bắt đầu đo nhiệt độ thường xuyên từ năm 1777. Lượng mưa trung bình hàng năm là khoảng 691 mm (27,20 in). Nhiệt độ trong thành phố đã tăng lên đáng kể trong 30 năm qua, được cho là do con người gây ra.

Dữ liệu khí hậu của Vilnius
Tháng	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Năm
Cao kỉ lục °C (°F)	11.0 (51.8)	14.4 (57.9)	19.8 (67.6)	29.0 (84.2)	31.8 (89.2)	34.2 (93.6)	36.4 (97.5)	34.9 (94.8)	33.1 (91.6)	24.5 (76.1)	15.5 (59.9)	10.5 (50.9)	36.4 (97.5)
Trung bình ngày tối đa °C (°F)	−1.7 (28.9)	−0.5 (31.1)	4.4 (39.9)	12.6 (54.7)	18.4 (65.1)	21.7 (71.1)	23.8 (74.8)	23.1 (73.6)	17.4 (63.3)	10.2 (50.4)	3.7 (38.7)	−0.3 (31.5)	11.2 (52.2)
Trung bình ngày °C (°F)	−3.9 (25.0)	−3.1 (26.4)	0.9 (33.6)	7.6 (45.7)	13.0 (55.4)	16.4 (61.5)	18.7 (65.7)	17.9 (64.2)	13.0 (55.4)	7.0 (44.6)	1.8 (35.2)	−2.2 (28.0)	7.3 (45.1)
Tối thiểu trung bình ngày °C (°F)	−5.9 (21.4)	−5.6 (21.9)	−2.7 (27.1)	2.6 (36.7)	7.5 (45.5)	11.1 (52.0)	13.6 (56.5)	12.7 (54.9)	8.5 (47.3)	3.7 (38.7)	−0.1 (31.8)	−4.1 (24.6)	3.5 (38.3)
Thấp kỉ lục °C (°F)	−37.2 (−35.0)	−35.8 (−32.4)	−29.6 (−21.3)	−14.4 (6.1)	−4.4 (24.1)	0.1 (32.2)	3.5 (38.3)	1.0 (33.8)	−4.8 (23.4)	−14.4 (6.1)	−22.8 (−9.0)	−30.5 (−22.9)	−37.2 (−35.0)
Lượng Giáng thủy trung bình mm (inches)	38.9 (1.53)	34.4 (1.35)	37.0 (1.46)	46.2 (1.82)	52.1 (2.05)	72.7 (2.86)	79.3 (3.12)	75.8 (2.98)	65.2 (2.57)	51.5 (2.03)	51.5 (2.03)	49.2 (1.94)	653.8 (25.74)
Số ngày giáng thủy trung bình	21.7	18.4	17.5	10.2	12.4	11.7	11.4	10.5	9.7	13.5	16.7	21.2	174.9
Số giờ nắng trung bình tháng	37	70	117	165	242	231	220	217	141	93	33	25	1.591
Chỉ số tia cực tím trung bình	0	1	2	3	5	6	6	5	3	2	1	0	3
Nguồn: WMO NOAA, Météo Climat và Weather Atlas

Thành phố kết nghĩa

Xem thêm: Danh sách thành phố kết nghĩa tại Litva

Hội chợ đường phố truyền thống Kaziuko mugė.

Lễ hội nhạc Litva.

Vilnius kết nghĩa với:

Aalborg, Đan Mạch Almaty, Kazakhstan Astana, Kazakhstan Bruxelles, Bỉ Budapest, Hungary Chicago, Hoa Kỳ Chișinău, Moldova Dnipro, Ukraina Donetsk, Ukraina Duisburg, Đức, từ năm 1985 Edinburgh, Anh Quốc Erfurt, Đức Gdańsk, Ba Lan, từ năm 1998 Quảng Châu, Trung Quốc

Joensuu, Phần Lan Kiev, Ukraina Kraków, Ba Lan Łódź, Ba Lan Lviv, Ukraina Madison, Hoa Kỳ Minsk, Belarus Moskva, Nga Oslo, Na Uy Pavia, Ý Piraeus, Hy Lạp

Reykjavík, Iceland Riga, Latvia Sankt-Peterburg, Nga Salzburg, Áo Stockholm, Thụy Điển Strasbourg, Pháp Đài Bắc, Đài Loan Tallinn, Estonia Tbilisi, Gruzia Warszawa, Ba Lan

Thư mục

• Jedidiah Morse; Richard C. Morse (1823), “Wilna”, A New Universal Gazetteer (ấn bản thứ 4), New Haven: S. Converse
• “Wilna”, Jewish Encyclopedia, 12, New York, 1907
• “Vilna (town)” . Encyclopædia Britannica. 28 (ấn bản thứ 11). 1910. tr. 88–89.
• “Vilna”, Russia with Teheran, Port Arthur, and Peking, Leipzig: Karl Baedeker, 1914, OCLC 1328163
• William Henry Beable (1919), “Vilna”, Russian Gazetteer and Guide, London: Russian Outlook
• Patricia Kennedy Grimsted (1979). “The Archival Legacy of the Grand Duchy of Lithuania: The Fate of Early Historical Archives in Vilnius”. Slavonic and East European Review. 57.

Liên kết ngoài

• Tư liệu liên quan tới Vilnius tại Wikimedia Commons
• vilnius.lt