Tiếng Digan
Romani | |
---|---|
romani ćhib | |
Sử dụng tại | Trung và Đông Âu và cộng đồng người Do Thái Romani |
Tổng số người nói | 3 triệu |
Phân loại | Ấn-Âu |
Địa vị chính thức | |
Ngôn ngữ thiểu số được công nhận tại | |
Mã ngôn ngữ | |
ISO 639-2 | rom |
ISO 639-3 | tùy trường hợp:rmn – Balkan Romanirml – Baltic Romanirmc – Carpathian Romanirmf – Finnish Kalormo – Sinte Romanirmy – Vlax Romanirmw – Welsh Romani |
Glottolog | roma1329 [6] |
Ngôn ngữ Digan, hoặc ngôn ngữ Romani (/roʊməni/), hoặc ngôn ngữ Gypsy (tiếng Digan: ćhib romani) là một số ngôn ngữ của người Digan, thuộc ngữ chi Ấn-Arya trong hệ ngôn ngữ Ấn-Âu [7].
Theo Ethnologue, có bảy loại ngôn ngữ Digan khác nhau đủ để được coi là các ngôn ngữ riêng. Lớn nhất trong số này là Vlax Romani (với khoảng 900.000 người sử dụng),[8] Balkan Romani (700.000),[9] Carpath Romani (500.000)[10] và Sinte Romani (300.000).[11] Một số cộng đồng Digan nói các ngôn ngữ hỗn hợp dựa trên các ngôn ngữ bản địa nhưng giữ lại từ vựng có nguồn gốc từ ngôn ngữ Digan cổ - chúng được gọi bằng ngôn ngữ học là các ngôn ngữ Para-Romani, chứ không phải là phương ngữ Romani nữa [12].
Sự khác biệt giữa các ngôn ngữ Digan có thể khác nhau rất nhiều như sự khác biệt giữa các ngôn ngữ Slav khác nhau.[13]
Tham khảo
[sửa | sửa mã nguồn]- ^ Bản mẫu:E19
- ^ (tiếng Tây Ban Nha) “Ley de lenguas nativas” (PDF). Bogotá: Ministry of Culture of Colombia. 2010. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 26 tháng 3 năm 2014. Truy cập ngày 21 tháng 7 năm 2014.
- ^ (tiếng Đức) “Regional- und Minderheitensprachen” (PDF). Berlin: Federal Ministry of the Interior. 2008. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 3 tháng 4 năm 2012. Truy cập ngày 12 tháng 8 năm 2012.
- ^ (tiếng Hungary) “National and Ethnic Minorities in Hungary” (PDF). Facts About Hungary. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 11 tháng 10 năm 2017. Truy cập ngày 12 tháng 8 năm 2012.
- ^ “National minorities and minority languages”. Swedish Ministry for Integration and Gender Equality. 2007. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 2 năm 2012. Truy cập ngày 12 tháng 8 năm 2012.
- ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Romani”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
- ^ “Romani (subgroup)”. SIL International. 24 tháng 12 năm 2024. Truy cập ngày 15 tháng 9 năm 2013.
- ^ “Romani, Vlax”. SIL International. 24 tháng 12 năm 2024. Truy cập ngày 12 tháng 8 năm 2012.
- ^ “Romani, Balkan”. SIL International. 24 tháng 12 năm 2024. Truy cập ngày 12 tháng 8 năm 2012.
- ^ “Romani, Carpathian”. SIL International. 24 tháng 12 năm 2024. Truy cập ngày 12 tháng 8 năm 2012.
- ^ “Romani, Sinte”. SIL International. 24 tháng 12 năm 2024. Truy cập ngày 12 tháng 8 năm 2012.
- ^ Matras (2006) "In some regions of Europe, especially the western margins (Britain, the Iberian peninsula, Scandinavia), Romani-speaking communities have given up their language in favor of the majority language, but have retained Romani-derived vocabulary as an in-group code. Such codes, for instance Angloromani (Britain), Caló (Spain), or Rommani (Scandinavia) are usually referred to as Para-Romani varieties."
- ^ Hübschmannová, Milena (1993). Šaj pes dokaveras - Můžeme se domluvit . Olomouc: Pedagogická fakulta UP Olomouc: p. 23. ISBN 80-7067-355-9. (Czech)
Liên kết ngoài
[sửa | sửa mã nguồn]- Romani project at Manchester University Lưu trữ 2013-01-13 tại Wayback Machine, with a collection of downloadable papers about the Romani language and a collection of links to Romani media
- Outline of Romani Grammar—Victor A. Friedman
- Partial Romani/English Dictionary—Compiled by Angela Ba'Tal Libal and Will Strain
- ROMLEX Lexical Database of different dialects of Romani
- Romani Swadesh list of basic vocabulary words—from Wiktionary's Swadesh list appendix
- "Romani language in Macedonia in the Third Millennium: Progress and Problems" Lưu trữ 2013-05-10 tại Wayback Machine, Victor Friedman.
- "The Romani Language in the Republic of Macedonia: Status, Usage and Sociolinguistic Perspectives Lưu trữ 2014-10-20 tại Wayback Machine, Victor Friedman.
- Sơ khai ngôn ngữ
- Tiếng Digan
- Ngôn ngữ tại Albania
- Ngôn ngữ tại Bosna và Hercegovina
- Ngôn ngữ tại Bulgaria
- Ngôn ngữ tại Colombia
- Ngôn ngữ tại Pháp
- Ngôn ngữ tại Hungary
- Ngôn ngữ tại Phần Lan
- Ngôn ngữ tại Kosovo
- Ngôn ngữ tại Hà Lan
- Ngôn ngữ tại Na Uy
- Ngôn ngữ tại Ba Lan
- Ngôn ngữ tại Bồ Đào Nha
- Ngôn ngữ tại România
- Ngôn ngữ tại Slovakia
- Ngôn ngữ tại Thụy Điển
- Ngôn ngữ tại Ukraina
- Ngôn ngữ tại Vương quốc Liên hiệp Anh
- Ngôn ngữ tại Ấn Độ
- Ngôn ngữ tại Moldova
- Ngôn ngữ tại Montenegro
- Ngôn ngữ tại Serbia
- Ngôn ngữ tại Vojvodina
- Ngôn ngữ tại Cộng hòa Macedonia
- Ngôn ngữ tại Thổ Nhĩ Kỳ
- Ngôn ngữ Tây Ấn-Arya
- Ngôn ngữ tại Argentina
- Ngôn ngữ tại Úc
- Ngôn ngữ tại Áo
- Ngôn ngữ tại Belarus
- Ngôn ngữ tại Bỉ
- Ngôn ngữ tại Brasil
- Ngôn ngữ tại Canada
- Ngôn ngữ tại Croatia
- Ngôn ngữ tại Đan Mạch
- Ngôn ngữ tại Estonia
- Ngôn ngữ tại Đức
- Ngôn ngữ tại Hy Lạp
- Ngôn ngữ tại Ý
- Ngôn ngữ tại Latvia
- Ngôn ngữ tại México
- Ngôn ngữ tại Nga
- Ngôn ngữ tại Slovenia
- Ngôn ngữ tại Nam Phi
- Ngôn ngữ tại Tây Ban Nha
- Ngôn ngữ tại Séc
- Ngôn ngữ tại Hoa Kỳ