Grenad

Grenad
Grenada

Flag
Pälidn	Sent Džordžes
Eläjiden lugu (2018)	112,207 ristitud
Pind	344 km²
Kel'	anglijan
Valdkundan pämez'	Karl Koumanz'
Päministr	Kit Mitčell
Religii	hristanuskond
Valüt	päivnouzmkariban dollar (XCD)
Internet-domen	.gd
Telefonkod	+1−473
Aigvö	UTC−4

Grenad (angl.: Grenada [ɡrɪˈneɪdə]), se om täuz' oficialine nimituz, om valdkund ühtennimižel sarel da Grenadinad-sariden suvipalad Kariban meren päivnouzmpoles. Sen pälidn da kaikiš suremb lidn om Sent Džordžes.

Istorii

Vn 1974 7. päiväl uhokud Grenad tedištoiti ičeze ripmatomudes Sures Britanijaspäi. Valdkundan üks'jäine Konstitucii tuli väghe sil-žo päiväl, se om väges vn 1992 vajehtusidenke.

Geografijan andmused

Grenadan geografine kart.

Valdkund om meriröunoiš Sent Vinsentanke da Grenadinoidenke pohjoižpoles. Trinidadha da Tobagohosai om 120 km matkad suvipolehe, Venesuelhasai — 160 km. Randanpird om 121 km.

Grenad-sar' om vulkaniženke augotižlibundanke. Randišt om alangoikaz, saren südäin om mägikaz. Kaikiš korktemb čokkoim om Sent Katerin-mägi, 840 metrad kortte valdmeren pindan päl. Sarel om äi ojid.

Klimat om tropine passatine neps. Kuiv sezon oleskeleb tal'vkus-semendkus, vihm sezon vedase kezakuspäi redukuhusai. Tropižed ciklonad oma paksud heinkuspäi kül'mkuhusai, no vaiše 3 lujad tropišt ciklonad oliba jäl'gmäižiden 50 voden aigan. Kaikuččen kun keskmäine lämuz +26 C°. Paneb sadegid 1500 mm vodes.

Londuseližed varad oma mec, kala, süväd meripohtad.

Politine sistem

Ohjandusen form om unitarine konstitucine parlamentine monarhii äjiden partijoiden sistemanke Suren Britanijan ezikuvan mödhe. Valdkundan pämez' om britanine Elizavet Toine-kunigaznaine. Hän vahvištab ičeze ezitajad — jenaral-gubernatorad — Grenadan päministran nevondan mödhe. Jenaral-gubernator paneb radsijha Ülembaižen käskuzkundan päsudijad päministran da oppozicijan lideran nevondan mödhe.

Parlament om kaks'kodine. Üläkodi om Senat (angl.: Senate) 13 ühtnijanke, jenaral-gubernator paneb 10 heišpäi radsijha, oppozicijan lider — toižid koumid ristituid. Alakodi om Ezitajiden Kodi (angl. House of Representatives) 15 ühtnijanke, kaik rahvaz valičeb heid videks vodeks. Päministr (angl. Prime Minister of Grenada) om parlamentan ezipartijan lider tobjimalaz. Ohjastuz andab vastust alakodin edes.

Vn 2018 19. päiväl keväz'kud Grenadan järgenduseližed valičendad oliba valdkundan parlamentan alakodihe. Vn 2013 7. päiväl semendkud Sesil' La Greneid-emänd om pandud radsijha nügüdläižeks jenaral-gubernatoraks. Kit Mitčell radoi päministran vll 1995−2008 i radab vs 2013 uhokun 20. päiväspäi, videnz' strok vspäi 2018.

Administrativiž-territorialine jagand

   Kacu kirjutuz: Grenadan administrativiž-territorialine jagand.

Grenad jagase 6 administrativižeks tulendaks (angl.: parish) Grenad-sarel, i üks' rippui territorii om Grenadinad-saril (Karriaku da Pen' Martinik).

Eläjad

Grenadas elädas grenadalaižed. Vn 2014 heinkus valdkundan ristitišt oli 110 152 eläjad. Kaikiš suremb ristitišt om nügüd'.

Augotižlibundan mödhe (2011): afrikalaižed — 82,4%, segoitadud augotižlibundanke — 13,3%, indijalaižed — 2,2%, toiženke augotižlibundanke — 1,3%, märhapanendata — 0,9%.

Uskondan mödhe (2011): protestantad — 49,2%, riman katolikad — 36,0%, Jehovan tundištajad — 1,2%, rastafarilaižed — 1,2%, toižed uskojad — 5,5%, religijatomad — 5,7%, märhapanendata — 1,2%.

Läz 40 tuhad ristituid eläb pälidnan aglomeracijas. Toižed znamasižed lidnad (2..4 tuh. ristituid) oma Gujav i Grenvil'. Vl 2005 kaik oli 6 eländpunktad enamba 1 tuhad kaikenaigaiženke ristitištonke. Lidnalaižiden pala om 36,5% (2020).

Ižanduz

Grenadan päeksport om kala (30%), muskatpähkmed (21%), tualetbumag (8%); toine eksport — jahtad (5%), kakao (3%), T-paidad (3%).

Irdkosketused

• Grenad-valdkundan oficialine portal (gov.gd). (angl.)