Azol

**Azol**
Asolo (it)
;
Pozision
	45°48′N 11°55′E
Stato	Itàłia
Rejon	Vèneto
Provinsa	Trevizo
Popołasion
Totałe	8 916 (2023)
Densità	351,44 hab./km²
Zènaro
Demònemo	asolani, acelani ,
Idioma	italian
Zeografia
Àrea	25,37 km²
Altitùdene	210 m
Rente a	Castelcuco ; Fonte ; Monfumo ; Altìvołe ; Mazer ; Pieve del Grapa ; Rieze Pio X
Dati istòreghi
Dì festivo	Festa patronałe (7 de novenbre)
Patrono	Prosdòcimo de Pàdoa
Organizasion pułìtega
Menbro de	I borghi più belli d'Italia (it)
Còdazi de identifegasion
Còdaze postałe	31011
Còdaze de matricołasion	TV
Fuzo oràrio	UTC+1 ; UTC+2
Clasifegasion climàtega	clima subtropegałe ùmido
Prefiso tełefònego	0423
ID ISTAT	026003
Còdaze catastałe de Itàlia	A471
Sito web	comune.asolo.tv.it

Àxol^[2] (IPA: /'azol/) (taian: Asolo) el xe un comune de 9 209 abitanti de ła provincia de Trevixo.

Storia

Axol, sità preromana, a xe stata ciamadà cusì dal latin Acelum, nome imprestà dal greco Akedon, che deriva da Ak, o sia «a ponta».

Inte el V secoło, uncora prima de esar cristianixada, ła çita ła xe stata nominada sede vescovil (Catedral de Santa Maria Assunta) dal Patriarca de Aquileia e a xe deventada indipendente da ła Diocesi de Padova, che a chel tempo a jera ben granda.

Inte el ano 969 el Imperator Ottone I el ga tirà via a diocesi de Axol e el ghe ga consegnà i so beni al Vescovo de Trevixo (çità anca queła originariamente inte ła diocesi de Padova); a chei tempi łe mese i łe dixeva uncora sonando i tamburi, finché no i xe stati eliminai dal Vescovo de Trevixo.

Axol e a frasion de Pagnan łe xe state interesae dai fati umani e storici che xe sucesi tra'l XI secoło e'l XIII secolo e dae diverse proprietà che ga avù par protagonisti i vari parent de ła fameja dei Exełini. Proprietà che e xe state açertae, censie e documentae co gran atension dopo che a fameja a ga pers l'ultima batalia inte el 1260, quando che ai axołani ghe ga tocà giurar fedeltà al Comune de Trevixo.

El Comune e łe frasion

Inte el ano 1850 un decreto imperial el ghe riconoze a Axol el titol de çità. Inte el 1928 al teritorio comunal de Axol i ghe ga xontà i comuni de Castelcuc e de Monfun che i xe deventai da novo autonomi inte el 1945.

Łe frasion del comune de Axol łe xe:

Axol "çentro storico", sede comunal.
Caxeła de Axol (dove che sta su par xo el 50% de ła popołasion co squasi 4500 abitanti), che ła comprende anca łe locałità de: San Puinaro, Viła Raspa e Ca' Vescovo.
Pagnan (ła frasion co manco abitanti).
Viła d'Axol (che fin al 1974 ła se ciamava «Pradaz»)

L'acuedoto romano Ła Bot

El xe tra łe pi importanti testimonianse de l'antica sità Acelum e tuti i ło riconoze come uno dei acuedoti pi interesanti scavai in cunicol inte ła rocia. El primo toc se pol vedarlo in piaza Angeło Brugnołi.

Ła roca

Ła xe el simbol de ła çità, su in çima al monte Rico. Ła strutura, a połigono iregołar, ła xe de ła fin del XII secoło-inisio del XIII secoło.

El castel

Ghe gà visù ła regina Caterina Cornaro, e uncò el ga dentro el teatro Eleonora Duse.

El muxeo

El muxeo el xe dentro al Pałaso de ła Rejon, costrusion del 1400 co tacada ła Logia afrescada co çène de batalia.

Łe viłe e rexidense

Łe rexidense de Axol łe xe prestigioxe e bełe. Łe pi importanti łe xe:

Ła casa de ła Divina Eleonora Duse dove che sul davanti ghe xe scrita ła dedica in versi de Gabriele d'Annunzio;
Villa Freya, dove che inte el giardin xe conservae łe fondamenta del teatro Romano;
Casa Małipiero;
Ła Villa dei Armeni, del XVI secoło
Pałaso Beltramini, sede del Municipio

Ła catedral e łe cexe

Ła catedral ła xe stata costruìa sora a de łe costrusion de l'epoca romana e risistemada da Giorgio Massari inte el 1747. Dentro se pol amirar ła pała d'altar Assunta de Lorenzo Lotto .

Personałità famoxe

Łe xe tante łe personałità che restarà par sempre łigae al nome de Axol.

I cognomi de Axol

Inte el comune de Axol ghe xe 1999 cognomi (qualcun de proveniensa straniera); i pi importanti i xe i seguenti (tra parentesi el numero stimà de persone che ło porta):

Feltracco (Feltrac, 112), Gazzola (Gaxoła, 112), Reginato (Reginato, 106), Parisotto (Parisot, 95), Forato (Forato, 70), Basso (Baso, 67), Bazzacco (Basaco, 67), Ceccato (Cecato, 67), Dal Bello (Dal Beło, 61), Dalla Rosa (Dała Roxa, 61).

Evołusion demografica

Abitanti censii

Notasion

↑ voze de refarensaistat.it.
↑ o sevente altre grafie Azol

Varda anca

Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Àzoło
Scholia el detien schemi gràfeghi so Azol

Controło de autorità	VIAF (EN) 137212919 · El vałore CFIV067271 de SBN no el xe mija bon. · BNF (FR) cb12209386b (data) · WorldCat Identities (EN) 137212919

[16139ca327c50d72c40d8c5fd3abe706b989650e-1] voze de refarensaistat.it.

[2] sevente altre grafie Azol

[1]

[2]