Salta al contegnùo

Difarense intrà łe version de "Svìsara"

Coordenae: 46°47′54.82″N 8°13′55.1″E
Da Wikipedia, l'ençiclopedia libara.
[Version verifegà][version che speta ła verifega]
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
zontada gałeria de someje
p top: sositusion modèl sinotego __HIDDENCAT__
Targheta: Canbio faxesto co AWB
 
(2 version intermedie de n'altro utente mia mostrà)
Riga 1: Riga 1:
__HIDDENCAT__

{{Infobox de Zeografia pułìtega
{{Infobox de Zeografia pułìtega
| targheta_cao_stato = {{GetLabelFix|Q687810}}
| targheta_cao_stato = {{GetLabelFix|Q687810}}
Riga 4: Riga 6:
| targheta_cao_goerno = {{GetLabelFix|Q688230}}
| targheta_cao_goerno = {{GetLabelFix|Q688230}}
| nome_cao_goerno = {{Wikidata|P1308|showqualifiers=P580|from=Q688230|n=1}}
| nome_cao_goerno = {{Wikidata|P1308|showqualifiers=P580|from=Q688230|n=1}}
}}
}}Ła '''Svìsera''' (en [[łéngua todésca|tedesco]] ''Schweiz'', in [[łéngua fransexe|françexe]] ''Suisse'', in [[łengua itałiana|itałian]] ''Svizzera'', in [[łéngoa romançia|romançio]] ''Svizra''), co nome ofiçial '''Confederasion Svisera''' (en tedesco ''Schweizerische Eidgenossenschaft'', in françexe ''Confédération Helvétique'', in Italian ''Confederazione Svizzera'' in romançio ''Confederaziun Svizra''<ref>in latin ''Confederatio Helvetica'', da andove riva ła sigla "CH"</ref>, el xe un paexe de l'[[Eoropa]] çentrałe.<br>Ła confina a nord co ła [[Germania|Xermàgna]], a est co el [[Liechtenstein]] e l'[[Austria]], a sud co l'[[Itàlia]], e a ovest co ła [[Fransa]].
Ła '''Svìsara''' (en [[łéngua todésca|tedesco]] ''Schweiz'', in [[łéngua fransexe|franseze]] ''Suisse'', in [[łengua itałiana|itałian]] ''Svizzera'', in [[Łengua romansia|romansio]] ''Svizra''), co nome ofisial '''Confederasion Svìsara''' (in tedesco ''Schweizerische Eidgenossenschaft'', in franseze ''Confédération Helvétique'', in itałian ''Confederazione Svizzera,'' in romancio ''Confederaziun Svizra'', in łatin ''Confœderatio Helvetica<ref>da dove riva ła sigla "CH"</ref>)'', el ze un paeze de l'[[Eoropa]] [[Eoropa sentrałe|sentrałe]].<br>Ła confina a nord co ła [[Zermània|Zermania]], a est co'l [[Liechtenstein]] e l'[[Austria|Àustria]], a sud co l'[[Itàlia|Itałia]], e a òvest co ła [[Fransa]].


== Istoria ==
== Istoria ==
Ła Confederasion Svisera ła jera abità inte l'antighità dai Elvezi<ref>che i ga dà el nome ''Elvezia''</ref>, on popoło de raixa [[Gałi|gàłega]].<br>Ła xe stà concuistada dai Romani guidai da [[Gaio Giulio Cesare|Giulio Cesare]] durante ła so concuista de ła Gałia.
Ła Confederasion Svìsara ła jera abitàa inte l'antighità da i Elvezi<ref>che i ga dà el nome ''Elvezia''</ref>, un pòpoło de raiza [[Gałi|gàłega]].<br>Ła ze stàa concuistada da i Romani guidài da [[Gaio Giulio Cesare|Giułio Cesare]] durante ła so concuista de ła Gałia.


El 1° de agosto del [[1291]] i raprexentanti de tre cantuni i ghea decidesto de ałearse formando na confederasion. Isteso, ła jera senpre influensada da l'inpero Austriaco.<br>
El 1° de agosto de'l [[1291]] i raprezentanti de tre cantoni i ga desidesto de ałearse formando na confederasion. Isteso, ła jera senpre influensada da l'[[Inpero Austrìago]].<br>
Ła xe stà reconosesta indipendente co ła Paxe de [[Vestfalia]] in tel [[1648]].
Ła ze stà reconosesta independente co ła [[Paze de Vestfałia]] inte'l [[1648]].


[[Napoleon Bonaparte|Napołeone]] ła ga invadesta in tel[[1798]] e la xe deventada na repùblega. In tel 1803 se ga riformà na confederasion ciamada Confederasion Elvètega.<br>
[[Napoleon Bonaparte|Napołeon]] ła ga invadùa inte'l [[1798]] e ła ze deventàa na repùblega. Inte'l 1803 se ga reformà na confederasion ciamada Confederasion Elvètega.<br>
In tel [[1815]], col [[Congreso de Viena]], ła xe stà reconosesta cofà stato de "neutralità prmanentemente armada".
Inte'l [[1815]], co'l [[Congreso de Viena]], ła ze stàa reconosùa cofà stato de "neutrałità permanentemente armada".


== Zeografia pułìtega ==
== Zeografìa pułìtega ==
Ła Svìsera ła xe on stato federałe.
Ła Svìsara ła ze un stato federałe.


=== Divixion aministrative ===
=== Divizion aministrative ===
Ła xe dividesta in 26 [[Cantoni de ła Svisera|cantoni]], ognun co ła so otonomia lejislativa e fiscałe.
Ła ze dividesta in 26 [[Cantoni de ła Svisera|cantoni]], ognun co ła so autonomìa łejislativa e fiscałe.
{{varda anca|Cantoni de ła Svisera}}
{{varda anca|Cantoni de ła Svisera}}


=== Parteçipasion a organixasion sorastatałi ===
=== Partesipasion a organizasion sorastatałi ===
Ła xe senpre stada neutrałe anca tegnendo rełasion comerçiałi e pułìteghe co altri Stati e ła ga negà de vołer ndar drento inte ła [[Union Eoropea|CEE]] e ła [[NATO]].
Ła ze senpre stada neutrałe anca tegnendo rełasion comersiałi e pułìteghe co altri Stati e ła ga negà de vołer ndar drento inte ła [[Union Eoropea|CEE]] e ła [[NATO]].


=== Cavedałe e altre sità ===
=== Capitałe e altre sità ===
Ła cavedałe federałe ła xe [[Berna]], che ła xe anca ła cavedałe de l'omonimo canton.
Ła capitałe federałe [[de facto]] ła ze [[Berna]], che ła ze anca ła capitałe de l'omònimo canton.


== Cultura ==
== Cultura ==
Durante ła Rivolusion protestante in Svisera vivéa do inportanti teołoghi cofà Ulrico Zwingli e Giovanni Calvino.
Durante ła Revołusion protestante in Svìsara vivéa do inportanti teołoghi cofà Ulrico Zwingli e Zani Calvin.


== Gałeria de someje ==
== Gałerìa de someje ==
<gallery>
<gallery>
File:Aletsch Glacier from Jungfraujoch (2).jpg|Jasaro de Aletsch
Imàjine:Aletsch_Glacier_from_Jungfraujoch_(2).jpg|jazaro de Alétš
Imàjine:SBB RABe 514 DTZ Rheinfall.jpg|cascada de el [[Reno]]
File:SBB RABe 514 DTZ Rheinfall.jpg|Cascada de'l [[Reno]]
File:Basel - Münsterpfalz1.jpg|Panorama de Baziłèa
Imàjine:Basel_-_Münsterpfalz1.jpg|panorama de Baziłea
Imàjine:Benediktinerinnenkloster_St._Johann,_Gesamtansicht_1.jpg|sito ONUESC de el monastier bendetin de San Zani in Munstertal
File:Benediktinerinnenkloster St. Johann, Gesamtansicht 1.jpg|Sito UNESCO de'l monaster benedetin de San Zani in Müstair
</gallery>
</gallery>
<!-- Sesion de pie voze, NO ZONTAR GNENTE ALTRO! -->
<!-- Sesion de pie voze, NO ZONTAR GNENTE ALTRO! -->

Version in ultima de łe 17:11, 5 ago 2023


Svìsara
Schweizerische Eidgenossenschaft (de)
Confédération suisse (fr)
Confederazione Svizzera (it)
Confederaziun svizra (rm) Cànbia el vałor in Wikidata
Bandiera Stema
Bandiera Stema
InoSwiss Psalm Cànbia el vałor in Wikidata


Bomò«Unus pro omnibus, omnes pro uno (it) Traduzi» Cànbia el vałor in Wikidata
EpònemoCanton Svitto Cànbia el vałor in Wikidata
Pozision

Map

46°47′54.82″N 8°13′55.1″E

ContinenteEoropa Cànbia el vałor in Wikidata

Capitałe  Berna (1848–) Cànbia el vałor in Wikidata
Popołasion
Totałe8 902 308 (2023) Cànbia el vałor in Wikidata
Densità215,63 hab./km²
Zènaro
left 4 322 218 (%48,6) (%47,8) 4 253 063 Òmani
Demònemosvìsara, svìsare, svìsari, svìsaro  Edit this at Wikidata
Idiomatodesco
italian
franseze
romàncio Cànbia el vałor in Wikidata
Speransa de vita82,89756 (2015, 2016) Cànbia el vałor in Wikidata
−1,10244 (2021)
Taso de suicìdio9,8 (2019) Cànbia el vałor in Wikidata
Putełi no scołarizai69 459 (2015) Cànbia el vałor in Wikidata
−5 734 (2014)
Zeografia
Parte deEoropa sentrałe Cànbia el vałor in Wikidata
Àrea41 285 km² Cànbia el vałor in Wikidata
Ponto pì altoPonta Dufour (4 634 m) Cànbia el vałor in Wikidata
Ponto pì basoLago Major (193 m) Cànbia el vałor in Wikidata
Rente a
Dati istòreghi
Dì festivo
Organizasion pułìtega
Forma de goernosistema diretoriałe e repùblega federałe Cànbia el vałor in Wikidata
Òrgano ezecutivoconsejo federałe Cànbia el vałor in Wikidata
Òrgano lejislativoAsenblea Federałe Cànbia el vałor in Wikidata
Canceliero de ła Confederasion SvìsaraViktor Rossi (1º de zenaro 2024)
Presidente de ła Confederasion SvìsaraViola Amherd (1º de zenaro 2024)
Màsema autorità zudisiałeCorte suprema federałe de ła Svìsara Cànbia el vałor in Wikidata
Ìndaze de Democrasia

8.83/10

   

Menbro de
Economia
PIL nomenałe807 706 035 352 $ (2022) Cànbia el vałor in Wikidata
Persentuałe IVA7,7 %[24] Cànbia el vałor in Wikidata
Budget89 700 000 000[22] Cànbia el vałor in Wikidata (2024[22] Cànbia el vałor in Wikidata)
Ìndaze de desviłupamento oman0,962[23] Cànbia el vałor in Wikidata (2021[23] Cànbia el vałor in Wikidata)
Monedafranco svìsaro Cànbia el vałor in Wikidata
Banca sentrałeBanca Nasionałe Svìsara Cànbia el vałor in Wikidata
Taso de dezocupasion4 %[26] Cànbia el vałor in Wikidata
Coefisente de Gini

33.1/100

   

Còdazi de identifegasion
ISO 3166-1CH[31] Cànbia el vałor in Wikidata CHE Cànbia el vałor in Wikidata 756 Cànbia el vałor in Wikidata
Còdaze de matricołasionCH Cànbia el vałor in Wikidata
Fuzo oràrio
Domìnio de primo liveło.ch[27] e .swiss Cànbia el vałor in Wikidata
Prefiso tełefònego+41 Cànbia el vałor in Wikidata
Tełèfono d'emerzensa
Còdaze NUTSCH0 Cànbia el vałor in Wikidata
Preza ełètrega

Sito webadmin.ch Cànbia el vałor in Wikidata

X: BR_Sprecher Instagram: gov.ch LinkedIn: digitale-schweiz Youtube: UCh4VTxoTL79TpMBg3yBqSPQ MusicBrainz: 1333ff06-8e3d-3c8e-9f3a-13a2a38b41df

Ła Svìsara (en tedesco Schweiz, in franseze Suisse, in itałian Svizzera, in romansio Svizra), co nome ofisial Confederasion Svìsara (in tedesco Schweizerische Eidgenossenschaft, in franseze Confédération Helvétique, in itałian Confederazione Svizzera, in romancio Confederaziun Svizra, in łatin Confœderatio Helvetica[33]), el ze un paeze de l'Eoropa sentrałe.
Ła confina a nord co ła Zermania, a est co'l Liechtenstein e l'Àustria, a sud co l'Itałia, e a òvest co ła Fransa.

Ła Confederasion Svìsara ła jera abitàa inte l'antighità da i Elvezi[34], un pòpoło de raiza gàłega.
Ła ze stàa concuistada da i Romani guidài da Giułio Cesare durante ła so concuista de ła Gałia.

El 1° de agosto de'l 1291 i raprezentanti de tre cantoni i ga desidesto de ałearse formando na confederasion. Isteso, ła jera senpre influensada da l'Inpero Austrìago.
Ła ze stà reconosesta independente co ła Paze de Vestfałia inte'l 1648.

Napołeon ła ga invadùa inte'l 1798 e ła ze deventàa na repùblega. Inte'l 1803 se ga reformà na confederasion ciamada Confederasion Elvètega.
Inte'l 1815, co'l Congreso de Viena, ła ze stàa reconosùa cofà stato de "neutrałità permanentemente armada".

Zeografìa pułìtega

[canbia | canbia el còdaxe]

Ła Svìsara ła ze un stato federałe.

Divizion aministrative

[canbia | canbia el còdaxe]

Ła ze dividesta in 26 cantoni, ognun co ła so autonomìa łejislativa e fiscałe.


Partesipasion a organizasion sorastatałi

[canbia | canbia el còdaxe]

Ła ze senpre stada neutrałe anca tegnendo rełasion comersiałi e pułìteghe co altri Stati e ła ga negà de vołer ndar drento inte ła CEE e ła NATO.

Capitałe e altre sità

[canbia | canbia el còdaxe]

Ła capitałe federałe de facto ła ze Berna, che ła ze anca ła capitałe de l'omònimo canton.

Durante ła Revołusion protestante in Svìsara vivéa do inportanti teołoghi cofà Ulrico Zwingli e Zani Calvin.

Gałerìa de someje

[canbia | canbia el còdaxe]
  1. URL de refarensa: https://www.workwithdata.com/place/switzerland. Data de consultasion: 7 de otobre del 2024.
  2. voze de refarensabk.admin.ch.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 URL de refarensa: https://www.admin.ch/opc/en/classified-compilation/19995395/index.html#a70.
  4. ID HDS: 026418.
  5. URL de refarensa: http://www.un.org/en/members/#switzerland.
  6. URL de refarensa: http://mtcr.info/partners/. Data de consultasion: 4 de disenbre del 2017.
  7. URL de refarensa: https://www.interpol.int/Member-countries/World. Editor: Interpol. Data de consultasion: 7 de disenbre del 2017.
  8. URL de refarensa: http://www.nuclearsuppliersgroup.org/en/participants1. Editor: Grupo de Fornidori Nucleari. Data de consultasion: 7 de disenbre del 2017.
  9. URL de refarensa: https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/. Editor: Organizasion par ła Proibision de łe Arme Chìmeghe. Data de consultasion: 7 de disenbre del 2017.
  10. URL de refarensa: https://www.iea.org/countries/membercountries/. Editor: Ajensia Internasionałe de l'Enerzia. Data de consultasion: 8 de disenbre del 2017.
  11. URL de refarensa: http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp.
  12. URL de refarensa: http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html. Data de consultasion: 4 de majo del 2019.
  13. URL de refarensa: https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8. Data de consultasion: 4 de majo del 2019.
  14. URL de refarensa: https://www.touteleurope.eu/les-pays-membres-de-l-espace-schengen.html.
  15. URL de refarensa: https://www.dhs.gov/visa-waiver-program-requirements. Data de consultasion: 7 de marso del 2020.
  16. URL de refarensa: http://icdo.org/who-we-are/members/observer-states.html. Data de consultasion: 11 de majo del 2020.
  17. URL de refarensa: https://public.wmo.int/en/members/switzerland. Data de consultasion: 26 de majo del 2020.
  18. URL de refarensa: https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/. Data de consultasion: 21 de lujo del 2020.
  19. URL de refarensa: https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf. Data de consultasion: 16 de marso del 2024. Pajina: 5. Sostiene il qualificatore: data del scumìsio.
  20. URL de refarensa: https://holocaustremembrance.com/countries/switzerland. Data de consultasion: 17 de marso del 2024. Tipo di riferimento: official member page. Sostiene il qualificatore: data del scumìsio.
  21. URL de refarensa: https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD. Editor: Banca Mondiałe. Data de consultasion: 26 de agosto del 2023.
  22. 22,0 22,1 voze de refarensadata.finance.admin.ch.
  23. 23,0 23,1 voze de refarensahdr.undp.org.
  24. Data de consultasion: 29 de disenbre del 2020. URL de refarensa: https://www.ch.ch/fr/taux-tva-suisse/#:~:text=Le%20taux%20de%20la%20TVA,les%20revues%20et%20les%20m%C3%A9dicaments..
  25. URL de refarensa: http://www.admin.ch/opc/de/classified-compilation/19994336/index.html.
  26. URL de refarensa: http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS.
  27. URL de refarensa: http://www.switch.ch/about/id/.
  28. voze de refarensaitu.int.
  29. 29,0 29,1 voze de refarensach.ch.
  30. 30,0 30,1 30,2 voze de refarensach.ch.
  31. URL de refarensa: https://www.rts.ch/decouverte/monde-et-societe/histoire/6218180-quel-est-le-sens-du-sigle-ch.html. Data de consultasion: 29 de majo del 2023.
  32. 32,0 32,1 voze de refarensaiec.ch.
  33. da dove riva ła sigla "CH"
  34. che i ga dà el nome Elvezia


Altri projeti

[canbia | canbia el còdaxe]

Linganbi foresti

[canbia | canbia el còdaxe]


Controło de autoritàVIAF (EN154323889 · ISNI (EN0000 0001 2297 4701 · LCCN (ENn79062978 · GND (DE4053881-3 · BNF (FRcb11868612h (data) · BNE (ESXX451423 (data) · NLA (EN35535063 · NDL (ENJA00871917 · WorldCat Identities (ENn79-062978
Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/w/index.php?title=Svìsara&oldid=1158708"