Difarense intrà łe version de "Svìsara"
[Version verifegà] | [version che speta ła verifega] |
zontada gałeria de someje |
p →top: sositusion modèl sinotego __HIDDENCAT__ |
||
(2 version intermedie de n'altro utente mia mostrà) | |||
Riga 1: | Riga 1: | ||
__HIDDENCAT__ |
|||
{{Infobox de Zeografia pułìtega |
{{Infobox de Zeografia pułìtega |
||
| targheta_cao_stato = {{GetLabelFix|Q687810}} |
| targheta_cao_stato = {{GetLabelFix|Q687810}} |
||
Riga 4: | Riga 6: | ||
| targheta_cao_goerno = {{GetLabelFix|Q688230}} |
| targheta_cao_goerno = {{GetLabelFix|Q688230}} |
||
| nome_cao_goerno = {{Wikidata|P1308|showqualifiers=P580|from=Q688230|n=1}} |
| nome_cao_goerno = {{Wikidata|P1308|showqualifiers=P580|from=Q688230|n=1}} |
||
}} |
|||
Ła '''Svìsara''' (en [[łéngua todésca|tedesco]] ''Schweiz'', in [[łéngua fransexe|franseze]] ''Suisse'', in [[łengua itałiana|itałian]] ''Svizzera'', in [[Łengua romansia|romansio]] ''Svizra''), co nome ofisial '''Confederasion Svìsara''' (in tedesco ''Schweizerische Eidgenossenschaft'', in franseze ''Confédération Helvétique'', in itałian ''Confederazione Svizzera,'' in romancio ''Confederaziun Svizra'', in łatin ''Confœderatio Helvetica<ref>da dove riva ła sigla "CH"</ref>)'', el ze un paeze de l'[[Eoropa]] [[Eoropa sentrałe|sentrałe]].<br>Ła confina a nord co ła [[Zermània|Zermania]], a est co'l [[Liechtenstein]] e l'[[Austria|Àustria]], a sud co l'[[Itàlia|Itałia]], e a òvest co ła [[Fransa]]. |
|||
== Istoria == |
== Istoria == |
||
Ła Confederasion |
Ła Confederasion Svìsara ła jera abitàa inte l'antighità da i Elvezi<ref>che i ga dà el nome ''Elvezia''</ref>, un pòpoło de raiza [[Gałi|gàłega]].<br>Ła ze stàa concuistada da i Romani guidài da [[Gaio Giulio Cesare|Giułio Cesare]] durante ła so concuista de ła Gałia. |
||
El 1° de agosto |
El 1° de agosto de'l [[1291]] i raprezentanti de tre cantoni i ga desidesto de ałearse formando na confederasion. Isteso, ła jera senpre influensada da l'[[Inpero Austrìago]].<br> |
||
Ła |
Ła ze stà reconosesta independente co ła [[Paze de Vestfałia]] inte'l [[1648]]. |
||
[[Napoleon Bonaparte| |
[[Napoleon Bonaparte|Napołeon]] ła ga invadùa inte'l [[1798]] e ła ze deventàa na repùblega. Inte'l 1803 se ga reformà na confederasion ciamada Confederasion Elvètega.<br> |
||
Inte'l [[1815]], co'l [[Congreso de Viena]], ła ze stàa reconosùa cofà stato de "neutrałità permanentemente armada". |
|||
== |
== Zeografìa pułìtega == |
||
Ła |
Ła Svìsara ła ze un stato federałe. |
||
=== |
=== Divizion aministrative === |
||
Ła |
Ła ze dividesta in 26 [[Cantoni de ła Svisera|cantoni]], ognun co ła so autonomìa łejislativa e fiscałe. |
||
{{varda anca|Cantoni de ła Svisera}} |
{{varda anca|Cantoni de ła Svisera}} |
||
=== |
=== Partesipasion a organizasion sorastatałi === |
||
Ła |
Ła ze senpre stada neutrałe anca tegnendo rełasion comersiałi e pułìteghe co altri Stati e ła ga negà de vołer ndar drento inte ła [[Union Eoropea|CEE]] e ła [[NATO]]. |
||
=== |
=== Capitałe e altre sità === |
||
Ła |
Ła capitałe federałe [[de facto]] ła ze [[Berna]], che ła ze anca ła capitałe de l'omònimo canton. |
||
== Cultura == |
== Cultura == |
||
Durante ła |
Durante ła Revołusion protestante in Svìsara vivéa do inportanti teołoghi cofà Ulrico Zwingli e Zani Calvin. |
||
== |
== Gałerìa de someje == |
||
<gallery> |
<gallery> |
||
File:Aletsch Glacier from Jungfraujoch (2).jpg|Jasaro de Aletsch |
|||
Imàjine:Aletsch_Glacier_from_Jungfraujoch_(2).jpg|jazaro de Alétš |
|||
File:SBB RABe 514 DTZ Rheinfall.jpg|Cascada de'l [[Reno]] |
|||
File:Basel - Münsterpfalz1.jpg|Panorama de Baziłèa |
|||
Imàjine:Basel_-_Münsterpfalz1.jpg|panorama de Baziłea |
|||
File:Benediktinerinnenkloster St. Johann, Gesamtansicht 1.jpg|Sito UNESCO de'l monaster benedetin de San Zani in Müstair |
|||
</gallery> |
</gallery> |
||
<!-- Sesion de pie voze, NO ZONTAR GNENTE ALTRO! --> |
<!-- Sesion de pie voze, NO ZONTAR GNENTE ALTRO! --> |
Version in ultima de łe 17:11, 5 ago 2023
Ła Svìsara (en tedesco Schweiz, in franseze Suisse, in itałian Svizzera, in romansio Svizra), co nome ofisial Confederasion Svìsara (in tedesco Schweizerische Eidgenossenschaft, in franseze Confédération Helvétique, in itałian Confederazione Svizzera, in romancio Confederaziun Svizra, in łatin Confœderatio Helvetica[33]), el ze un paeze de l'Eoropa sentrałe.
Ła confina a nord co ła Zermania, a est co'l Liechtenstein e l'Àustria, a sud co l'Itałia, e a òvest co ła Fransa.
Istoria
[canbia | canbia el còdaxe]Ła Confederasion Svìsara ła jera abitàa inte l'antighità da i Elvezi[34], un pòpoło de raiza gàłega.
Ła ze stàa concuistada da i Romani guidài da Giułio Cesare durante ła so concuista de ła Gałia.
El 1° de agosto de'l 1291 i raprezentanti de tre cantoni i ga desidesto de ałearse formando na confederasion. Isteso, ła jera senpre influensada da l'Inpero Austrìago.
Ła ze stà reconosesta independente co ła Paze de Vestfałia inte'l 1648.
Napołeon ła ga invadùa inte'l 1798 e ła ze deventàa na repùblega. Inte'l 1803 se ga reformà na confederasion ciamada Confederasion Elvètega.
Inte'l 1815, co'l Congreso de Viena, ła ze stàa reconosùa cofà stato de "neutrałità permanentemente armada".
Zeografìa pułìtega
[canbia | canbia el còdaxe]Ła Svìsara ła ze un stato federałe.
Divizion aministrative
[canbia | canbia el còdaxe]Ła ze dividesta in 26 cantoni, ognun co ła so autonomìa łejislativa e fiscałe.
Partesipasion a organizasion sorastatałi
[canbia | canbia el còdaxe]Ła ze senpre stada neutrałe anca tegnendo rełasion comersiałi e pułìteghe co altri Stati e ła ga negà de vołer ndar drento inte ła CEE e ła NATO.
Capitałe e altre sità
[canbia | canbia el còdaxe]Ła capitałe federałe de facto ła ze Berna, che ła ze anca ła capitałe de l'omònimo canton.
Cultura
[canbia | canbia el còdaxe]Durante ła Revołusion protestante in Svìsara vivéa do inportanti teołoghi cofà Ulrico Zwingli e Zani Calvin.
Gałerìa de someje
[canbia | canbia el còdaxe]-
Jasaro de Aletsch
-
Cascada de'l Reno
-
Panorama de Baziłèa
-
Sito UNESCO de'l monaster benedetin de San Zani in Müstair
Note
[canbia | canbia el còdaxe]- ↑ URL de refarensa: https://www.workwithdata.com/place/switzerland. Data de consultasion: 7 de otobre del 2024.
- ↑ voze de refarensabk.admin.ch.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 URL de refarensa: https://www.admin.ch/opc/en/classified-compilation/19995395/index.html#a70.
- ↑ ID HDS: 026418.
- ↑ URL de refarensa: http://www.un.org/en/members/#switzerland.
- ↑ URL de refarensa: http://mtcr.info/partners/. Data de consultasion: 4 de disenbre del 2017.
- ↑ URL de refarensa: https://www.interpol.int/Member-countries/World. Editor: Interpol. Data de consultasion: 7 de disenbre del 2017.
- ↑ URL de refarensa: http://www.nuclearsuppliersgroup.org/en/participants1. Editor: Grupo de Fornidori Nucleari. Data de consultasion: 7 de disenbre del 2017.
- ↑ URL de refarensa: https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/. Editor: Organizasion par ła Proibision de łe Arme Chìmeghe. Data de consultasion: 7 de disenbre del 2017.
- ↑ URL de refarensa: https://www.iea.org/countries/membercountries/. Editor: Ajensia Internasionałe de l'Enerzia. Data de consultasion: 8 de disenbre del 2017.
- ↑ URL de refarensa: http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp.
- ↑ URL de refarensa: http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html. Data de consultasion: 4 de majo del 2019.
- ↑ URL de refarensa: https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8. Data de consultasion: 4 de majo del 2019.
- ↑ URL de refarensa: https://www.touteleurope.eu/les-pays-membres-de-l-espace-schengen.html.
- ↑ URL de refarensa: https://www.dhs.gov/visa-waiver-program-requirements. Data de consultasion: 7 de marso del 2020.
- ↑ URL de refarensa: http://icdo.org/who-we-are/members/observer-states.html. Data de consultasion: 11 de majo del 2020.
- ↑ URL de refarensa: https://public.wmo.int/en/members/switzerland. Data de consultasion: 26 de majo del 2020.
- ↑ URL de refarensa: https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/. Data de consultasion: 21 de lujo del 2020.
- ↑ URL de refarensa: https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf. Data de consultasion: 16 de marso del 2024. Pajina: 5. Sostiene il qualificatore: data del scumìsio.
- ↑ URL de refarensa: https://holocaustremembrance.com/countries/switzerland. Data de consultasion: 17 de marso del 2024. Tipo di riferimento: official member page. Sostiene il qualificatore: data del scumìsio.
- ↑ URL de refarensa: https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD. Editor: Banca Mondiałe. Data de consultasion: 26 de agosto del 2023.
- ↑ 22,0 22,1 voze de refarensadata.finance.admin.ch.
- ↑ 23,0 23,1 voze de refarensahdr.undp.org.
- ↑ Data de consultasion: 29 de disenbre del 2020. URL de refarensa: https://www.ch.ch/fr/taux-tva-suisse/#:~:text=Le%20taux%20de%20la%20TVA,les%20revues%20et%20les%20m%C3%A9dicaments..
- ↑ URL de refarensa: http://www.admin.ch/opc/de/classified-compilation/19994336/index.html.
- ↑ URL de refarensa: http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS.
- ↑ URL de refarensa: http://www.switch.ch/about/id/.
- ↑ voze de refarensaitu.int.
- ↑ 29,0 29,1 voze de refarensach.ch.
- ↑ 30,0 30,1 30,2 voze de refarensach.ch.
- ↑ URL de refarensa: https://www.rts.ch/decouverte/monde-et-societe/histoire/6218180-quel-est-le-sens-du-sigle-ch.html. Data de consultasion: 29 de majo del 2023.
- ↑ 32,0 32,1 voze de refarensaiec.ch.
- ↑ da dove riva ła sigla "CH"
- ↑ che i ga dà el nome Elvezia
Altri projeti
[canbia | canbia el còdaxe]- Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Svìsara
- el detien schemi gràfeghi so
Linganbi foresti
[canbia | canbia el còdaxe]- (DE, FR, IT, RM, inglezo) Sito ufisałeadmin.ch. Sconosesta: inglezo (juto)
- Der Schweizerische Bundesrat - Le Conseil fédéral suisse - Il Consiglio federale svizzero (canale ufisałe)YouTube.
- SvizzeraTreccani.it – Enciclopedie on line, Istituto de ła Ençiclopedia Italiana.
- Marco Maggioli, Ilenia Rossini, Paola Gregory e Carlo Chatrian, SVIZZERA, in Ençiclopedia Italiana, IX Appendice, Istituto de ła Ençiclopedia Italiana, 2015.
- Mario Salfi, Anna Maria Ratti, Claudia Merlo, Fabrizio Cortesi, Delio Cantimori, Luigi Chatrian, Otto Tschumi, Ernesto Gagliardi, Arthur Haberlandt, Paul Geiger, Rudolf Kaufmann, Giuseppe Gabetti, Karl Gustav Fellerer, Hans Fritzsche, SVIZZERA, in Ençiclopedia Italiana, vol. 20-21, Istituto de ła Ençiclopedia Italiana, 1937.
- Svizzera, in Disionàrio de istòria, Istituto de ła Ençiclopedia Italiana, 2010.
- Svìzzerasapere.it, De Agostini.
- (IT, DE, FR) Svìsarahls-dhs-dss.ch, Disionàrio stòrego de ła Svìsara.
- (EN) SwitzerlandEnçiclopedia Britannica, Encyclopædia Britannica, Inc.
- (EN) Opere riguardanti SvìsaraOpen Library, Internet Archive.
- (EN) Svìsara, in Catholic Encyclopedia, Robert Appleton Company.
Varda anca
[canbia | canbia el còdaxe]Controło de autorità | VIAF (EN) 154323889 · ISNI (EN) 0000 0001 2297 4701 · LCCN (EN) n79062978 · GND (DE) 4053881-3 · BNF (FR) cb11868612h (data) · BNE (ES) XX451423 (data) · NLA (EN) 35535063 · NDL (EN, JA) 00871917 · WorldCat Identities (EN) n79-062978 |
---|