Giandomenico Nardo
Giandomenico Nardo (o anca Giovan Domenico Nardo e variante simiłe) (Venesia, 4 marso 1802 – Venesia, 7 apriłe 1877) el ze stà un naturalista italian.
  | |
| Biografia | |
|---|---|
| Nasimènto | 4 de marso del 1802 Venèsia (Itàlia) |
| Mòrte | 7 de apriłe del 1877 (75 ani) Venèsia (Itàlia) |
| Dati personałi | |
| Formasion | Università de Pàdova |
| Atività | |
| Canpo de laoro | |
| Laóro | |
| Menbro de | |
| Òpara | |
| Scurs. botàniga | Nardo |
| Scurs. zoołozia | Nardo |
|
| |
Biografia
canbiaEl ga avùo i primi rudimenti de sistemàtega, tasidermia e preparasion dei canpioni da'l barba, l'abate Giuseppe Maria Nardo che'l viveva a Cioza. Inte'l semenario de ła stesa sità el ga tacà i studi. Renunsiando a na cariera inpiegadisia inte ła Pretura de Cioza, che el padre el gaveva serà de inponerghe, el gavea concludesto i studi suparori a Uden[1]. In cuel łiceo łe materie sientìfeghe łe zera insenjàe da Bartolomeo Aprilis[2], sucesor de Giuseppe Moretti. Cua co l'inpulso de Aprilis el se ga ocupà de'l gabineto de storia naturałe de'l łiceo. Drioman el se ga iscrivesto a ła facoltà de medezina a Padoa indove el se ga łaureà inte'l 1827. A Padoa ałora A ghe insenjava el naturałista Stefano Andrea Renier e el chìmego Girolamo Melandri Contessi[3] che a chel tenpo el zera drio studiar ła prezensa de iodio inte łe alghe marine[4]. El Renier el ło gaveva introduzesto oncora studente inte ła Regia Academia de Padoa indove el ga podesto prezentar łe só prime nove clasifegasion e, daspò ła łaurea, el ło ga sernìo cofà asistente a ła catedra de storia naturałe. Incargo che'l ga mantenjesto par tri ani anca soto el sucesor de'l defunto Renier, Tomaso Antonio Catullo. In 'sto parìodo el ga prezentà diverse nove reserche e el ze stà incargà de ordenar łe cołesion zoołòzeghe de l'univarsità[5].
Per motivi econòmeghi el ze stà costrenzesto a dedegarse a ła profesion mèdega e el ga ezersità a Cioza par calche tenpo. Partìo via a Viena inte'l 1832 par inprofondir i studi de pediatria el ghe n'a aprofità par partesipar a'l congreso de naturałisti che'l se tenjea e par reclasifegar numaroze sponze de łe rancure zoołòzeghe de'l Muzeo inperiałe. Tornà a Venesia el ze stà mèdego conduzesto par calche ano, drioman dirizente sanidario a Cioza, po' tenporaneamente mèdego primario e diretor de l'ospeałe par cołarozi a chel tenpo inte łe visinanse de Sant'Alvize, e da novo a Cioza. Da'l 1838 a'l 1865 el ze stà mèdego e da'l 1849 diretor de l'Istituto dei Esposti[6]. Inte'l 1848 durando l'insuresion de Venesia l'è stà ełeto menbro de l'Asenblea dei Deputà Veneti [7]. Senpre inte'l 1849 el se ga spozà co Chiara Rizzi. La zòvane dona, espera desenjadora, ła ga tacà iłustrar ła Fauna adriàtega, ma ła ga morìo partorindo na puteła l'ano dapò el matrimonio[8]. Daspò l'unifegasion de'l Renjo d'Itałia dei Esposti el ze stà trasformà e Nardo el ze stà nomenà presidente de ła comision diretora, carga che'l ga mantenjùo fin ai ùltemi zorni de ła só vita. Da'l 1868 el ze stà anca presidente de'l Comisio agrario de Venesia[9].
Inframezo i pezanti inpenji łaoradivi Nardo el ze riusìo a produr na notevołe łetaradura sientìfega insentrada soratuto so ła biołozìa de'l Mar Adriàtego e co na partegołar atension a serti phyla (o atualmente subphyla) de invertebrài – in spesial modo i fighi de mar[10], i sełenterài[11], i echinodermi, i mołuschi [12], i crostasei[13] – nonché a'l studio de ła pełe e a'l rafronto intrà schèłetri de osi e cartiłàzeni dei pesi[14]. I só scriti e łeture ai convenji eło ga fatofapresar acca a l'èstaro oltra a èsar nomenà, iete'l1840, memnro del' neomenato de'l lIstituto Veneto de Siense e Łétare e Artee inte'l tenpo anca asosià ad altri istituti ed academie sientìfeghe[15][16]. Drio el World Register of Marine Species (WoRMS), Nardo el ze autor de ła definision de144 taxa marini.[17] Oltra a custo arcuanti naturałisti i ghe ga dedicà i nomi de alguni zènari e spesie[15], alguni oramai non pì doparài. Na vasta cołesion dei só manoscriti e ła só biblioteca parsonałe ła ze consarvada da'l Muzeo de Storia Naturałe de Venesia[18].
El ga produzesto anca numaroze publegasion atinenti a'l canpo de'l só inpiego łaoradivo cioè cueło mèdego, cueło de'l sistema asistensiałe dei orfani e a ła fin anca so l'agrario[19]. Oltra a cuesto el se ga diłetà aanca de fiłołozìa łenguìstega publegando serti sazi pì che altro intenti a suportar e insitar i conpiładori dei vocabołari de ła łengua itałiana e i studiozi dei diałeti veneti[20].
Notasion
canbia- ↑ Pirona 1878, op. cit. , pp. 320-321
- ↑ Modeło:DBF
- ↑ Virgilio Giormani, Girolamo Melandri Contessi, in Dizionario biografico degli italiani, vol. 73, Roma, Istituto dell'Enciclopedia Italiana, 2009. entrada il 12 maggio 2019.
- ↑ Pirona 1878, op. cit. , p. 321
- ↑ Pirona 1878, op. cit. , pp. 321-322
- ↑ Pirona 1878, op. cit. , p. 322
- ↑ Cfr. Atti ufficiali dell'Assemblea dei Deputati veneti, Venezia, Andreola, 1848, p. 7 e passim.
- ↑ Pirona 1878, op. cit. , p. 338
- ↑ Pirona 1878, op. cit. , pp. 322-323
- ↑ Pirona 1878, op. cit. , pp. 325-327
- ↑ Pirona 1878, op. cit. , pp. 327-328
- ↑ Pirona 1878, op. cit. , p. 328
- ↑ Pirona 1878, op. cit. , p. 329
- ↑ Pirona 1878, op. cit. , pp. 329-332
- ↑ 15,0 15,1 Pirona 1878, op. cit. , p. 337
- ↑ Cantù 1844, op. cit. , parte III, p. 5
- ↑ WoRMS - World Register of Marine Speciesmarinespecies.org. entrada il 6 luglio 2010.
- ↑ Museo di Storia Naturale di Venezia, Storia e consistenza delle raccoltemsn.visitmuve.it. entrada il 12 maggio 2019.
- ↑ Pirona 1878, op. cit. , pp. 334-336
- ↑ Pirona 1878, op. cit. , pp. 332-334
Bibliografia
canbia- Giulio Pirona, Commemorazione di Giandomenico Nardo (1802-1877), in Atti dell'Istituto Veneto di Scienze, Lettere ed Arti, Venezia, 1878. entrada il 12 maggio 2019.
- Ignazio Cantù, L’Italia scientifica contemporanea…, Milano, Stella, 1844, p. 5 in parte III. entrada il 12 maggio 2019.
Altri projeti
canbia
Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Giandomenico Nardo
Wikispecies el detien informasion so Giandomenico Nardo
el detien schemi gràfeghi so
