sop

Oʻzbekcha (uz)

sop I

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

sop

Etimologiyasi

SOP 'baʼzi asboblarning qoʻl bilan ushlanadigan qismi', 'dasta'. Yoʻholgan pichohning s o p i oltin (Maqol). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu ot asli sab tarzida talaffuz qilingan (Devon, III, 159). Bu ot asli 'tutashtir-’, 'birlashtir-’ maʼnosini anglatgan sab- feʼlining (Devon, II, 10) ism eshi boʻlgan. Sab oti, shuningdek sab— feʼli tarkibi — dagi b undoshi qadimgi turkiy tildayoq p undoshiga al— mashgan (ДС, 485); oʻzbek tilida a unlisi â unlisiga al— mashgan; sab > sap > sâp.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Baʼzi asboblarning qoʻl bilan ushlanadigan qismi; tutqi, dasta, band. ◆ Tesha sopi. Qoshiqning sopi. Ugʻirning sopi. Yoʻqolgan pichoqning sopi oltin. Maqol . ■■ ◆ Oltmish yoshlardagi jikkak chol teshasining sopini belbogʻidan oʻtkazib, soʻriga keladi. S. Ahmad, „Jimjitlik“ . - ◆ Chiqinglar, — Bek at-rofga sergak quloq tutib, hech sas eshitma-gach, shunday shivirladi va xanjarining sopidan yanada mahkamroq changamadi. "Yoshlik" . ◆ Bunday tigʻli, sopi guldor pichoqni faqat Xoʻjandustalari yasardi. Mirmuhsin, „Temur Malik“ .

Ketmonning sopini ushlamagan Dehqon-chilik ishidan xabari yoʻq, umrida ketmon bilan ish qilmagan; xom. ◆ Oʻzingiz ayting-chi, axir, bu yelkasi oftob koʻrmagan soyapar-varlar, ketmon sopini ushlamagan nomardlar kolxozda nima qilib beradi? P. Tursun, „Oʻqituvchi“ . Sopini oʻzidan chiqarmoq Yonidan mablagʻ yoki kuch sarf qilmay, boshqalar hi-sobiga ish bitirmoq. ◆ -Aktga qoʻl qoʻyilib, uyingizga yetib olguncha, har qanday is-pis-dan xoli boʻlib qoladi. Sopini oʻzidan chiqar-yapman-da, — dedi Odil Egamberdiga. B. Rah-monov, „Xoʻjayin koʻchdi“ .

sop II

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

sop

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

kam qoʻll. ayn. sob. Ishq dardida con boʻlmoq. Ishdan urilib con boʻlmoq. m ◆ Ha, bir alami bordir-da.. Yo nos sop boʻldimikin? Xumori tutgan boʻlsa kerak. P. Tursun, „Oʻqi-tuvchi“ .

sop III

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

sop

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

folk. Eng zoʻr, asl. ◆ Oʻnminguyli qoʻngʻirot elining sop degan boyvachchalari.. oʻz kayfu safosi bilan oʻtirib edi. "Alpomish" .

Antonimlari

СОП. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

sop I
ручка, рукоятка, черенок; ◆ bolta sopi топорище; ◆ pichoq sopi рукоятка ножа; ◆ keli sopi пестик (большой ступы); ◆ sopini oʻzidan chiqarmoq (букв. вытянуть рукоятку из самого предмета) 1) изготовить какой-либо инструмент (напр. лопату, молоток и т. п.) из целого куска; 2) сделать (что-л.) так, чтобы самому ничего не затрачивать, без дополнительных расходов; ◆ oʻtmas pichoqqa oltin sop посл. тупому ножу - золотая рукоятка; ◆ yuqolgan pichoqning sopi oltin посл. у потерянного ножа рукоятка (была) золотая.

sop II:
◆ sop boʻlmoq 1) заканчиваться, иссякать, исчерпываться; 2) перен. иссохнуть; испепелиться; ◆ endi sop boʻldi 1) ему теперь конец, ему пришёл капут, ему крышка; 2) перен. он иссох; он испепелился; ◆ sop qilmoq 1) заканчивать, оканчивать, исчерпывать; 2) перен. испепелить.