ov

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ov

Etimologiyasi

OV ’qush, baliq, hayvonni turli vositalar bilan qoʻlga kiritish jarayoni’. Yahinda bedana o v i bosh— lanadi. Bu ot qadimgi turkiy tilda asli a:gʻ tarzida, shuningdek a:v tarzida talaffuz qilingan (ЭСТЯ, I, 63), keyinroq a: unlisining choʻziqlik belgisi yoʻqolgan (ДС,

68). Mahmud Koshgʻariy bu soʻzning asli aw tarzida talaffuz qilinganligini alohida taʼkidlagan (Devon, I, 68). Oʻzbek tilida a unlisi â unlisiga almashgan: a:gʻ > a:v > âv. Bu soʻz dastlab ’qush, baliq, hayvonni tutish quroli'ni bildirgan, keyinchalik ’tutish jarayoni’ni anglata boshlagan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Yovvoyi hayvon, baliq, qush va shu kabilarni turli yoʻllar bilan tutish, ovlash yoki otish. ◆ Baliq ovi. Bedana ovi. Mergan ovda bilinar, botir — yovda. Maqol . ◆ yash Rahimov kuyovni tez-tez Toshkentga chorlab turardi. Kuyov ov ishqibozi edi. Mirvali koʻp qiyin-chiliklar bilan bu togʻlarga oʻrgatgan kiyik-larni u qiyratardi. S. Ahmad, „Jimjitlik“ .

Ov qilmoq 1) ov ishi bilan shugʻullan-moq; 2) koʻchma biror kimsani qoʻlga olish uchun uning payiga tushmoq. Ov qushi Ilvasinga solinadigan qush (maye. qirgʻiy). Ovi yurishmoq yoki ovi baroridan kelmoq Ishi yurishmoq, koʻzlangan maqsadga erish-moq. ◆ -Ovi yurishib ketibdi! — ◆ deb ammamga qaragan edim, ensasi qotib, ijirgʻanib oʻtirgan ammam kinoya bilan dedi: -Ovi yurish-masinmi, axir bir kunda ikki-uch joyni ov-lasa! Gazetadan .

2 Ov qilinadigan, ovlanadigan joni-vor; ilvasin. ◆ Ovga boy choʻl. Shu kunlarda Oloy togʻida ov kom.

3 koʻchma Qoʻlga tushirilishi moʻljal-langan kimsa yoki narsa. ◆ Yumaloq, qoragina odam qoʻlidagi toʻpponchani mahkam ushlagani holda gandiraklab, soʻkinib.. "ovini" qidira boshladi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

4 Ovchining oʻljasi. ◆ Arslon ogʻzidan ov olinmas. Maqol . ◆ shsh Suvonjon, tuzoqqa ilingan ovni chiqarib yuborishdan qoʻrqqan ovchidek, qizni mahkam quchoqlaganicha, yongʻoq tomonga keta boshladi. S. Anorboyev, „Oqsoy“ .

5 koʻchma Sodir boʻlishi kutilayotgan biror voqea-hodisa haqida. ◆ Xalq qimirlab qoldi. Odamlar qulogʻi ovda. Turli-tuman mish-mish gaplar. Odam/shr aniq bir tasav-vurga ega boʻlmagani uchun har kim oʻz holicha fol ochardi. "Yoshlik" .

Murid ovi esk. Eshon va xoʻjalarning muridlarni tovlash uchun uzoq-yaqindagi muridlarinikiga qilgan safari. ◆ -Ha, eshon nega ketdi ekan? - Tirikchilik-da! Ha, murid oviga chiqib ketgan ekan-da, eski hunar! P. Tursun, „Uqituvchi“ .

Antonimlari

ОВ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

ov
1 охота; ловля; // охотничий; ◆ kaklik ovi охота на кекликов; ◆ baliq ovi рыбная ловля; ◆ ov asboblari охотничьи принадлежности; ◆ ov iti охотничья собака; ◆ ov miltiq охотничье ружье; ◆ ov qilmoq охотиться; ◆ ovga chiqmoq идти (ехать) на охоту; ◆ boʻri qulogʻi ovda погов. (букв. уши волка на охоте) у волка уши всегда на макушке; ◆ mergan ovda bilinar, botir - yovda посл. охотника, узнают на охоте, богатыря - в битве; ◆ ov qilmoq прям. и перен. охотиться за кем-чем-л.;
2 предмет охоты (зверь, дичь; иногда в переносном, смысле - о человеке); ◆ bu yerlarda ov bormi? сеть ли охота в этих местах?; ◆ yaqindagi ovni koʻrmay, uzoqdagi yovni koʻradi погов. (букв. не видя близкого зверя, он видит далёкого врага) он не берётся за возможное, уцепившись за невозможное;
3 добыча (результат охоты), трофей; улов; ◆ ov boshi первый охотничий трофей; первый улов; ◆ arslon ogʻzidan ov olinmas погов. изо рта льва добычу не взять; ◆ tuzoqqa ilingan ov попавшая в сети дичь, попавшая в силки добыча; ◆ 

• ov yurishmadi не повезло; ◆ negadir mening ovim yurishmay turibdi что-то мне не везёт; ◆ kambagʻalning ovi yurmas, ovi yursa ham dovi yurmas посл. бедняку не везёт, а если повезёт, то смелости не хватит; ◆ murid ovi уст. вербовка приверженцев, учеников, мюридов (поездка ишана в далекие кишлаки для вербовки мюридов и сбора даяний на «богоугодные» цели).