chol
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]chol
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]CHOL 'qariya', 'moʻysafid'. Boyagi yogʻoch va bor— donlar orqasidan oltmish yoshlardagi bir ch o l arava minib chihdi (Abdulla Qahhor). Qadimgi turkiy tilda bu soʻz asli chal tarzida talaffuz qilingan boʻlib, 'oq-kulrang' maʼnosini anglatuvchi sifat boʻlgan (ДС, 137); keyinchalik bu belgi kishiga koʻchirilib, 'sochi oq' maʼnosini anglata boshlagan (chol kishi birikmasida xuddi shunday maʼnosi saqlangan); bora-bora sifat— lanmishsiz ishlatilish natijasida bu sifat otga koʻchgan va mustaqil holda ' qariya' maʼnosini anglata boshlagan (КРС, 838: chal I 1 'sedoy'. 2. 'starik'); oʻzbek tilida a unlisi â unlisiga almashgan: chal > châl.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]- Qari er kishi; qariya; keksa, moʻy-safid. ◆ Nuroniy chol. Donishmand chol. m ◆ Goʻyo ajin ketdi qari betidan, Yashargandek boʻldi, tetiklandi chol. H. Olimjon . ◆ Boyagi yogʻoch va bordonlar orqasidan oltmish yoshlardagi bir chol arava minib chiqdi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ .
- Cholni koʻrib, bobom dema! Taniy olmay adashgan, yanglishgan kishiga aytiladigan ibora.
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ЧОЛ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.