yana
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]ya-na
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]YANA ’takroran\ ’tagʻin’. Oʻrtoh Bahoyev ya n a bir piyola choy soʻradi (Abdulla Qahhor). Bu soʻz qadimgi turkiy tilda ’qayt-’ maʼnosini anglatgan yan- feʼliga -a ravishdosh yasovchisini qoʻshib hosil qilingan (ЭСТЯ, IV, 115; Devon, III, 33; DS, 231); keyinchalik bu ravishdosh shakli ravishga aylangan; oʻzbek tilida a unlilari ä unlilariga almashgan: yan- + a = yana > yänä.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Avval boʻlgan ish-harakat, nar-sa-\odisaning takror yuz berishini, bosh-lanishi va davom etishini bildiradi; takror holda; qaytadan, tagʻin. ◆ Yomgʻir yana yogʻa boshladi. tsh Lektor., xatga qarab, jahl bilan yana bir marta "Oʻrtoqlar" dedi-yu, leksiyani boshlab yubordi. A. Qahhor, „Quyush-qon“ . ◆ Usta Farfi u ni yana bir qat koʻzdan kechirib olgach, choʻkkalashini buzib, chordana qurib oldi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . ◆ Avaz doʻkonda yana birpas kitob mutolaa qilib oʻtirdi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ . ◆ Sentyabr ton-gotariga yaqin qoldi, yana sinflarda oʻquv-chilarning shodon ovozi jaranglaydi. Gazetadan .
2 Bundan tashqari, buning ustiga. ◆ Yana bir savat non bor. m ◆ Choyni iching, yana olib chiqaman. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Ma-salaning yana bir nozik tomoni bor. Boʻgʻoz sovliqni uzoq yotqizib boʻlmaydi: bola tash-laydi. Gazetadan . ◆ Oʻrtoq Baqoyev yana bir piyo-la choy soʻradi. A. Qahhor, „Adabiyot muallimi“ .
[Mirzakarimboy] Bir nafas oʻylab, yana uch soʻmlik qogʻoz va bir soʻlkavoy qoʻshib, Yoʻlchiga tashladi. Oybek, Tanlangan asarlar.
3 (odatda "bir", "biror" soʻzi bilan bir-ga) Ilgarigilardan boshqa; boshqa bir; yangi, boshqa. ◆ Ya na bir masala chiqib qoldi. Ya na biror gap yoʻqmi ?tsh Xon maktubning yana bir joyida sheʼr bitgan edi: "Men Sa-marqandni sensiz netayin.." P. Qodirov, „Yulduzli tunlar“ . ◆ -Qarigan chogʻida xoʻrozqand yalamay domla ham oʻlsin! — dedi yana biri. A. Qahhor, „Toʻyda aza“ .
4 ayn. yanada. ◆ Shuning uchun qoʻrboshining boyagi shubhasi yana kuchaydi. A. Qodiriy, „Oʻt-gan kunlar“ . ◆ Ashula nihoyasiga yetdi. Lekin bir zumdan keyin yana ayni tovush parvoz qildi. Ammo oʻzga maqomda, yana chuqurroq mavjlanishlar, jilvalar bilan, koʻngilni yana qattiqroq sehrlovchi ingichka titra-malar va ranglar bilan.. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .
5 yukl. Taʼkid bildiradi; tagʻin. ◆ Yana shoʻx-lik qilib yurmagin! E. Raimov, „Ajab qish-loq“ . ◆ Siz ham, eski muallimga oʻxshab, ketib qolmangyana! P. Tursun, „Oʻqituvchi“ . ◆ ..sensupa-da oʻtir, oʻtkinchilar yana bir narsani ilib ketmasin! Oybek, „Tanlangan asarlar“ .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ЯНА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]- Inglizcha: again
Ruscha ru
yana
1 ещё, опять, снова, вновь; ◆ yana bir varaq qogʻoz bering дайте ещё лист бумаги; ◆ ertaga yana kelaman я завтра опять приду; ◆ yana yomgʻir yogʻa boyladi снова пошёл дождь; ◆ oʻzing kelsang, yana ham yaxshi ещё лучше, если ты сам придёшь; ◆ men qaytgunimcha ketib qolmang yana! смотрите, не уходите до моего возвращения!
2 да, вдобавок к этому; да ещё; к тому же; сверх того; ◆ u ishchan, yana novator он работящий, да вдобавок к этому и новатор; ◆ ishni oʻzing chatok, qilib, yana menga doʻq urasan ты же сам испортил дело, а ещё кричишь на меня;
3 будущий, грядущий; ◆ yana haftaga на будущей неделе; ◆ yana kuni(si) на следующий день.