Kontent qismiga oʻtish

Walther Funk

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Walther Funk
 21-Germaniya iqtisod vaziri
Mansab davri
4-fevral 1938-yil – 1-may 1945-yil
Kansler Adolf Gitler
Oʻtmishdoshi German Gering
Vorisi lavozim bekor qilingan
 7-Reyxsbank prezidenti
Mansab davri
19-yanvar 1939-yil – 1-may 1945-yil
Kansler Adolf Gitler
Oʻtmishdoshi Yalmar Shaxt
Vorisi lavozim bekor qilingan
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi 18-avgust 1890-yil
Trakenen, Sharqiy Prussiya
Vafoti 31-may 1960-yil(1960-05-31)
(69 yoshda)
Dyusseldorf
Millati nemis
Siyosiy partiyasi NSDAP
Turmush oʻrtogʻi Luiza Shitt-Ziben (1919-yildan)
Onasi Sofia Urbshat
Otasi katta Walther Funk
Taʼlim Gumboldt nomidagi Berlin Universiteti
Leypsig Universiteti
Kasbi nemis jurnalisti
Imzosi
Mansubligi German imperiyasi
Qoʻshin turi piyoda qoʻshinlar
Xizmat yillari 1915-1916
Unvoni 4
Mukofotlari oddiy askar

Walther Emanuel Funk (talaffuzi: Uolter Emanuel Funk; 18-avgust 1890-yil, Trakenen, Sharqiy Prussiya — 31-may 1960-yil, Dusseldorf) — nemis jurnalisti, natsistlar iqtisodiyot vaziri, Reichsbank prezidenti.

Tadbirkor oilasida tugʻilgan. Waltherning amakisi — pianinochi Alfred Reyzenauer , Listning sevimli shogirdi[1] boʻlgan.

1908-1912-yillarda Leypsig va Berlinda huquq, adabiyot, musiqa va iqtisod boʻyicha tahsil olgan. „Berliner National-Zeitung“ va „Leipziger Neueste Nachrichten“ gazetalarida ishlagan. 1915-1916-yillarda harbiy xizmatni oʻtagan, harbiy xizmatga yaroqsiz deb boʻshatilgan.

1921-yildan Berlin fond birjasi muharriri, 1927-yildan Berlin fond birjasi va Berlin sanoat va savdo palatasi matbuot xizmati raisi, 1928-yildan 1932-yilgacha Germaniya sanoat jamiyati va ijtimoiy siyosat boshqaruvining yetakchi aʼzosi boʻlgan.

1931-yil may oyidan NSDAP „Siyosiy va iqtisodiy matbuot xizmati“ning muharriri boʻlib ishlagan. 1933-yil fevraldan u Gitlerning shaxsiy matbuot yordamchisi etib tayinlanadi. 1933-yil mart oyida u Xalq taʼlimi va targʻibot vazirligining davlat kotibi etib tayinlandi va shu bilan birga hukumat matbuot kotibi sifatida ham ishlaydi. 1933-yil 15-noyabrda Imperator Madaniyat palatasi raisining oʻrinbosari etib saylandi.

1938-yil 4-fevralda Shaxt isteʼfoga chiqqanidan soʻng u Reyx iqtisodiyot vaziri etib tayinlandi. 1939-yil 19-yanvardan Reyxsbankining prezidenti, 1939-yil avgustdan — harbiy-iqtisodiy choralar uchun mas’ul boʻlgan Reyx Mudofaa Vazirlar Kengashining aʼzosi boʻldi.

1940-yilda u yahudiylarning banklar va boshqa muassasalarda saqlanadigan mulkka boʻlgan huquqlarini bekor qiladi.[2]

1943-yil 4-fevralda u urush iqtisodiyotiga aloqador boʻlmagan barcha korxonalarni yopishni buyurdi. Oʻsha yilning sentyabr oyida u Qurol-yarogʻ vaziri Albert Shpeerning markaziy rejalashtirish shtabiga aʼzo boʻldi, u Ittifoqchilarning bombardimoniga qaramay, harbiy ishlab chiqarishni koʻpaytirishga muvaffaq boʻldi.

1944-yilga kelib Funk oʻz mavqeyini yoʻqotdi, chunki Albert Shpeer uning samarasiz ishidan norozi edi.[2]

1945-yil 11-mayda u Britaniya qoʻshinlari tomonidan Rur viloyatida hibsga olindi.

Nyurenberg sud jarayoni. 1945/1946 yy.

1946-yil 1-oktyabrda Nyurnbergdagi sudda u Xalqaro harbiy tribunal tomonidan umrbod qamoq jazosiga hukm qilindi va oʻsha yilning noyabrida u Shpandau qamoqxonasiga olib ketildi.

1957-yil 16-mayda Funk sogʻligʻi sababli erta ozod qilindi.

1958-yil dekabr oyida u 10 900 nemis markasi miqdorida jarimaga tortildi.[2]

Walther Funk 1960-yil 31-mayda Dyusseldorfda vafot etdi.

Funk (õngda) 1944-yil avgustda davlat kotibi Frants Xeylerni harbiy xizmatlari uchun Ritsarlik hochi medali bilan mukofotlamoqda.

Hukumat mukofotlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • I darajali Avliyo Aleksandr ordeni — 1938-yil 12-oktyabr, Bolgariya podshosi Boris III farmoni asosida mukofotlangan.[3]
  1. Эрнст Ганфштенгль „Глава 12“, . Гитлер. Утраченные годы. Воспоминания сподвижника фюрера. 1927—1944. М.: Центрполиграф, 2007. ISBN 978-5-9254-2945-1. 
  2. 2,0 2,1 2,2 „Biographie: Walther Funk, 1890-1960“. 2013-yil 2-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 20-yanvar.
  3. V. K. Volkov. Myunxenskiy sgovor i balkanskie strani. M., „Nauka“, 1978. str.112
  • Oestreich Pol. Walther Funk. Myunxen: Eher, 1940 (rasmiy tarjimai holi).
  • Залесский К.А.. Кто был кто в Третьем рейхе: Биографический энциклопедический словарь. {{[[Andoza:{{{1}}}|{{{1}}}]]}}.: Astrel, 2002. ISBN 5-17-015753-3. 
  • Ronald Smelser, Enrico Syring, Rainer Zitelmann. Die braune Elite II. 21 weitere biographische Skizzen. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 1993 — 91—102-bet. ISBN 3-534-80122-9. (olm.)
  • Ernst Klee. Das Personenlexikon zum Dritten Reich. Wer war was vor und nach 1945. Frankfurt am Main: Fischer-Taschenbuch-Verlag, 2005 — 172-bet. ISBN 3-596-16048-0. (olm.)
  • Hermann Weiß. Biographisches Lexikon zum Dritten Reich. Frankfurt am Main: S. Fischer Verlag, 1998 — 136—137-bet. ISBN 3-10-091052-4. (olm.)