Kontent qismiga oʻtish

Sundae (kolbasa)

Vikipediya, erkin ensiklopediya
Sundae
Turi Ko'cha taomlari

Sundae (koreyscha: 순대 [sun.dɛ], baʼzan ingliz tilida soondae) – koreys milliy oshxonasidagi qonli kolbasa turi[1][2]. Bu Shimoliy va Janubiy Koreyada mashhur koʻcha taomidir[3][4], odatda turli xil ingredientlar bilan toʻldirilgan sigir yoki choʻchqa ichaklarini bugʻlash usulli orqali tayyorlanadi[5].


Sandoz kolbasasi kelib chiqishi Goryeo davriga (918-1392) borib taqaladi, bu taomda Koreya yarim orolida mashhur boʻlgan yovvoyi choʻchqa goʻsht va ichaklaridan foydalanilgan[6]. Sundaeni tayyorlash retseptlari oʻn toʻqqizinchi asr oshxona kitoblarida, jumladan Gyuhap chongseo va Siuijeonseo kitoblarida uchraydi[7].

Anʼanaviy sundae (kolbasa)si, maydalangan goʻsht, guruch va sabzavotlar bilan toʻldirilgan sigir yoki choʻchqa ichaklariga solib, alohida kichik bayramlar va katta oilaviy yigʻilishlarda isteʼmol qilinadigan xushtaʼm taomlardan biri hisoblanadi[8]. Koreya urushidan keyin, kambagʻallik davrida goʻsht yetishmaganida, dangmyeon Janubiy Koreyada goʻsht oʻrnini egalladi. Sundae bunsikjip (snack barlar), pojangmacha (koʻcha rastalari) va anʼanaviy bozorlarda sotiladigan arzon koʻcha taomlariga aylandi[8][9].

Sundaening poʻsti choʻchqa ichaklarini hiddan xalos boʻlish uchun tuz va un bilan ishqalash orqali tayyorlanadi. Tozalangan choʻchqa ichaklarini agʻdarganda, toza tomoni tashqi tomonga koʻrinadi. Tozlangan ichaklarga choʻchqa goʻshti, tofu, loviya nishchalari, glyutinozli guruch va turli ziravorlar solinadi. Bu usulda tayyorlangan sundae kolbasasi qozonda bugʻlanadi[10].

Anʼanaviy Janubiy Koreya navlari, shuningdek, barcha Shimoliy Koreya, Rossiya koreyslari (Koryo-saram va Sahalin Koreans[11]) va Xitoy koreys sundae seonjilar ichiga maydalangan goʻsht, guruch va sabzavotlar soladi. Zamonaviy Janubiy Koreya bunsik (yengil taomlar) turlarida koʻpincha goʻsht, guruch va sabzavotlar oʻrniga dangmyeon (selefonli ugra) ishlatiladi[12][13][14][15]. Boshqa ichiga solinadigan narsalarga kkaennip (perilla barglari), ko‘k piyoz, doenjang (soya pastasi), kimchi va soya maysalari kiradi[16].

Mintaqaviy turlarga Hamgyong va Pyongan[8] provinsiyalaridan abai-sundae (아바이순대), Kaesongdan Kaesong-sundae (개성순대), Yongindan Baegam-sundae (백암순대), Jeju orolidan Jeju-sundae (제주순대), Chungcheong provinsiyasidan Byeongcheon-sundae (병천순대) va Jeolla provinsiyasidan Amppong-sundae (암뽕순대) kiradi[17].

Ba’zi turlar dengiz mahsulotlaridan qobiq sifatida foydalanadi[16]. Yangi kalmar bilan tayyorlangan Ojingeo-sundae (오징어순대) Gangvonning mahalliy ixtisosi bo‘lib, quritilgan kalmar bilan tayyorlangan ojingeo-sundae (오징어순대) Gangvonda ham, Gyeonggida ham iste’mol qilinadi[7][16]. Myeongtae-sundae (명태순대), Alyaska pollokidan tayyorlangan, Gangvon va Hamgyongning mahalliy ixtisosligi hisoblanadi[7][16]. Eogyo-sundae (어교순대) jigarrang Sciaenidaening suzish pufagidan tayyorlanadi[16][18].

Birga tanavvul qilinadigan taomlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Janubiy Koreyada muzqaymoq ko‘pincha bug‘da pishiriladi va bug‘da pishirilgan gan (jigar) va heopa (o‘pka) kabi mahsulotlar bilan taqdim etiladi.[8]. Sundaening kesilgan bo‘laklari va qo‘shimcha qismlari Seulda tuz va qora qalampir aralashmasiga, Honam hududida sirka va gochujang aralashmasiga, Yeongnam mintaqasida ziravorli soya pastasiga, Jeju orolida esa soya sousiga botiriladi[19]. Sundae guk-bap restoranlarida[20] yoki bunsikjip (snack barlar) da ko‘p sotiladi. Sandee ko‘pincha bunsikjipda, Tteokbokki („qaynatilgan guruch kotletlari“) va twigim („fritterlar“) bilan birga sotiladi, shuningdek, tteok-bokki sousiga botirib yeyiladi. Ko‘plab bunsikjiplar tteok-twi-sun nomli kompleks taomni taklif etadi. Bu kompleksga tteok-bokki, twigim va sundae kiradi.

Sundae taomlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Sundae-guk (순대국) - Sundae (kolbasa), boshqa mahsulotlar va go‘shtdan tayyorlangan guk (sho‘rva)[8][21].
  • Sundae-bokkeum (순대볶음) - Sundae (kolbasa), sabzavot va gochujang bilan tayyorlangan bokkeum (qovurilgan taom)[8].
  • Baek-sundae-bokkeum (백순대볶음) - gochujang qo‘shilmagan sundae-bokkeum taomlaridan biri.
  1. „The Korean Blood Sausage“. The RushOrder Blog. 2018-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 7-iyun.
  2. Rufus, Anneli. „10 Brilliant Uses for Blood Sausage“. HuffPost (2017-yil 6-dekabr). Qaraldi: 2018-yil 19-fevral.
  3. Kim, Yoo-sung. „Ask a North Korean: what's Pyongyang's street food speciality?“. The Guardian (2015-yil 9-iyun). Qaraldi: 2018-yil 19-fevral.
  4. „Sillim-dong's Sundae Town (Sundae Bokkeum Alley)“. Visit Seoul. Seoul Metropolitan Government (2011-yil 9-noyabr). Qaraldi: 2018-yil 19-fevral.
  5. Kim, YH Brad; Jang, A „Ethnic meat products – Japan and Korea“, . Encyclopedia of Meat Sciences, Second, San Diego, CA: Elsevier Academic Press, 2014 — 548-bet. ISBN 978-0-12-384731-7. 
  6. Eaves, Gregory C.. „Eat your way across Korea: North Korean blood sausage“. Korea.net (2015-yil 24-noyabr). Qaraldi: 2018-yil 11-aprel.
  7. 7,0 7,1 7,2 서혜경. „순대“ (ko). Encyclopedia of Korean Culture. Academy of Korean Studies (1995). Qaraldi: 2008-yil 1-iyun.
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 Chang, Sung E. „Sundae Bloody Sundae“. Roads&Kingdoms (2012-yil 4-oktyabr). Qaraldi: 2018-yil 19-fevral.
  9. Whitten, Richard. „Tour Guide: Seoul, South Korea“. Paste (2017-yil 8-fevral). 2018-yil 16-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 19-fevral.
  10. 김경운.. „[김경운 기자의 맛있는 스토리텔링] 피부 미인 그녀 순대 마니아?“ (2016-yil aprel). Qaraldi: 2016-yil 2-aprel.
  11. Mishan, Ligaya. „At Cafe Lily, the Korean-Uzbek Menu Evokes a Past Exodus“. The New York Times (2017-yil 16-fevral). Qaraldi: 2018-yil 19-fevral.
  12. Kim, Jin Kyung „From Lettuce to Fish Skin: Koreans' Appetite for Wrapped and Stuffed Foods“, . Wrapped & Stuffed Foods: Proceedings of the Oxford Symposium on Food and Cookery 2012. Totnes, Devon, UK: Prospect Books, 2013 — 233‒234-bet. ISBN 978-1-903018-99-6. 
  13. Goldberg, Lina. „Asia's 10 greatest street food cities“ (en). CNN Travel (2012-yil 23-mart). Qaraldi: 2012-yil 11-aprel.
  14. Leith, Sam. „The Edible Atlas: Around the World in 39 Cuisines – review“. The Guardian (2014-yil 20-mart). Qaraldi: 2018-yil 19-fevral.
  15. Fletcher, Nichola. Sausage: A country-by-country photographic guide with recipes, 1st American, New York: Dorling Kindersley, 2012 — 137-bet. ISBN 978-0-7566-8983-4. 
  16. 16,0 16,1 16,2 16,3 16,4 Allen, Gary. Sausage: A Global History. London: Reaktion Books, 2015 — 79, 103, 110-bet. ISBN 978-1-78023-555-4. Qaraldi: 2018-yil 19-fevral. 
  17. „순대“ (ko). Doosan Encyclopedia. Qaraldi: 2008-yil 1-iyun.
  18. „어교순대“ (ko). Doosan Encyclopedia. Qaraldi: 2008-yil 1-iyun.
  19. 최승호.. „(온라인)맛있는 스토리텔링<29>순대와 소시지“ (ko). Seoul Shinmun (2016-yil 22-mart). Qaraldi: 2018-yil 19-fevral.
  20. „순대국밥집 : 네이버 통합검색“ (ko). search.naver.com. Qaraldi: 2021-yil 12-aprel.
  21. Jung, Alex. „5 Korean ways to eat a pig“ (en). CNN Travel (2011-yil 11-noyabr). Qaraldi: 2012-yil 11-aprel.