Saraton kasalligining belgilari va alomatlari
Saraton kasalligi alomatlari – saratonning mavjudligi tufayli tanadagi oʻzgarishlarning boʻlishi hisoblanadi. Ular odatda saratonning oʻsib borayotgan tanadagi qismini taʼsir qilishi bilan vujudga keladi, hamda kasallik ogʻirlikni yoʻqotish yoki charchash kabi umumiy alomatlarga sabab boʻlishi mumkin. Hozirgi kunda 100 dan ortiq turli xil saraton turlari bor, ular turli xil belgi va alomatlarga ega[1].
Belgilar va alomatlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Saraton – bu taning boshqa qismlarini ham qamrab olishi mumkin yoki tarqalish ehtimoli bilan anomal hujayralarning oʻsishini oʻz ichiga olgan kasalliklar guruhi hisoblanadi[2][3]. Saratonni aniqlash dastlab qiyin boʻlishi mumkin, chunki uning belgilar va alomatlar koʻpincha noaniq boʻlib, ular aniq kasallik jarayoniga bevosita ishora qilmaydigan umumiy hodisalarni oʻz ichiga oladi[4].
Tibbiyotda, belgi – bu yuqori tana haroratini, toshma yoki yara kabi oʻlchash yoki kuzatish mumkin boʻlgan maʼlumotlar hisoblanadi[5]. Aksincha, kasallik yoki jarohatni, masalan, ogʻriq, bosh aylanishi yoki charchaganlik kabi maʼlumotni bildiradigan subyektiv tajriba simptom hisoblanadi[6].
Saraton kasalligining belgilari va alomatlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Jamoaviy taʼsir: Toʻqima yoki oʻsimlikning anormal oʻsishi yaqin atrofdagi tuzilmalarni siqishi mumkin, bu esa ogʻriqni keltirib chiqaradi yoki ish- faoliyatni buzishi mumkin. Barcha saraton kasalliklari qattiq oʻsimtalarni hosil qilmaydi. Hatto oddiy kasalliklarni (metastasizlanmagan yoki boshqa toʻqimalarga tarqalmagan) xavfli joylarda, ayniqsa yurak yoki miyada paydo boʻlganida, jiddiy oqibatlarga olib kelishi mumkin.
- Ishlamaslik: Rak hujayralari odatdagi hujayralarni kislorod va ozuqa moddalaridan mahrum qilib, muhim organlarning ishlashiga toʻsqinlik qilishi mumkin. Saraton hujayralarining anormal funksiyasi va muayyan organdagi normal hujayralarning kamaygan funksiyasi organlar ishlamasligiga olib kelishi mumkin.
- Koʻpaygan laktat ishlab chiqarish: Warburg taʼsiri koʻra, kislorod va glikoz mavjud boʻlgan saraton hujayralari energiya ishlab chiqarishning boshqa yoʻlini oʻzlashtiradi va oʻsimlik oʻsishini qoʻllab-quvvatlash uchun biomassa ishlab chiqarishi uchun energiyani oʻzgartiradi. Saraton hujayralarining ushbu noyob metabolizmi saraton kasalligiga qarshi davolash usullariga, jumladan laktat degidrogenazi va TCA oʻrtacha ishlab chiqarishiga yoʻl ochadi.
- Paraneoplastik sindromlar: Baʼzi saratonlar „ektopik“ gormonlar hosil qiladi, ayniqsa, oʻsimtalar neyronendokrin hujayralardan paydo boʻlganida, bu endokrinal muvozanatsizliklarning turli xil holatlariga sabab boʻladi. Gormonlar ishlab chiqarish joyidan uzoq boʻlgan toʻqimalarda faoliyat koʻrsatgani sababli, paraneoplastik belgilar va alomatlar shishning kelib chiqishi joyidan uzoqroq paydo boʻlishi mumkin.
- Affuziya: Saraton kasalliklari tanadagi suyuqliklarning oʻzgarishini ragʻbatlantirishi va hujayralardan tashqari suyuqlik toʻplamlariga olib kelishi mumkin.
Yashirin alomatlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Saraton kasalligining yashirin alomatlari jismoniy sogʻlomlik hissining noaniq tarzda oʻzgarishlari boʻlishi yoki muayyan organ tizimining boshqa anatomik hududga joylashishidir.
Saraton kasalligining belgilari: tibbiy koʻrik
[tahrir | manbasini tahrirlash]Sogʻliqni saqlash sohasida mutaxassislar saraton kasalligining alomatlarini aniqlash uchun bir qancha tibbiy tekshiruvlarni oʻtkazishi mumkin. Buyurtma qilingan testlar bemorda aniqlangan saratonning turiga bogʻliq boʻladi[7].
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „What is Cancer?“ (en). Cancer.Net (2012-yil 1-avgust). Qaraldi: 2021-yil 9-dekabr.
- ↑ World Health Organization. „Cancer“. Cancer: Fact Sheet (2018-yil 12-sentyabr). 2018-yil 28-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 29-noyabr.
- ↑ National Cancer Institute. „What is Cancer?“. National Institutes of Health (2007-yil 17-sentyabr). 2016-yil 28-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 29-noyabr.
- ↑ Jørgensen, Sara Falk; Ravn, Pernille; Thorsen, Søren; Worm, Signe Westring (2017-12-02). "Characteristics and outcome in patients with non-specific symptoms and signs of cancer referred to a fast track cancer patient pathway; a retrospective cohort study". BMC Cancer 17 (1): 809. doi:10.1186/s12885-017-3826-z. ISSN 1471-2407. PMID 29197366. PMC 5712161. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=5712161.
- ↑ Merriam Webster. „Sign (medical definition)“. Merriam Webster.Com. 2006-yil 20-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 29-noyabr.
- ↑ Mosby's medical dictionary, 9th Marie T. O'Toole: , St. Louis, MO: Elsevier/Mosby, 2013. ISBN 978-0-323-08541-0. OCLC 788298656.
- ↑ „Tests and Procedures“ (en). Cancer.Net (2010-yil 24-iyul). Qaraldi: 2021-yil 30-noyabr.