Laythi maktabi

Laysiy mazhabi (arabcha: المذهب الليثي) 8-asrdagi islomdagi sunniy mazhabiga koʻra fiqh diniy huquq maktabi boʻlgan, Laythi maktabining imomi esa Al-Lays ibn Sa'd boʻlgan edi. Al-Lays fiqhining maʼlum xususiyatlaridan biri albatta uning Madina odatidan mustaqil huquq manbai sifatida Molikiylar tomonidan foydalanishni rad etgani edi.

Tarix

Fors aslida Al-Lays ibn Saʼd 716-yili Misrda tugʻilgan. Islom ilmining oʻsha paytlarda maʼlum boʻlgan barcha sohalarini keng oʻrganib chiqqan va undan soʻng, al-Lays Misrning yirik olimiga aylangan edi. Laythi maktabi Imom Abu Hanifa va Imom Molik bilan zamondosh ham boʻlgan. Laythi maktabi bilan Fiqhning turli nuqtalarida bahslashdi, jumladan, Molik Madina odatini fiqhning mustaqil manbasi sifatida kiritganini rad etgan<ref name="Bilal Philips Laythi">Philips, Bilal. The Evolution of Fiqh. International Islamic Publishing House, 1990 — 85–86-bet. ISBN 8172313551. Qaraldi: 2021-yil 23-dekabr. Philips, Bilal (1990). The Evolution of Fiqh. International Islamic Publishing House. pp. 85–86. ISBN 8172313551. Retrieved 23 December 2021..

Gʻoyib boʻlish

Laythi maktabi 791-yilda Al-Lays vafotidan soʻng uchta asosiy sababga koʻra yopilib ketdi. Birinchidan, Laythi maktabi oʻzining huquqiy fikrlari va dalillarini toʻplagan, yozmagan va oʻz tarafdorlariga koʻrsatma berganligi sababli, uning maktabidan qiyosiy fiqhning dastlabki kitoblarida bir nechta havolalardan tashqari juda oz narsa qolgan. Ikkinchi sabab esa, Al-Laysning kam sonli shogirdlari boʻlgan, ularning hech biri taniqli huquqshunos boʻlmagan, shuning uchun maktab mashhur boʻlmagan. Yakuniy sabab shuki, Imom Shofeʼiy Al-Lays vafotidan keyin koʻp oʻtmay Misrga joylashdi va shuning uchun Shofeʼiy mazhabi tezda Laysiy mazhabini siqib chiqargan<ref name="Bilal Philips Laythi">Philips, Bilal. The Evolution of Fiqh. International Islamic Publishing House, 1990 — 85–86-bet. ISBN 8172313551. Qaraldi: 2021-yil 23-dekabr. Philips, Bilal (1990). The Evolution of Fiqh. International Islamic Publishing House. pp. 85–86. ISBN 8172313551. Retrieved 23 December 2021..