Паргар

Паргар (лотинча: cирcулус — доира,) — доира ва ёйларни чизиш учун асбобдир. Шунингдек, масофаларни, хусусан, хариталарда ўлчаш учун ишлатилиши ҳам мумкин. Геометрия, чизмачилик, навигация ва бошқа мақсадларда фойдаланиш мумкин.

Тавсиф

Компас металлдан ясалган ва ментеşэ билан боғланган икки қисмдан иборат. Одатда, улардан бирининг учида игна, иккинчисининг учида ёзув об’экти бўлади, масалан, қалам қўрғошин , чизилган қалам ёки рапидограф учун махсус ушлагич. Ўлчов компасининг иккала оёғида игналар мавжуд. Ибтидоий компас пластикдан қилинган.

Компасга қўшимча равишда, қўшимча аксессуарлар (масалан, алмаштириладиган новдалар, игналар) ва асбоблар (калиперлар, ўлчаш компаслари, чизма қаламлари), шунингдек улар учун тегишли чуқурчага эга бўлган корпусни ўз ичига олган махсус тўплам тайёр деб аталади.

Вариантлар

• калипер :
  1. катта ҳажмли нарсаларни ўлчаш учун кависли оёқли компаслар. Варете калипер, жуда кичик ҳажмли об’эктларни ўлчаш учун (0,01 мм гача) .
  2. жуда кичик доираларни чизиш учун компас.
• Компаслар пропорционал — намуна бўйича масштаблаш, маркалаш, нусха кўчириш ёки моделларни масштаблаш учун, чизиқ сегментлари ва доираларни белгиланган миқдордаги тенг қисмларга ва ёйларга бўлиш, шунингдек ўлчамларни керакли шкалага механик равишда айлантириш учун мўлжалланган.
• "Эчки оёғи" — компаснинг ёзувчи қисми бўлмаган, аммо қалам (қалам, ручка) ишлатиш учун қисқичи бўлган компас тури. Одатда, эчкининг оёғи аниқлиги бўйича профессионал чизилган компасдан сезиларли даражада паст бўлади, лекин айни пайтда у ишончли ва арзонроқ, шунингдек, нафақат қалам билан, балки бошқа ҳар қандай ёзув билан ҳам доира чизишга имкон беради. асбоб (шу жумладан чўтка, фломастер, бўр ва ҳатто чисел).

Геометрик конструкцияларда сиркул ва чизғич

Ҳатто Эвклиднинг " Принсиплари "да ҳам сиркул ва ўлчагич геометрик жисмларни қуришда ишлатиладиган асосий асбоблар деб аталган. Бундай ҳолда, геометриядаги иккала восита ҳам идеаллаштирилган деб ҳисобланади. Демак, геометрик ўлчагичнинг фақат бир томони бор ва катталикларни ўлчаш учун бўлинмаларга эга эмас, шунинг учун у фақат иккита нуқтани боғлайдиган тўғри чизиқлар чизиши мумкин. „Принсиплар“ даги геометрик компас „йиқилиш“ деб таърифланади, яъни оёқлар бошқа нуқтага ўтказилганда у қатъий ечимни сақламайди. Бошланишнинг биринчи китобида, аксиомалардан деярли дарҳол кейин, бундай компаснинг имкониятлари берилган сегментни чизмадаги бошқа жойга ўтказиш учун этарли эканлигини исботлаш таклиф қилинди.

Қизиқарли фактлар

• ГДР гербида тасвирланган, у эрда зиёлилар тимсоли.
• Энг қадимги компаслар қадимги Римда топилган. 18-асргача компасларда қалам ёки шунга ўхшаш нарса ишлатилмаган, унинг ўрнига доиралар тирналган .

Галерея

• 
  Эски металл компас
• 
  Замонавий компаслар
• 
  Калибрлар
• 
  Ипни кузатиш учун компас.
• 
  Ясси новда, айланма қанотли гайка, компаснинг қалам енг новдаси.
• 
  6" (15 см) зарб қилинган пўлатдан ажратгичлар.
• 
  Бир турдаги сектор.
• 
  Германия Демократик Республикаси гербидаги компаслар.
• 
  Компас — бу маржон каби заргарлик буюмларида кўринадиган масоник белги .

Шунингдек

• Калибрлар
• Ҳукмдор
• Компас ва тўғри чизиқ ёрдамида қуриш
• Ўтказгич
• Траммел
• қалинлиги ўлчагич

Ҳаволалар

• „Циркуль (инструмент)“.