Gʻ (kirill)
Kirill alifbosi harfi Gʻ | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Kirill yozuvi | |||||||
A | B | V | G | Ґ | D | Ђ | |
Ѓ | E | (Ѐ) | Yo | Є | J | Z | |
Ѕ | I | (Ѝ) | І | Ї | Y | Ј | |
K | L | Љ | M | N | Њ | O | |
P | R | S | T | Ћ | Ќ | U | |
Oʻ | F | X | Ts | Ch | Џ | Sh | |
Щ | Ъ | Ы | Ь | E | Yu | Ya | |
Tarixiy harflar | |||||||
(Ҁ) | (Ѹ) | Ѡ | (Ѿ) | (Ѻ) | Ѣ | Ꙗ | |
Ѥ | ІѢ | Ѧ | Ѫ | Ѩ | Ѭ | Ѯ | |
Ѱ | Ѳ | Ѵ | (Ѷ) | Ыn | |||
Noslavyan tillari harflari | |||||||
Ӑ | Ӓ | Ә | Ӛ | Ӕ | Ԝ | Gʻ | |
Ӻ | Ӷ | Ҕ | Ԁ | Ԃ | Ӗ | Ҽ | |
Ҿ | Ӂ | Җ | Ӝ | Ԅ | Ҙ | Ӟ | |
Ԑ | Ӡ | Ԇ | Ӥ | Ӣ | Ӏ | Ҋ | |
Q | Ҟ | Ҡ | Ӄ | Ҝ | Ԟ | Ԛ | |
Ӆ | Ԓ | Ԡ | Ԉ | Ԕ | Ӎ | Ҥ | |
Ԣ | Ԋ | Ң | Ӊ | Ӈ | Ӧ | Ө | |
Ӫ | Ҩ | Ҧ | Ԥ | Ҏ | Ԗ | Ҫ | |
Ԍ | Ҭ | Ԏ | Ӳ | Ӱ | Ӯ | Ү | |
Ұ | H | Ӽ | Ӿ | Һ | Ҵ | Ӵ | |
Ҷ | Ӌ | Ҹ | Ӹ | Ҍ | Ӭ | Ԙ | |
Eslatma. Qavs ichidagi belgilar (mustaqil) harf maqomiga ega emas. |
Gʻ — oʻzbek kirill alifbosining oʻttiz toʻrtinchi harfi. Chuqur til orqa, shovqinli, sirgʻaluvchi, jarangsiz undosh tovushni ifodalaydi. Qoʻllanishiga koʻra uncha faol emas, lekin har qanday undosh va unli bilan yonma-yon keladi. Soʻzning boshi (gʻalaba, gʻarb, gʻuncha), oʻrtasi (ogʻiz, tugʻma, toʻgʻri) va oxirida (dimogʻ, yorugʻ, ulugʻ) qoʻllanishi mumkin. Baʼzan oxiri gʻ bilan tugagan soʻzlarga g bilan boshlanadigan affikslar qoʻshilganda, har ikki tovush assimilyatsiyaga uchrab, q tarzida talaffuz etiladi va shunday yoziladi: togʻ+ga>toqqa, tugʻ+gan>tuqqan, togʻ+gacha>toqqacha. Turkiy xalqlar, jumladan, oʻzbek xalqi uchun umumiy boʻlgan deyarli barcha yozuvlarda oʻziga xos belgishakllarga ega.
Gʻ, gʻ — Oʻzbek kirill yozuvi harfi. [ɣ] jarangli til orti sirgʻaluvchi tovushini anglatadi (janubiy rus shevalari va belorus tilidagi "g"ga oʻxshash), [ʁ] chuqur-til orti sirgʻaluvchi tovushi (fransuzcha r ga oʻxshash), yoki uvulyar portlovchi [ɢ]. Hozirgi oʻzbek lotin alifbosida unga gʻ harfi mos keladi. Bu harf lotin alifbosida okina (ʻ) belgisi bilan yoziladi.
Quyidagi alifbolarda qoʻllanadi
[edit | edit source]Alifbo | Tartib № | MFA |
---|---|---|
oʻzbek | 34 | ɣ |
qozoq | 6 | ɣ |
boshqird | 5 | ɣ |
tojik | 5 | ɣ~ʁ |
ozarbayjon | 5 | ɣ |
Sh. qarang
[edit | edit source]Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |