Tbilisi

Görcistan başqalası

Tbilisi
görci telendä: თბილისი

Bayraq	Gerb
Bayraq	Gerb

İl	GörcistanGörcistan
Koordinatalar	41°43′00″ т. к. 44°48′00″ кч. о.^HGЯO
Mer	Gigi Ulugava
Berençe telgä alu	IV ğasır
Elekkege isemnär	1936 yılğa qädär Tiflis
Mäydan	726 km²
Räsmi tel	görci tele
Xalıq sanı	1 473 551 keşe
Xalıq tığızlığı	1614 keşe/km²
Etnoxoronim	tbilisile
UTC	UTC+4
Telefon kodı	+995 32
Räsmi säxifä	http://www.tbilisi.gov.ge

[[Файл:|300px|Tbilisi (Җир)]]

Tbilisi (görci telendä: თბილისი, [T'bilisi], tärcemäse - cılı çığanaq) - Görcistannıñ başqalası häm iñ zur şähäre.

Kürä (Mtkvari) yılğası yarında urnaşqan.

Tbilisi iseme IV ğasırda telgä alına, anıñ kilep çığuı şähärneñ cılı kükert çığanaqları buluı belän bäyle (görci telendä ტფილისი - Tbilisi, tbili - "cılı").

Tatar häm rus tellärendä 1936 yılğa qädär räsmi räweştä Tiflis (yunan ädäbiatınnan kilgän süz) iseme qullanılğan.

Xalıq sanı - 1 473 551 keşe, şähär mäydanı - 350 km².

Tarix

V ğasırda İberiä patşası Waxtang Gorskali şähärgä nigezlägän.

VI ğasırdan İberiä başqalası bulğan.

Riwäyät buyınça Waxtang Gorskala sunar waqıtında atqan fazan esse çığanaqta peşkän. Patşa şuşı urında şahärgä salğan.

1236 yılda tatar-mongol ğäskärläre şähärne basıp ala.

1320 yılda şähärdä görci idäräse kire qaytarıla

1385-1395 yılda tatar Tuqtamış xanı görci patşası belän bergälekne tözegän. Tatar ğäskärläre Darial tarlawığına kerälär.

1386 yılda Aqsaq Timer Altın Urdağa qarşı höcüm itkändä Tbilisi şähären yandıra.

Şähär klimatı

Tbilisi klimatı
Kürsätkeç	Ği	Fev	Mar	Apr	May	İün	İül	Avg	Sen	Okt	Noya	Dek	Yıl
Absolüt maksimum, °C	19,5	22,4	28,9	34,4	35,1	40,2	42,0	40,4	37,9	33,3	27,2	22,8	42,0
Urtaça maksimum, °C	6,6	7,7	12,6	18,9	23,1	28,1	31,2	30,9	26,4	19,8	12,8	8,4	18,9
Urtaça temperatura, °C	2,3	3,1	7,2	12,7	17,2	21,7	24,9	24,7	20,2	14,2	7,9	3,7	13,3
Urtaça minimum, °C	−0,8	0,0	3,2	8,4	12,4	16,5	19,8	19,5	15,4	10,4	4,9	1,3	9,3
Absolüt minimum, °C	−24,4	−14,8	−12,8	−3,8	1,0	6,3	9,3	8,9	0,8	−6,4	−7,1	−20,5	−24,4
Yawım-töşem norması, mm	17	19	27	51	47	58	29	48	37	24	29	17	396

Milli tärkip

2002 yılğı xalıq isäben alu buyınça etnik tärkip
Tbilisi	&&&&&&&&01081679.&&&&&01 081 679	100,00 %
görci	&&&&&&&&&0910712.&&&&&0910 712	84,19 %
ärmän	&&&&&&&&&&082586.&&&&&082 586	7,63 %
urıs	&&&&&&&&&&032580.&&&&&032 580	3,01 %
körd	&&&&&&&&&&017116.&&&&&017 116	1,58 %
äzäri	&&&&&&&&&&010942.&&&&&010 942	1,00 %
osetin	&&&&&&&&&&010268.&&&&&010 268	0,95 %
yunan	&&&&&&&&&&&03792.&&&&&03792	0,35 %
ukrain	&&&&&&&&&&&03328.&&&&&03328	0,31 %
abxaz	471	0,04 %
kistin	73	0,01 %
başqalar	&&&&&&&&&&&09811.&&&&&09811	0,91 %