Эчтәлеккә күчү

Атырау

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Атырау latin yazuında])
Атырау
каз. Атырау
БайракИлтамга
Нигезләнү датасы 1640
Сурәт
Рәсми исем Атырау
Дәүләт  Казакъстан
Нәрсәнең башкаласы Атырау өлкәсе, Гурьевский уезд[d], Гурьевский округ[d] һәм Атырауская городская администрация[d]
Административ-территориаль берәмлек Атырауская городская администрация[d]
Сәгать поясы UTC+05:00
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы Җаек
Халык саны 290 700 (1 гыйнвар 2020),
130 916 (17 гыйнвар 1979)[1],
149 216 (12 гыйнвар 1989)[1],
143 184 (14 февраль 1999)[1],
165 387 (25 февраль 2009)[1],
295 496 (1 гыйнвар 2021)[1]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек −20 метр
Кардәш шәһәр Әстерхан, Актау, Җаек, Актүбә, Сыктывкар, Ашдод[d][2][3] һәм Әбердин
Моның хуҗасы Мунайшы[d]
Почта индексы 060001–060011
Рәсми веб-сайт atyrau.gov.kz
Монда җирләнгәннәр төркеме [d]
Карта
 Атырау Викиҗыентыкта

Атырау (каз. Атырау, искечә — Гурьев) — Казакъстан Республикасы шәһәре, Атырау өлкәсенең административ үзәге.

Халык саны — 165 387 кеше (2009).[4]

География

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Шәһәр Җаек елгасы тамагы янында урнашкан.

Климат

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
  • Уртача еллык температура — +9,9 °C
  • Уртача еллык җил тизлеге — 4,1 м/с
  • Уртача еллык һава дымлылыгы — 63%
Атырау (Гурьев) климаты
Күрсәткеч Гый Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек Ел
Абсолют максимум, °C 10,5 15,0 26,3 32,5 37,6 41,9 42,7 41,6 40,1 29,6 19,9 11,8 42,7
Уртача максимум, °C −2,8 −1,8 5,8 17,2 24,5 30,8 33,4 31,6 24,6 15,3 5,1 −1,1 15,2
Уртача температура, °C −6,4 −6,3 0,8 11,2 18,4 24,5 26,8 24,8 18,0 9,7 1,3 −4,3 9,9
Уртача минимум, °C −9,4 −9,9 −3,1 6,1 12,8 18,4 20,5 18,5 12,3 5,0 −1,7 −7 5,2
Абсолют минимум, °C −37,9 −37,4 −32,3 −12,3 −2,3 2,3 8,1 4,8 −5,7 −15,7 −29,8 −35,8 −37,9
Явым-төшем нормасы, мм 14 11 15 16 23 18 10 12 8 16 18 14 175
Чыганак: Погода и климат

Тарих

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1640 елда сәүдәгәр Гурий Назаров тарафыннан ныгытма буларак нигезләнә.

1667-68 елларда Степан Разинның баш күтәрүчеләре тарафыннан алына. XVII—XIX гасырларда Җаек шәһәрчеге (Яицкий городок), Түбән Җаек шәһәрчеге (Нижний Яицкий городок), Җаек тамагы шәһәрчеге (Усть-Яицкий городок), Гурьев шәһәрчеге (Гурьевский городок) исемнәрен йөрткән.

1885 елдан шәһәр һәм Җаек өлкәсенең Гурьев өязе үзәге статусын ала. 1938 елдан Гурьев өлкәсе үзәге булып тора.

1991 елда шәһәргә Атырау исеме кушыла.

Халык

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
1840[5] 1959[6] 1970[7] 1979[8] 1989[9] 1999[10] 2009[10]
1 020 78 143 114 277 130 916 149 261 143 184 165 387

Икътисад

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
  • Атырау нефть эшкәртү заводы

Шәхесләр

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Кардәш шәһәрләр

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Галерея

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Искәрмәләр

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 https://www.citypopulation.de/en/kazakhstan/cities/
  2. ↑ https://www.ashdodnet.com/article/49257
  3. ↑ http://www.mitsva.kz/events/2006/atyr0205/index_e.shtml
  4. ↑ Население Республики Казакъстан. Итоги Национальной переписи населения Республики Казакъстан 2009 года.РАЗмЕщЕНИЕ НАСЕЛЕНИя ПО НАСЕЛЕННым ПУНКТАм (PDF), archived from the original (PDF) on 2013-02-27, retrieved 2013-08-06 
  5. ↑ Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840
  6. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr59_reg2.php
  7. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr70_reg2.php
  8. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr79_reg1.php
  9. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg2.php
  10. ↑ 10,0 10,1 Перепись населения Республики Казахстан 2009 года. Население Республики Казахстан (том 1) (PDF), archived from the original (PDF) on 2013-02-27, retrieved 2013-08-06 
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Атырау&oldid=3175528