Зеландия

Зеландия
Исем	djævleøen[…]
Дәүләт	Дания
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы	Балтыйк диңгезе
Халык саны	2 302 074
Озынлык	132 km
Киңлек	116 km
Мәйдан	7031,3 км²
Зеландия Викиҗыентыкта

Зела́ндия (дан. Sjælland [ˈɕɛˌlænˀ]) — Балтыйк диңгезендә иң зур утрау. Дания патшалыгы территориясендә зурлыгы буенча өченче утрау (Гренландия һәм Диско утрауларыннан соң).

Этимология

Фараз буенча утрауның атамасы "Sæl" (тюлень, нерпа) һәм "land" (җир) дигән дат сүзләреннән барлыкка килгән, чөнки Зеландия яр буйларында тюленьнәрнең зур популяциясе яшәгән. Хәзерге атамасы дан. Sjælland — "диңгезе ере" дип аңлатыла (дан. sjo — диңгезе; шул ук исемдәге Нидерланд провинициясе белән чагыштырыгыз: нид. Zeeland — "диңгезе ере", биредә нид. zee — диңгезе).

География

Хунстан шәһәре янында Исе-фьорд култыгына ингән урыннан Зеландия утравына күренеш

Мәйданы — 7031 км2. Утрау Каттегат богазы һәм Балтыйк диңгезе арасында урнашкан. Скандинавия ярымутравыдан (Швециянан) Эреснен богазы белән, ә Юн утравынан — Зур Бел богазы белән аерым. Зур Бел күпере утрауны Юн утравы; Турем һәм Фар күперләре — Фаллер утравы; Эреснен күпере — Швецияның Мальме каласы белән тоташтыралар.

Зеландия ярлары башлыча уйсулы, Исе-фьорд, Чаер-Бул һ.б. култыклар белән нык ергаланган. Утрау эзлаштан һәм балчыктан корулы.

Утрауда бату күлләр, шул исәптән Даниядагы иң зур күл — Арче урнашкан. Сусы елгасы — Зеландиядәге иң зур елга, аның озынлыгы 82 км тәшкил итә. XX гасыр башында утрауны бүк һәм имән урманнары белән каплаган, әммә хәзерге вакытта аларның мәйданы нык кыскартма.

Зеландиянең көнчыгыш яр ярында һәм якындагы Амагер утравында Даниянең башкаласы Копенгаген урнашкан. Утрау башка шәһәрләр — Фредериксберг, Хельсинг, Иллерен, Холе, Кеге, Нстве, Рест, Ролл, Слагелсе, Селәнгер, Соре, Вортингер, Валенчук.

Утрау буйлап Нанесло, Есром, Фредерикс каналлары сузылган.