Технеций

Технеций (лат. Technetium, Tc) — Менделеевның периодик таблицасының 5 период, 7 төркем элементы. Тәртип номеры - 43. Гади матдә технеций — радиоактив күчемле металл, көмешсу-соры төстә. Тотрыклы изотоплары булмаган иң җиңел элемент. Иң беренче синтезланган химик элемент.

Символы

Технеций элементының символы - Tc (Технеций дип укыла).

Тарих

Технеций 1937 елда Перрье һәм Сегре тарафыннан ачыла.

1860-1871 елларда Дмитрий Менделеев тәкъдим иткән периодик таблицаның иң тәүге өлгеләрендә молибден (42-енче элемент) һәм рутений (44-енче элемент) арасында буш урын кала. 1871 елда Менделеев бу табылмаган элемент марганец астындагы буш урынны алачак һәм шундый ук химик үзенчәлекләргә ия булачак дип фаразлый. Менделеев аңа ekamanganese дип исем бирә тора, чөнки фаразланган элемент билгеле марганец элементыннан астарак бер урында торырга тиеш була.

Атом физикасы ((ядерная физика ) үсү белән, ни өчен технеций табигатьтә табылмавы ачыклана: Маттаух-Щукарев кагыйдәсе буенча, бу элементның тотрыклы изотоплары юк.

Технеций АКШ-ында Лоуренс исемендәге Милли лабораториядә дейтерий төше тизләткеч-циклотронында молибден максатыннан синтезланган, ә аннан соң Италиядә Палермода табылган: 1937 елның 13 июнендә Италия тикшеренүчеләре К. Перрье һәм Э. Сегре «Nature» журналында әлеге максатта 43-енче номерлы элемент барлыгын күрсәтә^[1].

Исеменең килеп чыгышы

Атама бор. грек. τεχνητός — ясалма дигәнне аңлата, "пионер", ягъни, тәүге булып элементның синтез юлы белән ачылганын чагылдыра. «Технеций» исемен яңа элементка аны ачкан галимнәр Перрье һәм Э. Сегре 1947 елда тәкъдим итә^[2]^[3].

Табигатьтә

Җирдә уран рудасының эзләрендә очрый, 1 кг уранга 5×10⁻¹⁰ г туры килә.

Спектроскопия ысуллары белән Андромеда һәм Кит йолдызлыкларында кайсыбер йолдызларның спектрларында технеций булуы ачыкланган (технеций йолдызлар) (технециевые звезды).

Куллану

Атом-төш медицинасында баш мие, йөрәк, калкан бизе, үпкә, бавыр, үт куыгы, бөер, сөлдә сөяге, кан, шулай ук шешләрне өйрәнү һәм диагностикалау өчен киң кулланыла ^[4].

Пертехнетатлар (технеций кислотасы тозы HTcO₄) коррозиягә каршы үзенчәлеккә ия, чөнки TcO ₄⁻ ионы тимер һәм корыч өчен иң нәтиҗәле коррозия ингибиторы булып тора.

Искәрмәләр

↑ Perrier C., Segrè E. {{{башлык}}}(ингл.) // Nature. — Т. 140. — С. 193—194. — DOI:10.1038/140193b0
↑ Трифонов Д. Н. {{{башлык}}} // Химия. — № 19.
↑ Perrier C., Segrè E. {{{башлык}}}(ингл.) // Nature. — Т. 159. — № 4027. — С. 24. — DOI:10.1038/159024a0 — Калып:Bibcode — PMID 20279068.
↑ И. А. Леенсон. Технеций: что нового. «Химия и жизнь — XXI век», 2008, № 12

Сылтамалар

Технеций 2009 елның 3 март көнендә архивланган. в Популярной библиотеке химических элементов
Российский коллектив химиков разработал эффективный электрохимический метод синтеза технеция // RT, 30 июля 2020

Чыганаклар

Atomic Weights of the Elements 2001, Pure Appl. Chem. 75(8), 1107—1122, 2003. Retrieved June 30, 2005. Atomic weights of elements with atomic numbers from 1-109 taken from this source.(ингл.)
IUPAC Standard Atomic Weights Revised 2008 елның 5 март көнендә архивланган. (2005).(ингл.)

Менделеевның химик элементлар периодик таблицасы

H