Zilant

Zilant (Rusça, Tatarca: Зилант), efsanevi bir yaratıktır. Wyvern (kanatlı ejderha) ve Yılan karışımı bir varlıktır. 1730'dan beri Tataristan'ın başkenti Kazan şehrinin resmi sembolü olmuştur. Bu kanatlı yılandan, Kazan'ın kuruluşuyla ilgili efsanelerde bahsedilmektedir.

Etimoloji

Tatarca "yılan" (елан) sözcüğünden Rusçaya geçmiştir. Eski Türkçe Zılan/Çılan/Şılan kelimeleri yine yılan manası taşımaktadır.

Öte yandan Tatarların kendileri de bu yaratığa Farsça kökenli "Ajdaha" (ejderha) kelimesiyle sık sık atıfta bulunurlar.

Özellikleri

Ejderha başına, kuş gövdesine, tavuk bacaklarına, yılan kuyruğuna, köpek kulaklarına sahiptir. Kırmızı kanatları, keskin dişleri, koyu gri pullu tüyleri bulunmaktadır. İdil-Ural halklarının inanışlarına göre 100 yıl hayatta kalan her yılan, bir Ajdaha'ya dönüşür.^[1]

Kazan Şehri'nin simgesi

1552 Rus işgalinden önce Kazan şehrinin veya Kazan hanlığının herhangi bir arması içinde kanatlı bir ejderha veya yılan görüntüsünün bulunduğuna dair güçlü bir kanıt yoktur. Günümüz Tatar köylerinde armalar ya da şehir sembolleri uygulaması bulunmaz. Zilant'ın Kazan'ın simgesi olarak işlevi, çoğunlukla Rus kültürünün etkileşimi sonucudur. Ancak yine de Tatar kültüründeki efsanelerde kanatlı yılanların bahsi sıklıkla geçer.

Efsane

Bir hikâyeye göre, güzel bir kız Eski Kazan'da yaşayan biriyle evlenir. Kazansu Nehri'nden su almak zorunda kalınca Han'a (şehrin yönetici beyine) başkentinin kötü bir konumda olduğundan şikayet eder. Şehri Zilantaw (Yılandağı) tepesine taşımasını tavsiye eder ve Han da bu fikri benimser. Ancak tepe çok sayıda yılan tarafından istila edilmiştir. Liderleri ise iki başlı dev bir yılandır. Bir kafası sadece ot yerken, diğer kafası bakire kızları yutmaktadır. Bir büyücü,^[2] tepenin yakınında saman ve odun yığınından bir kule inşa edilmesini önerir. İlkbaharda yılanlar yuvalarından çıkıp saman yığınına girince ateşe vermek için bir yiğit gönderilir. Ancak devasa iki başlı yılan-ejderha, Kaban gölüne kaçar. Hikâyeye göre hala gölün sularında yaşamakta ve zaman zaman insanlardan intikam almaktadır.

Efsanin varyantlarında savaşçı yiğit tarafından altı parçaya bölündüğü de anlatılır.

Görüşler

Popüler tarihçi Lev Gumilov, "Eski Türkler" adlı eserinde, modern Tatarların atalarından biri olan Kıpçaklar'ın Altay Dağları'ndaki Zheliang Vadisi'nden geldiğine işaret etmiştir. Ona göre, yakındaki Zheliang Dağı ve Zheliang yerleşimine beyaz bir yılan olan Zilant'ın adı verilmiştir. Lev Gumilyov'un fikrine göre Kazan ejderhası bir zamanlar ilgi gören bir Türk toteminin (ongun) bir kalıntısı olarak anlaşılmalıdır.^[3]

Kaynakça

Medvedev M. Yu Hanedanlık armaları veya gerçek arma bilimi. - SPb: Armalar ve bayraklar, 2008.
Slater S. Heraldry. Resimli ansiklopedi / başına. İngilizceden I. Zhilinskaya. - 2. baskı. - M: EKSMO, 2005. - 264 s. ISBN 5-699-13484-0
Shchelokov A.A. Büyüleyici hanedanlık armaları. - M: EKSMO, 2006. - 352 s. ISBN 5-699-18634-4

Dipnotlar

^ "Ajdaha/Аждаһа". Tatar Encyclopaedia (in Tatar). Kazan: The Republic of Tatarstan Academy of Sciences. Institution of the Tatar Encyclopaedia. 2002.
^ Рафаэль Мустафин, "Озеро Кабан", Казань, 1989
^ Eski Türkler, Lev Nikolayeviç Gumilov, Selenge Yayınevi, Çevirmen: D. Ahsen Batur, 2002

Ayrıca bakınız

İç bağlantılar

Chuvash Dragon 26 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

Dış bağlantılar

Казанские Зиланты, 2016 19 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça) (Zilant heykelinin fotoğrafları: [1], [2], [3], [4])

[1] "Ajdaha/Аждаһа". Tatar Encyclopaedia (in Tatar). Kazan: The Republic of Tatarstan Academy of Sciences. Institution of the Tatar Encyclopaedia. 2002.

[2] Рафаэль Мустафин, "Озеро Кабан", Казань, 1989

[3] Eski Türkler, Lev Nikolayeviç Gumilov, Selenge Yayınevi, Çevirmen: D. Ahsen Batur, 2002

[1]

[2]

[3]