İçeriğe atla

Suharto

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Suharto
2. Endonezya Devlet Başkanı
Görev süresi
12 Mart 1967 - 21 Mayıs 1998
(27 Mart 1968'e kadar Geçici)
Başkan Yardımcısı Hamengkubuwono IX
Adam Malik
Umar Wirahadikusumah
Sudharmono
Try Sutrisno
Bacharuddin Jusuf Habibie
Yerine geldiği Sukarno
Yerine gelen Bacharuddin Jusuf Habibie
16. Bağlantısızlar Hareketi Genel Sekreteri
Görev süresi
7 Eylül 1992 - 20 Ekim 1995
Yerine geldiği Dobrica Ćosić
Yerine gelen Ernesto Samper Pizano
Kişisel bilgiler
Doğum 8 Haziran 1921
Kemusuk, Yogyakarta, Java
Ölüm 27 Ocak 2008 (86 yaşında)
Cakarta, Endonezya
Partisi Golkar
Evlilik(ler) Siti Hartinah (m. 1947-1996; öldü)
Mesleği Asker
Dini İslam
İmzası

Suharto (d. 8 Haziran 1921 - ö. 27 Ocak 2008), Endonezyalı asker ve siyasetçi. 1967-1998 yılları arasında Endonezya devlet başkanı olarak görev yaptı.

Suharto, ülke siyasi yaşamına, 30 Eylül 1965 tarihinde 6 generalin suikasta kurban gitmesiyle yaşanan kaos ortamında yaptığı darbe ile girdi. Suharto, Batılılaşma projesinin Güneydoğu Asya’daki modeli Endonezya’da, modern ulus devlet projesini yerleştirmek için devlet mekanizmasını -halka rağmen- sonuna kadar kullandı. Bu hedefe ulaşmak için ülke insanlarını aktif katılımcı ve aktör bireyler kılmak yerine, “ben bilirim”ci, faşizan ve diktatoryal bir korku ağı ile “Endonezyalı kullar” yarattı. Baskıcı rejimin en şiddetli savunucusu ve uygulayıcısı olarak devleti tek başına yönetti.

Suharto, gücünü iki kurumdan alıyordu. Birincisi kendi kurduğu devlet partisi Golkar Partisi. İkincisi ise içinden çıktığı ordu. Golkar’ın manipülasyonuyla gerçekleşen demokratik seçimlerle ulusal ve uluslararası arenada meşruiyetini sağladı. Ordu ise, bir zamanlar ordu mensubu olan Suharto’yu desteklemekten geri kalmadı. Suharto, Golkar’la siyasi arenada meşruiyetini sağlarken, orduya biçtiği yeni rol ile asker desteğini 32 yıl boyunca arkasına almayı başardı. Aslında karşılıklı çıkar ilişkilerinin bir ürünü olan bu siyasi oyun, ülkede genel anlamda sivil toplumun önünü açmaya yönelik her türlü talebi reddeden, eleştiriye kapalı “modern Cavalı bir kral” edasıyla hareket eden Suharto’nun yarattığı rejimi meşrulaştırdı.

Suharto 1965’deki askerî darbe ile selefi Sukarno ve onun oluşturduğu “eski düzen” dönemine son verdi. Generalleri katledenlerin Komünist Parti mensupları olduğu şaiasının yayılmasıyla ülkede askerler öncülüğünde komünistlere karşı olan hemen her kesimin katılımıyla bir şiddet ortamı başlatıldı. Suharto, “komünist karşıtlığı” etrafında bir araya gelen çeşitli siyasi ve sivil kurumlar nezdinde bir anda ülkede birlik ve beraberliğin sembolü oldu ve böylece meşruiyetini pekiştirdi. Komünistlere karşı ülkenin dört bir yanında destek bulan Suharto, 1968 yılında resmen devlet başkanı oldu. Ancak kıyımlar bununla bitmedi. Zamanla diğer muhalifler de Suharto’nun dahice planlanmış diktatörlük hesabında yerini aldı. Suharto ve kurduğu “yeni düzen”e muhalif hangi etnik ve dini yapı varsa, şu veya bu şekilde komünistlerin akıbetine maruz kaldı.

Suharto, içinden çıktığı orduyu sürekli kontrolü altında tutmayı başardı. “Yeni düzen” adıyla anılan tek adam yönetimini benimseyen Suharto, ekonomik kalkınmayı da, bir anlamda şansı yaver giderek, ülkenin çeşitli yerlerinde keşfedilen doğal kaynakların Batılı şirketlerce işletilmesi sonucu sağlamış oldu. Altyapı çalışmalarına -özellikle de Cava Adası’nda- hız verilirken, hedeflenen ekonomik ve sosyal kalkınmanın sadece askerler eliyle yapılması kararlaştırıldı. Böylece “yeni düzen” içerisinde Suharto’dan sonra önemli rol oynayan ordu, “dual fungsi” yani ikili işlevi ile savunma ve güvenlik gibi bir ordudan beklenecek öncü görevinin yanı sıra, bu dönemde daha çok ülkedeki ekonomik varlıkların işletmesini üstlendi.

Askerî görevi
Önce gelen
Pranoto Reksosamudra
Endonezya Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı
1965–1967
Sonra gelen
Maraden Panggabean
Boş
Makam 17 Ekim 1952'den sonra kaldırıldı
Başka isim ile kullanılan makam
T B Simatupang
Savaş Kuvvetleri Kurmay Başkanı olarak
Endonezya Silahlı Kuvvetleri Başkomutanı
1969–1973
Sonra gelen
Maraden Panggabean
Siyasi görevi
Önce gelen
Sukarno
Endonezya Devlet Başkanı
1967–1998
Sonra gelen
Bacharuddin Jusuf Habibie
Parti siyasi görevi
Yeni makam Golkar Merkez Komitesi Başkanı
1983–1998
Diplomatik görevi
Önce gelen
Dobrica Ćosić
Bağlantısızlar Hareketi Genel Sekreteri
1992–1995
Sonra gelen
Ernesto Samper Pizano