Sığır sineği

Tabanidae
Tabanidae
Biyolojik sınıflandırma
Âlem:	Hayvan
Şube:	Arthropoda
Sınıf:	Insecta
Takım:	Diptera
İnfra takım:	Tabanomorpha
Familya:	Tabanidae;

Sığır sineği, Tabanomorpha infratakımına bağlı bir hayvan familyasıdır.^[1] Diptera takımının en büyük familyalarından biridir. 3500'den fazla türü vardır. 2006 rakamlarına göre Türkiye'de 164 türü bulunur. Bütün dünyaya yayılmış olan türleri memelilerin ektoparazitleridir. İnsanları acıtarak soktuklarından herkes tarafından kolayca tanınırlar. İnsan derisine hiç ses çıkarmadan ve çok yumuşak bir şekilde konduklarından, onlardan korunmak oldukça zordur. Ancak sokma işlemi ilerledikten sonra refleksif olarak korunma eylemi ortaya çıkar. Ayrıca, hastalık yapıcı organizmaların taşıyıcılığını yaparlar.

Türkiye türleri

Pangoninae alt familyası

Alt familya: Pangoninae
- Oymak: Pangoniini
  - Pangonius Latreille, 1802
    - Alt cins: Pangonius Latreille, 1802
      - Pangonius (Pangonius) argentatus (Szilady, 1923)
      - Pangonius (Pangonius) flavocinctus (Szilady, 1923)
      - Pangonius (Pangonius) fulvipes (Loew, 1859)
      - Pangonius (Pangonius) lucidus (Szilady, 1923)
      - Pangonius (Pangonius) obscuratus (Loew, 1859)
      - Pangonius (Pangonius) pyritosus (Loew, 1859)
      - Pangonius (Pangonius) rhynchocephalus (Krber, 1921)
      - Pangonius (Pangonius) variegatus (Fabricius, 1805)
    - Alt cins: Melanopangonius Sziyady, 1923
      - Pangonius (Melanopangonius) funebris (Macquart, 1845)
      - Pangonius (Melanopangonius) haustellatus (Fabricius, 1781)
  - Stonemyia Brennan, 1935
    - Stonemyia caucasica (Krber, 1921)
    - Stonemyia tigris (Bigot, 1880)

Chrysopsinae alt familyası

Alt familya: Chrysopsinae
- Oymak: Chrysopsini
  - Silvius Meigen, 1820
    - Alt cins: Silvius Meigen, 1820
      - Silvius (Silvius) algirus Meigen, 1830
      - Silvius (Silvius) alpinus (Scopoli, 1763)
      - Silvius (Silvius) inflaticornis Austen, 1925
      - Silvius (Silvius) latifrons Olsufjev, 1937
      - Silvius (Silvius) ochraceus Loew, 1858
      - Silvius (Silvius) variegatus (Fabricius, 1805)
    - Alt cins: Heterosilvius Olsufjev, 1970
      - Silvius (Heterosilvius) peculiaris Olsufjev, 1971
  - Nemorius Rondani, 1856
    - Nemorius caucasicus (Olsufjev, 1937)
    - Nemorius irritans (Ricardo, 1901)
    - Nemorius oenderi Jezek, 1990
    - Nemorius vitripennis (Meigen, 1820)
  - Chrysops Meigen, 1803 (Geyik sineği)
    - Alt cins: Chrysops Meigen, 1803
      - Chrysops (Chrysops) caecutiens (Linnaeus, 1758)
      - Chrysops (Chrysops) flavipes Meigen, 1804
      - Chrysops (Chrysops) italicus Meigen, 1804
      - Chrysops (Chrysops) relictus Meigen, 1820
      - Chrysops (Chrysops) sejunctus Szilady, 1919
      - Chrysops (Chrysops) viduatus (Fabricius, 1794)
    - Alt cins: Petersenychrysops Moucha & Chvala, 1970
      - Chrysops (Petersenychrysops) buxtoni Austen, 1922
      - Chrysops (Petersenychrysops) compactus Austen, 1924
      - Chrysops (Petersenychrysops) hamatus Loew, 1858

Tabaninae alt familyası

Alt familya: Tabaninae
- Oymak: Tabanini
  - Atylotus Osten & Sacken, 1876
    - Atylotus agricola (Wiedemann, 1828)
    - Atylotus austeni (Szilady, 1915)
    - Atylotus flavoguttatus (Szilady, 1915)
    - Atylotus fulvus (Meigen, 1804)
    - Atylotus hendrixi Leclercq, 1967
    - Atylotus kerteszi (Szilady, 1915)
    - Atylotus latistriatus Brauer in Brauer & Bergenstamm, 1880
    - Atylotus loewianus (Villeneue, 1920)
    - Atylotus plebeius (Fallen, 1817)
    - Atylotus protidor (Bogatschev & Samedov, 1949)
    - Atylotus pulchellus (Loew, 1858)
    - Atylotus quadrifarius (Loew, 1874)
    - Atylotus rusticus (Linnaeus, 1767)
    - Atylotus venturii Leclercq, 1966
  - Therioplectes Zeller, 1842
    - Therioplectes carabaghensis (Portschinsky, 1877)
    - Therioplectes tricolor Zeller, 1842
    - Therioplectes tunicatus (Szilady, 1927)
  - Hybomitra Enderlein, 1922
    - Hybomitra acuminata (Loew, 1858)
    - Hybomitra bimaculata (Macquart, 1826)
    - Hybomitra caucasi (Szilady, 1923)
    - Hybomitra caucasica (Enderlein, 1925)
    - Hybomitra ciureai (Seguy, 1937)
    - Hybomitra decora (Loew, 1858)
    - Hybomitra distinguenda (Verrall, 1909)
    - Hybomitra erberi (Brauer in Brauer & Bergenstamm, 1880)
    - Hybomitra expollicata (Pandelle, 1883)
    - Hybomitra micans (Meigen, 1804)
    - Hybomitra muehlfeldi (Brauer in Brauer & Bergenstamm, 1880)
    - Hybomitra okayi Leclercq, 1967
    - Hybomitra peculiaris (Szilady, 1914)
    - Hybomitra pilosa (Loew, 1858)
    - Hybomitra popovi (Olsufjev, 1937)
    - Hybomitra tropica (Linnaeus, 1758)
    - Hybomitra tuerkmendagensis Kõlõ & Schacht, 1995
    - Hybomitra ukrainica (Olsufjev, 1952)
  - Tabanus Linnaeus, 1758 (At sineği)
    - Tabanus accensus Austen, 1920
    - Tabanus aidini Krber, 1928
    - Tabanus alvarengai Schacht, 1987
    - Tabanus anatolicus Olsufjev, Moucha & Chvala, 1967
    - Tabanus anthrax Olsufjev, 1937
    - Tabanus arabicus Macquart, 1839
    - Tabanus armeniacus (Krber, 1928)
    - Tabanus atropathenicus Olsufjev, 1937
    - Tabanus autumnalis Linnaeus, 1761
    - Tabanus bifarius Loew, 1858
    - Tabanus bovinus Linnaeus, 1758
    - Tabanus briani Leclercq, 1962
    - Tabanus bromiolus Szilady, 1923
    - Tabanus bromius Linnaeus, 1758
    - Tabanus canipalpis (Bigot, 1892)
    - Tabanus caucasius Krber, 1925
    - Tabanus cordiger Meigen, 1820
    - Tabanus cuculus Szilady, 1923
    - Tabanus darimonti Leclercq, 1964
    - Tabanus decipiens Krber, 1928
    - Tabanus eggeri Schiner, 1868
    - Tabanus exclusus Pandelle, 1883
    - Tabanus fraseri Austen, 1925
    - Tabanus glaucopis (Meigen, 1820)
    - Tabanus golovi Olsufjev, 1936
    - Tabanus grandis Szilady, 1923
    - Tabanus ilchanii Jezek, 1981
    - Tabanus indrae Hauser, 1939
    - Tabanus karaosus Timmer, 1984
    - Tabanus laetetinctus Becker in Becker & Stein, 1913
    - Tabanus leleani Austen, 1920
    - Tabanus lunatus Fabricius, 1794
    - Tabanus maculicornis Zetterstedt, 1842
    - Tabanus martinii Krber, 1928
    - Tabanus mianjangalensis Jezek, 1981
    - Tabanus miki (Brauer in Brauer & Bergenstamm, 1880)
    - Tabanus mouchai Leclercq, 1962
    - Tabanus nemoralis Meigen, 1820
    - Tabanus obsolescens Pandelle, 1883
    - Tabanus olsufjevi Hauser, 1960
    - Tabanus oppugnator Austen, 1925
    - Tabanus paradoxus Jaennicke, 1866
    - Tabanus portschinskii Olsufjev, 1937
    - Tabanus prometheus Szilady, 1923
    - Tabanus quatuornatatus Meigen, 1820
    - Tabanus rectus Loew, 1858
    - Tabanus regularis Jaennicke, 1866
      - Tabanus regularis regularis Jaennicke, 1866
      - Tabanus regularis rufus Szilady, 1923
    - Tabanus rupium (Brauer in Brauer & Bergenstamm, 1880)
    - Tabanus semiargenteus Olsufjev, 1937
    - Tabanus shannonellus Krber, 1936
    - Tabanus shelkovnikovi shelkovnikovi Paramanov, 1934
    - Tabanus spectabilis Loew, 1858
    - Tabanus spodopteroides Olsufjev, Moucha & Chvala, 1969
    - Tabanus spodopterus Meigen, 1820
    - Tabanus subparadoxus Olsufjev, 1941
    - Tabanus sudeticus Zeller, 1842
    - Tabanus swiridowi Portschinsky, 1882
    - Tabanus tergestinus Egger, 1859
    - Tabanus tinctus Walker, 1850
    - Tabanus unifasciatus Loew, 1858
    - Tabanus yasujensis Jezek, 1981
  - Glaucops Szilady, 1923
    - Glaucops hakkariensis Schacht, 1983
- Oymak: Haematopotini
  - Haematopota Meigen, 1803
    - Haematopota bigoti Gobert, 1881
    - Haematopota caenofrons (Krber, 1922)
    - Haematopota coolsi Leclercq, 1966
    - Haematopota crassicornis Wahlberg, 1848
    - Haematopota delozi Leclercq, 1966
    - Haematopota gallica Szilady, 1923
    - Haematopota grandis Meigen, 1820
    - Haematopota hennauxi Leclercq, 1967
    - Haematopota italica Meigen, 1804
    - Haematopota kemali Szilady, 1923
    - Haematopota lambi Willeneuve, 1921
    - Haematopota latebricola Austen, 1925
    - Haematopota longeantennata (Olsufjev, 1937)
    - Haematopota nubilis (Hauser, 1960)
    - Haematopota ocelligera (Krber, 1922)
    - Haematopota pallens Loew, 1871
    - Haematopota pandazisi (Krber, 1936)
    - Haematopota pavlovskii (Hauser, 1960)
    - Haematopota pluvialis (Linnaeus, 1758)
    - Haematopota scutellata (Olsufjev, Moucha & Chvala, 1964)
    - Haematopota sewelli Austen, 1920
    - Haematopota sobrina (Krber, 1922)
    - Haematopota subcylindrica Pandelle, 1883
    - Haematopota sumelae Timmer, 1984
  - Dasyramphis Enderlein, 1922
    - Dasyramphis anthracinus (Meigen, 1820)
    - Dasyramphis ater (Rossi, 1790)
    - Dasyramphis carbonarius (Meigen, 1820)
    - Dasyramphis insecutor (Austen, 1920)
    - Dasyramphis nigritus (Fabricius, 1794)
    - Dasyramphis umbrinus (Meigen, 1820)
  - Philipomyia Olsufjev, 1964
    - Philipomyia aprica (Meigen, 1820)
    - Philipomyia graeca (Fabricius, 1794)
    - Philipomyia rohdendorfi (Olsufjev, 1937)
    - Philipomyia zizaniae (Leclercq, 1966)

Etkenleri

Memelilerde ektoparazitlerdir. Dişileri kan emer; erkekleri ise bitki öz suyu ile beslenirler. Dişiler kan emmeleri esnasında bazı Protozoa (Trypanosoma evansi, Besnoitia besnoiti, Trypanosoma theileri), solucan (Loa loa, Diroflaria roemeri, Elaeophora schneideri, Onchocerca gibsoni), bakteri (Francisella anthracis, Brucella sp.) ve riketsiya (Anaplasma marginale) kökenli hastalık etkenleri ile viral hastalıklara (at enfeksiyöz anemisi, vesiculer stomatitis) mekanik ve biyolojik yollarla vektörlük yaparlar.

Aynı zamanda konaklarının etrafında uçuşurken ve kan emerken verdikleri kaşınma hissi ve huzursuzluk yemden yararlanmaya engel olduğundan, verim düşüklüğüne neden olurlar.

Konuyla ilgili yayınlar

Prof. Dr. Ali Demirsoy (1992), Yaşamın Temel Kuralları (Entomoloji)

Dış bağlantılar

Ali Yavuz Kılıç (2006), New Additions and Errata to the Checklist of Tabanidae (Insecta: Diptera) Fauna of Turkey, TÜBİTAK, Tr. J. of Zoology 30 (2006) 335-343
S. Zerrin Erdoğmuş (2006)^{[ölü/kırık bağlantı]}, Tabanidae species (Diptera) in the Elazığ province of Turkey, F.Ü. Sağlık Bil. Dergisi 2006, 20(1), 65-68
Mehmet Yaman ve Şükran Yağcı (2004), Hatay yöresindeki Tabanidae (Diptera) Türleri Üzerine Araştırmalar, Türkiye Parazitoloji Dergisi 28 (2): 113-117 2004
Ali Yavuz Kılıç (2001), The Tabanidae (Diptera) Fauna of Balıkesir Province, TÜBİTAK, Tr. J. of Zoology 25 (2001) 395-402
Ali Yavuz Kılıç (1999), Trakya Bölgesi Tabanidae (Diptera) Faunası, TÜBİTAK, Tr. J. of Zoology 23 (1999) Ek Sayı 1, 67–89
Wikimedia Commons'ta Sığır sineği ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Vikitür'de Sığır sineği ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.

Kaynakça

^ "ITIS". 30 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2022.

Tabanomorpha ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[ITIS-1] "ITIS". 30 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2022.

[1]