Porte
Porte ya da dizek[1], üzerine notaların yerleştirildiği, 4 eşit aralık ve birbirine paralel 5 çizgiden ve bir donanım bölümünden oluşan şekildir. Genelde portenin donanımına değiştirici diyez veya bemol işaretleri, ritim rakamları yazılır. Notaların üzerine yazıldığı eşit aralıklı beş çizgi ve dört aralıktan oluşan şekle porte (dizek) denir. Çizgiler aşağıdan yukarıya doğru sayılır.
16. yüzyılda İtalyan rahip Guido d'Arrezo, nota okumayı kolaylaştırmak amacıyla renkli porte çizgilerini, ayrıca bir ilahinin her bir satırının ilk hecelerinden oluşan nota isimlerini müziğe kazandırmıştır.
Vurmalı olmayan portenin her satırının mutlak perdesi, portenin sol tarafındaki uygun dikey bir yere nota anahtar sembolünün yerleştirilmesiyle gösterilir (muhtemelen belirli enstrümanlar için kurallarla değiştirilmiştir). Örneğin, G nota anahtarı olarak da bilinen tiz nota anahtarı, ikinci satıra yerleştirilir (yukarı doğru sayılır), bu çizgiyi "orta Do" üzerindeki ilk G perdesi olarak sabitler.
Çizgiler ve boşluklar aşağıdan yukarıya doğru numaralandırılmıştır; alt çizgi ilk çizgi ve üst çizgi beşinci çizgidir.
Müzik portesi zaman ile ilgili olarak perde matematiksel grafik ile benzerdir. Notaların perdeleri, porte üzerindeki dikey konumlarına göre verilir ve notalar soldan sağa doğru çalınır. Ancak, bir grafikten farklı olarak, çizgiden bitişik boşluğa dikey bir adımla temsil edilen yarı tonların sayısı tuşa bağlıdır ve her notanın başlangıcının tam zamanlaması, yatay konumuyla doğrudan orantılı değildir. Bunun yerine, tam zamanlama tempo'ya ek olarak her nota için seçilen müzik sembolüyle kodlanır.
Nota anahtar'ının sağındaki ölçü işareti, zamanlama sayıları ve nota sembolleri arasındaki ilişkiyi gösterirken çubuk çizgileri, portedeki notaları ölçüler halinde gruplandırır.
Porte konumları
[değiştir | kaynağı değiştir]
Nota kafasının portedeki dikey konumu hangi notanın çalınacağını gösterir: tiz notalar portede daha yüksekte işaretlenir. Nota başı, merkezi bir çizgiyle kesişecek şekilde ("bir çizgi üzerinde") veya yukarıdaki ve altındaki çizgilere dokunan çizgilerin arasında ("boşluğa") konulabilir. Porte aralığı dışındaki notalar, portenin üstüne veya altına eklenen defter çizgilerinin (yazılmaları gereken notanın genişliğindeki çizgiler) üzerine veya arasına yerleştirilir.
Hangi porte pozisyonlarının hangi notalar'ı temsil ettiği, portenin başına yerleştirilen nota anahtarı ile belirlenir. Nota anahtarı belirli bir çizgiyi belirli bir nota olarak tanımlar ve diğer tüm notalar bu çizgiye göre belirlenir. Örneğin tiz nota anahtarı, G'yi ikinci çizgisindeki orta C'nin üzerine koyar. Bitişik porte pozisyonları arasındaki aralık diyatonik ölçekte bir adımdır. Bir nota anahtarı ile sabitlendikten sonra, porte üzerindeki pozisyonlar tarafından temsil edilen notalar, tek tek notalardaki anahtar imzası veya kazara ile değiştirilebilir. Bir dizi vurmalı çalgı seslerini temsil etmek için nota anahtarı olmayan bir porte kullanılabilir; her çizgi genellikle farklı bir enstrümanı temsil eder.
Topluluk porteleri
[değiştir | kaynağı değiştir].png)
.png)
Çoklu portelerin soluna çizilen dikey çizgi tüm portelerdeki müziğin aynı anda çalınacağını belirten bir sistem oluşturur. Parantez (kıvrık parentez), piyano, org, arp veya marimba gibi bir enstrümanı temsil eden birden fazla porteyi birleştirmek için kullanılır.[2] Parantez, bir orkestranın yaylı bölümü gibi, bir birim olarak işlev gören enstrüman gruplarını göstermek için porteleri birleştiren ek bir dikey çizgidir. Bazen bir orkestradaki birinci ve ikinci obua veya birinci ve ikinci keman gibi enstrümanları çiftler halinde gruplandırarak göstermek için ikinci bir parantez kullanılır.[3] Bazı durumlarda bu amaçla bir parantez kullanılır.[2][4]
Bir sayfada birden fazla sistem göründüğünde, genellikle onları ayırmak için puanın sol tarafına iki paralel çapraz çizgi yerleştirilir.[5]
Dört bölümlü SATB vokal ayarları, özellikle ilahilerde, soprano ve alto seslerinin üst porteyi ve tenor ve bas seslerinin alt portede paylaşıldığı iki porteli bir sistemde bir divisi notasyonu kullanır.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir] | Müzik kuramı ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2023.
- ^ a b Irvine, Demar; Pauly, Reinhard G.; Radice, Mark A. (1999). Irvine's writing about music. Hal Leonard Corporation. s. 213. ISBN 978-1-57467-049-3. Erişim tarihi: 18 Ekim 2011.
- ^ Rachmaninoff, Sergei (1965). Piano concertos nos. 1, 2, and 3. Courier Dover Publications. s. 261. ISBN 978-0-486-26350-2. Erişim tarihi: 18 Ekim 2011.
- ^ Strauss, Richard (1904). Eine Alpensinfonie; and, Symphonia domestica. Courier Dover Publications. s. 71. ISBN 978-0-486-27725-7. Erişim tarihi: 18 Ekim 2011.
- ^ Rastall, Richard (2001). "System". Root, Deane L. (Ed.). The New Grove Dictionary of Music and Musicians. Oxford University Press.