İçeriğe atla

Petrol Platformları davası

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Petrol Platformları davası
Mahkeme Uluslararası Adalet Mahkemesi
Tam vaka adı Petrol Platformları (İran İslam Cumhuriyeti v. Amerika Birleşik Devletleri) Karar verilmiş 6 Kasım 2003 Alıntı(lar) [2003] UAD 4
Transkript(ler) [2003] ICJ Rep 161 (6 Kasım 2003)
Vaka görüşleri
https://www.icj-cij.org/en/case/90 18 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Petrol Platformları davası (resmi olarak, Petrol Platformları (İran İslam Cumhuriyeti v. Amerika Birleşik Devletleri) UAD 4), İran'ın 1987-1988'de Basra Körfezi'ndeki üç petrol platformunun ABD Deniz Kuvvetleri tarafından imha edilmesine itiraz ettiği Uluslararası Adalet Divanı tarafından 2003 yılında karara bağlanan bir uluslararası kamu hukuku davasıdır.[1] Mahkeme, Amerika Birleşik Devletleri ile İran arasındaki 1955 Dostluk, Ekonomik İlişkiler ve Konsolosluk Hakları Antlaşması'na dayanarak dava üzerinde yargı yetkisini kullanabileceğini teyit etti, ancak güçlü çoğunlukla hem İran'ın iddianamesine hem de ABD'nin karşı iddianamesine karşıt karar verdi.

Olgular

[değiştir | kaynağı değiştir]

1987-1988'de, Ulusal İran Petrol Şirketi'ne ait üç açık deniz petrol platformu, ABD Donanması savaş gemisi USS Samuel B. Roberts'in, Bahreyn açıklarında uluslararası sularda bir mayına çarpışmasının ardından imha edildi. Kasım 1992'de İran, ABD Donanması'nın eylemlerinin 1955 ABD-İran Dostluk, Ekonomik İlişkiler ve Konsolosluk Hakları Antlaşması'nı (Birleşik Devletler-İran) ve uluslararası hukuku ihlal ettiğini iddia ederek UAD nezdinde ABD'ye dava açtı. Amerika Birleşik Devletleri, Mahkeme'nin dava üzerindeki yargılama yetkisine itiraz eden bir ön itirazda bulundu ve ayrıca İran'ın Basra Körfezi'ndeki gemilere saldırarak ve bölgedeki ticareti ve seyrüseferi tehlikeye atarak Dostluk Antlaşması kapsamındaki yükümlülüklerini ihlal ettiğine dair bir karşı iddiada bulundu.

Yargılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

12 Aralık 1996'da, Mahkeme, ABD'nin Mahkeme'nin yargı yetkisine yönelik ön itirazını, Dostluk Antlaşması uyarınca yargı yetkisini kullanabileceğine hükmederek, ikiye karşı on dört oyla reddetti. İki muhalif,g muhalif görüşler yazan Başkan Yardımcısı Stephen Schwebel (uyruk: ABD) ve Yargıç Oda'ydı (uyruk: Japonya). Çoğunluk arasında, Yargıçlar Shahabuddeen (Guyana), Ranjeva (Madagaskar), Higgins (Birleşik Krallık) ve Parra-Aranguren (Venezuela) ve ad hoc Rigaux (İran tarafından atanan Belçika) tarafından ayrı görüşler eklenmiştir.[2]

10 Mart 1998'de Mahkeme, ABD'nin İran'a karşı verdiği, ABD gemilerine yönelik İran'ın yaptığı mayın döşeme saldırıları ve diğer saldırılar nedeniyle karşı iddianamenin de kabul edilebilir olduğuna karar verdi.

Sözlü tartışmalar 17 Şubat ve 7 Mart 2003 tarihleri arasında yapıldı.

İran'ın ilk başvurusunu yapmasından 11 yıl sonra, 6 Kasım 2003'te UAD, her iki devletin de iddianamelerini reddetti.[2] İlk olarak Mahkeme, 14'e karşı 2 oyla (muhalif Yargıçlar Al-Khasawneh (Ürdün), Elaraby (Mısır)) ABD'nin 1987 ve 1988'de İran petrol platformlarına karşı eylemlerinin anlaşmanın temel güvenlik istisnası kapsamında haklı görülemeyeceğine fakat, anlaşmanın ticaret özgürlüğü hükmünü ihlal etmediklerine, çünkü o sırada petrol platformlarının onarım altında olduğuna ve çalışmadığına ve bu nedenle saldırının ABD ile İran arasındaki ticaret özgürlüğünü etkilemediğine kara verdi. Böylece İran'ın ABD'ye karşı iddiası savunulamadı. Aynı zamanda Mahkeme, 15'e karşı 1 oyla (muhalif Yargıç Simma (Almanya)), ABD'nin İran'a karşı iddianamesinin benzer nedenlerle onaylanamayacağına karar verdi. Bahsedilen nedenler arasında İran tarafından saldırıya uğrayan gemilerin ABD ve İran arasında herhangi bir ticari faaliyette bulunmadığı ve dolayısıyla taraflar arasındaki ticareti veya seyrüseferi engellemediği gösterildi. (Kararnamenin 125. paragrafı.) On bir yargıç beyanname veya ayrı görüş ekledi.[2]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Islamic Republic of Iran v United States of America - Oil Platforms - Judgment of 6 November 2003 - Judgments [2003] ICJ 4; ICJ Reports 2003, p 161; [2003] ICJ Rep 161 (6 November 2003)". www.worldlii.org. 21 Temmuz 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ a b c "Cour internationale de Justice - International Court of Justice - Cour internationale de Justice". www.icj-cij.org. 12 Şubat 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Petrol_Platformları_davası&oldid=33994152" sayfasından alınmıştır